Opinjoni tal-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew dwar “Proposta għal Regolament tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill dwar l-azzjoni tal-Unjoni wara l-adeżjoni tagħha mal-Att ta’ Ġinevra tal-Ftehim ta’ Lisbona dwar id-Denominazzjonijiet ta’ Oriġini u l-Indikazzjonijiet Ġeografiċi”

[COM(2018) 365 final — 2018/0189 (COD)]

(2019/C 110/10)

Relatur:

Arnold PUECH d’ALISSAC

Konsultazzjoni	Parlament Ewropew, 10.9.2018 Kunsill, 17.10.2018
Bażi legali	Artikolu 114 tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea
Sezzjoni kompetenti	Sezzjoni Speċjalizzata għas-Suq Uniku, il-Produzzjoni u l-Konsum
Adottata fis-sezzjoni	21.11.2018
Adottata fil-plenarja	12.12.2018
Sessjoni plenarja Nru	539
Riżultat tal-votazzjoni (favur/kontra/astensjonijiet)	208/1/3

1.   Konklużjonijiet u rakkomandazzjonijiet

1.1.

L-indikazzjonijiet ġeografiċi (IĠ) huma riżorsa unika u prezzjuża għall-produtturi tal-Unjoni Ewropea f’suq dinji dejjem aktar liberalizzat u kompetittiv.

1.2.

Il-Kummissjoni Ewropea għandha taġixxi dejjem fl-interess tal-protezzjoni tal-mudelli ta’ produzzjoni u s-sistemi ta’ kwalità rikonoxxuti fil-livell globali għas-sostenibbiltà tagħhom ta’ benefiċċju għall-konsumaturi u l-produtturi.

1.3.

Għaldaqstant, l-indikazzjonijiet għandhom din il-partikolarità li jenfasizzaw id-dimensjoni lokali ta’ prodott u b’hekk jippromovu l-aspetti kulturali u l-għarfien lokali, it-territorju u l-partikolaritajiet agroekoloġiċi tiegħu. Dawn il-karatteristiċi għandhom jinżammu.

1.4.

Fil-livell dinji huwa nnotat li hemm moviment sinifikanti ta’ żvilupp ta’ marki uffiċjali ta’ identifikazzjoni tal-kwalità u tal-oriġini (MIKO).

1.5.

Il-KESE jissottolinja dan l-aspett pożittiv u jilqa’ l-proposta tal-Kummissjoni Ewropea biex id-denominazzjonijiet ta’ oriġini u l-indikazzjonijiet ġeografiċi reġistrati jiġu protetti fil-livell internazzjonali, skont il-Ftehim ta’ Ġinevra u skont il-prattiki legali tagħha, u jqis bħala essenzjali li jipprova jinħoloq qafas armonizzat ta’ protezzjoni tal-marki ta’ kwalità fil-livell internazzjonali. Madankollu, huwa jqis li huwa essenzjali li tittieħed azzjoni għal approċċ globali li jipproteġi u jippromovi s-sistema kollha tal-marki ta’ kwalità.

1.6.

Jeħtieġ li tiġi proposta sistema li tiggarantixxi trattament ugwali għall-produtturi Ewropej kollha li jixtiequ li l-indikazzjoni ġeografika tagħhom tiġi rikonoxxuta wkoll fil-livell internazzjonali.

1.7.

Il-KESE jqis li d-drittijiet miksuba minn dawn l-indikazzjonijiet ġeografiċi diġà rreġistrati u protetti fil-livell Ewropew għandhom jinżammu biex jiġu evitati multi u trattament żbilanċjat.

2.   Il-proposta għal Regolament

2.1.

L-għan tal-proposta tal-Kummissjoni huwa li jiġi żgurat il-qafas legali għall-parteċipazzjoni effettiva tal-Unjoni Ewropea fl-Unjoni ta’ Lisbona dwar id-denominazzjonijiet ta’ oriġini u l-indikazzjonijiet ġeografiċi tal-Organizzazzjoni Dinjija tal-Proprjetà Intellettwali (WIPO) ladarba l-Unjoni Ewropea tkun saret Parti Kontraenti għall-Att ta’ Ġinevra.

2.2.

L-Att ta’ Ġinevra jistabbilixxi l-impenn ta’ kull Parti Kontraenti li tipproteġi d-denominazzjonijiet ta’ oriġini u l-indikazzjonijiet ġeografiċi reġistrati fit-territorju tagħha, fi ħdan is-sistema u l-prattiki legali tagħha. Għalhekk, denominazzjoni ta’ oriġini jew indikazzjoni ġeografika rreġistrata hija protetta minn kull Parti Kontraenti jekk ma tiġix irrifjutata b’mod speċifiku.

