1.           Introduzzjoni

Ir-rapport dwar l-implimentazzjoni tad-Direttiva, adottat f’Ottubru 2008[1] ikkonkluda li kien hemm għadd ta’ kwistjonijiet trasversali ta’ traspożizzjoni skorretta jew applikazzjoni żbaljata tad-Direttiva u li l-impatt tagħha fuq l-armonizzazzjoni fil-qasam tar-riunifikazzjoni tal-familja baqa’ limitat.

Fl-2011, il-Kummissjoni ppubblikat Green Paper dwar id-dritt għar-riunifikazzjoni tal-familja[2] sabiex tiġbor opinjonijiet dwar kif ikun hemm regoli iktar effettivi fil-livell tal-UE u sabiex tiġbor informazzjoni dwar l-applikazzjoni tad-Direttiva. Kien hemm 120 reazzjoni, inkluż kontributi minn 24 Stat Membru, organizzazzjonijiet internazzjonali, sħab soċjali, NGOs u individwi[3]. Fil-31 ta’ Mejju-l-1 ta’ Ġunju 2012, il-Kummissjoni organizzat smigħ pubbliku fil-kuntest tal-Forum Ewropew għall-Integrazzjoni[4]. Il-konsensus tal-konsultazzjoni pubblika kien li d-Direttiva ma għandhiex terġa’ tinfetaħ, iżda li l-Kummissjoni għandha:

tiżgura l-implimentazzjoni sħiħa tar-regoli eżistenti tiftaħ proċeduri ta’ ksur meta jkun neċessarju, kif ukoll tipproduċi linji gwida dwar kwistjonijiet identifikati.

Din il-Komunikazzjoni għaldaqstant tipprovdi gwida lill-Istati Membri dwar kif tiġi applikata d-Direttiva 2003/86/KE. Dawn il-linji gwida jirriflettu l-opinjonijiet attwali tal-Kummissjoni u huma mingħajr ħsara għall-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tal-Unjoni Ewropea (QtĠ) u l-iżvilupp ulterjuri tagħha. Fil-futur, l-opinjonijiet jistgħu jinbidlu u għaldaqstant, dan huwa dokument li qed jevolvi u huwa proċess miftuħ.

Din id-Direttiva tirrikonoxxi d-dritt għar-riunifikazzjoni tal-familja u tiddetermina l-kundizzjonijiet għall-eżerċitar ta’ dan id-dritt.

Min-naħa l-waħda, il-QtĠ ikkonfermat li l-Artikolu 4(1) ‘jimponi obbligi pożittivi preċiżi, bi drittijiet individwali korrespondenti definiti b’mod ċar, fuq l-Istati Membri, peress li jeħtieġ mingħandhom, li fil-każijiet stabbiliti mid-Direttiva, jawtorizzaw ir-riunifikazzjoni tal-familja ta’ ċerti membri tal-familja tal-isponsor, mingħajr ma jibqagħlhom marġini ta’ diskrezzjoni’[5].

Min-naħa l-oħra, l-Istati Membri huma rikonoxxuti bħala li għandhom ċertu marġini ta’ diskrezzjoni. Huma jistgħu jiddeċiedu li jestendu d-dritt għar-riunifikazzjoni tal-familja għal membri tal-familja minbarra l-konjuġi u t-tfal minorenni. L-Istati Membri jistgħu jagħmlu l-eżerċitar tad-dritt għar-riunifikazzjoni tal-familja soġġett għall-konformità ma’ ċerti rekwiżiti jekk id-Direttiva tippermetti dan. Huma jżommu ċertu marġini ta’ diskrezzjoni sabiex jivverifikaw jekk ir-rekwiżiti stabbiliti mid-Direttiva jkunux ġew issodisfati u sabiex jiżnu l-interessi inkwistjoni tal-individwu u tal-komunità kollha[6], f’kull sitwazzjoni fattwali.

Madankollu, minħabba li l-awtorizzazzjoni tar-riunifikazzjoni tal-familja hija r-regola ġenerali, id-derogi għandhom jiġu interpretati b’mod strett. Il-marġini ta' diskrezzjoni li l-Istati Membri huma rikonoxxuti li għandhom, ma għandux jintuża b’mod li jxekkel l-għan tad-Direttiva, li huwa li jippromwovi r-riunifikazzjoni tal-familja u l-effettività tiegħu[7]. Fl-istess ħin, id-dritt għar-riunifikazzjoni tal-familja mhuwiex mingħajr limitu. Il-benefiċjarji huma obbligati li jobdu l-liġijiet tal-pajjiż ospitanti, kif stipulati fid-Direttiva. F’każijiet ta’ abbuż u frodi, huwa fl-interess kemm tal-komunità, kif ukoll tal-applikanti ġenwini li l-Istati Membri jieħdu azzjoni soda, kif previst mid-Direttiva.

Fl-aħħar nett, id-Direttiva għandha tiġi interpretata u applikata b’konformità mad-drittijiet fundamentali u b’mod partikolari, id-dritt għar-rispett għall-ħajja privata u tal-familja[8], il-prinċipju ta’ nondiskriminazzjoni, id-drittijiet tat-tfal u d-dritt għal rimedju effettiv, kif minqux fil-Konvenzjoni Ewropea tad-Drittijiet tal-Bniedem (‘KEDB’) u l-Karta tad-Drittijiet Fundamentali tal-Unjoni Ewropea (‘il-Karta’).

2.           Kamp ta’ applikazzjoni tad-direttiva

Din id-Direttiva tapplika biss għal sponsors nazzjonali ta’ pajjiżi terzi[9]. Dan ifisser kwalunkwe persuna li mhijiex ċittadin tal-Unjoni skont it-tifsira tal-Artikolu 20(1) tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-UE, li qed tgħix b'mod leċitu fi Stat Membru, u li tapplika jew li l-membri tal-familja tagħha japplikaw għal riunifikazzjoni tal-familja (‘l-isponsor’), u l-membri tal-familja nazzjonali tagħhom minn pajjiż terz li jingħaqdu mal-isponsor biex jippreservaw l-unità tal-familja, kemm jekk ir-relazzjoni familjali bdiet qabel id-dħul tar-resident kif ukoll jekk bdiet wara[10].

2.1.        L-isponsor

B’konformità mal-Artikolu 3(1), mill-mument li sponsor ikollu permess validu ta’ residenza għal mill-inqas sena u għandu prospetti raġonevoli li jikseb id-dritt għal residenza permanenti, huwa jista’ jissottometti applikazzjoni għar-riunifikazzjoni tal-familja. Permess ta’ residenza huwa definit bħala kwalunkwe awtorizzazzjoni maħruġa mill-awtoritajiet ta’ Stat Membru li tippermetti lil persuna nazzjonali ta’ pajjiż terz tibqa’ tgħix legalment fuq it-territorju tagħha, minbarra:

viżi; permessi maħruġa soġġetti għal eżaminazzjoni ta’ talba għall-ażil, applikazzjoni għal permess ta’ residenza jew applikazzjoni għall-estensjoni tiegħu; permessi maħruġa f’ċirkostanzi eċċezzjonali bl-għan ta’ estensjoni ta’ permanenza awtorizzata b’perjodu massimu ta’ xahar; awtorizzazzjonijiet maħruġa għal permanenza li ma taqbiżx sitt xhur mill-Istati Membri li ma japplikawx id-dispożizzjonijiet tal-Artikolu 21 tal-Konvenzjoni li timplimenta l-Ftehim ta’ Schengen[11].

Il-kundizzjoni ta’ ‘prospetti raġonevoli ta’ kisba tad-dritt ta’ residenza permanenti’ għandha tiġi eżaminata mill-Istati Membri abbażi ta’ każ b’każ b’kunsiderazzjoni għaċ-ċirkostanzi individwali, bħan-natura u t-tip ta’ permess ta’ residenza[12], il-prattika amministrattiva, u fatturi rilevanti oħrajn relatati għas-sitwazzjoni tal-isponsor. Id-Direttiva tħalli marġini ta’ diskrezzjoni wiesa’ għall-Istati Membri meta jiġi kkunsidrat jekk hemmx probabbiltà raġonevoli għall-kisba tad-dritt ta’ residenza permanenti.

It-test ta’ prospetti raġonevoli jinvolvi l-pronjożi tal-probabbiltà li jiġu ssodisfati l-kriterji ta’ residenza fit-tul filwaqt li titqies il-prattika amministrattiva regolari u ċ-ċirkostanzi tal-każ. Għaldaqstant, f’kull każ individwali, l-Istati Membri jeħtieġ li jivvalutaw jekk, taħt ċirkostanzi regolari, il-permess skont il-liġi nazzjonali jistax jiġi mġedded wara l-perjodu rikjest għar-residenza permanenti. ‘Prospetti raġonevoli’ ma jirrikjedux li jiġu ssodisfati l-kundizzjonijiet kollha meħtieġa għall-kisba ta’ residenza permanenti fil-mument tal-valutazzjoni, iżda pronjożi li probabbilment dawn se jiġu ssodisfati. Minħabba li t-tip u l-iskop tal-permessi ta’ residenza jvarjaw sostanzjalment bejn l-Istati Membri, huma l-Istati Membri li jiddeterminaw liema tip ta’ permessi ta’ residenza jaċċettaw bħala suffiċjenti biex jikkunsidraw li hemm prospetti raġonevoli.

X, professjonista tal-IT b’esperjenza sinifikanti, għandha permess ta’ residenza għall-finijiet ta’ xogħol validu għal sena fi Stat Membru. Sakemm X tissodisfa l-kundizzjonijiet tal-permess ta’ residenza, dan jiġi mġedded b’mod indefinit, u wara ħames snin, X tiġi intitolata għal permess permanenti.

X tixtieq li l-konjuġi tagħha jingħaqad magħha. Jekk kollox jibqa’ għaddej tajjeb, X se tkun tista’ tkompli taħdem fil-moda, għaldaqstant wieħed jista’ jassumi li l-kundizzjonijiet għal dan it-tip ta’ permess ta’ residenza se jkomplu jiġu ssodisfati u li X tista’ ġġedded il-permess ta’ residenza tagħha b’mod indefinit b’konformità mal-prattika amministrattiva u l-liġijiet nazzjonali fl-Istat Membru. Għaldaqstant, X għandha prospetti raġonevoli għall-kisba tad-drittijiet ta’ residenza permanenti, għalhekk id-Direttiva hija applikabbli.

Madankollu, detenturi ta’ permessi ta’ residenza maħruġin għal għan speċifiku b’validità limitat u li ma jistgħux jerġgħu jiġġeddu, fil-prinċipju ma jistgħux jiġi kkunsidrati bħala li għandhom prospetti raġonevoli għall-kisba tad-dritt ta’ residenza permanenti. Għaldaqstant dawn huma esklużi mill-kamp ta’ applikazzjoni tad-Direttiva. Il-ħruġ suċċessiv ta’ estensjonijiet ta’ permessi b’għan speċifiku jew permessi validi għal inqas minn sena, bl-intenzjoni biss li tiġi evitata l-applikabbiltà tal-kundizzjoni ta’ prospetti raġonevoli tal-Artikolu 3.1, ixekkel l-għan tad-Direttiva u l-effettività tagħha[13]. Permess ta’ residenza validu għal inqas minn sena mhuwiex suffiċjenti. Dan jeskludi forom ta’ residenza temporanja, bħal dawk ta’ ħaddiema temporanji jew staġjonali.

Z hija au pair li għandha permess ta’ residenza validu għal 24 xahar li ma jistax jiġi mġedded. Għaldaqstant Z ma għandhiex prospett raġonevoli ta’ residenza permanenti u għalhekk id-Direttiva mhijiex applikabbli.

W huwa ħaddiem staġjonali li għandu permess ta’ residenza validu għal disa’ xhur. Minħabba li l-permess mhuwiex validu għal mill-inqas sena, id-Direttiva mhix applikabbli.

2.2.        Membri tal-familja

L-Artikolu 4(1) jgħid li membri tal-familja nukleari, jiġifieri l-konjuġi u t-tfal minorenni, huma fi kwalunkwe każ intitolati għal riunifikazzjoni tal-familja. Dan l-Artikolu jimponi obbligi pożittivi preċiżi, bi drittijiet individwali korrespondenti definiti b’mod ċar, fuq l-Istati Membri, minħabba li jirrikjedi li huma, fil-każijiet stabbiliti mid-Direttiva, jawtorizzaw ir-riunifikazzjoni ta’ ċerti membri tal-familja tal-isponsor mal-familja, mingħajr ma jħallilhom marġini ta’ diskrezzjoni.[14] Tfal minorenni, inklużi tfal adottati tal-isponsor jew tal-konjuġi, huma intitolati wkoll għar-riunifikazzjoni tal-familja bil-kundizzjoni li l-isponsor jew il-konjuġi, rispettivament, ikollu l-kustodja u t-tfal ikunu jiddependu fuqu.

Skont l-Artikolu 4(1) (c) u (d) t-tieni sentenza, fil-każ ta’ tfal taħt kustodja kondiviża, l-Istat Membru jista’ jawtorizza biss riunifikazzjoni jekk il-parti l-oħra li tikkondividi l-kustodja tkun qablet ma’ dan minn qabel. Il-kunċett ta’ ‘kustodja’ jista’ jinftiehem bħala sett ta’ drittijiet u dmirijiet relatati mal-indukrar ta’ tfal minn persuna, u b’mod partikolari d-dritt li jiġi determinat il-post ta’ residenza tat-tfal. ‘Kustodja kondiviża’ hija kustodja li għandha tiġi eżerċitata b’mod konġunt meta, skont sentenza tal-qorti jew permezz ta’ operazzjoni tal-liġi, il-persuna li tħaddan ir-responsabbiltà ta' ġenitur ma tistax tiddeċiedi dwar il-post ta’ residenza tat-tfal mingħajr il-kunsens tal-persuna l-oħra li tħaddan ir-responsabbiltà ta' ġenitur [15].

B’mod ġenerali, l-arranġament tal-kustodja bejn il-ġenituri għandu jiġi ppruvat u l-ftehim rikjest għandu jingħata b’konformità mal-liġi tal-familja tal-Istati Membri u jekk neċessarju, mad-dritt internazzjonali privat. Madankollu, jekk sitwazzjoni partikolari twassal għall-imblukkar li ma jistax jiġi solvut[16], l-Istati Membri għandhom jiddeterminaw kif se jindirizzaw tali sitwazzjonijiet. Madankollu għandha tittieħed deċiżjoni b’konformità mal-aħjar interessi tat-tfal kif stabbilit fl-Artikolu 5(5)[17] u abbażi ta’ każ b’każ, filwaqt li jiġu kkunsidrati r-raġunijiet għaliex ma jkunx jista’ jinkiseb ftehim u ċ-ċirkostanzi speċifiċi l-oħra tal-każ.

L-Artikolu 4(2) u (3) jinkludi dispożizzjonijiet fakultattivi li jippermettu lill-Istati Membri biex jawtorizzaw id-dħul u r-residenza ta’ membri oħra tal-familja, bħall-axxendenti tal-ewwel grad tal-isponsor jew il-konjuġi, tfal adulti mhux miżżewġin, sħab mhux miżżewġin f’relazzjoni twila, u sħab reġistrati. Meta Stat Membru jkun għażel li jawtorizza r-riunifikazzjoni tal-familja ta’ kwalunkwe membru tal-familja elenkat f’dawn l-Artikoli, allura d-Direttiva hija applikabbli b’mod sħiħ. Id-dispożizzjoni fakultattiva tal-Artikolu 4(2)(a) tippermetti r-riunifikazzjoni ta’ qraba tal-ewwel grad fil-linja axxendenti diretta tal-isponsor jew il-konjuġi tiegħu bil-kundizzjoni li huma (1) dipendenti fuqhom u (2) ma jgawdux minn appoġġ xieraq tal-familja fil-pajjiż tal-oriġini.

Il-kunċett ta’ ‘dipendenza’ kien meqjus li għandu tifsira awtonoma skont id-dritt tal-UE. Filwaqt li l-Qorti tal-Ġustizzja tal-Unjoni Ewropea waslet għal din il-konklużjoni fil-ġurisprudenza tagħha dwar id-Direttiva 2004/38/KE [18] (‘id-Direttiva dwar il-Moviment Liberu’)[19], l-għażla tal-lingwa tal-QtĠ ma tindikax li s-sejbiet tagħha kienu limitati għal dik id-Direttiva. Filwaqt li jeħtieġ li wieħed iżomm f’moħħu li l-kuntest u l-għan taż-żewġ Direttivi mhumiex l-istess[20], il-kriterji użati mill-QtĠ biex tiġi vvalutata d-dipendenza jistgħu, mutatis mutandis, iservu bħala gwida għall-Istati Membri biex jistabbilixxu kriterji li permezz tagħhom jiġu vvalutati n-natura u l-perjodu ta’ żmien tad-dipendenza tal-persuna kkonċernata fil-kuntest tal-Artikolu 4(2)(a).

