IL-KUMMISSJONI EWROPEA
Brussell, 5.3.2024
COM(2024) 102 final
RAPPORT TAL-KUMMISSJONI LILL-PARLAMENT EWROPEW, LILL-KUNSILL, LILL-BANK ĊENTRALI EWROPEW U LILL-BORD EWROPEW DWAR IR-RISKJU SISTEMIKU
Rapport Konġunt dwar l-iżviluppi fis-suq tal-UE għas-servizzi tal-awditjar statutorju lil entitajiet ta’ interess pubbliku mill-2019 sal-2021
RAPPORT TAL-KUMMISSJONI LILL-PARLAMENT EWROPEW, LILL-KUNSILL, LILL-BANK ĊENTRALI EWROPEW U LILL-BORD EWROPEW DWAR IR-RISKJU SISTEMIKU
Rapport Konġunt dwar l-iżviluppi fis-suq tal-UE għas-servizzi tal-awditjar statutorju lil entitajiet ta’ interess pubbliku mill-2019 sal-2021
1.Introduzzjoni
Dan ir-rapport konġunt jivvaluta l-iżviluppi fis-suq tal-UE għat-twettiq ta’ awditi statutorji fuq entitajiet ta’ interess pubbliku (PIE, public-interest entity) mill-2019 sal-2021. Jiffoka fuq:
-il-konċentrazzjonijiet tas-suq;
-ir-riskji li jirriżultaw minn nuqqasijiet fil-kwalità tal-awditjar; u
-il-prestazzjoni tal-kumitati tal-awditjar.
Huwa t-tielet rapport imfassal skont l-Artikolu 27 tar-Regolament (UE) Nru 537/2014( 1 ) (“ir-Regolament”). L-ewwel rapport ta’ monitoraġġ tas-suq( 2 ) kopra l-iżviluppi mill-2014 sal-2015, u t-tieni rapport( 3 ) kopra l-iżviluppi mill-2016 sal-2018.
Il-Kumitat ta’ Korpi Ewropej għas-Sorveljanza tal-Awditjar (CEAOB, Committee of European Auditing Oversight Bodies) ħejja dan ir-rapport. Sakemm ma jkunx speċifikat mod ieħor, ir-rapporti mill-awtoritajiet nazzjonali kompetenti responsabbli għas-sorveljanza tal-awditjar (ANK) huma s-sors ewlieni tad-data. Id-data tirreferi l-aktar għall-2020 u l-2021, u nġabret fl-2022.
Għall-ewwel darba, ir-rapport jinkludi data miġbura min-Norveġja. Din tintuża fil-paragrafu 2.1 dwar “ħarsa ġenerali lejn s-suq” u l-paragrafu 2.2 dwar “konċentrazzjoni tas-suq”. Ma nġabret l-ebda data għar-Renju Unit. Meta jiġu inklużi paraguni mal-2018 f’dan ir-rapport, u sakemm ma jkunx speċifikat mod ieħor, id-data tar-Renju Unit hija inkluża fiċ-ċifri tal-2018.
2.L-iżviluppi fis-suq tal-UE għall-awditjar statutorju tal-PIEs
2.1.Ħarsa ġenerali lejn is-suq
Fl-2021, kien hemm 200 484 awditur statutorju u 22 427 ditta tal-awditjar irreġistrati fl-UE u fin-Norveġja. It-Tabella 1 turi ċ-ċifri kemm għall-2021 kif ukoll għall-2018 (mingħajr ir-Renju Unit). L-għadd ta’ prattikanti tal-awditjar (li jagħtu servizz lill-klijenti PIE u mhux PIE) naqas b’6 % mill-2018 u l-għadd ta’ ditti tal-awditjar irreġistrati naqas bi 11 %. Id-ditti tal-awditjar li jawditjaw il-PIEs jirrappreżentaw kważi 4 % tad-ditti tal-awditjar irreġistrati kollha, li huwa konsistenti mas-sehem fl-2018.
L-għadd ta’ awdituri statutorji impjegati mid-ditti tal-awditjar u assoċjati magħhom (bħala sħab jew mod ieħor) żdied b’7 %.
|
Tabella 1: Awdituri statutorji u ditti tal-awditjar irreġistrati fl-UE (2018-2021)( 4 ) |
|||
|
|
2018 |
2021 |
Bidla |
|
Awdituri statutorji |
213 299 |
200 484 |
-6 % |
|
Awdituri statutorji impjegati minn ditta tal-awditjar
|
47 944 |
51 388 |
7 % |
|
Ditti tal-awditjar |
25 110 |
22 427 |
-11 % |
|
Li minnhom, ditti tal-awditjar li jawditjaw il-PIEs |
1 090 |
1 008 |
-8 % |
L-għadd ta’ awditi statutorji ta’ PIEs żdied bi 11 % bejn l-2018 u l-2021 (Illustrazzjoni 1). Il-kumpaniji elenkati kienu l-akbar kategorija ta’ PIEs madwar l-Istati Membri fl-2021, li jirrappreżentaw 37 % tat-total (44 % fl-2018).
