IL-KUMMISSJONI EWROPEA
Brussell, 22.11.2018
COM(2018) 762 final
RAPPORT TAL-KUMMISSJONI LILL-PARLAMENT EWROPEW U LILL-KUNSILL
dwar l-implimentazzjoni tar-Regolament (KE) Nru 1013/2006 dwar vjeġġi ta' skart
Ġenerazzjoni, trattament u vjeġġi transfruntiera ta' skart perikoluż u skart ieħor fl-Istati Membri tal-Unjoni Ewropea, 2013-2015;
eżerċizzju tas-setgħa li tadotta atti delegati
{SWD(2018) 468 final}
ġenerazzjoni, trattament u vjeġġi ta’ skart perikoluż u skart ieħor fl-Istati Membri tal-UE, 2013-2015;
eżerċizzju tas-setgħa li tadotta atti delegati
1.Introduzzjoni
L-Unjoni Ewropea (“l-UE”) hija parti mill-Konvenzjoni ta' Basel dwar il-Kontroll tal-Moviment Barra l-Konfini, ta’ Skart Perikoluż u r-Rimi tiegħu, tat-22 ta’ Marzu 1989 (“il-Konvenzjoni”). Il-Konvenzjoni hi maħsuba biex tipproteġi s-saħħa tal-bniedem u l-ambjent kontra l-effetti negattivi tal-iskart perikoluż.
Ir-Regolament (KE) Nru 1013/2006 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tal-14 ta’ Ġunju 2006 dwar vjeġġi ta’ skart (“ir-Regolament”) jittrasponi l-Konvenzjoni fil-liġi tal-UE u japplika direttament għall-Istati Membri. Dan ġie emendat fl-2014 bir-Regolament (UE) Nru 660/2014 .
Kull sena kalendarja, kull Stat Membru jissottometti rapport dwar l-implimentazzjoni tal-Konvenzjoni matul is-sena kalendarja ta’ qabel lis-Segretarjat tal-Konvenzjoni. Kopja ta’ dan ir-rapport (“ir-rapport ta’ Basel”) tintbagħat ukoll lill-Kummissjoni, flimkien ma’ informazzjoni addizzjonali fil-forma ta’ tweġiba għal kwestjonarju dwar l-implimentazzjoni (“il-kwestjonarju tal-UE ”).
Kull tliet snin, il-Kummissjoni tfassal rapport ta’ implimentazzjoni bbażat fuq ir-rapporti ta’ Basel u l-kwestjonarji tal-UE. Dan huwa l-ħames rapport ta’ implimentazzjoni li jkopri s-snin 2013-2015. Id-dettalji tar-rapporti tal-Istati Membri jistgħu jinstabu fid-dokument ta’ ħidma tal-persunal ta’ akkumpanjament.
Il-Konvenzjoni tuża t-termini “importazzjoni” u “esportazzjoni” għal kull vjeġġ lejn jew minn pajjiż li huwa Parti mill-Konvenzjoni. Skont id-dritt tal-UE dawn it-termini japplikaw biss għal vjeġġi minn jew lejn l-UE kollha kemm hi. F’dan id-dokument it-termini jidhru bejn il-virgoletti u huma definiti skont il-Konvenzjoni.
Iċ-ċifri kollha huma approssimati u aġġustati ’l fuq.
Eżerċizzju tas-setgħa li tadotta atti delegati
L-Artikolu 58 tar-Regolament jagħti s-setgħa lill-Kummissjoni tadotta atti delegati skont l-Artikolu 58a sabiex temenda l-annessi tar-Regolament. L-għan huwa li jiġu riflessi bidliet miftiehma fil-lista ta’ skart adottata skont l-Artikolu 7 tad-Direttiva 2008/98/KE, sabiex jiġu riflessi deċiżjonijiet meħudin skont konvenzjonijiet u ftehimiet internazzjonali pertinenti u sabiex jittieħed kont tal-bidliet miftiehma skont il-Konvenzjoni ta’ Basel u d-deċiżjoni tal-OECD. L-Artikolu 58a(2) jiddikjara li din is-setgħa trid tiġi ddelegata lill-Kummissjoni għal ħames snin mis-17 ta’ Lulju 2014. Il-Kummissjoni hija meħtieġa tfassal rapport dwar id-delega tas-setgħa sa mhux iktar tard minn disa’ xhur qabel it-tmiem tal-perjodu ta’ ħames snin.
Is-setgħa ta’ delega skont l-Artikolu 58 ġiet ikkonferita lill-Kummissjoni permezz ta’ emenda introdotta mir-Regolament (UE) Nru 660/2014, li applika mill-1 ta’ Jannar 2016. Minn din id-data, il-Kummissjoni ma eżerċitatx is-setgħat iddelegati lilha skont ir-Regolament billi ma kien hemm l-ebda tibdil fil-lista tal-iskart adottata skont l-Artikolu 7 tad-Direttiva 2008/98/KE, u lanqas ma kien hemm deċiżjonijiet jew bidliet importanti jew rilevanti miftiehma skont konvenzjonijiet u ftehimiet internazzjonali rilevanti, bħall-Konvenzjoni ta’ Basel u d-Deċiżjoni tal-OECD, li jiġġustifikaw l-eżerċizzju ta’ dawn is-setgħat b’mod proporzjonat. Madankollu, il-Kummissjoni tantiċipa li dawn il-bidliet jistgħu jiġu miftiehma skont il-Konvenzjoni ta’ Basel matul is-snin li ġejjin.