Il-QtĠ qalet li l-istatus ta’ membru ta’ familja ‘dipendenti’ huwa r-riżultat ta’ sitwazzjoni fattwali kkaratterizzata mill-fatt li l-appoġġ ġuridiku, finanzjarju, emozzjonali jew materjali għal dak il-membru tal-familja huwa pprovdut mill-isponsor jew mill-konjuġi/sieħeb/sieħba tiegħu[21]. Meta teżamina ċ-ċirkostanzi personali tal-applikant, l-awtorità kompetenti għandha tikkunsidra l-fatturi varji li jistgħu jkunu rilevanti fil-każ partikolari, bħal-limitu tad-dipendenza ekonomika jew fiżika u l-grad tar-relazzjoni bejn l-isponsor u l-membru tal-familja[22]. Konsegwentement, ‘dipendenza’ tista’ tvarja skont is-sitwazzjoni u l-membru tal-familja partikolari kkonċernat.

Sabiex jiġi ddeterminat jekk membri tal-familja humiex dipendenti, l-Istat Membru għandu jivvaluta jekk, b’kunsiderazzjoni tal-kundizzjonijiet finanzjarji u soċjali, huma għandhomx bżonn appoġġ materjali sabiex jissodisfaw il-bżonnijiet essenzjali tagħhom fil-pajjiż tal-oriġini tagħhom jew fil-pajjiż minn fejn ikunu ġejjin fiż-żmien meta applikaw biex jingħaqdu mal-isponsor[23]. La hemm rekwiżit dwar l-ammont tal-appoġġ materjali pprovdut, u lanqas dwar il-livell tal-istandard tal-għajxien għad-determinazzjoni tal-bżonn għal appoġġ finanzjarju mill-isponsor[24]. L-istatus ta’ membri dipendenti tal-familja ma jippresupponix dritt għall-manteniment[25]. L-Istati Membri jistgħu jimponu rekwiżiti partikolari rigward in-natura u l-perjodu ta’ żmien ta’ dipendenza sabiex jissodisfaw lilhom infushom li d-dipendenza hija ġenwina u stabbli, u li ma nħolqitx għall-għan uniku tal-kisba tad-dħul u r-residenza fit-territorju tagħhom. Madankollu, huwa neċessarju, li dawk ir-rekwiżiti jkunu konsistenti mat-tifsira normali tal-kliem relatat mad-dipendenza msemmija fl-Artikolu 4 u ma jċaħħdux lil dik id-dispożizzjoni mill-effikaċja tagħha[26].

Il-kunċett ta’ ‘appoġġ xieraq għall-familja’ għall-qraba tal-ewwel grad fil-linja axxendenti b'konformità mal-Artikolu 4(2)(a) ma għandux jitqies esklussivament bħala materjal u jħalli marġini ta’ diskrezzjoni għall-Istat Membru dwar il-livell li hu kkunsidrat bħala appoġġ xieraq. Ir-rekwiżit jiġi ssodisfat jekk ebda membru ieħor tal-familja fil-pajjiż tal-oriġini ma jkun, bil-liġi jew de facto, qed jappoġġa lill-persuna, jiġifieri ħadd ma jista’ jissostitwixxi lill-isponsor jew lill-konjuġi tiegħu/tagħha fir-rigward tal-obbligi ta’ kuljum. Is-sitwazzjoni għandha tiġi vvalutata fid-dawl taċ-ċirkostanzi tal-każ inkwistjoni.

Id-dispożizzjonijiet kollha f’din it-taqsima għandhom jiġu applikati b’konformità mal-prinċipju tan-nondiskriminazzjoni minqux fl-Artikolu 21 tal-Karta, kif innutat fil-Premessa 5.

2.3.        Età minima tal-konjuġi

L-Artikolu 4(5) jippermetti lill-Istati Membri jirrikjedu li l-isponsor u l-konjuġi tiegħu jkunu ta’ ċertu età minima qabel ma l-konjuġi jkun jista’ jingħaqad miegħu. L-età minima ma għandhix taqbeż il-21 sena. Din il-fakultà tista’ tintuża biss sabiex tiżgura integrazzjoni aħjar u sabiex jiġu evitati żwiġijiet sfurzati. Konsegwentement, l-Istati Membri jistgħu jirrikjedu età minima għal dan l-għan u mhux b’mod li jxekkel l-għan tad-Direttiva u l-effikaċja tagħha[27].

L-Artikoli 5(5) u 17 jobbligaw lill-Istati Membri biex jikkunsidraw kif xieraq l-aħjar interessi ta’ tfal minorenni u sabiex iwettqu eżaminazzjoni individwali fl-applikazzjonijiet għal riunifikazzjoni tal-familja. Jekk Stat Membru jirrikjedi età minima, xorta għandu jagħmel valutazzjoni każ b’każ taċ-ċirkostanzi rilevanti kollha tal-applikazzjoni individwali. L-età minima tista’ tkun referenza, iżda ma tistax tintuża bħala livell minimu kumplessiv li, l-applikazzjonijiet kollha li ma jilħquhx, jiġu sistematikament irrifjutati, irrispettivament mill-eżaminazzjoni konkreta tas-sitwazzjoni ta’ kull applikant[28]. Ir-rekwiżit tal-età minima huwa wieħed biss mill-fatturi li għandhom jiġu kkunsidrati mill-Istati Membri meta jqisu applikazzjoni[29].

Jekk il-valutazzjoni individwali turi li l-ġustifikazzjoni għall-Artikolu 4(5), jiġifieri li tiġi żgurata l-integrazzjoni tiġi żgurata aħjar u li jiġu evitati żwiġijiet furzati, mhijiex applikabbli, allura mbagħad l-Istati Membri għandhom jikkunsidraw li jagħmlu eċċezzjoni u b’hekk jippermettu r-riunifikazzjoni tal-familja f’każijiet li fihom ir-rekwiżit tal-età minima ma jkunx issodisfat. Pereżempju, meta jkun ċar mill-valutazzjoni individwali li ma hemm ebda abbuż, pereżempju fil-każ ta’ tfal komuni.

Y huwa persuna nazzjonali sponsor ta’ pajjiż terz u għandu 30 sena. Hu jixtieq li jerġa’ jingħaqad ma’ martu ta' għoxrin sena, li żżewweġ sentejn ilu, u maż-żewġt itfal li għandhom flimkien. Martu għandha għarfien bażiku tal-lingwa tal-Istat Membru. L-Istat Membru għandu rekwiżit tal-età ta’ 21 sena.

F’dan il-każ, l-età minima tista’ sservi ta’ referenza biss, u għalhekk huwa wieħed biss mill-fatturi li għandhom jiġu kkunsidrati fil-valutazzjoni individwali tas-sitwazzjoni. Il-fatt li Y u martu għandhom żewġt itfal flimkien, huwa indikazzjoni li probabbilment dan ma kienx żwieġ furzat u l-interessi tat-tfal għandhom jiġu kkunsidrati wkoll.

Il-lingwaġġ tal-Artikoli 4, 7 u 8 jindika b’mod ċar il-punt fiż-żmien li fih l-applikant jew l-isponsor għandhom jikkonformaw mar-rekwiżiti. Filwaqt li l-Artikolu 7 huwa introdott bil-kliem ‘meta tiġi sottomessa applikazzjoni għal riunifikazzjoni tal-familja’, l-Artikoli 4 u 8 jgħidu li ‘qabel ma l-konjuġi jkunu jistgħu jingħaqdu miegħu/magħha’ u ‘qabel ma l-membri mal-familja tiegħu/tagħha jingħaqdu miegħu/magħha’. Għaldaqstant, ir-rekwiżit tal-età minima jeħtieġ li jiġi ssodisfat fil-mument tar-riunifikazzjoni effettiva tal-familja u mhux meta tiġi sottomessa l-applikazzjoni. Għaldaqstant għandu jkun possibbli li jiġu sottomessi applikazzjonijiet u li dawn jiġu eżaminati qabel ma jiġi ssodisfat ir-rekwiżit tal-età minima, speċjalment fid-dawl taż-żmien tal-ipproċessar potenzjali sa massimu ta’ disa’ xhur. Madankollu, l-Istati Membri jistgħu jipposponu r-riunifikazzjoni effettiva tal-familja sakemm tintlaħaq l-età minima.

3.           Sottomissjoni u eżaminazzjoni tal-applikazzjoni

3.1.        Sottomissjoni tal-applikazzjoni

L-Artikolu 5(1) jgħid li l-Istati Membri għandhom jistabbilixxu jekk l-applikazzjoni għad-dħul u r-residenza għandhiex tiġi sottomessa mill-isponsor jew minn membru jew membri tal-familja. L-Artikolu 5(3) jistabbilixxi r-regola ġenerali li l-applikazzjonijiet għandhom jiġu sottomessi u eżaminati meta l-membri tal-familja jkunu qed jirrisjedu barra t-territorju tal-Istat Membru li fih jirrisjedi l-isponsor.

L-Artikolu 5(3) it-tieni subparagrafu u l-premessa 7 jippermettu lill-Istati Membri, f’ċirkostanzi xierqa, jidderogaw mir-regola ġenerali tal-ewwel subparagrafu u għaldaqstant japplikaw id-Direttiva għal sitwazzjonijiet fejn l-unità tal-familja tista’ tiġi ppreservata mill-bidu tal-permanenza tal-isponsor[30]. Għaldaqstant, f’ċirkostanzi xierqa, l-Istati Membri jistgħu jaċċettaw applikazzjonijiet meta l-membri tal-familja jkunu diġà fit-territorju tagħhom. L-Istati Membri għandhom marġini ta’ diskrezzjoni wiesa’ fid-determinazzjoni tal-idoneità taċ-ċirkostanzi[31].

L-Istati Membri huma awtorizzati li jimponu tariffi amministrattivi proporzjonali u raġonevoli għal applikazzjoni għar-riunifikazzjoni tal-familja u għandhom marġini ta’ diskrezzjoni limitat fl-istabbiliment ta’ dawn l-imposti, sakemm ma jfixklux l-ilħuq tal-għanijiet u l-effettività tad-Direttiva[32]. Il-livell li fih għandhom jiġu stabbiliti dawn it-tariffi la għandu jkollu l-għan u lanqas l-effett li joħloq ostaklu għad-dritt għar-riunifikazzjoni tal-familja. It-tariffi li għandhom impatt sinifikanti finanzjarju fuq persuni nazzjonali ta’ pajjiżi terzi li jissodisfaw il-kundizzjonijiet stabbiliti bid-Direttiva jistgħu jxekkluhom milli jeżerċitaw id-dritt għar-riunifikazzjoni tal-familja konferit mid-Direttiva u għalhekk, per se huma eċċessivi u sproporzjonati[33]. It-tariffi imposti fuq persuni nazzjonali ta’ pajjiżi terzi u fuq il-membri tal-familja tagħhom skont id-Direttiva 2003/86 jistgħu jitqabblu ma’ dawk imposti fuq il-persuni nazzjonali proprji għall-ħruġ ta’ dokumenti simili, sabiex jiġi evalwat jekk it-tariffi għal persuni nazzjonali ta’ pajjiżi terzi humiex proporzjonati, filwaqt li jitqies li dawn il-persuni mhumiex f’sitwazzjonijiet identiċi[34]. Sabiex jiġu promossi l-aħjar interessi tat-tfal, il-Kummissjoni tħeġġeġ lill-Istati Membri biex jeżentaw mit-tariffi amministrattivi, l-applikazzjonijiet ippreżentati minn minorenni. Fil-każ li Stat Membru jirrikjedi viża tad-dħul, il-kundizzjonijiet tal-ħruġ ta' tali viża għandhom jiġu ffaċilitati u l-viża għandha tingħata mingħajr tariffi amministrattivi addizzjonali.

3.2.        Evidenza ġustifikattiva

B’konformità mal-Artikolu 5(2), applikazzjoni għar-riunifikazzjoni tal-familja għandha tkun akkumpanjata minn

(a) dokumenti ta’ evidenza li jagħtu prova tar-relazzjoni familjali;

(b) evidenza dokumentattiva li tagħti prova tal-konformità mal-kundizzjonijiet tal-Artikoli 4 u 6, u fejn applikabbli, 7 u 8;

(c) kopji ċċertifikati tad-dokumenti tal-ivjaġġar tal-membru/membri tal-familja.

L-Istati Membri għandhom ċertu marġini ta’ diskrezzjoni biex jiddeċiedu jekk hux xieraq u neċessarju li tiġi vverifikata evidenza tar-relazzjoni familjali permezz ta’ intervisti jew investigazzjonijiet oħra, inklużi testijiet tad-DNA. Il-kriterji tal-idoneità u tan-neċessità jimplikaw li tali investigazzjonijiet mhumiex awtorizzati jekk hemm mezzi oħra iktar xierqa u inqas restrittivi li jistabbilixxu l-eżistenza ta’ relazzjoni familjali. Kull applikazzjoni, id-dokumenti ġustifikattivi li jakkumpanjawha, l-idoneità u n-neċessità tal-intervisti u investigazzjonijiet oħra jeħtieġ li jiġu evalwati abbażi ta’ każ b’każ.

Minbarra fatturi bħal tfal komuni, koabitazzjoni minn qabel u r-reġistrazzjoni tas-sħubija, ir-relazzjoni familjali bejn sħab mhux miżżewġa tista’ tiġi ppruvata permezz ta’ kwalunkwe mezz ta’ prova affidabbli li juri relazzjoni fit-tul u stabbli bħal pereżempju korrispondenza, kontijiet konġunti, kontijiet bankarji jew sjieda ta’ proprjetà immobbli eċċ.

3.3.        Tul tal-proċeduri

L-Artikolu 5(4) jimponi obbligu fuq l-Istati Membri biex jibagħtu notifika bil-miktub tad-deċiżjoni dwar l-applikazzjoni malajr kemm jista’ jkun. Il-Premessa 13 tispeċifika li l-proċedura għall-eżaminazzjoni tal-applikazzjonijiet għandha tkun effettiva u maniġġevoli, b’kunsiderazzjoni tal-volum tax-xogħol normali tal-amministrazzjonijiet tal-Istati Membri.

Għalhekk, bħala regola ġenerali, applikazzjoni standard f’ċirkostanzi ta’ volum ta’ xogħol normali, għandha tiġi pproċessata fil-ħin mingħajr dewmien bla bżonn. Jekk il-volum tax-xogħol eċċezzjonalment jaqbeż il-kapaċità amministrattiva jew jekk l-applikazzjoni teħtieġ eżaminazzjoni ulterjuri, il-limitu taż-żmien massimu ta’ disa’ xhur jista’ jkun iġġustifikat. Il-perjodu ta’ disa’ xhur jibda mid-data li fiha tressqet l-ewwel darba l-applikazzjoni, mhux il-mument tan-notifika tal-wasla tal-applikazzjoni mill-Istat Membru.

L-eċċezzjoni, ipprovduta fit-tieni subparagrafu tal-Artikolu 5(4), ta’ estensjoni wara l-iskadenza tal-perjodu ta’ żmien ta’ disa’ xhur hija ġġustifikata biss f’ċirkostanzi eċċezzjonali marbuta mal-kumplessità tal-eżaminazzjoni ta’ applikazzjoni speċifika. Din id-deroga għandha tiġi interpretata b’mod strett[35] u abbażi ta’ każ b’każ. Amministrazzjoni ta’ Stat Membru li trid tagħmel użu minn din il-possibbiltà għandha tiġġustifika tali estensjoni billi turi li l-kumplessità eċċezzjonali ta’ każ partikolari tammonta għal ċirkostanzi partikolari. Kwistjonijiet ta’ kapaċità amministrattiva ma jistgħux jiġġustifikaw estensjoni eċċezzjonali u kwalunkwe estensjoni għandha tinżamm għall-minimu strettament neċessarju sabiex tintlaħaq deċiżjoni. Ċirkostanzi eċċezzjonali marbuta mal-kumplessità ta’ każ partikolari, jistgħu jkunu pereżempju l-bżonn li tiġi vvalutata r-relazzjoni familjali fil-kuntest ta’ unitajiet multipli ta’ familja, kriżi severa fil-pajjiż tal-oriġini li timpedixxi aċċess għar-rekords amministrattivi, diffikultajiet fl-organizzazzjoni ta’ seduti ta’ smigħ tal-membri tal-familja fil-pajjiż tal-oriġini minħabba s-sitwazzjoni ta’ sigurtà jew aċċess diffiċli għal missjonijiet diplomatiċi, jew id-determinar tad-dritt tal-kustodja legali jekk il-ġenituri jkunu separati.

L-Artikolu 5(4) jgħid li d-deċiżjoni għandha tiġi nnotifikata bil-miktub u jekk tkun negattiva, għandhom jingħataw raġunijiet ġuridiċi u fattwali li jippermettu lill-applikant jeżerċita b’mod effettiv id-dritt li jikkontesta d-deċiżjoni quddiem qorti[36].

4.           Rekwiżiti għall-eżerċitar tad-dritt għar-riunifikazzjoni tal-familja

4.1.        Politika pubblika, sigurtà pubblika u saħħa pubblika

L-Artikolu 6(1) u (2) jippermetti lill-Istati Membri biex jirrifjutaw applikazzjoni, jew li jirtiraw jew jirrifjutaw li jġeddu permess ta’ residenza ta’ membru tal-familja għal raġunijiet ta’ politika pubblika, sigurtà pubblika jew saħħa pubblika. Il-premessa 14 tagħti xi indikazzjoni ta’ x’jinvolvu dawn il-kunċetti. Persuna li tixtieq li tingħata riunifikazzjoni tal-familja ma għandhiex tikkostitwixxi theddida għall-politika pubblika u għas-sigurtà pubblika. Il-politika pubblika tista’ tkopri kundanna għat-twettiq ta’ reat kriminali. Il-politika pubblika u s-sigurtà pubblika jkopru każijiet li fihom persuna nazzjonali ta’ pajjiż terz jappartjeni għal assoċjazzjoni li tappoġġja terroriżmu, tappoġġja tali assoċjazzjoni jew għandha aspirazzjonijiet estremi.

