Pubblikazzjoni tad-Dokument Uniku emendat wara l-approvazzjoni ta’ emenda minuri skont it-tieni subparagrafu tal-Artikolu 53(2) tar-Regolament (UE) Nru 1151/2012

(2022/C 385/13)

Il-Kummissjoni Ewropea approvat din l-emenda minuri skont it-tielet subparagrafu tal-Artikolu 6(2) tar-Regolament ta’ Delega tal-Kummissjoni (UE) Nru 664/2014 (1).

L-applikazzjoni għall-approvazzjoni ta’ din l-emenda minuri tista’ tiġi kkonsultata fil-bażi tad-data eAmbrosia tal-Kummissjoni

SPEĊIFIKAZZJONI TAL-PRODOTT TA’ SPEĊJALITÀ TRADIZZJONALI GARANTITA

“Rögös túró”

Nru tal-UE: TSG- HU-1113-AM01 – 1.6.2022

Stat Membru jew pajjiż terz: L-Ungerija

1. Isem/Ismijiet għar-reġistrazzjoni

“Rögös túró”

2. Tip ta’ prodott

Klassi 1.3: Ġobnijiet

3. Raġunijiet għar-reġistrazzjoni

3.1. Indika jekk il-prodott:

☒	jirriżultax minn metodu ta’ produzzjoni, ipproċessar jew kompożizzjoni li jikkorrispondu għal prattika tradizzjonali għal dak il-prodott jew oġġett tal-ikel;

☐	huwiex manifatturat minn materja prima jew ingredjenti li kienu jintużaw tradizzjonalment.

It-teknika għall-produzzjoni tar-“Rögös túró” hija differenti ferm minn dik ta’ ġobnijiet friski oħra. Il-kwantità żejda ta’ xorrox titneħħa mill-baqta li tiġi prodotta mill-ingredjent bażiku tal-ħalib permezz ta’ aċidu jew tibqit imħallat, bil-galbu, b’mezzi gravitazzjonali, u permezz ta’ dikantar, jiġifieri permezz ta’ awto-tagħsir, li fl-aħħar mill-aħħar jiżguraw – anke fl-istadju tat-tqattigħ f’porzjonijiet u tal-ippakkjar – li tiġi ppreservata l-konsistenza mrammla, ċapep li tfakkrek fil-konsistenza tal-pastard.

Ir-“Rögös túró” jvarja minn tipi oħra ta’ ġobon moxx primarjament f’termini tas-sawra li ġejja mill-proċessi tal-produzzjoni tal-baqta u tas-separazzjoni tax-xorrox tiegħu.

L-ebda ġobon jew prodott tal-ħalib frisk ieħor ma għandu sawra li tikkonsisti minn ċapep separati minn xulxin li jfakkruk fil-pastard li jiġu ffurmati grazzi għat-teknika tal-produzzjoni.

Magħmul mingħajr aromatizzanti, dan il-prodott, li jiġi kummerċjalizzat fi stat kemxejn qares, tipikament niedi u mrammel, huwa differenti minn tipi oħra ta’ ġobon frisk li jinbiegħu fis-suq, li jiġu prodotti permezz ta’ trattament bis-sħana u tagħġin, pereżempju, jew bħala ingredjent bażi ta’ kejkijiet jew ta’ pasti ħelwin u bil-krema.

Ir-“Rögös túró” huwa meqjus bħala wieħed mill-ingredjenti bażiċi fit-tisjir Ungeriż. Ir-“Rögös túró” biss jista’ jintuża fit-tħejjija ta’ bosta platti klassiċi.

3.2. Indika jekk l-isem:

☒	kienx jintuża tradizzjonalment sabiex jirreferi għall-prodott speċifiku;

☐	jidentifikax il-karattru tradizzjonali jew il-karattru speċifiku tal-prodott.

It-terminu “Rögös” [biċ-ċapep] fl-isem jesprimi l-karattru speċifiku tal-prodott: jindika s-sawra tal-prodott, li tikkonsisti f’ċapep ta’ baqta li tfakkrek fil-pastard. It-terminu “túró”, li huwa diffiċli jiġi tradott f’lingwi oħra, jindika ġobon frisk b’togħma qarsa pjaċevoli, friska u aromatika.

4. Deskrizzjoni

4.1. Deskrizzjoni tal-prodott li għalih japplika l-isem imsemmi fil-punt 1, inklużi l-karatteristiċi fiżiċi, kimiċi, mikrobijoloġiċi jew organolettiċi tiegħu li juru l-karattru speċifiku tal-prodott (l-Artikolu 7(2) ta’ dan ir-Regolament)

Ir-“Rögös túró” huwa lewn l-avorju jew abjad jagħti fl-isfar, prodott tal-ħalib b’togħma qarsa pjaċevoli, friska, bnina u aromatika, li jikkonsisti f’ċapep ta’ baqta li s-sawra tiegħu tfakkrek fil-pastard. Matul il-produzzjoni, iċ-ċapep jibqgħu sħaħ; la ssirilhom ħsara u lanqas jitgħaffġu.

Il-wiċċ taċ-ċapep huwa miksi b’kisja ta’ xorrox. Il-kontenut ta’ ndewwa jiġi distribwit b’mod ugwali fiċ-ċapep, b’tali modi li ċ-ċapep ikunu nidjin anki fuq ġewwa.

Rekwiżiti fiżiċi u kimiċi:

Livell ta’ xaħam	Kontenut ta’ materja niexfa, minimu, % (m/m)	Kontenut ta’ xaħam fil-materja niexfa, % (m/m)		Aċidità (°SH)
kontenut sħiħ ta’ xaħam	40,0	minimu	60,0	60 –100
xaħmi	35,0	minimu	45,0
xaħmi	35,0	inqas minn	60,0
parzjalment xkumat	25,0	minimu	25,0
parzjalment xkumat	25,0	inqas minn	45,0
bi ftit xaħam	20,0	minimu	10,0
bi ftit xaħam	20,0	inqas minn	25,0
xkumat	15,0	inqas minn	10,0	60 –90

Rekwiżiti organolettiċi:

Dehra	Ta’ lewn avorju uniformi, jew fil-każ tal-varjetà xaħmija u dik b’kontenut sħiħ ta’ xaħam abjad jagħti fl-isfar.
Sawra	Mases (4–20 mm fid-daqs) ta’ ċapep separati minn xulxin li jfakkruk fil-pastard, li jista’ jkollhom ukoll kwantitajiet żgħar ta’ xorrox. Fil-każ ta’ prodotti li jiġu ppakkjati bil-magni, blokka omoġenja li tista’ tiġi maqsuma f’mases ta’ ċapep separati minn xulxin li jfakkruk fil-pastard. Il-konsistenza ta’ ċapep tinħass fil-ħalq imma ma tfixkilx li wieħed jibla’.
Aroma	Togħma qarsa pjaċevoli, aromatika, pura, mingħajr irwejjaħ estranji.
Togħma	Togħma qarsa pjaċevoli, friska u aromatika, bnina, pura, mingħajr ebda togħma estranja.

4.2. Deskrizzjoni tal-metodu ta’ produzzjoni tal-prodott li għalih japplika l-isem imsemmi fil-punt 1 li għandhom isegwu l-produtturi, inklużi, fejn xieraq, in-natura u l-karatteristiċi tal-materja prima jew tal-ingredjenti użati, kif ukoll il-metodu li permezz tiegħu jitħejja l-prodott (l-Artikolu 7(2) ta’ dan ir-Regolament)

Sustanzi u strumenti li jistgħu jintużaw:

Sustanzi li jissodisfaw l-istandards ta’ kwalità stabbiliti fir-regolamenti prevalenti:

a)	ħalib tal-baqra pasturizzat jew mhux ipproċessat, minn ħalib xkumat għal ħalib sħiħ;

b)	krema, omoġenizzata jew le;

c)	kultura lattika (eż. fil-forma ta’ kultura prodotta bil-massa jew kultura starter tal-ħalib iffriżata jew lijofilizzata);

d)	tames (għal tibqit imħallat).

Metodu ta’ produzzjoni:

Ir-“Rögös túró” jista’ jiġi prodott permezz ta’ metodu ta’ tibqit imħallat, bil-mod jew mgħaġġel. Ma hemm l-ebda differenza fil-parametri tal-kwalità tar-“Rögös túró” li jiġi prodott bit-tliet metodi.

Filwaqt li l-istadji huma l-istess, il-proċessi teknoloġiċi jiġu aċċellerati permezz ta’ żieda fit-temperatura u fl-ammont tal-kultura lattika (tames) miżjuda. L-għan ewlieni tal-metodu ta’ tibqit mgħaġġel huwa li tiżdied l-effiċjenza u li jsir użu aħjar tal-kontenituri.

1. Pre-maturazzjoni

Dan il-proċess japplika għall-metodu ta’ tibqit mgħaġġel biss. Fil-metodu ta’ tibqit bil-mod, il-ħalib tal-baqra ma għandux għalfejn ikun pre-maturat.

Fit-tibqit mgħaġġel, il-pre-maturazzjoni tal-ħalib tal-baqra tqassar il-ħin tat-tibqit. Matul il-pre-maturazzjoni, il-ħalib, pasturizzat f’6,0–7,2°SH, jiġi pre-maturat sakemm jilħaq 9–11°SH. Il-prematurazzjoni sseħħ f’temperatura ta’ bejn 12–15°C, għal bejn 6–8 sigħat.

Il-ħalib jiġi pre-maturat (aċidifikat minn qabel) f’tankijiet jew f’sajlos tal-ħalib. Il-ħalib pre-maturat imbagħad jitpoġġa f’apparat tat-tibqit (bettija) malajr kemm jista’ jkun.

2. Aġġustament tal-kontenut ta’ xaħam

Meta jkun hemm bżonn ta’ aġġustament tax-xaħam, mal-ħalib tal-baqra jiżdied ħalib sħiħ jew krema omoġenizzata, skont il-livell finali ta’ xaħam tar-“Rögös túró”.

3. Żieda tat-tames

Matul it-tibqit bil-mod, il-ħalib tal-baqra jiġi mbaqqat f’temperatura ta’ bejn 22–32 °C bl-użu ta’ kultura lattika bi kwantità ta’ 0,5–1,5 % (jew trab jew kultura lattika iffriżata ekwivalenti).

Matul it-tibqit mgħaġġel, il-ħalib tal-baqra pre-maturat jiġi mbaqqat f’temperatura ta’ bejn 30–32 °C permezz ta’ kultura lattika bi kwantità ta’ 4–5 %.

4. It-tibqit

Il-ħalib bit-tames jitbaqqat f’reċipjent tal-baqta għal 12–20 siegħa fil-każ ta’ tibqit bil-mod u għal 4–6 sigħat fil-każ ta’ tibqit mgħaġġel, sakemm jilħaq 30–38 °SH. It-tibqit bil-mod iseħħ f’temperatura ta’ 22–32 °C, it-tibqit mgħaġġel f’temperatura ta’ 30–32 °C. Meta jintlaħaq il-valur aċiduż meħtieġ, il-baqta tinkiser b’mod nadif, u tkun tista’ tiġi osservata separazzjoni ħafifa tax-xorrox. It-tames jintuża wkoll f’tibqit imħallat.

5. L-ipproċessar tal-baqta

L-għan huwa li jitnaqqas il-kontenut ta’ ilma tal-baqta sakemm jintlaħaq il-valur tipiku għall-prodott. Il-proċedura tikkonsisti minn stadju tal-ewwel ippressar, tisħin u t-tieni ppressar. Peress li l-baqta hija pjuttost imrammla, dan jirrikjedi pproċessar bir-reqqa.

Matul l-istadju tal-ewwel ippressar, il-baqta tinqasam permezz ta’ apparat li jiżgura li tinqasam bil-galbu, imbagħad titqatta’, titħallat u titħalla toqgħod jekk ikun meħtieġ. L-għan f’dan l-istadju huwa li jiġi żgurat li r-rilaxx tax-xorrox mill-baqta (sinereżi) iseħħ malajr. Matul it-tqattigħ, il-baqta solidifikata, wara li tkun straħet għal ftit minuti (f’30–38 °SH), titqatta’ f’ċapep granulari bejn wieħed u ieħor id-daqs ta’ ġewża (2–3 cm). Ladarba jispiċċa t-tqattigħ, parti mix-xorrox irid jitneħħa. Fl-istadju li jmiss, biex jiġi evitat li l-baqta titkisser, jitpoġġa lqugħ protettiv fuq it-tagħmir tat-tqattigħ, jew inkella jintużaw spatuli minflok it-tagħmir tat-tqattigħ. It-taħlita tax-xorrox li fiha jkun għad hemm iċ-ċapep tal-baqta maqtugħin jgħumu fil-wiċċ tibqa’ titħawwad sabiex iċ-ċapep jibqgħu jiċċaqalqu. Jekk iċ-ċapep tal-baqta ma jissolidifikawx bir-rata meħtieġa biex tinkiseb is-sustanza tar-“Rögös túró”, allura l-proċess ta’ solidifikazzjoni jista’ jiġi billi jitħallew jinżlu fil-qiegħ u jistrieħu għal ftit ħin. Wara li jkunu tħallew jistrieħu għal ftit ħin, iċ-ċapep tal-baqta għandhom jerġgħu jitħawdu sabiex jiġi evitat li jeħlu ma’ xulxin.

L-istadju tal-ewwel ippressar jiġi segwit minn tisħin. L-għan huwa li ċ-ċapep tal-baqta jkomplu jiċkienu u jerħu x-xorrox. Il-baqta tiġi msaħħna f’intensità ta’ 1 °C kull 2,5 minuti, filwaqt li titħawwad kontinwament, sakemm tintlaħaq temperatura ta’ 30–40 °C fil-każ ta’ tibqit bil-mod u ta’ 36–48 °C fil-każ ta’ tibqit mgħaġġel.

Matul it-tieni ppressar, it-taħlita ta’ baqta u xorrox għandha titħawwad kontinwament u titħalla toqgħod sakemm il-baqta tilħaq is-solidità mixtieqa. It-tieni stadju ta’ ppressar jista’ jinqabeż fil-każ ta’ produzzjoni permezz ta’ tibqit bil-mod.

6. Tkessiħ u tisfija

L-għan huwa li tiġi evitata l-aċidifikazzjoni żejda tal-baqta mqatta’ u msaħħna u t-tixrid ta’ kwalunkwe kontaminant mikrobiku, biex jiġi evitat li l-baqta teħel ma’ xulxin u biex tiġi regolata l-kompattazzjoni. Il-baqta tiġi mkessħa f’apparat tat-tibqit (bettija jew tank) f’intensità ta’ 3–4 °C fil-minuta sakemm tilħaq temperatura ta’ bejn 18–22 °C.

L-ambjent tat-tkessiħ jista’ jkun ix-xorrox stess tal-bettija jew tat-tank, li għandu jitħalla jiċċirkola fuq l-iskambjatur tas-sħana bil-pjanċi b’diversi saffi mibni fil-linja tat-tisfija, u mkessaħ għal inqas minn 5 °C. Jista’ jintuża wkoll l-ilma tax-xorb għat-tkessiħ meta x-xorrox ikun ġie skulat. It-tkessiħ f’kamra tat-tkessiħ jipprovdi wkoll sikurezza adegwata. Il-kulturi kontemporanji fihom infushom iwaqqfu l-aċidifikazzjoni żejda.

It-taħlita ta’ xorrox u baqta tar-“Rögös túró” tiġi msaffija mill-apparat tat-tibqit b’mezzi gravitazzjonali jew permezz ta’ pompa li tippreserva s-sawra tal-baqta.

7. Separazzjoni tax-xorrox

Wara li jkun ġie sseparat mill-baqta, ix-xorrox issa għandu jitneħħa. L-istadju pivotali fil-formazzjoni tal-konsistenza ta’ ċapep huwa l-metodu tas-separazzjoni tax-xorrox (dikantazzjoni). Matul is-separazzjoni, il-baqta tiġi mċaqalqa b’attenzjoni minn żmien għal żmien sabiex jiġi żgurat li s-sawra tipika bħal dik tal-pastard ma ssirilhiex ħsara. Is-separazzjoni tkompli sakemm jintlaħaq il-kontenut ta’ materja niexfa u l-valur tal-aċidu meħtieġa għal-livell ta’ xaħam.

8. Tferrigħ, ippakkjar, tikkettar u ħżin

Fl-istadju tat-tferrigħ u l-ippakkjar, huwa importanti li jiġi żgurat li s-sawra ta’ ċapep ma titkissirx jew issirilha l-ħsara. Jista’ jintuża gass protettiv inert waqt l-ippakkjar. Il-grad ta’ xaħam imsemmi fil-punt 4.1 irid ikun indikat fuq il-pakkett.

Ir-“Rögös túró” irid jinħażen f’temperatura massima ta’ 10 °C permezz ta’ metodu li jeskludi kwalunkwe impatt mekkaniku.

Rekwiżiti minimi ta’ verifika

Minħabba l-karattru speċifiku tal-prodott, waqt l-eżaminazzjoni tar-“Rögös túró” għandhom b’mod partikolari jiġu eżaminati l-punti li ġejjin:

Il-karatteristiċi speċifiċi tal-kwalità tas-sustanzi li ġejjin (il-ħalib tal-baqra, il-krema, il-kulturi puri ta’ batterji tal-aċidu lattiku) li jintużaw għall-produzzjoni, fosthom:

—	ħalib tal-baqra frisk, mass. ta’ 7,2 °SH;

—	krema b’aċidità fil-plażma li ma taqbiżx is-7,2 °SH;

—	kultura lattika li fiha 36–40- SH, batterji aċidifikanti u li jipproduċu aroma tal-aċidu lattiku b’kapaċità tajba ta’ aċidifikazzjoni (eż. fil-forma ta’ kultura prodotta bil-massa jew kultura starter tal-ħalib iffriżata jew lijofilizzata);

Id-dispożizzjonijiet tal-punt 4 għandhom jiġu mħarsa waqt il-proċess tal-produzzjoni, b’mod partikolari:

—	it-tibqit: aċidità (30–36 °SH) u ħin ta’ tibqit (4–20 siegħa);

—	l-ipproċessar tal-baqta: verifika tas-solidità tal-baqta (għandu jkollha konsistenza lixxa, għandu jkun possibbli li l-baqta titneħħa minn fuq il-kisja bi preċiżjoni, 32–38 °SH);

—	it-tkessiħ tal-baqta (sakemm tintlaħaq temperatura ta’ 18–22 °C, f’intensità ta’ 3–4 °C fil-minuta);

—	is-separazzjoni tax-xorrox (b’attenzjoni, permezz ta’ tisfija mingħajr għasir, jiġifieri b’mezzi gravitazzjonali).

Il-kwalità tal-prodott aħħari:

—	id-dispożizzjonijiet tal-punt 4 għandhom jiġu mħarsa meta jiġu ċċekkjati r-rekwiżiti fiżiċi u kimiċi (livell ta’ xaħam, kontenut ta’ materja niexfa, kontenut ta’ xaħam, aċidità);

—	id-dispożizzjonijiet tal-punt 4 għandhom jiġu mħarsa meta jiġu ċċekkjati r-rekwiżiti organolettiċi (dehra, sawra, togħma u riħa).

4.3. Deskrizzjoni tal-elementi ewlenin li jistabbilixxu l-karattru tradizzjonali tal-prodott (l-Artikolu 7(2) ta’ dan ir-Regolament)

Bejn is-sekli 18 u 20, il-ġobon moxx kien jiġi kkunsmat frisk jew kien jiġi ppreservat billi jiġi mitħun fl-istat naturali tiegħu f’biċċiet id-daqs ta’ ħabba jew ta’ ġellewża (Magyar Néprajz nyolc kötetben, Akadémiai Kiadó, Magyar Tudományos Akadémia).

Referenza storika għall-konsistenza ta’ ċapep tal-ġobon moxx tmur lura għall-perjodu wara l-Ewwel Gwerra Dinjija. Din tgħid li “l-ġobon moxx jiġi mqatta’ f’ċapep id-daqs ta’ ġellewża (…) aktar ma l-ġobon moxx ikun imrammel, aktar iżomm frisk” (O. Gratz, A tej és tejtermékek, p. 294–296, 1925).

Fl-1925 it-Tejgazdasági Szemle kiteb li l-ġobon moxx għandu konsistenza granulari jew mrammla (A. Törs 1925, Tejgazdasági Szemle és Tejgazdasági Könyvtár (Tejgazdasági Szemle kiadása)).

Mihály Balatoni jitkellem dwar “ċapep ta’ baqta, b’sawra fina, granulari, tixbah lil dik tal-pastard, mases u ċapep li jfakkruk fil-pastard” (Mihály Balatoni 1960, Étkezési Túró gyártása).

Fl-1979, Dr Sándor Szakály u Dr Gábor Tomka ppubblikaw ċifri dwar il-konsum bejn l-1970 u l-1977 ta’ dan il-ġobon moxx b’“sawra li tixbah il-pastard” (Tejipar, Vol. 28, No 1, 1979).

Skont Dr Sándor Szakály, fl-Ungerija “il-varjetà taċ-ċapep tammonta għal 80 % tal-produzzjoni kollha tal-ġobon moxx” ... Ir-“Rögös túró” huwa fundamentalment differenti mit-tliet tipi l-oħra minħabba li t-tibqit tal-ħalib li jintuża għall-produzzjoni tiegħu jista’ jseħħ biss permezz ta’ aċidifikazzjoni bijoloġika…” (Dr S. Szakály 1980, A rögös állományú étkezési túró korszerű gyártása, Magyar Tejgazdasági Kutató Intézet, Pécs).

Skont it-Tabib Sándor Szakály, ir-“Rögös túró”, magħruf biss fl-Ewropa Ċentrali, huwa prodott tal-ħalib Ungeriż antik li joriġina mill-Punent tal-Muntanji Urali u ilu għal sekli jiġi prodott domestikament minn ħalib mhux ipproċessat (Tejgazdaságtan, 2001).

In-natura tradizzjonali tar-“Rögös túró” hija evidenti mill-kapitlu separat iddedikat għalih fil-pubblikazzjoni “Hagyományok-Ízek-Régiók” [Tradizzjonijiet-Togħmiet-Reġjuni] ippubblikata mill-Ministeru tal-Agrikoltura u Agrármarketing Centrum fl-2002. Il-kollezzjoni hija ristretta għal prodotti bi storja li tista’ tiġi dokumentata b’mod konformi mal-kriterji rilevanti. Biex jikkwalifika, għandu jintwera li prodott imur lura għal tal-anqas żewġ ġenerazzjonijiet (50 sena), u għandu jkun prodott ta’ fama u magħruf sew li jiġi prodott u jitqassam.

(1) ĠU L 179, 19.6.2014, p. 17.