1.

2.

2.1

2.2

2.3

2.3.1

2.3.2

2.3.3

3.

4.

5.

5.1

5.1.1

5.1.2

5.1.3

5.2

5.2.1

5.2.2

5.2.3

5.2.4

5.2.5

5.3

5.4

6.

6.1

6.2

6.2.1

6.2.2

7.

7.1

7.2

7.3

8.

9.

ANNESS I

ANNESS II

ANNESS III

ANNESS IV

1.

Il-konnettività hija element kostitwenti fundamentali tat-trasformazzjoni diġitali. Hija ta’ importanza strateġika għat-tkabbir u għall-innovazzjoni fis-setturi ekonomiċi kollha tal-Unjoni u għall-koeżjoni soċjali u territorjali.

2.

L-Unjoni stabbiliet objettivi ambizzjużi ta’ konnettività fil-Komunikazzjoni dwar il-Gigabits (1), fil-komunikazzjoni “Insawru l-futur diġitali tal-Ewropa” (2), fil-komunikazzjoni dwar il-Kumpass Diġitali (3) u fil-proposta tagħha għal deċiżjoni tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill li tistabbilixxi l-Programm ta’ Politika tal-2030 dwar il-Perkors għad-Deċennju Diġitali (4) (il-proposta DDPP).

3.

Fil-Komunikazzjoni dwar il-Gigabits, il-Kummissjoni stabbiliet l-objettivi ta’ konnettività li ġejjin għall-2025: (a) l-unitajiet domestiċi kollha tal-Unjoni, rurali jew urbani, għandu jkollhom konnettività tal-internet b’veloċità ta’ download ta’ mill-anqas 100 Mbps, li tista’ tiżdied għal 1 Gbps; (b) il-fatturi soċjoekonomiċi, bħall-intrapriżi diġitalment intensivi, l-iskejjel, l-isptarijiet u l-amministrazzjoni pubblika għandhom jibbenefikaw minn veloċità ta’ download ta’ mill-anqas 1 Gbps u minn veloċità ta’ upload ta’ mill-anqas 1 Gbps; u (c) iż-żoni urbani kollha u r-rotot ewlenin kollha tat-trasport għandu jkollhom kopertura 5G mingħajr interruzzjoni (5).

4.

Il-Komunikazzjoni dwar it-tiswir tal-futur diġitali tal-Ewropa tispjega li l-espressjoni “100 Mbps, li tista’ tiġi aġġornata għal veloċità bil-Gigabits” tirrifletti l-aspettattiva tal-Kummissjoni li, aktar ma jgħaddi żmien fid-deċennju, l-unitajiet domestiċi se jkollhom bżonn dejjem aktar ta’ veloċità ta’ 1 Gbps (6).

5.

Il-Komunikazzjoni dwar il-Kumpass Diġitali tiddikjara, bħala l-objettiv tal-konnettività għall-2030, li l-unitajiet domestiċi kollha tal-Unjoni għandhom ikunu koperti minn network tal-Gigabits (7), u ż-żoni popolati kollha għandhom ikunu koperti mill-5G (8). Il-proposta dwar id-DDPP tissottolinja li “Il-ħtiġijiet tas-soċjetà għall-wisa’ tal-banda tad-download u tal-upload qegħdin jiżdiedu b’mod kostanti. Sal-2030, in-networks b’veloċitajiet tal-gigabits għandhom ikunu disponibbli f’kundizzjonijiet aċċessibbli għal dawk kollha li jeħtieġu jew jixtiequ din il-kapaċità” (9).

6.

Sabiex jintlaħqu l-objettivi tal-Unjoni għall-2025 u għall-2030, huwa meħtieġ investiment adegwat. Investimenti bħal dawn jiġu primarjament minn investituri privati u jistgħu jiġu kkomplementati, meta jkun neċessarju, minn fondi pubbliċi, f’konformità mar-regoli dwar l-għajnuna mill-Istat.

7.

Il-pandemija tal-COVID-19 issottolinjat l-importanza tan-networks tal-komunikazzjonijiet elettroniċi effiċjenti għan-nies, għan-negozji u għall-istituzzjonijiet pubbliċi. Fis-27 ta’ Mejju 2020, il-Kummissjoni ressqet il-proposta tagħha għal pjan ta’ rkupru kbir sabiex jiġi mmitigat l-impatt ekonomiku u soċjali tal-pandemija, in-NextGenerationEU (10). Il-Faċilità għall-Irkupru u r-Reżiljenza (RRF) stabbilita bir-Regolament (UE) 2021/241 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (11) hija parti minn dak il-pjan. Waħda mill-prijoritajiet ewlenin tar-RRF hija li tappoġġa t-tranżizzjoni diġitali, permezz ta’ miżuri ta’ konnettività mmirati b’mod partikolari sabiex jitnaqqas id-“distakk diġitali” bejn iż-żoni urbani u dawk rurali u sabiex jindirizzaw il-fallimenti tas-suq fir-rigward tal-implimentazzjoni ta’ networks performanti. Ir-Regolament (UE) 2021/241 jeħtieġ li kull Stat Membru jiddedika mill-anqas 20 % tal-finanzjament allokat għal miżuri li jrawmu t-tranżizzjoni diġitali.

8.

Barra minn hekk, in-networks tal-komunikazzjonijiet elettroniċi jistgħu jgħinu sabiex jintlaħqu l-għanijiet ta’ sostenibbiltà. L-objettiv tal-Unjoni għall-2050 tan-newtralità klimatika, kif stabbilit fil-Patt Ekoloġiku Ewropew (12) u fir-Regolament (UE) 2021/1119 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (13), ma jistax jintlaħaq mingħajr trasformazzjoni diġitali fundamentali tas-soċjetà. Wieħed mill-komponenti essenzjali tat-trasformazzjoni diġitali tal-Unjoni huwa l-iżvilupp ta’ networks ta’ komunikazzjonijiet elettroniċi siguri u performanti li jgħinu sabiex isir kontribut importanti għall-objettivi ambjentali ewlenin tal-Unjoni. Fl-istess ħin, in-networks tal-komunikazzjonijiet elettroniċi nfushom se jkollhom isiru aktar sostenibbli u effiċjenti fl-użu tal-enerġija u tar-riżorsi.

9.

Is-settur tal-komunikazzjonijiet elettroniċi għadda minn proċess ta’ liberalizzazzjoni magħmul bir-reqqa u issa huwa soġġett għal regolamentazzjoni settorjali. Id-Direttiva (UE) 2018/1972 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (14) tipprovdi l-qafas regolatorju għall-komunikazzjonijiet elettroniċi.

10.

Il-politika tal-kompetizzjoni, u b’mod partikolari r-regoli dwar l-għajnuna mill-Istat, għandhom rwol importanti x’jaqdu fit-twettiq tal-objettivi tal-istrateġija diġitali u fl-iżvilupp ta’ strateġija ta’ investiment ikkoordinata għall-konnettività. L-iskop tal-kontroll tal-għajnuna mill-Istat fis-settur tal-broadband huwa li jiġi żgurat li l-għajnuna mill-Istat tirriżulta f’livell ogħla ta’ kopertura u ta’ użu tal-broadband milli jkun il-każ mingħajr intervent mill-Istat, filwaqt li tappoġġa servizzi ta’ kwalità ogħla, bi prezzijiet aktar raġonevoli u investimenti favur il-kompetizzjoni. Kwalunkwe intervent mill-Istat għandu jillimita kemm jista’ jkun ir-riskju ta’ esklużjoni tal-investimenti privati, ta’ tibdil fl-inċentivi ta’ investiment kummerċjali u fl-aħħar mill-aħħar ta’ distorsjoni tal-kompetizzjoni li tmur kontra l-interess komuni.

11.

Fl-2020, il-Kummissjoni nediet evalwazzjoni tal-Linji Gwida dwar il-Broadband tal-2013 (15) sabiex tivvaluta jekk kinux għadhom adatti għall-iskop tagħhom. Ir-riżultati (16) wrew li għalkemm, fil-prinċipju, ir-regoli ħadmu b’mod effettiv, kienu meħtieġa aġġustamenti mmirati sabiex jirriflettu l-iżviluppi riċenti fis-suq u fit-teknoloġija u jitqiesu l-iżviluppi leġiżlattivi u l-prijoritajiet kurrenti (17).

12.

Sabiex jiġi evitat li l-għajnuna mill-Istat twassal indebitament għal distorsjoni jew theddida ta’ distorsjoni tal-kompetizzjoni fis-suq intern u taffettwa b’mod sinifikanti l-kummerċ bejn l-Istati Membri, l-Artikolu 107(1) tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea (“it-Trattat”) jistabbilixxi l-prinċipju li l-għajnuna mill-Istat hija pprojbita. Madankollu, f’ċerti każijiet, dik l-għajnuna tista’ tkun kompatibbli mas-suq intern fuq il-bażi tal-Artikolu 107(2) u 107(3) tat-Trattat.

13.

L-Istati Membri huma meħtieġa jinnotifikaw lill-Kummissjoni dwar kwalunkwe pjanijiet biex tingħata l-għajnuna mill-Istat skont l-Artikolu 108(3) tat-Trattat, sakemm l-għajnuna ma tkunx tagħmel parti minn waħda mill-kategoriji li huma eżentati mir-rekwiżit ta’ notifika skont l-Artikolu 109 tat-Trattat (18).

14.

Dawn il-Linji gwida jipprovdu gwida dwar kif il-Kummissjoni tivvaluta, fuq il-bażi tal-Artikolu 106(2), l-Artikolu 107(2)(a) u l-Artikolu 107(3)(c) tat-Trattat, il-kompatibbiltà tal-għajnuna mill-Istat fit-tnedija u l-d-diffużjoni ta’ networks fissi u mobbli ta’ servizzi tal-broadband.

15.

L-interventi mill-Istat li ma jissodisfawx waħda mill-kundizzjonijiet stabbiliti fl-Artikolu 107(1) tat-Trattat ma jikkostitwixxux għajnuna mill-Istat. Konsegwentement, dawn ma humiex soġġetti għall-valutazzjoni tal-kompatibbiltà stabbiliti f’dawn il-Linji gwida.

16.

B’mod partikolari, finanzjament mill-Unjoni li huwa ġestit ċentralment mill-istituzzjonijiet, mill-aġenziji, mill-impriżi konġunti jew minn korpi oħrajn tal-Unjoni u li mhux direttament jew indirettament fil-kontroll tal-Istati Membri (19) ma jikkostitwixxix għajnuna mill-Istat.

17.

L-għajnuna fit-tnedija u għad-diffużjoni ta’ networks u ta’ servizzi tal-broadband ma tistax tingħata lil impriżi f’diffikultà kif stabbilit mil-linji gwida tal-Kummissjoni dwar l-għajnuna mill-Istat għas-salvataġġ u r-ristrutturar ta’ impriżi mhux finanzjarji f’diffikultà (20).

18.

Meta tkun qiegħda tiġi vvalutata għajnuna favur impriża li hija soġġetta għal ordni ta’ rkupru pendenti wara deċiżjoni preċedenti tal-Kummissjoni li tkun iddikjarat li għajnuna hija illegali u inkompatibbli mas-suq intern, il-Kummissjoni tqis l-ammont ta’ għajnuna li jkun għadu jrid jiġi rkuprat (21).

19.

Għall-iskopijiet ta’ dawn il-Linji gwida, japplikaw id-definizzjonijiet li ġejjin:

20.

Għall-finijiet tal-valutazzjoni tal-għajnuna mill-Istat, dawn il-linji gwida jagħmlu distinzjoni bejn networks ta’ aċċess ultraveloċi fissi, networks ta’ aċċess mobbli u backhauls, kif deskritti ulterjorment fit-Taqsimiet 2.3.1, 2.3.2 u 2.3.3. “Networks ta’ aċċess ultraveloċi fissi” u “networks ta’ aċċess mobbli” jintużaw b’mod alternanti ma’ “networks fissi” u, rispettivament, ma’ “networks mobbli”. Il-veloċitajiet kollha msemmija f’dawn il-Linji gwida jirreferu għall-kundizzjonijiet tal-ħin bl-iktar użu intensiv.

21.

Fl-istadju kurrenti tal-iżvilupp teknoloġiku, hemm tipi differenti ta’ networks ta’ aċċess ultraveloċi fissi, inklużi: (a) networks ta’ aċċess ibbażati fuq il-fibra (FTTx) (23); u (b) networks bil-kejbil aġġornati avvanzati li jużaw tal-anqas l-istandard “DOCSIS 3.0” (24). Networks mingħajr wajers bħal ċerti networks ta’ aċċess mingħajr wajers fissi (25) u networks satellitari (26) wkoll jistgħu jkunu kapaċi jipprovdu servizzi tal-broadband ultraveloċi fiss.

22.

Fl-istadju kurrenti tal-iżvilupp tas-suq u dak teknoloġiku, jikkoeżistu diversi ġenerazzjonijiet ta’ teknoloġiji mobbli (27).

23.

It-tranżizzjoni lejn kull ġenerazzjoni mobbli ġdida ġeneralment tkun inkrementali (28). Fl-istadju kurrenti, in-networks 4G qed jibdew jintużaw f’xi partijiet tal-Unjoni u l-implimentazzjoni ta’ networks 5G mhux awtonomi tiddependi fuq networks eżistenti tal-Long Term Evolution (“LTE”) u LTE-Advanced tal-4G (29). Fil-futur, in-networks 5G huma mistennija jsiru progressivament awtonomi u ma jiddependux fuq in-networks 4G eżistenti. In-networks 5G awtonomi huma mistennija li jippermettu servizzi mobbli aktar performanti, inklużi latenza aktar baxxa u kapaċitajiet ta’ trażmissjoni ogħla, u se jippermettu xenarji u applikazzjonijiet avvanzati tal-użu.

24.

Sabiex jiġi żgurat użu effettiv u effiċjenti tal-ispettru tar-radju, l-Istati Membri jistgħu jimponu kundizzjonijiet għad-drittijiet individwali tal-użu għall-ispettru tar-radju, bħall-kopertura u l-kwalità tal-obbligi tas-servizz. Dawk l-obbligi jistgħu jinkludu kopertura ġeografika, tal-popolazzjoni u tal-passaġġi tat-trasport b’ċerti rekwiżiti minimi ta’ kwalità tas-servizz (30).

25.

Il-backhauls huma l-inputs neċessarji sabiex isostnu kemm in-networks ta’ aċċess fissi kif ukoll dawk mobbli. Il-backhauls jistgħu jkunu msejsa fuq soluzzjonijiet tar-ram, tal-fibrottika, tal-mikromewġ u tas-satellita (31).

26.

F’xi każijiet, l-Istati Membri jistgħu jikklassifikaw il-provvista ta’ servizzi tal-broadband bħala servizz ta’ interess ekonomiku ġenerali (“SGEI”) skont l-Artikolu 106(2) tat-Trattat (32) u jappoġġaw it-tnedija ta’ network li jipprovdi servizzi bħal dawk. Il-kumpens għall-ispejjeż imġarrbin sabiex jiġi pprovdut dak is-servizz ta’ interess ekonomiku ġenerali ma jikkostitwixxix għajnuna mill-Istat jekk jiġu ssodisfati l-erba’ kundizzjonijiet kumulattivi tas-sentenza Altmark (33). Il-kumpens għall-provvista ta’ servizz ta’ interess ekonomiku ġenerali li jitqies bħala għajnuna jiġi evalwat f’konformità mar-regoli applikabbli għall-għajnuna mill-Istat fil-forma ta’ kumpens għas-servizz pubbliku (“il-pakkett ta’ SGEI”) (34).

27.

Dawn il-linji gwida juru biss id-definizzjoni ta’ SGEI, b’applikazzjoni tar-regoli stabbiliti fil-pakkett ta’ SGEI għal networks tal-broadband, b’kunsiderazzjoni tal-karatteristiċi settorjali.

28.

Dwar id-definizzjoni ta’ SGEI ġenwin, il-Kummissjoni ċċarat li l-Istati Membri ma jistgħux jorbtu obbligi speċifiċi ta’ servizz pubbliku ma’ servizzi li diġà jkunu diġà provduti jew li jistgħu jiġu provduti b’mod sodisfaċenti u b’kundizzjonijiet, bħal prezz, karatteristiċi oġġettivi tal-kwalità, kontinwità u aċċess għas-servizz, konsistenti mal-interess pubbliku, kif definit mill-Istat Membru, minn impriżi li joperaw f’kundizzjonijiet normali tas-suq (35).