Apparti dak li ssemma hawn fuq, id-definizzjoni ta’ dawn il-kunċetti fil-biċċa l-kbira tagħha, hija fid-diskrezzjoni tal-Istati Membri, soġġetta għall-ġurisprudenza rilevanti tal-Qorti Ewropea tad-Drittijiet tal-Bniedem u tal-Qorti tal-Ġustizzja tal-Unjoni Ewropea (QtĠ). Għalkemm il-ġurisprudenza rilevanti tal-QtĠ mhijiex relatata direttament fir-rigward ta’ persuni nazzjonali ta’ pajjiżi terzi, tista’ sservi mutatis mutandis bħala sfond meta jiġu definiti l-kunċetti inkwistjoni b’analoġija[37].

L-Istati Membri għandhom japplikaw il-prinċipju tal-proporzjonalità meta jivvalutaw applikazzjoni partikolari. It-tieni subparagrafu tal-Artikolu 6(2) jgħid li l-Istati Membri, meta jieħdu deċiżjoni, huma obbligati li jikkunsidraw iċ-ċirkostanzi partikolari tal-każ individwali (Artikolu 17) u s-severità jew it-tip ta’ offiża kontra l-politika pubblika jew is-sigurtà pubblika, jew il-perikli li l-applikant ikun suxxettibbli li joħloq. Il-premessa 14 tgħid ukoll li r-riunifikazzjoni tal-familja tista’ tiġi miċħuda biss abbażi ta’ raġunijiet debitament ġustifikati.

Ir-rekwiżit tas-saħħa pubblika jista’ jiġi invokat biss jekk hemm theddida għall-pubbliku ġenerali li ma tistax tiġi evitata faċilment minn miżuri protettivi tas-saħħa. Dispożizzjonijiet simili fid-Direttiva dwar Residenti għal Tul ta’ Żmien Twil jistgħu jgħinu biex tiġi definita s-saħħa pubblika fil-kuntest tar-riunifikazzjoni tal-familja minħabba li dawn id-dispożizzjonijiet japplikaw għal sitwazzjonijiet simili, jikkonċernaw ukoll persuni nazzjonali ta’ pajjiżi terzi u jaqdu l-istess għan[38].

Fil-fatt, l-uniku mard li jista’ jiġi kkunsidrat bħala theddida għas-saħħa pubblika huwa dak definit mill-istrumenti rilevanti tal-Organizzazzjoni Dinjija tas-Saħħa u mard infettiv jew kontaġġjuż ieħor ta' dan it-tip ibbażat fuq parassiti li huwa s-suġġett ta’ dispożizzjonijiet protettivi fir-rigward ta’ persuni nazzjonali fil-pajjiż ospitant. L-Istati Membri jistgħu jirrikjedu eżami mediku biex jiċċertifikaw li membri tal-familja ma jsofru mill-ebda tip ta' mard ta' dan it-tip. Eżami mediku bħal dan ma jsirx fuq bażi sistematika.

4.2.        Rekwiżit tal-akkomodazzjoni

Kif previst mill-Artikolu 7(1)(a), l-Istati Membri jistgħu jirrikjedu evidenza li l-isponsor għandu akkomodazzjoni meqjusa bħala normali għal familja komparabbli fl-istess reġjun u li tissodisfa l-istandards ġenerali tas-saħħa u s-sikurezza fis-seħħ fl-Istat Membru kkonċernat. L-evalwazzjoni ta’ din l-akkomodazzjoni titħalla għad-diskrezzjoni tal-Istat Membru iżda l-kriterji adottati ma jistgħux ikunu diskriminatorji u din id-dispożizzjoni tiddefinixxi l-limitu massimu ta’ dak li jista’ jintalab. Il-kriterji rigward id-daqs, l-iġjene u s-sikurezza ma jistgħux ikunu iktar stretti milli għal akkomodazzjoni okkupata minn familja komparabbli (f’termini tan-numru ta’ membri u l-istatus soċjali) li tgħix fl-istess reġjun. L-‘istess reġjun’ għandu jinftiehem bħala unitajiet ġeografiċi li bejniethom jista' jkun hemm differenzi fl-istandards, pereżempju, fil-livell muniċipali jew reġjonali. Il-kriterji adottati mill-Istati Membri għandhom ikunu trasparenti u speċifikati b’mod ċar fil-leġiżlazzjoni nazzjonali.

L-għan ta’ din id-dispożizzjoni huwa li tiżgura akkomodazzjoni adegwata għall-isponsor u l-membri tal-familja tiegħu. Għaldaqstant, l-issodisfar ta’ dan ir-rekwiżit jista’ jiġi ġġudikat jew fuq is-sitwazzjoni tal-isponsor fil-mument tal-applikazzjoni, jew fuq pronjożi raġonevoli tal-akkomodazzjoni li tista’ tkun mistennija li tkun disponibbli meta jingħaqdu mal-isponsor il-membru/membri tal-familja tiegħu.

Ftehim ta' kiri jew ta’ xiri jista’ jservi pereżempju bħala evidenza. Ftehim ta’ kiri għal żmien limitat biss, jista’ jitqies bħala insuffiċjenti. Fil-każ ta’ perjodi ta’ stennija u żminijiet ta’ proċessar twal, jista’ jkun sproporzjonat u ta' xkiel għall-għan u l-effettività tad-Direttiva li wieħed jitlob li dan ir-rekwiżit jiġi ssodisfat fil-mument tal-applikazzjoni, minħabba li dan jista’ jqiegħed piżijiet finanzjarji u amministrattivi addizzjonali konsiderevoli fuq l-isponsor. F’dawn iċ-ċirkostanzi speċifiċi, il-Kummissjoni tinkoraġġixxi lill-Istati Membri biex jeżerċitaw ċertu flessibbiltà. Huma jistgħu, pereżempju, jaċċettaw bħala evidenza ftehim ta’ kiri kundizzjonali li jidħol fis-seħħ ladarba tingħata r-riunifikazzjoni tal-familja u l-membri tal-familja jkunu effettivament daħlu.

4.3.        Rekwiżit tal-assigurazzjoni tal-mard

Skont l-Artikolu 7(1)(b), l-Istati Membri jistgħu jirrikjedu evidenza li l-isponsor għandu assigurazzjoni tas-saħħa għalih u għall-membri tal-familja tiegħu fir-rigward tar-riskji kollha normalment koperti għall-persuni nazzjonali proprji tiegħu.

Jekk l-Istat Membru kkonċernat ikollu assigurazzjoni tas-saħħa universali obbligatorja li hija wkoll disponibbli u obbligatorja għal persuni nazzjonali residenti ta’ pajjiżi terzi, wieħed għandu jassumi li dan ir-rekwiżit ġie ssodisfat. Il-Kummissjoni tqis li r-rekwiżit ta’ assigurazzjoni tas-saħħa privata addizzjonali jimponi piż mhux neċessarju u jxekkel l-għan u l-effettività tad-Direttiva. Jekk Stat Membru għandu skema volontarja bbażata fuq il-kontribuzzjoniet, dan ir-rekwiżit jista’ jiġi ssodisfat permezz ta’:

(a) sistema ta’ assigurazzjoni tas-saħħa kundizzjonali mogħtija meta tiġi aċċettata applikazzjoni għal riunifikazzjoni tal-familja ta’ membru tal-familja jew

(b) assigurazzjoni tas-saħħa privata li tkopri riskji li huma normalment koperti minn assigurazzjoni tas-saħħa għal persuni nazzjonali ta’ Stat Membru.

4.4.        Rekwiżit ta’ riżorsi suffiċjenti

Skont l-Artikolu 7(1)(c), l-Istati Membri jistgħu jirrikjedu evidenza li l-isponsor għandu riżorsi suffiċjenti stabbli u regoli biex imantnu lilu nnifsu u lill-membri tal-familja tiegħu, mingħajr rikors għas-sistema tal-assistenza soċjali tal-Istat Membru kkonċernat. Fil-Kawża Chakroun, il-QtĠ qalet li, minħabba li l-awtorizzazzjoni tar-riunifikazzjoni tal-familja hija r-regola ġenerali, din il-fakultà għandha tiġi interpretata b’mod strett. Il-marġini li l-Istati Membri huma rikonoxxuti li għandhom, ma għandux għalhekk jintuża b’mod li jipperikola l-objettiv u l-effettività tad-Direttiva[39]. Il-QtĠ speċifikat ukoll li din il-fakultà għandha tiġi eżerċitata fid-dawl tal-Artikoli 7 u 24(2) u (3) tal-Karta, li jirrikjedu li l-Istati Membri jeżaminaw l-applikazzjonijiet għar-riunifikazzjoni tal-familja fl-interessi tat-tfal ikkonċernati u bil-għan li jippromwovu l-ħajja tal-familja[40].

L-evalwazzjoni tal-istabbilità u r-regolarità tar-riżorsi għandha tkun ibbażata fuq pronjożi li r-riżorsi jistgħu raġonevolment ikunu mistennija li jkunu disponibbli fil-futur qrib, sabiex l-applikant ma jkollux għalfejn jirrikorri għas-sistema tal-assistenza soċjali. Għal dan l-għan, l-applikant jista’ jipprovdi evidenza li hemm riżorsi disponibbli ta’ ċertu livell u li huma mistennija li jibqgħu disponibbli fuq bażi regolari. B’mod ġenerali, kuntratt ta’ impjieg permanenti għandu jitqies bħala prova suffiċjenti.

L-Istati Membri huma mħeġġin jikkunsidraw ir-realtajiet tas-suq tax-xogħol hekk kif il-kuntratti ta' impjieg permanenti qed isiru dejjem iktar rari, speċjalment fil-bidu ta’ relazzjoni ta’ impjieg. Jekk applikant jippreżenta prova ta’ tip ieħor ta’ kuntratt ta’ impjieg, pereżempju ta’ kuntratt temporanju li jista’ jiġi estiż, l-Istati Membri huma mħeġġin biex ma jirrifjutawx awtomatikament l-applikazzjoni abbażi biss tan-natura tal-kuntratt. F’dawn il-każijiet, tkun meħtieġa valutazzjoni taċ-ċirkostanzi rilevanti kollha f’każ individwali.

F’ċerti setturi, xogħol kuntrattwali temporanju jista’ jkun prattika standard, pereżempju f’xi setturi tal-IT, tal-midja u tal-kreattività, madankollu r-riżorsi xorta jistgħu jkunu disponibbli b’mod stabbli u regolari. Fatturi oħra għall-valutazzjoni tad-disponibbiltà tar-riżorsi jistgħu jkunu pereżempju, kwalifiki u ħiliet tal-isponsor, postijiet vakanti strutturali fil-qasam tal-isponsor jew is-sitwazzjoni tas-suq tax-xogħol fl-Istat Membru. Aċċess għal somom speċifikati fuq ċertu perjodu ta' żmien fil-passat jista' ċertament jikkostitwixxi element ta’ prova, madankollu dan ma għandux jiġi impost bħala rekwiżit, minħabba li dan jista’ jintroduċi kundizzjoni addizzjonali u perjodu ta’ stennija mhux previst fid-Direttiva, speċjalment jekk l-isponsor ikun fil-bidu tal-karriera tiegħu.

Rigward in-natura tar-riżorsi, dawn jistgħu jikkonsistu f’introjtu minn impjieg, iżda wkoll f’mezzi oħra, bħal introjtu minn attivitajiet ta’ impjieg indipendenti, mezzi privati disponibbli għall-isponsor, pagamenti bbażati fuq intitolamenti miġbura minn kontribuzzjonijiet preċedenti magħmula mill-isponsor jew membru tal-familja (pereżempju, pagamenti tal-irtirar jew invalidità).

Barra minn hekk, li jiġi evalwat jekk ir-riżorsi humiex suffiċjenti, ‘riżorsi suffiċjenti, stabbli u regolari’, imqabbla ma’ ‘mingħajr rikors għas-sistema tal-assistenza soċjali’, jindika li dan tal-aħħar huwa l-kriterju ewlieni għall-valutazzjoni ta' jekk ir-rekwiżit tar-riżorsi huwiex issodisfat. ‘Assistenza soċjali’ tirreferi għal assistenza mogħtija mill-awtoritajiet pubbliċi, kemm fil-livell nazzjonali kif ukoll fil-livell reġjonali jew lokali, li tista’ tintalab mill-individwu, f'dan il-każ l-isponsor, li ma jkollux riżorsi suffiċjenti stabbli u regolari biex imantni lilu nnifsu u lill-membri tal-familja tiegħu u li minħabba dak il-fatt, probabbilment isir ta’ piż fuq is-sistema tal-assistenza soċjali tal-Istat Membru ospitanti matul il-perjodu ta’ residenza tiegħu[41]. Dan huwa kunċett li għandu t-tifsira indipendenti tiegħu fid-dritt tal-UE u ma jistax jiġi definit b’referenza għall-kunċetti tal-liġi nazzjonali[42]. Il-QtĠ qalet li dan il-kunċett għandu jiġi interpretat bħala li jirreferi għall-assistenza ġenerali li tikkumpensa għal nuqqas ta’ riżorsi stabbli, regolari u suffiċjenti u mhux li jirreferi għal assistenza speċjali li tippermetti li jiġu indirizzati bżonnijiet eċċezzjonali u mhux previsti[43]. Għalhekk, l-espressjoni ‘rikors għas-sistema ta’ assistenza soċjali’ ma tippermettix lil Stat Membru li jirrifjuta unifikazzjoni tal-familja lil sponsor li jagħti prova li hu għandu riżorsi regolari u stabbli li huma suffiċjenti għall-manteniment tiegħu/tagħha u tal-membri tal-familja tiegħu, iżda li, minħabba l-livell ta’ riżorsi tiegħu, xorta jkun intitolat li jitlob assistenza speċjali sabiex jiġu indirizzati l-ispejjeż tal-għejxien essenzjali eċċezzjonali, determinati individwalment, rifużjonijiet tat-taxxa mogħtija mill-awtoritajiet lokali abbażi tal-introjtu tiegħu, jew miżuri li jappoġġjaw l-introjtu[44].

L-Istati Membri huma awtorizzati li jikkunsidraw il-livell tal-pagi u l-pensjonijiet minimi nazzjonali kif ukoll l-għadd tal-membri tal-familja meta jevalwaw ir-riżorsi tal-isponsor u meta jiddeterminaw il-livell tal-assistenza soċjali. Fil-Kawża Chakroun, il-QtĠ enfasizzat li din il-fakultà għandha tiġi interpretata b’mod strett u eżerċitata b’tali mod li tevita li jiġu mxekkla l-għan u l-effettività tad-Direttiva[45]. Konsegwentement, il-pagi minimi nazzjonali għandhom jidhru bħala l-limitu massimu li l-Istati Membri jistgħu jirrikjedu, minbarra jekk l-Istati Membri jagħżlu li jikkunsidraw l-għadd ta’ membri tal-familja.

Barra minn hekk, l-Istati Membri huma awtorizzati biex jindikaw ċertu somma bħala ammont ta’ referenza, iżda peress li l-bżonnijiet jistgħu jvarjaw ħafna skont l-individwi, jistgħu ma jimponux livell ta’ introjtu minimu li taħtu, ir-riunifikazzjonijiet kollha tal-familja jiġu rrifjutati, irrispettivament mill-eżaminazzjoni attwali tas-sitwazzjoni ta’ kull apllikant b’konformità mal-Artikolu 17[46]. Għalhekk, applikazzjoni tista’ ma tiġix irrifjutata għar-raġuni biss li r-riżorsi tal-applikant ma jilħqux l-ammont ta’ referenza. Hija meħtieġa valutazzjoni individwali tal-elementi kollha ta’ każ partikolari qabel tittieħed deċiżjoni dwar applikazzjoni.

Il-QtĠ qalet li, fil-prinċipju, huma r-riżorsi tal-isponsor li huma s-suġġetti għall-eżaminazzjoni individwali ta’ applikazzjoni għar-riunifikazzjoni rikjesta mid-Direttiva, mhux ir-riżorsi tal-persuna nazzjonali ta’ pajjiż terz li għalih ikun qed jintalab id-dritt tar-residenza abbażi tar-riunifikazzjoni tal-familja[47]. Fl-istess ħin, billi tuża t-terminu ‘fil-prinċipju’, il-QtĠ tissuġġerixxi li l-Istati Membri jistgħu jagħżlu li jikkunsidraw ir-riżorsi tal-membri tal-familja jew li jistgħu jsiru eċċezzjonijiet għal din ir-regola f’każijiet individwali ġġustifikati b’ċirkostanzi partikolari[48].

Fl-aħħarnett, il-QtĠ qalet ukoll li l-leġiżlazzjoni nazzjonali li tapplika dan ir-rekwiżit ma tistax tagħmel distinzjoni bejn relazzjonijiet familjali li bdew qabel jew wara li l-isponsor daħal fit-territorju tal-Istat Membru. Il-kapaċità ta’ sponsor li jkollu riżorsi regolari li huma suffiċjenti biex imantnu lilu nnifsu u lill-membri tal-familja tiegħu bl-ebda mod ma tista' tiddependi fuq il-punt ta’ żmien li fih hu jikkostitwixxi l-familja tiegħu.[49].