L-awditi konġunti tal-PIEs jirrappreżentaw 16 % tal-awditi statutorji tal-PIEs. Mit-13-il Stat Membru li rrapportaw awditi konġunti( 5 ), Franza reġa’ kellha l-aktar (87 % tal-EU‑27 u n-Norveġja flimkien). Il-Belġju, il-Finlandja, l-Irlanda, il-Kroazja u l-Polonja rrapportaw awditi konġunti fl-2021, filwaqt li ma kien ġie rrapportat l-ebda awditu konġunt f’dawk il-ħames pajjiżi fl-2018.
Illustrazzjoni 1: PIEs u awditi statutorji ta’ PIEs (2018-2021)( 6 )
Il-fatturat tad-ditti tal-awditjar fl-EU‑25( 7 ) u fin-Norveġja li jawditjaw lill-PIEs kien ta’ madwar EUR 30 biljun( 8 ) fl-2021. Id-data għall-10 ditti ewlenin tal-awditjar (10KAP, 10 key audit firms( 9 )) tappoġġja stima ta’ dħul għall-EU‑25 u għan-Norveġja ta’ madwar EUR 28 biljun.
Iċ-ċifri tal-fatturat skont l-Istat Membru jvarjaw ħafna, filwaqt li l-Ġermanja u Franza huma l-akbar żewġ swieq (li jammontaw għal 47 % tal-fatturat tal-UE tad-ditti tal-awditjar fl-UE)( 10 ).
Id-dħul minn servizzi mhux tal-awditjar (servizzi mhux tal-awditjar permessi lil entitajiet awditjati) iġġenera 11 % tal-fatturat tad-ditti tal-awditjar li jawditjaw il-PIEs, irrapportat minn ditta jew fil-livell tan-network, u s-servizzi mhux tal-awditjar lil entitajiet oħra ġġeneraw 56 %.
Id-dħul mill-awditi statutorji tal-PIEs u entitajiet li jappartjenu għal grupp ta’ impriżi li l-impriża omm tagħhom hija PIE ġġenera 10 % tal-fatturat totali tad-ditti tal-awditjar li jawditjaw il-PIEs fl-UE (żieda minn 9 % fl-2018). Id-dħul mill-awditi statutorji ta’ entitajiet oħra ġġenera 23 % tal-fatturat totali (Illustrazzjoni 2)(26 % fl-2018). Madankollu, dan is-sehem ivarja minn Stat Membru għal ieħor: f’seba’ pajjiżi aktar minn 50 % tad-dħul kien iġġenerat minn servizzi tal-awditjar statutorju iżda f’sitt pajjiżi, inqas minn terz tad-dħul kien iġġenerat minn awditi statutorji( 11 ).
Illustrazzjoni 2: Diżaggregazzjoni tad-dħul mill-fatturat tal-UE tad-ditti tal-awditjar li jawditjaw PIEs (2021)
Kien hemm 21 minn 24 ANK min-Network Ewropew għall-Kompetizzjoni li rrapportaw li fil-perjodu mill-2019 sal-2021 ma wettqux inkjesta settorjali fis-suq tal-awditjar u lanqas ma rrapportaw ebda attività antitrust jew ta’ infurzar f’dan is-settur. Żewġ ANK semmew li analizzaw il-livell ta’ konċentrazzjoni fis-suq tal-awditjar. ANK waħda semmiet investigazzjoni antitrust li saret matul dan il-perjodu( 12 ).
2.2.Konċentrazzjoni tas-suq
Dan ir-rapport jippreżenta data tas-suq( 13 ) għall-awditi statutorji tal-PIEs mill-“Erbgħa l-Kbar” (Deloitte, EY, KPMG u PwC), mis-“CR4” (l-akbar erba’ ditti tal-awditjar f’kull pajjiż) u mit-10KAP.
L-Erbgħa l-Kbar jirrappreżentaw aktar minn 80 % tas-sehem mis-suq fi 11-il Stat Membru( 14 ) (meta mqabbel ma’ 13 fl-2018) u medja tas-sehem mis-suq tal-UE ta’ 59 % (tnaqqis minn 70 % fl-2018) tal-awditi statutorji kollha tal-PIEs.
Fi 13-il Stat Membru (żieda minn sebgħa fl-2018), l-Erbgħa l-Kbar mhumiex l-akbar erba’ ditti tal-awditjar( 15 ) f’termini tal-għadd totali ta’ opinjonijiet tal-awditjar statutorju tal-PIEs. Is-sehem mis-suq medju għas-CR4 huwa ta’ 70 % u 81 % għat-10KAP.