2.3.

Ladarba l-Unjoni Ewropea saret Parti Kontraenti għall-Att ta’ Ġinevra, il-Kummissjoni Ewropea tipproponi li tipprovdi lista tal-indikazzjonijiet ġeografiċi tagħha (miftiehma mal-Istati Membri) li għandhom jitqiegħdu taħt il-protezzjoni tas-sistema ta’ Lisbona. Wara l-adeżjoni tal-Unjoni Ewropea mal-Unjoni ta’ Lisbona, għandu jkun possibbli li jsiru applikazzjonijiet għar-reġistrazzjoni internazzjonali ta’ indikazzjonijiet ġeografiċi addizzjonali protetti u reġistrati fl-Unjoni Ewropea fuq l-inizjattiva tal-Kummissjoni jew fuq talba ta’ Stat Membru jew ta’ grupp ta’ produtturi interessati.

2.4.

Jenħtieġ li jiddaħħlu fis-seħħ proċeduri xierqa biex il-Kummissjoni tkun tista’ tivvaluta d-denominazzjonijiet ta’ oriġini u l-indikazzjonijiet ġeografiċi li joriġinaw minn Partijiet Kontraenti terzi u reġistrati fir-Reġistru Internazzjonali. L-Unjoni Ewropea ser tkun obbligata tirrispetta d-denominazzjonijiet ta’ oriġini u l-indikazzjonijiet ġeografiċi li joriġinaw minn Partijiet Kontraenti terzi u reġistrati fir-Reġistru Internazzjonali skont il-Kapitolu III tal-Att ta’ Ġinevra.

2.5.

Dan l-Att jimponi b’mod partikolari li kull Parti Kontraenti għandha tipprovdi rimedji legali effettivi għall-protezzjoni tad-denominazzjonijiet ta’ oriġini reġistrati u tal-indikazzjonijiet ġeografiċi reġistrati (ara l-Artikolu 14 tal-Att ta’ Ġinevra tal-Ftehim ta’ Lisbona) (1).

2.6.

Seba’ Stati Membri tal-Unjoni Ewropea huma membri tal-Unjoni ta’ Lisbona u fuq din il-bażi aċċettaw il-protezzjoni tad-denominazzjonijiet ta’ pajjiżi terzi. Sabiex ikunu jistgħu jissodisfaw l-obbligi internazzjonali tagħhom li assumew qabel l-adeżjoni tal-Unjoni Ewropea mal-Unjoni ta’ Lisbona, jenħtieġ li tiġi stabbilita sistema ta’ protezzjoni tranżitorja li għandha tipproduċi effetti biss fil-livell nazzjonali, u li m’għandu jkollha l-ebda effett fuq il-kummerċ fi ħdan l-Unjoni Ewropew jew fuq il-kummerċ internazzjonali.

2.7.

It-tariffi li għandhom jitħallsu skont l-Att ta’ Ġinevra u r-Regolamenti Komuni għall-preżentazzjoni ta’ applikazzjoni għar-reġistrazzjoni internazzjonali ta’ denominazzjoni ta’ oriġini jew indikazzjoni ġeografika jenħtieġ li jitħallsu mill-Istat Membru minn fejn tkun toriġina d-denominazzjoni ta’ oriġini jew l-indikazzjoni ġeografika (ara l-Artikolu 11 tal-Att ta’ Ġinevra tal-Ftehim ta’ Lisbona) (2).

2.8.

L-UE stabbilxxiet sistemi ta’ protezzjoni uniformi u eżawrjenti tal-indikazzjonijiet ġeografiċi tal-prodotti agrikoli. Permezz ta’ dawn is-sistemi ta’ protezzjoni, id-denominazzjonijiet protetti għall-prodotti koperti jgawdu minn protezzjoni estensiva fl-Unjoni Ewropea kollha, abbażi ta’ proċess ta’ applikazzjoni unika. Il-proposta hija konsistenti mal-politika ġenerali tal-Unjoni Ewropea biex tippromovi u ssaħħaħ il-protezzjoni tal-indikazzjonijiet ġeografiċi permezz ta’ ftehimiet bilaterali, reġjonali u multilaterali.

3.   Kummenti ġenerali

3.1.