29.

Fl-applikazzjoni ta’ dan il-prinċipju għas-settur tal-broadband, meta jiġi valutat in-nuqqas ta’ żball evidenti fil-klassifikazzjoni ta’ SGEI, il-Kummissjoni tqis l-elementi li ġejjin:

30.

Il-Kummissjoni se tikkunsidra li l-għajnuna mill-Istat għat-tnedija jew għad-diffużjoni ta’ networks u ta’ servizzi tal-broadband tkun kompatibbli mas-suq intern skont l-Artikolu 107(3), il-punt (c) tat-Trattat biss jekk l-għajnuna tikkontribwixxi għall-iżvilupp ta’ ċerti attivitajiet ekonomiċi jew ta’ ċerti żoni ekonomiċi (l-ewwel kundizzjoni), u jekk dik l-għajnuna ma taffettwax b’mod negattiv il-kundizzjonijiet ta’ kummerċ sa punt li jmur kontra l-interess komuni (it-tieni kundizzjoni).

31.

Fil-valutazzjoni tal-kompatibbiltà tagħha, il-Kummissjoni teżamina ż-żewġ aspetti li ġejjin:

32.

Bħala pass finali, il-Kummissjoni tibbilanċja l-effetti negattivi identifikati tal-għajnuna fuq is-suq intern mal-effetti pożittivi tagħha fuq l-attivitajiet ekonomiċi appoġġati.

33.

Il-passi fil-valutazzjoni tal-Kummissjoni tal-għajnuna għat-tnedija u għad-diffużjoni tan-networks u tas-servizzi tal-broadband huma stabbiliti f’aktar dettall fit-Taqsimiet 5, 6, 7 u 8.

34.

Il-Kummissjoni tqis li s-suq għas-servizzi tal-broadband fiss huwa separat mis-suq għas-servizzi tal-broadband mobbli (43). Għalhekk, ir-regoli għall-valutazzjoni tal-għajnuna jistgħu jvarjaw, skont is-suq ikkonċernat (44).

35.

L-Istati Membri jeħtiġilhom jidentifikaw l-attivitajiet ekonomiċi li jiġu ffaċilitati bħala riżultat tal-għajnuna, bħall-użu ta’ networks fissi li jipprovdu servizzi tal-broadband fissi performanti jew it-tnedija ta’ networks li jipprovdu servizzi mobbli vokali u tal-broadband bi prestazzjoni għolja. Jeħtiġilhom jispjegaw ukoll kif ikun appoġġat l-iżvilupp ta’ dawk l-attivitajiet.

36.

L-għajnuna għat-tnedija ta’ networks fissi u l-għajnuna għat-tnedija ta’ networks mobbli jistgħu jiffaċilitaw l-iżvilupp ta’ ħafna attivitajiet ekonomiċi billi jżidu l-konnettività u l-aċċess għan-networks u għas-servizzi tal-broadband għall-pubbliku, għan-negozji u għall-amministrazzjonijiet pubbliċi. Dik l-għajnuna tista’ tiffaċilita l-iżvilupp ta’ attivitajiet ekonomiċi f’żoni fejn dawk l-attivitajiet ma jkunux preżenti jew inkella jkunu garantiti biss f’livell li ma jissodisfax b’mod adegwat il-ħtiġijiet tal-utenti finali.

37.

L-għajnuna tista’ tiġi kkunsidrata bħala li tikkontribwixxi għall-iżvilupp ta’ attività ekonomika biss jekk ikollha effett ta’ inċentiv.

38.

L-għajnuna jkollha effett ta’ inċentiv jekk tinċentiva lill-benefiċjarju sabiex jibdel l-imġiba tiegħu fir-rigward tal-iżvilupp ta’ ċerta attività ekonomika appoġġata mill-għajnuna li kieku ma kienx iwettaq fl-istess perjodu ta’ żmien, jew kien iwettaqha biss b’mod jew f’post ristrett jew differenti, li kieku ma ngħatatx l-għajnuna.

39.

L-għajnuna ma tistax tiffinanzja l-ispejjeż ta’ attività li impriża xorta kieku twettaq fi kwalunkwe każ. Ma tistax tikkumpensa għar-riskju normali tan-negozju ta’ attività ekonomika (45).

40.

L-effett ta’ inċentiv tal-għajnuna għat-tnedija ta’ networks fissi jew mobbli jfisser li ssir verifika, permezz ta’ mmappjar u konsultazzjoni pubblika, f’konformità mat-Taqsimiet 5.2.2.4.1 u 5.2.2.4.2, ta’ jekk il-partijiet ikkonċernati jkunux investew jew ikollhomx l-intenzjoni li jinvestu, rispettivament, f’networks fissi jew mobbli fiż-żoni fil-mira fil-perjodu ta’ żmien rilevanti. Jekk investiment ekwivalenti jkun jista’ jsir fl-istess perjodu ta’ żmien fiż-żona mingħajr l-għajnuna, l-għajnuna tista’ titqies li ma jkollhiex effett ta’ inċentiv. Pereżempju, meta impriża tkun soġġetta għal obbligi legali, bħal obbligi ta’ kopertura u tal-kwalità tas-servizz marbutin mad-drittijiet tal-użu ta’ ċertu spettru tar-radju għal implimentazzjonijiet mobbli, l-għajnuna mill-Istat ma tistax tintuża sabiex tissodisfa dawk l-obbligi minħabba li x’aktarx ma jkollhiex effett ta’ inċentiv, u għalhekk x’aktarx ma tkunx kompatibbli mas-suq intern. Madankollu, l-għajnuna mill-Istat tista’ titqies kompatibbli meta u sa fejn tkun neċessarja sabiex il-kwalità tas-servizz provdut tmur lil hinn mir-rekwiżiti li jirriżultaw minn obbligi bħal dawn.

41.

Jekk għajnuna mill-Istat, il-kundizzjonijiet marbuta magħha (inkluż il-metodu ta’ finanzjament tagħha meta dak il-metodu jkun jifforma parti integrali mill-għajnuna) jew l-attività li tiffinanzja jkunu jinvolvu ksur ta’ dispożizzjoni jew ta’ prinċipju ġenerali tad-dritt tal-Unjoni, l-għajnuna ma tistax tiġi ddikjarata kompatibbli mas-suq intern (46). Dan jista’ jkun il-każ meta l-għoti tal-għajnuna jkun dipendenti, direttament jew indirettament, fuq l-oriġini ta’ prodotti jew ta’ tagħmir, bħal rekwiżit li l-benefiċjarju jixtri prodotti manifatturati domestikament.

42.

L-Istati Membri jeħtiġilhom jiddeskrivu jekk l-għajnuna hux se ġġib effetti pożittivi u, jekk iva, kif se ġġib effetti pożittivi.

43.

L-Istati Membri jistgħu jiddeċiedu li jfasslu interventi mill-Istat li jikkontribwixxu għat-tnaqqis tad-distakk diġitali. Huma jistgħu jagħżlu li jintervjenu sabiex jikkoreġu l-inugwaljanzi soċjali jew reġjonali, jew jilħqu objettivi ta’ ekwità, jiġifieri, bħala mod kif jittejjeb l-aċċess għal mezz essenzjali ta’ komunikazzjoni u parteċipazzjoni fis-soċjetà, u b’hekk tittejjeb il-koeżjoni soċjali u territorjali. Barra minn hekk, l-Istati Membri jistgħu jiddeċiedu li jfasslu l-interventi mill-Istat li jikkontribwixxu wkoll għall-kisba tal-objettivi tal-politika diġitali tal-Unjoni, irawmu l-kisba tal-objettivi tal-Patt Ekoloġiku tal-Unjoni u investimenti ekoloġiċi sostenibbli fis-setturi kollha.

44.

L-għajnuna mill-Istat trid tkun immirata lejn sitwazzjonijiet li fihom l-għajnuna tista’ twassal għal titjib materjali li s-suq waħdu ma jistax jikseb.

45.

Intervent mill-Istat jista’ jkun neċessarju jekk is-swieq, mingħajr intervent pubbliku, jonqsu milli jiffunzjonaw b’mod effiċjenti għas-soċjetà. Dan jista’ jirriżulta, pereżempju, meta ċerti investimenti ma jkunux qegħdin isiru minkejja li l-benefiċċju ekonomiku għas-soċjetà jisboq l-ispejjeż tagħhom (47). F’każijiet bħal dawn, l-għoti ta’ għajnuna mill-Istat jista’ jipproduċi effetti pożittivi u l-effiċjenza globali tista’ tittejjeb billi jiġu aġġustati l-inċentivi ekonomiċi għall-partijiet ikkonċernati.

46.

Fis-settur tal-broadband, forma waħda ta’ falliment tas-suq tista’ tkun relatata ma’ esternalitajiet pożittivi li ma jiġux internalizzati mill-operaturi tas-suq. Pereżempju, filwaqt li n-networks fissi u mobbli huma abilitanti importanti għall-forniment ta’ servizzi addizzjonali u għall-innovazzjoni, x’aktarx li l-benefiċċji ġenerali jkunu ogħla mill-benefiċċji ekonomiċi li jiġġeneraw għall-investituri tan-network, speċjalment f’reġjuni remoti jew f’żoni b’densità baxxa tal-popolazzjoni jew f’żoni mhux popolati. Għalhekk, is-suq jista’ jiġġenera investiment privat insuffiċjenti fin-networks fissi u mobbli, b’mod partikolari f’ċerti żoni.

47.

Minħabba l-ekonomiji ta’ densità, it-tnedija tan-networks tal-broadband huwa ġeneralment aktar profittabbli fejn id-domanda potenzjali tkun ogħla u kkonċentrata, jiġifieri, f’żoni b’popolazzjoni densa. Minħabba l-ispejjeż fissi għoljin tal-investiment, l-ispejjeż unitarji jiżdiedu b’mod sinifikanti hekk kif jonqsu d-densitajiet tal-popolazzjoni. Għalhekk, meta jiġu varati skont it-termini tas-suq, in-networks tal-broadband għandhom it-tendenza li jkopru b’mod profittabbli biss parti mill-popolazzjoni. F’ċerti kundizzjonijiet, l-għajnuna mill-Istat tista’ tikkoreġi fallimenti tas-suq u b’hekk ittejjeb l-effiċjenza tas-swieq.

48.

Jista’ jkun hemm falliment tas-suq wkoll jekk in-network(s) eżistenti jew ippjanat(i) ikun(u) jipprovdi/u lill-utenti finali b’taħlita subottimali ta’ kwalità tas-servizz u ta’ prezzijiet (48). Dan jista jkun il-każ meta: (a) ma jkunx jista’ jiġi pprovdut servizz sodisfaċenti lil ċerti kategoriji ta’ utenti; jew (b) speċjalment fin-nuqqas ta’ tariffi regolati ta’ aċċess bl-ingrossa, il-prezzijiet bl-imnut jistgħu jkunu ogħla minn dawk mitlubin għall-istess servizzi offruti f’żoni jew f’reġjuni aktar kompetittivi, iżda altrimenti komparabbli, tal-Istat Membru.

49.

Madankollu, jekk l-għajnuna mill-Istat għat-tnedija ta’ networks fissi u mobbli kellha tintuża f’żoni fejn l-operaturi tas-suq normalment jagħżlu li jinvestu jew diġà investew, dan jista’ jxekkel b’mod sinifikanti l-inċentivi għall-investituri privati sabiex jinvestu.

50.

Barra minn hekk, meta s-swieq jaħdmu b’mod effiċjenti iżda xorta jitqiesu mhux sodisfaċenti mil-lat tal-politika ta’ koeżjoni, l-għajnuna mill-Istat tista’ tkun neċessarja sabiex tikkoreġi inugwaljanzi soċjali jew reġjonali sabiex is-suq jaħdem b’mod kif mixtieq u iktar ekwu. F’ċirkustanzi bħal dawn, intervent mill-Istat immirat sew fil-broadband jista’ jikkontribwixxi biex jitnaqqas id-distakk diġitali (49).

51.

Is-sempliċi eżistenza ta’ fallimenti tas-suq f’ċertu kuntest mhux biżżejjed sabiex jiġi ġustifikat l-intervent mill-Istat. L-għajnuna mill-Istat għandha tkun diretta biss lejn il-falliment tas-suq li jibqa’ mhux indirizzat minn politiki u minn miżuri anqas distorsivi oħrajn, pereżempju miżuri amministrattivi jew obbligi regolatorji dwar l-użu effettiv u effiċjenti tal-ispettru tar-radju, inklużi obbligi dwar il-kopertura u l-kwalità tas-servizz marbutin mad-drittijiet tal-użu tal-ispettru tar-radju.

52.

Sabiex jiġu mminimizzati aktar l-effetti tal-possibilità ta’ distorsjoni tal-għajnuna fuq il-kompetizzjoni, l-interventi mill-Istat jistgħu jkunu soġġetti għal perijodu ta’ protezzjoni tal-investiment privat sa 7 snin (50).

53.

L-għajnuna għandha timmira lejn żoni fejn ma jkun hemm l-ebda network fiss fis-seħħ jew fejn ma jkunx hemm pjanijiet kredibbli biex jitnieda wieħed fil-perjodu ta’ żmien rilevanti u li jista’ jindirizza l-ħtiġijiet tal-utenti finali.

54.

Fl-istadju kurrenti tal-iżvilupp tas-suq u minħabba l-ħtiġijiet identifikati tal-utenti finali, jista’ jkun hemm falliment tas-suq meta s-suq ma jipprovdix u x’aktarx li ma jipprovdix lill-utenti finali b’veloċità ta’ download ta’ mill-anqas 1 Gbps u veloċità ta’ upload ta’ mill-anqas 150 Mbps (51).

55.

Fil-valutazzjoni ta’ jekk is-suq jistax probabilment jipprovdi veloċità ta’ download ta’ mill-anqas 1 Gbps u veloċità ta’ upload ta’ mill-anqas 150 Mbps, għandhom jiġu kkunsidrati pjanijiet kredibbli għat-tnedija ta’ networks bħal dawn fil-perjodu ta’ żmien rilevanti (f’konformità mat-Taqsima 5.2.2.4.3).

56.

Konsegwentement, il-Kummissjoni tqis li ma hemm l-ebda falliment tas-suq f’żoni fejn ikun hemm mill-anqas network fiss wieħed li jipprovdi veloċità ta’ download ta’ mill-anqas 1 Gbps u veloċità ta’ upload ta’ mill-anqas 150 Mbps jew ikun hemm pjanijiet kredibbli għal network bħal dak jew fejn in-network(s) preżenti jista’/jistgħu jiġi/u aġġornat(i) sabiex jipprovdi/u veloċità ta’ download ta’ mill-anqas 1 Gbps u veloċità ta’ upload ta’ mill-anqas 150 Mbps. Network jitqies li jista’ jiġi aġġornat għal dawk il-veloċitajiet jekk ikun jista’ jipprovdi dik il-prestazzjoni fuq il-bażi ta’ investiment marġinali, bħal titjib tal-komponenti attivi.

57.

L-intervent mill-Istat sabiex jintuża network alternattiv fl-oqsma deskritti fil-paragrafu 56 jista’ jfixkel id-dinamika tas-suq. Għalhekk, il-Kummissjoni x’aktarx li jkollha opinjoni negattiva dwar l-għajnuna mill-Istat għat-tnedija ta’ network addizzjonali f’żoni bħal dawk.

58.

F’żoni li fihom ikunu hemm jew mill-anqas żewġ networks ultraveloċi fissi indipendenti, jew ikun hemm pjanijiet kredibbli għal networks bħal dawk, is-servizzi tal-broadband tipikament jiġu pprovduti skont kundizzjonijiet kompetittivi (kompetizzjoni bbażata fuq l-infrastruttura). Għalhekk, huwa probabbli li network wieħed jew aktar bħal dawk jevolvi sabiex jipprovdi veloċità ta’ download ta’ mill-anqas 1 Gbps u veloċità ta’ upload ta’ mill-anqas 150 Mbps, mingħajr il-ħtieġa ta’ intervent mill-Istat.