4.5.        Miżuri ta’ integrazzjoni

Il-Kummissjoni tirrikonoxxi l-marġini ta’ diskrezzjoni li l-Istati Membri għandhom biex jiddeċiedu jekk ċittadini ta’ pajjiżi terzi għandhomx jikkonformaw mal-miżuri ta’ integrazzjoni u li jiżviluppaw il-miżuri l-iktar xierqa fil-kuntest nazzjonali tagħhom[50]. Madankollu, il-Kummissjoni tenfasizza li l-għan tal-miżuri huwa li jiffaċilita l-integrazzjoni tal-membri tal-familja. L-ammissibbiltà tagħhom tiddependi fuq jekk huma jaqdux dan l-għan u jekk jirrispettawx il-prinċipju tal-proporzjonalità. Għalhekk, l-ammissibbiltà tagħhom tiddependi fuq l-aċċessibbiltà, it-tfassil u l-organizzazzjoni ta’ dawn il-miżuri u jekk dawn il-miżuri jew l-impatt tagħhom jaqdux għanijiet oħra minbarra l-integrazzjoni. Jekk fil-fatt, il-miżuri ta’ integrazzjoni jintużaw sabiex jillimitaw ir-riunifikazzjoni tal-familja, dan iwassal għal rekwiżit addizzjonali għar-riunifikazzjoni tal-familja. Dan ixekkel l-għan tad-Direttiva, li huwa li tippromwovi r-riunifikazzjoni tal-familja u l-effettività tagħha[51].

Għalhekk, l-Istati Membri jistgħu jimponu rekwiżit fuq il-membri tal-familja biex jikkonformaw mal-miżuri tal-integrazzjoni skont l-Artikolu 7(2), iżda dan ma għandux jammonta għal kundizzjoni assoluta li fuqha jkun jiddependi d-dritt għar-riunifikazzjoni tal-familja. In-natura tal-miżura ta’ integrazzjoni fl-Artikolu 7(2) hija differenti mill-kundizzjonijiet previsti fl-Artikoli 4(1) u 7(1). L-ewwel, l-Artikolu 4(1) — bħala klawżola ta’ sospensjoni biss[52] — jippermetti lill-Istati Membri biex jivverifikaw jekk tfal li għandhom iktar minn 12-il sena li jaslu indipendentement mill-bqija tal-familja tagħhom jissodisfawx kundizzjoni ta’ integrazzjoni qabel jawtorizzaw dħul u residenza[53]. It-tieni, skont l-Artikolu 7(1), l-Istati Membri jistgħu jirrikjedu evidenza li dawn ir-rekwiżiti huma ssodisfati jew jistgħu jiġu ssodisfati, abbażi ta’ pronjożi raġonevoli. Dawn jistgħu jitqiesu bħala pre-kundizzjonijiet li l-Istati Membri jistgħu jirrikjedu lill-isponsor jikseb qabel jiġu awtorizzati d-dħul u r-residenza ta’ membri tal-familja.

B’kuntrast, l-Artikolu 7(2) jippermetti lill-Istati Membri biex jirrikjedu lill-persuni nazzjonali ta’ pajjiżi terzi biex jikkonformaw mal-miżuri ta’ integrazzjoni. L-Istati Membri jistgħu jirrikjedu lill-membri tal-familja biex jagħmlu sforz u juru r-rieda tagħhom biex jintegraw, pereżempju billi jirrikjedu parteċipazzjoni f’korsijiet tal-lingwa u ta’ integrazzjoni, qabel jaslu jew wara li jaslu. Minħabba li dawn il-miżuri huma maħsubin biex jgħinu jiffaċilitaw il-proċess tal-integrazzjoni, dan jimplika wkoll li l-mod li bih l-Istati Membri jikkonċepixxu din il-possibbiltà ma jistax ikun mingħajr limitu.

L-Artikolu 7(2) jippermetti l-possibbiltà li immigrant jintalab jagħmel l-isforzi neċessarji sabiex ikun jista’ jgħix ħajtu ta' kuljum fis-soċjetà li fiha jintegra u l-possibbiltà għall-Istat Membru biex jivverifika jekk din il-persuna hijiex qed turi rieda li tintegra fl-ambjent ġdid tagħha. Il-verifika tar-rieda tista’ tieħu l-forma ta’ eżamijiet tal-ħiliet bażiċi meqjusin neċessarji għal dan l-għan. Dan l-eżami għandu jkun sensittiv għas-sess tal-persuna biex jikkunsidra s-sitwazzjoni speċifika ta’ nisa li pereżempju jista’ jkollhom livell baxx ħafna ta’ edukazzjoni. Il-livell ta’ diffikultà tal-eżami, l-ispejjeż għall-parteċipazzjoni, l-aċċessibbiltà għall-materjal meħtieġ għat-tagħlim bi tħejjija għal dan l-eżami, jew l-aċċessibbiltà għat-tagħlim stess, fil-fatt ma għandhomx ikunu ostakoli li jikkumplikaw l-ilħuq ta’ dan l-għan[54]. Fi kliem ieħor, il-miżuri ta’ integrazzjoni li Stat Membru jista’ jirrikjedi ma jistgħux jirriżultaw f’obbligu ta’ prestazzjoni li fil-fatt ikun miżura li tillimita l-possibbiltà tar-riunifikazzjoni tal-familja. Il-miżuri għandhom, għall-kuntrarju, jikkontribwixxu għas-suċċess tar-riunifikazzjoni tal-familja.

Barra minn hekk, il-miżuri ta’ integrazzjoni għandhom ikunu proporzjonati u applikati bil-flessibbiltà neċessarja sabiex jiġi żgurat li, abbażi ta’ każ b’każ, u fl-isfond ta’ ċirkostanzi speċifiċi, ir-riunifikazzjoni tal-familja tista’ tingħata anke meta ma jiġux issodisfati r-rekwiżiti ta’ integrazzjoni[55]. L-Istati Membri għaldaqstant għandhom jipprovdu l-possibbiltà effettiva ta’ eżenzjoni, differiment jew forom oħra ta’ miżuri ta’ integrazzjoni f’każ ta’ ċerti kwistjonijiet speċifiċi u ċirkostanzi personali tal-immigrant inkwistjoni.

Ċirkostanzi individwali speċifiċi li jistgħu jiġu kkunsidrati huma, pereżempju, kapaċitajiet konjittivi, il-pożizzjoni vulnerabbli tal-persuna inkwistjoni, każijiet speċjali ta’ inaċċessibbiltà għat-tagħlim u faċilitajiet ta’ ttestjar, jew sitwazzjonijiet oħra ta’ tbatija eċċezzjonali. Għandha tingħata attenzjoni speċjali għall-fatt li f’diversi partijiet tad-dinja, in-nisa u l-bniet għandhom inqas aċċess għall-edukazzjoni u jista’ jkollhom livell ta’ litteriżmu iktar baxx mill-irġiel. Għaldaqstant, l-Istati Membri ma għandhomx jirrifjutaw dħul u permanenza fit-territorju tagħhom għal membru tal-familja msemmi fl-Artikolu 4(1) abbażi biss tal-fatt li dak il-membru tal-familja, meta kien għadu msiefer, ma għaddiex mill-eżami tal-integrazzjoni previst fil-leġiżlazzjoni ta’ dak l-Istat Membru[56].

Il-Kummissjoni tqis li l-Istati Membri għandhom jipprovdu l-miżuri ta’ integrazzjoni neċessarji għall-membri tal-familja biex jitgħallmu dwar il-pajjiż ta’ residenza ġdid tagħhom u sabiex jakkwistaw ħiliet lingwistiċi li jistgħu jiffaċilitaw il-proċess tal-integrazzjoni. Għalhekk, il-Kummissjoni tqis li għandhom jiġu offruti korsijiet tal-lingwa u tal-integrazzjoni b’mod aċċessibbli (disponibbli f’diversi lokalitajiet) u mingħajr ħlas, jew tal-inqas bi prezz li jista’ jintlaħaq, u dawn jitfasslu apposta għall-bżonnijiet individwali inklużi bżonnijiet speċifiċi għall-ġens (pereżempju, faċilitajiet tal-indukrar tat-tfal). Filwaqt li miżuri ta’ integrazzjoni qabel it-tluq jistgħu jgħinu jippreparaw lill-migranti għall-ħajja ġdida tagħhom fil-pajjiż ospitanti billi jiġu pprovduti informazzjoni u taħriġ qabel isseħħ il-migrazzjoni, ħafna drabi, il-miżuri ta’ integrazzjoni jistgħu jkunu iktar effettivi fil-pajjiż ospitanti.

4.6.        Perjodu ta’ żmien ta’ stennija

L-Artikolu 8 iżomm marġini limitat ta’ diskrezzjoni għall-Istati Membri li taħtu, huma għandhom il-fakultà li jirrikjedu residenza leċita ta' massimu sentejn qabel ma l-membri tal-familja ta’ sponsor jkunu jistgħu jingħaqdu miegħu. Jekk Stat Membru jiddeċiedi li jeżerċita din il-fakultà, ma jistax jimponi perjodu ta’ stennija ġenerali bl-istess mod għall-applikanti kollha mingħajr ma jqis iċ-ċirkostanzi partikolari ta’ każijiet speċifiċi u l-aħjar interessi ta’ tfal minorenni[57]. Il-QtĠ enfasizzat li l-perjodu ta’ żmien ta’ residenza fi Stat Membru huwa wieħed biss mill-fatturi li l-Istat Membru għandu jqis meta janalizza applikazzjoni u li l-perjodu ta’ stennija ma jistax jiġi impost mingħajr ma jitqiesu, f’każijiet speċifiċi, il-fatturi rilevanti kollha, filwaqt li tingħata kunsiderazzjoni xierqa tal-aħjar interessi ta’ tfal minorenni[58].

L-għan ta’ din id-dispożizzjoni huwa li tippermetti lill-Istati Membri biex jiżguraw li r-riunifikazzjoni tal-familja sseħħ f’kundizzjonijiet favorevoli, wara li l-isponsor jkun ilu jirrisjedi fil-pajjiż ospitanti għal perjodu twil biżżejjed, sabiex wieħed ikun jista’ jassumi li l-membri tal-familja se jissetiljaw tajjeb u juru ċertu livell ta’ integrazzjoni[59]. L-ammissibbiltà skont id-Direttiva ta’ perjodu ta’ stennija u t-tul tiegħu jiddependi fuq jekk dan ir-rekwiżit iservix dan l-għan u jirrispettax il-prinċipju tal-proporzjonalità. Sabiex jiġi evitat li l-ħajja tal-familja tiġi affettwata b’mod sproporzjonat, il-Kummissjoni tinkoraġġixxi lill-Istati Membri biex iżommu l-perjodi ta’ stennija kemm jista’ jkun qosra, sabiex jintlaħaq l-għan ta’ din id-dispożizzjoni, speċjalment f’każijiet li jinvolvu tfal minorenni.

Il-Kummissjoni hija tal-opinjoni li sabiex jiġi ddeterminat il-perjodu ta’ żmien tal-‘permanenza leċita’ ta’ sponsor, għandu jiġi kkunsidrat kwalunkwe perjodu ta’ żmien li matulu l-isponsor kien residenti fuq it-territorju tal-Istat Membru skont id-dritt nazzjonali tiegħu, li jibda mill-ewwel ġurnata. Dan jista’ jkun residenza abbażi ta’ permess ta’ residenza jew kwalunkwe titolu ieħor li jippermetti legalment ir-residenza. Madankollu, residenzi rregolari, inklużi perjodi ta’ tolleranza u perjodi ta’ ritorn pospost, għandhom jiġu esklużi.

L-Istati Membri jistgħu jirrikjedu li l-permanenza leċita tkun kontinwa, minħabba l-għan tad-dispożizzjoni li jintlaħaq ċertu livell ta’ stabbiltà u integrazzjoni. Madankollu, jistgħu jiġi awtorizzati interruzzjonijiet li ma jipperikolawx dan. Dawn pereżempju jistgħu jinkludu assenzi temporanji (bħal vjaġġi għal negozju, vaganzi jew żjarat lill-familja fil-pajjiż tal-oriġini …) jew perjodi qosra ta’ permanenza illeċita (pereżempju, l-iskadenza tal-karta ta’ residenza minħabba applikazzjoni tard għall-estensjoni jew dewmien fl-ipproċessar). Perjodi ta’ permanenza leċita qabel sponsor jakkwista permess ta’ residenza li jkun validu għal minn tal-inqas sena, kif rikjest mill-Artikolu 3(1), għandhom jikkwalifikaw ukoll għall-kalkolu tal-perjodu ta’ żmien ta’ permanenza leċita.

X huwa persuna nazzjonali ta’ pajjiż terz li ilu joqgħod b'mod leċitu fi Stat Membru għal perjodu kontinwu ta’ disa’ xhur. Illum X irċieva permess ta’ residenza validu għal sena li jista’ jiġi mġedded b’mod indefinit. X jixtieq li tingħaqad miegħu martu, li wkoll ġejja minn pajjiż terz, u jippreżenta applikazzjoni għal riunifikazzjoni tal-familja. Hu jixtieq ikun jaf meta martu tista' tingħaqad miegħu.

L-Istat Membru jirrikjedi perjodu ta’ stennija, u fil-każ ta’ X, jikkunsidra li t-tul ta’ żmien massimu ta’ permanenza leċita ta’ sentejn residenza huwa proporzjonat sabiex tkun tista’ ssir ir-riunifikazzjoni tal-familja f’kundizzjonijiet favorevoli. F’dan il-każ, mart X tista’ tingħaqad miegħu fl-aħħar tal-kumplament tal-perjodu ta’ stennija jiġifieri, wara li jkunu għaddew 15-il xahar ieħor.

Fl-opinjoni tal-Kummissjoni, il-perjodu ta’ stennija ma jinkludix il-perjodu meħtieġ għall-Istati Membri biex jeżaminaw l-applikazzjoni b’konformità mal-Artikolu 5(4)[60]. Iż-żewġ perjodi jistgħu jibdew u jispiċċaw fi żminijiet differenti u jistgħu jikkoinċidu jew le. skont il-każ individwali. Il-Kummissjoni tqis li applikazzjoni tista’ tiġi ppreżentata mill-mument li sponsor ikollu permess ta’ residenza validu għal minn tal-inqas sena u għandu prospetti raġonevoli li jikseb id-dritt ta’ residenza permanenti[61], iżda l-Istati Membri jistgħu jkaxkru saqajhom biex jawtorizzaw ir-riunifikazzjoni tal-familja (‘qabel ma jingħaqdu miegħu l-membri tal-familja tiegħu’) sakemm jiġi ssodisfat il-perjodu ta’ stennija speċifikat fil-leġiżlazzjoni tagħhom.

Y hija persuna nazzjonali ta’ pajjiż terz li għadha kemm waslet fi Stat Membru u immedjatament tirċievi permess ta’ residenza li jiġġedded li huwa validu għal sentejn. Y tixtieq li żewġha u ż-żewġt itfal minorenni tagħha jingħaqdu magħha u tippreżenta applikazzjoni għar-riunifikazzjoni tal-familja.

Fil-każ ta’ Y, l-Istat Membru jqis li Y u żewġha diġà wrew livell għoli ta’ integrazzjoni. Fl-interessi tat-tfal, l-Istat Membru jiddeċiedi li mhux meħtieġ perjodu ta’ stennija. Madankollu, minħabba limitazzjonijiet amministrattivi, hemm xogħol b’lura fl-ipproċessar tal-applikazzjonijiet u l-Istat Membru jieħu din id-deċiżjoni wara disa’ xhur. Fil-każ ta’ Y, hija tista’ tingħaqad ma’ żewġha u l-familja tagħha mill-mument li fih hija tirċievi notifika tad-deċiżjoni.

Il-QtĠ qalet li r-regoli tad-Direttiva, minbarra l-Artikolu 9(2), japplikaw għal żwieġ konkluż qabel ma l-isponsor jibda jirrisjedi fl-Istat Membru kif ukoll għal żwieġ li jkun ġie konkluż wara[62], għalhekk ma tista’ ssir ebda distinzjoni bejn iż-żewġ sitwazzjonijiet fir-rigward tal-perjodu ta’ stennija. Filwaqt li l-Kummissjoni tikkondividi t-tħassib tal-Istati Membri dwar il-possibbiltà ta’ abbuż tad-dritt tar-riunifikazzjoni tal-familja, il-fakultà li tirrikjedi perjodu ta’ stennija, tista’ ma tintużax biss sabiex jiġi evitat abbuż. L-uniku għan tal-Artikolu 8 huwa li jirrikjedi ċertu ammont ta’ residenza stabbli u integrazzjoni sabiex jiġi żgurat li r-riunifikazzjoni tal-familja ssir f’kundizzjonijiet favorevoli. Huma disponibbli mezzi iktar adattati, pereżempju permezz ta’ valutazzjonijiet individwali ta’ każijiet, sabiex jiġu evitati żwiġijiet ta’ konvenjenza.