Illustrazzjoni 3: Sehem mis-suq tad-ditti tal-awditjar f’għadd ta’ awditi statutorji tal-PIEs (2021)
L-Erbgħa l-Kbar għadhom dominanti f’termini ta’ dħul mill-awditi statutorji tal-PIEs. Fil-livell tal-UE, l-Erbgħa l-Kbar kienu jirrappreżentaw 86 % tad-dħul mill-awditi statutorji tal-PIEs, u 71 % tad-dħul mill-awditi statutorji ta’ entitajiet oħra (Illustrazzjoni 4).
Illustrazzjoni 4: % tal-awditi statutorji tal-PIEs, % tad-dħul mill-awditi statutorji tal-PIEs u % tad-dħul mill-awditi ta’ entitajiet oħra, skont l-Istat Membru [l-Erbgħa l-Kbar] (2021)
F’termini tal-fatturat totali tad-ditti tal-awditjar, l-Erbgħa l-Kbar irrappreżentaw madwar 80 % tat-total tal-UE, li huwa konsistenti maċ-ċifri tal-2018. Kif jidher fl-Illustrazzjoni 5, individwalment l-Erbgħa l-Kbar huma l-akbar ditti f’termini ta’ sehem mis-suq tal-għadd ta’ awditi statutorji tal-PIEs, li kollettivament jirrappreżentaw 59 % tas-suq għall-awditi statutorji tal-PIEs. Mazars hija l-ħames l-akbar ditta, b’7 % tas-sehem mis-suq, segwita minn BDO b’5 % tas-sehem mis-suq.
Illustrazzjoni 5: Sehem mis-suq tat-10KAP ta’ għadd ta’ awditi statutorji tal-PIEs (2021)
Għalkemm il-prevalenza tagħhom f’termini ta’ għadd ta’ awditi tal-PIEs qed tonqos, l-Erbgħa l-Kbar għadhom jiddominaw is-suq tal-awditjar statutorju tal-PIEs, b’86 % tad-dħul għall-awditi statutorji tal-PIEs (Illustrazzjoni 6). Dan huwa inqas mit-92 % tad-dħul fl-2018, li huwa parzjalment spjegat mill-fatt li d-ditti tal-awditjar tar-Renju Unit ma għadhomx inklużi fit-total tal-UE, wara l-ħruġ tar-Renju Unit mill-UE.
Fis-suq tal-awditi statutorji ta’ entitajiet oħra, l-Erbgħa l-Kbar għandhom sehem ta’ 71 % tad-dħul, li huwa żieda żgħira minn 68 % fl-2018.
L-Erbgħa l-Kbar jiġġeneraw proporzjon sinifikanti (madwar 82-84 %) tad-dħul mis-servizzi mhux tal-awditjar( ( 16 )) minn klijenti tal-awditjar u mhux tal-awditjar. Is-sitwazzjoni tvarja madwar l-Istati Membri.
L-istruttura tad-dħul stmat tal-UE turi li l-Erbgħa l-Kbar jiddominaw is-suq kemm f’awditi statutorji kif ukoll f’servizzi mhux tal-awditjar ipprovduti minn awdituri statutorji. L-ogħla proporzjon ta’ dħul ta’ ditti tal-awditjar oħra (mhux l-Erbgħa l-Kbar) ġej minn awditi statutorji ta’ entitajiet oħra (15 % għat-10KAP li jifdal u 14 % għad-ditti l-oħra kollha) u minn servizzi mhux tal-awditjar lil entitajiet oħra (13 % għat-10KAP li jifdal u 5 % għad-ditti l-oħra kollha). It-10KAP li jifdal żiedu s-sehem tagħhom tad-dħul mill-awditi statutorji tal-PIEs (minn 5 % fl-2018 għal 9 % fl-2021).
Illustrazzjoni 6: Ishma mis-suq tal-UE tad-ditti tal-awditjar li jawditjaw lill-PIEs, skont id-dħul (2021)
L-istruttura tad-dħul stmat tal-UE skont id-ditta fl-Illustrazzjoni 7 turi li l-Erbgħa l-Kbar jiġġeneraw persentaġġ ogħla tad-dħul totali tagħhom mill-awditi statutorji tal-PIEs mit-10KAP li jifdal (5 %) u mid-ditti l-oħra kollha (7 %). Madankollu, l-Erbgħa l-Kbar jiġġeneraw sehem aktar baxx ta’ dħul mill-awditi statutorji ta’ entitajiet oħra tad-dħul totali mit-10KAP li jifdal (45 %) u mid-ditti l-oħra kollha (26 %).