59.

Madankollu, il-probabbiltà li n-networks fiż-żoni deskritti fil-paragrafu 58 jevolvu b’mod li jipprovdu veloċità ta’ download ta’ mill-anqas 1 Gbps u veloċità ta’ upload ta’ mill-anqas 150 Mbps tista’ tiddependi wkoll mill-ammont ta’ investiment meħtieġ sabiex jitniedu networks li jipprovdu dawk il-veloċitajiet, meta wieħed iqis l-istadju kurrenti tal-iżvilupp teknoloġiku. Għaldaqstant, f’dawk iż-żoni:

60.

Il-Kummissjoni tqis li jkun hemm falliment tas-suq f’żoni fejn ma jkun hemm l-ebda network mobbli stabbilit jew kredibbilment ippjanat, li jitnieda fil-perjodu ta’ żmien rilevanti li jista’ jindirizza l-ħtiġijiet tal-utenti finali (55).

61.

L-applikazzjonijiet tal-komunikazzjonijiet preżenti u futuri jiddependu dejjem aktar fuq networks mobbli performanti li jkunu disponibbli fuq bażi ġeografika wiesgħa (56). L-utenti finali għandhom il-ħtieġa li jikkomunikaw u jaċċedu għall-informazzjoni waqt li jkunu qegħdin jiċċaqilqu. Maż-żmien, huwa mistenni li jiġu żviluppati attivitajiet ekonomiċi ġodda li jkunu jeħtieġu aċċess online mingħajr xkiel għas-servizzi mobbli bi prestazzjoni għolja. Sabiex jakkumpanjaw dik il-bidla, in-networks mobbli huma mistennijin jevolvu sabiex jipprovdu konnettività li dejjem titjieb. F’ċerti ċirkostanzi, in-nuqqas ta’ konnettività mobbli, jew konnettività mobbli insuffiċjenti tista’ tkun ta’ detriment għal ċerti attivitajiet ekonomiċi, bħall-industrija, l-agrikoltura, it-turiżmu jew il-mobilità konnessa. Tista’ toħloq ukoll riskju għas-sikurezza tal-pubbliku (57). Din tista’ taffettwa b’mod partikolari reġjuni remoti jew żoni b’densità tal-popolazzjoni baxxa jew żoni mhux popolati.

62.

F’żona fejn diġà hemm tal-anqas network mobbli wieħed stabbilit jew hemm pjanijiet kredibbli biex jitnieda tali network fil-perjodu ta’ żmien rilevanti li jkun jista’ jindirizza l-ħtiġijiet tal-utenti finali, l-għajnuna mill-Istat għat-tnedija ta’ network mobbli addizzjonali tista’ tfixkel id-dinamika tas-suq mingħajr bżonn.

63.

L-għajnuna mill-Istat biex jitnieda network mobbli f’żona bħal dik deskritta fil-paragrafu 62 tista’ titqies neċessarja meta jintwera li ż-żewġ kundizzjonijiet li ġejjin ikun ġew sodisfatti: (a) in-network mobbli eżistenti jew kredibbilment ippjanat ma jipprovdix lill-utenti finali bi kwalità suffiċjenti ta’ servizzi sabiex jissodisfaw il-ħtiġijiet tagħhom li dejjem jevolvu; u (b) l-intervent mill-Istat jipprovdi b’mod adegwat dik il-kwalità tas-servizzi, biex b’hekk iwassal għal titjib materjali li s-suq ma jistax jipprovdi (58).

64.

Intervent mill-Istat jista’ jkun neċessarju f’ċerti ċirkustanzi biex jiġu indirizzati fallimenti speċifiċi tas-suq fir-rigward ta’ każijiet ta’ użu identifikati, anke fil-preżenza ta’ network mobbli 4G jew 5G, meta dak in-network ma jipprovdix lill-utenti finali bi kwalità suffiċjenti ta’ servizzi sabiex jissodisfaw il-ħtiġijiet tagħhom li dejjem jevolvu, u x’aktarx li ma jipprovdix dak il-livell ta’ kwalità. Attivitajiet u servizzi ekonomiċi ġodda jistgħu jeħtieġu: (a) aċċess online mingħajr xkiel (pereżempju għall-mobilità konnessa u awtomatizzata tul il-passaġġi tat-trasport); (b) ċerti veloċitajiet u kapaċità minimi; (c) karatteristiċi speċifiċi oħrajn bħal latenza aktar baxxa, virtwalizzazzjoni tan-network jew il-kapaċità li jiġu konnessi diversi terminali għall-industrija jew għall-agrikoltura.

65.

Bħala kwistjoni ta’ prinċipju, anke fejn ikun hemm falliment tas-suq, l-għajnuna mill-Istat ma tistax tingħata għal obbligi legali u ma tistax tintuża għat-twettiq ta’ obbligi bħal dawk, fosthom obbligi marbutin mad-drittijiet għall-użu tal-ispettru. Madankollu, l-għajnuna mill-Istat tista’ tingħata meta u sa fejn tkun neċessarja sabiex tiġi pprovduta kwalità aħjar tas-servizz li tkun meħtieġa sabiex jiġu ssodisfati l-ħtiġijiet ippruvati tal-utenti finali u li tmur lil hinn minn dak li jkun diġà meħtieġ sabiex jiġu ssodisfati dawk l-obbligi legali. Dik l-għajnuna tista’ tingħata sa fejn tkun meħtieġa sabiex tkopri biss l-ispejjeż addizzjonali meħtieġa sabiex tiġi żgurata l-kwalità miżjuda tas-servizz.

66.

Meta, f’żona partikolari, hemm jew se jkun hemm, fil-perjodu ta’ żmien rilevanti, mill-anqas network mobbli wieħed li jista’ jissodisfa l-ħtiġijiet li dejjem jevolvu tal-utenti finali (ara l-paragrafi 61, 63 u 64), l-għoti ta’ għajnuna mill-Istat għal network mobbli addizzjonali b’kapaċitajiet ekwivalenti, bi prinċipju, ikun iwassal għal distorsjoni inaċċettabbli tal-kompetizzjoni, u għall-esklużjoni ta’ investimenti privati. Il-Kummissjoni x’aktarx ikollha fehema negattiva ta’ interventi mill-Istat bħal dawn.

67.

Il-backhauls huma prerekwiżit għat-tnedija tan-networks ta’ aċċess. Il-backhauls għandhom il-potenzjal li jistimulaw il-kompetizzjoni fiż-żoni ta’ aċċess għall-benefiċċju tan-networks u tat-teknoloġiji kollha ta’ aċċess. Backhaul performanti jista’ jistimula investimenti privati sabiex jikkonnettjaw lill-utenti finali, sakemm jiżgura aċċess bl-ingrossa għal kundizzjonijiet miftuħin, trasparenti u mhux diskriminatorji għal dawk kollha li jfittxu aċċess u għat-teknoloġiji kollha. Fin-nuqqas ta’ investimenti privati, l-għajnuna mill-Istat għat-tnedija ta’ backhauls tista’ tkun neċessarja sabiex trawwem il-kompetizzjoni u l-investimenti fil-livell tal-aċċess peress li tippermetti lil dawk li jfittxu aċċess li jniedu networks ta’ aċċess u joffru servizzi ta’ konnettività lill-utenti finali.

68.

Peress li l-backhauls jittrasportaw it-traffiku ta’ diversi networks ta’ aċċess fissi jew mobbli, huma jeħtieġu kapaċità ta’ trażmissjoni ferm ogħla min-networks ta’ aċċess individwali. Il-backhauls jeħtieġ li jipprovdu għal żidiet sinifikanti fil-kapaċità meħtieġa matul il-ħajja tagħhom. Dak huwa dovut għall-ħtiġijiet tal-utenti finali u għall-aġġornament rapidu kontinwu tan-networks ta’ aċċess fissi jew mobbli b’dejjem iktari ħtiġijiet għal trażmissjoni mtejba tad-data u għal prestazzjonijiet aħjar (inkluż għal ġenerazzjonijiet mobbli ġodda). Sabiex tiġi evitata l-konġestjoni f’backhaul, jista’ jkun neċessarju li tiżdied il-kapaċità tiegħu li jakkumpanja t-tnedija ta’ networks ta’ aċċess fissi jew mobbli performanti. Għalhekk, jista’ jkun hemm falliment tas-suq fejn il-kapaċità eżistenti jew ippjanata ta’ backhaul ma tkunx tista’ tlaħħaq mal-iżvilupp mistenni ta’ networks ta’ aċċess fissi jew mobbli korrispondenti bbażati fuq il-ħtiġijiet eżistenti u futuri tal-utenti finali. Fl-istadju kurrenti tal-iżvilupp teknoloġiku, iż-żieda fid-domanda għall-kapaċità normalment tkun tista’ tiġi indirizzata minn backhauls ibbażati fuq il-fibrottika jew fuq teknoloġiji oħrajn li jistgħu jipprovdu l-istess livell ta’ prestazzjoni u ta’ affidabbiltà bħall-backhauls ibbażati fuq il-fibra. Għalhekk, jista’ jkun hemm falliment tas-suq meta ma jkun hemm l-ebda backhaul jew meta n-network eżistenti jew kredibbilment ippjanat ma jkunx ibbażat fuq il-fibra jew fuq teknoloġiji oħrajn li jistgħu jipprovdu l-istess livell ta’ prestazzjoni u ta’ affidabbiltà bħall-fibra.

69.

Irrispettivament mit-teknoloġija sottostanti tal-backhaul eżistenti, jista’ jkun hemm wkoll falliment tas-suq jekk dak il-backhaul jipprovdi taħlita subottimali ta’ kwalità tas-servizz u ta’ prezzijiet. Pereżempju, Stat Membru jista’ juri li l-kundizzjonijiet ta’ aċċess fuq il-backhaul eżistenti jistgħu jipprevjenu t-tnedija ta’ networks ta’ aċċess fiss jew mobbli ġodda jew aktar performanti minħabba li ċerti kategoriji ta’ dawk li jfittxu aċċess ma humiex moqdijin b’mod adegwat (59) jew minħabba li l-prezzijiet tal-aċċess bl-ingrossa jistgħu jkunu ogħla minn dawk mitlubin għall-istess servizzi f’żoni aktar kompetittivi iżda altrimenti komparabbli tal-Istat Membru u l-problema ma tistax tiġi solvuta permezz tar-regolamentazzjoni tas-settur (60).

70.

Sabiex tiġi identifikata l-ħtieġa għal intervent mill-Istat f’żona partikolari, l-Istati Membri jeħtiġilhom jivverifikaw fuq il-bażi ta’ mmappjar dettaljat u ta’ konsultazzjoni pubblika, f’konformità mat-Taqsimiet 5.2.2.4.1 u 5.2.2.4.2, il-prestazzjonijiet tan-networks ta’ aċċess fiss, tan-networks ta’ aċċess mobbli jew tal-backhauls preżenti jew li t-tnedija tagħhom hija kredibbilment ippjanata fiż-żona fil-mira fil-perjodu ta’ żmien rilevanti.

71.

L-Istati Membri għandhom diskrezzjoni sinifikanti sabiex jistabbilixxu ż-żoni fil-mira. Madankollu, huma mħeġġin iqisu l-kundizzjonijiet ekonomiċi, ġeografiċi u soċjali meta jiddeterminaw dawk iż-żoni.

72.

Permezz ta’ mmappjar dettaljat, l-Istati Membri jeħtiġilhom jidentifikaw iż-żoni ġeografiċi (żoni fil-mira) li se jkunu eliġibbli permezz tal-intervent ta’ għajnuna mill-Istat, fuq il-bażi ta’ rappreżentazzjoni oġġettiva tal-prestazzjonijiet tan-networks li jkunu jeżistu jew ippjanati f’ċerta żona.

73.

Fir-rigward tal-għajnuna mill-Istat li tappoġġa t-tnedija ta’ networks ta’ aċċess fiss jew ta’ networks ta’ aċċess mobbli, l-immappjar irid ikun konformi maż-żewġ kriterji li ġejjin:

74.

L-Istati Membri jistgħu jqisu l-aħjar prattiki għall-applikazzjoni tal-metodoloġiji tal-immappjar deskritti fl-Anness I.

75.

Fir-rigward tal-għajnuna mill-Istat li tappoġġa t-tnedija ta’ backhauls, l-Istati Membri jeħtiġilhom jimmappjaw il-prestazzjonijiet tal-backhauls eżistenti jew kredibbilment ippjanati fil-perjodu ta’ żmien rilevanti. Meta t-tnedija tan-network jinkludi fl-istess ħin it-tnedija ta’ network ta’ aċċess u tal-backhaul neċessarju sabiex jippermetti l-funzjonament tan-network ta’ aċċess, ma jkunx meħtieġ immappjar separat tal-backhauls.

76.

L-Istati Membri jeħtiġilhom jagħmlu l-metodoloġija u l-kriterji tekniċi sottostanti (pereżempju, il-fattur tal-utilizzazzjoni u t-tagħbija taċ-ċelloli) użati sabiex jidentifikaw iż-żona fil-mira disponibbli għall-pubbliku.

77.

Fit-Taqsima 5.2.4.6 huwa rakkomandat li ssir konsultazzjoni mal-awtorità regolatorja nazzjonali (ARN).

78.

L-Istati Membri jeħtiġilhom jippubblikaw għall-konsultazzjoni l-karatteristiċi ewlenin tal-intervent ippjanat mill-Istat u l-lista ta’ żoni fil-mira identifikati permezz tal-immappjar (64). Dik l-informazzjoni trid tkun disponibbli fuq sit web (65) aċċessibbli għall-pubbliku fil-livell reġjonali u nazzjonali.

79.

Il-konsultazzjoni pubblika trid tistieden lill-partijiet interessati (a) jikkummentaw dwar l-intervent ippjanat mill-Istat, it-tfassil tiegħu u l-karatteristiċi ewlenin tiegħu; u (b) jissottomettu informazzjoni sostanzjata dwar in-networks eżistenti jew li networks li dwarhom ikun hemm pjanijiet kredibbli dwar it-tnedija tagħhom fiż-żona fil-mira fl-perjodu ta’ żmien rilevanti (66).

80.

Meta jikkunsidraw il-perjodu ta’ żmien prospettiv rilevanti, l-Istati Membri jeħtiġilhom iqisu l-aspetti kollha li raġonevolment jistgħu jkunu mistenna jħallu impatt fuq id-durata tat-tnedija tan-network il-ġdid (jiġifieri ż-żmien meħtieġ mill-proċedura ta’ selezzjoni, għall-azzjonijiet u għall-kontestazzjonijiet legali possibbli, iż-żmien sabiex jinkisbu d-drittijiet ta’ passaġġ u l-permessi, obbligi oħrajn li jirriżultaw mil-leġiżlazzjoni nazzjonali, id-disponibbiltà tal-kapaċità ta’ xogħlijiet ċivili, eċċ.). Jekk it-tnedija ippjanata tan-network iffinanzjat mill-Istat (sad-dħul fis-seħħ tiegħu) jieħu aktar żmien milli stmat, ikunu neċessarji mmappjar u konsultazzjoni pubblika ġodda.

81.

Irrispettivament minn jekk l-Istat Membru jistax ikun diġà ġabar informazzjoni dwar pjanijiet futuri ta’ investiment permezz ta’ mmappjar, il-konsultazzjoni pubblika dejjem trid tinkludi r-riżultati tal-aktar immappjar riċenti. Dan huwa neċessarju sabiex tiġi minimizzata l-possibilità ta’ distorsjonijiet mingħajr bżonn tal-kompetizzjoni fir-rigward tal-impriżi li diġà jipprovdu networks jew servizzi fiż-żoni fil-mira u dawk l-impriżi li diġà jkollhom pjanijiet ta’ investiment kredibbli għall-perjodu ta’ żmien rilevanti.

82.