Z hija persuna nazzjonali ta’ pajjiż terz li ilha tgħix b'mod leċitu fi Stat Membru bħala studenta għal erba’ snin. Wara li ggradwat, Z taċċetta offerta ta’ impjieg u tirċievi permess ta’ residenza ġdid għal sena li jista’ jiġi mġedded b’mod indefinit. Sadanittant, Z tiltaqa’ ma’ D, persuna nazzjonali ta’ pajjiż terz u tibda relazzjoni miegħu, u 13-il xahar wara huma jiżżewġu u japplikaw għar-riunifikazzjoni tal-familja sabiex D ikun jista’ jingħaqad magħha.

Fil-każ ta’ Z, il-perjodu ta’ stennija potenzjalment meħtieġ ta’ permanenza leċita massima ta’ sentejn diġà ġie ssodisfat; għalhekk D jista’ jingħaqad ma’ Z hekk kif hija tirċievi n-notifika tad-deċiżjoni.

5.           Dħul u residenza tal-membri tal-familja

5.1.        Dħul, viżi għal perjodu ta’ żmien twil u permessi ta’ residenza

L-Artikolu 13(1) jirrikjedi li hekk kif tiġi aċċettata applikazzjoni għar-riunifikazzjoni tal-familja, l-Istat Membru huwa obbligat li jagħti lill-membri tal-familja kull faċilità għall-kisba tal-viżi meħtieġa. Dan jimplika li meta applikazzjoni tiġi aċċettata, l-Istati Membri għandhom jiżguraw proċedura mgħaġġla tal-viża, inaqqsu l-piżijiet amministrattivi addizzjonali għall-minimu u jevitaw verifiki doppji dwar l-issodisfar tar-rekwiżiti għar-riunifikazzjoni tal-familja. Minħabba li l-għan tal-permanenza għall-finijiet tar-riunifikazzjoni tal-familja huwa għal tul ta’ żmien twil, il-viża li tinħareġ ma għandhiex tkun viża għal perjodu qasir.

Jekk l-aċċess għal dokumenti tal-ivvjaġġar jew viżi jkun partikolarment diffiċli jew perikoluż u għaldaqstant jista’ jikkostitwixxi riskju sproporzjonat jew ostaklu prattiku għall-eżerċitar effettiv tad-dritt għar-riunifikazzjoni tal-familja, l-Istati Membri huma mħeġġa jikkunsidraw l-ispeċifiċitajiet tal-każ u ċ-ċirkostanzi fil-pajjiż tal-oriġini. F’ċirkustanzi eċċezzjonali, pereżempju fil-kuntest ta’ stat jew pajjiż fallut b’riskji ta’ sigurtà interna għoljin, l-Istati Membri huma mħeġġa jaċċettaw dokumenti tal-ivvjaġġar ta’ emerġenza maħruġa mill-Kumitat Internazzjonali tas-Salib l-Aħmar, sabiex joħorġu laissez-passer nazzjonali f’direzzjoni waħda, jew joffru lill-membri tal-familja l-possibbiltà li tinħarġilhom viża hekk kif jaslu fl-Istat Membru.

It-tariffi amministrattivi għall-viżi huma awtorizzati, iżda dawn ma għandhomx ikunu eċċessivi jew sproporzjonati. Lanqas ma għandu jkollhom l-għan jew l-effett li joħolqu ostaklu għall-kisba tad-drittijiet mogħtija mid-Direttiva u għalhekk, li jċaħħduha mill-effettività tagħha[63].

L-Artikolu 13(2) jgħid li l-Istati Membri għandhom jagħtu lill-membri tal-familja l-ewwel permess ta’ residenza li jiġġedded għal minn tal-inqas b’sena. Skont l-Artikolu 13(3), it-tul ta’ żmien tal-permess ta’ residenza ta’ membru tal-familja, fil-prinċipju, ma għandux ikun itwal mid-data tal-iskadenza tal-permess ta’ residenza tal-isponsor. Għaldaqstant, sabiex id-dati tal-iskadenza tal-permessi tal-isponsor u tal-membri tal-familja jiġu sinkronizzati, l-Istati Membri jistgħu jagħtu permessi ta’ residenza li jkunu validi għal inqas minn sena. Madankollu, huma permessi eċċezzjonijiet għal din ir-regola, pereżempju, meta l-permess ta’ residenza tal-isponsor ikun validu għal inqas minn sena, iżda jkun hemm ċertezza li dan se jiġi estiż.

5.2.        Aċċess għall-impjieg

Il-membri tal-familja tal-isponsor huma intitolati għal aċċess għall-impjieg u għal attività ta’ impjieg indipendenti, bl-istess mod bħall-isponsor, suġġett għar-restizzjonijiet fakultattivi tal-Artikolu 14(2) u (3). Għal perjodu ta’ mhux iktar minn tnax-il xahar, l-Istati Membri jistgħu jistabbilixxu l-kundizzjonijiet li taħthom il-membri tal-familja jistgħu jeżerċitaw l-attività tagħhom. Matul dan il-perjodu, l-Istati Membri jistgħu jirrestrinġu wkoll l-aċċess għas-suq tax-xogħol tagħhom u jwettqu saħansitra test tas-suq tax-xogħol. Wara l-perjodu ta’ tnax-il xahar, l-Istati Membri huma obbligati li jawtorizzaw lill-membri tal-familja biex jeżerċitaw impjieg jew attivitajiet ta’ impjieg indipendenti, sakemm l-isponsor ikollu tali awtorizzazzjoni.

L-Istati Membri għandhom il-fakultà li jirrestrinġu l-aċċess għall-impjieg jew għal attivitajiet ta’ impjieg indipendenti għall-membri axxendenti tal-ewwel grad tal-familja u tfal adulti mhux miżżewġa, iżda mhux għall-membri l-oħra tal-familja ammessi skont id-Direttiva. L-aċċess għall-impjieg ta’ membri tal-familja barra mill-kamp ta’ applikazzjoni tad-Direttiva hija kompetenza għalkollox nazzjonali. Għall-finijiet tal-promozzjoni tal-integrazzjoni tal-membri tal-familja[64], sabiex jiġu miġġielda n-nases tal-faqar u sabiex jiġi evitat it-telf ta’ ħiliet tagħhom, il-Kummissjoni tirrakkomanda li żżomm fuq livell minimu r-restrizzjonijiet fuq l-aċċess għas-suq tax-xogħol għall-membri tal-familja, b’mod partikolari migranti nisa.

5.3.        Aċċess għal permess ta’ residenza awtonomu

L-Artikolu 15(1) jgħid li wara tal-inqas ħames snin residenza, jekk ma jkunx inħareġ permezz ta’ residenza għal raġunijiet oħra, l-Istati Membri għandhom joħorġu, wara li ssir applikazzjoni, permess ta’ residenza awtonomu, indipendentement mill-isponsor, lill-konjuġi jew lis-sieħeb/sieħba mhux miżżewweġ/miżżewġa u lill-ulied li jkunu saru maġġorenni. Residenza għandha tinftiehem bħala permanenza leċita u l-Kummissjoni tenfasizza li l-Istati Membri huma awtorizzati li joħorġu dan il-permess qabel. Fil-każ li r-relazzjoni tintemm, id-dritt għal permess ta’ residenza awtonomu għandu fi kwalunkwe każ xorta waħda jinħareġ lill-konjuġi jew lis-sieħeb/sieħba mhux miżżewweġ/miżżewġa, iżda l-Istati Membri huma awtorizzati li jeskludu lit-tfal adulti. Filwaqt li l-Artikolu 15(4) jipprovdi li l-kundizzjonijiet għandhom jiġu stabbiliti mid-dritt nazzjonali, l-Artikolu 15(3) jindika li t-tmiem ta’ relazzjoni jista’ jinftiehem li jinkludi rmulija, separazzjonijiet, divorzji, mwiet, eċċ.

L-Artikoli 15(2) u 15(3) (l-ewwel sentenza) jippermettu lill-Istati Membri biex joħorġu permess ta’ residenza awtonomu fi kwalunkwe mument lil tfal adulti u axxendenti tal-ewwel grad li għalihom japplika l-Artikolu 4(2) u, wara applikazzjoni, lil kwalunkwe persuna li tkun daħlet bis-saħħa tar-riunifikazzjoni tal-familja fil-każ li tormol, tiddivorzja, tissepara jew f’każ ta’ mewt tal-axxendenti jew dixxendenti tal-ewwel grad.

L-Artikolu 15(3) (it-tieni sentenza) jgħid li l-Istati Membri għandhom joħorġu permess ta’ residenza awtonomu fil-każ ta’ ċirkostanzi diffiċli partikolari lil kwalunkwe membru tal-familja li jkun daħal bis-saħħa tar-riunifikazzjoni tal-familja. L-Istati Membri huma mitluba biex jistabbilixxu dispożizzjonijiet fid-dritt nazzjonali għal dan l-għan. Iċ-ċirkustanzi partikolarment diffiċli jridu jkunu kkawżati minn sitwazzjoni familjali jew mit-tkissir tagħha, mhux fil-każ ta’ diffikultajiet b’kawżi oħra. Eżempji ta’ ċirkostanzi diffiċli jistgħu jkunu pereżempju vjolenza domestika kontra nisa u tfal, ċerti każijiet ta’ żwiġijiet furzati, riskju ta’ mutilazzjoni ġenitali tan-nisa, jew każijiet fejn il-persuna tkun tinsab f’sitwazzjoni familjali partikolarment diffiċli jekk tiġi sfurzata tirritorna fil-pajjiż tal-oriġini.

6.           Riunifikazzjoni tal-familja ta’ benefiĊjarji ta’ protezzjoni internazzjonali

6.1.        Refuġjati

Il-Kapitolu V tad-Direttiva jistabbilixxi diversi derogi mill-Artikoli 4, 5, 7 u 8, u joħloq kundizzjonijiet iktar favorevoli għar-riunifikazzjoni tal-familja ta’ refuġjati. Dawn id-derogi jimponu obbligi pożittivi preċiżi fuq l-Istati Membri, li b’mod ċar jikkorrispondu għal drittijiet individwali definiti, li jeħtieġu li huma jawtorizzaw ir-riunifikazzjoni ta’ ċerti membri ta’ familja ta’ refuġjat skont dawn il-kundizzjonijiet iktar favorevoli, mingħajr ma jħallulhom marġini ta’ diskrezzjoni[65].

Fl-istess ħin, id-Direttiva tippermetti lill-Istati Membri li jillimitaw l-applikazzjoni ta’ dawn il-kundizzjonijiet iktar favorevoli billi jirristrinġuhom għal

(1) relazzjonijiet familjali li kienu jeżistu qabel id-dħul (Artikolu 9(2)),

(2) applikazzjonijiet li jkunu saru fi żmien tliet xhur mill-għoti ta’ status ta’ refuġjat (Artikolu 12(1), it-tielet subparagrafu), u

(3) familji li għalihom ir-riunifikazzjoni tal-familja hija impossibbli f’pajjiż terz li miegħu l-isponsor u/jew il-membri tal-familja għandhom rabtiet speċjali (Artikolu 12(1) it-tieni subparagrafu).

Madankollu, l-Istati Membri ma għandhomx jużaw dan il-marġini ta’ manuvrar b’mod li jxekkel l-għan tad-Direttiva u l-effettività tagħha[66]. L-Istati Membri għandhom jittrasponu u japplikaw dawn id-dispożizzjonijiet b’attenzjoni speċjali sabiex tiġi kkunsidrata s-sitwazzjoni partikolari tar-refuġjati li kienu sfurzati jaħarbu minn pajjiżhom u mċaħħda milli jgħixu ħajja familjali normali hemmhekk[67]. Il-Kummissjoni tinkoraġġixxi l-eżempju ta’ għadd ta’ Stati Membri li ma japplikawx restrizzjonijiet fakultattivi jew li jippermettu aktar laxkezza, b’rikonoxximent tas-sitwazzjoni partikolari serja tar-refuġjati u d-diffikultajiet li ħafna drabi jiffaċċjaw meta japplikaw għar-riunifikazzjoni tal-familja[68].

Skont l-Artikolu 12(1) l-Istati Membri mhumiex awtorizzati li jirrikjedu lir-refuġjat u/jew lill-membru/membri tal-familja biex jipprovdu evidenza[69] li r-refuġjat jissodisfa r-rekwiżiti stabbiliti fl-Artikolu 7, jiġifieri, akkomodazzjoni, assigurazzjoni tal-mard, riżorsi suffiċjenti u miżuri ta’ integrazzjoni. Madankollu, il-miżuri ta’ integrazzjoni, jistgħu jiġu applikati ladarba l-persuni kkonċernati jkunu ngħataw ir-riunifikazzjoni tal-familja (Artikolu 7(2) it-tieni subparagrafu). Minħabba li din ir-regola hija parti mid-dispożizzjonijiet ġenerali u mhux parti mill-Kapitolu V, hija tieħu preċedenza fuq l-Artikolu 9(2), li jippermetti lill-Istati Membri biex jillimitaw l-iktar dispożizzjoni favorevoli għal refuġjati li r-relazzjonijiet familjali tagħhom kienu jeżistu qabel id-dħul tagħhom. Konsegwentement, fir-rigward tal-familja nukleari stabbilita wara d-dħul tar-refuġjat-sponsor, filwaqt li l-Kapitolu V ma japplikax, il-miżuri ta’ integrazzjoni jistgħu jkunu wkoll applikati biss wara li tkun ingħatat ir-riunifikazzjoni tal-familja.

Il-Kummissjoni tenfasizza li d-dispożizzjonijiet tal-Kapitolu V għandhom jinqraw fid-dawl tal-prinċipji stabbiliti fl-Artikolu 5(5) u l-Artikolu 17. Għalhekk, meta jiġu eżaminati applikazzjonijiet għar-riunifikazzjoni tal-familja mir-refuġjati, l-Istati Membri għandhom jagħmlu valutazzjoni bilanċjata u raġunata f’kull każ individwali tal-interessi kollha fil-kwistjoni, filwaqt li tingħata attenzjoni xierqa lill-aħjar interessi tat-tfal minorenni[70]. Ebda fattur ikkunsidrat separatament ma jista’ awtomatikament iwassal għal deċiżjoni; kull fattur għandu jiddaħħal fil-formula bħala wieħed biss mill-fatturi rilevanti[71].

6.1.1.     Membri tal-familja

Skont l-Artikolu 10(1), id-definizzjoni ta’ membri tal-familja tal-Artikolu 4 għandha tintuża biex tiddefinixxi membri tal-familja tar-refuġjati, u b’hekk teskludi kwalunkwe definizzjoni iktar stretta jew rekwiżiti addizzjonali. Il-limitazzjonijiet obbligatorji u fakultattivi kollha stabbiliti bl-Artikolu 4 japplikaw ukoll, bħall-esklużjoni ta’ żwieġ poligamu, minbarra għat-tielet subparagrafu tal-Artikolu 4(1), li ma japplikax għat-tfal tar-refuġjati.

L-Artikolu 10(2) b’mod espliċitu jippermetti lill-Istati Membri biex jespandu dan il-kamp ta’ applikazzjoni billi jippermettilhom jawtorizzaw ir-riunifikazzjonijiet tal-familja ta’ membri oħra tal-familja mhux imsemmija fl-Artikolu 4, jekk ikunu dipendenti fuq ir-refuġjat. L-Istati Membri huma mħeġġa jużaw il-marġini ta’ diskrezzjoni tagħhom bl-iktar mod umanitarju, minħabba li l-Artikolu 10(2) ma jistabbilixxi ebda restrizzjoni dwar il-grad tar-rabta ta’ ‘membri oħra tal-familja’. Il-Kummissjoni tħeġġeġ lill-Istati Membri biex jikkunsidraw individwi li ma jiġux minn xulxin bijoloġikament, iżda li tkun tieħu ħsiebhom il-familja, bħal pereżempju tfal iffosterjati, avolja l-Istati Membri għandhom diskrezzjoni sħiħa f’dan ir-rigward. Il-kunċett ta’ dipendenza huwa l-fattur determinanti.

6.1.2.     Nuqqas ta’ evidenza dokumentarja

L-Artikolu 11 jgħid li l-Artikolu 5 japplika għas-sottomissjoni u l-eżaminazzjoni tal-applikazzjoni suġġett għad-deroga fir-rigward ta’ evidenza dokumentarja uffiċjali fl-Artikolu 11(2). Għaldaqstant, b’konformità mal-Artikolu 5(2), L-Istati Membri jistgħu jqisu evidenza dokumentarja biex jistabbilixxu r-relazzjoni familjali, u fejn xieraq u neċessarju, jistgħu jsiru intervisti u investigazzjonijiet oħra.

Madankollu, is-sitwazzjoni partikolari tar-refuġjati li kienu sfurzati jaħarbu minn pajjiżhom timplika li ħafna drabi huwa impossibbli jew perikoluż għar-refuġjati jew il-membri tal-familja tagħhom biex jipproduċu dokumenti uffiċjali, jew biex jagħmlu kuntatt ma’ awtoritajiet diplomatiċi jew konsulari tal-pajjiż tal-oriġini tagħhom.