Illustrazzjoni 7: Struttura tad-dħul skont id-ditta (2021)
2.3.Riskji li jirriżultaw minn nuqqasijiet fil-kwalità
B’kollox, l-ANK irrieżaminaw 737 fajl tal-awditjar tal-PIEs, l-aktar relatati ma’ ċikli ta’ spezzjoni annwali, imwettqa fl-2021( 17 ). Bħala medja, ir-rieżamijiet wasslu għal medja ta’ 2,6 sejbiet tal-ispezzjonijiet( 18 ) għal kull fajl tal-awditjar tal-PIEs. Il-proċeduri mifruxa mad-ditta kollha mwettqa fuq 361 ditta tal-awditjar/prattikanti uniċi li jawditjaw il-PIEs wasslu għal medja ta’ 3,5 sejbiet għal kull ditta tal-awditjar.
Il-valutazzjoni kwalitattiva ta’ hawn taħt tkopri l-qasam tal-mitigazzjoni u l-analiżi tar-riskju sistemiku.
Fis-snin preċedenti, is-sejbiet kienu relatati l-aktar ma’ nuqqasijiet fis-sistemi interni ta’ kontroll tal-kwalità tad-ditti tal-awditjar, iżda s-sejbiet reċenti( 19 ) juru li l-biċċa l-kbira tan-nuqqasijiet instabu fil-fajls tal-inkarigu tal-awditjar tal-PIEs. Żewġ terzi tal-ANK indikaw li r-rakkomandazzjonijiet tagħhom biex jiġu stabbiliti miżuri ta’ mitigazzjoni u rimedji biex jiġu indirizzati dawk in-nuqqasijiet kienu ġew implimentati b’mod sodisfaċenti.
Hawn taħt hawn l-aktar oqsma komunement irrapportati għall-mitigazzjoni u l-analiżi tar-riskju (fejn ġew osservati sejbiet ripetuti, jiġifieri l-istess sejbiet ġew identifikati fl-istess ditta tal-awditjar/prattikanti f’ċikli ta’ spezzjoni preċedenti).
·Metodoloġija:
otwettiq tal-proċeduri tal-awditjar u/jew ksib tal-evidenza insuffiċjenti;
onuqqas ta’ konformità mal-Istandard Internazzjonali tal-Awditjar (ISA, International Standard on Auditing) 500 Audit Evidence, l-ISA 530 Audit Sampling, l-ISA 540 Auditing Accounting Estimates and Related Disclosures, jew l-ISA 230 Audit Documentation;
oħtieġa li jittejbu l-mudelli ta’ metodoloġija/dokumentazzjoni tal-awditjar biex tinkiseb konformità mal-leġiżlazzjoni/ISAs.
·eżami tal-kontroll tal-kwalità tal-inkarigu – EQCR (Engagement quality control review):
onuqqas ta’ twettiq f’waqtu tal-EQCR u/jew dokumentazzjoni inadegwata;
omonitoraġġ intern ineffettiv fuq l-EQCRs imwettaq mis-sħab tal-awditjar;
onuqqas ta’ kunsiderazzjoni, fl-evalwazzjoni u r-remunerazzjoni tas-sħab, tan-nuqqasijiet identifikati fir-rigward tal-prestazzjoni tal-EQCR.
·Etika u indipendenza:
oforniment ta’ servizzi mhux tal-awditjar lill-klijenti tal-awditjar ivvalutat b’mod insuffiċjenti għall-oqsma li ġejjin:
§kunsiderazzjoni jekk issirx konsultazzjoni mas-sieħeb tal-ġestjoni tar-riskju jekk jinqalgħu theddid ta’ indipendenza jew kunflitti ta’ interess;
§ksib u dokumentazzjoni tal-approvazzjoni tal-kumitat tal-awditjar qabel ma jingħataw servizzi mhux tal-awditjar;
§twettiq b’mod kritiku u dokumentazzjoni b’mod adegwat tal-proċess ta’ aċċettazzjoni, speċjalment meta jistgħu jinqalgħu riskji ta’ awtorieżami jew kunflitti ta’ interess.
·Dokumentazzjoni tal-awditjar u sigurtà tad-data:
otitjib meħtieġ fl-arkivjar tal-fajls tal-awditjar;
oħtieġa li tittejjeb id-dokumentazzjoni tal-awditjar.
·Valutazzjoni tar-riskju u ttestjar tal-kontroll intern:
ovalutazzjoni tar-riskju insuffiċjenti mill-awditur;
oidentifikazzjoni mhux xierqa tal-kontrolli ġenerali interni fi ħdan l-entità awditjata;
onuqqas ta’ ttestjar tal-kontrolli interni.