Il-konsultazzjoni pubblika trid iddum mil-anqas 30 jum. Wara t-tmiem tal-konsultazzjoni pubblika, l-Istat Membru għandu jniedi l-proċedura tal-għażla kompetittiva jew jibda l-implimentazzjoni tal-proġett ikkonċernat (67) għal mudelli ta’ investiment dirett fi żmien sena. Jekk l-Istat Membru ma jnedix il-proċedura ta’ selezzjoni kompetittiva jew l-implimentazzjoni tal-proġett iffinanzjat mill-Istat f’dak il-perjodu, jeħtieġlu jwettaq konsultazzjoni pubblika ġdida qabel ma jkun jista’ jniedi l-proċedura ta’ selezzjoni kompetittiva jew jimplimenta l-proġett iffinanzjat mill-Istat.

83.

Il-konsultazzjoni tal-ARN dwar ir-riżultati tal-konsultazzjoni pubblika hija rrakkomandata (68).

84.

Hemm riskju li sempliċi “espressjoni ta’ interess” fi pjanijiet ta’ investiment privat futur fiż-żona fil-mira minn parti kkonċernata f’konsultazzjoni pubblika tista’ ddewwem it-tnedija ta’ networks tal-broadband jekk dak l-investiment privat imbagħad ma jseħħx filwaqt li l-intervent mill-Istat ikun waqaf.

85.

Sabiex jitnaqqas ir-riskju li l-intervent mill-Istat jitwaqqaf fuq il-bażi ta’ pjanijiet ta’ investiment futuri li ma jimmaterjalizzawx, l-Istati Membri jistgħu jiddeċiedu li jitolbu lill-partijiet ikkonċernati rilevanti jipprovdu evidenza sabiex juru l-kredibbiltà tal-pjanijiet ta’ investiment tagħhom, f’perjodu ta’ żmien li jkun xieraq u proporzjonat għal-livell ta’ informazzjoni mitluba (69). Dik l-evidenza tista’ tinkludi, pereżempju, pjan dettaljat tat-tnedija bi stadji importanti (pereżempju, għal kull perjodu ta’ 6 xhur), li juri li l-investiment se jitlesta fil-medda ta’ żmien rilevanti u se jiżgura prestazzjoni simili għan-network ippjanat iffinanzjat mill-Istat.

86.

Sabiex jivvalutaw il-kredibbiltà tal-prestazzjoni u tal-kopertura ddikjarati, l-Istati Membri jistgħu jużaw l-istess kriterji użati biex jivvalutaw il-prestazzjoni tan-networks eżistenti, fejn ikun raġonevoli u adattati.

87.

Meta jivvalutaw il-kredibbiltà ta’ pjanijiet ta’ investiment futuri, l-Istati Membri jistgħu jqisu b’mod partikolari l-kriterji li ġejjin:

88.

Jekk Stat Membru jqis li l-pjanijiet ta’ investiment privat ikunu kredibbli, jista’ jiddeċiedi li jistieden lill-partijiet ikkonċernati sabiex jiffirmaw ftehimiet ta’ impenn, li jistgħu jinkludu obbligi ta’ rapport dwar il-progress fl-istadji importanti ddikjarati tagħhom.

89.

Hija r-responsabbiltà tal-partijiet ikkonċernati li jipprovdu informazzjoni sinifikattiva skont ir-regoli rilevanti tal-Unjoni (70) jew dawk nazzjonali.

90.

L-Istat Membru għandu jikkonsulta lill-ARN dwar il-valutazzjoni mill-Istat Membru tal-kredibbiltà tal-pjanijiet futuri ta’ investiment (71).

91.

L-Istati Membri għandhom jikkomunikaw ir-riżultati tal-evalwazzjoni tagħhom u r-raġunijiet għaliha lil kull parti kkonċernata li tkun issottmettiet informazzjoni dwar il-pjanijiet ta’ investiment privat tagħha.

92.

Jekk l-Istat Membru jqis li l-pjanijiet ta’ investiment privat sottomessi jkunu kredibbli u konsegwentement iż-żona korrispondenti ssawret permezz tal-intervent mill-Istat, l-Istat Membru jista’ jiddeċiedi li jitlob li l-partijiet ikkonċernati li jkunu ssottomettew dawk il-pjanijiet jirrapportaw b’mod regolari dwar il-konformità mal-istadji importanti għat-tnedija tan-network u dwar il-provvista ta’ servizzi fil-perjodu ta’ żmien iddikjarat.

93.

Jekk l-Istat Membru jidentifika devjazzjonijiet mill-pjan ippreżentat li jissuġġerixxu li l-proġett mhux se jimmaterjalizza jew ikollu biżżejjed raġunijiet sabiex jiddubita li l-investiment se jitlesta kif iddikjarat, l-Istat Membru jista’ jiddeċiedi li jitlob li il-partijiet ikkonċernati jipprovdu aktar informazzjoni li turi l-kredibbiltà kontinwa tal-investiment iddikjarat.

94.

Jekk l-Istat Membru jkollu dubji sinifikanti dwar jekk l-investiment hux se jitlesta kif iddikjarat, jista’ jiddeċiedi fi kwalunkwe ħin matul il-perjodu ta’ żmien rilevanti, li jinkludi ż-żoni kkonċernati mill-investiment f’konsultazzjoni pubblika ġdida, bil-ħsieb li jiġi vverifikat il-potenzjali tal-eliġibbiltà tagħhom għal intervent mill-Istat.

95.

L-Istat Membru jeħtieġlu juri li l-għajnuna tkun xierqa sabiex jiġi indirizzat il-falliment tas-suq identifikat u sabiex jintlaħqu l-objettivi mfittxija mill-għajnuna. L-għajnuna mill-Istat ma tkunx xierqa jekk ikun jista’ jinkiseb l-istess riżultat permezz ta’ miżuri oħrajn li joħolqu anqas distorsjoni.

96.

L-għajnuna mill-Istat ma hijiex l-uniku strument ta’ politika disponibbli għall-Istati Membri sabiex tingħata spinta lill-investiment fil-varar tan-networks tal-broadband. L-Istati Membri jistgħu jużaw mezzi oħrajn anqas distortivi, bħal miżuri amministrattivi u regolatorji jew strumenti msejsa fuq is-suq.

97.

Sabiex l-għajnuna tkun xierqa, in-networks fissi u mobbli ffinanzjati mill-Istat iridu jipprovdu karatteristiċi msaħħin b’mod sinifikanti meta mqabblin man-networks eżistenti. Għalhekk, networks fissi u mobbli ffinanzjati mill-Istat għandhom jiżguraw li l-bidla ssir b’mod gradwali. Tiġi żgurata bidla b’mod gradwali jekk, b’riżultat tal-intervent mill-Istat, jiġu ssodisfati l-kundizzjonijiet li ġejjin: (a) it-tnedija ta’ network fiss jew mobbli ffinanzjat mill-Istat jirrappreżenta investiment sinifikanti ġdid (72); u (b) in-network iffinanzjat mill-Istat iġib kapaċitajiet sinifikanti ġodda fis-suq f’termini ta’ disponibbiltà, ta’ kapaċità, ta’ veloċitajiet (73) u ta’ kompetizzjoni tas-servizzi tal-broadband.

98.

Il-prestazzjoni tan-network iffinanzjat mill-Istat trid titqabbel mal-ogħla prestazzjoni tan-network(s) eżistenti. Fil-valutazzjoni tal-bidla b’mod gradwali għandhom jitqiesu pjanijiet ta’ investiment kredibbli biss jekk, waħedhom, kieku jipprovdu prestazzjoni simili għal dik tan-network iffinanzjat mill-Istat u ppjanat fiż-żoni fil-mira fi ħdan il-perjodu ta’ żmien rilevanti.

99.

Fir-rigward tal-għajnuna mill-Istat għal networks ta’ aċċess fissi, il-preżenza ta’ bidla gradwali hija vvalutata fuq il-bażi ta’ distinzjoni bejn it-tipi ta’ żoni fil-mira, skont il-preżenza ta’ networks ultraveloċi fissi.

100.

Iż-żoni bojod huma dawk li fihom ma jkunx preżenti jew ma jkunx hemm pjanijiet kredibbli għat-tnedija ta’ network ultraveloċi fiss fil-perjodu ta’ żmien rilevanti.

101.

Iż-żoni griżi huma dawk li fihom ikun preżenti network ultraveloċi fiss wieħed biss jew ikun hemm pjanijiet kredibbli g għat-tnedija ta’ network ultraveloċi fiss wieħed biss fil-perjodu ta’ żmien rilevanti.

102.

F’żoni bojod u griżi, sabiex tinkiseb bidla gradwali, l-interventi tal-Istat iridu jissodisfaw iż-żewġ kriterji li ġejjin:

103.

Bi prinċipju, l-intervent ippjanat għandu jitfassal b’tali mod li ż-żona fil-mira kollha tkun bajda jew griża.

104.

Madankollu, għal raġunijiet ta’ effiċjenza, meta ma jkunx ġustifikat li ż-żoni bojod u griżi jiġu diżassoċjati, l-Istati Membri jistgħu jagħżlu żoni fil-mira li jkunu parzjalment bojod u parzjalment griżi. F’dawk iż-żoni, meta xi utenti finali diġà jkunu moqdijin minn network ultraveloċi wieħed (jew se jkunu fil-perjodu ta’ żmien rilevanti), l-Istat Membru jeħtieġlu jiżgura li l-intervent tal-Istat ma jwassalx għal distorsjoni mingħajr bżonn tal-kompetizzjoni fir-rigward tan-network eżistenti.

105.

Jekk jiġi permess bini eċċessiv limitat tan-network ultraveloċi fiss eżistenti li jgħaqqad lill-utenti finali fiż-żona griża li tkun parti miż-żona mħallta, tista’ tkun soluzzjoni xierqa. F’sitwazzjonijiet bħal dawn, iż-żona fil-mira kollha tista’ tiġi ttrattata bħala bajda għall-finijiet tal-valutazzjoni tal-intervent tal-Istat, sakemm l-Istat Membru juri li ġew ssodisfati l-kundizzjonijiet kollha li ġejjin:

106.

Il-Kummissjoni tivvaluta l-adegwatezza tal-interventi f’żoni mħalltin każ b’każ.

107.

Iż-żoni suwed huma dawk li fihom ikunu preżenti mill-inqas żewġ networks ultraveloċi fissi jew ikun hemm pjanijiet kredibbli għat-tnedija ta’ żewġ networks ultraveloċi fissi fil-perjodu ta’ żmien rilevanti.

108.

Sakemm l-intervent mill-Istat jikkonforma mal-kundizzjonijiet stabbiliti fit-Taqsima 5.2.2.1, in-network iffinanzjat mill-Istat irid jissodisfa l-kundizzjonijiet kollha li ġejjin:

109.

Network mobbli ffinanzjat mill-Istat irid jiżgura bidla gradwali f’termini ta’ disponibbiltà, ta’ kapaċità, ta’ veloċitajiet u ta’ kompetizzjoni tas-servizzi mobbli li jistgħu jrawmu d-diffużjoni ta’ servizzi innovattivi ġodda (76).

110.

Kif indikat fit-Taqsima 2.3.2, it-tranżizzjoni għal standard ġdid tal-IMT ġeneralment tkun inkrementali. Bejn żewġ standards tal-IMT konsekuttivi sħaħ, ikun hemm sistemi ibridi inkrementali, li normalment ikunu aktar performanti mill-predeċessuri tagħhom. Pereżempju, is-sistema ta’ komunikazzjoni ċellulari tal-4G LTE sebqet il-4G f’diversi aspetti u l-5G awtonoma hija aktar performanti mill-5G mhux awtonoma. Bl-istess mod, kull standard ġdid tal-IMT ipprovda kapaċitajiet ġodda (77). Filwaqt li l-istandards kollha tal-IMT jipprovdu servizzi mobbli tal-vuċi, l-iġded standards tal-IMT biss jistgħu jipprovdu servizzi tal-broadband mobbli performanti, inklużi kapaċitajiet ta’ latenza aktar baxxa u ta’ trażmissjoni ogħla.

111.

Peress li biex jiġu provduti kapaċitajiet ġodda hija meħtieġa aktar kapaċità, l-istandards il-ġodda tal-IMT jirrikjedu frekwenzi ġodda. Peress li l-frekwenzi huma riżorsa skarsa, l-assenjazzjoni tagħhom fl-Unjoni għall-provvista ta’ servizzi mobbli titwettaq fuq il-bażi ta’ rkant jew ta’ proċedura ta’ selezzjoni kompetittiva oħra u hija soġġetta għal tariffi. Meta jiġi implimentat standard ġdid tal-IMT bħala riżultat tal-proċess ta’ assenjament tal-ispettru, jista’ jkun mistenni li n-networks mobbli li jużaw din it-teknoloġija x’aktarx li jipprovdu kapaċitajiet ġodda sinifikanti meta mqabblin man-networks mobbli eżistenti. Il-fornituri ta’ servizzi mobbli jkunu lesti biss li jiffaċċjaw spejjeż sinifikanti bil-quddiem sabiex jiksbu drittijiet ġodda ta’ użu tal-ispettru b’appoġġ ta’ standards ġodda tal-IMT jekk jistennew li l-istandard il-ġdid tal-IMT joffri kapaċitajiet superjuri, li jkunu jagħtuhom redditu fuq l-investiment tagħhom maż-żmien. Fuq dik il-bażi, il-Kummissjoni aċċettat li l-karatteristiċi addizzjonali tan-networks 4G matul il-ġenerazzjonijiet preċedenti jammontaw għal bidla gradwali (78). B’mod simili, in-networks 5G, u b’mod partikolari n-networks 5G awtonomi, ġeneralment ikollhom kapaċitajiet funzjonali addizzjonali bħal latenza ultrabaxxa, affidabbiltà għolja u l-possibbiltà li tiġi rriżervata parti min-network għal użu partikolari u li tiġi ggarantita ċerta kwalità tas-servizz. Dawk il-karatteristiċi jippermettu lin-networks 5G, u b’mod partikolari lin-networks 5G awtonomi, jappoġġaw servizzi ġodda (pereżempju, servizzi ta’ monitoraġġ tas-saħħa u ta’ emerġenza, kontroll f’ħin reali tal-magni tal-fabbriki, grilji intelliġenti għall-ġestjoni tal-enerġija rinnovabbli, mobilità konnessa u awtomatizzata, detezzjoni preċiża tal-ħsarat u intervent rapidu), u b’hekk jiżguraw bidla gradwali meta mqabblin mal-ġenerazzjoni mobbli ta’ qabel. It-teknoloġiji mobbli tal-ġenerazzjoni li jmiss (bħas-6G) huma mistennija jipprovdu aktar kapaċitajiet imsaħħin fil-futur.

112.

Backhaul iffinanzjat mill-Istat irid jiżgura bidla gradwali meta mqabbel man-network(s) eżistenti. Jiġi żgurat li l-bidla ssir b’mod gradwali jekk, bħala riżultat tal-intervent mill-Istat, il-backhaul iffinanzjat jirrappreżenta investiment sinifikanti fl-infrastruttura tal-backhaul u jappoġġa b’mod adegwat il-ħtiġijiet dejjem akbar ta’ networks ta’ aċċess fissi jew mobbli. Dan jista’ jkun il-każ meta l-backhaul iffinanzjat mill-Istat, b’kuntrast ma’ dak jew dawk eżistenti, ikun ibbażat fuq il-fibra jew fuq teknoloġiji oħrajn li jistgħu jipprovdu l-istess livell ta’ prestazzjoni bħall-fibra. Meta networks eżistenti jkunu ibbażati fuq il-fibra jew fuq teknoloġiji bi prestazzjoni simili, tista’ tinkiseb bidla gradwali, pereżempju, permezz ta’ dimensjonar xieraq tal-kapaċità tal-backhaul, li tiddependi fuq is-sitwazzjoni speċifika li tevolvi fiż-żoni fil-mira.

113.

Jekk intervent mill-Istat ikopri kemm backhauls kif ukoll networks ta’ aċċess (fissi jew mobbli), id-daqs tal-backhaul irid ikun jista’ jappoġġa l-ħtiġijiet tan-networks ta’ aċċess.

114.

L-Istat Membru għandu jagħżel l-aktar teknoloġiji xierqa, f’konformità mal-prinċipju tan-newtralità teknoloġika, filwaqt li jqis il-karatteristiċi u l-ħtiġijiet taż-żoni fil-mira, b’mod partikolari meta networks ibbażati fuq il-fibra jew bi prestazzjoni simili ma jkunux teknikament jew ekonomikament vijabbli.