L-Artikolu 11(2) huwa espliċitu, mingħajr ma jħalli ebda marġini ta’ diskrezzjoni, meta jgħid li l-fatt li ma jkunx hemm evidenza dokumentarja ma tistax tkun l-unika raġuni sabiex applikazzjoni tiġi rrifjutata u billi jobbliga lill-Istati Membri, f’dawn il-każijiet biex “iqisu xhieda oħra” tal-eżistenza ta’ relazzjoni familjali. Peress li tali “xhieda oħra” għandha tiġi vvalutata b’konformità mad-dritt nazzjonali, l-Istati Membri għandhom ċerta marġini ta’ diskrezzjoni, madankollu, xorta għandhom jadottaw regoli ċari li jirregolaw dawn ir-rekwiżiti evidenzjarji. Eżempji ta’ “xhieda oħra” sabiex jiġu stabbiliti rabtiet familjali jistgħu jkunu dikjarazzjonijiet bil-miktub u/jew orali mill-applikanti, intervisti mal-membri tal-familja, jew investigazzjonijiet mwettqa dwar is-sitwazzjoni barra mill-pajjiż. Dawn id-dikjarazzjonijiet jistgħu mbagħad jiġu kkorroborati minn evidenza ġustifikattiva bħal dokumenti, materjal awdjoviżiv, kwalunkwe dokument jew eżibit fiżiku (pereż. diplomi, provi ta’ trasferimenti ta’ flus…) jew għarfien ta’ fatti speċifiċi.

Il-valutazzjoni individwali tal-Artikolu 17 tirrikjedi li l-Istati Membri jikkunsidraw il-fatturi rilevanti kollha meta jeżaminaw evidenza pprovduta mill-applikant, inklużi l-età, is-sess, l-edukazzjoni, l-isfond u l-istatus soċjali kif ukoll aspetti kulturali speċifiċi. Il-Kummissjoni tqis li fejn ikun għad hemm dubji serji wara li jkunu ġew eżaminati tipi ta’ provi oħra, jew fejn ikun hemm indikazzjonijiet qawwija ta’ intenzjoni frodulenti, jistgħu jintużaw testijiet tad-DNA meta l-alternattivi kollha jkunu ġew eżawriti[72]. F’dawk il-każijiet, il-Kummissjoni tqis li l-Istati Membri għandhom josservaw il-prinċipji tal-UNHCR dwar it-testijiet tad-DNA[73].

Id-Direttiva ma żżommx lill-Istati Membri milli jitolbu ħlas mingħand ir-refuġjati jew mill-applikanti għat-testijiet tad-DNA jew investigazzjonijiet oħra. Madankollu, it-tariffi ma jistgħux ikunu eċċessivi jew sproporzjonati sal-punt li jostakolaw il-kisba tad-drittijiet mogħtija mid-Direttiva u għaldaqstant iċaħħduha mill-effettività tagħha[74]. Meta jiffissaw it-tariffi potenzjali, il-Kummissjoni tikkunsidra li l-Istati Membri għandhom iqisu s-sitwazzjoni partikolari tar-refuġjati u tħeġġeġ lill-Istati Membri biex jagħmlu tajjeb għall-ispejjeż tat-test tad-DNA, speċjalment jekk dan jiġi impost fuq ir-refuġjat u l-membri tal-familja tiegħu/tagħha.

6.1.3.     Eċċezzjonijiet għad-dispożizzjonijiet iktar favorevoli tal-Kapitolu V

It-tieni subparagrafu tal-Artikolu 12(1) jippermetti lill-Istati Membri biex ma japplikawx il-kundizzjonijiet iktar favorevoli jekk ir-riunifikazzjoni tal-familja tkun possibbli f’pajjiż terz li miegħu l-isponsor u/jew il-membru tal-familja jkollu rabtiet speċjali. Din il-fakultà tirrikjedi li l-pajjiż terz ikun alternattiva realistika u għaldaqstant vjaġġ sikur għall-isponsor u l-membri tal-familja tiegħu. L-oneru tal-prova dwar il-possibbiltà ta’ riunifikazzjoni tal-familja f’pajjiż terz huwa kompitu tal-Istat Membru u mhux tal-applikant. B’mod partikolari, ir-rilokazzjoni f’dan il-pajjiż terz ma għandhiex toħloq riskju ta’ persekuzzjoni jew ta’ refoulement[75] għar-refuġjat u/jew għall-membri tal-familja tiegħu u r-refuġjat għandu jkollu l-possibbiltà li jirċievi protezzjoni hemmhekk b’konformità mal-Konvenzjoni tal-1951 dwar l-Istatus tar-Refuġjati. Ir-‘rabtiet speċjali’ jimplikaw li l-isponsor u/jew il-membri tal-familja għandhom rabtiet tal-familja soċjali u kulturali mal-pajjiż terz[76].

It-tielet subparagrafu tal-Artikolu 12(1) jippermetti lill-Istati Membri li jirrikjedu lir-refuġjat biex jissodisfa l-kundizzjonijiet tal-Artikolu 7(1) jekk l-applikazzjoni għal riunifikazzjoni tal-familja ma tiġix ippreżentata f’perjodu ta’ tliet xhur wara l-għoti tal-istatus ta’ refuġjat. Ir-refuġjati ħafna drabi jiffaċċjaw diffikultajiet prattiċi f’dan il-perjodu ta’ żmien u dawn jistgħu jikkostitwixxu ostaklu prattiku għar-riunifikazzjoni tal-familja. Għalhekk, il-Kummissjoni tqis il-fatt li ħafna Stati Membri ma japplikawx dan il-limitu bħala l-iktar soluzzjoni xierqa.

Madankollu, jekk l-Istati Membri jagħżlu li ma japplikawx din id-dispożizzjoni, il-Kummissjoni tqis li għandhom jikkunsidraw ostakli prattiċi oġġettivi li l-applikant jiffaċċja bħala wieħed mill-fatturi meta jivvalutaw applikazzjoni individwali. Barra minn hekk, filwaqt li l-Istati Membri, b’konformità mal-Artikoli 11 u 5(1), huma liberi li jiddeterminaw jekk l-applikazzjoni għandhiex tiġi sottomessa mill-isponsor jew mill-membru tal-familja, is-sitwazzjoni speċifika tar-refuġjati u l-membri tal-familja tagħhom jistgħu jagħmlu dan partikolarment diffiċli jew impossibbli.

Għalhekk, il-Kummissjoni tikkunsidra li l-Istati Membri, speċjalment meta japplikaw limitu ta’ żmien, għandhom jippermettu l-possibbiltà li l-isponsor li jissottometti l-applikazzjoni fit-territorju tal-Istat Membru, jiggarantixxi l-effettività tad-dritt għar-riunifikazzjoni tal-familja. Fl-aħħar nett, jekk applikant jiltaqa’ ma’ ostakli prattiċi oġġettivi sabiex jilħaq il-perjodu ta’ skadenza ta’ tliet xhur, il-Kummissjoni tqis li l-Istati Membri għandhom jippermettulhom jagħmlu applikazzjoni parzjali, li tiġi kkompletata hekk kif id-dokumenti jsiru disponibbli jew l-intraċċar ikun ġie kkompletat b’suċċess. Il-Kummissjoni tħeġġeġ ukoll lill-Istati Membri biex jipprovdu informazzjoni ċara dwar ir-riunifikazzjoni tal-familja għar-refuġjati fil-ħin u b’mod li jinftiehem (pereżempju, meta jingħatalhom l-istatus ta’ refuġjat).

6.1.4.     Dokumenti tal-ivvjaġġar u viżi għal permanenza twila

Il-kisba ta’ dokumenti tal-ivvjaġġar meħtieġa u viżi għal permanenza twila tista' tikkostitwixxi sfida partikolari għar-refuġjati u għall-membri tal-familja tagħhom u tista' ssarraf f'ostaklu prattiku għar-riunifikazzjoni tal-familja. Għalhekk, il-Kummissjoni tqis li l-Istati Membri għandhom jagħtu attenzjoni speċjali għal din is-sitwazzjoni partikolari u jiffaċilitaw il-kisba ta’ dokumenti tal-ivvjaġġar u ta' viżi għal permanenza twila sabiex ir-refuġjati jkunu jistgħu jeżerċitaw b’mod effettiv id-dritt tagħhom għar-riunifikazzjoni tal-familja. F’każijiet fejn ikun impossibbli għar-refuġjati u l-membri tal-familja tagħhom biex jiksbu dokumenti nazzjonali tal-ivvjaġġar u viżi għal permanenza twila, l-Istati Membri huma mħeġġa jirrikonoxxu u jaċċettaw id-dokumenti tal-ivvjaġġar ta’ emerġenza ICRC u d-Dokumenti tal-Ivvjaġġar tal-Konvenzjoni[77], joħorġu dokumenti laissez-passer f'direzzjoni waħda u joffru lill-membri tal-familja l-possibbiltà li tinħarġilhom viża hekk kif jaslu fl-Istat Membru.

6.2.        Benefiċjarji ta’ protezzjoni sussidjarja

L-Artikolu 3(2) jeskludi l-applikazzjoni tad-Direttiva, u għalhekk jeskludi l-kundizzjonijiet l-iktar favorevoli għar-refuġjati, meta l-isponsor:

(a) ikun applika għal status ta’ refuġjat iżda jkun għadu ma rċeviex id-deċiżjoni finali,

jew ikun benefiċjarju ta’

(b) protezzjoni temporanja jew

(c) sussidjarja,

   jew ikun qed japplika għal dawn l-istatuses.

Il-Kummissjoni tenfasizza li d-Direttiva ma għandhiex tkun interpretata bħala li tobbliga lill-Istati Membri biex jiċħdu lill-benefiċjarji minn protezzjoni temporanja jew sussidjarja mid-dritt tar-riunifikazzjoni tal-familja[78]. Il-Kummissjoni tqis li l-bżonnijiet tal-protezzjoni umanitarja ta’ persuni li jibbenefikaw minn protezzjoni sussidjarja mhumiex differenti minn dawk ta’ refuġjati u tinkoraġġixxi lill-Istati Membri biex jadottaw regoli li jagħtu drittijiet simili lir-refuġjati u lill-benefiċjarji ta’ protezzjoni temporanja jew sussidjarja. Il-konverġenza taż-żewġ statuses ta’ protezzjoni hija kkonfermata wkoll mid-Direttiva ta’ Kwalifikazzjoni riformulata 2011/95/UE[79] bħala parti mill-‘Pakkett tal-UE dwar l-Ażil’[80]. Fi kwalunkwe każ, anke meta s-sitwazzjoni ma tkunx koperta mil-liġi tal-Unjoni Ewropea, l-Istati Membri huma xorta obbligati li jirrispettaw l-Artikoli 8 u 14 KEDB[81].

7.           Prinċipji ġenerali

7.1.        Disponibbiltà tal-informazzjoni

Id-Direttiva tistieden lill-Istati Membri biex jiżviluppaw sett ta’ regoli li jirregolaw il-proċedura għall-eżaminazzjoni ta’ applikazzjonijiet għar-riunifikazzjoni tal-familja li għandha tkun effettiva u maniġġevoli, kif ukoll trasparenti u ġusta, li toffri ċertezza legali lil dawk ikkonċernati[82]. Sabiex jissodisfaw dawn il-kriterji, l-Istati Membri għandhom jiżviluppaw gwidi prattiċi b’informazzjoni dettaljata, preċiża u ċara għall-applikanti, u jikkomunikaw kwalunkwe żvilupp ġdid b’mod ċar u fil-ħin. Tali gwidi prattiċi għandhom ikunu disponibbli b’mod wiesa’, inkluż onlajn[83] u f’postijiet fejn isiru l-applikazzjonijiet, kemm jekk fil-konsulati kif ukoll f’postijiet oħra. Il-Kummissjoni tirrakkomanda li dawn il-gwidi jkunu disponibbli fil-lingwa tal-Istat Membru, fil-lingwa lokali tal-post tal-applikazzjoni u bl-Ingliż.

7.2.        L-aħjar interessi tat-tfal

Din il-klawżola orizzontali tal-Artikolu 5(5) tirrikjedi li l-aħjar interessi tat-tfal għandhom ikunu kunsiderazzjoni primarja fl-azzjonijiet kollha relatati mat-tfal[84]. Għalhekk, l-Istati Membri, għandhom jikkunsidraw il-benessri tat-tfal u s-sitwazzjoni tal-familja b’konformità mal-prinċipju tar-rispett għall-ħajja tal-familja, kif rikonoxxut mill-Konvenzjoni dwar id-Drittijiet tat-Tfal u l-Karta tad-Drittijiet Fundamentali tal-UE.

Il-QtĠ qalet li l-Artikolu 5(5) u l-premessa 2 jeżiġu li meta amministrazzjoni ta’ Stat Membru teżamina applikazzjoni, b’mod partikolari meta tiddetermina jekk il-kundizzjonijiet tal-Artikolu 7(1) ġewx issodisfati, id-Direttiva għandha tiġi interpretata u applikata fid-dawl tar-rispett għall-ħajja privata u tal-familja[85] u d-drittijiet tat-tfal[86] skont il-Karta[87]. Il-QtĠ irrikonoxxiet ukoll[88] li t-tfal, għall-iżvilupp sħiħ u armonjuż tal-personalità tagħhom, għandhom jikbru f’ambjent ta' familja[89], li l-Istati Membri għandhom jiżguraw li t-tfal ma jiġux mifruda mill-ġenituri tagħhom kontra r-rieda tagħhom[90] u li applikazzjonijiet mit-tfal jew mill-ġenituri tagħhom biex jidħlu fi Stat Membru jew joħorġu minnu għall-finijiet ta’ riunifikazzjoni tal-familja, għandhom jiġu indirizzati mill-Istati Membri b’mod pożittiv, uman u rapidu[91].

Barra minn hekk, il-QtĠ irrikonoxxiet[92] li d-dritt għar-rispett għall-ħajja privata u tal-familja għandu jinqara flimkien mal-obbligu li jkunu kkunsidrati l-aħjar interessi tat-tfal[93], waqt li jitqies il-bżonn li t-tfal iżommu relazzjoni personali maż-żewġ ġenituri tagħhom fuq bażi regolari[94]. Konsegwentement, meta Stat Membru jeżamina applikazzjoni, huwa għandu jiżgura li t-tfal ma jinfirdux mill-ġenituri tagħhom kontra r-rieda tagħhom, sakemm l-Istat Membru ma jiddeċidix li dik il-firda hija meħtieġa fl-aħjar interess tat-tfal skont il-liġi u l-proċeduri stabbiliti. Għandhom jingħataw ir-raġunijiet għal tali deċiżjoni sabiex jiġi ggarantit rieżami ġudizzjarju effettiv.

7.3.        Abbuż u frodi

Il-Kummissjoni tqis li huwa imperattiv li tittieħed azzjoni kontra l-abbuż jew il-frodi tad-drittijiet mogħtija minn din id-Direttiva. Fl-interessi tas-soċjetà kif ukoll ta’ applikanti ġenwini, il-Kummissjoni tinkoraġġixxi lill-Istati Membri biex jieħdu azzjoni serja b’konformità mad-dispożizzjonijiet tal-Artikoli 16(2) u 16(4).

L-Artikolu 16(2) jipprevedi li Stat Membru jista’ jiċħad, jirtira jew jirrifjuta li jġedded permess ta’ residenza ta’ membru tal-familja; jekk jiġi ppruvat li:

(a) intużat informazzjoni falza jew li tiżgwida, li ntużaw dokumenti foloz jew iffalsifikati, li kien hemm frodi jew li ntużaw mezzi illeċiti, jew

(b) iż-żwieġ, is-sħubija jew l-adozzjoni saru bl-iskop uniku li l-persuna kkonċernata tkun tista’ tidħol jew tirrisjedi fi Stat Membru (‘żwiġijiet jew relazzjonijiet ta’ konvenjenza’, ‘dikjarazzjonijiet foloz ta’ paternità/maternità’).

L-Istati Membri huma b’mod partikolari awtorizzati li jikkunsidraw il-fatt li żwieġ, sħubija jew adozzjoni saru wara li l-isponsor ikun inħariġlu l-permess ta’ residenza meta ssir il-valutazzjoni ta' tali każijiet.

L-Artikolu 16(4) jippermetti lill-Istati Membri biex jagħmlu verifiki u spezzjonijiet speċifiċi jekk ikun hemm raġuni li jissuspettaw li jkun hemm frodi, jew żwieġ, sħubija jew adozzjoni ta’ konvenjenza. Madankollu, mhumiex awtorizzati verifiki u spezzjonijiet ġenerali ta’ kategoriji speċifiċi ta’ żwieġ, sħubijiet jew adozzjoni.

Żwiġijiet ta’ konvenjenza jistgħu jikkonċernaw żwiġijiet ta’ persuni nazzjonali ta’ pajjiżi terzi ma’

(a) persuni nazzjonali oħra ta’ pajjiżi terzi li jirrisjedu fl-UE,

(b) persuni nazzjonali tal-UE li jkunu eżerċitaw id-dritt għall-moviment liberu jew

(c) persuni nazzjonali proprji.

Filwaqt li huma applikabbli drittijiet u regoli ġuridiċi differenti għar-riunifikazzjoni tal-familja f’dawn il-konstellazzjonijiet, id-definizzjonijiet ewlenin u t-tekniki ta' investigazzjoni u ta’ identifikazzjoni huma l-istess. Għal din ir-raġuni, it-Taqsima 4.2 tal-linji gwida tal-2009 dwar id-Direttiva dwar il-Moviment Liberu tista’, mutatis mutandis, sservi ta' referenza bħala gwida dwar id-definizzjonijiet[95].