F’ħames każijiet, l-ANK iddiskutew ma’ kulleġġi regolatorji u fi ħdan is-sottogrupp ta’ Spezzjoni tas-CEAOB jekk nuqqasijiet partikolari, prinċipalment relatati mal-kwalità ġenerali tas-sistemi ta’ kontroll intern tad-ditti tal-awditjar, għandhomx jikkwalifikaw bħala riskji sistemiċi. Għalkemm l-eżitu kien negattiv f’kull każ, id-diskussjonijiet kienu importanti biex tittejjeb il-kwalità tal-awditjar fost id-ditti tal-awditjar.
2.4.Prestazzjoni tal-kumitati tal-awditjar
L-Artikolu 39 tad-Direttiva dwar l-Awditjar( 20 ) jistabbilixxi r-rekwiżiti ewlenin għall-kumitati tal-awditjar, il-kompożizzjoni, il-kompiti u l-interazzjoni tagħhom mal-korp amministrattiv jew superviżorju. Dan ir-rapport jivvaluta l-prestazzjoni tal-kumitati tal-awditjar. Fil-biċċa l-kbira tiegħu huwa bbażat fuq il-kontribut mill-kumitati tal-awditjar infushom. L-ANK stiednu 1 506 kumitati tal-awditjar madwar l-Istati Membri biex iwieġbu għal kwestjonarju tas-CEAOB( 21 ) u madwar 60 % tal-kumitati tal-awditjar (fi 23 Stat Membru) wieġbu.
Interazzjoni mal-korp amministrattiv jew superviżorju
It-tweġibiet juru li l-interazzjoni tal-kumitati tal-awditjar mal-korp amministrattiv jew superviżorju hija adegwata u tindika fehim suffiċjenti tar-rekwiżiti f’dan il-qasam. Aktar minn nofs il-kumitati tal-awditjar kienu ltaqgħu mal-korp amministrattiv jew superviżorju mill-inqas tliet darbiet biex jikkomunikaw dwar l-attivitajiet, il-kwistjonijiet u r-rakkomandazzjonijiet relatati tiegħu wara l-awditu statutorju. Xi drabi l-maniġment tal-entità awditjata kien preżenti.
Madwar 77 % tal-kumitati tal-awditjar qattgħu bejn 10 % u 50 % tal-ħin tal-laqgħat tagħhom fuq kwistjonijiet relatati mal-eżitu u l-monitoraġġ tal-awditu meta ltaqgħu mal-korp amministrattiv jew superviżorju (ara l-Illustrazzjoni 8).
Illustrazzjoni 8: Ħin imqatta’ mill-kumitati tal-awditjar fuq kwistjonijiet relatati mal-eżitu u l-monitoraġġ tal-awditu
Indipendenza, inklużi servizzi mhux tal-awditjar permessi u limitu massimu tat-tariffi
Il-kumitati tal-awditjar huma responsabbli għar-rieżami tal-indipendenza tal-awdituri statutorji jew tad-ditti tal-awditjar, inkluża l-approvazzjoni tas-servizzi mhux tal-awditjar permessi( 22 ). F’66 % tal-każijiet, il-kumitati tal-awditjar kienu rċevew rappreżentazzjonijiet bil-miktub mill-awdituri. Fi 32 % tal-każijiet, il-kumitati tal-awditjar kienu qajmu aktar mistoqsijiet. F’24 % tal-każijiet, il-kumitati tal-awditjar kienu rrapportaw diskussjonijiet formali ma’ awdituri statutorji jew ditti tal-awditjar dwar ir-riskji għall-indipendenza tal-awditur u s-salvagwardji applikati għall-mitigazzjoni ta’ dawk ir-riskji. Kien hemm 2 % tal-kumitati tal-awditjar li ma kienu wettqu l-ebda miżura biex jagħmlu monitoraġġ tal-indipendenza tal-awdituri.
Illustrazzjoni 9: Monitoraġġ tal-indipendenza tal-awdituri
Kien hemm 24 % tal-kumitati tal-awditjar li kienu stabbilew kriterji ulterjuri li jillimitaw is-servizzi mhux tal-awditjar li jkunu permissibbli skont ir-Regolament jew il-leġiżlazzjoni nazzjonali.
Kien hemm 65 % tal-kumitati tal-awditjar (2018: madwar 50 %) li kkonfermaw li l-awditur statutorju (jew kwalunkwe membru tan-network tiegħu) kien ippreżenta proposti biex jipprovdi servizzi mhux tal-awditjar matul il-perjodu ta’ referenza( 23 ).