115.

L-Istati Membri jeħtiġilhom juru li l-għajnuna tkun proporzjonata għall-problema li tkun qiegħda tiġi indirizzata. Essenzjalment, iridu juru li l-istess bidla fl-imġiba (skont l-effett ta’ inċentiv) ma tkunx tista’ tinkiseb b’anqas għajnuna u b’anqas distorsjonijiet. L-għajnuna titqies proporzjonata jekk l-ammont ikun limitat għall-minimu neċessarju u d-distorsjonijiet potenzjali tal-kompetizzjoni jiġu mminimizzati, f’konformità mal-prinċipji stabbiliti f’din it-Taqsima.

116.

L-għajnuna mill-Istat tiġi kkunsidrata proporzjonata jekk l-ammont tagħha jkun limitat għall-minimu meħtieġ sabiex isseħħ l-attività ekonomika appoġġata.

117.

Mingħajr preġudizzju għar-regoli applikabbli dwar l-akkwist pubbliku, l-għajnuna trid tingħata fuq il-bażi ta’ proċedura ta’ selezzjoni kompetittiva miftuħa, trasparenti u mhux diskriminatorja, f’konformità mal-prinċipji tal-akkwist pubbliku (79). L-għajnuna trid tirrispetta wkoll il-prinċipju tan-newtralità teknoloġika, kif stabbilit fit-Taqsima 5.2.4.2.

118.

L-għajnuna mill-Istat titqies proporzjonata u limitata għall-ammont minimu neċessarju jekk tingħata permezz ta’ proċedura ta’ selezzjoni kompetittiva li tattira numru suffiċjenti ta’ parteċipanti. Jekk in-numru ta’ parteċipanti jew in-numru ta’ offerti eliġibbli ma jkunx biżżejjed, l-Istat Membru għandu jafda l-valutazzjoni tal-offerta rebbieħa (inklużi l-kalkoli tal-ispejjeż) f’idejn awditur indipendenti.

119.

Proċeduri differenti jistgħu jkunu adattati skont iċ-ċirkostanzi. Pereżempju, fir-rigward ta’ interventi b’kumplessità teknika għolja, l-Istati Membri jistgħu jagħżlu li jinvolvu rwieħhom fi proċedura ta’ djalogu kompetittiv ma’ offerenti potenzjali, bl-għan li jiġi żgurat l-aktar disinn xieraq tal-intervent.

120.

L-Istat Membru jeħtieġlu jiżgura li tintgħażel l-aktar offerta ekonomikament vantaġġuża (80). Għal dak l-għan, l-Istat Membru jeħtieġlu jistabbilixxi kriterji kwalitattivi oġġettivi, trasparenti u mhux diskriminatorji għall-aġġudikazzjoni u jispeċifika l-ponderazzjoni relattiva ta’ kull kriterju minn qabel.

121.

Il-kriterji kwalitattivi għall-aġġudikazzjoni jistgħu jinkludu, fost l-oħrajn, il-prestazzjoni tan-network (inkluża s-sigurtà tiegħu), il-kopertura ġeografika, kemm jibqa’ validu fil-futur l-approċċ teknoloġiku, l-impatt tas-soluzzjoni proposta fuq il-kompetizzjoni (inklużi t-termini, il-kundizzjonijiet u l-ipprezzar tal-aċċess bl-ingrossa) (81), u l-ispiża totali tas-sjieda (82).

122.

L-Istati Membri jistgħu jikkunsidraw li jagħtu punti ta’ prijorità addizzjonali għal kriterji li għandhom x’jaqsmu mal-prestazzjoni klimatika u ambjentali tan-network (83), rispettivament fir-rigward tal-karatteristiċi tan-newtralità klimatika tiegħu, inkluża l-impronta tal-karbonju tiegħu, u l-impatt tan-network fuq il-komponenti ewlenin tal-kapital naturali, jiġifieri l-arja, l-ilma, l-art u l-bijodiversità. L-Istati Membri jistgħu jinkludu wkoll obbligi fuq l-offerent magħżul biex jimplimenta miżuri ta’ mitigazzjoni proporzjonati f’każ li n-network jista’ jkollu impatt negattiv fuq l-ambjent.

123.

Meta l-għajnuna tingħata mingħajr proċedura ta’ selezzjoni kompetittiva lil awtorità pubblika li tniedi u timmaniġġja network tal-broadband fil-livell bl-ingrossa (84) direttament, jew permezz ta’ entità interna (mudell ta’ investiment dirett), l-Istat Membru jeħtieġlu jiġġustifika b’mod simili l-għażla tiegħu ta’ soluzzjoni teknoloġika u tan-network (85).

124.

Kwalunkwe konċessjoni jew inkarigu ieħor minn tali awtorità pubblika jew entità interna lil parti terza sabiex tfassal, tibni jew topera n-network irid jiġi allokat permezz ta’ proċedura ta’ selezzjoni kompetittiva miftuħa, trasparenti u mhux diskriminatorja. Il-proċedura trid tkun konformi mal-prinċipji tal-akkwist pubbliku, ibbażata fuq l-aktar offerta ekonomikament vantaġġuża u trid tirrispetta l-prinċipju tan-newtralità teknoloġika, mingħajr preġudizzju għar-regoli applikabbli dwar l-akkwist pubbliku.

125.

Il-prinċipju tan-newtralità teknoloġika jirrikjedi li l-intervent mill-Istat ma jridx jiffavorixxi jew jeskludi xi teknoloġija partikolari, kemm fl-għażla tal-benefiċjarji kif ukoll fl-għoti ta’ aċċess bl-ingrossa. Peress li jeżistu soluzzjonijiet teknoloġiċi differenti, l-offerta ma għandhiex tiffavorixxi jew teskludi xi teknoloġija jew pjattaforma tan-network partikolari. L-offerenti għandhom ikunu intitolati li jipproponu l-provvista tas-servizzi meħtieġa bl-użu jew bit-taħlit ta’ kwalunkwe teknoloġija li jqisu l-aktar xierqa. Dan huwa mingħajr preġudizzju għall-possibbiltà li l-Istati Membri jiddeterminaw il-prestazzjoni mixtieqa, inkluża l-effiċjenza enerġetika tan-networks qabel il-proċedura u jagħtu punti ta’ prijorità lis soluzzjoni teknoloġika jew lit-taħlita ta’ soluzzjonijiet teknoloġiċi l-aktar adatti fuq il-bażi ta’ kriterji oġġettivi, trasparenti u mhux diskriminatorji, f’konformità mat-Taqsima 5.2.4.1. Network iffinanzjat mill-Istat irid jippermetti aċċess b’kundizzjonijiet ġusti u mhux diskriminatorji lil dawk kollha li jfittxu aċċess irrispettivament mit-teknoloġija użata.

126.

L-użu tal-infrastruttura eżistenti huwa wieħed mill-fatturi ewlenin li jistgħu jikkontribwixxu biex jitnaqqsu l-ispejjeż tat-tnedija ta’ network tal-broadband ġdid u tiġi limitata l-ħsara lill-ambjent.

127.

L-Istati Membri għandhom iħeġġu lill-impriżi li jkunu lesti jipparteċipaw fi proċedura ta’ selezzjoni kompetittiva sabiex jużaw kwalunkwe infrastruttura eżistenti disponibbli. L-Istati Membri għandhom iħeġġu wkoll lil dawn l-impriżi biex jipprovdu informazzjoni dettaljata dwar l-infrastrutturi eżistenti li jkunu proprjetà tagħhom jew kontrollati minnhom (86) fiż-żona fejn ikun ippjanat l-intervent. Dik l-informazzjoni għandha tiġi pprovduta fi żmien xieraq sabiex tkun tista’ titqies meta jitħejjew l-offerti. Fejn ikun proporzjonat, l-Istati Membri, filwaqt li jqisu fost fatturi oħrajn id-daqs taż-żona tal-intervent, il-prontezza tal-informazzjoni u ż-żmien disponibbli, għandhom jistabbilixxu li l-għoti ta’ dik l-informazzjoni tkun kundizzjoni għall-parteċipazzjoni fil-proċedura tal-għażla (87). L-informazzjoni tista’ tinkludi, b’mod partikolari: (a) il-post u r-rotta tal-infrastruttura; (b) it-tip u l-użu kurrenti tal-infrastruttura; (c) punt ta’ kuntatt u (d) meta jkunu disponibbli (88), it-termini u l-kundizzjonijiet għall-użu tagħha.

128.

L-Istati Membri jeħtiġilhom jagħmlu aċċessibbli l-informazzjoni kollha għad-dispożizzjoni tagħhom (89) dwar l-infrastruttura eżistenti li tista’ tintuża għall-implimentazzjoni tan-networks tal-broadband fiż-żona tal-intervent. L-Istati Membri huma mħeġġin jisfruttaw il-Punt Uniku ta’ Informazzjoni stabbilit f’konformità mal-Artikolu 4(2) tad-Direttiva 2014/61/UE.

129.

L-aċċess bl-ingrossa effettiv minn partijiet terzi għal networks iffinanzjati huwa kundizzjoni indispensabbli ta’ kwalunkwe miżura ta’ għajnuna mill-Istat. B’mod partikolari, l-aċċess bl-ingrossa jippermetti lill-impriżi terzi jikkompetu mal-offerent magħżul, u b’hekk tisaħħaħ l-għażla u l-kompetizzjoni fiż-żoni koperti mill-miżura. L-aċċess bl-ingrossa jevita wkoll il-ħolqien ta’ monopolji reġjonali tas-servizzi. Billi jagħti l-possibbiltà li tiżviluppa l-kompetizzjoni fiż-żona fil-mira, jiżgura wkoll l-iżvilupp tas-suq f’dik iż-żona fuq medda itwal ta’ żmien. Dak l-aċċess ma huwiex kontinġenti fuq kwalunkwe analiżi minn qabel tas-suq skont it-tifsira tal-Kapitolu III Directive (EU) 2018/1972. Madankollu, it-tip ta’ obbligi ta’ aċċess bl-ingrossa imposti fuq network iffinanzjat mill-Istat għandu jqis il-portafoll tal-obbligi ta’ aċċess stabbiliti skont ir-regolament settorjali. Madankollu, peress li l-benefiċjarji tal-għajnuna mhux biss jużaw ir-riżorsi proprji tagħhom iżda l-fondi pubbliċi biex iniedu n-network, għandhom jipprovdu firxa usa’ ta’ prodotti ta’ aċċess bl-ingrossa minn dawk imposti mill-ARN fuq l-impriżi li jkollhom saħħa sinjifikanti fis-suq. Tali aċċess bl-ingrossa għandu jingħata kmieni kemm jista’ jkun qabel ma jibdew jiġu pprovduti s-servizzi rilevanti u, meta l-operatur tan-network ikollu wkoll il-ħsieb li jipprovdi servizzi bl-imnut, mill-anqas 6 xhur qabel jitniedu dawk is-servizzi bl-imnut.

130.

In-network iffinanzjat mill-Istat irid joffri aċċess effettiv lill-impriżi b’kundizzjonijiet ġusti u mhux diskriminatorji. Dan jista’ jimplika l-aġġornament u ż-żieda fil-kapaċità tal-infrastruttura eżistenti, fejn neċessarji, u t-tnedija ta’ infrastruttura ġdida suffiċjenti (pereżempju, tubi kbar biżżejjed sabiex jipprovdu għal numru suffiċjenti ta’ networks, u topoloġiji differenti tan-network) (90).

131.

L-Istati Membri jeħtiġilhom jindikaw it-termini, il-kundizzjonijiet u l-prezzijiet għall-prodotti tal-aċċess bl-ingrossa fid-dokumenti tal-proċedura ta’ selezzjoni kompetittiva u jeħtiġilhom jippubblikaw dik l-informazzjoni fuq sit web komprensiv, fil-livell nazzjonali jew reġjonali. Il-pubbliku ġenerali għandu jkollu aċċess għas-sit web mingħajr ebda restrizzjoni, inkluża r-reġistrazzjoni tal-utenti minn qabel.

132.

Sabiex l-aċċess bl-ingrossa jsir effettiv u sabiex min ifittex l-aċċess ikun jista’ jipprovdi s-servizzi tiegħu, l-aċċess bl-ingrossa jrid jingħata wkoll lil partijiet tan-network li ma jkunux ġew iffinanzjati mill-Istat jew li ma setgħux jitniedu mill-benefiċjarju tal-għajnuna (91).

133.

L-aċċess bl-ingrossa effettiv irid jingħata għal mill-anqas 10 snin għall-prodotti attivi kollha minbarra aċċess virtwali diżaggregat (VULA).

134.

L-aċċess fuq il-bażi tal-VULA jrid jingħata għal perjodu ta’ żmien ugwali għat-tul tal-ħajja tal-infrastruttura li għaliha l-VULA huwa sostitut (92).

135.

L-aċċess għal infrastruttura ġdida (bħal tubi, arbli, kabinetti tat-toroq jew fibra skura) irid jingħata għat-tul tal-ħajja tal-element tan-network ikkonċernat (93). Jekk l-għajnuna mill-Istat tingħata għal infrastruttura ġdida, l-infrastruttura trid tkun kbira biżżejjed sabiex tissodisfa d-domanda kurrenti u li tevolvi ta’ dawk li jfittxu aċċess (94). Dan huwa komplementari u mingħajr preġudizzju għall-obbligi regolatorji li jistgħu jiġu imposti mill-ARN.

136.

L-Istati Membri jeħtiġilhom jikkonsultaw lill-ARN dwar il-prodotti, il-kundizzjonijiet u l-ipprezzar tal-aċċess bl-ingrossa. L-ARN huma mħeġġin jipprovdu gwida, kif stabbilit fit-Taqsima 5.2.4.6.

137.

L-istess kundizzjonijiet ta’ aċċess iridu japplikaw għan-network kollu ffinanzjat mill-Istat, inklużi l-partijiet tan-network fejn intużat infrastruttura eżistenti. L-obbligi ta’ aċċess iridu jiġu infurzati irrispettivament minn kwalunkwe bidla fis-sjieda, fil-ġestjoni jew fl-operat tan-network iffinanzjat mill-Istat.

138.

Jekk juża r-riżorsi proprji tiegħu, il-benefiċjarju tal-għajnuna jew dawk li jfittxu aċċess u jaqbdu man-network iffinanzjat mill-Istat jistgħu jiddeċiedu li jestendu n-networks tagħhom f’żoni kontigwi barra miż-żona fil-mira. Dawk li jfittxu l-aċċess jistgħu jwettqu estensjonijiet bħal dawk fuq il-bażi tal-obbligi ta’ aċċess bl-ingrossa. Jekk ma jkunux marbutin mal-benefiċjarju tal-għajnuna, ma jkun hemm l-ebda limitazzjoni għal estensjonijiet bħal dawk f’żoni kontigwi. Persuna li tfittex l-aċċess titqies li ma tkunx marbuta mal-benefiċjarju tal-għajnuna jekk ma tkunx parti mill-istess grupp u ma jkollhiex parteċipazzjoni fl-impriżi rispettivi tiegħu. L-estensjonijiet mill-benefiċjarji tal-għajnuna jistgħu jkunu permessi soġġetti għas-salvagwardji kumulattivi li ġejjin:

139.

Jekk ir-riżultati tal-konsultazzjoni pubblika juru evidenza ta’ riskji ta’ distorsjonijiet sinifikanti oħrajn tal-kompetizzjoni, jeħtieġ li jiġu projbiti estensjonijiet mill-benefiċjarju tal-għajnuna.

140.

In-network iffinanzjat mill-Istat irid jipprovdi tal-anqas aċċess għall-bitstream, aċċess għall-fibra skura u aċċess għall-infrastruttura, inklużi kabinetti tat-toroq, lasti, arbli, torrijiet, u tubi.

141.

Barra minn hekk, l-Istati Membri jeħtiġilhom jiżguraw li n-network iffinanzjat mill-Istat jipprovdi tal-anqas diżaggregazzjoni fiżika jew VULA. Sabiex jitqies xieraq bħala prodott ta’ aċċess bl-ingrossa, kwalunkwe prodott ta’ VULA jrid jiġi approvat minn qabel mill-ARN jew minn awtorità kompetenti oħra.

142.