Fil-Komunikazzjoni tagħha tal-25 ta’ Novembru 2013 dwar il-moviment liberu taċ-ċittadini tal-UE u l-familji tagħhom[96] il-Kummissjoni ħabbret li se tgħin lill-awtoritajiet biex jimplimentaw ir-regoli tal-UE li jippermettulhom jiġġieldu abbużi potenzjali tad-dritt għall-moviment liberu billi tħejji manwal dwar kif jiġu indirizzati żwiġijiet ta’ konvenjenza (Azzjoni 1). Dan il-manwal se jindirizza l-kwistjoni ta’ żwiġijiet ta’ konvenjenza bejn ċittadini tal-UE u persuni nazzjonali mhux tal-UE fil-kuntest tal-moviment liberu taċ-ċittadini tal-UE (Direttiva 2004/38/KE) u mhux bejn żewġ persuni nazzjonali mhux tal-UE fil-kuntest tad-Direttiva 2003/86/KE. Madankollu, jekk wieħed iżomm f’moħħu l-paralleli mal-aspetti operazzjonali tal-ġlieda kontra abbużi u frodi potenzjali tad-dritt tar-riunifikazzjoni tal-familja, dan il-manwal jista’, mutatis mutandis, iservi ta’ referenza għall-gwida, fejn relevanti, b’mod partikolari dwar tekniki u għodod tal-investigazzjoni u għall-kooperazzjoni transfruntiera.

Minħabba l-involviment ta’ kriminalità organizzata, l-indirizzar ta’ żwiġijiet ta’ konvenjenza effettivament jirrikjedi rispons operazzjonali, li jinvolvi l-kooperazzjoni tal-pulizija u l-kondiviżjoni tal-aħjar prattiki bejn awtoritajiet nazzjonali kompetenti fil-fora xierqa tal-infurzar tal-liġi. Għal dan l-għan, fiċ-ċiklu tal-Politika tal-UE għall-kriminalità internazzjonali organizzata u serja, fil-qafas tal-prijorità relatata mal-‘Faċilitazzjoni tal-Immigrazzjoni Illegali’[97] ġie inkluż għan strateġiku speċifiku (għan 4) relatat maż-żwiġijiet ta’ konvenjenza. Il-prijoritajiet taċ-ċiklu ta’ politika huma implimentati b’mod multidixxiplinarju permezz tal-azzjonijiet konġunti tal-awtoritajiet nazzjonali u l-aġenziji tal-Kummissjoni, bħall-Europol, u b’hekk ikunu possibbli iktar skambji operazzjonali bejn l-Istati Membri dwar aspetti differenti tal-kwistjoni iktar wiesgħa ta’ żwiġijiet ta’ konvenjenza marbuta mal-kriminalità organizzata.

7.4.        Valutazzjoni individwali

Skont il-QtĠ, l-Istati Membri huma obbligati li jagħmlu valutazzjoni bilanċjata u raġonevoli tal-interessi kollha kkonċernati, kemm meta tiġi implimentata d-Direttiva 2003/86 kif ukoll meta jiġu eżaminati applikazzjonijiet għar-riunifikazzjoni tal-familja[98]. Il-QtĠ tqis ukoll li l-Artikolu 17 jirrikjedi lill-Istati Membri biex jagħmlu valutazzjoni komprensiva tal-fatturi rilevanti kollha f’kull każ individwali. Dan l-obbligu japplika wkoll meta l-Istati Membri jkunu għamlu użu mill-possibbiltà li jirrikjedu evidenza li ġew issodisfati ċerti kundizzjonijiet (bħall-akkomodazzjoni, l-assigurazzjoni tas-saħħa u r-riżorsi fl-Artikolu 7), meta jivverifikaw jekk tfal li għandhom iktar minn 12 -il sena li jaslu indipendentement jissodisfawx kundizzjoni għall-integrazzjoni (Artikolu 4(1) in fine), meta t-tfal li għandhom iktar minn 15-il sena jippreżentaw applikazzjoni (Artikolu 4(6)), jew meta tkun meħtieġa età minima għall-konjuġi (Artikolu 4(5)). Ebda wieħed minn dawn il-fatturi kkunsidrat separatament ma jista’ awtomatikament iwassal għal deċiżjoni, iżda għandu jidħol fil-formula bħala wieħed mill-fatturi rilevanti[99].

Eżempji ta’ fatturi rilevanti oħra huma n-natura u s-solidità tar-relazzjonijiet familjali ta’ persuna; it-tul ta’ żmien ta’ residenza tagħha fl-Istat Membru; l-eżistenza ta’ familja; ir-rabtiet kulturali u soċjali mal-pajjiż tal-oriġini tagħha, l-età tat-tfal ikkonċernati, il-fatt li membru tal-familja twieled jew trabba fi Stat Membru; rabtiet ekonomiċi, kulturali u soċjali fl-Istat Membru; id-dipendenza tal-membri tal-familja; il-protezzjoni taż-żwiġijiet u/jew relazzjonijiet familjali.

L-Istati Membri jgawdu minn marġini ta’ diskrezzjoni wiesgħa meta jikkunsidraw kif xieraq il-fatturi rilevanti f’każ individwali. Madankollu huma limitati mill-prinċipji tal-Artikolu 8 tal-Konvenzjoni Ewropea dwar id-Drittijiet tal-Bniedem, l-Artikolu 7 tal-Karta tad-Drittijiet Fundamentali tal-Unjoni Ewropea dwar il-protezzjoni tal-familja u r-rispett għall-ħajja familjali, u l-ġurisprudenza rilevanti tal-Qorti Ewropea tad-Drittijiet tal-Bniedem u tal-QtĠ. Għandhom jiġi rispettati l-prinċipji li ġejjin: għandhom jiġu identifikati ċ-ċirkustanzi individwali kollha ta’ każ u l-piż mogħti lill-interessi individwali u pubbliċi għandhom ikunu simili għal dawk f’każijiet komparabbli. Barra minn hekk, l-ibbilanċjar tal-interessi individwali u pubbliċi rilevanti għandhom jidhru raġonevoli u proporzjonati. L-Istati Membri b’mod espliċitu għandhom jagħtu r-raġunijiet tagħhom fid-deċiżjonijiet ta’ ċaħda ta’ applikazzjonijiet[100].

X hija persuna nazzjonali ta’ pajjiż terz li tirrisjedi fi Stat Membru ma’ bintha minorenni. X tixtieq li jingħaqad magħha żewġha li huwa wkoll minn pajjiż terz, iżda l-introjtu tagħha ma jissodisfax il-limitu minimu tal-introjtu rikjest fl-Istat Membru. L-Istat Membru xorta waħda għandu jeżamina l-merti ta’ dan il-każ?

Iva, jeħtieġ li l-Istat Membru jevalwa l-fatturi rilevanti kollha fil-każ individwali, inkluż ir-rekwiżit tal-introjtu. L-Istat Membru jista’ jirrikjedi prova li X għandha riżorsi stabbli u regolari li huma suffiċjenti biex imantnu lilha u lill-membri tal-familja tagħha, iżda l-Istat Membru xorta għandu jeżamina l-applikazzjoni fl-interessi tat-tfal ikkonċernati u anke bl-għan li tiġi promossa l-ħajja familjali u sabiex jiġi evitat li jiġu mxekkla l-għan u l-effettività tad-Direttiva[101].

7.5.        Dritt għall-appell

Skont l-Artikolu 18, l-Istati Membri huma obbligati li jagħtu rimedju ġuridiku effettiv kontra deċiżjonijiet tal-awtoritajiet nazzjonali. Il-Kummissjoni tenfasizza li meta jiġi implimentat id-dritt tal-Unjoni, l-Istati Membri għandhom jirrispettaw id-dispożizzjonijiet tal-Karta tad-Drittijiet Fundamentali u għaldaqstant għandhom japplikaw id-dispożizzjoni tad-Direttiva dwar ir-rimedju b’konformità mad-dritt għal rimedju effettiv quddiem tribunal, kif stabbilit fl-Artikolu 47 tal-Karta u fil-ġurisprudenza tal-QtĠ dwar din il-kwistjoni[102].

Dan jimplika li għandu jkun disponibbli rieżami ġuridiku sħiħ li jikkonċerna l-merti u l-legalità. Għaldaqstant, id-deċiżjonijiet jistgħu jiġu appellati mhux biss fir-rigward tal-liġi, iżda anke tal-fatti ta’ każ. Ir-rikorrent huwa intitolat għal smigħ ġust u pubbliku fi żmien raġonevoli minn tribunal tal-appell li jkun indipendenti, imparzjali u stabbilit minn qabel bil-liġi. L-Artikolu 47 tal-Karta jipprovdi li għandu jkun hemm rimedju effettiv u smigħ ġust quddiem tribunal ġudizzjarju; għalhekk rieżami kważi ġudizzjarju jew amministrattiv jista’ ma jkunx adegwat.

Id-Direttiva espliċitament telenka d-dritt għall-appell kontra erba’ deċiżjonijiet possibbli biss[103]. Madankollu, il-ġurisprudenza tal-QtĠ tipprevedi li għandhom jingħataw rimedji effettivi fir-rigward ta’ kwalunkwe deċiżjoni relatata mar-restrizzjoni ta’ drittijiet suġġettivi mogħtija mid-Direttiva. L-Artikolu 47 tal-Karta japplika għad-drittijiet kollha previsti mid-Direttiva, inklużi pereżempju deċiżjonijiet dwar ir-restrizzjoni tad-dritt għall-impjieg[104] jew iċ-ċaħda li jingħata titlu ta’ residenza indipendenti[105]. Kwalunkwe konsegwenza ta’ nuqqas ta’ Stat Membru biex jiddeċiedi dwar applikazzjoni għal riunifikazzjoni tal-familja fil-perjodu ta’ żmien stipulat, kemm jekk b’ammissjoni awtomatika jew permezz ta’ appell effettiv kontra ċaħda awtomatika, għandu jiġi ddeterminat mil-leġiżlazzjoni nazzjonali tal-Istat Membru rilevanti[106]. Din il-leġiżlazzjoni nazzjonali għandha tiżgura proċedura effettiva biex ikun hemm rimedju fil-każ ta’ nuqqas amministrattiv biex tittieħed deċiżjoni permezz ta’ proċedura ta’ lment amministrattiv, jew fin-nuqqas ta’ dan, permezz ta’ proċedura ġudizzjarja.

Il-Kummissjoni tħeġġeġ lill-Istati Membri biex jagħtu d-dritt għall-appell kemm lill-isponsor kif ukoll lill-membru/membri tal-familja tiegħu sabiex dan id-dritt ikun jista’ jiġi eżerċitat b’mod effettiv.

[1]       Rapport mill-Kummissjoni lill-Parlament Ewropew u lill-Kunsill dwar l-Applikazzjoni tad-Direttiva 2003/86/KE dwar id-Dritt għar-Riunifikazzjoni tal-Familja, COM(2008) 610 finali.

[2]       Green Paper dwar id-dritt għar-riunifikazzjoni tal-familja ta’ ċittadini ta’ pajjiżi terzi li jgħixu fl-Unjoni Ewropea (Direttiva 2003/86/KE), COM(2011) 735 finali.

[3]       http://ec.europa.eu/dgs/home-affairs/what-is-new/public-consultation/2012/consulting_0023_en.htm.

[4]       Is-seba’ laqgħa tal-Forum Ewropew għall-Integrazzjoni: Smigħ Pubbliku dwar id-Dritt għar-Riunifikazzjoni tal-Familja ta’ Ċittadini ta’ Pajjiżi Terzi li jgħixu fl-UE, Brussell, 31 ta’ Mejju — 1 ta’ Ġunju 2012, ara http://ec.europa.eu/ewsi/en/policy/legal.cfm#; Rapport Sommarju, ara: http://ec.europa.eu/ewsi/UDRW/images/items/static_38_597214446.pdf.

[5]       Kawża C-540/03, Il-Parlament Ewropew vs Il-Kunsill tal-Unjoni Ewropea, is-27 ta’ Ġunju 2006, il-paragrafu 60.

[6]       B’analoġija mal-Kawża C-540/03, Il-Parlament Ewropew vs Il-Kunsill tal-Unjoni Ewropea, is-27 ta’ Ġunju 2006, il-paragrafi 54, 59, 61-62.

[7]       Kawża C-578/08, Chakroun, l-4 ta’ Marzu 2010, il-paragrafu 43.

[8]       Kawża C-578/08, Chakroun, l-4 ta’ Marzu 2010, il-paragrafu 44.

[9]       ‘Persuna nazzjonali ta’ pajjiż terz’ tfisser kwalunkwe persuna li mhijiex ċittadin tal-UE u li mhijiex persuna li tgawdi d-dritt tal-moviment ħieles skont id-dritt tal-Unjoni.

[10]     Artikolu 2 (a)-(d).

[11]     Artikolu 2(e) tad-Direttiva u l-Artikolu 1(2)(a) tar-Regolament tal-Kunsill (KE) Nru 1030/2002 tat-13 ta’ Ġunju 2002 li jippreskrivi format uniformi għall-permessi ta' residenza għaċ-ċittadini ta' pajjiz terz, kif emendat bir-Regolament tal-Kunsill (KE) Nru 380/2008 tat-18 ta’ April 2008.

[12]     Pereżempju, jekk il-permess tar-residenza huwa marbut ma’ impjieg, il-valutazzjoni teħtieġ li tikkunsidra ċ-ċirkustanzi kollha relatati għas-sitwazzjoni individwali, bħan-natura tal-impjieg, is-sitwazzjoni ekonomika tal-industrija kkonċernata, l-intenzjonijiet ta’ min iħaddem u tal-impjegat, u ma għandhiex tikkunsidra biss il-kuntratt tal-impjieg li potenzjalment jista’ jiġi mġedded.

[13]     B’analoġija mal-Kawża C-578/08, Chakroun, l-4 ta’ Marzu 2010, il-paragrafu 43.

[14]     Kawża C-540/03, Il-Parlament Ewropew vs Il-Kunsill tal-Unjoni Ewropea, is-27 ta’ Ġunju 2006, il-paragrafu 60.

[15]     Ara l-Artikolu 2, il-punti 9 u 11(b), Regolament tal-Kunsill (KE) Nru 2201/2003 tas-27 ta’ Novembru 2003 dwar il-ġurisdizzjoni u r-rikonoxximent u l-infurzar ta' sentenzi fi kwistjonijiet matrimonjali u kwistjonijiet ta' responsabbilità tal-ġenituri, u li jirrevoka r-Regolament (KE) Nru 1347/2000.

[16]     Pereżempju meta l-isponsor jew il-konjuġi tiegħu/tagħha ma jkollhomx il-kustodja unika u l-persuna li li taqsam il-kustodja tirrifjuta li taqbel jew ma tkunx tista’ tinstab.

[17]     Ara d-dok tal-Kunsill Nru 6504/00, p. 5, nota 7.

[18]     Direttiva tad-29 ta’ April 2004 dwar id-dritt taċ-ċittadini tal-Unjoni u l-membri tal-familja tagħhom biex jiċċaqilqu u jirrisjedu b’mod ħieles fit-territorju tal-Istati Membri (ĠU L 158, p. 77).

[19]     Ara fil-kuntest tad-Direttiva dwar il-Moviment Liberu: Kawża 327/82, Ekro, it-18 ta’ Jannar 1984, il-paragrafu 11; Kawża C-316/85, Lebon, it-18 ta’ Ġunju 1987, il-paragrafu 21; Kawża C-98/07, Nordania Finans u BG Factoring, is-6 ta’ Marzu 2008, il-paragrafu 17; u Kawża C-523/07, A, April 2009, il-paragrafu 34; Kawża C-83/11, Rahman et al., il-5 ta’ Settembru 2012, il-paragrafu 24.

[20]     Skont id-Direttiva dwar il-Moviment Liberu, l-Istati Membri għandhom obbligu li jippromwovu r-riunifikazzjoni mal-axxendenti filwaqt li skont id-Direttiva dwar ir-Riunifikazzjoni tal-Familja, ir-riunifikazzjoni għall-axxendenti hija deroga li hija awtorizzata biss jekk jiġu ssodisfati ċerti kundizzjonijiet.

[21]     B’analoġija mal-Kawża C-316/85, Lebon, it-18 ta’ Ġunju 1987, il-paragrafi 21-22; Kawża C-200/02, Zhu and Chen, id-9 ta’ Ottubru 2004, il-paragrafu 43; C-1/05, Jia, id-9 ta’ Jannar 2007, il-paragrafi 36-37; u Kawża C-83/11, Rahman et al., il-5 ta’ Settembru 2012, il-paragrafi 18-45; Kawżi C-356/11 u C-357/11, O. & S., is-6 ta’ Diċembru 2012, il-paragrafu 56.

[22]     B’analoġija mal-Kawża C-83/11, Rahman et al., il-5 ta’ Settembru 2012, il-paragrafi 23.

[23]     B’analoġija mal-Kawża C-1/05, Jia, id-9 ta’ Jannar 2007, il-paragrafu 37.

[24]     It-test tad-dipendenza għandu primarjament ikun, fid-dawl taċ-ċirkustanzi personali tagħhom, jekk il-mezzi finanzjarji tal-membri tal-familja jippermettulhomx li jgħixu fil-livell minimu ta’ sussistenza fil-pajjiż tar-residenza normali tagħhom (L-Avukat Ġenerali Geelhoed fil-Kawża C-1/05, Jia, id-9 ta’ Jannar 2007, il-paragrafu 96).

[25]     B’analoġija mal-Kawża C-316/85, Lebon, it-18 ta’ Ġunju 1987, il-paragrafi 21-22.

[26]     B’analoġija mal-Kawża C-83/11, Rahman et al., il-5 ta’ Settembru 2012, il-paragrafi 36-40.

[27]     B’analoġija mal-Kawża C-578/08, Chakroun, l-4 ta’ Marzu 2010, il-paragrafu 43.

[28]     B’analoġija mal-Kawża C-578/08, Chakroun, l-4 ta’ Marzu 2010, il-paragrafu 48.

[29]     B’analoġija mal-Kawża C-540/03, Il-Parlament Ewropew vs Il-Kunsill tal-Unjoni Ewropea, is-27 ta’ Ġunju 2006, il-paragrafi 99-101.

[30]     L-Artikolu 3(5) jipprevedi b’mod espliċitu li l-Istati Membri għandhom il-possibbiltà li jadottaw jew iżommu kundizzjonijiet iktar favorevoli.

[31]     L-Istati Membri jistgħu jikkunsidraw, pereżempju, derogi fil-każ tat-trabi tat-twelid, persuni nazzjonali ta’ pajjiżi terzi li huma eżentati minn viża, sitwazzjoni li hija meqjusa fl-aħjar interess ta’ tfal minorenni, relazzjoni li tippredata d-dħul u fejn is-sħab għexu flimkien għal tul ta’ żmien konsiderevoli, raġunijiet umanitarji eċċ. Dawn huma eżempji mhux eżawrjenti u dejjem jiddependu fuq il-każ individwali.

[32]     B’analoġija mal-Kawża C-508/10, Il-Kummissjoni Ewropea vs Ir-Renju tal-Pajjiżi l-Baxxi, is-26 ta’ April 2012, il-paragrafi 62, 64-65.

[33]     B’analoġija mal-Kawża C-508/10, Il-Kummissjoni Ewropea vs Ir-Renju tal-Pajjiżi l-Baxxi, is-26 ta’ April 2012, il-paragrafi 69-70, 74 u 79.

[34]     B’analoġija mal-Kawża C-508/10, Il-Kummissjoni Ewropea vs Ir-Renju tal-Pajjiżi l-Baxxi, is-26 ta’ April 2012, il-paragrafu 77.

[35]     B’analoġija mal-Kawża C-578/08, Chakroun, l-4 ta’ Marzu 2010, il-paragrafu 43.

[36]     Ara l-Artikolu 18.

[37]     Filwaqt li l-kuntest, l-iskop u r-reġim ġuridiku tad-Direttiva 2004/38/KE mhuwiex l-istess, il-ġurisprudenza msemmija fit-taqsima 3 tal-linji gwida tal-2009, dwar id-Direttiva dwar il-Moviment Liberu (COM(2009) 313 final, pp. 10-14), tista’, sservi mutatis mutandis, bħala sfond għall-Istati Membri u l-qrati nazzjonali.

[38]     Artikolu 18 tad-Direttiva tal-Kunsill 2003/109/KE tal-25 ta’ Novembru 2003 dwar l-istatus ta' ċittadini ta' pajjiżi terzi li jkunu residenti għat-tul.

[39]     Kawża C-578/08, Chakroun, l-4 ta’ Marzu 2010, il-paragrafu 43; Kawżi C-356/11 u C-357/11, O. & S., is-6 ta’ Diċembru 2012, para 74.

[40]     Kawżi C-356/11 u C-357/11, O. & S., is-6 ta’ Diċembru 2012, il-paragrafu 82.

[41]     Kawża C-578/08, Chakroun, l-4 ta’ Marzu 2010, il-paragrafu 46; Ara b’analoġija l-Kawża C-140/12, Brey, id-19 ta’ Settembru 2013, il-paragrafu 61.

[42]     Kawża C-578/08, Chakroun, l-4 ta’ Marzu 2010, il-paragrafu 45.

[43]     Kawża C-578/08, Chakroun, l-4 ta’ Marzu 2010, il-paragrafu 49.

[44]     Kawżi C-356/11 u C-357/11, O. & S., is-6 ta’ Diċembru 2012, il-paragrafu 73; Kawża C-578/08, Chakroun, l-4 ta’ Marzu 2010, il-paragrafu 52.

[45]     Kawża C-578/08, Chakroun, l-4 ta’ Marzu 2010, il-paragrafi 43 u 47.

[46]     Kawża C-578/08, Chakroun, l-4 ta’ Marzu 2010, il-paragrafu 48.

[47]     Kawżi C-356/11 u C-357/11, O. & S., is-6 ta’ Diċembru 2012, il-paragrafu 72.

[48]     B’kuntrast, fil-mument tat-tiġdid tal-permess ta’ residenza, l-Artikolu 16(1)(a) jimponi obbligu fuq l-Istat Membru biex jikkunsidra l-kontribuzzjonijiet tal-membri tal-familja għall-introjtu tal-unità domestika jekk l-isponsor ma jkollux riżorsi suffiċjenti mingħajr ma jirrikorri għas-sistema tal-assistenza soċjali. Peress li ma hemm l-ebda dispożizzjoni li tipprojbixxi dan, l-Istati Membri jistgħu jikkunsidraw ukoll il-kontribuzzjonijiet tal-membri tal-familja fil-mument tal-applikazzjoni għall-ewwel permess ta’ residenza.

[49]     Kawża C-578/08, Chakroun, l-4 ta’ Marzu 2010, il-paragrafi 64-66.

[50]     Dwar l-integrazzjoni ara l-Prinċipji Bażiċi Komuni għall-Politika tal-Integrazzjoni tal-Immigranti fl-Unjoni Ewropea, Kunsill tal-Unjoni Ewropea, l-2618–il Laqgħa tal-Kunsill, Ġustizzja u l-Affarijiet Interni, tad-19 ta’ Novembru 2004, 14615/04 (Presse 321); u l-Komunikazzjoni mill-Kummissjoni lill-Parlament Ewropew, lill-Kunsill, lill-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew u lill-Kumitat tar-Reġjuni tal-20 ta’ Lulju 2011 dwar l-Aġenda Ewropea għall-Integrazzjoni ta' Persuni bin-Nazzjonalità ta' Pajjiżi Terzi, COM(2011) 455 finali.

[51]     Kawża C-578/08, Chakroun, l-4 ta’ Marzu 2010, il-paragrafu 43.

[52]     L-għan tal-klawżola ta’ sospensjoni huwa li jirrifletti l-kapaċità tat-tfal għall-integrazzjoni f’etajiet żgħar (premessa 12).

[53]     Il-legalità ta' tali distinzjoni bejn kategoriji differenti ta’ persuni ġiet ikkonfermata fil-Kawża C-540/03, Il-Parlament Ewropew vs Il-Kunsill tal-Unjoni Ewropea, is-27 ta’ Ġunju 2006, il-paragrafu 75.

[54]     Statistika u evalwazzjonijiet tal-impatt tal-politika kwalitattiva jistgħu jikkostitwixxu indikazzjonijiet li ċertu miżuri jikkostitwixxu ostakli fattwali għar-riunifikazzjoni tal-familja.

[55]     Ir-rifjut awtomatiku tar-riunifikazzjoni tal-familja bħala konsegwenza ta' li persuna ma għaddietx minn eżami tal-integrazzjoni, jista’ jwassal għal ksur tal-Artikolu 17, l-Artikolu 5(5) u l-Artikolu 8 tal-Karta Ewropea tad-Drittijiet tal-Bniedem.

[56]     L-unika sitwazzjoni li fiha problemi ta’ integrazzjoni jistgħu jwasslu għar-rifjut tinsab fl-aħħar subparagrafu tal-Artikolu 4(1) f’każ li l-Istat Membru jkun ivverifika li ma ġietx issodisfata kundizzjoni għall-integrazzjoni.

[57]     Artikolu 17 u l-Artikolu 5(5).

[58]     Kawża C-540/03, Parlament Ewropew vs Kunsill tal-Unjoni Ewropea, is-27 ta’ Ġunju 2006, il-paragrafi 99-101.

[59]     Kawża C-540/03, Il-Parlament Ewropew vs Il-Kunsill tal-Unjoni Ewropea, is-27 ta’ Ġunju 2006, il-paragrafi 97-98.

[60]     Il-"perjodu ta’ stennija" huwa rekwiżit fakultattiv għall-eżerċitar tad-dritt tar-riunifikazzjoni tal-familja, filwaqt li l-"perjodu ta’ eżaminazzjoni" huwa perjodu ta’ żmien previst li jippermetti lill-Istati Membri biex jipproċessaw u jeżaminaw l-applikazzjonijiet.

[61]     Artikolu 3(1).

[62]     Kawża C-578/08, Chakroun, l-4 ta’ Marzu 2010, il-paragrafi 59-64.

[63]     B’analoġija mal-Kawża C-508/10, Il-Kummissjoni Ewropea vs Ir-Renju tal-Pajjiżi l-Baxxi, is-26 ta’ April 2012, il-paragrafi 69 u 79.

[64]     Ara l-premessa 15.

[65]     B’analoġija mal-Kawża C-540/03, Il-Parlament Ewropew vs Il-Kunsill tal-Unjoni Ewropea, is-27 ta’ Ġunju 2006, il-paragrafu 60.

[66]     B’analoġija mal-Kawża C-578/08, Chakroun, l-4 ta’ Marzu 2010, il-paragrafu 43.

[67]     Premessa 8.

[68]     Diffikultajiet bħal pereżempju l-proċess li ħafna drabi jieħu fit-tul sabiex jiġu intraċċati membri tal-familja, il-provvista ta' dokumentazzjoni u l-kisba ta' dokumenti uffiċjali, l-ittrattar ma’ awtoritajiet (potenzjalment ostili) fil-pajjiż tal-oriġini tagħhom eċċ. f’perjodu ta’ żmien limitat.

[69]     Fir-rigward ta’ applikazzjonijiet li jikkonċernaw il-membri tal-familja nukleari msemmija fl-Artikolu 4(1).

[70]     B’analoġija mal-Kawżi C-356/11 u C-357/11, O. & S., tas-6 ta’ Diċembru 2012, il-paragrafu 81; Kawża C-540/03, Il-Parlament Ewropew vs Il-Kunsill tal-Unjoni Ewropea, is-27 ta’ Ġunju 2006, il-paragrafi 62-64.

[71]     B’analoġija mal-Kawża C-540/03, Il-Parlament Ewropew vs Il-Kunsill tal-Unjoni Ewropea, is-27 ta’ Ġunju 2006, il-paragrafi 66, 88, 99 u 100.

[72]     Wieħed għandu jżomm f’moħħu li t-testijiet tad-DNA ma jistgħux jagħtu prova ta’ żwieġ u membri estiżi jew dipendenti tal-familja, speċjalment f’każijiet ta’ adozzjoni, mhumiex dejjem affordabbli jew disponibbli f’postijiet aċċessibbli għar-refuġjati jew għall-membri tal-familja tagħhom, u jistgħu jikkawżaw dewmien f’xi każijiet.

[73]     Kummissarju Għoli tan-NU għar-Refuġjati (UNHCR), "UNHCR Note on DNA Testing to Establish Family Relationships in the Refugee Context", Ġunju 2008, disponibbli fuq: http://www.refworld.org/docid/48620c2d2.html.

[74]     B’analoġija mal-Kawża C-508/10, Il-Kummissjoni Ewropea vs Ir-Renju tal-Pajjiżi l-Baxxi, is-26 ta’April 2012, il-paragrafi 69 u 79.

[75]     Ir-ritorn minn Stat, permezz ta’ kwalunkwe mod, ta’ individwu għat-territorju ta’ Stat ieħor li fih huwa jista’ jiġi ppersegwitat għal raġunijiet ta’ razza, reliġjon, nazzjonalità, sħubija fi grupp soċjali partikolari jew opinjoni politika, jew jekk ikun hemm riskju serju li jkun suġġett għall-piena kapitali, tortura jew trattament jew kastig inuman jew degradanti.

[76]     Ara l-Artikolu 17.

[77]     B’konformità mal-Artikolu 28 tal-Konvenzjoni tal-1951 dwar l-Istatus tar-Refuġjati.

[78]     Id-Direttiva tal-Kunsill 2001/55/KE espliċitament tintitola lill-benefiċjarji ta’ protezzjoni temporanja biex jerġgħu jingħaqdu mal-membri tal-familja tagħhom.

[79]     Id-Direttiva 2011/95/UE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tat-13 ta’ Diċembru 2011 dwar standards għall-kwalifika ta’ ċittadini nazzjonali ta’ pajjiżi terzi jew persuni mingħajr stat bħala benefiċjarji ta’ protezzjoni internazzjonali, għal stat uniformi għar-refuġjati jew għal persuni eliġibbli għal protezzjoni sussidjarja, u għall-kontenut tal-protezzjoni mogħtija, ĠU L 337, 20.12.2011, p. 9.

[80]     Sistema Ewropea Komuni dwar l-Ażil.

[81]     Kawża C-256/11, Dereci, il-15 ta’ Novembru 2011, il-paragrafu 72; Kawża C-127/08, Metock, il-25 ta’ Lulju 2008, il-paragrafu 79.

[82]     Premessa 13.

[83]     Fuq il-Portal tal-Kummissjoni dwar l-Immigrazzjoni fl-UE u l-websajts nazzjonali tal-Istati Membri.

[84]     Artikolu 24(2) tal-Karta tad-Drittijiet Fundamentali tal-UE.

[85]     Artikolu 7 tal-Karta tad-Drittijiet Fundamentali tal-UE.

[86]     Artikoli 24(2) u (3) tal-Karta tad-Drittijiet Fundamentali tal-UE.

[87]     Kawżi C-356/11 u C-357/11, O. & S., is-6 ta’ Diċembru 2012, il-paragrafu 80.

[88]     Kawża C-540/03, Il-Parlament Ewropew vs Il-Kunsill tal-Unjoni Ewropea, is-27 ta’ Ġunju 2006, il-paragrafu 57.

[89]     Is-sitt premessa tal-preambolu tal-Konvenzjoni dwar id-Drittijiet tat-Tfal.

[90]     Artikolu 9(1) tal-Konvenzjoni dwar id-Drittijiet tat-Tfal.

[91]     Artikolu 10(1) tal-Konvenzjoni tad-Drittijiet tat-Tfal.

[92]     Kawża C-540/03, Il-Parlament Ewropew vs Il-Kunsill tal-Unjoni Ewropea, is-27 ta’ Ġunju 2006, il-paragrafu 58.

[93]     Artikolu 24(2) tal-Karta tad-Drittijiet Fundamentali tal-UE.

[94]     Artikolu 24(3) tal-Karta tad-Drittijiet Fundamentali tal-UE.

[95]     Komunikazzjoni mill-Kummissjoni lill-Parlament Ewropew u lill-Kunsill tat-2 ta' Lulju 2009 dwar gwida għal traspożizzjoni u applikazzjoni aħjar tad-Direttiva 2004/38/KE dwar id-drittijiet taċ-ċittadini tal-Unjoni u tal-membri tal-familja tagħhom biex jiċċaqilqu u jgħixu liberament fit-territorju tal-Istati Membri, COM(2009) 313 finali, pp. 15-17.

[96]     Komunikazzjoni tal-Kummissjoni lill-Parlament Ewropew, lill-Kunsill, lill-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew u lill-Kumitat tar-Reġjuni tal-25 ta' Novembru 2013 li ġġib l-isem "Il-moviment liberu taċ-ċittadini tal-UE u l-familji tagħhom: Ħames azzjonijiet li jagħmlu differenza", COM(2013) 837 finali.

[97]     Implimentazzjoni taċ-ċiklu tal-Politika tal-UE għall-kriminalità internazzjonali organizzata u serja: Pjan Strateġiku Multiannwali relatat mal-prijorità tal-UE għall-ġlieda kontra l-kriminalità ‘l-immigrazzjoni illegali’.

[98]     Kawżi C-356/11 u C-357/11, O. & S., is-6 Diċembru 2012, il-paragrafu 81.

[99]     Kawża C-540/03, Il-Parlament Ewropew vs Il-Kunsill tal-Unjoni Ewropea, is-27 ta’ Ġunju 2006, il-paragrafi 66, 87, 88, 99 u 100.

[100]    Artikolu 5(4), is-subparagrafu 3.

[101]    Kawżi C-356/11 u C-357/11, O. & S., is-6 Diċembru 2012, il-paragrafu 82.

[102]    Artikolu 51(1) tal-Karta tad-Drittijiet Fundamentali; Kawża C-540/03, Il-Parlament Ewropew vs Il-Kunsill tal-Unjoni Ewropea, is-27 ta’ Ġunju 2006, il-paragrafu 105; Ara wkoll il-Kawżi C-402/05 P u C-415/05 P, Kadi u Al Barakaat, it-3 ta’ Settembru 2008; Rapport mill-Kummissjoni lill-Parlament Ewropew u lill-Kunsill dwar l-Applikazzjoni tad-Direttiva 2003/86/KE dwar id-Dritt għar-Riunifikazzjoni tal-Familja, COM(2008) 610 finali.

[103]    Iċ-ċaħda ta’ applikazzjoni għar-riunifikazzjoni tal-familja, iċ-ċaħda li jiġi mġedded permess ta’ residenza u l-ordni għat-tneħħija mit-territorju ta’ Stat Membru.

[104]    Artikolu 14(2).

[105]    Artikolu 15.

[106]    Artikolu 5(4), is-subparagrafu 3, it-tieni sentenza.