Kien hemm 37 % tal-kumitati tal-awditjar li semmew li ma kinux eżaminaw talbiet għall-forniment ta’ servizzi mhux tal-awditjar skont l-Artikolu 5(4) tar-Regolament, li huwa tnaqqis sinifikanti minn 80 % fl-2018. Nofshom iddikjaraw li ma kinux eżaminaw it-talbiet minħabba li s-servizzi mhux tal-awditjar kienu fuq lista approvata minn qabel (36 %) jew ma kinux permessi mill-entità (14 %).
Meta l-kumitati tal-awditjar kienu involuti fl-approvazzjoni tas-servizzi mhux tal-awditjar, il-kumitati tal-awditjar kienu żammew l-approvazzjoni fi 2 % tal-każijiet. Ir-raġunijiet imsemmija għaż-żamma tal-approvazzjoni tal-forniment tas-servizzi mhux tal-awditjar kienu riskju għall-indipendenza tal-awditur statutorju, servizzi mhux tal-awditjar ipprojbiti skont ir-Regolament jew skont il-liġi nazzjonali, jew l-objettiv tal-kumitat tal-awditjar li jtejjeb il-kompetizzjoni bejn id-ditti tal-awditjar. L-ebda wieħed mill-kumitati tal-awditjar ma identifika l-limitu massimu tat-tariffi bħala raġuni għal dik id-deċiżjoni.
Kien hemm 12 % tal-kumitati tal-awditjar li ma eżaminawx is-servizzi mhux tal-awditjar ipprovduti, li jfisser li ma vverifikawx li l-maniġment tal-entità kien żgura li s-servizzi mhux tal-awditjar ipprovduti kienu konsistenti mas-servizzi mhux tal-awditjar approvati (in-natura u t-tariffi).
Il-maġġoranza l-kbira tal-kumitati tal-awditjar (87 %) ma stabbilewx limitu massimu tat-tariffi għas-servizzi mhux tal-awditjar ta’ inqas minn 70 %( 24 ) għall-monitoraġġ. Madwar terz biss irrieżamina l-kalkolu li għamlet l-entità fir-rigward tal-limitu massimu permess tat-tariffa għas-servizzi mhux tal-awditjar ta’ 70 %. Il-metodi ta’ kalkolu jvarjaw minn kumitat tal-awditjar għal ieħor, bi kważi 50 % mwettqa fil-livell ta’ grupp għall-PIE fil-livell tal-grupp. Entitajiet oħra jikkalkulaw il-limitu massimu tat-tariffi fil-livell tas-sussidjarji (20 %), fil-livell tal-grupp għall-PIEs kollha fil-grupp (16 %) jew, meta ma jkun hemm l-ebda struttura ta’ grupp, fil-livell tal-kumpanija (16 %). Il-limitu massimu tat-tariffi għas-servizzi mhux tal-awditjar ta’ 70 % nqabeż skont 1 % tal-kumitati tal-awditjar.
Il-proċess tal-għażla tal-awditur
Il-kumitati tal-awditjar huma responsabbli għall-proċedura tal-għażla tal-awditur statutorju. Aktar minn 95 % (2018: 87 %) irrapportaw li kienu inkarigati mill-proċess tas-sejħiet għall-offerti, għalkemm għal xi kumitati tal-awditjar dan għadu problematiku.
Kien hemm 19 % tal-kumitati tal-awditjar li semmew il-ħatra ta’ awditur statutorju (jew ditta tal-awditjar) ġdid. Għal żewġ terzi, l-awditur kien ilu stabbilit sa 10 snin qabel ma nħatar awditur statutorju ġdid. Kien hemm 18 % tal-każijiet li kellhom l-istess awditur għal aktar minn 20 sena.
Skont l-Artikolu 16(2) tar-Regolament dwar l-Awditjar, 90 % tal-PIEs li pproċedew għall-offerti kienu stiednu mill-inqas żewġ awdituri statutorji jew ditti tal-awditjar (6 % aktar mill-2018).
Illustrazzjoni 10: Awdituri statutorji/ditti tal-awditjar mistiedna jipparteċipaw fl-offerta
Kien hemm 35 % tal-kumitati tal-awditjar li ma taw l-ebda kunsiderazzjoni speċifika għar-rekwiżit li l-proċess tal-offerti ma jridx jipprevjeni lid-ditti li rċevew inqas minn 15 % tat-tariffi totali tagħhom mill-PIEs fl-Istat Membru fis-sena kalendarja preċedenti milli jipparteċipaw fil-proċedura tal-għażla( 25 ).
Rigward it-tħabbira jew id-divulgazzjoni tal-proċess tal-offerti, 76 % ma segwewx il-linji gwida tas-CEAOB “Appointment of statutory auditors or audit firms by public-interest entities”, li jħeġġu lill-PIEs jagħmlu t-talba għall-offerti pubblika biex jippermettu lill-awdituri statutorji (jew ditti tal-awditjar) mhux mistiedna jipparteċipaw.
Id-dokumentazzjoni tal-offerti tqiegħdet għad-dispożizzjoni tal-pubbliku (13 %) jew intbagħtet lil ditti tal-awditjar magħżula (87 %, li 25 % minnhom marru għand id-ditti tal-awditjar li jagħmlu parti mill-Erbgħa l-Kbar biss).
L-għadd ta’ awdituri statutorji (jew ditti tal-awditjar) li ppreżentaw offerta jidhru fiċ-ċart ta’ hawn taħt:
Illustrazzjoni 11: Għadd ta’ awdituri statutorji/ditti tal-awditjar li ppreżentaw offerta
Kien hemm 73 % tal-kumitati tal-awditjar li vverifikaw jekk l-entità awditjata, jekk tintalab, tkunx tista’ turi lill-awtorità kompetenti li l-proċedura tal-għażla kienet twettqet b’mod ġust.
Kien hemm 51 % tal-kumitati tal-awditjar li kienu biddlu l-awdituri li indikaw li kien kmieni wisq biex jiġi evalwat l-impatt tar-rotazzjoni tal-awdituri, jew li ma kienet saret l-ebda valutazzjoni fiż-żmien tal-kwestjonarju. Kien hemm 22 % tal-kumitati tal-awditjar li kklassifikaw l-impatt tar-rotazzjoni tal-awdituri bħala newtrali u 12 % kklassifikaw l-impatt bħala pożittiv.
Monitoraġġ tal-awditu statutorju
Il-kumitati tal-awditjar huma responsabbli wkoll għall-monitoraġġ tal-awditi statutorji. Kien hemm 77 % tal-kumitati tal-awditjar li ltaqgħu mal-awdituri statutorji (jew mad-ditta tal-awditjar) aktar minn darba u mal-maniġment preżenti (36 % għamlu dan mingħajr il-preżenza tal-maniġment). Kien hemm 36 % tal-kumitati tal-awditjar li vvalutaw il-kwalità tal-awditjar bi kriterji/metriċi bħall-kwalità tal-komunikazzjoni, it-tim tal-inkarigu tal-awditjar (inkluż l-għarfien espert tekniku muri), il-grad ta’ sfida tal-awditur, u l-ammont ta’ żmien imqatta’ fuq l-awditu statutorju mis-sieħeb/mill-maniġment superjuri tal-awditjar.
Il-kumitati tal-awditjar ftit li xejn għamlu użu (17 %) mir-rapporti/mis-sejbiet tal-ispezzjonijiet tal-ANK mill-aħħar spezzjoni tal-awditur statutorju fil-monitoraġġ tal-prestazzjoni tal-awditu statutorju. Aktar minn nofs il-kumitati tal-awditjar iddikjaraw li l-ebda rapport ta’ sejbiet ma kien disponibbli jew ma li kellhomx aċċess għalihom, filwaqt li 30 % tal-kumitati tal-awditjar ma kinux staqsew jekk is-sejbiet kinux disponibbli.
3.Sejbiet ewlenin
Is-sejbiet ewlenin li rriżultaw mill-istħarriġ tas-CEAOB huma kif ġej:
1.It-tnaqqis fl-għadd ta’ awdituri u ditti tal-awditjar individwali osservat fl-aħħar rapport kompla.
Impatti bħall-istruttura tal-età tal-professjoni tal-awditjar, il-kapaċità tagħha li tattira professjonisti ġodda u ż-żieda fir-raggruppament tal-professjonisti fi strutturi akbar jista’ jkollhom konsegwenzi kemm pożittivi kif ukoll negattivi fuq il-kwalità tal-awditjar imwettaq, u jrid isir monitoraġġ tagħhom matul il-perjodu li jmiss.
2.Bħala medja, id-ditti tal-awditjar tal-PIEs jiksbu 67 % tad-dħul tagħhom minn servizzi mhux tal-awditjar. Dan huwa tnaqqis ta’ madwar 2 % meta mqabbel mal-perjodu preċedenti. Dan juri li l-enfasi tad-ditti tal-awditjar tkompli tmur lil hinn mix-xogħol tal-awditjar statutorju.
Huwa tħassib potenzjali għar-regolaturi li l-forniment ta’ servizzi mhux tal-awditjar jista’ jaffettwa l-indipendenza u l-kwalità tal-awditjar. Għalhekk huwa importanti li jibqa’ jsir monitoraġġ mill-qrib tal-iżviluppi tas-suq, b’mod partikolari filwaqt li d-ditti tal-awditjar jikkompetu għal kompiti ġodda, bħala riżultat tal-leġiżlazzjoni reċenti tal-UE bħad-Direttiva dwar ir-Rapportar Korporattiv dwar is-Sostenibbiltà( 26 ) li tirrikjedi l-aċċertament tar-rapporti dwar is-sostenibbiltà, u l-Att dwar is-Servizzi Diġitali( 27 ) li jirrikjedi valutazzjoni tal-konformità mal-obbligi għal pjattaformi online u magni tat-tiftix kbar ħafna deżinjati.
3.Ġiet innotata bidla żgħira fis-suq tal-awditjar Ewropew, fejn l-Erbgħa l-Kbar irrinunzjaw porzjon mis-sehem mis-suq tagħhom favur l-10 Atturi Ewlenin tal-Awditjar li jifdal, għalkemm iżommu livell għoli ta’ konċentrazzjoni tas-suq.
Id-distribuzzjoni tal-awditi tal-PIEs fost l-atturi nbidlet, bi proporzjon akbar ta’ xogħol imwettaq minn atturi tas-suq oħra għajr l-Erbgħa l-Kbar. Madankollu, il-bidliet fl-istruttura tas-suq f’termini ta’ dħul huma inqas importanti mill-għadd ta’ impenji.
Instabet żieda żgħira fil-frekwenza tal-awditi konġunti f’diversi Stati Membri tal-UE. Madankollu, l-awditi konġunti għadhom jitwettqu primarjament fi Franza.
4.Filwaqt li ma ġie identifikat l-ebda “riskju sistemiku”, l-ANK komplew jidentifikaw frekwenza għolja ta’ nuqqasijiet fl-ispezzjonijiet tagħhom. Ħafna drabi, iżda mhux dejjem, dawn ivvalutaw il-livell ta’ rispons tad-ditti tal-awditjar biex jittrattaw is-sejbiet tal-ispezzjonijiet bħala suffiċjenti.
Minn naħa waħda, dan jirrifletti s-sejħa għal aktar trasparenza tar-riżultati tal-ispezzjonijiet mill-pubbliku, jew tal-inqas mill-kumitati tal-awditjar, biex tiġi pprovduta responsabbiltà akbar u fehim aħjar tal-livell tal-kwalità tal-awditjar fil-livell tad-ditti. Min-naħa l-oħra, huwa importanti li l-ANK ikomplu jagħmlu pressjoni fuq id-ditti tal-awditjar biex jagħmlu titjib permezz tas-CEAOB u l-kulleġġi Ewropej tar-regolaturi, sabiex jistabbilixxu aktar miżuri interni preventivi biex jevitaw nuqqasijiet fl-awditjar.
5.B’mod ġenerali, il-kumitati tal-awditjar tejbu l-prestazzjoni tar-responsabbiltajiet superviżorji tagħhom mill-aħħar perjodu ta’ rapportar.
Il-biċċa l-kbira tal-kumitati tal-awditjar jagħmlu monitoraġġ b’mod attiv tal-indipendenza tal-awdituri u jipparteċipaw fl-għażla ta’ awdituri jew ditti ġodda, kif ukoll tal-approvazzjoni ta’ servizzi mhux tal-awditjar. Hemm aktar sorveljanza u skrutinju tas-servizzi mhux tal-awditjar. Diversi awdituri statutorji jew ditti tal-awditjar huma mistiedna jipparteċipaw fil-biċċa l-kbira tal-offerti, u dan iwassal għal żieda fl-għadd ta’ offerti għal kull offerta.
Minħabba r-rwol sinifikanti tal-kumitati tal-awditjar fl-iżgurar tal-kwalità tal-awditjar, huma meħtieġa aktar diskussjonijiet bejn il-kumitati tal-awditjar u l-ANK. Jenħtieġ li jiġu kkunsidrati wkoll l-armonizzazzjoni u t-tisħiħ tas-sorveljanza tal-kumitati tal-awditjar mill-ANK.
6.L-effetti tal-pressjonijiet inflazzjonarji, iż-żieda fir-rati tal-imgħax, l-instabbiltà ġeopolitika, u l-użu dejjem akbar tal-għodod tal-analiżi tad-data u l-intelliġenza artifiċjali fil-qasam tal-awditjar jistgħu joħolqu sfidi għas-settur tal-awditjar matul is-snin li ġejjin. Jenħtieġ li jsir monitoraġġ tal-impatti ta’ dawn il-bidliet.
Minħabba n-natura transnazzjonali ta’ dawn il-bidliet, it-tisħiħ tal-kollaborazzjoni Ewropea u l-iżgurar tal-koerenza bejn ir-regolamenti u l-għodod ta’ kooperazzjoni se jiffaċilitaw dan il-proċess ta’ monitoraġġ. Jenħtieġ li jitqiesu l-ispezzjonijiet konġunti bejn l-ANK u permezz tas-CEAOB għat-titjib tas-sorveljanza tad-ditti tal-awditjar u tan-networks li joperaw madwar l-UE.