In-network iffinanzjat mill-Istat irid jipprovdi mill-inqas (a) il-prodotti ta’ aċċess bl-ingrossa msemmijin fil-paragrafu 140; u (b) id-diżaggregazzjoni fiżika.

143.

L-Istati Membri jistgħu jqisu li jkun xieraq li ma jimponux l-għoti ta’ diżaggregazzjoni fiżika u, minflok, jeħtieġu l-provvista ta’ VULA. F’dak il-każ, l-Istati Membri jeħtiġilhom jindikaw l-intenzjoni tagħhom li jikkonċedu deroga mill-obbligu li jipprovdu diżaggregazzjoni fiżika u li jipprovdu r-raġunijiet għal dik l-għażla fil-konsultazzjoni pubblika. L-Istati Membri jeħtiġilhom juru li s-sostituzzjoni tal-provvista ta’ diżaggregazzjoni fiżika mal-għoti ta’ VULA ma tissograx li tfixkel il-kompetizzjoni mingħajr bżonn filwaqt li jqisu r-riżultat tal-konsultazzjoni pubblika u l-karatteristiċi tas-suq u taż-żona kkonċernata (96). Fuq dik il-bażi, il-Kummissjoni tivvaluta jekk il-forniment ta’ VULA, minflok diżaggregazzjoni fiżika, jiżgurax li l-għajnuna tkun proporzjonata.

144.

In-network iffinanzjat mill-Istat irid jipprovdi sett raġonevoli ta’ prodotti ta’ aċċess bl-ingrossa, meta jitqiesu l-karatteristiċi tas-suq, sabiex jiġi żgurat aċċess effettiv għan-network sussidjat. Dak jinkludi mill-inqas ir-roaming, u l-aċċess għal lasti, għal arbli, għal torrijiet u għal tubi. Hekk kif isiru disponibbli, in-network iffinanzjat mill-Istat ikollu jipprovdi l-prodotti ta’ aċċess neċessarji sabiex jiġu sfruttati l-karatteristiċi aktar avvanzati (97) tan-networks mobbli, bħall-5G u l-ġenerazzjonijiet futuri tan-networks mobbli (98).

145.

In-network iffinanzjat mill-Istat irid jiżgura mill-inqas servizz attiv wieħed u aċċess għal lasti, għal arbli, għal torrijiet, għal tubi u għall-fibra skura.

146.

L-Istati Membri jeħtiġilhom jipprevedu li jkun hemm kapaċità suffiċjenti għal infrastruttura ġdida (pereżempju, tubi kbar biżżejjed sabiex jipprovdu għall-varar tal-fibra sabiex jakkomodaw il-ħtiġijiet mistennija ta’ dawk kollha li jfittxu aċċess) jekk ikun neċessarju sabiex jiġi żgurat aċċess effettiv b’kundizzjonijiet ġusti u mhux diskriminatorji.

147.

Bħala eċċezzjoni għall-kundizzjonijiet stabbiliti fit-Taqsima 5.2.4.4.2, l-Istati Membri jistgħu jillimitaw il-provvista ta’ ċerti prodotti ta’ aċċess bl-ingrossa għal każijiet ta’ domanda raġonevoli minn persuna li tfittex aċċess, fejn il-provvista ta’ dawk il-prodotti jżid b’mod sproporzjonat l-ispejjeż tal-investiment mingħajr ma jrendi benefiċċji sinifikanti f’termini ta’ kompetizzjoni akbar.

148.

Sabiex il-Kummissjoni tapprova eċċezzjoni bħal din, l-Istati Membri jeħtiġilhom jipprovdu ġustifikazzjoni fuq il-bażi tal-karatteristiċi ta’ dak l-intervent speċifiku. Il-ġustifikazzjoni għandha tkun ibbażata fuq kriterji motivati sew u oġġettivi, bħad-densità baxxa tal-popolazzjoni taż-żoni kkonċernati, id-daqs taż-żona fil-mira jew id-daqs tal-benefiċjarji tal-għajnuna (99). L-Istati Membri jeħtiġilhom juru, għal kull prodott ta’ aċċess li mhux se jiġi pprovdut, li l-provvista ta’ dak il-prodott tkun tirriżulta f’żieda sproporzjonata fl-ispejjeż tal-intervent, fuq il-bażi ta’ kalkoli dettaljati u oġġettivi tal-ispejjeż.

149.

Id-domanda ta’ persuna li tfittex aċċess titqies raġonevoli jekk (a) il-persuna li tfittex aċċess tipprovdi pjan ta’ direzzjoni tan-negozju li jiġġustifika l-iżvilupp tal-prodott fuq in-network iffinanzjat mill-Istat; u (b) l-ebda prodott ta’ aċċess komparabbli ma jkun diġà offrut fl-istess żona ġeografika minn impriża oħra bi prezzijiet ekwivalenti għal dawk f’żoni b’popolazzjoni aktar densa (100).

150.

Jekk talba għall-aċċess tkun raġonevoli, l-ispejjeż addizzjonali biex tintlaqa’ t-talba għall-aċċess għandhom jiġġarrbu mill-benefiċjarju tal-għajnuna.

151.

Meta jistabbilixxu l-prezzijiet għall-prodotti tal-aċċess bl-ingrossa, l-Istati Membri jeħtiġilhom jiżguraw li l-prezz tal-aċċess bl-ingrossa għal kull prodott ikun ibbażat fuq wieħed mill-parametri referenzjarji u mill-prinċipji tal-ipprezzar li ġejjin:

152.

L-ARN jeħtiġilha tiġi kkonsultata dwar il-prodotti tal-aċċess bl-ingrossa u t-termini u l-kundizzjonijiet għall-aċċess bl-ingrossa, inklużi l-prezzijiet u t-tilwim relatat, kif stabbiliti fit-Taqsima 5.2.4.6.

153.

L-ammont ta’ għajnuna għall-interventi mill-Istat li jappoġġaw it-tnedija ta’ network fiss u mobbli spiss jiġi stabbilit fuq bażi ex ante sabiex ikopri d-diskrepanza fil-finanzjament li tkun mistennija matul il-ħajja tal-infrastruttura li tingħata l-għajnuna.

154.

F’dak il-każ, peress li l-ispejjeż u d-dħul fil-futur ikunu ġeneralment inċerti, l-Istati Membri għandhom jimmonitorjaw mill-qrib l-implimentazzjoni ta’ kull proġett iffinanzjat mill-Istat (101) tul il-ħajja kollha tal-infrastruttura li tingħata l-għajnuna u jipprovdu mekkaniżmu ta’ rkupru. Permezz ta’ dak il-mekkaniżmu ikun possibbli li tiġi kkunsidrata kif xieraq informazzjoni li l-benefiċjarju tal-għajnuna ma jkunx seta’ jqis fil-pjan ta’ direzzjoni tan-negozju oriġinali meta kien applika għall-għajnuna mill-Istat. Dawn li ġejjin huma eżemnpji ta’ fatturi li jista’ jkollhom impatt fuq il-profittabbiltà tal-proġett u li jistgħu jkunu diffiċli, jew saħansitra impossibbli, li jiġu stabbiliti ex ante b’akkuratezza adegwata huma: (a) l-ispejjeżattwali għat-tnedija tan-network; (b) id-dħul attwali mis-servizzi ewlenin; (c) id-diffużjoni nnifisha; u (d) id-dħul attwali minn servizzi “mhux ewlenin” (102).

155.

Ikun jeħtieġ li l-Istati Membri jimplimentaw mekkaniżmu ta’ rkupru tul il-ħajja kollha tal-infrastruttura li tingħata l-għajnuna jekk l-ammont tal-għajnuna tal-proġett ikun iktar minn EUR 10 miljun. L-Istati Membri jeħtiġilhom jistabbilixxu r-regoli ta’ dak il-mekkaniżmu b’mod trasparenti u ċar minn qabel, inkluż fid-dokumentazzjoni tal-proċedura ta’ selezzjoni kompetittiva.

156.

Ma jkunx neċessarju mekkaniżmu ta’ rkupru meta l-proġett jitwettaq permezz tal-mudell ta’ investiment dirett li fih jinbena u jiġi operat minn awtorità pubblika biss network pubbliku u bl-ingrossa, bl-uniku għan li jingħata aċċess ġust u mhux diskriminatorju lill-impriżi kollha (103).

157.

Peress li diversi fatturi jista’ jkollhom impatt pożittiv jew negattiv fuq il-pjan ta’ direzzjoni tan-negozju tal-benefiċjarju tal-għajnuna, il-mekkaniżmu ta’ rkupru għandu jitfassal b’tali mod li jqis u jibbilanċja żewġ objettivi: (a) għandu jippermetti li l-Istat Membru jirkupra ammonti ’l fuq minn profitt raġonevoli (104); (b) ma għandux jipperikola l-inċentivi tal-impriżi sabiex jipparteċipaw fi proċedura ta’ selezzjoni kompetittiva (105) u sabiex jistinkaw għal kosteffiċjenzi (titjib fl-effiċjenza) meta jniedu n-network. Sabiex jinkiseb bilanċ tajjeb bejn iż-żewġ objettivi, l-Istati Membri għandhom jintroduċu kriterji biex jinċentivaw it-titjib fl-effiċjenza (106).

158.

Il-massimu tal-ammont ta’ inċentiv stabbilit ma jridx ikun iktar minn 30 % tal-profitt raġonevoli. L-Istati Membri ma għandhomx jirkupraw xi profitt żejjed daqs jew inqas minn dak il-limitu (jiġifieri, il-profitt raġonevoli miżjud bl-ammont tal-inċentiv (107)). Kwalunkwe profitt li jaqbeż il-limitu jrid jinqasam bejn il-benefiċjarju tal-għajnuna u l-Istat Membru, fuq il-bażi tal-intensità tal-għajnuna li tirriżulta mill-eżitu tal-proċedura ta’ selezzjoni kompetittiva (108).

159.

Il-mekkaniżmi ta’ rkupru jridu jqisu wkoll il-profitti li jkunu saru minn tranżazzjonijiet oħrajn li jikkonċernaw in-network iffinanzjat mill-Istat. Pereżempju, meta kumpanija tiġi stabbilita speċifikament sabiex tibni jew topera n-network iffinanzjat mill-Istat, jekk azzjonist eżistenti ta’ dik il-kumpanija jbigħ l-ishma kollha tiegħu jew parti minnhom fil-kumpanija fi żmien 7 snin mit-tlestija tan-network jew fi żmien 10 snin mill-aġġudikazzjoni tal-għajnuna, l-Istat Membru jeħtieġlu jirkupra kwalunkwe ammont tar-rikavat mill-bejgħ li jkun iktar mill-prezz li bih l-azzjonist kurrenti jkun jikseb profitt raġonevoli (109).

160.

Sabiex jiġi żgurat li l-għajnuna tibqa’ proporzjonali u ma twassalx għal kumpens eċċessiv jew għal sussidjar reċiproku ta’ attivitajiet mhux megħjunin, il-benefiċjarju tal-għajnuna jeħtieġlu jiżgura separazzjoni tal-kontabilità sabiex l-ispejjeż tat-tnedija u tat-tħaddim u d-dħul mill-użu tan-network imniedi bil-finanzjament mill-Istat ikunu identifikati b’mod ċar.

161.

Ir-rwol tal-ARN fit-tfassil tal-aktar interventi xierqa mill-Istat b’appoġġ għan-networks tal-banda wiesgħa huwa partikolarment importanti. L-ARN kisbu għarfien tekniku u għarfien espert minħabba r-rwol kruċjali assenjat lilhom mir-regolamentazzjoni settorjali u jinsabu fl-aħjar pożizzjoni sabiex jappoġġaw lill-awtoritajiet pubbliċi fir-rigward tat-tfassil tal-interventi mill-Istat.

162.

L-Istati Membri huma mħeġġin jinvolvu sistematikament lill-ARN fit-tfassil, fl-implimentazzjoni u fil-monitoraġġ tal-interventi tal-Istat, u b’mod partikolari iżda mhux limitati għal, (a) fl-identifikazzjoni tal-oqsma fil-mira (immappjar u konsultazzjoni pubblika), (b) fil-valutazzjoni tal-issodisfar tar-rekwiżiti tal-bidla gradwali, u (c) fil-mekkaniżmi għar-riżoluzzjoni tal-konflitti, inkluż fil-każ ta’ tilwim fir-rigward ta’ kwalunkwe wieħed minn dawk l-aspetti.

163.

Fid-dawl tal-għarfien espert partikolari tal-ARN tas-swieq nazzjonali, l-Istati Membri jeħtiġilhom jikkonsultaw lill-ARN, li jinsabu fl-aħjar pożizzjoni, fir-rigward ta’: (a) il-prodotti, il-kundizzjonijiet u l-ipprezzar tal-aċċess bl-ingrossa (it-Taqsima 5.2.4.4); u (b) l-infrastrutturi eżistenti li huma soġġetti għal regolamentazzjoni ex ante (it-Taqsima 5.2.4.3). Meta l-ARN tkun ingħatat il-kompetenzi neċessarji għall-involviment tagħha fl-interventi mill-Istat għat-tnedija ta’ networks tal-broadband, l-Istat Membru għandu jibgħat lill-ARN deskrizzjoni dettaljata tal-miżuri tal-għajnuna, mill-anqas xahrejn qabel notifika dwar l-għajnuna mill-Istat sabiex l-ARN tingħata perjodu ta’ żmien raġonevoli sabiex tipprovdi l-opinjoni tagħha.

164.

F’konformità mal-aħjar prattiki, mingħajr preġudizzju għall-kompetenzi tal-ARN skont il-qafas regolatorju, l-ARN jistgħu joħorġu linji gwida għall-awtoritajiet lokali dwar, fost l-oħrajn, it-twettiq ta’ analiżi tas-suq u d-definizzjonijiet ta’ prodotti ta’ aċċess bl-ingrossa u l-ipprezzar. Dawk il-linji gwida għandhom iqisu l-qafas regolatorju u r-rakkomandazzjonijiet maħruġin mill-Kummissjoni (110).

165.

Minbarra l-involviment tal-ARN, l-Istati Membri jistgħu jikkonsultaw ukoll lill-Awtoritajiet Nazzjonali tal-Kompetizzjoni, pereżempju sabiex jirċievu pariri dwar kif għandhom jistabbilixxu kundizzjonijiet ekwi għall-impriżi u sabiex jevitaw li sehem sproporzjonatament għoli tal-fondi mill-Istat jiġi allokat lil operatur wieħed, biex b’hekk tissaħħaħ pożizzjoni tas-suq (li possibbilment tkun diġà dominanti) (111).

166.

L-Istati Membri jistgħu jistabbilixxu ċentri nazzjonali ta’ kompetenza jew Uffiċċji ta’ Kompetenza fil-broadband li jistgħu jgħinu lill-awtoritajiet pubbliċi jfasslu intervent mill-Istat li jappoġġa t-tnedija ta’ networks tal-broadband (112).

167.

L-Istati Membri jeħtiġilhom jikkonformaw mar-rekwiżiti stabbiliti fit-Taqsima 7 dwar it-trasparenza, ir-rappurtaġġ u l-monitoraġġ.

168.

L-għajnuna għat-tnedija ta’ networks fissi u mobbli jista’ jkollha effetti negattivi f’termini ta’ distorsjonijiet tas-suq u impatt fuq il-kummerċ bejn l-Istati Membri.

169.

Il-Kummissjoni tivvaluta s-sinifikat tad-distorsjoni tal-kompetizzjoni u l-effett fuq il-kummerċ f’termini tal-impatt fuq il-kompetituri u l-possibilità ta’ esklużjoni ta’ investimenti privati. L-appoġġ pubbliku jista’ wkoll iħeġġeġ lill-fornituri ta’ servizzi lokali sabiex jirrikorru għas-servizzi offruti min-network iffinanzjat mill-Istat minflok dawk ipprovduti skont it-termini tas-suq. Barra minn hekk, meta l-benefiċjarju tal-għajnuna x’aktarx ikun impriża li diġà tkun dominanti f’suq jew li tista’ ssir dominanti minħabba l-investiment pubbliku, l-għajnuna tista’ ddgħajjef ir-restrizzjonijiet kompetittivi li l-kompetituri jistgħu jeżerċitaw. Anke meta d-distorsjonijiet jistgħu jiġu kkunsidrati limitati f’livell individwali, fuq bażi kumulattiva, l-iskemi ta’ għajnuna xorta jistgħu jwasslu għal livelli għoljin ta’ distorsjoni.