2.Rapportar mill-Istati Membri
Meta ġie mfassal dan ir-rapport, it-28 Stat Membru tal-UE kollha ssottomettew risposti kemm għar-rapport ta’ Basel kif ukoll għall-kwestjonarju tal-UE għall-2013-2015.
Fir-rigward tad-data dwar il-kwantitajiet totali ta’ skart trasportati bejn l-Istati Membri, ġew osservati diskrepanzi bejn l-ammonti rrapportati mill-pajjiżi ta’ “esportazzjoni” u “importazzjoni” (it-Tabelli 2-48 sa 2-50). Għall-kategorija “l-iskart notifikat kollu”, dawn id-diskrepanzi varjaw bejn 2 % (2013) u 12 % (2014). Ġew osservati xejriet simili għall-iskart perikoluż u l-iskart notifikat kollu l-ieħor. Spjegazzjoni possibbli għal din l-inkonsistenza hija li l-iskart ittrasportat fl-aħħar tas-sena kalendarja jista’ jingħadd bħala li ġie “esportat” f’dik is-sena mill-Istat Membru li jittrasporta l-iskart, filwaqt li l-Istat Membru riċeventi jista’ jgħoddu bħala “importat” biss ladarba jkun ġie pproċessat matul is-sena ta’ wara. F’każijiet bħal dawn, l-ammonti “esportati” x’aktarx ikunu ogħla mill-ammonti “importati” fi kwalunkwe sena partikolari, filwaqt li l-fenomenu invertit jista’ jiġi osservat fis-sena ta’ wara. Barra minn hekk, xi Stati Membri ma jinkludux vjeġġi ta’ skart notifikat li ma jaqgħux fil-kamp ta’ applikazzjoni tal-Konvenzjoni konsistentement fir-rapporti ta’ Basel tagħhom peress li mhumiex legalment obbligati jagħmlu dan. Jista’ jkun li rriżultaw diskrepanzi oħrajn mill-ipproċessar manwali tad-data minn dokumenti stampati peress li s-sistemi kompletament elettroniċi għadhom mhumiex operattivi.
3.Ġenerazzjoni ta’ Skart Perikoluż
Fir-rapport ta’ Basel, l-Istati Membri jipprovdu informazzjoni dwar l-ammont totali ta’ skart perikoluż u “skart ieħor” iġġenerat. L-iskart perikoluż huwa definit skont lista ta’ flussi ta’ skart u/jew kostitwenti (entrati Y1 - Y45 taħt il-kategoriji tal-Konvenzjoni) u ċerti karatteristiċi perikolużi. Barra minn hekk, jekk il-liġi nazzjonali tikklassifika l-iskart bħala perikoluż, jitqies bħala perikoluż anke jekk ikun ġie nnotifikat lis-Segretarjat tal-Konvenzjoni. Skont il-Konvenzjoni, “skart ieħor” tfisser l-iskart miġbur mid-djar residenzjali (l-entrata Y46) u l-fdalijiet mill-ħruq ta’ skart mid-djar residenzjali sakemm din issir irmied (entrata Y47). Tali kategoriji ta’ skart huma suġġetti għal kontrolli simili għal dawk applikabbli għall-iskart perikoluż skont il-Konvenzjoni. It-Taqsima D tad-dokument ta’ ħidma tal-persunal tagħti l-lista sħiħa tal-kodiċi-Y skont il-Konvenzjoni.
Fiż-żmien li fih ġie mfassal dan ir-rapport, id-data dwar l-ammont totali ta’ skart perikoluż iġġenerat fl-2015 ma kinitx kompluta, billi 11-il Stat Membru ma pprovdew l-ebda informazzjoni (it-Tabella 2-1). Barra minn hekk, ħames Stati Membri ħallew barra d-data għall-2014, u ħamsa ma pprovdewx id-data għall-2013. Dawn in-nuqqasijiet fid-data ġew mimlija billi ġew stmati ċ-ċifri neqsin fuq il-bażi tad-data minn snin preċedenti.
Fl-2015, 70 miljun tunnellata ta’ skart perikoluż ġew iġġenerati fl-EU28, filwaqt li 71 miljun ġew iġġenerati fl-2014 u 75 miljun fl-2013.
Fl-2013, l-ammont ta’ skart perikoluż iġġenerat per capita fl-EU28 kien 148 kg. Iċ-ċifra għall-2014 kienet ta’ 141 kg, u kompliet tonqos għal 138 kg fl-2015 (it-Tabella 2-2). Il-medja annwali għall-2013-2015 kienet ta’ 143 kg.
Il-Ġermanja ġġenerat l-ikbar ammont ta’ skart perikoluż li qatt ġie prodott f’sena, bi 17-il miljun tunnellata prodotti fl-2013. Fiż-żmien tal-kitba, il-Ġermanja ma kinitx ipprovdiet data dwar il-ġenerazzjoni tal-iskart perikoluż għall-2014 jew l-2015.
Fost l-Istati Membri li rrapportaw dwar il-ġenerazzjoni tal-iskart permezz tal-kodiċijiet Y, il-Polonja rrapportat l-ogħla ġenerazzjoni ta’ skart fil-kategoriji Y46 u Y47, bi 11-il miljun tunnellata fl-2015.
4.Vjeġġi ta’ Skart ’il barra mill-Istati Membri
It-28 Stat Membru kollha ssottomettew informazzjoni dwar l-“esportazzjonijiet” tal-iskart perikoluż fir-rapporti tagħhom ta’ Basel għall-2013-2015.
Fl-2013-2015, 1,2 miljun tunnellata ta’ skart perikoluż ġew ittrasportati mill-Istati Membri barra mill-UE , filwaqt li matul l-istess perjodu 6,2 miljun tunnellata ġew ittrasportati fl-UE minn pajjiżi terzi.
Mill-2001 sal-2015, il-kummerċ transkonfinali tal-iskart perikoluż fl-UE u ’l barra mill-UE żdied bi 53 % (it-Tabella 2-6). Il-biċċa l-kbira ta’ din iż-żieda saret bejn l-2001 u l-2007, bi tnaqqis ta’ 24 % bejn l-2008 u l-2015.
Fl-2013-2015, ir-Renju Unit (UK) kien l-ikbar “esportatur” tal-iskart notifikat kollu (bi 12-il miljun tunnellata). Dan qabeż lin-Netherlands (bi 8 miljun tunnellata), li kienu l-ikbar “esportatur” fl-2010-2012 (it-Tabella 2-9). Fl-2010, ir-Renju Unit beda “jesporta” l-iskart għall-irkupru tal-enerġija , u dan jidher li kkontribwixxa għaż-żieda fl-“esportazzjonijiet” totali tiegħu f’dawn is-snin. Fl-2010-2012, Franza u l-Italja kienu l-ikbar żewġ “esportaturi” tal-iskart perikoluż bejn l-2013 u l-2015, fejn ittrasportaw total ta’ 4 miljun tunnellata kull wieħed.
L-iskart perikoluż kien jirrappreżenta 35 % tal-ammont totali ta’ skart irrapportat bħala “esportat” mill-Istati Membri fl-2013-2015 (jiġifieri l-iskart perikoluż u skart notifikat ieħor) (it-Tabella 2-11, it-Tabella 2-12 u t-Tabella 2-13). Ċipru, ir-Repubblika Ċeka, l-Estonja, il-Latvja, Malta u r-Rumanija jispikkaw bħala li “jesportaw” l-ogħla perċentwal ta’ skart perikoluż bħala sehem mill-“esportazzjonijiet” ta’ skart totali rrapportat tagħhom, fejn l-iskart perikoluż jinkludi 90 % jew iktar tal-ammont totali ta’ skart “esportat” għal kull wieħed minnhom.
Ir-Rapport ta’ Implimentazzjoni tal-2010-2012 innota li l-ammont ta’ skart ikklassifikat skont il-kodiċijiet tal-UE jew nazzjonali minflok il-kodiċijiet Y tal-Konvenzjoni kien qed jiżdied. Din ix-xejra kompliet; fl-2013-2015 “Skart tal-UE jew Nazzjonali Mhux Perikoluż” (jiġifieri skart mhux perikoluż ikklassifikat skont il-kodiċijiet nazzjonali jew EWC) saret l-ikbar kategorija ta’ skart (it-Tabelli 2-14 sa 2-16) għall-ewwel darba (fl-2013 u l-2014).
Inqas minn 1 % tal-iskart kien trasportat ’il barra mingħajr klassifikazzjoni kemm fl-2013 kif ukoll fl-2014 (it-Tabelli 2-15 u 2-16). Fl-2015, 2 % ġie ttrasportat mingħajr klassifikazzjoni, u kollu kien ġej mill-Irlanda (it-Tabella 2-14). Bl-eċċezzjoni tal-2015, ix-xejra li dehret sa mill-2009 kompliet, b’inqas minn 1 % tal-iskart ittrasportat bħala mhux ikklassifikat (it-Tabella 2-17).
Fuq il-bażi tal-iktar data aġġornata disponibbli, bejn wieħed u ieħor 92 % tal-iskart perikoluż tal-UE jiġi ttrattat fil-pajjiż tal-oriġini (it-Tabella 2-8). Fl-2015, erba’ Stati Membri “esportaw” iktar minn 40 % tal-iskart perikoluż tagħhom:
·L-Irlanda – 78 %
·Il-Lussemburgu – 84 %
·Malta – 42 %
·Is-Slovenja – 44 %
Fil-perjodu 2013-2015, madwar 75 % tal-iskart perikoluż ittrasportat ’il barra mill-Istati Membri ġie ttrattat f’operazzjoni ta’ rkupru. Din iċ-ċifra baqgħet pjuttost kostanti f’dawn l-aħħar snin (it-Tabella 2-18). Matul il-perjodu ta’ rapportar, madwar 22 % tal-iskart perikoluż ittrasportat ’il barra mill-Istati Membri ġie ttrattat f’operazzjoni ta’ rimi filwaqt li 1,5 % tal-iskart perikoluż kien suġġett għal trattament “imħallat” (jiġifieri taħlita ta’ rimi u rkupru). F’xi każijiet, il-metodu ta’ trattament għal frazzjoni żgħira ta’ skart perikoluż ittrasportat ’il barra mill-Istati Membri ma kienx speċifikat (inqas minn 0,1 %).
Fl-2013, 94 % tal-iskart notifikat kollu ġie “esportat” minn Stat Membru għal Stat Membru ieħor fi ħdan l-UE, filwaqt li ċ-ċifra kienet 92 % kemm fl-2014 kif ukoll fl-2015 (it-Tabella 2-22). Fl-2013, inqas minn 1 % tal-iskart notifikat ġie ttrasportat lejn pajjiżi mhux talOECD, filwaqt li kemm fl-2014 kif ukoll fl-2015 iċ-ċifra kienet 2,5 %. Fir-rigward tal-iskart perikoluż, 97 % kien “esportat” minn Stat Membru għal Stat Membru ieħor fl-UE fl-2013, li naqas kemxejn għal 92 % fl-2014 u l-2015 (it-Tabella 2-23).
Seba’ Stati Membri (l-Awstrija, Franza, il-Ġermanja, l-Irlanda, in-Netherlands, is-Slovenja u l-Iżvezja) ipprovdew informazzjoni dwar l-ammonti ta’ skart miġbur mid-djar residenzjali (l-entrata Y46) li ġew “esportati” għar-rimi fl-2013-2015 (it-Tabella 2-39). L-Iżvezja kienet l-unika waħda minn dawn li rrapportat li “esportat” l-iskart miġbur minn djar residenzjali għal depożitu fuq l-art (eż. rimi f’landfill), b’total ta’ 3 000 tunnellata ttrasportati fl-UE fl-2013-2015.
Tmien Stati Membri (l-Awstrija, ir-Repubblika Ċeka, il-Finlandja, il-Ġermanja, l-Irlanda, l-Italja, in-Netherlands u r-Renju Unit) irrapportaw li “esportaw” skart miġbur minn djar residenzjali għal irkupru tal-enerġija fl-2013-2015 (it-Tabella 2-40). Bl-eċċezzjoni tal-Awstrija, Franza u l-Ġermanja li ttrasportaw kemm fl-UE kif ukoll lejn il-pajjiżi tal-OECD li mhumiex fl-UE, l-Istati Membri l-oħra kollha li “esportaw” għall-iskop tal-irkupru tal-enerġija għamlu hekk biss fl-UE. Ir-Renju Unit kien, mingħajr dubju, l-ikbar “esportatur” ta’ skart miġbur mid-djar residenzjali għall-irkupru tal-enerġija, fejn ittrasporta 7 miljun tunnellati matul il-perjodu ta’ tliet snin.
Sittax-il Stat Membru (l-Awstrija, il-Belġju, il-Bulgarija, il-Kroazja, Ċipru, id-Danimarka, il-Finlandja, Franza, il-Ġermanja, l-Irlanda, il-Lussemburgu, Malta, in-Netherlands, il-Portugall, is-Slovakkja u r-Renju Unit) irrapportaw li “esportaw” l-iskart miġbur mid-djar residenzjali għal operazzjonijiet ta’ rkupru “oħrajn” (jiġifieri mhux irkupru R1), kollha kemm huma fl-UE biss (it-Tabella 2-40). Għal darb’oħra, ir-Renju Unit kien l-ikbar “esportatur”, bi 352 000 tunnellata fl-2013-2015.
5.Vjeġġi ta’ Skart fl-Istati Membri
L-Istati Membri kollha ssottomettew l-informazzjoni dwar l-“importazzjonijiet” ta’ skart fir-rapporti annwali tagħhom ta’ Basel għall-perjodu ta’ rapportar 2013-2015.
Fl-2013, 19-il miljun tunnellata ta’ skart notifikat ġew ittrasportati lejn Stati Membri minn Stati Membri oħrajn u pajjiżi terzi, fejn 9 miljun tunnellata minnhom kienu perikolużi (it-Tabella 230). Din iċ-ċifra telgħet għal 25 miljun tunnellata fl-2014, fejn 7 miljun tunnellata minnhom kienu perikolużi, u 24 miljun tunnellata fl-2015, fejn 10 miljun tunnellata minnhom kienu perikolużi (it-Tabella 2-29 u Tabella 2-28).
Din iż-żieda fl-“importazzjonijiet” tkompli din ix-xejra: mill-2001, l-ammont tal-iskart notifikat kollu ttrasportat fl-Istati Membri żdied b’222 %, b’żieda ta’ 41 % bejn l-20102012 u l-2013-2015 (it-Tabella 2-35). L-ammont ta’ skart perikoluż ittrasportat fl-Istati Membri (it-Tabella 2-36) żdied bi kważi l-istess perċentwal bejn l-2001 u l-2015, b’225 %, li huwa konformi maż-żieda fl-“importazzjonijiet” tal-iskart notifikat kollu.
Matul l-2013-2015, il-Ġermanja għal darb’oħra kienet l-ikbar “importatur” tal-iskart notifikat kollu, fejn ittrasportat 19-il miljun tunnellata (it-Tabelli 2-28 sa 2-30). In-Netherlands kienu t-tieni l-ikbar “importatur” matul il-perjodu ta’ tliet snin bi 13-il miljun tunnellata, fejn qabżu lil Franza (it-tieni l-ikbar “importatur” fl-2010-2012), li ġiet it-tielet bi 11-il miljun tunnellata. Dawn il-pajjiżi kollha għandhom domanda sinifikanti għall-materja prima tal-inċineraturi, u dan jikkontribwixxi għaċ-ċifri ġenerali ta’ “importazzjoni” tagħhom. Il-Ġermanja “importat” ukoll l-ikbar ammont ta’ skart perikoluż fl-2013-2015 (8 miljun tunnellata), filwaqt li Franza (b’7 miljun tunnellata) “importat” iktar min-Netherlands f’dan il-każ (3 miljun tunnellata).
Fl-2015, 81 % tal-iskart perikoluż ittrasportat fl-Istati Membri ġie ttrattat f’operazzjoni ta’ rkupru, u 19 % f’operazzjoni ta’ rimi (it-Tabella 2-31). Għall-perjodu tar-rapportar, il-valuri medji għall-ammont ta’ skart perikoluż “importat” ittrattat f’operazzjoni ta’ rkupru u rimi huma 78 % u 22 % rispettivament. Inqas minn 0,1 % ġew sottomessi għal trattament “imħallat” (jiġifieri taħlita ta’ rimi u rkupru) jew irrapportati bħala “importati” għal trattament mhux speċifikat. Il-proporzjon ta’ skart perikoluż “importat” għar-rimi huwa ogħla milli fl-2001 - meta kien 11 %. Madankollu, il-proporzjon ta’ skart “importat” għar-rimi qiegħed jonqos bi ftit fil-perjodi ta’ rapportar riċenti, minn 25 % fl-2007-2009 għal 24 % fl-2010-2012 u 22 % fl-2013-2015.
Il-Ġermanja kienet responsabbli għall-ikbar proporzjon ta’ skart perikoluż “importat” għar-rimi fl-2013-2015, b’46 %. Probabbilment dan huwa minħabba li l-pajjiż għandu iktar faċilitajiet ta’ trattament għar-rimi bla periklu ta’ skart perikoluż minn Stati Membri oħra tal-UE. Franza kienet responsabbli għall-ikbar proporzjon ta’ skart perikoluż “importat” għar-rimi fl-20132015, bi 32 %. Il-Ġermanja ġiet it-tieni eżatt warajha b’29 %. Għal darb’oħra, probabbilment dan huwa minħabba li dawn il-pajjiżi għandhom faċilitajiet ta’ trattament adattati.
Bħal fl-2010-2012, kważi l-iskart perikoluż kollu u skart notifikat ieħor ittrasportat lejn l-Istati Membri fl-2013-2015 ġie minn pajjiżi oħra tal-UE jew tal-EFTA (it-Tabella 2-35). Flimkien, dawn iż-żewġ sorsi ammontaw għal 98 % fl-2013, 99 % fl-2014, u 98 % fl-2015. Dan il-perċentwal baqa’ stabbli ħafna mill-2001, fejn varja biss b’punt perċentwali wieħed. Sadanittant, il-pajjiżi tal-UE u tal-EFTA flimkien irrappreżentaw kważi l-iskart perikoluż kollu ttrasportat lejn l-Istati Membri fl-2013-2015. Kemm fl-2013 u fl-2014, huma rrappreżentaw 97 % u fl-2015 96 % tat-total.
L-ammont tal-iskart perikoluż ittrasportat minn pajjiżi mhux tal-OECD żdied bi kważi fattur ta’ disgħa mill-2001; madankollu, bħala perċentwal tal-ammont totali tal-iskart perikoluż ittrasportat fl-UE, jibqa’ baxx u żdied biss minn 1 % sa 2 % mill-2001 (it-Tabella 2-36).
6.Vjeġġi Illegali, Spezzjonijiet u Miżuri ta’ Infurzar
L-informazzjoni dwar il-vjeġġi illegali hija rrapportata mill-Istati Membri fil-kwestjonarju tal-UE. Għajr għal-Latvja, il-Lussemburgu u Malta, 25 Stati Membri rrapportaw li saru vjeġġi illegali.
Għalkemm it-28 Stati Membri kollha pprovdew informazzjoni dwar l-għadd ta’ verifiki fuq il-post li saru fuq il-vjeġġi tal-iskart jew l-irkupru u r-rimi relatat, 11-il Stat Membru biss fasslu r-risposti tagħhom f’kull sena skont il-format tal-kwestjonarju tal-UE, li jitlob in-numru ta’ verifiki magħmulin u n-numru ta’ vjeġġi illegali identifikati. Barra minn hekk, mhux l-Istati Membri kollha tal-UE pprovdew dettalji dwar il-miżuri ta’ infurzar fis-seħħ sabiex jipprevjenu l-vjeġġi illegali tal-iskart. Dan ir-rapportar inkonsistenti jirriżulta f’data ta’ kwalità baxxa, li jfisser li l-uniċi konklużjonijiet li jistgħu jsiru huma dawk kawti.
L-Istati Membri pprovdew livelli differenti ta’ dettall bi tweġiba għal din il-mistoqsija minħabba li interpretaw it-terminu “verifika fuq il-post” b’mod differenti. Pereżempju, uħud minnhom ipprovdew dettalji ta’ każijiet iżolati ta’ verifika fiżika, filwaqt li oħrajn ipprovdew ukoll informazzjoni dwar il-verifiki amministrattivi. B’mod importanti, mhux dejjem possibbli li wieħed ikun jaf liema definizzjoni ntużat – anke fil-każ ta’ Stati Membri li rrapportaw fil-format mitlub – minħabba li dan ma jsirx b’mod espliċitu.
Il-Kummissjoni diġà ħadet passi sabiex ittejjeb il-konsistenza tar-rapportar tal-Istati Membri dwar din il-kwistjoni. Skont l-emenda introdotta mir-Regolament (UE) Nru 660/2014, it-terminu mhux definit “verifika fuq il-post” ġie sostitwit bit-terminu “spezzjoni”, li issa huwa definit fir-Regolament. Billi din il-bidla daħlet fis-seħħ mill-1 ta’ Jannar 2016, ir-rapportar tal-Istati Membri dwar l-ispezzjonijiet huwa mistenni li jkun iktar konsistenti fil-perjodu ta’ rapportar li jmiss.
B’kollox, ġew irrapportati 2 800 vjeġġ illegali ta’ skart fl-2013-2015, żieda fuq l-2 500 każ irrapportati fl-2010-2012. In-numru totali ta’ verifiki rrapportati ukoll żdied, minn ~450 000 fl-2010-2012 għal ~600 000 fl-2013-2015, li jista’ jirrappreżenta n-numru ikbar ta’ vjeġġi illegali misjuba.
Fl-2013-2015, il-Belġju rrapporta l-ikbar numru ta’ vjeġġi illegali b’total ta’ 644 każ, li jirrappreżentaw 23 % tal-każijiet kollha rrapportati fl-EU28 mill-2013 sal-2015. In-Netherlands irrapurtaw it-tieni l-ikbar numru, b’493 każ (18 %), segwiti mir-Renju Unit, bi 385 każ (14 %). Dawn kienu wkoll it-tliet Stati Membri li rrapportaw l-ikbar ammont ta’ verifiki fuq il-post fuq vjeġġi tal-iskart, li jispjega għaliex ġew skoperti iktar vjeġġi illegali. Ir-raġuni għan-numru kbir ta’ każijiet irrapportati min-Netherlands u r-Renju Unit tista’ wkoll, kif issuġġerit mir-rapport IMPEL dwar l-azzjonijiet ta’ infurzar għall-2014-2015, tkun il-fatt li dawn il-pajjiżi mhumiex mingħajr kosta u jistgħu jiskrinjaw il-vjeġġi b’rabta mad-data tal-linja tat-tbaħħir u tas-servizzi doganali.
Ir-rapport IMPEL sab li, fost 31 pajjiżi parteċipanti (l-EU28 flimkien man-Norveġja, is-Serbja u l-Iżvizzera), saru 4 787 verifika amministrattiva u 12 396 verifika fiżika tat-trasport. Minn dawn, 28,7 % (madwar 4 930) kienu spezzjonijiet ta’ vjeġġi ta’ skart, u 815-il vjeġġ minnhom instabu li kienu illegali. B’kuntrast, ir-rapportar tal-Istati Membri lill-Kummissjoni jagħti ċifra ta’ madwar 2 000 vjeġġ illegali għall-2014 u l-2015. Huwa maħsub li ċ-ċifri IMPEL jipprovdu ħarsa ħafifa lejn l-attività mmirata fil-pajjiżi parteċipanti, pjuttost milli jagħtu stampa preċiża tal-attività ta’ infurzar fl-UE.
Ta’ min jinnota wkoll li n-nuqqas ta’ rapportar mil-Latvja, il-Lussemburgu u Malta ma jfissirx neċessarjament li ma sarux vjeġġi illegali f’dawn l-Istati Membri. Pjuttost, jista’ juri frekwenza baxxa ta’ spezzjonijiet jew spezzjonijiet mhux immirati.
Tlettax-il Stat Membru (l-Awstrija, il-Belġju, il-Kroazja, ir-Repubblika Ċeka, l-Estonja, Franza, il-Ġermanja, l-Italja, il-Latvja, Malta, il-Polonja, is-Slovakkja u s-Slovenja) ipprovdew dettalji dwar il-penali li jistgħu jiġu imposti skont il-liġi nazzjonali fuq persuni li jwettqu vjeġġi illegali ta’ skart. Tnax minnhom irrapportaw dettalji ta’ penali finanzjarji (l-eċċezzjoni hija l-Ġermanja). L-ogħla penali finanzjarja possibbli ġiet irrapportata mir-Repubblika Ċeka, fejn kemm il-persuni fiżiċi kif ukoll l-entitajiet ġuridiċi jistgħu jingħataw multa ta’ mhux aktar minn EUR 2 miljun. L-Estonja, il-Latvja u s-Slovenja kollha għandhom livelli ogħla ta’ multi għall-entitajiet ġuridiċi meta mqabblin ma’ persuni fiżiċi, u Malta għandha multa minima ogħla għat-trasgressuri reċidivi – għalkemm il-multa massima tibqa’ l-istess.
Seba’ Stati Membri (il-Belġju, il-Finlandja, Franza, il-Ġermanja, l-Italja, Malta u l-Polonja) ipprovdew informazzjoni dwar sentenzi ta’ ħabs li jistgħu jiġu imposti bħala penali skont il-liġi nazzjonali. L-itwal sentenza msemmija – 10 snin, għal ħsara serja lill-ambjent – kienet fil-Ġermanja. Jidher li sentenza ta’ sentejn hija penali komuni; fil-fatt il-Finlandja, Franza, l-Italja u Malta kollha jsemmu termini ta’ dan it-tul.
Id-data mhijiex soda biżżejjed biex wieħed jasal għal konklużjonijiet dwar jekk multi ogħla u sentenzi tal-ħabs itwal jiskoraġġixxux il-vjeġġ illegali tal-iskart jew le. Huwa interessanti li l-Belġju rrapporta l-ogħla numru totali ta’ vjeġġi illegali, minkejja li għandu t-tieni u t-tielet l-ogħla multi (sa EUR 500 000 fi Flanders u sa EUR 1 000 000 f’Walloon), u jistgħu jingħataw sentenzi ta’ ħabs.
7.Konklużjonijiet Ġenerali
Rapportar u kwalità tad-data
Għall-perjodu ta’ rapportar 2013-2015, it-28 Stati Membri kollha ssottomettew tweġibiet kemm għar-rapport ta’ Basel kif ukoll għall-kwestjonarju tal-UE.
Il-biċċa l-kbira tad-diskrepanzi fid-data dwar il-kwantitajiet totali ta’ skart ittrasportati bejn l-Istati Membri ġew osservati fl-ammonti rrapportati bħala “esportati” u “importati”. Għall-iskart notifikat kollu, is-sena ta’ rapportar l-inqas preċiża kienet l-2014, fejn l-ammont “importat” kien 12 % ogħla mill-ammont “esportat”, filwaqt li għal skart perikoluż is-sena l-inqas preċiża kienet l-2015, fejn l-ammont “importat” kien 19 % ogħla mill-ammont “esportat”.
Vjeġġi tal-iskart
Il-biċċa l-kbira tal-iskart perikoluż huwa ttrattat fil-pajjiż tal-oriġini, fejn 23 Stat Membru “jesportaw” inqas minn 25 % tal-iskart perikoluż tagħhom. Fl-2015, l-Irlanda, il-Lussemburgu, Malta u s-Slovenja kienu l-ikbar “esportaturi” tal-iskart perikoluż, fejn esportaw iktar minn 40 % tal-iskart perikoluż tagħhom.
Fl-2013-2015, 1,2 miljun tunnellata ta’ skart perikoluż ġew ittrasportati mill-Istati Membri ’l barra mill-UE, filwaqt li matul l-istess perjodu ġew ittrasportati 6,2 miljun tunnellata fl-UE minn pajjiżi terzi (it-Tabella 2-41) . L-UE għalhekk, tibqa’ “importatur” nett ta’ skart perikoluż, li ttrasportat lejha 5 miljun tunnellata iktar milli ttrasportat ’il barra. Billi l-UE ġġenerat 216-il miljun tunnellata ta’ skart perikoluż matul il-perjodu ta’ rapportar ta’ tliet snin, dan ifisser ukoll li inqas minn 1 % tal-iskart perikoluż iġġenerat kien “esportat” ’il barra mill-UE.
L-Iżvezja kienet l-uniku Stat Membru li rrapporta li “esporta” skart Y46 fl-UE għall-operazzjoni ta’ rimi D1 (eż. rimi f’landfill), billi ttrasporta total ta’ 3 000 tunnellata fl-2013-2015. L-Awstrija, ir-Repubblika Ċeka, il-Finlandja, il-Ġermanja, l-Irlanda, l-Italja, in-Netherlands u r-Renju Unit kollha rrapurtaw li “esportaw” skart miġbur minn djar residenzjali għall-irkupru tal-enerġija (l-użu bħala karburant); fost dawn, ir-Renju Unit huwa, bla dubju, l-ikbar esportatur għal dan il-għan fejn ittrasporta 7 miljun tunnellata fl-UE fl-2013-2015.
Il-proporzjon ta’ skart perikoluż ittrasportat ’il barra mill-Istati Membri għall-irkupru baqa’ pjuttost kostanti mill-2001 u kien ta’ madwar 75 % fil-perjodu 2013-2015. Sadanittant, il-proporzjon ta’ skart perikoluż ittrasportat għar-rimi żdied minn 16 % fl-2001 għal 24 % fl-2015. Madankollu, dan jikkorrispondi biss għal 2 % tal-iskart perikoluż kollu ġġenerat (kif iddikjarat hawn fuq, l-ikbar ammont ta’ skart perikoluż huwa ttrattat fil-pajjiż ta’oriġini).
L-UE, kumplessivament ma tidhirx li hija eqreb lejn l-awtosuffiċjenza fit-trattament tal-iskart notifikat kollu jew skart speċifikament perikoluż milli kienet fl-2001. Għalkemm il-perċentwali taż-żewġ tipi ta’ skart ittrasportati fl-UE varjaw matul l-aħħar 15-il sena, fl-2015 it-tnejn li huma baqgħu kemxejn iktar baxxi milli kienu fl-2001 (92 % meta mqabbel ma’ 93 % għall-iskart notifikat kollu u 91 % meta mqabbel ma’ 95 % għall-iskart perikoluż).
Vjeġġi illegali ta’ skart
Ġew irrapportati 2 800 vjeġġ illegali tal-iskart fl-2013-2015, żieda ta’ 12 % fuq l-2 500 każ irrapportati fl-2010-2012. Madankollu, iż-żieda sena wara sena tul l-2010-2012 ma komplietx, u l-vjeġġi llegali naqsu għal 800 fl-2013 qabel ma stabbilizzaw għal 1 000 fl-2014 u l-2015. B’paragun, ir-rapport IMPEL sab li saru 815-il vjeġġ illegali tal-iskart bejn l-2014 u l-2015.
Id-data pprovduta mill-Istati Membri dwar in-numru ta’ verifiki fuq il-post kienet varjabbli ħafna. It-tweġibiet kellhom livelli differenti ta’ dettall u interpretazzjonijiet differenti tat-terminu “verifika fuq il-post”. B’mod ġenerali, huwa interessanti li wieħed jinnota li n-numru totali ta’ verifki rrapportati żdied, minn ~450 000 fl-2010-2012 għal ~600 000 fl-2013-2015, li jista’ jkun responsabbli għan-numru ikbar ta’ vjeġġi illegali misjuba.
Tnax-il Stat Membru pprovdew dettalji tal-penali finanzjarji li jistgħu jiġu imposti fuq persuni li jittrasportaw l-iskart illegalment. Sebgħa pprovdew dettalji ta’ sentenzi ta’ ħabs. It-tweġibiet ta’ Stati Membri oħrajn jissuġġerixxu li huma wkoll jużaw dawn id-deterrenti, iżda ma pprovdew l-ebda dettalji fit-tweġiba tagħhom. Id-data għalhekk mhijiex soda biżżejjed biex jiġi konkluż jekk multi ogħla u sentenzi ta’ ħabs itwal jaġixxux bħala deterrent għall-vjeġġi illegali ta’ skart jew le.
8.Passi li Jmiss
L-Artikolu 60(2a) tar-Regolament jistipula li jrid isir rieżami tar-Regolament sal-31 ta’ Diċembru 2020. Meta tfassal dan ir-rapport, il-Kummissjoni kienet diġà bdiet tipprepara għal evalwazzjoni tar-Regolament, li huwa l-ewwel pass fil-proċess lejn ir-rieżami tiegħu. L-għan tal-evalwazzjoni se jkun li jiġi evalwat jekk ir-Regolament laħaqx l-għanijiet tiegħu fuq il-bażi ta’ ħames kriterji, li huma l-effikaċja, l-effiċjenza, il-koerenza, ir-rilevanza u l-valur miżjud tal-UE kif ukoll li jiġu identifikati l-lezzjonijiet misluta waqt l-implimentazzjoni.