Il-KESE jilqa’ l-proposta tal-Kummissjoni Ewropea biex id-denominazzjonijiet ta’ oriġini u l-indikazzjonijiet ġeografiċi reġistrati jiġu protetti fil-livell internazzjonali, skont l-Att ta’ Ġinevra u skont il-prattiki legali tagħha. F’kuntest ikkaratterizzat minn globalizzazzjoni dejjem tikber speċjalment fir-rigward tal-kummerċ tal-oġġetti agroalimentari, huwa essenzjali li wieħed jipprova joħloq qafas armonizzat ta’ protezzjoni tal-marki ta’ kwalità fil-livell internazzjonali.

3.2.

Il-Kummissjoni Ewropea għandha taġixxi dejjem fl-interess tal-protezzjoni tal-mudelli ta’ produzzjoni u s-sistemi ta’ kontroll tal-kwalità rikonoxxuti fil-livell globali għall-impatt ta’ benefiċċju fuq is-saħħa tal-konsumaturi u fuq is-sostenibbiltà ekonomika u ambjentali.

3.3.

L-indikazzjonijiet ġeografiċi jirrappreżentaw riżorsa unika (5,7 % tal-bejgħ tal-industrija agroalimentari, jew aktar minn EUR 54 biljun fl-2010) (3) u prezzjuża għall-produtturi tal-Unjoni Ewropea f’suq globali dejjem aktar liberalizzat. Madankollu, l-isforzi biex nikkompetu fil-qasam tal-kwalità huma inutli jekk il-vettur prinċipali li jintuża mill-prodotti ta’ kwalità tagħna, jiġifieri l-IĠ, mhuwiex protett biżżejjed kontra s-swieq internazzjonali.

3.4.

Il-KESE jenfasizza li l-indikazzjonijiet ġeografiċi huma marki distinti li jippermettu li ssir distinzjoni bejnhom u prodotti kompetituri u jinformaw lill-konsumatur dwar l-oriġini tal-prodott. B’differenza mit-trademarks, indikazzjoni ġeografika għandha l-għan li tenfasizza r-rabta bejn prodott u t-territorju ta’ oriġini tiegħu, u għalhekk l-indikazzjonijiet għandhom din il-partikolarità li jenfasizzaw id-dimensjoni lokali ta’ prodott u b’hekk jippromovu l-aspetti kulturali u l-għarfien lokali, it-territorju u l-partikolaritajiet agroekoloġiċi tiegħu. Dawn il-karatteristiċi għandhom jinżammu.

3.5.

Fl-2008, fl-Opinjoni tiegħu dwar “Indikazzjonijiet u denominazzjonijiet ġeografiċi” (4), il-KESE kien diġà enfasizza li “Fis-soċjetà ċivili Ewropea, l-għarfien tal-konsumaturi dwar il-karatteristiċi tal-prodotti tal-ikel agrikoli ilu għal xi żmien, jiżdied regolarment, u dan wassal għal domanda għall-prodotti ta’ kwalità”. Din id-dikjarazzjoni tibqa’ valida llum aktar minn qatt qabel, filwaqt li l-konsumatur Ewropew ifittex dejjem aktar prodotti ta’ kwalità minn territorju, reġjun jew pajjiż partikolari u li l-kwalità u r-reputazzjoni, fost il-karatteristiċi l-oħra, huma fundamentalment marbuta ma’ dik l-oriġini ġeografika (5).

3.6.

Skont opinjoni reċenti tal-Kunsill Ekonomiku, Soċjali u Ambjentali Franċiż dwar il-marki uffiċjali ta’ kwalità u ta’ oriġini tal-prodott alimentari, wieħed jinnota li fil-livell dinji hemm moviment sinifikanti ta’ żvilupp ta’ marki uffiċjali ta’ identifikazzjoni tal-kwalità u tal-oriġini (MIKO). L-indikazzjonijiet ġeografiċi qed jimxu ’l quddiem peress li jissodisfaw domanda dejjem akbar tal-konsumaturi u jippromovu wkoll storja, wirt u għarfien tal-antenati marbuta ma’ territorju partikolari.

3.7.

Il-KESE jixtieq jirrimarka li skont il-FAO (6), l-indikazzjonijiet ġeografiċi għandhom effett pożittiv ħafna fuq il-prezzijiet, irrispettivament mit-tip ta’ prodott, mir-reġjun ta’ oriġini jew mit-tul ta’ żmien tar-reġistrazzjoni.

3.8.

Fil-ftehimiet bilaterali kollha konklużi jew li qegħdin jiġu nnegozjati, l-aspetti relatati mal-protezzjoni tal-indikazzjonijiet ġeografiċi qed isiru dejjem aktar ċentrali. Il-KESE jenfasizza dan l-aspett pożittiv. Madankollu, huwa jqis li huwa essenzjali li tittieħed azzjoni għal approċċ globali li jipproteġi u jippromovi s-sistema kollha tal-marki ta’ kwalità.

3.9.

Biex isir dan, il-KESE jqis li jenħtieġ li tiġi kkunsidrata mill-ġdid il-proposta biex tiġi stabbilita lista pożittiva fil-livell tal-UE li mhijiex konformi mar-rekwiżit ta’ protezzjoni globali tas-sistema tal-indikazzjonijiet ġeografiċi. Fil-fatt jeħtieġ li tiġi proposta sistema li tiggarantixxi trattament ugwali għall-produtturi Ewropej kollha li jixtiequ li l-indikazzjoni ġeografika tagħhom tiġi rikonoxxuta wkoll fil-livell internazzjonali. Dan huwa aktar rilevanti peress li l-kriterji magħżula ma jqisux kriterji soċjoekonomiċi oħrajn li huma essenzjali għall-iżvilupp tal-ekonomija ta’ ċerti territorji tal-Unjoni Ewropea. Madwar l-indikazzjonijiet ġeografiċi spiss ikun hemm ekonomija lokali li tiġġenera l-impjiegi, li għandha impatt importanti ħafna fuq setturi oħrajn tal-ekonomija bħat-turiżmu u li hija ta’ benefiċċju għall-ġestjoni u l-operat tat-territorju.

3.10.

Il-KESE jistieden lill-Kummissjoni biex tqis il-konsegwenzi tar-relazzjonijiet ġodda futuri bejn l-Unjoni Ewropea u r-Renju Unit u l-impatt li d-determinazzjoni ta’ lista pożittiva jista’ jkollha fuq in-negozjati li jinsabu għaddejjin, li għandhom isiru fuq il-bażi tal-protezzjoni tas-sistema ta’ kwalità tal-Unjoni Ewropea kollha kemm hi. Wara l-ħruġ tiegħu, ir-Renju Unit għandu jkompli jirrispetta l-indikazzjonijiet ġeografiċi ggarantiti minn sistema li s’issa kien jibbenefika minnha.

3.11.

Il-KESE jenfasizza li s-settur agroalimentari Ewropew huwa mhedded ħafna mill-iffalsifikar tal-prodotti. Rapport (7) li ġie ppubblikat dan l-aħħar mill-Kummissjoni Ewropea jikkonferma li l-prodotti li huma l-aktar iffalsifikati huma l-prodotti agroalimentari.

3.12.

Il-KESE jfakkar li sa llum seba’ pajjiżi tal-UE huma diġà membri effettivi tal-Ftehim ta’ Lisbona (il-Bulgarija, Franza, l-Ungerija, l-Italja, il-Portugall, ir-Repubblika Ċeka u s-Slovakkja) u li dan il-Ftehim illum jinkludi 1,000 indikazzjoni ġeografika rreġistrata, li l-protezzjoni internazzjonali tagħhom tad-denominazzjonijiet ta’ oriġini protetti (DOP) u tal-indikazzjonijiet ġeografiċi protetti (IĠP) hija żgurata permezz ta’ proċedura ta’ reġistrazzjoni unika.

3.13.

Il-KESE jqis li d-drittijiet miksuba minn dawn l-indikazzjonijiet ġeografiċi diġà rreġistrati u protetti fil-livell Ewropew għandhom jinżammu biex jiġu evitati multi u trattament żbilanċjat.

3.14.

Fl-aħħar nett, il-KESE jiġbed l-attenzjoni għall-istudju tal-2012, l-uniku studju disponibbli attwalment, dwar il-valur kummerċjali tal-IĠ fl-Unjoni (8). Madankollu jidher li r-rata tal-primjum għall-IĠ (“value premium rate”) baqgħet fundamentalment l-istess minn dak iż-żmien.

---

(1)  http://www.wipo.int/edocs/pubdocs/en/wipo_pub_239.pdf.

(2)  Ibid.

(3)  Ara s-sejħa għall-offerti Nru AGRI-2011-EVAL-04 (mhux disponibbli bil-Malti).

(4)  ĠU C 204, 9.8.2008, p. 57

(5)  https://eur-lex.europa.eu/legal-content/MT/TXT/?qid=1540542863415&uri=CELEX:32012R1151.

(6)  Organizzazzjoni tal-Ikel u l-Agrikoltura tan-Nazzjonijiet Uniti.

(7)  https://ec.europa.eu/taxation_customs/sites/taxation/files/report_on_eu_customs_enforcement_of_ipr_2017_en.pdf (għalissa disponibbli biss bl-Ingliż).

(8)  https://ec.europa.eu/agriculture/external-studies/value-gi_en (għalissa disponibbli biss bl-Ingliż).