170.

Il-Kummissjoni tibbilanċja l-effetti pożittivi tal-għajnuna ppjanata fuq l-attivitajiet ekonomiċi appoġġati mal-effetti negattivi attwali u potenzjali fuq il-kundizzjonijiet tal-kompetizzjoni u tal-kummerċ. Sabiex l-għajnuna mill-Istat tkun kompatibbli mas-suq intern, l-effetti pożittivi jridu jisbqu l-effetti negattivi tagħha.

171.

L-ewwel nett, il-Kummissjoni tivvaluta l-effetti pożittivi tal-għajnuna fuq l-attivitajiet ekonomiċi appoġġati, inkluż il-kontribut tagħha lejn l-objettivi tal-politika diġitali. L-Istat Membru jrid juri, fuq il-bażi ta’ analiżi kontrofattwali, li l-miżura għandha effetti pożittivi meta mqabbla ma’ dak li kieku kien jiġri mingħajr l-għajnuna. Kif indikat fit-Taqsima 5.2.1, l-effetti pożittivi jistgħu jinkludu l-kisba tal-objettivi tal-intervent mill-Istat, bħat-tnedija ta’ network ġdid fis-suq li jipprovdi kapaċità u veloċità addizzjonali kif ukoll prezzijiet aktar baxxi u għażla aħjar għall-utenti finali, u kwalità u innovazzjoni aħjar. Dan jirriżulta wkoll f’aċċess akbar għall-utenti finali għar-riżorsi online u x’aktarx li jistimula żieda fid-domanda. Bħala riżultat, jista’ jikkontribwixxi wkoll għat-tlestija tas-Suq Uniku Diġitali u jġib benefiċċji għall-ekonomija tal-Unjoni kollha kemm hi.

172.

Barra minn hekk, il-Kummissjoni tista’ tqis ukoll, fejn rilevanti, jekk l-għajnuna twassalx għal effetti pożittivi oħrajn, pereżempju t-titjib fl-effiċjenza enerġetika tal-operazzjonijiet tan-network jew fil-politiki tal-Unjoni bħall-Patt Ekoloġiku Ewropew.

173.

It-tieni, l-Istati Membri jeħtiġilhom juru li l-effetti negattivi jkunu limitati għall-minimu neċessarju. Meta jfasslu l-miżura filwaqt li jqisu l-ħtieġa, l-adegwatezza u l-proporzjonalità tal-għajnuna (it-Taqsimiet 5.2.2, 5.2.3 u 5.2.4), l-Istati Membri għandhom iqisu, pereżempju, id-daqs tal-proġetti, l-ammonti ta’ għajnuna individwali u kumulattivi, il-karatteristiċi tal-benefiċjarji (pereżempju jekk ikollhomx saħħa sinjifikanti fis-suq) u l-karatteristiċi taż-żoni fil-mira (pereżempju l-għadd ta’ networks performanti eżistenti jew kredibbilment ippjanati f’żona partikolari). Sabiex il-Kummissjoni tkun tista’ tivvaluta l-effetti negattivi probabbli, l-Istati Membri huma mħeġġa jissottomettu kwalunkwe valutazzjoni tal-impatt li jkollhom disponibbli kif ukoll evalwazzjonijiet ex post imwettqin fir-rigward ta’ skemi simili li tnedew qabel.

174.

Id-disponibbiltà ta’ network tal-broadband hija prerekwiżit biex l-abbonament għal servizzi tal-broadband ikun possibbli. Madankollu, f’xi każijiet, dan jista’ ma jkunx biżżejjed sabiex jiġi żgurat li jiġu ssodisfati l-ħtiġijiet tal-utenti finali (imsemmijin b’mod partikolari fil-paragrafi 53 u 61) u li jimmaterjalizzaw il-benefiċċji għas-soċjetà kollha kemm hi.

175.

Ir-raġuni tista’ tkun it-tendenza relattivament baxxa tal-utenti finali li jabbonaw għas-servizzi tal-broadband. Ir-raġunijiet għal tali tendenza baxxa jistgħu jkunu diversi, inklużi: (a) l-impatt ekonomiku tal-ispiża tal-abbonament għas-servizzi tal-broadband għall-utenti finali b’mod ġenerali jew għal ċerti kategoriji ta’ utenti finali f’sitwazzjonijiet prekarji; u (b) in-nuqqas ta’ għarfien tal-benefiċċji li jġib l-abbonament għal servizzi tal-broadband.

176.

Miżuri fin-naħa tad-domanda, bħal vawċers, huma mfasslin sabiex inaqqsu l-ispejjeż għall-utenti finali u jistgħu jkunu utli sabiex jirrimedjaw falliment speċifiku tas-suq f’termini ta’ diffużjoni ta’ servizzi tal-broadband disponibbli. Aċċess mifrux u bi prezz raġonevoli għall-konnettività jiġġenera esternalitajiet pożittivi minħabba l-kapaċità tiegħu li jaċċellera t-tkabbir u l-innovazzjoni fis-setturi kollha tal-ekonomija. Meta ma jkunx possibbli li jiġi żgurat aċċess ekonomikament sostenibbli għal servizzi sodisfaċenti tal-broadband minħabba, pereżempju, prezzijiet għoljin għall-konsumatur, l-għajnuna mill-Istat tista’ tirrimedja dak il-falliment tas-suq. F’każijiet bħal dawk, l-għoti ta’ għajnuna mill-Istat jista’ jipproduċi effetti pożittivi.

177.

Il-vawċers ma jirrappreżentawx għajnuna lill-utenti finali, inklużi konsumaturi individwali, jekk dawk l-utenti finali ma jwettqux attività ekonomika li taqa’ fil-kamp ta’ applikazzjoni tal-Artikolu 107(1) tat-Trattat. Madankollu, il-vawċers jistgħu jirrappreżentaw għajnuna fir-rigward tal-utenti finali jekk dawk l-utenti jwettqu attività ekonomika fil-kamp ta’ applikazzjoni tal-Artikolu 107(1) tat-Trattat. Minkejja dan, fil-biċċa l-kbira tal-każijiet, dik l-għajnuna tista’ taqa’ fil-kamp ta’ applikazzjoni tar-Regolament De Minimis (113), meta jitqies il-valur limitat tal-vawċers.

178.

Il-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tal-Unjoni Ewropea tikkonferma li meta jingħata vantaġġ lill-utenti finali bħal konsumaturi individwali li ma jwettqux attività ekonomika, xorta jista’ jirrappreżenta vantaġġ mogħti lil ċerti impriżi u, għalhekk, jista’ jikkostitwixxi għajnuna mill-Istat skont l-Artikolu 107(1) tat-Trattat (114).

179.

Għalhekk, il-vawċers jistgħu jikkostitwixxu għajnuna lill-impriżi fis-settur tal-komunikazzjonijiet elettroniċi li jkunu jistgħu jtejbu jew iżidu l-offerta tagħhom ta’ servizzi bl-użu tan-networks eżistenti tal-broadband u b’hekk isaħħu l-pożizzjoni tagħhom fis-suq għad-detriment ta’ impriżi oħrajn fis-settur tal-broadband. Dawk l-impriżi huma soġġetti għal kontroll tal-għajnuna mill-Istat, jekk il-vantaġġ li jirċievu ikun iktar mil-livelli de minimis.

180.

Il-miżuri ta’ vawċer ma jistgħux jiġu pprovduti f’żoni fejn ma hemm l-ebda network li jipprovdi s-servizzi eliġibbli.

181.

Il-vawċers soċjali għandhom l-għan li jappoġġaw lil ċerti konsumaturi individwali sabiex jakkwistaw jew sabiex iżommu servizzi tal-broadband. Jistgħu jinstabu kompatibbli mas-suq intern fuq il-bażi tal-Artikolu 107(2), il-punt (a) tat-Trattat, bħala “għajnuna ta’ karattru soċjali mogħtija lill-konsumaturi individwali, basta dik l-għajnuna tiġi mogħtija mingħajr diskriminazzjoni bażata fuq l-oriġini tal-prodotti konċernati”.

182.

Sabiex ikunu kompatibbli skont l-Artikolu 107(2), il-punt (a) tat-Trattat, il-vawċers soċjali jridu jkunu riżervati għal kategoriji partikolari ta’ konsumaturi individwali li ċ-ċirkostanzi finanzjarji tagħhom jiġġustifikaw l-għoti ta’ għajnuna għal raġunijiet soċjali (pereżempju, familji b’introjtu baxx, studenti akbar fl-età, studenti żgħar, eċċ.) (115). Għal dak l-għan, l-Istati Membri jeħtiġilhom jidentifikaw, fuq il-bażi ta’ kriterji oġġettivi, il-kategoriji tal-konsumaturi fil-mira tal-iskemi ta’ vawċers soċjali (116).

183.

L-ispejjeż eliġibbli jistgħu jkunu t-tariffa ta’ kull xahar, l-ispejjeż standard (117) tal-installazzjoni u t-tagħmir terminali neċessarju għall-konsumatur sabiex ikun jista’ jikseb aċċess għas-servizzi tal-broadband. L-ispejjeż għall-wajering intern u xi installazzjoni limitata fil-proprjetà privata tal-konsumatur jew fi proprjetà pubblika qrib ħafna tal-proprjetà privata tal-konsumatur jistgħu jkunu eliġibbli wkoll sal-punt li jkunu neċessarji u anċillari għall-provvista tas-servizz.

184.

Il-vawċers soċjali jistgħu jintużaw għal abbonamenti ma’ servizzi ġodda tal-broadband jew sabiex jinżammu abbonamenti eżistenti (“servizzi eliġibbli”).

185.

Ir-rekwiżit li tiġi evitata kwalunkwe diskriminazzjoni bbażata fuq l-oriġini tal-prodotti (ara l-paragrafu 181) huwa ssodisfat billi jiġi rispettat il-prinċipju tan-newtralità teknoloġika. Il-konsumaturi jridu jkunu jistgħu jużaw il-vawċers soċjali biex jakkwistaw servizzi tal-broadband eliġibbli minn kwalunkwe fornitur li jista’ jipprovdihom, irrispettivament mit-teknoloġija użata biex ikun provdut is-servizz. L-iskema tal-vawċers soċjali trid tiżgura li kull –fornitur possibbli ta’ servizzi jiġi trattat bl-istess mod u trid toffri lill-konsumaturi l-iktar għażla wiesa’ possibbli ta’ fornituri. Għal dak l-għan, l-Istat Membru jeħtieġlu jistabbilixxi reġistru online tal-fornituri ta’ servizzi eliġibbli kollha jew jimplimenta metodu alternattiv ekwivalenti sabiex jiżgura l-aċċess miftuħ, it-trasparenza u n-natura mhux diskriminatorja tal-intervent mill-Istat. Il-konsumaturi jeħtieġ li jkollhom il-possibbiltà li jikkonsultaw dik l-informazzjoni dwar l-impriżi kollha li jistgħu jipprovdu s-servizzi eliġibbli. L-impriżi kollha li kapaċi jipprovdu s-servizzi tal-broadband eliġibbli fuq il-bażi ta’ kriterji oġġettivi u trasparenti (pereżempju, il-kapaċità li jikkonformaw mar-rekwiżiti minimi għall-provvista ta’ servizzi bħal dawn), jeħtieġ li jkollhom il-possibbiltà sabiex, fuq talba, jiġu inklużi fir-reġistru online jew fi kwalunkwe metodu alternattiv magħżul mill-Istat Membru. Ir-reġistru (jew il-lok alternattiv magħżul) jista’ jipprovdi wkoll informazzjoni addizzjonali sabiex jassisti lill-konsumaturi, bħat-tip ta’ servizzi ipprovduti mill-impriżi differenti.

186.

L-Istati Membri jeħtiġilhom iwettqu konsultazzjoni pubblika dwar il-karatteristika ewlenija tal-iskema. Il-konsultazzjoni pubblika trid iddum mill-anqas 30 jum.

187.

L-Istati Membri jistgħu jimplimentaw salvagwardji addizzjonali sabiex jevitaw il-possibilità ta’ użu ħażin tal-vawċers soċjali mill-konsumaturi, mill-fornituri ta’ servizzi jew minn benefiċjarji oħrajn involuti. Pereżempju, f’ċerti ċirkustanzi, fejn l-abbonament għal servizzi eliġibbli ġodda biss ikun sussidjat, jistgħu jkunu neċessarji salvagwardji addizzjonali sabiex jiġi żgurat li l-vawċers ma jintużawx sabiex jiġu akkwistati servizzi tal-broadband meta membru ieħor tal-istess unità domestika diġà jkollu abbonament ma’ servizz eliġibbli.

188.

Barra minn hekk, l-Istati Membri jeħtiġilhom jikkonformaw mar-rekwiżiti stabbiliti fit-Taqsima 7 dwar it-trasparenza, ir-rapportar u l-monitoraġġ.

189.

Il-vawċers tal-konnettività jistgħu jitfasslu għal kategoriji usa’ ta’ utenti finali (pereżempju, vawċers tal-konnettività għall-konsumaturi jew għal ċerti impriżi, bħal intrapriżi żgħar u ta’ daqs medju) sabiex jinċentivaw id-diffużjoni ta’ servizzi tal-broadband li jikkontribwixxu għall-iżvilupp ta’ attività ekonomika. Miżuri bħal dawk jistgħu jiġu ddikjarati kompatibbli mas-suq intern fuq il-bażi tal-Artikolu 107(3), il-punt (c) tat-Trattat.

190.

Il-Kummissjoni tikkunsidra miżuri bħal dawk kompatibbli jekk jikkontribwixxu għall-iżvilupp ta’ attività ekonomika (l-ewwel kundizzjoni) mingħajr ma jaffettwaw b’mod mhux xieraq il-kundizzjonijiet tal-kummerċ sa punt li jmur kontra l-interess komuni (it-tieni kundizzjoni).

191.

Il-Kummissjoni tqis li l-iskemi ta’ vawċers tal-konnettività li jikkontribwixxu b’mod effettiv favur id-diffużjoni ta’ ċerti servizzi tal-broadband jistgħu jiffaċilitaw l-iżvilupp ta’ firxa ta’ attivitajiet ekonomiċi billi jżidu l-konnettività u l-aċċess għas-servizzi tal-broadband fejn is-suq ikun falla fid-diffużjoni tas-servizzi rilevanti (118).

192.

L-Istati Membri jeħtiġilhom juru li l-iskemi ta’ vawċers tal-konnettività għandhom effett ta’ inċentiv.

193.

Il-vawċers tal-konnettività għandhom ikopru biss sa 50 % tal-ispejjeż eliġibbli (119). L-ispejjeż eliġibbli jistgħu jkunu t-tariffa ta’ kull xahar, l-ispejjeż standard tal-installazzjoni u t-tagħmir terminali neċessarju għall-utent aħħari sabiex jikseb aċċess għas-servizzi tal-broadband. L-ispejjeż għall-wajering intern u xi installazzjoni limitata fil-proprjetà privata tal-utenti finali jew fi proprjetà pubblika qrib ħafna tal-proprjetà privata tal-utenti finali jistgħu jkunu eliġibbli wkoll sal-punt li jkunu neċessarji u anċillari għall-provvista tas-servizz.

194.

L-għajnuna mill-Istat għandha tkun immirata lejn sitwazzjonijiet li fihom l-għajnuna tista’ twassal għal titjib materjali li s-suq waħdu ma jistax jikseb, jiġifieri, fejn l-għajnuna tkun neċessarja sabiex tindirizza falliment tas-suq fid-diffużjoni tas-servizzi tal-broadband rilevanti. Pereżempju, jekk l-iskemi ta’ vawċers tal-konnettività ma jkunux immirati sabiex jindirizzaw il-ħtiġijiet tal-utenti finali f’termini ta’ diffużjoni (pereżempju jekk il-vawċers jintużaw ħażin sabiex jappoġġaw it-tnedija minflok ma jinċentivaw id-domanda) jew ma jirrispettawx in-newtralità teknoloġika, dawk l-iskemi ma jkunux strument ta’ politika xieraq. F’każijiet bħal dawk, l-għajnuna fil-forma ta’ vawċers tista’ taffettwa mingħajr bżonn il-kundizzjonijiet ta’ kummerċ sa punt li jmur kontra l-interess komuni, u għalhekk ma jkunx probabbli li tkun tista’ tiġi ddikjarata kompatibbli mas-suq intern.

195.

Il-vawċers tal-konnettività ma jistgħux jintużaw għall-manteniment tas-servizzi eżistenti. Il-vawċers jistgħu jintużaw sabiex jiġi akkwistat servizz ġdid jew jittejjeb dak eżistenti. Meta l-vawċers tal-konnettività jkunu jistgħu jintużaw sabiex itejbu abbonament eżistenti, l-Istati Membri jeħtiġilhom juru li l-iskema tal-vawċers ma toħloqx distorsjoni mingħajr bżonn tal-kompetizzjoni fil-livell tal-bejgħ bl-imnut u tal-bejgħ bl-ingrossa, pereżempju li ma toħloqx profitti imprevisti sproporzjonati għal xi operaturi filwaqt li tkun ta’ detriment mingħajr bżonn għal operaturi oħrajn.

196.

Il-vawċers tal-konnettività jridu jkunu teknoloġikament newtrali. Iridu ikun possibbli li l-utenti finali jużaw il-vawċers tal-konnettività biex jakkwistaw servizzi eliġibbli ta’ broadband mingħand kwalunkwe fornitur li jkun kapaċi jipprovdihom, irrispettivament mit-teknoloġija użata għall-forniment tas-servizz. L-iskemi tal-vawċers tal-konnettività jridu jiżguraw li l-fornituri kollha possibbli ta’ servizzi jiġu trattati bl-istess mod u jridu joffru lill-utenti finali l-iktar għażla wiesa’ possibbli ta’ fornituri. Għal dak l-għan, l-Istat Membru jeħtieġlu jistabbilixxi reġistru online tal-fornituri ta’ servizzi eliġibbli kollha jew jimplimenta metodu alternattiv ekwivalenti sabiex jiżgura l-aċċess miftuħ, it-trasparenza u n-natura mhux diskriminatorja tal-intervent mill-Istat. L-utenti finali jeħtieġ li jkollhom il-possibbiltà li jikkonsultaw informazzjoni bħal din dwar l-impriżi kollha li jkunu jistgħu jipprovdu s-servizzi eliġibbli. L-impriżi kollha li kapaċi jipprovdu servizzi eliġibbli, fuq il-bażi ta’ kriterji oġġettivi u trasparenti (pereżempju l-kapaċità li jikkonformaw mar-rekwiżiti minimi għall-provvista ta’ dawk is-servizzi), jeħtieġ li jkollhom il-possibbiltà li, fuq talba, jiġu inklużi fir-reġistru online jew fi kwalunkwe lok alternattiv magħżul mill-Istat Membru. Ir-reġistru (jew il-lok alternattiv magħżul) jista’ jipprovdi wkoll informazzjoni addizzjonali sabiex jgħin lill-utenti finali, bħat-tip ta’ servizzi provduti mill-impriżi differenti.

197.

Sabiex jimminimizzaw id-distorsjonijiet tas-suq, l-Istati Membri jeħtiġilhom iwettqu valutazzjoni tas-suq sabiex jidentifikaw il-fornituri eliġibbli preżenti fiż-żona u jiġbru informazzjoni biex jikkalkolaw is-sehem mis-suq tagħhom. Il-valutazzjoni tas-suq trid tiddetermina jekk l-iskema tal-vawċers tal-konnettività tistax tagħti vantaġġ sproporzjonat lil xi fornituri għad-detriment ta’ oħrajn filwaqt li possibbilment isaħħaħ il-pożizzjoni dominanti (lokali). Il-valutazzjoni tas-suq trid wkoll tiddetermina l-ħtieġa reali li tiġi implimentata skema ta’ vawċers tal-konnettività billi titqabbel is-sitwazzjoni fiż-żona jew żoni ta’ intervent mas-sitwazzjoni f’żoni oħrajn tal-Istat Membru jew tal-Unjoni. Ix-xejriet tad-diffużjoni fost l-utenti finali jistgħu jiġu eżaminati wkoll sabiex issir evalwazzjoni tal-iskema ta’ vawċers u tittieħed deċiżjoni dwarha.

198.

L-Istati Membri jeħtiġilhom iwettqu konsultazzjoni pubblika dwar il-karatteristiċi ewlenin tal-iskema. Il-konsultazzjoni pubblika trid iddum tal-anqas 30 jum.

199.

Sabiex ikun eliġibbli, meta fornitur ta’ servizzi tal-broadband jkun integrat vertikalment u jkollu sehem mis-suq bl-imnut ta’ aktar minn 25 %, jeħtieġlu joffri, fis-suq tal-aċċess bl-ingrossa korrispondenti, prodotti ta’ aċċess bl-ingrossa li fuq il-bażi tagħhom kwalunkwe persuna li tfittex aċċess tkun tista’ tipprovdi s-servizzi eliġibbli b’kundizzjonijiet miftuħin, trasparenti u mhux diskriminatorji. Il-prezz tal-aċċess bl-ingrossa jrid jiġi stabbilit f’konformità mal-prinċipji fit-Taqsima 5.2.4.4.4.

200.

Biex jiġu limitati l-effetti negattivi fuq il-kompetizzjoni, skema ta’ vawċers tal-konnettività, bi prinċipju ma tridx iddum iktar minn 3 snin (120). Il-validità tal-vawċers għall-utenti finali individwali ma tistax tkun itwal minn sentejn.

201.

Barra minn hekk, l-Istati Membri jeħtiġilhom jikkonformaw mar-rekwiżiti stabbiliti fit-Taqsima 7 dwar it-trasparenza, ir-rapportar u l-monitoraġġ.

202.

L-Istati Membri jeħtiġilhom jippubblikaw l-informazzjoni li ġejja fil-formula dwar l-għoti tat-trasparenza (121) tal-Kummissjoni jew fuq sit web komprensiv dwar l-għajnuna mill-Istat fil-livell nazzjonali jew reġjonali:

203.

L-informazzjoni msemmija fil-paragrafu 202(b), trid tiġi ppubblikata fi żmien sitt xhur mid-data tal-għoti tal-għajnuna, jew fil-każ ta’ għajnuna fil-forma ta’ benefiċċji fuq it-taxxa, fi żmien sena mid-data meta trid tintbagħat id-dikjarazzjoni tat-taxxa (122).

204.

L-Istati Membri jeħtiġilhom jorganizzaw is-siti web komprensivi tagħhom dwar l-għajnuna mill-Istat, kif imsemmi fil-paragrafu 202, b’tali mod li l-aċċess għall-iinformazzjoni jkun faċli. Fil-każ ta’ għajnuna li hija illegali iżda li sussegwentement tinstab kompatibbli, l-Istati Membri jeħtiġilhom jippubblikaw dik l-informazzjoni fi żmien sitt xhur mid-data tad-deċiżjoni tal-Kummissjoni li tiddikjara l-għajnuna kompatibbli.

205.

Sabiex l-infurzar tar-regoli dwar l-għajnuna mill-Istat skont it-Trattat ikun possibbli, l-informazzjoni trid tibqa’ disponibbli għal mill-anqas 10 snin mid-data li fiha tkun ingħatat l-għajnuna. L-informazzjoni trid tiġi ppubblikata fi spreadsheet f’format ta’ data nonproprjetarju, li jippermetti li d-data titfittex, tiġi estratta u titniżżel b’mod effettiv u ppubblikata faċilment fuq l-Internet, pereżempju f’format CSV jew XML. Il-pubbliku ġenerali jrid jingħata aċċess għas-sit web mingħajr ebda restrizzjoni, inkluż reġistrazzjoni tal-utent minn qabel.

206.

Il-Kummissjoni tippubblika fuq is-sit web tagħha l-link għas-sit web dwar l-għajnuna mill-Istat nazzjonali jew reġjonali li jissemma’ fil-paragrafu 202.

207.

Skont ir-Regolament tal-Kunsill (UE) 2015/1589 (123) u r-Regolament tal-Kummissjoni (KE) Nru 794/2004 (124), l-Istati Membri huma meħtieġa jippreżentaw rapporti annwali lill-Kummissjoni fir-rigward ta’ kull miżura ta’ għajnuna approvata skont dawn il-Linji gwida.

208.

Minbarra r-rapporti annwali msemmija fil-paragrafu 207, l-Istati Membri jeħtiġilhom jissottomettu rapport lill-Kummissjoni kull sentejn li jkun fih informazzjoni ewlenija dwar il-miżuri ta’ għajnuna approvati skont dawn il-Linji gwida, f’konformità mal-Anness III.

209.

L-Istati Membri jeħtiġilhom iżommu rekords dettaljati rigward il-miżuri ta’ għajnuna kollha. Dawk ir-rekords irid ikun fihom l-informazzjoni kollha neċessarja sabiex jiġi stabbilit li l-kundizzjonijiet kollha ta’ kompatibbiltà stabbiliti f’dawn il-Linji gwida huma ssodisfati. L-Istati Membri jeħtiġilhom iżommu dawk ir-rekords għal 10 snin mid-data tal-għoti tal-għajnuna u jeħtieġ li jipprovduhom lill-Kummissjoni meta jintalbu.

210.

Sabiex tkompli tiżgura li d-distorsjonijiet tal-kompetizzjoni u tal-kummerċ ikunu limitati, il-Kummissjoni tista’ teħtieġ li l-iskemi jkunu soġġetti għal evalwazzjoni ex post sabiex jiġi verifikat (a) jekk is-suppożizzjonijiet u l-kundizzjonijiet li wasslu għad-deċiżjoni dwar il-kompatibbiltà seħħewx; (b) l-effettività tal-miżura ta’ għajnuna fid-dawl tal-objettivi definiti minn qabel tagħha; (c) l-impatt tal-miżura ta’ għajnuna fuq is-swieq u fuq il-kompetizzjoni u li ma jirriżulta l-ebda effett ta’ distorsjoni mingħajr bżonn matul it-tul ta’ żmien kollu tal-iskema ta’ għajnuna li jmur kontra l-interessi tal-Unjoni (125).

211.

Tkun meħtieġa evalwazzjoni ex post għal skemi b’baġits kbar għall-għajnuna, jew li jkun fihom karatteristiċi ġodda, jew meta jkunu previsti bidliet sinifikanti fis-suq, fit-teknoloġija jew fir-regolamentazzjoni. Fi kwalunkwe każ, tkun meħtieġa evalwazzjoni ex post fil-każ ta’ skemi b’baġit tal-għajnuna mill-Istat jew b’nefqa kontabilizzata ta’ aktar minn EUR 150 miljun f’sena partikolari jew aktar minn EUR 750 miljun fit-tul ta’ żmien totali tagħhom. It-tul ta’ żmien totali tal-iskemi jinkludi it-tul ta’ żmien kombinat tal-iskema u ta’ kwalunkwe skema preċedenti li tkopri objettiv u żona ġeografika simili, mill-pubblikazzjoni ta’ dawn il-linji gwida ’l quddiem. Fid-dawl tal-objettivi tal-evalwazzjoni, u sabiex ma jiġix impost piż sproporzjonat fuq l-Istati Membri u fuq proġetti ta’ għajnuna iżgħar, l-evalwazzjonijiet ex post huma meħtieġa biss fir-rigward ta’ skemi ta’ għajnuna li t-tul ta’ żmien totali tagħhom ikun iktar minn 3 snin, mgħadud mid-data ta’ pubblikazzjoni ta’ dawn il-linji gwida.

212.

Ir-rekwiżit ta’ evalwazzjoni ex post jista’ jiġi rtirat fil-każ ta’ skemi ta’ għajnuna li huma s-suċċessuri immedjati ta’ skemi li jkopru objettiv u żona ġeografika simili li kienu soġġetti għal evalwazzjoni, ressqu rapport ta’ evalwazzjoni finali f’konformità mal-pjan ta’ evalwazzjoni approvat mill-Kummissjoni u ma ġġeneraw l-ebda sejba negattiva. Kwalunkwe skema li r-rapport ta’ evalwazzjoni finali tagħha ma jkunx konformi mal-pjan ta’ evalwazzjoni approvat trid tiġi sospiża b’effett immedjat.

213.

L-l-evalwazzjoni għandha l-għan li jiġi vverifikat jekk intlaħqux is-suppożizzjonijiet u l-kundizzjonijiet sottostanti għall-kompatibbiltà tal-iskema, b’mod partikolari n-neċessità u l-effettività tal-miżura ta’ għajnuna fid-dawl tal-objettivi ġenerali u speċifiċi tagħha. Għandha tevalwa wkoll l-impatt tal-iskema fuq il-kompetizzjoni u fuq il-kummerċ.

214.

Fir-rigward ta’ skemi ta’ għajnuna soġġetti għar-rekwiżit ta’ evalwazzjoni msemmijin fil-paragrafu 211, l-Istati Membri jeħtiġilhom jinnotifikaw abbozz ta’ pjan ta’ evalwazzjoni, li jifforma parti integrali mill-valutazzjoni tal-Kummissjoni tal-iskema. Il-pjan irid jiġi nnotifikat:

215.

L-abbozz tal-pjan ta’ valutazzjoni għandu jkun f’konformità mal-prinċipji metodoloġiċi komuni pprovduti mill-Kummissjoni (126). L-Istati Membri jeħtiġilhom jippubblikaw il-pjan ta’ evalwazzjoni approvat mill-Kummissjoni.

216.

L-evalwazzjoni ex post trid titwettaq minn espert li jkun indipendenti mill-awtorità tal-għoti fuq il-bażi tal-pjan ta’ evalwazzjoni. Kull evalwazzjoni trid tinkludi mill-anqas rapport ta’ evalwazzjoni interim u rapport finali. L-Istati Membri jeħtiġilhom jippubblikaw iż-żewġ rapporti.

217.

Ir-rapport ta’ evalwazzjoni finali jrid jiġi ppreżentat lill-Kummissjoni fi żmien xieraq, sabiex tkun tista’ tiġi evalwata kwalunkwe estensjoni tal-iskema ta’ għajnuna u f’kull każ mhux aktar tard minn 9 xhur qabel l-iskadenza tagħha. Dak il-perjodu jista’ jitnaqqas fir-rigward ta’ skemi li jiskattaw ir-rekwiżit ta’ evalwazzjoni fl-aħħar sentejn ta’ implimentazzjoni tagħhom. L-ambitu u l-arranġamenti preċiżi ta’ kull evalwazzjoni jiġu definiti fid-deċiżjoni ta’ approvazzjoni tal-iskema ta’ għajnuna. In-notifika ta’ kwalunkwe miżura ta’ għajnuna sussegwenti b’objettiv simili trid tiddeskrivi b’liema mod ikunu tqiesu r-riżultati tal-evalwazzjoni.

218.

Il-Kummissjoni tapplika l-prinċipji stabbiliti f’dawn il-Linji gwida mill-jum wara dak tal-pubblikazzjoni tagħhom f’Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea .

219.

Il-Kummissjoni tapplika l-prinċipji stabbiliti f’dawn il-Linji gwida għall-għajnuna notifikata li fuqha hija tintalab tieħu deċiżjoni wara d-data tal-pubblikazzjoni ta’ dawn il-Linji gwida f’Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea, anke meta l-għajnuna tkun ġiet innotifikata qabel dik id-data.

220.

F’konformità mal-avviż tal-Kummissjoni dwar id-determinazzjoni tar-regoli applikabbli għall-valutazzjoni tal-għajnuna mill-Istat li ma tkunx skont il-liġi (127), il-Kummissjoni tapplika ir-regoli fis-seħħ fiż-żmien meta tkun ingħatat l-għajnuna mhux skont il-liġi. Il-Kummissjoni tapplika l-prinċipji stabbiliti f’dawn il-Linji gwida kif xieraq jekk għajnuna li ma tkunx skont il-liġi tingħata wara d-data tal-pubblikazzjoni tagħhom.

221.

Il-Kummissjoni tipproponi lill-Istati Membri, fuq il-bażi tal-Artikolu 108(1) tat-Trattat, il-miżuri xierqa li ġejjin: