Proposta għal DIRETTIVA TAL-PARLAMENT EWROPEW U TAL-KUNSILL dwar ċerti regoli li jirregolaw l-azzjonijiet għad-danni skont il-liġi nazzjonali għall-ksur tad-dispożizzjonijiet tal-liġi dwar il-kompetizzjoni tal-Istati Membri u tal-Unjoni Ewropea /* COM/2013/0404 final - 2013/0185 (COD) */
MEMORANDUM TA’ SPJEGAZZJONI 1. KUNTEST TAL-PROPOSTA 1.1. Kuntest ġenerali Ir-Regolament Nru 1/2003[1] jagħti effett lir-regoli
tal-UE li jipprojbixxu l-ftehimiet antikompetittivi (inklużi l-kartelli) u
l-abbużi ta’ pożizzjonijiet dominanti (“ir-regoli tal-UE dwar
il-kompetizzjoni”) li huma stabbiliti fl-Artikoli 101 u 102 tat-Trattat
dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea (“it-Trattat”), billi jistabbilixxi
l-kundizzjonijiet li taħthom il-Kummissjoni, l-awtoritajiet nazzjonali
tal-kompetizzjoni (national competition authorities - “NCAs”) u l-qrati
nazzjonali japplikaw dawn id-dispożizzjonijiet f’każijiet
individwali. Ir-Regolament Nru 1/2003 jipprovdi
lill-Kummissjoni u lill-NCAs setgħat biex japplikaw l-Artikoli 101 u
102 tat-Trattat[2].
Il-Kummissjoni tista’ timponi multi fuq impriżi li jkunu kisru dawn
id-dispożizzjonijiet[3].
Is-setgħat tal-NCAs huma stabbiliti fl-Artikolu 5 tar-Regolament
Nru 1/2003. L-applikazzjoni tar-regoli tal-UE dwar il-kompetizzjoni
mill-Kummissjoni u l-NCas hija magħrufa b’mod komuni bħala l-infurzar
pubbliku tal-liġi tal-UE dwar il-kompetizzjoni. Flimkien mal-infurzar pubbliku, l-effett
dirett tal-Artikoli 101 u 102 tat-Trattat ifisser li dawn
id-dispożizzjonijiet joħolqu drittijiet u obbligi
għall-individwi, li jistgħu jiġu infurzati mill-qrati nazzjonali
tal-Istati Membri[4].
Dan huwa msejjaħ l-infurzar privat tar-regoli tal-UE dwar
il-kompetizzjoni. Il-pretensjonijiet għad-danni
għall-ksur tal-Artikoli 101 u 102 tat-Trattat jikkostitwixxu qasam
importanti tal-infurzar privat tal-liġi tal-UE dwar il-kompetizzjoni. Minn
dan l-effett dirett tal-projbizzjonijiet stipulati fl-Artikoli 101 u 102
tat-Trattat isegwi li kull individwu jista' jitlob kumpens
għall-ħsara mġarrba, fejn ikun hemm rabta kawżali bejn dik
il-ħsara u l-ksur tar-regoli tal-UE dwar il-kompetizzjoni[5].
Il-partijiet milquta għandhom ikunu jistgħu jfittxu kumpens mhux biss
għat-telf reali mġarrab (damnum emergens) iżda wkoll
għall-gwadann li ġew imċaħħda minnu (telf ta’ profitti
jew lucrum cessans) kif ukoll l-imgħax[6]. Il-kumpens
għall-ħsara kkawżata mill-ksur tar-regoli tal-UE dwar
il-kompetizzjoni ma jistax jinkiseb permezz tal-infurzar pubbliku. L-għoti
ta’ kumpens huwa barra mill-qasam ta’ kompetenza tal-Kummissjoni u l-NCAs u
fil-kompetenza tal-qrati nazzjonali u tal-liġi u l-proċedura
ċivili. Il-konformità mar-regoli tal-UE dwar
il-kompetizzjoni għalhekk hija żgurata permezz tal-infurzar pubbliku
b’saħħtu ta’ dawn ir-regoli mill-Kummissjoni u l-NCAs, flimkien
mal-infurzar privat mill-qrati nazzjonali. 1.2. Raġunijiet għall-proposta
u l-għanijiet tagħha Din il-proposta għandha l-għan li
tiżgura l-infurzar effettiv tar-regoli tal-UE dwar il-kompetizzjoni billi (i) li tiġi ottimizzata
l-interazzjoni bejn l-infurzar pubbliku u privat tal-liġi dwar
il-kompetizzjoni; kif ukoll (ii) li jiġi żgurat li
l-vittmi tal-ksur tar-regoli tal-UE dwar il-kompetizzjoni jistgħu jiksbu
l-kumpens sħiħ għall-ħsara li jkunu ġarrbu. L-ottimizzazzjoni tal-interazzjoni bejn
l-infurzar pubbliku u privat tal-liġi dwar il-kompetizzjoni L-infurzar globali tar-regoli tal-UE dwar
il-kompetizzjoni huwa garantit l-aħjar permezz tal-infurzar pubbliku u
privat kumplimentari. Madankollu, il-qafas legali eżistenti ma jirregolax
tajjeb l-interazzjoni bejn iż-żewġ aspetti tal-infurzar tal-liġi
tal-UE dwar il-kompetizzjoni. Impriża li tikkunsidra li tikkoopera ma'
awtorità tal-kompetizzjoni fil-kuntest tal-programm tagħha ta' klemenza
(li fih l-impriża tistqarr il-parteċipazzjoni tagħha f’kartell
biex tkun tista' tikseb l-immunità jew it-tnaqqis tal-multa), ma tistax tkun
taf fiż-żmien tal-kooperazzjoni tagħha jekk il-vittmi tal-ksur
tal-liġi dwar il-kompetizzjoni se jkollhomx aċċess jew le
għall-informazzjoni li tkun ipprovdiet b'mod volontarju lill-awtorità
tal-kompetizzjoni. B’mod partikolari, fis-sentenza tagħha Pfleiderer
tal-2011 tal-Qorti tal-Ġustizzja tal-Unjoni Ewropea (aktar ’il quddiem:
"il-Qorti")[7],
iddikjarat li, fin-nuqqas tal-liġi tal-UE, hija l-qorti nazzjonali li
għandha tiddeċiedi fuq il-bażi tal-liġi nazzjonali u skont
il-każ jekk għandhiex tippermetti d-divulgazzjoni tad-dokumenti,
inklużi d-dokumenti tal-klemenza. Meta tieħu tali
deċiżjoni, il-qorti nazzjonali għandha tikseb bilanċ bejn
l-interess li jiġi protett l-infurzar pubbliku effettiv tar-regoli tal-UE
dwar il-kompetizzjoni u l-interess li jiġi żgurat li d-dritt
għal kumpens sħiħ jista' jiġi eżerċitat b'mod
effettiv. Dan jista’ jwassal għal diskrepanzi bejn l-Istati Membri u anke
fi ħdanhom fir-rigward tad-divulgazzjoni tal-evidenza mill-fajls
tal-awtoritajiet tal-kompetizzjoni. Barra minn hekk, l-inċertezza li
tirriżulta dwar jekk l-informazzjoni relatata mal-klemenza tkunx tista'
tiġi divulgata x'aktarx li tinfluwenza l-għażla ta' impriża
li tikkoopera jew le mal-awtoritajiet tal-kompetizzjoni fil-programm ta’
klemenza tagħhom. Fin-nuqqas ta’ azzjoni li hija legalment vinkolanti
fil-livell tal-UE, l-effettività tal-programmi ta’ klemenza — li jikkostitwixxu
strumenti importanti ħafna fl-infurzar pubbliku tar-regoli tal-UE dwar
il-kompetizzjoni — tista' għalhekk tiġi kompromessa serjament mir-riskju
ta' divulgazzjoni ta' ċerti dokumenti fl-azzjonijiet għad-danni
quddiem il-qrati nazzjonali. Il-ħtieġa li tiġi rregolata
l-interazzjoni tal-infurzar privat u pubbliku ġiet ikkonfermata
fit-tweġibiet tal-partijiet interessati għall-konsultazzjoni pubblika
dwar il-White Paper tal-2008 dwar azzjonijiet għad-danni għal ksur
tar-regoli tal-UE dwar l-antitrust ("White Paper")[8] u l-konsultazzjoni tal-2011
dwar approċċ Ewropew koerenti għar-rimedju kollettiv[9].
Ir-Riżoluzzjoni ta' Mejju 2012 tal-Kapijiet tal-Awtoritajiet
tal-Kompetizzjoni Ewropej enfasizzat ukoll l-importanza tal-protezzjoni
tal-materjal ta' klemenza fil-kuntest tal-azzjonijiet għad-danni
ċivili[10].
Il-Parlament Ewropew enfasizza ripetutament li l-infurzar pubbliku fil-qasam
tal-kompetizzjoni huwa essenzjali u talab lill-Kummissjoni biex tiżgura li
l-infurzar privat ma jikkompromettix l-effettività tal-programmi ta' klemenza
jew tal-proċeduri ta' riżolviment[11]. L-ewwel għan ewlieni ta’ din il-proposta
għalhekk huwa li tiġi ottimizzata l-interazzjoni bejn l-infurzar
pubbliku u privat tar-regoli tal-UE dwar il-kompetizzjoni, filwaqt li jiġi
żgurat li l-Kummissjoni u l-NCAs ikunu jistgħu jżommu politika
ta’ infurzar pubbliku b’saħħtu, u filwaqt li l-vittmi ta’ ksur tal-liġi
dwar il-kompetizzjoni jistgħu jiksbu kumpens tal-ħsara mġarrba. L-iżgurar tal-eżerċizzju
effettiv tad-dritt tal-vittmi għal kumpens sħiħ It-tieni għan ewlieni huwa li jiġi
żgurat li l-vittmi tal-ksur tar-regoli tal-UE dwar il-kompetizzjoni jkunu
jistgħu jiksbu b'mod effettiv kumpens għall-ħsara li
ġarrbu. Filwaqt li d-dritt għall-kumpens huwa
ggarantit mit-Trattat innifsu u jifforma parti mill-acquis communautaire,
l-eżerċizzju prattiku ta’ dan id-dritt huwa ħafna drabi
diffiċli jew kważi impossibbli minħabba r-regoli u l-proċeduri
applikabbli. Minkejja xi sinjali reċenti ta’ titjib f’xi Stati Membri, sa
issa, il-maġġoranza tal-vittmi ta’ ksur tar-regoli tal-UE dwar
il-kompetizzjoni fil-prattika ma jieħdux kumpens għall-ħsara
mġarrba. Sa mill-2005, fil-Green Paper tagħha dwar
Azzjonijiet għad-danni għal ksur tar-regoli tal-KE dwar l-antitrust[12] (“il-Green Paper”),
il-Kummissjoni identifikat l-ostakoli ewlenin għal sistema aktar effettiva
ta’ azzjonijiet għad-danni tal-antitrust. Illum, dawn l-istess ostakoli
għadhom jeżistu fil-maġġoranza l-kbira tal-Istati Membri.
Dawn jirrigwardaw (i) il-kisba tal-evidenza
meħtieġa biex tingħata prova tal-każ; (ii) in-nuqqas ta’ mekkaniżmi ta'
rimedju kollettiv, speċjalment għall-konsumaturi u l-SMEs; (iii) in-nuqqas ta’ regoli ċari
dwar id-difiża bbażata fuq it-trasferiment; (iv) in-nuqqas ta' valur probatorju
ċar tad-deċiżjonijiet tal-NCA; (v) il-possibbiltà li titressaq azzjoni
għad-danni wara li awtorità tal-kompetizzjoni tkun sabet ksur; kif ukoll (vi) kif tista' tiġi kkwantifikata
l-ħsara tal-antitrust. Minbarra dawn l-ostakoli sostantivi
speċifiċi għall-kumpens effettiv, teżisti diversità kbira
fir-rigward ir-regoli legali nazzjonali li jirregolaw l-azzjonijiet
għad-danni tal-antitrust u li din id-diversità fil-fatt kibret fis-snin
reċenti. Din id-diversità tista’ tikkawża inċertezza legali
għall-partijiet kollha involuti f’azzjonijiet għad-danni
tal-antitrust, li mbagħad twassal għal infurzar privat mhux effettiv
tar-regoli dwar il-kompetizzjoni, speċjalment fil-każijiet bejn
il-fruntieri. Bħala rimedju għal din
is-sitwazzjoni, it-tieni għan ewlieni ta’ din il-proposta huwa li
jiġi żgurat li fl-Ewropa kollha, il-vittmi tal-ksur tar-regoli tal-UE
dwar il-kompetizzjoni jkollhom aċċess għal mekkaniżmi
effettivi għall-kisba ta’ kumpens sħiħ għall-ħsara li
jkunu ġarrbu. Dan iwassal għal kundizzjonijiet aktar indaqs
għall-impriżi fis-suq intern. Barra minn hekk, jekk il-possibbiltà li
min jikser l-Artikoli 101 jew 102 tat-Trattat ikollu jħallas
l-ispejjeż tal-ksur tiegħu tikber, dan mhux biss se jneħħi
l-piż tal-ispejjeż mill-vittmi tal-imġiba illegali, iżda
jkun ukoll ta' inċentiv għal konformità aħjar mar-regoli tal-UE
dwar il-kompetizzjoni. Sabiex jinkiseb dan l-għan,
il-Kummissjoni ressqet proposti konkreti ta’ politika fil-White Paper
tagħha tal-2008. Fil-konsultazzjoni pubblika li saret wara,
is-soċjetà ċivili u l-partijiet interessati istituzzjonali bħal
pereżempju l-Parlament Ewropew[13]
u l-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew[14]
laqgħu tajjeb dawn il-miżuri ta' politika u talbu għal
leġiżlazzjoni speċifika tal-UE dwar l-azzjonijiet
għad-danni tal-antitrust[15]. 1.3. Dispożizzjonijiet
eżistenti fil-qasam tal-proposta –
Ir-Regolament tal-Kunsill Nru 1/2003 fuq
l-implimentazzjoni tar-regoli tal-kompetizzjoni mniżżlin
fl-Artikoli [101] u [102] tat-Trattat ·
Skont l-Artikolu 2, il-piż tal-provi ta’
ksur tal-Artikolu 101(1) jew tal-Artikolu 102 tat-Trattat
għandha ġġorru l-parti li qed tallega l-ksur. Jekk il-parti li
qed tiddefendi tapplika għall-benefiċċji tal-Artikolu 101(3)
tat-Trattat, din għandha ġġorr il-piż tal-provi li
l-kundizzjonijiet ta’ dak il-paragrafu huma ssodisfati. Dawn ir-regoli
japplikaw kemm għall-infurzar pubbliku kif ukoll għall-azzjonijiet
ta’ kumpens tal-ħsara kkawżata minn ksur tal-Artikolu 101 jew
102 tat-Trattat. ·
L-Artikolu 15(1) jipprevedi li
fil-proċedimenti għall-applikazzjoni tal-Artikolu 101 jew 102
tat-Trattat, il-qrati nazzjonali jistgħu jitolbu lill-Kummissjoni biex
tagħtihom l-informazzjoni fil-pussess tagħha. L-Avviż
tal-Kummissjoni dwar il-kooperazzjoni bejn il-Kummissjoni u l-qrati tal-Istati
Membri tal-UE fl-applikazzjoni tal-Artikoli 101 u 102 tat-Trattat[16] jelabora fuq
l-interpretazzjoni u l-applikazzjoni prattika ta’ din id-dispożizzjoni. ·
L-Artikolu 16(1) jipprevedi li meta l-qrati
nazzjonali jiddeċiedu dwar ftehimiet, deċiżjonijiet jew prattiki
skont l-Artikolu 101 jew l-Artikolu 102 tat-Trattat li diġà huma
s-suġġett ta’ deċiżjoni tal-Kummissjoni, ma jistgħux
jieħdu deċiżjonijiet li jmorru kontra d-deċiżjoni adottata
mill-Kummissjoni. Il-qrati nazzjonali għandhom ukoll jevitaw li
jagħtu deċiżjonijiet li jkunu f’kunflitt ma deċiżjoni
li tkun qed tqis il-Kummissjoni f’proċedimenti li tkun bdiet. Għal
dan, il-qorti nazzjonali tista’ tivvaluta jekk huwiex meħtieġ li
twaqqaf il-proċedimenti pendenti li jkollha. –
Ir-Regolament tal-Kunsill Nru 44/2001 fih
regoli dwar il-ġurisdizzjoni u r-rikonoxximent u l-infurzar ta'
deċiżjonijiet f’kwistjonijiet ċivili jew kummerċjali[17]. Taħt il-kundizzjonijiet
stipulati f’dak ir-Regolament il-qrati tal-Istati Membri għandhom
ġurisdizzjoni li jisimgħu każi ta’ azzjonijiet għad-danni
tal-antitrust u s-sentenzi f’azzjonijiet bħal dawn huma rikonoxxuti u
infurzati fi Stati Membri oħra. –
Ir-Regolament tal-Kunsill Nru 1206/2001
jirregola l-kooperazzjoni bejn il-qrati ta’ Stati Membri differenti
fit-teħid ta’ evidenza f’kwistjonijiet ċivili jew kummerċjali,
għaldaqstant jinkludi azzjonijiet għad-danni tal-antitrust[18]. –
L-Artikolu 6(3) tar-Regolament
Nru 864/2007 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill fih regoli dwar
il-liġi applikabbli f’azzjonijiet għad-danni tal-antitrust[19]. –
Ir-Regolament 861/2007 tal-Parlament Ewropew u
tal-Kunsill[20]
jistabbilixxi proċedura Ewropea għat-talbiet żgħar,
maħsuba biex tissimplifika u tħaffef il-litigazzjoni fir-rigward
tat-talbiet żgħar fil-każijiet bejn il-fruntieri, u biex tnaqqas
l-ispejjeż. –
Id-Direttiva 2008/52/KE tal-Parlament Ewropew u
tal-Kunsill teħtieġ lill-Istati Membri jipprevedu possibbiltà
għall-medjazzjoni fil-kwistjonijiet ċivili u kummerċjali kollha,
u għaldaqstant tinkludi azzjonijiet għad-danni tal-antitrust[21]. –
L-Artikolu 15(4) tar-Regolament
tal-Kummissjoni Nru 773/2004[22]
jistabbilixxi li d-dokumenti li jinkisbu permezz tal-aċċess
għall-fajl tal-Kummissjoni għandhom jintużaw biss
għall-iskopijiet ta’ proċedimenti ġudizzjarji jew
amministrattivi għall-applikazzjoni tal-Artikoli 101 u 102
tat-Trattat. L-Avviż tal-Kummissjoni dwar l-aċċess
għall-fajl[23]
jipprevedi regoli aktar dettaljati fir-rigward tal-aċċess
għall-fajl tal-Kummissjoni u l-użu ta’ dawn id-dokumenti. –
L-Avviż tal-Kummissjoni dwar l-immunità minn
multi u t-tnaqqis tal-multi fil-każijiet ta' kartell (l-“Avviż ta’
Klemenza”)[24]
fih regoli dwar il-kundizzjonijiet li fihom l-impriżi jistgħu
jikkooperaw mal-Kummissjoni fil-qafas tal-programm ta’ klemenza tagħha
sabiex jiksbu l-immunità minn multa jew inaqqsuha f’każ ta’ kartell.
Fil-paragrafu 33 jistabbilixxi li l-aċċess
għad-dikjarazzjonijiet korporattivi jiġi garantit biss
lid-destinatarji ta' dikjarazzjoni tal-oġġezzjonijiet, sakemm —
flimkien mar-rappreżentanti legali li jiksbu l-aċċess f’isimhom
— ma jagħmlux kopja b’mezzi mekkaniċi jew elettroniċi
tal-informazzjoni fid-dikjarazzjoni korporattiva u sakemm l-informazzjoni
mid-dikjarazzjoni korporattiva tintuża biss għall-iskopijiet
imsemmijin fl-Avviż ta’ Klemenza. Partijiet oħra bħal
pereżempju l-ilmentaturi ma jingħatawx aċċess
għad-dikjarazzjonijiet korporattivi. Din il-protezzjoni speċifika ta’
dikjarazzjoni korporattiva ma għadhiex ġustifikata meta l-applikant
jiddivulga l-kontenut tagħha lil parti terza. Barra minn hekk, l-Avviż
tal-Kummissjoni dwar il-mod ta' proċedimenti ta' riżolviment ta'
tilwim bil-għan li jiġu adottati Deċiżjonijiet skont
l-Artikolu 7 u l-Artikolu 23 tar-Regolament tal-Kunsill (KE)
Nru 1/2003 fil-każijiet tal-kartelli (l-“Avviż ta’ Riżolviment”)[25] jistabbilixxi l-qafas biex
tiġi ppremjata l-kooperazzjoni mal-Kummissjoni fit-twettiq
tal-proċedimenti li bdew skont l-applikazzjoni tal-Artikolu 101
tat-Trattat fil-każijiet kartell ("il-proċedura ta’
riżolviment"). Il-paragrafu 39 tiegħu fih regoli dwar id-divulgazzjoni
tas-sottomissjonijiet ta’ ftehim lill-qrati nazzjonali. 2. RIŻULTATI
TAL-KONSULTAZZJONIJIET MAL-PARTIJIET INTERESSATI U VALUTAZZJONIJIET TAL-IMPATT 2.1. Konsultazzjoni mal-partijiet
interessati Kemm il-Green Paper tal-2005 kif ukoll
il-White Paper tal-2008 taw bidu għal dibattitu wiesa’ fost il-partijiet
interessati, u tressqu għadd kbir ta’ kummenti[26]. Il-konsultazzjonijiet
pubbliċi wrew appoġġ wiesa’ għall-approċċ
ġenerali tal-Kummissjoni li jippermetti l-azzjonijiet għad-danni
tal-antitrust. Dawk li wieġbu laqgħu l-prinċipju ta’ gwida
tal-kumpens u l-għażla konsegwenzjali li ma jissemmewx miżuri
bħal azzjonijiet kollettivi bi stil Amerikan, skoperta qabel
il-proċess jew danni multipli, li jsegwu prinċipalment għan ta’
deterrent. Kien hemm rikonoxximent wiesa’ tal-ostakoli li jxekklu vittmi ta’
ksur tar-regoli dwar il-kompetizzjoni milli jsibu rimedju effettiv. Madankollu,
ġew espressi opinjonijiet differenti dwar il-miżuri sostantivi li
ssemmew sabiex jinsab rimedju għall-problemi. Fl-2011, il-Kummissjoni wettqet konsultazzjoni
pubblika dwar approċċ Ewropew koerenti għar-rimedju kollettiv[27]. Fil-kuntest
tat-tweġibiet tal-partijiet interessati u l-pożizzjoni tal-Parlament
Ewropew[28],
il-Kummissjoni għażlet approċċ orizzontali għal din
il-kwistjoni milli l-inklużjoni ta’ dispożizzjonijiet speċifiċi
għall-kompetizzjoni dwar ir-rimedju kollettiv f'din il-proposta.
L-adozzjoni ta' approċċ orizzontali tippermetti li jkun hemm regoli
komuni dwar ir-rimedju kollettiv għall-oqsma kollha tal-politika li fihom
ta' spiss issir ħsara mxerrda u li fihom huwa diffiċli
għall-konsumaturi u l-SMEs li jiksbu kumpens għad-danni. Bħala
l-ewwel pass ta' approċċ orizzontali għar-rimedju kollettiv,
il-Kummissjoni adottat il-Komunikazzjoni "Lejn Qafas Ewropew
għar-Rimedju Kollettiv"[29]
u Rakkomandazzjoni tal-Kummissjoni dwar prinċipji komuni għal
mekkaniżmi ta' rimedju kollettiv inġuntivi u kumpensatorji fl-Istati
Membri fir-rigward tal-ksur tad-drittijiet mogħtija skont il-Liġi
tal-Unjoni.[30] Il-Kummissjoni wettqet ukoll konsultazzjoni
pubblika fl-2011 dwar Abbozz ta’ Dokument ta’ Gwida dwar il-kwantifikazzjoni
tal-ħsara tal-antitrust[31].
Dan joffri ħsibijiet dwar firxa ta’ metodi użati
għall-kwantifikazzjonijiet tal-ħsara f'azzjonijiet għad-danni u
jispjega l-qawwiet u d-dgħjufijiet ta' dawn il-metodi. Il-partijiet
interessati istituzzjonali u oħrajn ġeneralment laqgħu l-idea li
tiġi ppubblikata gwida mhux vinkolanti dwar il-kwantifikazzjoni
tal-ħsara kkawżata minn ksur tal-antitrust[32]. 2.2. Ġbir u użu
tal-għarfien espert estern Il-Kummissjoni kkummissjonat studji esterni
għat-tħejjija tal-Green Paper tal-2005[33], għall-White Paper
tal-2008[34]
u għall-Abbozz ta’ Dokument ta’ Gwida tal-2011 dwar il-kwantifikazzjoni
tal-ħsara tal-antitrust[35]. 2.3. Valutazzjoni tal-impatt Qabel id-Direttiva proposta saret Valutazzjoni
tal-Impatt, li fil-parti l-kbira kompliet tibni fuq is-sejbiet tal-Valutazzjoni
tal-Impatt tal-White Paper. B’mod partikolari, il-miżuri li kienu
tħallew barra mill-White Paper minħabba li setgħu ma jkunux
effettivi jew eċċessivament għaljin ma reġgħux
ġew ikkunsidrati. Ir-rapport tal-valutazzjoni tal-impatt[36] iffoka fuq erba’
għażliet għal inizjattiva ta’ segwitu bl-għan li tiġi
ottimizzata l-interazzjoni bejn l-infurzar privat u pubbliku tar-regoli tal-UE
dwar il-kompetizzjoni u li jiġi żgurat qafas legali aktar effettiv
għall-azzjonijiet għad-danni għall-ksur tar-regoli tal-UE dwar
il-kompetizzjoni fl-Ewropa kollha. Dawn varjaw bejn l-ebda azzjoni fil-livell
tal-UE, approċċ ta’ liġi mhux vinkolanti u żewġ
għażliet għal azzjoni tal-UE li torbot legalment. L-għażla preferuta — li hija
l-bażi ta’ din il-proposta għal Direttiva — hija meqjusa bħala
l-mod l-aktar kosteffiċjenti biex jinkisbu l-grupp ta’ għanijiet. Din
tqis b’mod dovut kemm il-kummenti ewlenin li waslu matul il-konsultazzjonijiet
pubbliċi li twettqu matul dawn l-aħħar tmien snin kif ukoll
l-iżviluppi ġudizzjarji u leġiżlattivi aktar reċenti
fil-livell tal-UE u dak nazzjonali. 3. ELEMENTI LEGALI TAL-PROPOSTA 3.1. Bażi legali tal-proposta L-għażla ta’ bażi legali
għal miżura Ewropea għandha tkun ibbażata fuq fatturi
oġġettivi li jistgħu jkunu soġġetti għal
eżaminazzjoni ġudizzjarja. Dawn jinkludu l-għan u l-kontenut
tal-miżura. Il-proposta attwali hija bbażata fuq l-Artikoli 103
u 114 tat-Trattat, minħabba li ssegwi żewġ miri ugwalment
importanti, li huma marbuta b’mod indiviżibbli, li huma (a) li jiġu
applikati l-prinċipji stabbiliti fl-Artikoli 101 u 102 tat-Trattat u
(b) li jiġu żgurati kundizzjonijiet aktar indaqs
għall-impriżi li jaħdmu fis-suq intern, u li jkun aktar
faċli għaċ-ċittadini u n-negozji biex jużaw
id-drittijiet li għandhom fis-suq intern. Fir-rigward tal-ewwel għan, il-Qorti
ċċarat li l-effettività sħiħa tar-regoli tal-UE dwar
il-kompetizzjoni, u, b’mod partikolari, l-effett prattiku tal-projbizzjonijiet
li hemm fihom ikunu mhedda jekk ma tingħatax il-possibbiltà lil kull
persuna titlob kumpens għad-danni għat-telf imġarrab lilha minn
kuntratt jew imġiba li tista' tillimita jew tgħawweġ
il-kompetizzjoni. Huwa meqjus li l-azzjonijiet għad-danni jsaħħu
t-tħaddim tar-regoli tal-UE dwar il-kompetizzjoni u għalhekk
jistgħu jagħtu kontribuzzjoni sinifikanti għaż-żamma
ta' kompetizzjoni effettiva fl-UE[37].
Filwaqt li tipprova ttejjeb il-kundizzjonijiet li skonthom il-partijiet li
jkunu ġarrbu ħsara jistgħu jitolbu kumpens għad-danni u
tottimizza l-interazzjoni bejn l-infurzar privat u pubbliku
tal-Artikoli 101 u 102 tat-TFUE, din il-proposta tagħti effett b’mod
ċar lil dawn id-dispożizzjonijiet. Dan ifisser li d-Direttiva
proposta trid tkun ibbażata fuq l-Artikolu 103 tat-Trattat. Madankollu, din il-bażi legali
waħedha mhix biżżejjed, minħabba li kemm l-għan kif
ukoll il-kontenut tad-Direttiva proposta jmorru lil hinn minn din il-bażi
legali. Fil-fatt, l-għan tad-Direttiva proposta huwa usa' milli
l-applikazzjoni tal-Artikoli 101 u 102 tat-TFUE. Id-diverġenza attwali
tar-regoli nazzjonali li jirregolaw l-azzjonijiet għad-danni
għall-ksur tar-regoli tal-UE dwar il-kompetizzjoni, inkluża
l-interazzjoni tat-tali azzjonijiet mal-infurzar pubbliku ta' dawk ir-regoli,
ħolqot kundizzjonijiet mhux indaqs fis-suq intern. Dawn id-differenzi kbar
diġà ġew deskritti fi studju kumparattiv tal-2004[38] u fil-White Paper tal-2008 u
l-Valutazzjoni tal-Impatt li takkumpanjaha. Minn dak iż-żmien, dawn
id-differenzi żdiedu minħabba żviluppi ġudizzjarji u
leġiżlattivi diverġenti f'għadd limitat biss ta' Stati
Membri. Eżempju wieħed ta’ diverġenza
huwa r-regoli nazzjonali differenzi li japplikaw għall-aċċess
għall-evidenza. Bl-eċċezzjoni ta' ftit mill-Istati Membri,
in-nuqqas ta' regoli xierqa dwar id-divulgazzjoni ta' dokumenti fil-proċedimenti
quddiem qorti nazzjonali jfisser li l-vittmi ta' ksur tal-liġi dwar
il-kompetizzjoni, li qed jitolbu kumpens tal-ħsara mġarrba, ma
għandhom l-ebda aċċess effettiv għall-evidenza.
Eżempji oħrajn jikkonċernaw ir-regoli nazzjonali dwar
it-trasferiment (fejn id-differenzi eżistenti jkollhom implikazzjonijiet
kbar fuq il-kapaċità ta' xerrejja diretti/indiretti li jitolbu kumpens
għad-danni b’mod effettiv u, bħala konsegwenza, fuq
il-possibbiltajiet tal-konvenut li jevita l-kumpens għall-ħsara
kkawżata), il-valur probatorju tad-deċiżjonijiet tal-NCA
f’azzjonijiet għad-danni sussegwenti u tar-regoli nazzjonali li huma
rilevanti għall-kwantifikazzjoni tal-ħsara tal-antitrust
(pereżempju l-eżistenza ta’ suppożizzjoni ta’ ħsara). Minħabba din id-diversità kbira
tal-leġiżlazzjonijiet nazzjonali, ir-regoli applikabbli f’xi Stati
Membri jitqiesu mill-pretendenti bħala ħafna aktar xierqa biex
iwasslu għal azzjoni għad-danni tal-antitrust f'dawk l-Istati Membri,
aktar milli f'oħrajn. Dawn id-differenzi jwasslu għal inugwaljanzi u
inċertezza fir-rigward tal-kundizzjonijiet li taħthom, il-partijiet
li jkunu ġarrbu ħsara, ċittadini jew negozji, jistgħu
jeżerċitaw id-dritt għall-kumpens li għandhom skont
it-Trattat, u jaffettwaw l-effettività tat-tali dritt. Fil-fatt, meta r-regoli
ġurisdizzjonali jippermettu li pretendent jittrasferixxi l-azzjoni
tiegħu f'wieħed minn dawk l-Istati Membri "favorevoli" u
meta dak il-pretendent ikollu r-riżorsi u l-inċentivi
meħtieġa biex jagħmel hekk, għalhekk ikun aktar possibbli
li jeżerċita d-dritt tal-UE tiegħu għall-kumpens milli meta
ma jkunx jista' jittrasferixxiha. Billi l-partijiet li jkunu ġarrbu
ħsara bi pretensjonijiet iżgħar u/jew inqas riżorsi
għandhom it-tendenza li jagħżlu l-forum tal-Istat Membru ta'
stabbiliment tagħhom biex jitolbu għal kumpens għad-danni
(raġuni waħda hija li l-konsumaturi u n-negozji
ż-żgħar b'mod partikolari ma jifilħux jagħżlu
ġurisdizzjoni aktar favorevoli), ir-riżultat tad-diskrepanzi bejn
ir-regoli nazzjonali jista' jkun kundizzjonijiet mhux indaqs fir-rigward
tal-azzjonijiet għad-danni u jista' jaffettwa l-kompetizzjoni fis-swieq li
fihom jaħdmu dawn il-partijiet li ġarrbu l-ħsara B’mod simili, dawn id-differenzi kbar ifissru
li l-impriżi stabbiliti u li jaħdmu fi Stati Membri differenti huma
esposti għal livelli ta' riskju differenti b’mod sinifikanti li jkunu
meqjusa responsabbli għal ksur tal-liġi dwar il-kompetizzjoni. Dan
l-infurzar mhux indaqs tad-dritt tal-UE għall-kumpens jista'
jirriżulta f'vantaġġ kompetittiv għall-impriżi li ma
rrispettawx l-Artikoli 101 jew 102 tat-Trattat, iżda li ma
għandhomx il-kwartieri ġenerali tagħhom jew li mhumiex attivi
f’wieħed mill-Istati Membri “favorevoli”. Bil-kuntrarju, l-infurzar mhux
indaqs huwa diżinċentiv għall-eżerċizzju
tad-drittijiet tal-istabbiliment u l-provvista tal-oġġetti jew
tas-servizzi f’dawk l-Istati Membri fejn id-dritt għall-kumpens jiġi
infurzat b’mod aktar effettiv. Id-differenzi fir-reġimi ta’ responsabbiltà
għalhekk jistgħu jaffettwaw b’mod negattiv il-kompetizzjoni u
jistgħu jwasslu għal riskju ta' tgħawwiġ b’mod sostanzjali
tal-funzjonament tajjeb tas-suq intern Sabiex jiġu żgurati kundizzjonijiet
aktar indaqs għall-impriżi li qegħdin jaħdmu fis-suq intern
u sabiex jitjiebu l-kundizzjonijiet għall-partijiet li ġarrbu
l-ħsara biex jeżerċitaw id-drittijiet li għandhom fis-suq
intern, huwa xieraq li tiżdied iċ-ċertezza legali u li jitnaqqsu
d-differenzi bejn l-Istati Membri fir-rigward tar-regoli nazzjonali li
jirregolaw l-azzjonijiet għad-danni tal-antitrust. Il-punt sa fejn issir l-approssimazzjoni
tar-regoli nazzjonali mhuwiex limitat għall-azzjonijiet għad-danni
għal ksur tar-regoli tal-UE dwar il-kompetizzjoni, iżda wkoll
tar-regoli nazzjonali dwar il-kompetizzjoni meta jiġu applikati b'mod
parallel. B'mod partikolari, meta ksur li jkollu effet fuq il-kummerċ bejn
l-Istati Membri jikser ukoll il-liġi nazzjonali dwar il-kompetizzjoni,
l-azzjonijiet għad-danni bbażati fuqu għandhom jikkonformaw
mal-istess standards stabbiliti għal ksur tal-liġi tal-UE dwar
il-kompetizzjoni. L-approssimazzjoni tar-regoli sostantivi u
proċedurali nazzjonali bl-għan li tintlaħaq kompetizzjoni
mingħajr tgħawwiġ fis-suq intern u biex iċ-ċittadini u
l-impriżi jkunu jistgħu jeżerċitaw bis-sħiħ
id-drittijiet u l-libertajiet li għandhom fih mhijiex biss anċillari għall-għan
tal-iżgurar ta’ infurzar effettiv tar-regoli tal-UE dwar il-kompetizzjoni.
Din il-konklużjoni tirriżulta mhux biss mill-għanijiet,
iżda wkoll mid-dispożizzjonijiet speċifiċi tad-Direttiva
proposta. Il-kontenut tad-Direttiva proposta ma jistax jiġi kopert b’mod
sħiħ mill-Artikolu 103 tat-Trattat minħabba li jimmodifika
wkoll ir-regoli nazzjonali applikabbli li jikkonċernaw id-dritt li
wieħed jitlob kumpens għad-danni minn ksur tal-liġi nazzjonali
dwar il-kompetizzjoni, anke jekk dan huwa biss fir-rigward tal-imġiba
antikompetittiva li għandha effett fuq il-kummerċ bejn l-Istati
Membri u li għaliha għalhekk tapplika b’mod indaqs il-liġi
tal-UE dwar il-kompetizzjoni[39].
Jirriżulta li l-kamp ta’ applikazzjoni tad-Direttiva proposta, li ġej
mhux biss mill-għanijiet iżda wkoll mill-kontenut tal-istrument, imur
lil hinn mill-fatt li jagħti effett lill-Artikoli 101 u 102
tat-Trattat u jfisser li d-Direttiva proposta trid tkun ibbażata wkoll fuq
l-Artikolu 114 tat-TFUE. Dawn l-għanijiet interdipendenti,
iżda distinti, tad-Direttiva proposta ma jistgħux jintlaħqu
b’mod separat, permezz tal-adozzjoni ta’ żewġ strumenti differenti.
Pereżempju mhuwiex possibbli li tinqasam id-Direttiva proposta fi strument
wieħed, ibbażat fuq l-Artikolu 103 tat-TFUE, li japprossima
r-regoli nazzjonali fl-azzjonijiet għad-danni għal ksur
tal-Artikoli 101 u 102 tat-TFUE, u strument ieħor, ibbażat fuq
l-Artikolu 114 tat-TFUE, li jeħtieġ li l-Istati Membri japplikaw
l-istess regoli sostantivi u proċedurali għall-azzjonijiet
għad-danni għal ksur tal-liġi nazzjonali dwar il-kompetizzjoni.
Din l-għażla ma tistax issir għal raġunijiet sostantivi u
proċedurali. Minn perspettiva sostantiva, ir-rabta
inseparabbli bejn iż-żewġ għanijiet indipendenti
ssaħħaħ il-miżuri konkreti li qed iwettquhom.
Pereżempju, l-eċċezzjonijiet għad-divulgazzjoni u
l-limitazzjonijiet tar-responsabbiltà jagħtu effett sħiħ
lill-Artikoli 101 u 102 anke fil-pretensjonijiet ibbażati fuq ksur
tal-liġi nazzjonali dwar il-kompetizzjoni, meta din tkun ġiet
applikata b’mod parallel mad-dispożizzjonijiet tat-Trattat. Barra minn
hekk, minħabba l-ħtieġa ta' ċertezza legali u
kundizzjonijiet indaqs fis-suq intern, l-istess regoli għandhom japplikaw
għall-ksur tar-regoli tal-UE dwar il-kompetizzjoni u tal-liġi
nazzjonali dwar il-kompetizzjoni (meta dawn jiġu applikati b’mod parallel
mar-regoli tal-UE). Minn perspettiva proċedurali, u biex ma jiġix
affettwat il-bilanċ istituzzjonali fil-leġiżlatura tal-UE,
l-uniku mod biex jinkisbu regoli uniformi għaż-żewġ
sitwazzjonijiet huwa li jiġi adottat strument legali wieħed fl-istess
proċedura. Għal dawn ir-raġunijiet, il-kontenut
tal-inizjattiva mhumiex imqassma fi strumenti separati iżda huma
indirizzati b’mod konġunt fid-Direttiva proposta, li għalhekk
għandha tkun bbażata fuq iż-żewġ Artikoli 103 u
114 tat-Trattat. 3.2. Prinċipju
tas-sussidjarjetà (l-Artikolu 5(3) tat-Trattat dwar l-Unjoni Ewropea) Id-Direttiva proposta hija konformi
mal-prinċipju tas-sussidjarjetà minħabba li l-għanijiet
tagħha ma jistgħux jinkisbu biżżejjed mill-Istati Membri, u
hemm ħtieġa ċara għal azzjoni tal-UE u valur ċar fiha.
Att legalment vinkolanti fil-livell tal-UE jkun jista’ jiżgura aħjar
li jingħata effett sħiħ lill-Artikoli 101 u 102 tat-Trattat
permezz ta’ standards komuni li jippermettu t-twettiq ta’ azzjonijiet effettivi
għad-danni fl-UE kollha u li jiġu stabbiliti kundizzjonijiet aktar
indaqs fis-suq intern. B’mod aktar speċifiku, id-Direttiva
proposta tista’ titqies li hija konformi mal-prinċipju tas-sussidjarjetà
għar-raġunijiet li ġejjin: ·
Hemm riskju sinifikanti li l-infurzar pubbliku
effettiv mill-Kummissjoni u l-NCAs jiġi pperikolat fin-nuqqas ta’
regolamentazzjoni fl-UE kollha tal-interazzjoni bejn l-infurzar pubbliku u
privat, u b’mod partikolari ta’ regoli Ewropea komuni dwar id-disponibbiltà
tal-informazzjoni mill-fajl ta’ awtorità tal-kompetizzjoni għall-finijiet
ta' azzjoni għad-danni. Il-punt jista’ jiġi spjegat b’mod l-aktar
ċar fir-rigward tal-informazzjoni li l-impriżi taw b’mod volontarju
lill-awtoritajiet tal-kompetizzjoni fil-programm ta’ klemenza tagħhom.
In-nuqqas ta’ prevedibbiltà li jirriżulta mill-fatt li kull qorti
nazzjonali għandha tiddeċiedi fuq bażi ad hoc u skont
ir-regoli nazzjonali applikabbli jekk għandhiex tagħti
aċċess għal din l-informazzjoni li tirrigwarda l-klemenza jew le,
ma jistax jiġi indirizzat b’mod xieraq minn leġiżlazzjoni
nazzjonali — potenzjalment diverġenti. Fil-fatt, billi l-Kummissjoni u
l-NCAs jistgħu jiskambjaw informazzjoni fin-Netwerk Ewropew
għall-Kompetizzjoni, l-applikanti potenzjali għall-klemenza x’aktarx
iqisu l-leġiżlazzjoni nazzjonali li toffri l-inqas livell ta’
protezzjoni (minħabba li jibżgħu li l-każ tagħhom
jista’ jiġi deċiż minn dik l-NCA). Il-livell perċepit ta’
protezzjoni tal-informazzjoni li tirrigwarda l-klemenza għalhekk se
jiġi stabbilit minn dik il-leġiżlazzjoni nazzjonali li toffri
l-inqas livell ta’ protezzjoni, għad-detriment tar-regoli applikabbli fi
Stati Membri oħra. Għalhekk huwa meħtieġ li jiġi
stabbilit standard komuni għall-Istati Membri kollha
għall-interazzjoni bejn l-infurzar pubbliku u privat. Dan jista' jsir biss
fil-livell tal-UE. ·
L-esperjenza turi li fin-nuqqas
tal-leġiżlazzjoni tal-UE, il-maġġoranza tal-Istati Membri
ma jipprevedux, fuq inizjattiva tagħhom stess, qafas effettiv
għall-kumpens għall-vittmi tal-ksur tal-Artikoli 101 u 102
tat-Trattat, kif meħtieġ ripetutament mill-Qorti. Mill-pubblikazzjoni
tal-Green Paper u tal-White Paper tal-Kummissjoni, għadd żgħir
ta’ Stati Membri biss adottaw leġiżlazzjoni bl-għan li tippermetti
azzjonijiet għad-danni tal-antitrust, u anke din normalment hija limitata
għal kwisjonijiet speċifiċi u ma tkoprix il-firxa
sħiħa ta’ miżuri previsti minn din il-proposta. Minkejja il-ftit
passi li ttieħdu minn xi Stati Membri, għad hemm nuqqas ta’ kumpens
effettiv għall-vittmi tal-ksur tar-regoli tal-UE tal-antitrust.
Inċentivi oħrajn fil-livell Ewropew biss jistgħu joħolqu
qafas legali li jagħti rimedju effettiv u jiggarantixxi d-dritt għal
protezzjoni ġudizzjarja effettiva kif stabbilit fl-Artikolu 47 tal-Karta
tad-Drittijiet Fundamentali tal-Unjoni Ewropea. ·
Bħalissa hemm inugwaljanza kbira bejn l-Istati
Membri fil-livell tal-protezzjoni ġudizzjarja tad-drittijiet individwali
garantiti mit-Trattat; din tista’ tikkawża tgħawwiġ
tal-kompetizzjoni u tal-funzjonament tajjeb tas-suq intern. Ir-riżultat
huwa disparità evidenti anke fil-kontenut innifsu tal-intitolament
għad-danni garantit mil-liġi tal-UE. B’mod aktar speċifiku,
prentensjoni skont il-liġi ta’ Stat Membru wieħed tista’ twassal
għal irkupru sħiħ tat-telf ta’ pretendent, filwaqt li pretensjoni
għal ksur identiku fi Stat Membru ieħor tista’ twassal għal
għotja ħafna aktar baxxa jew anke l-ebda għotja. Din
l-inugwaljanza tiżdied jekk — bħal ma huwa l-każ bħalissa —
xi Stati Membri biss itejbu l-kundizzjonijiet li taħthom il-vittmi ta’
ksur tal-liġi dwar il-kompetizzjoni jistgħu jitolbu għal kumpens
għall-ħsara mġarrba. Id-dimensjoni transnazzjonali
tal-Artikoli 101 u 102 tat-Trattat u r-rabta intrinsika tagħhom
mal-funzjonament tas-suq intern jirrikjedu miżuri fil-livell tal-UE. 3.3. Prinċipju
tal-proporzjonalità (l-Artikolu 5(4) tat-Trattat dwar l-Unjoni Ewropea) F’termini ta’ proporzjonalità, id-Direttiva
proposta ma tmurx lil hinn minn dak li huwa meħtieġ biex tikseb
l-għanijiet tagħha b'mod effettiv, jiġifieri biex tiggarantixxi
protezzjoni effettiva tal-infurzar pubbliku tal-liġi dwar il-kompetizzjoni
fl-UE kollha, kif ukoll biex tiggarantixxi aċċess għall-vittmi
ta' ksur tal-liġi dwar il-kompetizzjoni għal mekkaniżmu realment
effettiv għall-kisba ta’ kumpens sħiħ għall-ħsara li
ġarrbu, filwaqt li jiġu protetti l-interessi leġittimi
tal-konvenuti u l-partijiet terzi. Skont id-Direttiva proposta, dawk
l-għanijiet jinkisbu wkoll bl-aktar spiża baxxa possibbli.
L-ispejjeż potenzjali għaċ-ċittdini u n-negozji huma
proporzjonali mal-għanijiet dikjarati. L-ewwel pass f’din id-direzzjoni
ttieħed bil-White Paper billi ġew esklużi aktar miżuri
radikali (pereżempju danni multipli, azzjonijiet kollettivi ta’
esklużjoni faklutattiva u regoli ta’ skoperta b’firxa wiesgħa).
L-isforzi biex jinkiseb dan il-bilanċ intlaqgħu tajjeb matul
il-konsultazzjonijiet pubbliċi. Is-salvagwardji mibnija fid-Direttiva
proposta jsaħħu aktar dan il-bilanċ billi jnaqqsu
l-ispejjeż potenzjali (speċjalment l-ispejjeż għal-litigazzjoni)
mingħajr ma jitpoġġa fil-periklu d-dritt għal kumpens.
Barra minn hekk, ċerti miżuri li ġew suġġeriti
fil-White Paper, bħal pereżempju r-rimedju kollettiv u r-regoli dwar
il-kriterju tal-ħtija, twarrbu minn dak iż-żmien
għall-iskopijiet ta’ din il-proposta. Fl-aħħar nett,
l-għażla ta’ Direttiva bħala l-istrument xieraq hija konformi
mal-prinċipju li għandu jkun hemm l-inqas intervent possibbli, sakemm
jintlaħqu l-għanijiet mixtieqa. 3.4. Direttiva bħala l-aktar
strument legalment vinkolanti xieraq L-għanijiet ta’ din il-proposta
jistgħu jintlaħqu l-aħjar permezz ta’ Direttiva. Dan huwa
l-aktar strument legali xieraq biex il-miżuri jitħaddmu b’mod
effettiv u biex jiffaċilitaw l-adattament mingħajr problemi
għas-sistemi legali tal-Istati Membri: –
Direttiva teħtieġ li l-Istati Membri
jilħqu l-għanijiet tagħhom u jimplimentaw il-miżuri
fis-sistemi legali sostantivi u proċedurali nazzjonali tagħhom. Dan
l-approċċ jagħti lill-Istati Membri aktar libertà
fl-implimentazzjoni ta’ miżura tal-UE milli Regolament, minħabba li
l-Istati Membri titħallielhom l-għażla tal-aktar mod xieraq biex
jimplimentaw il-miżuri fid-Direttiva. Dan jippermetti lill-Istati Membri
jiżguraw li dawn ir-regoli jkunu konsistenti mal-qafas legali sostantiv u
proċedurali eżistenti tagħhom. –
Barra minn hekk, Direttiva hija għodda
flessibbli għall-introduzzjoni ta' regoli komuni f’dawk l-oqsma
tal-liġi nazzjonali li huma kruċjali għall-funzjonament tas-suq
intern u għall-effettività tal-azzjonijiet għad-danni, u
għall-iżgurar ta' garanziji xierqa fl-UE kollha filwaqt li
tħalli lok lill-Istati Membri individwali jmorru lil hinn minn hekk jekk
jixtiequ. –
Fl-aħħar nett, Direttiva tevita azzjoni
mhux meħtieġa kull meta d-dispożizzjonijiet domestiċi
fl-Istati Membri huma diġà konformi mal-miżuri proposti. 4. Spjegazzjoni dettaljata
tal-proposta 4.1. Kamp
ta’ applikazzjoni u definizzjonijiet (Kapitolu I: Artikoli 1 – 4) Id-Direttiva proposta għandha l-għan
li ttejjeb il-kundizzjonijiet li taħthom jista' jinkiseb kumpens
għall-ħsara kkawżata minn (a) ksur tar-regoli tal-UE dwar
il-kompetizzjoni, u (b) ksur tad-dispożizzjonijiet tal-liġi
nazzjonali dwar il-kompetizzjoni fejn dawn tal-aħħar ikunu applikati
minn awtorità nazzjonali tal-kompetizzjoni jew minn qorti nazzjonali fl-istess
każ b’mod parallel mar-regoli tal-UE dwar il-kompetizzjoni. Tali applikazzjoni
parallela hija bbażata fuq il-mod li bih ir-Regolament Nru 1/2003
jirregola r-relazzjoni bejn l-Artikoli 101 u 102 tat-Trattat u
l-liġijiet nazzjonali dwar il-kompetizzjoni. Ir-Regolament Nru 1/2003
jipprevedi li meta l-awtoritajiet nazzjonali tal-kompetizzjoni jew il-qrati
nazzjonali japplikaw il-liġi nazzjonali dwar il-kompetizzjoni għal
ftehimiet skont it-tifsira tal-Artikolu 101, li jistgħu jaffettwaw
il-kummerċ bejn l-Istati Membri, dawn iridu wkoll japplikaw l-Artikolu 101.
B'mod simili, meta japplikaw il-liġi nazzjonali dwar il-kompetizzjoni
għal kwalunkwe abbuż projbit mill-Artikolu 102, dawn iridu wkoll
japplikaw l-Artikolu 102[40].
Fil-każijiet fejn jintalab kumpens għal ksur tal-liġi nazzjonali
u tal-UE dwar il-kompetizzjoni, huwa xieraq li l-istess regoli sostantivi u
proċedurali japplikaw għal dawk l-azzjonijiet għad-danni.
L-applikazzjoni ta’ regoli diverġenti dwar ir-responsabbiltà ċivili
għal każ wieħed ta' mġiba antikompetittiva speċifika
waħda mhux biss tagħmilha diffiċli għall-imħallfin
biex jindirizzaw il-każ, iżda timplika wkoll inċertezza legali
għall-partijiet kollha involuti u tista’ twassal għal riżultati
li ma jaqblux skont jekk il-qorti nazzjonali tqisx il-każ bħala ksur
tal-liġi nazzjonali jew tal-UE dwar il-kompetizzjoni, u b’hekk tfixkel
l-applikazzjoni effettiva ta’ dawk ir-regoli. Id-Direttiva proposta
għalhekk tirreferi għall-azzjonijiet għad-danni għal “ksur
tal-liġi nazzjonali jew tal-UE dwar il-kompetizzjoni” jew b’mod
konġunt “ksur tal-liġi dwar il-kompetizzjoni”, fejn “il-liġi
nazzjonali dwar il-kompetizzjoni” hija definita b’mod ristrett sabiex tkopri
biss il-każijiet fejn tiġi applikata b’mod parallel mal-liġi
tal-UE dwar il-kompetizzjoni. Id-Direttiva proposta tistabbilixxi regoli (i)
li jiżguraw li kwalunkwe persuna fiżika jew ġuridika li tkun
ġarrbet ħsara minn ksur tar-regoli dwar il-kompetizzjoni
tingħata protezzjoni ugwali fl-Unjoni kollha u tkun tista’ tinforza b’mod
effettiv id-dritt tal-UE tagħha għal kumpens sħiħ permezz
ta’ azzjonijiet għad-danni quddiem il-qrati nazzjonali; u (ii) li
jottimizzaw l-interazzjoi bejn it-tali azzjonijiet għad-danni u l-infurzar
pubbliku tar-regoli dwar il-kompetizzjoni. L-Artikolu 2 ifakkar l-acquis
communautaire dwar id-dritt tal-UE għal kumpens sħiħ.
Id-Direttiva proposta għalhekk tuża approċċ kumpensatorju:
l-għan tagħha huwa li tippermetti lil dawk li ġarrbu ħsara
kkawżata minn ksur tar-regoli dwar il-kompetizzjoni jiksbu kumpens
għal dik il-ħsara mill-impriża(i) li kisret/kisru l-liġi. L-Artikolu 2 ifakkar ukoll l-acquis communautaire
dwar il-locus standi u dwar id-definizzjoni tad-dannu li għandu
jingħata kumpens għalih. Il-kunċett ta’ telf reali li hemm
referenza għalih f’din id-dispożizzjoni huwa meħud
mill-każistika tal-Qorti tal-Ġustizzja, u ma jeskludi l-ebda tip ta’
dannu (materjali jew immaterjali) li seta' ġie kkawżat minn ksur
tar-regoli dwar il-kompetizzjoni. L-Artikolu 3 ifakkar il-priniċpji
tal-effettività u l-ekwivalenza li għandhom jiġu ssodisfati
mir-regoli u l-proċeduri nazzjonali li jirrigwardaw l-azzjonijiet għad-danni. 4.2. Divulgazzjoni tal-evidenza
(Kapitolu II: Artikoli 5 – 8) L-istabbiliment ta’ ksur tar-regoli dwar
il-kompetizzjoni, il-kwantifikazzjoni tad-danni tal-antitrust u l-istabbiliment
tal-kawżalità bejn il-ksur u l-ħsara li ġġarrbet tipikament
jirrikjedu analiżi fattwali u ekonomika kumplessa. Ħafna
mill-evidenza relevanti li jkollu bżonn pretendent biex jagħti prova
tal-każ tiegħu tkun tinsab għand il-konvenut jew għand
terzi persuni u ħafna drabi ma tkunx magħrufa biżżejjed jew
aċċessibbli għall-pretendenti (“asimmetrija tal-informazzjoni”).
Huwa ġeneralment rikonoxxut li d-diffikultà li jiffaċċja
pretendent biex jikseb l-evidenza kollha meħtieġa tikkostitwixxi
f’ħafna Stati Membri wieħed mill-ostakoli ewlenin
għall-azzjonijiet għad-danni f’każijiet ta’ kompetizzjoni.
Safejn il-piż tal-provi jaqa’ fuq l-impriża li (allegatament) tkun
wettqet il-ksur[41],
jista' jkun li din ukoll ikollha l-bżonn li jkollha aċċess
għall-evidenza li tkun f'idejn il-pretendent u/jew parti terza.
L-opportunità li l-imħallef jintalab li jordna d-divulgazzjoni
tal-informazzjoni hija għalhekk disponibbli għaż-żewġ
partijiet fil-proċedimenti. Is-sistema ta’ divulgazzjoni fid-Direttiva
proposta hija bbażata fuq l-approċċ adottat fid-Direttiva
2004/48/KE fuq l-infurzar tad-drittijiet tal-proprjetà intellettwali[42]. L-għan tiegħu huwa
li jiżgura li fl-Istati Membri kollha jkun hemm livell minimu ta’
aċċess effettiv għall-evidenza meħtieġa
mill-pretendenti u/jew il-konvenuti li jagħtu prova għat-talba ta’
kumpens għad-danni tal-antitrust u/jew difiża relatata. Fl-istess
waqt, id-Direttiva proposta tevita obbligi ta' divulgazzjoni wiesgħa u
għaljin iżżejjed tant li jistgħu joħolqu piżijiet
mhux xierqa lill-partijiet involuti u riskji ta’ abbuż. Il-Kummissjoni
qagħdet ukoll partikolarment attenta biex tiżgura li l-proposta tkun
kompatibbli mal-ordnijiet legali differenti tal-Istati Membri. Għal dan
il-għan, il-proposta ssegwi t-tradizzjoni tal-maġġoranza
tal-Istati Membri u toqgħod fuq il-funzjoni ċentrali tal-qorti li
quddiemha titressaq azzjoni għad-danni: id-divulgazzjoni ta’ evidenza li
tinsab għand il-parti opposta jew għand parti terza jista’ jsir biss
b’ordni tal-imħallfin u huwa soġġett għal kontroll
ġuridiku strett u attiv rigward il-ħtieġa, l-iskop u
l-proporzjonalità tiegħu. Il-qrati nazzjonali għandu jkollhom
għad-dispożizzjoni tagħhom miżuri effettivi biex
jipproteġu kwalunkwe sigriet kummerċjali jew informazzjoni
kunfidenzjali oħra li tkun divulgata waqt il-proċedimenti. Barra minn
hekk, id-divulgazzjoni ma għandhiex tiġi permessa meta tkun kontra
ċerti drittijiet u obbligi bħal pereżempju l-obbligu tas-sigriet
professjonali. Il-qrati għandhom ukoll ikunu jistgħu jimponu
sanzjonijiet li huma deterrenti biżżejjed sabiex ma jkunx hemm distruzzjoni
tal-evidenza relevanti jew ir-rifjut li wieħed jikkonforma ma’ ordni ta’
divulgazzjoni. Sabiex jiġi evitat li d-divulgazzjoni
tal-evidenza tipperikola l-infurzar pubbliku tar-regoli dwar il-kompetizzjoni
minn awtorità tal-kompetizzjoni, id-Direttiva proposta tistabbilixxi wkoll
limiti komuni fl-UE kollha għad-divulgazzjoni tal-evidenza miżmuma
fil-fajl tal-awtorità tal-kompetizzjoni: (a)
L-ewwel nett, tipprevedi protezzjoni assoluta
għal żewġ tipi ta' dokumenti li jitqiesu bħala
kruċjali għall-effettività tal-għodda tal-infurzar pubbliku. Id-dokumenti
msemmija huma d-dikjarazzjonijiet korporattivi ta' klemenza u
s-sottomissjonijiet ta' ftehim. Hemm riskju li d-divulgazzjoni ta' dawn
id-dokumenti taffettwa serjament l-effettività tal-programm ta' klemenza u
tal-proċeduri ta' riżolviment. Skont id-Direttiva proposta, qorti
nazzjonali qatt ma tista’ tordna d-divulgazzjoni ta’ tali dokumenti f’azzjoni
għad-danni. (b)
It-tieni nett, tipprevedi protezzjoni temporanja
għad-dokumenti li ħejjew il-partijiet speċifikament
għall-proċedimenti tal-infurzar pubbliku (pereżempju
t-tweġibiet tal-parti għat-talba tal-awtorità għal
informazzjoni) jew li fasslet l-awtorità tal-kompetizzjoni matul
il-proċedimenti tagħha (pereżempju dikjarazzjoni
tal-oġġezzjonijiet). Dawl id-dokumenti jistgħu jiġu
divulgati għall-iskop ta' azzjoni għad-danni tal-antitrust biss wara
li l-awtorità tal-kompetizzjoni tkun temmet il-proċedimenti tagħha. (c)
Minbarra l-limitazzjoni tal-kapaċità tal-qorti
nazzjonali li tordna d-divulgazzjoni, il-miżuri ta’ protezzjoni ta’ hawn
fuq għandhom ukoll japplikaw jekk u meta d-dokumenti protetti jkunu nkisbu
fil-kuntest ta’ proċedimenti tal-infurzar pubbliku (pereżempju
fl-eżerċizzju ta’ wieħed mid-drittijiet ta' difiża
tal-partijiet). Għalhekk, meta waħda mill-partijiet fl-azzjoni
għad-danni tkun kisbet dawk id-dokumenti mill-fajl ta' awtorità
tal-kompetizzjoni, it-tali dokumenti mhumiex ammissibbli bħala evidenza
f'azzjoni għad-danni (id-dokumenti tal-kategorija (a) hawn fuq) jew huma
ammissibbli biss ladarbda l-awtorità tkun għalqet il-proċedimenti
tagħha (id-dokument tal-kategorija (b) hawn fuq). (d)
Id-dokument li jaqgħu barra mill-kategoriji
ta’ hawn fuq jistgħu jiġu divulgati fuq ordni mill-qorti fi kwalunkwe
mument. Madankollu, meta jsir dan, il-qrati nazzjonali għandhom jevitaw li
jordnaw id-divulgazzjoni tal-evidenza b’referenza għall-informazzjoni
pprovduta lil awtorità tal-kompetizzjoni għall-proċedimenti
tagħha[43].
Waqt li l-investigazzjoni tkun għaddejja, tali divulgazzjoni tista’
tostakola l-proċedimenti tal-infurzar pubbliku, billi tikxef x’informazzjoni
hemm fil-fajl ta’ awtorità tal-kompetizzjoni u għalhekk ikun jista’
jintuża biex tinkixef l-istrateġija ta’ investigazzjoni tal-awtorità.
Madankollu, l-għażla tad-dokumenti li jkunu jeżistu qabel li
jitressqu lil awtorità tal-kompetizzjoni għall-proċedimenti hija fiha
nnifisha rilevanti, billi l-impriżi huma mistiedna jipprovdu evidenza
mmirata fid-dawl tal-kooperazzjoni tagħhom. Il-volontà tal-impriżi li
jipprovdu tali evidenza b'mod eżawrjenti jew b'mod selettiv meta jikkooperaw
mal-awtoritajiet tal-kompetizzjoni tista' tiġi ostakolata bit-talbiet
għad-divulgazzjoni li jidentifikaw kategorija ta' dokumenti permezz
tar-referenza għall-preżenza tagħhom fil-fajl ta' awtorità
tal-kompetizzjoni aktar milli permezz tat-tip, in-natura jew
is-suġġett tagħhom (pereżempju t-talbiet
għad-dokumenti kollha fil-fajl ta' awtorità tal-kompetizzjoni jew
id-dokumenti kollha mressqa lilha minn parti). Għalhekk, tali talbiet
kumplessivi għad-divulgazzjoni ta' dokumenti normalment għandhom jitqiesu
mill-qorti bħala mhux proporzjonati u li ma jikkonformawx mad-dmir
tal-parti li qed tagħmel it-talba li tispeċifika l-kategoriji ta'
evidenza b'mod preċiż u strett kemm jista' jkun. (e)
Fl-aħħar nett, biex jiġi evitat li
d-dokumenti miksuba permezz tal-aċċess għall-fajl ta' awtorità
tal-kompetizzjoni jsiru oġġett għall-kummerċ, il-persuna li
tkun ġabet l-aċċess għall-fajl biss (jew
is-suċċessur legali tagħha fid-drittijiet relatati
mal-pretensjoni) għandha tkun tista’ tuża dawk id-dokumenti
bħala evidenza f’azzjoni għad-danni. Sabiex tinkiseb koerenza fir-rigward
tar-regoli dwar id-divulgazzjoni u l-użu ta' ċerti dokumenti
mill-fajl ta' awtorità tal-kompetizzjoni, huwa meħtieġ ukoll li
jiġu emendati r-regoli eżistenti dwar it-tmexxija tal-proċedimenti
tal-Kummissjoni stabbiliti fir-Regolament tal-Kummissjoni 773/2004[44], b'mod partikolari fir-rigward
tal-aċċess għall-fajl tal-Kummissjoni u l-użu tad-dokumenti
miksuba minnu, u n-Noti ta' spjegazzjoni ppublikati mill-Kummisjoni[45]. Il-Kummissjoni għandha
l-intenzjoni li tagħmel dan ladarba tiġi adottata din id-Direttiva
mill-Parlament Ewropew u l-Kunsill. 4.3. Effett
tad-deċiżjonijiet nazzjonali, il-perjodi ta’ preskrizzjoni u
l-obbligazzjoni in solidum (Kapitolu III: Artikoli 9 – 11) 4.3.1. Effett probatorju
tad-deċiżjonijiet nazzjonali Skont l-Artikolu 16(1) tar-Regolament
Nru 1/2003, deċiżjoni tal-Kummissjoni fir-rigward ta’
proċedimenti skont l-Artikolu 101 jew 102 tat-Trattat għandha
effett probatorju f’azzjonijiet sussegwenti għad-danni billi qorti
nazzjonali ma tistax tieħu deċiżjoni li tmur kontra t-tali
deċiżjoni tal-Kummissjoni[46].
Huwa xieraq li deċiżjonijiet finali dwar ksur maħruġa
mill-awtoritajiet nazzjonali tal-kompetizzjoni (jew minn qorti nazzjonali
tal-appell) ikollhom effett simili. Jekk deċiżjoni dwar ksur tkun
diġà ttieħdet u saret finali, il-possibbiltà għall-impriża
li tkun wettqet il-ksur biex terġa’ tgħaddi minn litigazzjoni
għall-istess kwistjonijiet f’azzjonijiet għad-danni sussegwenti tkun
ineffiċjenti, tikkawża inċertezza legali u twassal għal
spejjeż żejda għall-partijiet kollha involuti u
għall-ġudikatura. L-effett probatorju propost tad-deċiżjonijiet
finali dwar ksur tal-awtoritajiet nazzjonali tal-kompetizzjoni ma jinkludix
in-nuqqas ta’ protezzjoni ġudizzjarja għall-impriżi
kkonċernati, minħabba li d-deċiżjonijiet dwar ksur
mill-awtoritajiet nazzjonali tal-kompetizzjoni xorta huma soġġetti
għal eżaminazzjoni ġudizzjarja. Barra minn hekk, fl-UE kollha,
l-impriżi jibbenefikaw minn livell simili ta’ protezzjoni tad-drittijiet
tagħhom għad-difiża, kif spjegat fl-Artikolu 48(2)
tal-Karta tad-Drittijiet Fundamentali tal-UE. Fl-aħħar nett,
id-drittijiet u l-obbligi tal-qrati nazzjonali skont l-Artikolu 267
tat-Trattat ma jinbidlux b’din ir-regola. 4.3.2. Perjodi ta' preskrizzjoni Biex il-vittmi ta’ ksur tal-liġi dwar
il-kompetizzjoni jingħataw opportunità raġonevoli biex iressqu
azzjoni għad-danni, filwaqt li jkun żgurat livell xieraq ta’
ċertezza legali lill-partijiet kollha involuti, il-Kummissjoni tipproponi
li r-regoli nazzjonali dwar il-perjodi ta’ preskrizzjoni għal azzjoni
għad-danni: –
ikunu jippermettu lill-vittmi żmien
suffiċjenti (mill-inqas ħames snin) biex titressaq azzjoni wara li
jkunu saru jafu bil-ksur, il-ħsara li kkawża u l-identità
tal-kontraventur; –
ma jippermettux li l-perjodu ta’ preskrizzjoni
jibda qabel il-ġurnata meta l-ksur kontinwu jew ripetut ikun waqaf; kif
ukoll –
fil-każ li awtorità tal-kompetizzjoni
tiftaħ proċedimenti għal suspett ta' ksur, il-perjodu ta'
preskrizzjoni biex titressaq azzjoni għad-danni relatata mat-tali ksur
jiġi sospiż sa mill-inqas sena wara deċiżjoni tkun finali
jew meta l-proċedimenti jintemmu b'mod ieħor. 4.3.3. Obbligazzjoni in solidum Meta bosta
impriżi jiksru r-regoli dwar il-kompetizzjoni flimkien — tipikament
fil-każ ta’ kartell — huwa xieraq li jkunu responsabbli in solidum
għall-ħsara kollha kkawżata mill-ksur. Filwaqt li d-Direttiva
proposta hija bbażata fuq din ir-regola ġenerali, tintroduċi xi
bidliet fir-rigward tas-sistema ta’ responsabbiltà tal-benefiċjarji
tal-immunità. L-għan ta’ dawn il-bidliet huwa li tiġi salvagwardjata
l-attrattività tal-programmi ta’ klemenza tal-Kummissjoni u tal-NCAs, li huma
strumenti ewlenin fl-iskoperta ta’ kartelli u għalhekk ta’ importanza
kruċjali għall-infuzar pubbliku effettiv tar-regoli dwar
il-kompetizzjoni. Fil-fatt, billi
huwa inqas possibbli li l-benefiċjarji tal-klemenza jappellaw fuq
deċiżjoni ta’ ksur, din id-deċiżjoni ta’ spiss issir
waħda finali għalihom aktar kmieni minn għal membri oħra
tal-istess kartell. Dan jista’ jagħmel il-benefiċjarji tal-klemenza
l-miri ewlenin tal-azzjonijiet għad-danni. Biex jiġu limitati
l-konsegwenzi ta’ żvantaġġ ta’ tali esponiment, filwaqt li ma
jiġux limitati mingħajr raġuni l-possibbiltajiet
għall-partijiet li jkunu ġarrbu l-ħsara li jiksbu kumpens
sħiħ tat-telf imġarrab, huwa propost li tiġi limitata
r-responsabbiltà tal-benefiċjarju tal-immunità, kif ukoll
il-kontribuzzjoni tiegħu li għandu jagħti lill-ko-kontraventuri
skont l-obbligazzjoni in solidum, għall-ħsara li kkawża
lix-xerrejja diretti jew indiretti tiegħu stess jew, fil-każ ta’ xiri
ta’ kartell, il-fornituri diretti jew indiretti tiegħu. Meta kartell ikun
ikkawża ħsara biss lil oħrajn li mhumiex
il-klijenti/il-fornituri tal-impriżi li jkunu wettqu l-ksur,
il-benefiċjarju tal-immunità jkun responsabbli biss għas-sehem
tiegħu ta’ ħsara kkawżata mill-kartell. Id-determinazzjoni ta’
dan is-sehem (pereżempju fatturat, sehem fis-suq, rwol fil-kartell,
eċċ.) titħalla għad-diskrezzjoni tal-Istati Membri, sakemm
il-prinċipji tal-effettività u l-ekwivalenza jiġu rispettati. Il-protezzjoni
tal-benefiċjarji tal-immunità madankollu, ma tistax tfixkel id-dritt
tal-UE tal-vittmi għal kumpens sħiħ. Il-limitazzjoni proposta
għar-responsabbiltà tal-benefiċjarju tal-immunità għalhekk ma
tistax tkun assoluta: il-benefiċjarju tal-immunità jibqa’ kompletament
responsabbli bħala l-aħħar debitur jekk il-partijiet li jkunu
ġarrbu ħsara ma jkunux jistgħu jiksbu kumpens sħiħ
mill-kontraventuri l-oħra. Biex jiġi garantit l-effet utile
ta’ din l-eċċezzjoni, l-Istati Membri għandhom jiżguraw li
l-partijiet li jkunu ġarrbu ħsara xorta jkunu jistgħu jitolbu
għal kumpens mill-benefiċjarju tal-immunità meta jsiru jafu li ma
jistgħux jiksbu kumpens sħiħ mill-ko-kartellisti. 4.4. Trasferiment
tal-ispejjeż żejda (Kapitolu IV: Artikoli 12 – 15) Il-persuni li
jkunu ġarrbu ħsara kkawżata minn ksur tar-regoli dwar
il-kompetizzjoni huma intitolati għal kumpens, irrispettivament minn jekk
ikunux xerrejja diretti jew indiretti. Il-partijiet li jkunu ġarrbu
ħsara huma intitolati għal kumpens għat-telf reali (ħsara
tal-ispejjeż żejda) kif ukoll għat-telf tal-profitti. Meta parti
li tkun ġarrbet ħsara tkun naqqset it-telf reali tagħha billi
tittrasferih, parzjalment jew kollu lix-xerrejja tagħha stess, it-telf
trasferit ma jkunx jirrappreżanta aktar ħsara li għaliha l-parti
li tkun ttrasferietu għandha tikseb kumpens. Madankollu, meta telf
jiġi trasferit, iż-żieda fil-prezz mix-xerrej dirett x’aktarx
twassal għal tnaqqis tal-volum mibjugħ. Dak it-telf fil-profitti, kif
ukoll it-telf reali li ma jkunx ġie trasferit (fil-każ ta’ trasferiment
parzjali) jibqa' ħsara tal-antitrust li għaliha l-parti li tkun
ġarrbet il-ħsara tista’ titlob għal kumpens. Jekk il-ħsara
tiġġarrab bħala riżultat ta’ ksur li huwa relatat ma'
provvista lill-impriża li tkun wettqet il-ksur, it-trasferiment jista’ wkoll
isir f’direzzjoni ’l fuq fil-katina tal-provvista. Dan jista’ jkun il-każ,
pereżempju, meta bħala riżultat tax-xiri ta’ kartell,
il-fornituri tal-kartellisti jimponu prezzijiet aktar baxxi, u dawk
il-fornituri mbagħad jitolbu prezzijiet aktar baxxi mill-fornituri
tagħhom stess. Sabiex jiġi żgurat li x-xerrejja
diretti u indiretti biss li jkunu realment ġarrbu l-ħsara minn
spejjeż żejda jkunu jistgħu effettivament jitolbu kumpens,
id-Direttiva proposta tirrikonoxxi b’mod espliċitu l-possibbiltà
għall-impriża li għamlet il-ksur biex tinvoka d-difiża
bbażata fuq it-trasferiment. Madankollu,
f’sitwazzjonijiet fejn l-ispejjeż żejda ġew trasferiti fuq
persuni fiżiċi jew ġuridiċi fil-livell li jmiss tal-katina
tal-provvista li għalihom huwa legalement impossibbli li jitolbu kumpens,
id-difiża bbażata fuq it-trasferiment ma tistax tiġi invokata.
Ix-xerrejja indiretti jistgħu jiffaċċjaw l-impossibbiltà legali
biex jitolbu għal kumpens minħabba r-regoli nazzjonali dwar il-kawżalità
(inklużi r-regoli dwar il-prevedibbiltà u t-tbegħid ġeografiku).
Ma jkunx ġustifikat li tiġi permessa d-difiża bbażata fuq
it-trasferiment meta jkun legalment impossibbli għall-parti li fuqha jkunu
allegatament ġew trasferiti l-ispejjeż żejda li titlob kumpens,
minħabba li dan ikun iffisser li l-impriża li tkun wettqet il-ksur
tkun ħielsa mingħajr raġuni mill-ħsara li tkun
ikkawżat. Il-piż tal-provi tat-trasferiment jaqa’ dejjem fuq
l-impriża li tkun wettqet il-ksur. Fil-każ ta' azzjoni għad-danni
mressqa minn xerrej indirett, dan jimplika supożizzjoni konfutabbli li
skontha u taħt ċerti kundizzjonijiet, sar trasferiment lil dak
ix-xerrej indirett. Fir-rigward tal-kwantifikazzjoni tat-trasferiment, il-qorti
nazzjonali għandu jkollha s-setgħa li tikkalkola liema sehem
tal-ispejjeż żejda ġie ttrasferit għal-livell tax-xerrejja
indiretti fit-tilwima pendenti quddiemha. Meta l-partijiet li jkunu ġarrbu
l-ħsara minn livelli diversi tal-katina tal-provvista jressqu azzjonijiet
separati għad-danni li huma relatati mal-istess ksur tal-liġi dwar il-kompetizzjoni,
il-qrati nazzjonali għandhom iqisu kif dovut, safejn ikun permess skont
il-liġi nazzjonali jew tal-UE applikabbli, l-azzjonijiet paralleli jew ta’
qabel (jew sentenzi li jirriżultaw mit-tali azzjonijiet) sabiex jiġi
evitat kumpens inqas jew żejjed tal-ħsara kkawżata minn dak
il-ksur u biex tissaħħaħ il-konsistenza bejn is-sentenzi li
jirriżultaw minn tali proċedimenti relatati. Azzjonijiet li jkunu
pendenti quddiem il-qrati ta’ Stati Membri diversi jistgħu jitqiesu
bħala relatati skont it-tifsira tal-Artikolu 30 tar-Regolament
Nru 1215/2012[47],
jiġifieri li tant ikunu konnessi mill-qrib li jkun xieraq li
jinstemgħu u jiġu determinati flimkien sabiex jiġi evitat
ir-riskju ta’ sentenzi irrikonċiljabbli li jirriżultaw minn
proċedimenti separati. Bħala konsegwenza, kull qorti għajr
il-qorti li quddiemha tkun tressqet it-talba l-ewwel tista’ twaqqaf
il-proċedimenti tagħha jew tiċħad il-ġurisdizzjoni
jekk il-qorti li quddiemha tkun tressqet it-talba l-ewwel ikollha
ġurisdizzjoni fuq l-azzjonijiet ikkonċernati u l-liġi
tagħha tippermetti l-konsolidament tal-azzjonijiet. Kemm ir-Regolament
Nru 1215/2012 kif ukoll din id-Direttiva proposta għandhom
l-għan li jħeġġu l-konsistenza bejn is-sentenzi li
jirriżultaw minn azzjonijiet relatati. Biex jinkiseb dan, id-Direttiva
proposta għandha kamp ta’ applikazzjoni usa’ minn dak tar-Regolament
Nru 1215/2012, minħabba li tkopri wkoll is-sitwazzjoni
tal-azzjonijiet sussegwenti għad-danni li huma relatati mal-istess ksur
tal-liġi dwar il-kompetizzjoni, imressqa minn partijiet li ġarrbu
ħsara f’livelli diversi tal-katina tal-provvista. Dawn l-azzjonijiet
jistgħu jitressqu quddiem l-istess qorti, fi qrati differenti fl-istess
Stat Membru jew fi qrati differenti ta’ Stati Membri differenti. Fil-każijiet
kollha, id-Direttiva proposta tħeġġeġ il-konsistenza
tal-proċedimenti u s-sentenzi relatati. 4.5. Kwantifikazzjoni
tal-ħsara (Kapitolu V: Artikolu 16) Il-prova u
l-kwantifikazzjoni tal-ħsara tal-antitrust ġeneralment tirrikjedi
l-preżentazzjoni ta’ ħafna fatti u hija għalja, minħabba li
hemm il-possibbiltà li tkun meħtieġa l-applikazzjoni ta’ mudelli
ekonomiċi kumplessi. Sabiex jiġu megħjuna l-vittmi ta’ kartell
fil-kwantifikazzjoni tal-ħsara kkawżata mill-ksur tal-liġi dwar
il-kompetizzjoni, din id-Direttiva proposta tipprevedi suppożizzjoni
konfutabbli fir-rigward tal-eżistenza ta’ ħsara li tirriżulta
minn kartell. Fuq il-bażi tas-sejba li aktar minn disgħa minn
għaxar kartelli fil-fatt jikkawżaw spejjeż żedja illegali[48], dan ittaffi d-diffikultajiet
u l-ispejjeż li l-parti li ġarrbet il-ħsara jkollha biex
tagħti prova li minħabba l-kartell ġew imposti prezzijiet
ogħla minn dawk li kieku kienu jiġu imposti jekk il-kartell ma
eżistiex. L-impriża li
wettqet il-ksur tista’ tiċħad din is-suppożizzjoni u tuża
l-evidenza għad-dispożizzjoni tagħha biex tagħti prova li
l-kartell ma kkawżax ħsara. Il-piż tal-provi għalhekk
jitqiegħed fuq il-parti li diġà jkollha l-evidenza meħtieġa
biex tissodisfa dan il-piż tal-provi. L-ispejjeż tad-divulgazzjoni,
li x’aktarx ikunu meħtieġa biex il-partijiet li ġarrbu
l-ħsara jagħtu prova tal-eżistenza ta’ ħsara, għalhekk
jiġu evitati. Barra
mis-supożizzjoni ta' hawn fuq, il-ħsara tal-antitrust hija
kkwantifikata fuq il-bażi tar-regoli u l-proċeduri nazzjonali.
Madankollu dawn iridu jkunu konformi mal-prinċipji tal-ekwivalenza u
tal-effettività. B'mod partikolari dan tal-aħħar jitlob li l-piż
u l-livell tal-provi ma jistax jagħmel id-dritt tal-parti li ġarrbet
ħsara għad-danni prattikament impossibbli jew diffiċli
ħafna. F'termini tal-kwantifikazzjoni tal-ħsara tal-antitrust, fejn
is-sitwazzjoni attwali teħtieġ li titqabbel ma’ sitwazzjoni
ipotetika, dan ifisser li l-imħallfin għandhom ikunu jistgħu
jagħmlu stima tal-ammont tal-ħsara. Dan iżid il-possibbiltà li
l-vittmi jiksbu realment ammont xieraq ta’ kumpens għall-ħsara li
jkunu ġarrbu. Sabiex ikun aktar
faċli għall-qrati nazzjonali li jikkwantifikaw il-ħsara,
il-Kummissjoni qed tipprovdi wkoll gwida mhux vinkolanti dwar dan
is-suġġett permezz tal-Komunikazzjoni tagħha dwar
il-kwantifikazzjoni tal-ħsara f’azzjonijiet għad-danni bbażata
fuq ksur tal-Artikolu 101 jew 102 tat-Trattat dwar il-Funzjonament
tal-Unjoni Ewropea[49].
Il-Komunikazzjoni hija akkumpanjata minn Dokument ta' Ħidma tal-Persunal
tal-Kummissjoni li jieħu l-forma ta' Gwida Prattika dwar il-kwantifikazzjoni
tal-ħsara f’azzjonijiet għad-danni bbażata fuq ksur
tal-liġi tal-UE dwar il-kompetizzjoni. Din il-Gwida Prattika tispjega
l-qawwiet u d-dgħjufijiet ta’ varji metodi u tekniki disponibbli biex
tiġi kkwantifikata l-ħsara tal-antitrust. Hija tippreżenta u
tiddiskuti wkoll firxa ta’ eżempji prattiċi, li juru l-effetti
tipiċi li għandu t-tendenza jkollu ksur tar-regoli tal-UE dwar
il-kompetizzjoni u kif il-metodi u t-tekniki disponibbli jistgħu jiġu
applikati fil-prattika. 4.6. Soluzzjoni Kunsenswali
għat-Tilwim (Kapitolu VI: Artikoli 17-18) Wieħed mill-għanijiet ewlenin
tad-Direttiva proposta huwa li tippermetti lill-vittmi ta’ ksur tal-liġi
dwar il-kompetizzjoni jiksbu kumpens sħiħ għall-ħsara
mġarrba. Dan l-għan jista’ jintlaħaq jew permezz ta’ azzjoni
għad-danni fil-qorti jew inkella permezz ta’ riżolviment kunsenswali
barra mill-qorti bejn il-partijiet. Biex jingħata inċentiv
lill-partijiet biex isolvu t-tilwima tagħhom b’mod kunsenswali,
id-Direttiva proposta għandha l-għan li tottimizza l-bilanċ bejn
ir-riżolvimenti barra mill-qorti u l-azzjonijiet għad-danni. Għalhekk fiha d-dispożizzjonijiet li
ġejjin: (i) is-sospensjoni tal-perjodi ta’
preskrizzjoni biex jitressqu l-azzjonijiet għad-danni sakemm
l-impriża li wettqet il-ksur u l-parti li ġarrbet il-ħsara jkunu
involuti f’soluzzjoni kunsenswali għat-tilwim; (ii) is-sospensjoni
tal-proċedimenti pendenti għat-tul ta’ żmien ta’ soluzzjoni
kunsenswali għat-tilwim; (iii) it-tnaqqis tal-pretensjoni
tal-parti fir-riżolviment li ġarrbet il-ħsara bis-sehem
tal-ħsara tal-kontraventur fir-riżolviment. Għall-bqija
tal-pretensjoni, il-kontraventur ikun jista’ biss jintalab iħallas
għad-danni jekk il-ko-kontraventuri barra mir-riżolviment ma kinux
jistgħu jikkumpensaw bis-sħiħ lill-parti li ġarrbet
il-ħsara; kif ukoll (iv) id-danni mħallsa permezz ta’
riżolvimenti kunsenswali li għandhom jitqiesu meta jiġi
determinat l-ammont ta’ kontribuzzjoni li kontraventur f'riżolviment
għandu jħallas wara ordni sussegwenti biex iħallas id-danni.
F’dan il-kuntest, il-"kontribuzzjoni" tirreferi għas-sitwazzjoni
fejn l-kontraventur fir-riżolviment ma kienx konvenut fl-azzjoni
għad-danni, iżda jintalab mill-ko-kontraventuri li jkunu ġew
ordnati jħallsu d-danni, biex jikkontribwixxi skont ir-regoli
tal-obbligazzjoni in solidum. 5. IMPLIKAZZJONIJIET
BAĠITARJI Id-Direttiva proposta ma għandha l-ebda
implikazzjoni baġitarja. 6. INFORMAZZJONI ADDIZZJONALI 6.1. Tħassir
tal-leġiżlzzjoni eżistenti L-ebda att leġiżlattiv
preċedenti mhuwa mħassar permezz ta’ din il-proposta 6.2. Eżaminazzjoni L-Artikolu 21 tad-Direttiva proposta
jitlob lill-Kummissjoni biex tirrapporta lill-Parlament Ewropew u lill-Kunsill
dwar l-effetti tagħha mill-inqas ħames snin wara l-iskadenza
għat-traspożizzjoni fil-liġi nazzjonali. Ladarba d-Direttiva proposta tiġi
adottata, il-Kummissjoni se tkompli timmonitorja l-qafas legali
għall-azzjonijiet għad-danni tal-antitrust fl-Istati Membri, filwaqt
li tiffoka prinċipalment fuq il-kisba taż-żewġ
għanijiet ewlenin tad-Direttiva proposta, jiġifieri (i) li tiġi ottimizzata l-interazzjoni
bejn l-infurzar pubbliku u privat tal-liġi dwar il-kompetizzjoni; kif
ukoll (ii) li jiġi żgurat li l-vittmi
tal-ksur tar-regoli tal-kompetizzjoni tal-UE jistgħu jiksbu b’mod effettiv
il-kumpens sħiħ għall-ħsara li jkunu ġarrbu. Il-Kummissjoni se tivvaluta jekk id-Direttiva
hijiex qed jirnexxilha tneħħi l-ineffiċjenzi u l-ostakoli li ma
jippermettux lill-vittmi jiksbu kumpens sħiħ tal-ksur tal-antitrust u
jekk l-interazzjoni bejn l-infuzar pubbliku u privat tal-liġi dwar
il-kompetizzjoni hijiex qed tiffunzjona sew, sabiex jiġi garantit
l-infurzar globali ottimali tal-liġi tal-UE dwar il-kompetizzjoni.
Bħala parti minn dan il-proċess ta’ monitoraġġ,
il-Kummissjoni se tkompli d-djalogu tagħha mal-partijiet interessati
rilevanti kollha. Fl-aħħar nett, evalwazzjoni ex-post
fir-rigward tal-ħtieġa għal aktar bidliet se titwettaq ladarba
l-miżuri mressqa mid-Direttiva jkunu qed jiġu implimentati
bis-sħiħ fl-Istati Membri, jiġifieri mill-inqas ħames snin
wara d-data tal-iskadenza għat-traspożizzjoni tad-Direttiva. 6.3. Dokumenti ta' spjegazzjoni Id-Direttiva proposta tistabbilixxi
miżuri speċifiċi għall-approssimazzjoni tar-regoli
nazzjonali sostantivi u proċedurali li jirregolaw l-azzjonijiet
għad-danni għall-ksur tad-dispożizzjonijiet tal-liġi dwar
il-kompetizzjoni tal-Istati Membri u tal-Unjoni Ewropea. Hemm bosta obbligi
legali li jirriżultaw mid-Direttiva proposta. It-traspożizzjoni
effettiva tagħha għalhekk se tirrikjedi li jsiru emendi
speċifiċi u mmirati għar-regoli nazzjonali rilevanti. Għalhekk,
sabiex il-Kummissjoni tkun tista' timmonitorja l-implimentazzjoni korretta,
mhuwiex biżżejjed li l-Istati Membri jissottomettu t-test
tad-dispożizzjonijiet ta' implimentazzjoni, minħabba li tista' tkun
meħtieġa valutazzjoni globali tar-reġim li jirriżulta skont
il-liġi nazzjonali. Għal dawn ir-raġunijiet, l-Istati Membri
għandhom ukoll jissottomettu lill-Kummissjoni dokumenti ta' spejgazzjoni
li juru liema dispożizzjonijiet eżistenti jew ġodda skont il-liġi
nazzjonali se jimplimentaw il-miżuri individwali stabbiliti fid-Direttiva
proposta. 6.4. Żona Ekonomika Ewropea Id-Direttiva proposta hija relatata
mal-infurzar effettiv tal-Artikoli 101 u 102 tat-Trattat, billi tiġi
ottimizzata l-interazzjoni bejn l-infurzar pubbliku u privat ta’ dawn
id-dispożizzjonijiet kif ukoll billi jitjiebu l-kundizzjonijiet li
taħthom il-vittmi tal-ksur tal-liġi dwar il-kompetizzjoni jkunu
jistgħu jitolbu kumpens għad-danni. Id-Direttiva proposta
tikkontribwixxi għall-funzjonament tajjeb tas-suq intern minħabba li
toħloq kundizzjonijiet aktar indaqs kemm għall-impriżi li jiksru
r-regoli dwar il-kompetizzjoni kif ukoll għall-vittmi ta’ din
l-imġiba illegali. Minħabba dawn l-għanijiet fl-oqsma
tal-kompetizzjoni u s-suq intern, li huma parti mir-regoli legali
taż-ŻEE, il-proposta hija rilevanti għaż-ŻEE. 2013/0185 (COD) Proposta għal DIRETTIVA TAL-PARLAMENT EWROPEW U
TAL-KUNSILL dwar ċerti regoli li jirregolaw
l-azzjonijiet għad-danni skont il-liġi nazzjonali għall-ksur
tad-dispożizzjonijiet tal-liġi dwar il-kompetizzjoni tal-Istati
Membri u tal-Unjoni Ewropea (Test b’rilevanza għaż-ŻEE) IL-PARLAMENT EWROPEW U L-KUNSILL
TAL-UNJONI EWROPEA, Wara li kkunsidraw it-Trattat dwar
il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea, u b’mod partikolari l-Artikoli 103 u
114 tiegħu, Wara li kkunsidraw il-proposta
mill-Kummissjoni Ewropea[50], Wara li l-abbozz tal-att leġiżlattiv
intbagħat lill-parlamenti nazzjonali, Wara li kkunsidraw l-opinjoni tal-Kumitat
Ekonomiku u Soċjali Ewropew[51], Waqt li jaġixxu skont il-proċedura
ordinarja leġiżlattiva, Billi: (1) L-Artikoli 101 u 102
tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea (aktar ’il quddiem
imsejjaħ it-Trattat) huma kwistjoni ta’ politika pubblika u għandhom
jiġu applikati b’mod effettiv fl-Unjoni kollha sabiex jiġi
żgurat li l-kompetizzjoni fis-suq intern ma tkunx imfixkla. (2) L-infurzar pubbliku ta' dawk
id-dispożizzjonijiet tat-Trattat jitwettaq mill-Kummissjoni bl-użu
tas-setgħat previsti mir-Regolament tal-Kunsill (KE) Nru 1/2003
tas-16 ta’ Diċembru 2002 fuq l-implimentazzjoni tar-regoli
tal-kompetizzjoni mniżżlin fl-Artikoli 81 u 82 tat-Trattat[52] (aktar 'il quddiem:
ir-Regolament Nru 1/2003). L-infurzar pubbliku jitwettaq ukoll
mill-awtoritajiet nazzjonali tal-kompetizzjoni, li jistgħu jieħdu
d-deċiżjonijiet elenkati fl-Artikolu 5 tar-Regolament Nru 1/2003. (3) L-Artikoli 101 u 102
tat-Trattat jipproduċu effetti diretti fir-relazzjonijiet bejn l-individwi
u joħolqu, għall-individwi kkonċernati, drittijiet u obbligi li
l-qrati nazzjonali jridu jinfurzaw. Il-qrati nazzjonali għandhom rwol
ugwalment essenzjali fl-applikazzjoni tar-regoli dwar il-kompetizzjoni
(infurzar privat). Meta jieħdu deċiżjoni dwar tilwim bejn
individwi privati, huma jipproteġu d-drittijiet soġġettivi skont
il-liġi tal-Unjoni, pereżempju billi jagħtu kumpens
għad-danni lill-vittmi ta’ ksur. L-effett sħiħ
tal-Artikoli 101 u 102 tat-Trattat, u b’mod partikolari l-effett prattiku
tal-projbizzjonijiet stipulati fihom, jeħtieġ li kulħadd —
individwu, inklużi l-konsumaturi u l-impriżi, jew awtorità pubblika —
ikun jista’ jagħmel talba għal kumpens quddiem il-qrati nazzjonali
għall-ħsara kkawżata lilu minn ksur ta’ dawk
id-dispożizzjonijiet. Dan id-dritt tal-Unjoni għal kumpens japplika
b’mod ugwali għall-ksur tal-Artikoli 101 u 102 minn impriżi
pubbliċi jew impriżi li ngħataw drittijiet speċjali jew
esklużivi mill-Istati Membri skont it-tifsira tal-Artikolu 106
tat-Trattat. (4) Id-dritt tal-Unjoni
għall-kumpens għall-ħsara tal-antitrust jirrikjedi li kull Stat
Membru jkollu regoli proċedurali li jiżguraw l-eżerċizzju
effettiv ta' dak id-dritt. Il-ħtieġa għal rimedji
proċedurali effettivi tirriżulta wkoll mid-dritt għal
protezzjoni ġudizzjarja effettiva kif stipulat fl-ewwel paragrafu
tal-Artikolu 47 tal-Karta tad-Drittijiet Fundamentali tal-Unjoni Ewropea[53] u fl-Artikolu 19(1),
it-tieni subparagrafu, tat-Trattat dwar l-Unjoni Ewropea. (5) Sabiex jiġi żgurat
l-infuzar pubbliku u privat effettiv tar-regoli dwar il-kompetizzjoni, huwa
meħtieġ li jiġi rregolat il-mod kif iż-żewġ forom
ta' infurzar huma kkoordinati, pereżempju l-arranġamenti għall-aċċess
għad-dokumenti miżmuma mill-awtoritajiet tal-kompetizzjoni. Tali
koordinazzjoni fil-livell tal-Unjoni tevita wkoll id-diverġenza tar-regoli
applikabbli, li tista' tfixkel il-funzjonament tajjeb tas-suq intern. (6) Skont l-Artikolu 26(2)
tat-Trattat, is-suq intern jinkludi żona mingħajr fruntieri interni
li fiha l-moviment ħieles tal-oġġetti, il-persuni, is-servizzi u
l-kapital huwa żgurat. Jeżistu differenzi kbar bejn ir-regoli
fl-Istati Membri li jirregolaw l-azzjonijiet għad-danni għal ksur
tal-liġi nazzjonali jew tal-Unjoni dwar il-kompetizzjoni. Dawk
id-differenzi jwasslu għal inċertezza fir-rigward tal-kundizzjonijiet
li taħthom, il-partijiet li jkunu ġarrbu ħsara jistgħu
jeżerċitaw id-dritt għall-kumpens li għandhom skont
it-Trattat, u jaffettwaw l-effettività sostantiva tat-tali dritt. Billi
l-partijiet li ġarrbu l-ħsara ta' spiss jagħżlu l-forum
tal-Istat Membru tagħhom ta' stabbiliment biex jitolbu kumpens
għad-danni, id-diskrepanzi bejn ir-regoli nazzjonli jwasslu għal
kundizzjonijiet mhux indaqs fir-rigward tal-azzjonijiet għad-danni u
jistgħu jaffettwaw il-kompetizzjoni fis-swieq li fihom jaħdmu dawn
il-partijiet li ġarrbu l-ħsara u l-impriżi li wettqu l-ksur. (7) L-impriżi stabbiliti u
li qegħdin jaħdmu fi Stati Membri differenti huma soġġetti
għal regoli proċedurali li jaffettwaw b'mod sinifikanti l-punt sa
liema jkunu jistgħu jitqiesu responsabbli għall-ksur tal-liġi
dwar il-kompetizzjoni. Dan l-infurzar mhux indaqs tad-dritt tal-Unjoni
għall-kumpens jista' jirriżulta f'vantaġġ kompetittiv għal
xi impriżi li kisru l-Artikoli 101 jew 102 tat-Trattat, u nuqqas ta'
inċentiv għall-eżerċizzju tad-drittijiet ta' stabbiliment u
l-provvista ta' oġġetti jew servizzi f'dawk l-Istati Membri fejn
id-dritt għal kumpens huwa infurzat b'mod aktar effettiv.
Għaldaqstant, id-differenzi fir-reġimi ta’ responsabbiltà applikabbli
fl-Istati Membri jistgħu jaffettwaw b’mod negattiv il-kompetizzjoni kif
ukoll il-funzjonament tajjeb tas-suq intern. (8) Għalhekk huwa
meħtieġ li jiġu żgurati kundizzjonijiet aktar indaqs
għall-impriżi li jaħdmu fis-suq intern u li jittejbu
l-kundizzjonijiet għall-konsumaturi biex jeżerċitaw
id-drittijiet li jiksbu mis-suq intern. Għalhekk huwa wkoll xieraq li
tiżdied iċ-ċertezza legali u li jitnaqqsu d-differenzi bejn
l-Istati Membri fir-regoli nazzjonali li jirregolaw l-azzjonijiet
għad-danni għall-ksur tal-liġi tal-UE dwar il-kompetizzjoni u,
meta tkun applikata flimkien ma' din tal-aħħar, il-liġi
nazzjonali dwar il-kompetizzjoni. Approssimazzjoni ta' dawn ir-regoli
tgħin ukoll biex tiġi evitata l-emerġenza ta' differenzi usa'
bejn ir-regoli tal-Istati Membri li jirregolaw l-azzjonijiet għad-danni
fil-każijiet ta' kompetizzjoni. (9) L-Artikolu 3(1)
tar-Regolament (KE) Nru 1/2003 jipprevedi li "Fejn l-awtoritajiet
tal-kompetizzjoni tal-Istati Membri u qrati nazzjonali japplikaw liġijiet
nazzjonali tal-kompetizzjoni għal ftehim, deċiżjonijiet minn
assoċjazzjonijiet tal-impriża jew prattiċi miftiehma fis-sens
tal-Artikolu [101(1)] tat-Trattat li jista’ jaffettwa l-kummerċ bejn
l-Istati Membri fis-sens ta’ din id-dispożizzjoni, dawn ħa japplikaw
ukoll l-Artikolu [101] tat-Trattat għal ftehim bħal dawn,
deċiżjonijiet jew prattiċi miftiehma. Fejn l-awtoritajiet
tal-kompetizzjoni tal-Istati Membri jew qrati nazzjonali japplikaw
liġijiet nazzjonali tal-kompetizzjoni għal xi kwalunkwe abbuż
projbit mil-Artikolu [102] tat-Trattat, dawn ħa japplikaw ukoll l-Artikolu
[102] tat-Trattat." Fl-interess tal-funzjonament tajjeb tas-suq intern u
għal ċertezza legali akbar u kundizzjonijiet aktar indaqs għall-impriżi
u l-konsumaturi, huwa xieraq li l-kamp ta' applikazzjoni ta' din id-Direttiva
għandu jiġi estiż għall-azzjonijiet għad-danni
bbażati fuq il-ksur tal-liġi nazzjonali dwar il-kompetizzjoni meta
tiġi applikata skont l-Artikolu 3(1) tar-Regolament (KE)
Nru 1/2003. L-applikazzjoni ta' regoli diverġenti dwar
ir-responsabbiltà ċivili għall-ksur tal-Artikoli 101 u 102
tat-Trattat u għall-ksur tar-regoli tal-liġi nazzjonali dwar
il-kompetizzjoni li għandhom jiġu applikati fl-istess każ u
b'mod parallel għal-liġi tal-Unjoni dwar il-kompetizzjoni jaffettwaw
b'mod negattiv il-pożizzjoni tal-pretendenti fl-istess każ u l-ambitu
tal-pretensjonijiet tagħhom, u jikkostitwixxu ostakolu
għall-funzjonament tajjeb tas-suq intern. (10) Fin-nuqqas tal-liġi
tal-Unjoni, l-azzjonijiet għad-danni huma rregolati mir-regoli u
l-proċeduri nazzjonali tal-Istati Membri. Jeħtieġ li r-regoli
nazzjonali kollha li jirregolaw l-eżerċizzju tad-dritt
għall-kumpens għal ħsara li tirriżulta minn ksur
tal-Artikolu 101 jew 102 tat-Trattat, inklużi dawk li
jikkonċernaw aspetti mhux ikkunsidrati minn din id-Direttiva bħal
pereżempju l-kunċett tar-relazzjoni kawżali bejn il-ksur u
l-ħsara, josservaw il-prinċipji tal-effettività u l-ekwivalenza. Dan
ifisser li ma jistgħux ikunu fformulati jew applikati b’mod li
jagħmilha eċċessivament diffiċli jew prattikament
impossibbli biex jiġi eżerċitat id-dritt għall-kumpens
iggarantit mit-Trattat, u ma jistgħux ikunu fformulati jew applikati b’mod
inqas favorevoli minn dawk li japplikaw għal azzjonijiet simili
domestiċi. (11) Din id-Direttiva tafferma
mill-ġdid l-acquis communautaire dwar id-dritt tal-Unjoni
għall-kumpens għall-ħsara kkawżata minn ksur tal-liġi
tal-Unjoni dwar il-kompetizzjoni, b'mod partikolari fir-rigward tal-locus
standi u d-definizzjoni tad-dannu, kif kien iddikjarat
fil-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tal-Unjoni Ewropea, u ma
tantiċipa l-ebda żvilupp ulterjuri tiegħu. Kull individwu li
ġarrab xi ħsara kkawżata minn ksur jista’ jagħmel talba
għal kumpens għat-telf reali (damnum emergens),
għall-profitt li ġie miċħud lilu (telf ta' profitt jew lucrum
cessans) u għall-ħlas ta’ imgħax li jakkumula
miż-żmien meta saret il-ħsara sakemm jitħallas il-kumpens.
Dan id-dritt huwa rikonoxxut għal kull persuna fiżika jew
ġuridika — għall-konsumaturi, għall-impriżi u
għall-awtoritajiet pubbliċi bl-istess mod — irrispettivament jekk
teżistix relazzjoni kuntrattwali diretta mal-impriża ħatja
tal-ksur, u mingħajr kunsiderazzjoni jekk jinstabx jew le li kien hemm
ksur fil-passat minn awtorità tal-kompetizzjoni. Din id-Direttiva ma
għandhiex tirrikjedi li l-Istati Membri jintroduċu mekkaniżmi
ta' rimedju kollettiv għall-infurzar tal-Artikoli 101 u 102
tat-Trattat. (12) Azzjonijiet għad-danni
għal ksur tal-liġi nazzjonali jew tal-Unjoni dwar il-kompetizzjoni
tipikament jirrikjedu analiżi fattwali u ekonomika kumplessa. L-evidenza
meħtieġa biex tiġi ppruvata pretensjoni għad-danni hija
ħafna drabi esklużivament f’idejn il-kontroparti jew il-partijiet
terzi, u ma tkunx magħrufa biżżejjed mill-pretendent u ma tkunx
aċċessibbli għalih. F’dawn iċ-ċirkustanzi,
rekwiżiti legali stretti biex il-pretendenti jasserixxu fid-dettal
il-fatti kollha dwar il-każ sa mill-bidu tal-azzjoni u biex jipprovdu minn
qabel dokumenti speċifikati b'mod preċiż ta' evidenza ta' appoġġ
jistgħu jimpedixxu bla bżonn l-eżerċizzju effettiv
tad-dritt għall-kumpens iggarantit mit-Trattat. (13) L-evidenza hija element
importanti għat-tressiq ta' azzjonijiet għad-danni għal ksur
tal-liġi nazzjonali jew tal-Unjoni dwar il-kompetizzjoni. Madankollu,
billi l-litigazzjoni tal-antitrust hija kkaratterizzata minn asimmetrija
tal-informazzjoni, huwa xieraq li jiġi żgurat li l-partijiet li jkunu
ġarrbu ħsara jkollhom id-dritt li jiksbu d-divulgazzjoni tal-evidenza
li tirrigwarda l-pretensjoni tagħhom, mingħajr ma jkun
meħtieġ li jispeċifikaw il-partijiet speċifiċi
tal-evidenza. Sabiex tiġi żgurata l-ugwaljanza tal-mezzi, dawn
tal-aħħar għandhom ikunu wkoll disponibbli għall-konvenuti
fl-azzjonijiet għad-danni, sabiex ikunu jistgħu jitolbu
għad-divulgazzjoni tal-evidenza minn dawk il-partijiet li jkunu
ġarrbu l-ħsara. Il-qrati nazzjonali jistgħu wkoll jordnaw
id-divulgazzjoni tal-evidenza minn partijiet terzi. Meta l-qorti nazzjonali
tkun tixtieq tordna d-divulgazzjoni tal-evidenza mill-Kummissjoni, il-prinċipju
ta' kooperazzjoni sinċiera bejn l-Unjoni Ewropea u l-Istati Membri
(l-Artikolu 4(3) TUE) u l-Artikolu 15(1) tar-Regolament
Nru 1/2003 fir-rigward tat-talbiet għall-informazzjoni, huma
applikabbli. (14) L-evidenza rilevanti
għandha tiġi divulgata b'deċiżjoni tal-qorti u taħt
il-kontroll strett tagħha, speċjalment rigward il-ħtieġa u
l-proporzjonalità tal-miżura tad-divulgazzjoni. Mir-rekwiżit
tal-proporzjonalità jirriżulta li t-talbiet għad-divulgazzjoni
jistgħu jinbdew biss ladarba parti li tkun ġarrbet il-ħsara
tistabbilixxi b'mod kredibbli, fuq il-bażi ta' fatti li huma disponibbli
għaliha b'mod raġonevoli, li l-parti tkun ġarrbet ħsara li
ġiet ikkawżata mill-konvenut. It-talba għad-divulgazzjoni għandha
tirreferi għal kategoriji ta' evidenza li jkunu preċiżi u
stretti kemm jista' jkun fuq il-bażi ta' fatti disponibbli b'mod
raġonevoli. (15) Ir-rekwiżit
tal-proporzjonalità għandu jiġi vvalutat b'attenzjoni wkoll meta jkun
hemm riskju li d-divulgazzjoni tikxef l-istrateġija ta' investigazzjoni
ta' awtorità tal-kompetizzjoni billi jiġi divulgat liema dokumenti huma
parti mill-fajl jew jikkawża effett negattiv fuq il-mod li bih
il-kumpaniji jikkooperaw mal-awtorità tal-kompetizzjoni. Għalhekk it-talba
għad-divulgazzjoni ma għandhiex titqies proporzjonata meta tirreferi
għad-divulgazzjoni ġenerika tad-dokumenti fil-fajl ta' awtorità
tal-kompetizzjoni relatati ma' każ speċifiku, jew tad-dokumenti
kollha sottomessi minn parti fil-kuntest ta' każ speċifiku. Barra
minn hekk, tali talbiet wesgħin għad-divulgazzjoni ma jkunux
kompatibbli mad-dmir tal-parti li qed tagħmel it-talba li tispeċifika
l-kategoriji tal-evidenza b'mod l-aktar preċiż u strett possibbli. (16) Meta l-qorti titlob lil qorti
kompetenti ta’ Stat Membru ieħor biex tiġbor evidenza jew titlob li
tinġabar evidenza direttament minn Stat Membru ieħor, japplikaw
id-dispożizzjonijiet tar-Regolament tal-Kunsill (KE) Nru 1206/2001
tat-28 ta’ Mejju 2001 dwar kooperazzjoni bejn il-qrati
tal-Istati Membri fil-kumpilazzjoni ta' xhieda f'materji ċivili jew kummerċjali[54]. (17) Filwaqt li l-evidenza
rilevanti li jkun fiha sigrieti kummerċjali jew informazzjoni oħra
kunfidenzjali għandha fil-prinċipju tkun disponibbli fl-azzjonijiet
għad-danni, it-tali informazzjoni kunfidenzjali għandha tiġi protetta
kif xieraq. Il-qrati nazzjonali għalhekk għandu jkollhom
għad-dispożizzjoni tagħhom firxa ta' miżuri biex it-tali
informazzjoni kunfidenzjali ma tiġix divulgata matul il-proċedimenti.
Dawn jistgħu jinkludu l-possibbiltà ta’ smigħ provat, jillimitaw
l-għadd ta’ persuni bi dritt li jaraw l-evidenza, u istruzzjoni
lill-esperti biex jipproduċu sintesi tal-informazzjoni b’mod aggregat jew
f’forma mhux kunfidenzjali. Miżuri li jipproteġu s-sigrieti kummerċjali u
informazzjoni kunfidenzjali oħra ma jistgħux fil-livell prattiku
jimpedixxu l-eżerċizzju tad-dritt għall-kumpens. (18) L-effettività
u l-konsistenza tal-applikazzjoni tal-Artikoli 101 u 102 tat-Trattat
mill-Kummissjoni u l-awtoritajiet nazzjonali tal-kompetizzjoni
jeħtieġu approċċ komuni fl-Unjoni rigward l-interazzjoni
tar-regoli dwar id-divulgazzjoni tal-evidenza u l-mod kif dawn l-Artikoli
jiġu infurzati minn awtorità tal-kompetizzjoni. id-divulgazzjoni
tal-evidenza ma għandhiex tnaqqas l-effettività tal-infurzar tal-liġi
dwar il-kompetizzjoni minn awtorità tal-kompetizzjoni. Il-limitazzjonijiet
għad-divulgazzjoni tal-evidenza ma għandhomx jipprevjenu
lill-awtoritajiet tal-kompetizzjoni milli jippubblikaw
id-deċiżjonijiet tagħhom skont ir-regoli tal-Unjoni jew
nazzjonali applikabbli. (19) Il-programmi ta' klemenza u l-proċeduri ta'
riżolviment huma għodda importanti għall-infurzar pubbliku
tal-liġi tal-Unjoni dwar il-kompetizzjoni minħabba li jikkontribwixxu
għall-iskoperta, il-prosekuzzjoni effiċjenti u s-sanzjonar tal-aktar
ksur serju tal-liġi dwar il-kompetizzjoni. L-impriżi jistgħu
jaqtgħu qalbhom milli jikkooperaw f'dan il-kuntest jekk id-divulgazzjoni
tad-dokumenti li jipproduċu biss għal dan l-għan jesponihom
għal responsabbiltà ċivili f'kundizzjonijiet agħar milli dawk
tal-ko-kontraventuri li ma jikkooperawx mal-awtoritajiet tal-kompetizzjoni.
Sabiex ikun żgurat li l-impriżi huma lesti li jipproduċu
dikjarazzjonijiet minn jeddhom li jirrikonoxxu s-sehem tagħhom fi ksur
tal-liġi tal-Unjoni jew nazzjonali dwar il-kompetizzjoni lil awtorità
tal-kompetizzjoni f'programm ta’ klemenza jew proċedura ta’
riżolviment, tali dikjarazzjonijiet għandhom jitħallew barra
mid-divulgazzjoni tal-evidenza. (20) Barra
minn hekk, eċċezzjoni dwar id-divulgazzjoni għandha tapplika
għal kull miżura ta’ divulgazzjoni li tinterferixxi bla bżonn
ma’ investigazzjoni li tkun għaddejja minn awtorità tal-kompetizzjoni
rigward il-ksur tal-liġi nazzjonali jew tal-Unjoni dwar il-kompetizzjoni.
L-informazzjoni li tħejjiet minn awtorità tal-kompetizzjoni matul
il-proċedimenti tagħha għall-infurzar tal-liġi nazzjonali
jew tal-Unjoni dwar il-kompetizzjoni (bħal pereżempju Dikjarazzjoni
tal-Oġġezzjonijiet) jew minn parti f'dawk il-proċedimenti
(bħal pereżempju tweġibiet għat-talbiet ta' informazzjoni
tal-awtorità tal-kompetizzjoni), għandhom għalhekk ikunu jistgħu
jiġu divulgati f'azzjonijiet għad-danni biss wara li l-awtorità
tal-kompetizzjoni tkun sabet ksur tar-regoli nazzjonali jew tal-Unjoni dwar
il-kompetizzjoni jew inkella tkun temmet il-proċedimenti tagħha. (21) Minbarra l-evidenza msemmija
fil-premessi (19) u (20), il-qrati nazzjonali għandhom ikunu
jistgħu jordnaw, fil-kuntest ta' azzjoni għad-danni, id-divulgazzjoni
tal-evidenza li teżisti irrispettivament mill-proċedimenti ta'
awtorità tal-kompetizzjoni ("informazzjoni pre-eżistenti"). (22) Kull persuna fiżika jew
ġuridika li tikseb l-evidenza permezz tal-aċċess għall-fajl
ta' awtorità tal-kompetizzjoni fl-eżerċizzju tad-drittijiet
tagħha ta' difiża b'rabta ma' investigazzjonijiet ta' awtorità tal-kompetizzjoni,
tista' tuża dik l-evidenza għall-finijiet ta' azzjoni għad-danni
li tkun parti minnha. Tali użu għandu wkoll jiġi permess
għall-persuna fiżika jew legali li tkun ittrasferiet id-drittijiet u
l-obbligi tagħha, inkluż permezz tax-xiri tal-pretensjoni
tagħha. Fil-każ li l-evidenza tkun inkisbet minn persuna
ġuridika li tifforma parti minn grupp korporattiv li jikkostitwixxi
impriża waħda għall-applikazzjoni tal-Artikoli 101 u 102
tat-Trattat, l-użu tat-tali evidenza jkun permess ukoll għal
entitajiet ġuridiċi oħra li jappartjenu lill-istess
impriża. (23) Madankollu, l-użu msemmi
fil-premessa preċedenti ma jistax inaqqas bla raġuni l-effettività
tal-infurzar tal-liġi dwar il-kompetizzjoni minn awtorità
tal-kompetizzjoni. Il-limitazzjonijiet għad-divulgazzjoni msemmijin
fil-premessi (19) u (20) għalhekk għandhom japplikaw b'mod
ugwali għall-użu tal-evidenza li tinkiseb biss permezz
tal-aċċess għall-fajl ta' awtorità tal-kompetizzjoni. Barra minn
hekk, l-evidenza li tkun inkisbet minn awtorità tal-kompetizzjoni fil-kuntest
tal-eżerċizzju tad-drittijiet tad-difiża ma għandhiex issir
oġġett għall-kummerċ. Il-possibbiltà li tintuża
l-evidenza li tkun inkisbet biss permezz tal-aċċess għall-fajl
ta' awtorità tal-kompetizzjoni għalhekk għandha tkun limitata
għall-persuna fiżika jew ġuridika li eżerċitat
id-drittijiet tagħha ta' difiża u s-suċċessuri legali
tagħha, kif imsemmi fil-premessa preċedenti. Madankollu, din
il-limitazzjoni ma tipprojbix lil qorti nazzjonali milli tordna d-divulgazzjoni
ta' dik l-evidenza fil-kundizzjonijiet previsti f'din id-Direttiva. (24) Li ssir pretensjoni
għad-danni, jew il-bidu ta’ investigazzjoni minn awtorità
tal-kompetizzjoni, jinvolvi riskju li l-impriżi kkonċernati
jistgħu jeqirdu jew jaħbu l-evidenza li tista' tkun utli biex
tiġi sostanzjata pretensjoni għad-danni ta' parti li ġarrbet
ħsara. Sabiex l-evidenza rilevanti ma tiġix distrutta u biex ikun
żgurat li ordnijiet tal-qorti li jitolbu d-divulgazzjoni ta’ evidenza
jitwettqu, il-qrati għandu jkollhom is-saħħa li jimponu sanzjonijiet
suffiċjentement deterrenti. Safejn jirrigwarda l-partijiet
fil-proċedimenti, ir-riskju li jsiru inferenzi negattivi
fil-proċedimenti għad-danni jista' jkun sanzjoni partikolarment
effettiva u jista' jevita dewmien żejjed. Għandu jkun hemm ukoll
sanzjonijiet għal min ma jonorax l-obbligu ta' protezzjoni ta'
informazzjoni kunfidenzjali u għal użu abbużiv minn
informazzjoni li tkun divulgata. B'mod simili, is-sanzjonijiet għandhom
ikunu disponibbli jekk l-informazzjoni miksuba permezz tal-aċċess
għall-fajl ta' awtorità tal-kompetizzjoni bl-eżerċizzju
tad-drittijiet tad-difiża fir-rigward tal-investigazjonijiet ta' dik
l-awtorità tal-kompetizzjoni, tintuża b'mod abbużiv f'azzjonijiet
għad-danni. (25) L-Artikolu 16(1)
tar-Regolament (KE) Nru 1/2003 jipprevedi li meta l-qrati nazzjonali jiddeċiedu
dwar ftehimiet, deċiżjonijiet jew prattiki skont l-Artikolu 101
jew l-Artikolu 102 tat-Trattat li diġà huma s-suġġett ta’
deċiżjoni tal-Kummissjoni, ma jistgħux jieħdu
deċiżjonijiet li jmorru kontra d-deċiżjoni adottata
mill-Kummissjoni. Sabiex tissaħħaħ iċ-ċertezza legali,
biex ma jkunx hemm inkonsistenza fl-applikazzjoni ta’ dawk
id-dispożizzjonijiet tat-Trattat, biex tiżdied l-effettività u
l-effikaċja proċedurali tal-azzjonijiet għad-danni u biex
jitrawwem il-funzjonament tas-suq intern għall-impriżi u
l-konsumaturi, b'mod simili ma għandux ikun possibbli li tiġi
ddubitata deċiżjoni finali ta' awtorità tal-kompetizzjoni nazzjonali
jew qorti tal-appell li ssib ksur tal-Artikoli 101 jew 102 tat-Trattat
f’azzjonijiet għad-danni relatati mal-istess ksur, irrispettivament jekk
l-azzjoni tressqitx fl-Istat Membru fejn hemm l-awtorità jew il-qorti
tal-appell. L-istess għandu japplika għal deċiżjoni li fiha
ġie konkluż li d-dispożizzjonijiet tal-liġi nazzjonali dwar
il-kompetizzjoni nkisru f'każijiet fejn il-liġi nazzjonali u
tal-Unjoni dwar il-kompetizzjoni huma applikati fl-istess każ u b'mod
parallel. Dan l-effett tad-deċiżjonijiet mill-awtoritajiet
tal-kompetizzjoni nazzjonali u l-qrati tal-appell li jsibu ksur tar-regoli dwar
il-kompetizzjoni għandu japplika għall-parti operattiva
tad-deiċżjoni u l-premessi ta' appoġġ tagħha. Dan huwa
bla ħsara għad-drittijiet u l-obbligi tal-qrati nazzjonali skont
l-Artikolu 267 tat-Trattat. (26) Ir-regoli nazzjonali dwar
il-bidu, it-tul, is-sospensjoni jew l-interruzzjoni tal-perjodi ta’
preskrizzjoni ma għandhomx ixekklu milli jitressqu azzjonijiet
għad-danni. Dan huwa partikolarment importanti fir-rigward tal-azzjonijiet
li jibnu fuq is-sejba ta' ksur ta' awtorità tal-kompetizzjoni jew ta' qorti
tal-appell. Għan dan l-għan, il-partijiet li jkunu ġarrbu
ħsara xorta għandhom ikunu jistgħu jressqu azzjoni
għad-danni wara l-proċedimenti ta' awtorità tal-kompetizzjoni, li
jkollhom l-għan li jinfurzaw il-liġi nazzjonali u tal-Unjoni dwar
il-kompetizzjoni. (27) Meta
bosta impriżi jiksru r-regoli dwar il-kompetizzjoni b'mod konġunt
(bħal pereżempju fil-każ ta' kartell) huwa xieraq li jiġi
previst li dawn il-kontraventuri konġunti jkunu responsabbli in solidum
għall-ħsara kollha kkawżata mill-ksur. Fosthom, il-kontraventuri
konġunti għandu jkollhom id-dritt li jiksbu kontribuzzjoni jekk
waħda mill-impriżi li jkunu għamlu l-ksur tkun ħallset
aktar mis-sehem tagħha. Id-determinazzjoni ta' dak is-sehem bħala
r-responsabbiltà relattiva ta' kontraventur speċifiku u l-kriterji rilevanti,
bħal pereżempju l-fatturat, is-sehem fis-suq, jew ir-rwol
fil-kartell, hija kwistjoni għal-liġi nazzjonali applikabbli, filwaqt
li jiġu rispettati l-prinċipji tal-effettività u l-ekwivalenza. (28) L-impriżi li jikkooperaw
mal-awtoritajiet tal-kompetizzjoni fi programm ta' klemenza għandhom rwol
ewlieni fl-iskoperta ta' ksur ta' kartell sigriet u biex iwaqqfu dan il-ksur, u
b'hekk ta' spiss inaqqsu l-ħsara li setgħet tiġi kkawżata
li kieku kompla sar il-ksur. Għalhekk huwa xieraq li jiġi previst li
l-impriżi li jkunu rċevew l-immunità minn multi minn awtorità
tal-kompetizzjoni f'programm ta' klemenza jiġu protetti milli jiġu
esposti mingħajr raġuni għall-pretensjonijiet għad-danni,
filwaqt li jitqies li d-deċiżjoni tal-awtorità tal-kompetizzjoni li
tkun sabet il-ksur tista' ssir finali għal dak li qed jirċievi
l-immunità qabel ma ssir finali għal impriżi oħra li ma jkunux
irċevew l-immunità. Għalhekk huwa xieraq li l-benefiċjarju
tal-immunità jinħeles fil-prinċipju mill-obbligazzjoni in solidum għall-ħsara
kollha u li l-kontribuzzjoni tiegħu ma jaqbiżx l-ammont
tal-ħsara kkawżata lix-xerrejja diretti jew indiretti tiegħu
stess jew, fil-każ ta' kartel għax-xiri, il-fornituri diretti jew
indiretti tiegħu. Sal-punt fejn kartell ikun ikkawża ħsara lil
oħrajn li mhumiex il-klijenti/il-fornituri tal-impriżi li jkunu
wettqu l-ksur, il-kontribuzzjoni tal-benefiċjarju tal-immunità ma
għandhiex taqbeż ir-responsabbiltà relattiva tiegħu
għall-ħsara kkawżata mill-kartell. Dan is-sehem għandu
jiġi determinat skont l-istess regoli li ntużaw biex jiġu
determinati l-kontribuzzjonijiet fost l-impriżi li wettqu l-ksur
(il-premessa (27) hawn fuq). Il-benefiċjarju tal-immunità għandu
jibqa' responsabbli bis-sħiħ għall-partijiet li jkunu
ġarrbu l-ħsara għajr ix-xerrejja jew il-fornituri diretti jew
indiretti tiegħu biss meta dawn ma jkunux jistgħu jiksbu kumpens
sħiħ minn impriżi oħra li wettqu ksur. (29) Il-konsumaturi u
l-impriżi li jkunu ġarrbu ħsara minn ksur tal-liġi
nazzjonali jew tal-Unjoni dwar il-kompetizzjoni huma intitolati għal
kumpens għat-telf reali u għat-telf mill-profitt. It-telf reali
jista’ jirriżulta mid-differenza fil-prezz bejn dak li filfatt
tħallas u dak li kellu jitħallas kieku ma kienx hemm il-ksur
tal-liġi. Meta parti li tkun ġarrbet ħsara tkun naqqset it-telf
reali tagħha billi tittrasferih kollu jew parzjalment lix-xerrejja
tagħha stess, it-telf li jkun ġie trasferit ma jkunx
jirrappreżanta aktar ħsara li għaliha l-parti li tkun
ittrasferietu għandha tikseb kumpens. Għalhekk huwa xieraq
fil-prinċipju li l-impriża li tkun wettqet il-ksur tiġi permessa
li tinvoka t-trasferiment tat-telf reali bħala difiża kontra
pretensjoni għad-danni. Huwa xieraq li jiġi previst li l-impriża
li wettqet il-ksur, sakemm tinvoka d-difiża bbażata fuq
it-trasferiment, trid tagħti prova tal-eżistenza u l-limitu
tat-trasferiment tal-ispejjeż żejda. (30) Madankollu, f'sitwazzjoni fejn
l-ispejjeż żejda ġew trasferiti lil persuni li legalment ma
jkunux jistgħu jitolbu għal kumpens, mhuwiex xieraq li l-impriża
li wettqet il-ksur tiġi permessa li tinvoka d-difiża bbażata fuq
it-trasferiment, billi din teħlisha mir-responsabbiltà
għall-ħsara li kkawżat. Il-qort li quddiemha tkun tressqet
l-azzjoni għalhekk għandha tivvaluta, meta tiġi invokata
d-difiża bbażata fuq it-trasferiment, jekk il-persuni li lilhom
ġew allegatament trasferiti l-ispejjeż żejda jistgħux
legalement jitolbu għal kumpens. Filwaqt li x-xerrejja indiretti huma
intitolati li jitolbu għal kumpens, ir-regoli nazzjonali
tal-kawżalità (inklużi r-regoli dwar il-previdibbiltà u
t-tbegħid ġeografiku), applikati skont il-prinċipji
tal-liġi tal-Unjoni, jistgħu jfissru li ċerti persuni
(pereżempju f'livell tal-katina tal-provvista li huwa 'l bogħod
mill-ksur) legalment ma jkunux jistgħu jitolbu għal kumpens
f'każ speċifiku. Biss meta l-qorti ssib li l-persuna li lilha
ġew allegatament trasferiti l-ispejjeż żejda tkun tista' titlob
għal kumpens legalment, din tkun tista' tavvaluta l-merti tad-difiża
bbażata fuq it-trasferiment. (31) Il-konsumaturi jew
l-impriżi, li lilhom ġie trasferit it-telf reali ġarrbu
ħsara kkawżata minn ksur tal-liġi nazzjonali jew tal-Unjoni dwar
il-kompetizzjoni. Filwaqt li tali ħsara għandha tiġi kkumpensata
mill-impriża li tkun għamlet il-ksur, jista’ jkun partikolarment
diffiċli għall-konsumaturi jew għall-impriżi li ma xtrawx
huma stess mingħand dik l-impriża biex jippruvaw l-ambitu
tal-ħsara. Għalhekk huwa xieraq li jiġi previst li, meta
l-eżistenza ta' pretensjoni għad-danni jew l-ammont li għandu
jingħata jiddependi fuq jekk jew sa liema punt ikunu ġew trasferiti
l-ispejjeż żedja mħallsa mix-xerrej dirett tal-impriża li
tkun wettqet il-ksur lix-xerrej indirett, dan tal-aħħar huwa meqjus
li jkun ta l-prova li l-ispejjeż żejda mħallsa minn dak
ix-xerrej dirett ikunu ġew trasferiti għal-livell tiegħu, fejn ikun
jista' juri prima facie li tali trasferiment twettaq. Barra minn hekk
huwa xieraq li jiġi definit taħt liema kundizzjonijiet ix-xerrej
indirett għandu jitqies li jkun stabbilixxa t-tali prova prima facie.
Fir-rigward tal-kwantifikazzjoni tat-trasferiment, il-qorti nazzjonali
għandu jkollha s-setgħa li tikkalkola liema sehem tal-ispejjeż
żejda ġie ttrasferit għal-livell tax-xerrejja indiretti
fit-tilwima pendenti quddiemha. L-impriża li tkun għamlet il-ksur għandha
tiġi permessa li tagħti prova li turi li t-telf reali ma jkunx
ġie trasferit jew ma jkunx ġie trasferit kollu. (32) Il-ksur tal-liġi dwar
il-kompetizzjoni ta' spiss jirrigwarda l-kundizzjonijiet u l-prezz li bih
jinbigħu l-oġġetti jew is-servizzi u jwassal għal
spejjeż żejda u ħsara oħra għall-klijenti
tal-impriżi li jkunu qed jagħmlu l-ksur. Il-ksur jista' wkoll
jikkonċerna l-provvisti lill-impriża li tkun qed tagħmel il-ksur
(pereżempju fil-każ ta' kartell tax-xerrej). Ir-regoli ta' din
id-Direttiva u b'mod partikolari r-regoli dwar it-trasferiment għandhom
japplikaw kif xieraq. (33) L-azzjonijiet għad-danni
jistgħu jitressqu kemm mill-partijiet li ġarrbu l-ħsara li xtraw
l-oġġetti jew is-servizzi mingħand l-impriża li
għamlet il-ksur kif ukoll minn xerrejja iktar l-isfel fil-katina tal-provvista.
Fl-interess ta' konsistenza bejn is-sentenzi li jirriżultaw minn tali
proċedimenti relatati u għalhekk biex ikun evitat li l-ħsara
kkawżata mill-ksur tal-liġi nazzjonali jew tal-Unjoni dwar
il-kompetizzjoni ma tiġix kkumpensata kollha kemm hi jew li l-impriża
li għamlet il-ksur tkun meħtieġa tħallas
għall-ħsara li ma tkunx saret, il-qrati nazzjonali għandhom
iqisu kif dovut, sakemm ikun permess skont il-liġi tal-Unjoni u dik
nazzjonali, kwalunkwe azzjoni relatata u sentenza mogħtija, partikolarment
fejn issib li kien hemm prova ta' trasferiment. Dan għandu jkun bla
ħsara għad-drittijiet fundamentali tad-difiża u għal
rimedju effettiv u proċess ġust ta' dawk li ma kinux partijiet f'dawn
il-proċedimenti ġudizzjarji. Tali azzjonijiet pendenti quddiem il-qrati
ta’ Stati Membri differenti, jistgħu jiġu kkunsidrati bħala
relatati skont it-tifsira tal-Artikolu 30 tar-Regolament
Nru 1215/2012. Taħt din id-dispożizzjoni, il-qrati nazzjonali
ħlief dik imqabbda l-ewwel mill-każ, jistgħu jissospendu
l-proċeduri jew, taħt ċerti ċirkustanzi, jirrifjutaw li
jagħtu sentenza. (34) Parti li tkun ġarrbet
ħsara li tkun tat prova li ġarrbet ħsara bħala
riżultat minn ksur tal-liġi dwar il-kompetizzjoni, xorta trid
tagħti prova tal-limitu tal-ħsara mġarrba sabiex tikseb id-danni.
Il-kwantifikazzjoni tal-ħsara tal-antitrust hija proċess li
jirrikjedi l-preżentazzjoni ta’ ħafna fatti u hemm il-possibbiltà li
tkun meħtieġa l-applikazzjoni ta’ mudelli ekonomiċi kumplessi.
Dan ta' spiss huwa proċess għali u jikkawża diffikultajiet
għall-partijiet li ġarrbu ħsara fir-rigward tal-ksib tad-dejta
meħtieġa biex isostnu l-pretensjonijiet tagħhom. Fil-fatt,
il-kwantifikazzjoni tal-ħsara tal-antitrust tista' tikkostitwixxi ostakolu
sostanzjali li jipprojbixxi lill-partijiet li jkunu ġarrbu l-ħsara
milli jiksbu d-danni ta' kumpens għall-ħsara mġarrba. (35) Bħala rimedju
għall-asimmetrija tal-informazzjoni u għal xi ftit mid-diffikultajiet
assoċjati mal-kwantifikazzjoni tal-ħsara tal-antitrust u sabiex
tiġi żgurata l-effettività tal-pretensjonijiet għad-danni, huwa
xieraq li wieħed jissoponi li fil-każ ta' ksur ta' kartell, il-ksur
ikkawża ħsara, b'mod partikolari, permezz ta' effett fuq il-prezz.
Skont il-fatti tal-każ dan ifisser li l-kartell wassal għal żieda
fil-prezz jew impedixxa li jkun hemm tnaqqis tal-prezzijiet li kien
iseħħ li kieku ma sarx il-ksur. L-impriża li wettqet il-ksur
għandha tkun libera li tirrifjuta t-tali suppożizzjoni. Huwa xieraq
li tiġi limitata din is-suppożizzjoni konfutabbli għall-kartelli,
minħabba n-natura sigrieta ta' kartell, li żżid l-asimmetrija
tal-informazzjoni msemmija u tagħmilha aktar diffiċli
għall-parti li ġarrbet il-ħsara biex tikseb l-evidenza
meħtieġa biex tagħti prova tal-ħsara. (36) Fin-nuqqas ta' regoli
tal-Unjoni dwar il-kwantifikazzjoni tal-ħsara kkawżata minn ksur
tal-liġi dwar il-kompetizzjoni, is-sistema legali domestika ta' kull Stat
Membru u l-qrati nazzjonali għandhom jiddeterminaw liema rekwiżiti
għandha tissodisfa l-parti li ġarrbet il-ħsara meta tagħti
prova tal-ammont ta' ħsara li tkun ġarrbet, l-eżattezza li biha
għandha tagħti prova ta' dak l-ammont, il-metodi li jistgħu
jintużaw fil-kwantifikazzjoni tal-ammont u l-konsegwenzi ta' jekk ma
jkunux jistgħu jiġu ssodisfati r-rekwiżiti kollha stabbiliti.
Madankollu, dawn ir-rekwiżiti domestiċi ma għandhomx ikunu inqas
favorevoli minn dawk li jirregolaw azzjonijiet domestiċi simili
(il-prinċipju tal-ekwivalenza) u lanqas ma għandhom jagħmlu
l-eżerċizzju tad-dritt tal-Unjoni għad-danni prattikament impossibbli
jew diffiċli ħafna (il-prinċipju tal-effettività). F'dan
ir-rigward għandhom jitqiesu l-asimmetriji tal-informazzjoni possibbli
bejn il-partijiet u l-fatt li l-kwantifikazzjoni tal-ħsara tirrikjedi
valutazzjoni ta' kif is-suq ikkonċernat kien jevolvi li kieku ma kienx sar
ksur; Din il-valutazzjoni timplika paragun ma' sitwazzjoni li b'definizzjoni
hija ipotetika u għalhekk ma tista' qatt issir b'eżattezza totali.
Għalhekk huwa xieraq li l-qrati nazzjonali jingħataw is-setgħa
li jagħmlu stima tal-ammont tal-ħsara kkawżta mill-ksur
tal-liġi dwar il-kompetizzjoni. (37) Il-partijiet li ġarrbu
l-ħsara u l-impriżi li għamlu l-ħsara għandhom
jiġu mħeġġa biex jaqblu fuq kumpens tal-ħsara
kkawżata minn ksur tal-liġi dwar il-kompetizzjoni permezz ta' mekkaniżmi
għas-soluzzjoni kunsenswali għat-tilwim bħal pereżempju
riżolvimenti barra mill-qorti, l-arbitraġġ u l-medjazzjoni. Fejn
ikun possibbli, it-tali soluzzjoni kunsenswali għat-tilwim għandha
tkopri l-aktar partijiet li ġarrbu l-ħsara u impriżi li għamlu
l-ksur possibbli. Id-dispożizzjonijiet f'din id-Direttiva dwar
is-soluzzjoni kunsenswali għat-tilwim għalhekk huma maħsuba biex
jiffaċilitaw l-użu tat-tali mekkaniżmi u jżidu
l-effettività tagħhom. (38) Il-perjodi ta' preskrizzjoni
għat-tressiq ta' azzjoni għad-danni jistgħu jkunu b'mod li
jimpedixxu lill-partijiet li ġarrbu l-ħsara u l-imprizi li
għamlu l-ħsara milli jkollhom biżżejjed żmien biex
jaslu għal qbil dwar il-kumpens li għandu jitħallas. Sabiex
it-tnejn jingħataw l-opportunità ġenwina biex ifittxu soluzzjoni
kunsenswali għat-tilwim qabel ma jibdew il-proċedimenti quddiem
il-qorti nazzjonali, il-perjodu ta' preskrizzjoni għalhekk għandu
jiġi sospiż għat-tul ta' żmien tal-proċess ta'
soluzzjoni kunsenswali għat-tilwim. (39) Barra minn hekk, meta
l-partijiet jiddeċiedu li jfittxu soluzzjoni kunsenswali għat-tilwim
wara li tkun tressqet azzjoni għad-danni quddiem il-qorti nazzjonali
għall-istess pretensjoni, dik il-qorti tista' tissosspendi
l-proċedimenti li tressqu quddiemha għat-tul ta' żmien
tal-proċess ta' soluzzjoni kunsenswali għat-tilwim. Meta tqis jekk
għandhomx jiġu sospiżi l-proċedimenti, il-qorti nazzjonali
għandha tqis l-interess fi proċedura espedjenti. (40) Biex jitħeġġew
ir-riżolvimenti kunsenswali, impriża li tkun għamlet ksur li
tħallas id-danni permezz ta' soluzzjoni kunsenswali għat-tilwim ma
għandhiex titqiegħed f'pożizzjoni vis-à-vis il-ko-kontraventuri
tagħha agħar minn dik li kienet tkun fiha mingħajr is-soluzzjoni
kunsenswali. Dan jista' jseħħ jekk kontraventur fir-riżolviment
għat-tilwim ikun baqa' responsabbli in solidum għall-ħsara
kkawżata mill-ksur anke wara li jinsab riżolviment kunsenswali.
Għalhekk kontraventur fir-riżolviment fil-prinċipju ma
għandux jikkontribwixxi għall-ko-kontraventuri tiegħu mhux
fir-riżolviment meta dawn tal-aħħar ikunu ħallsu d-danni
lill-parti li tkun ġarrbet il-ħsara li magħha l-ewwel
kontraventur ikun sab soluzzjoni qabel. Il-konnessjoni ta' din ir-regola ta'
nonkontribuzzjoni hija li l-pretensjoni tal-parti li ġarrbet il-ħsara
titnaqqas bis-sehem tal-kontraventur fir-riżolviment tal-ħsara kkawżata
lilha. Dan is-sehem għandu jiġi determinat skont l-istess regoli li
ntużaw biex jiġu determinati l-kontribuzzjonijiet fost l-impriżi
li wettqu l-ksur (il-premessa (27) hawn fuq). Mingħajr it-tali
tnaqqis, il-kontraventuri mhux fir-riżolviment jkunu affettwati
mingħajr bżonn mir-riżolviment li fih ma kinux parti.
Il-ko-kontraventur fir-riżolviment xorta jkollu jħallas
għad-danni jekk din tkun l-unika possibbiltà għall-parti li tkun
ġarrbet il-ħsara li tikseb kumpens sħiħ. (41) Meta l-ko-kontraventuri fir-riżolviment
jintalbu biex jikkontribwixxu għad-danni li jkunu tħallsu
sussegwentement mill-ko-kontraventuri mhux fir-riżolviment, il-qorti
nazzjonali għandha tqis id-danni li diġà jkunu tħallsu permezz
tar-riżolviment kunsenswali, u b'hekk tkun qed iżżomm
f'moħħha li mhux il-ko-kontraventuri kollha huma neċessarjament
involuti b'mod ugwali fl-ambitu sostantiv, temporali u ġeografiku
sħiħ tal-ksur. (42) Din id-Direttiva tirrispetta
d-drittijiet fundamentali u tosserva l-prinċipji rikonoxxuti fil-Karta tad-Drittijiet
Fundamentali tal-Unjoni Ewropea. (43) Minħabba li jkun
impossibbli, b'diverġenzi fl-għażliet tal-politika u r-regoli
legali fil-livell nazzjonali fir-rigward tad-dritt tal-Unjoni
għall-kumpens f'azzjonijiet għad-danni għall-ksur tar-regoli
tal-Unjoni dwar il-kompetizzjoni li jiġi żgurat l-effett
sħiħ tal-Artikoli 101 u 102 tat-Trattat u li jiġi
żgurat il-funzjonament tajjeb tas-suq intern għall-impriżi u
l-konsumaturi, dawn l-għanijiet ma jistgħux jinkisbu
biżżejjed mill-Istati Membri, u jistgħu għalhekk,
minħabba l-effettività u l-konsistenza meħtieġa fl-applikazzjoni
tal-Artikoli 101 u 102 tat-Trattat, jintlaħqu aħjar fil-livell
tal-Unjoni. Il-Parlament Ewropew u l-Kunsill għalhekk jadottaw din
id-Direttiva, b'konformità mal-prinċipju tas-sussidjarjetà kif stipulat
fl-Artikolu 5 tat-Trattat dwar l-Unjoni Ewropea. Skont il-prinċipju
tal-propozjonalità, kif stipulat f’dak l-Artikolu, din id-Direttiva ma tmurx
lil hinn minn dak li hu meħtieġ biex jintlaħqu dawn l-għanijiet. (44) Skont id-Dikjarazzjoni
Politika Konġunta tal-Istati Membri u l-Kummissjoni dwar id-dokumenti ta'
spjegazzjoni tat-28 ta' Settembru 2011[55], l-Istati Membri impenjaw
ruħhom li f'każijiet ġustifikati jakkumpanjaw in-notifika
tal-miżuri ta' traspożizzjoni tagħhom b'dokument jew bosta
dokumenti li jispjegaw ir-relazzjoni bejn il-komponenti ta' direttiva u
l-partijiet korrispondenti tal-istrumenti nazzjonali ta' traspożizzjoni.
Fir-rigward ta' din id-Direttiva, il-leġiżlatur iqis li
t-trażmissjoni ta' tali dokumenti hija ġġustifikata. ADOTTAW DIN ID-DIRETTIVA: KAPITOLU I KAMP TA' APPLIKAZZJONI U DEFINIZZJONIJIET Artikolu 1 Kamp ta' applikazzjoni
tad-Direttiva 1. Din id-Direttiva tistipula
ċerti regoli meħtieġa biex ikun żgurat li kwalunkwe persuna
li ġarrbet ħsara kkawżata minn ksur tal-Artikoli 101 u 102
tat-Trattat jew tal-liġi nazzjonali dwar il-kompetizzjoni, tista' b'mod
effettiv teżerċita d-dritt għal kumpens sħiħ għal
dik il-ħsara. Tistabbilixxi wkoll regoli li jrawmu l-kompetizzjoni mhux
imxekkla fis-suq intern u li jneħħu l-ostakoli
għall-funzjonament tajjeb tagħha billi jiżguraw protezzjoni
ekwivalenti fl-Unjoni kollha għal dawk li jkunu ġarrbu tali
ħsara. 2. Din id-Direttiva tistipula
wkoll regoli għall-koordinazzjoni bejn l-infurzar tar-regoli dwar
il-kompetizzjoni mill-awtoritajiet tal-kompetizzjoni u l-infurzar ta' dawn
ir-regoli f'azzjonijiet għad-danni quddiem il-qrati nazzjonali. Artikolu 2 Dritt għal kumpens
sħiħ 1. Kwalunkwe wieħed li jkun
ġarrab ħsara kkawżata minn ksur tal-liġi nazzjonali jew
tal-Unjoni dwar il-kompetizzjoni għandu jkun jista' jitlob kumpens
sħiħ għal dik il-ħsara. 2. Kumpens sħiħ
għandu jqiegħed lil kull min ġarrab il-ħsara
fil-pożizzjoni li kien ikun fiha li kieku l-ksur ma sarx. Għandu
għalhekk jinkludi kumpens għat-telf reali u għat-telf ta’ profitt,
u l-ħlas tal-imgħax miż-żmien meta saret il-ħsara
sakemm ikun realment tħallas il-kumpens relatat ma' dik il-ħsara. 3. L-Istati Membri għandhom
jiżguraw li l-partijiet li jkunu ġarrbu l-ħsara jistgħu
jeżerċitaw b'mod effettiv il-pretensjonijiet tagħhom
għad-danni. Artikolu 3 Prinċipji ta’ effettività u
ekwivalenza L-Istati Membri għandhom jiżguraw li
r-regoli u l-proċeduri nazzjonali kollha rigward azzjonijiet
għad-danni jkunu mfassla u applikati b'mod li jiżgura li kull parti
li tkun ġarrbet il-ħsara tkun tista' teżerċita b'mod
effettiv id-dritt tal-Unjoni għal kumpens sħiħ
għall-ħsara kkawżata minn ksur tal-liġi dwar
il-kompetizzjoni. Kwalunkwe regola jew proċedura nazzjonali rigward
azzjonijiet għad-danni li jirriżultaw minn ksur tal-Artikoli 101
u 102 tat-Trattat ma għandux ikun inqas favorevoli għall-partijiet li
jkunu ġarrbu l-ħsara minn dawk li jirregolaw azzjonijiet
domestiċi simili. Artikolu 4 Definizzjonijiet Għall-finijiet ta' din id-Direttiva,
għandhom japplikaw id-definizzjonijiet li ġejjin: 1. "ksur tal-liġi dwar
il-kompetizzjoni" tfisser ksur tal-Artikolu 101 jew 102 tat-Trattat
jew tal-liġi nazzjonali dwar il-kompetizzjoni skont it-tifsira
tal-paragrafu 2; 2. "il-liġi nazzjonali
dwar il-kompetizzjoni" tfisser id-dispożizzjonijiet tal-liġi
nazzjonali li b'mod predominanti jsegwu l-istess għanijiet bħal dawk
tal-Artikoli 101 u 102 tat-Trattat u li huma applikati għall-istess
każ u b'mod parallel mal-liġi tal-Unjoni dwar il-kompetizzjoni skont
l-Artikolu 3(1) tar-Regolament (KE) Nru 1/2003; 3. "azzjoni
għad-danni" tfisser azzjoni skont il-liġi nazzjonali li biha
parti li tkun ġarrbet ħsara titlob kumpens għad-danni quddiem
qorti nazzjonali; din tista' wkoll tkopri azzjonijiet li bihom xi ħadd li
jaġixxi f'isem ta' parti jew bosta partijiet li jkunu ġarrbu
ħsara tressaq talba għad-danni quddiem qorti nazzjonali, meta
l-liġi nazzjonali tipprevedi din il-possibbiltà; 4. "talba
għad-danni" tfisser talba għal kumpens ta’ ħsara
kkawżata minn ksur tal-liġi dwar il-kompetizzjoni; 5. “parti li ġarrbet
ħsara” tfisser kull min ikollu raġuni biex jagħmel talba
għad-danni; 6. “awtorità nazzjonali
tal-kompetizzjoni” tfisser awtorità nnominata minn Stat Membru skont
l-Artikolu 35 tar-Regolament (KE) Nru 1/2003 li tkun responsabbli
għall-applikazzjoni tal-Artikoli 101 u 102 tat-Trattat; 7. “awtorità tal-kompetizzjoni”
tfisser il-Kummissjoni jew awtorità nazzjonali tal-kompetizzjoni; 8. "qorti nazzjonali"
jew "qorti" tfisser kwalunkwe qorti jew tribunal ta' Stat Membru
skont it-tifsira tal-Artikolu 267 tat-Trattat; 9. “qorti tal-appell” tfisser
qorti nazzjonali li għandha s-setgħa tirrevedi
d-deċiżjonijiet ta' awtorità nazzjonali tal-kompetizzjoni, li
fil-kuntest tagħha jista' jkun ukoll li jkollha s-setgħa li ssib ksur
tal-Artikoli 101 u 102 tat-Trattat; 10. “deċiżjoni dwar
ksur” tfisser deċiżjoni ta’ awtorità tal-kompetizzjoni jew qorti
tal-appell li ssib ksur tal-liġi dwar il-kompetizzjoni; 11. deċiżjoni ta’ ksur
“finali” tfisser deċiżjoni dwar ksur ta’ awtorità tal-kompetizzjoni
jew qorti tal-appell li warajha ma hemmx aktar dritt ta’ appell; 12. "kartell" tfisser
ftehim u/jew prattika miftiehma bejn żewġ kompetituri jew aktar li
għandha l-għan li tikkoordina l-imġiba kompetittiva tagħhom
fis-suq u/jew tinfluwenza l-parametri rilevanti tal-kompetizzjoni, permezz ta'
prattiki bħal pereżempju l-iffissar jew il-koordinazzjoni
tal-prezzijiet tal-bejgħ jew tax-xiri jew ta' kundizzjonijiet
kummerċjali oħrajn, l-allokazzjoni tal-kwoti tal-produzzjoni jew
tal-bejgħ, il-kondiviżjoni tas-swieq u l-klijenti inklużi l-immanuvrar
tal-offerti, ir-restrizzjonijiet tal-importazzjonijiet jew l-esportazzjonijiet
u/jew l-azzjonijiet antikompetittivi kontra kompetituri oħra; 13. "programm ta'
klemenza" tfisser programm li fuq il-bażi tiegħu
parteċipant f'kartell sigriet, b'mod indipendenti mill-impriżi
l-oħra involuti fil-kartell, jikkoopera ma' investigazzjoni tal-awtorità
tal-kompetizzjoni, billi jipprovdi b'mod volontarju preżentazzjonijiet
tal-għarfien tiegħu tal-kartell u r-rwol tiegħu fih, u bħala
skambju għal dan il-parteċipant jirċievi l-immunità minn
kwalunkwe multa li għandha tiġi imposta għall-kartell jew
tnaqqis tat-tali multa; 14. “dikjarazzjoni korporattiva
ta' klemenza” tfisser preżentazzjoni orali jew bil-miktub ipprovduta b'mod
volontarju minn, jew f’isem, impriża lil awtorità tal-kompetizzjoni, li
tiddeskrivi l-għarfien tal-impriża dwar kartell sigriet u r-rwol
tagħha fih, li tkun tfasslet speċifikament biex titressaq
lill-awtorità bil-għan li tinkiseb immunità jew tnaqqis tal-multi taħt
programm ta’ klemenza rigward l-applikazzjoni tal-Artikolu 101 tat-Trattat
jew id-dispożizzjoni korrispondenti skont il-liġi nazzjonali; dan ma
jinkludix dokumenti jew informazzjoni li teżisti irrispettivament
mill-proċedimenti ta' awtorità tal-kompetizzjoni ("informazzjoni
pre-eżistenti"); 15. “sottomissjoni ta' ftehim”
tfisser preżentazzjoni pprovduta b'mod volontarju minn, jew f’isem
impriża lil awtorità tal-kompetizzjoni li tiddeskrivi l-għarfien
mill-impriża tas-sehem tagħha fil-ksur tal-Artikolu 101
tat-Trattat jew ta' dispożizzjoni korrispondenti skont il-liġi
nazzjonali u r-responsabbiltà tagħha f'dan il-ksur, li tkun tfasslet
speċifikament bħala talba formali sabiex l-awtorità tapplika
proċedura espedjenti; 16. “spejjeż żejda”
tfisser kwalunkwe differenza pożittiva bejn il-prezz imħallas
realment u l-prezz li kellu jitħallas fin-nuqqas ta’ ksur ta' liġi
dwar il-kompetizzjoni; 17. "riżolviment
kunsenswali" tfisser ftehim li bih jitħallsu d-danni wara soluzzjoni
kunsenswali għat-tilwim. KAPITOLU II DIVULGAZZJONI TA’ EVIDENZA Artikolu 5 Divulgazzjoni ta’ evidenza 1. L-Istati Membri għandhom
jiżguraw li meta pretendent ikun ippreżenta fatti u evidenza
raġonevolment disponibbli li jagħtu biżżejjed provi biex
wieħed jissospetta li hu, jew dawk li qed jirrappreżenta, ikunu ġarrbu
ħsara kkawżata mill-ksur tal-liġi dwar il-kompetizzjoni
mill-konvenut, il-qrati nazzjonali jistgħu jordnaw li l-konvenut jew parti
terza jiddivulgaw l-evidenza, irrispettivament minn jekk din l-evidenza hijiex
ukoll inkluża fil-fajl ta' awtorità tal-kompetizzjoni jew le,
soġġett għall-kundizzjonijiet stipulati f'dan il-Kapitolu.
L-Istati Membri għandhom jiżguraw li l-qrati jkunu jistgħu wkoll
jordnaw lill-pretendent jew parti terza biex jiddivulgaw l-evidenza fuq talba
mill-konvenut. Din id-dispożizzjoni hija bla ħsara
għad-drittijiet u l-obbligi tal-qrati nazzjonali skont ir-Regolament
tal-Kunsill (KE) Nru 1206/2001. 2. L-Istati Membri għandhom
jiżguraw li l-qrati nazzjonali jordnaw id-divulgazzjoni tal-evidenza
msemmija fil-paragrafu 1 meta l-parti li titlob id-divulgazzjoni (a)
uriet li l-evidenza fil-kontroll tal-parti
l-oħra jew ta’ parti terza hija rilevanti biex tissostanza t-talba jew
id-difiża tagħha; kif ukoll (b)
speċifikat partijiet minn din l-evidenza jew
kategoriji ta' din l-evidenza definiti b'mod kemm jista’ jkun preċiż
jew strett fuq il-bażi ta’ fatti raġonevolment disponibbli; 3. L-Istati Membri għandhom
jiżguraw li l-qrati nazzjonali jillimitaw id-divulgazzjoni tal-evidenza
għal dak li huwa proporzjonat. Fid-determinazzjoni ta' jekk kwalunkwe
divulgazzjoni mitluba minn parti hijiex proporzjonata, il-qrati nazzjonali
għandhom iqisu l-interessi leġittimi tal-partijiet u l-partijiet
terzi kollha kkonċernati. Partikolarment għandhom jikkunsidraw: (a)
il-possibbiltà li l-ksur allegat tal-liġi dwar
il-kompetizzjoni jkun sar; (b)
l-għan u l-ispiża biex issir
id-divulgazzjoni, speċjalment jekk hemm partijiet terzi involuti; (c)
jekk l-evidenza li għandha tiġi divulgata
fihiex informazzjoni kunfidenzjali, speċjalment li tikkonċerna
l-partijiet terzi, u l-arranġamenti għall-protezzjoni tat-tali
informazzjoni kunfidenzjali; kif ukoll (d)
fil-każijiet fejn il-ksur qed jiġi jew
ġie investigat minn awtorità tal-kompetizzjoni, jekk it-talba ġietx
ifformulata speċifikament fir-rigward tan-natura, is-suġġett jew
il-kontenut tat-tali dokumenti aktar milli talba mhux speċifika li
tikkonċerna d-dokumenti sottomessi lil awtorità tal-kompetizzjoni jew
miżmuma fil-fajl tat-tali awtorità tal-kompetizzjoni. 4. L-Istati Membri għandhom
jiżguraw li l-qrati nazzjonali jkollhom għad-dispożizzjoni tagħhom
miżuri effettivi biex jiġu protetti s-sigrieti kummerċjali u
informazzjoni kunfidenzjali oħra kemm jista' jkun sabiex jiġi
garantit livell xieraq ta' protezzjoni ta' informazzjoni bħal din u tkun
disponibbli evidenza rilevanti li tkun fiha tali informazzjoni fl-azzjoni
għad-danni. 5. L-Istati Membri għandhom
jieħdu l-miżuri meħtieġa biex jagħtu effett
sħiħ lill-privileġġi legali u drittijiet oħra biex ma
jkunux obbligati jiddivulgaw l-evidenza. 6. L-Istati Membri għandhom
jiżguraw li, safejn il-qrati tagħhom ikollhom is-setgħat biex
jordnaw id-divulgazzjoni mingħajr is-smigħ tal-persuna li
mingħandha qed tintalab id-divulgazzjoni, l-ebda penalità għan-nuqqas
ta' konformità ma' tali ordni ma tkun tista' tiġi imposta sakemm
id-destinatarju tat-tali ordni ma jkunx instema' mill-qorti. 7. L-evidenza għandha
tinkludi kull tip ta’ evidenza ammissibbli quddiem il-qorti nazzjonali vestita
, partikolarment dokumenti u kull oġġett ieħor li jkun jinkludi
informazzjoni irrispettivament mill-mezz fejn l-informazzjoni hija
maħżuna. 8. Bla ħsara
għall-obbligu stipulat fil-paragrafu 4 u l-limiti stipulati
fl-Artikolu 6, dan l-Artikolu ma għandux jostakola lill-Istati Membri
milli jżommu jew jintroduċu regoli li jistgħu jwasslu għal
divulgazzjoni usa’ ta’ evidenza. Artikolu 6 Limiti għad-divulgazzjoni
tal-evidenza mill-fajl ta' awtorità tal-kompetizzjoni 1. L-Istati Membri għandhom
jiżguraw li, għall-finijiet tal-azzjonijiet għad-danni, il-qrati
nazzjonali ma jkunux jistgħu fi kwalunkwe mument jordnaw lil parti jew
parti terza biex tiddivulga kwalunkwe waħda mill-kategoriji ta' evidenza
li ġejjin: (a)
dikjarazzjonijiet korporattivi ta' klemenza; kif
ukoll (b)
sottomissjonijiet ta' ftehim. 2. L-Istati Membri għandhom
jiżguraw li, għall-fini tal-azzjonijiet għad-danni, il-qrati
nazzjonali jkunu jistgħu jordnaw id-divulgazzjoni tal-kategoriji ta'
evidenza li ġejjin biss wara li awtorità tal-kompetizzjoni tkun temmet
il-proċedimenti tagħha jew tkun ħadet deċiżjoni
msemmija fl-Artikolu 5 tar-Regolament Nru 1/2003 jew
fil-Kapitolu III tar-Regolament Nru 1/2003: (a)
l-informazzjoni li tħejjiet minn persuna
fiżika jew ġuridika speċifikament għall-proċedimenti
ta' awtorità tal-kompetizzjoni; (b)
l-informazzjoni li tfasslet minn awtorità
tal-kompetizzjoni matul il-proċedimenti tagħha. 3. id-divulgazzjoni tal-evidenza
fil-fajl ta' awtorità tal-kompetizzjoni li ma taqax taħt waħda
mill-kategoriji elenkati fil-paragrafi 1 jew 2 ta' dan l-Artikolu jista'
jiġi ordnat fl-azzjonijiet għad-danni fi kwalunkwe mument. Artikolu 7 Limiti għall-użu
tal-evidenza miksuba biss permezz tal-aċċess għall-fajl ta'
awtorità tal-kompetizzjoni 1. L-Istati Membri għandhom
jiżguraw li l-evidenza li taqa' taħt waħda mill-kategoriji
elenkati fl-Artikolu 6(1) li tinkiseb minn persuna fiżika jew
ġuridika biss permezz tal-aċċess għall-fajl ta' awtorità
tal-kompetizzjoni fl-eżerċizzju tad-drittijiet tagħha ta'
difiża skont l-Artikolu 27 tar-Regolament Nru 1/2003 jew
id-dispożizzjonijiet korrispondenti tal-liġi nazzjonali, ma tkunx
ammissibbli fl-azzjonijiet għad-danni. 2. L-Istati Membri għandhom
jiżguraw li l-evidenza li taqa' taħt waħda mill-kategoriji
elenkati fl-Artikolu 6(2) li tinkiseb minn persuna fiżika jew
ġuridika biss permezz tal-aċċess għall-fajl ta' awtorità
tal-kompetizzjoni fl-eżerċizzju tad-drittijiet tagħha tad-difiża
skont l-Artikolu 27 tar-Regolament Nru 1/2003, jew
id-dispożizzjonijiet korrispondenti tal-liġi nazzjonali ma tkunx
ammissibbli fl-azzjonijiet għad-danni sakemm dik l-awtorità
tal-kompetizzjoni tkun temmet il-proċedimenti tagħha jew tkun
ħadet deċiżjoni msemmija fl-Artikolu 5 tar-Regolament
Nru 1/2003 jew fil-Kapitolu III tar-Regolament Nru 1/2003. 3. L-Istati Membri għandhom
jiżguraw li l-evidenza li tinkiseb minn persuna fiżika jew
ġuridika biss permezz tal-aċċess għall-fajl ta' awtorità
tal-kompetizzjoni fl-eżerċizzju tad-drittijiet tagħha
tad-difiża skont l-Artikolu 27 tar-Regolament Nru 1/2003 jew
id-dispożizzjonijiet korrispondenti tal-liġi nazzjonali, u li mhijiex
inadmissibbli skont il-paragrafi 1 jew 2 ta' dan l-Artikolu, tkun tista'
tintuża biss f'azzjoni għad-danni minn dik il-persuna jew
mill-persuna fiżika jew ġuridika li tkun is-suċċessur
tad-drittijiet tagħha, inkluża l-persuna li xtrat il-pretensjoni
tagħha. Artikolu 8 Sanzjonijiet 1. L-Istati Membri għandhom
jiżguraw li l-qrati nazzjonali jkunu jistgħu jimponu sanzjonijiet fuq
partijiet, partijiet terzi u r-rappreżentanti legali tagħhom
fil-każ ta’: (a)
nuqqas jew rifjut li jikkonformaw ma’ ordni
tal-qorti ta’ divulgazzjoni; (b)
id-distruzzjoni ta' evidenza rilevanti,
bil-kundizzjoni li, fil-mument tad-distruzzjoni: (i) il-parti li tkun qed tagħmel
id-distruzzjoni kienet parti fil-proċedimenti ta' awtorità
tal-kompetizzjoni fir-rigward tal-imġiba sottostanti fl-azzjoni
għad-danni; jew (ii) il-parti li tkun qed tagħmel
id-distruzzjoni kienet taf jew kellha b'mod raġonevoli tkun taf li kienet
tressqet azzjoni għad-danni quddiem il-qorti nazzjonali u li l-evidenza
kienet rilevanti biex tissustanzja l-pretensjoni għad-danni jew
difiża kontriha; jew (iii) il-parti li tkun qed tagħmel
id-distruzzjoni kienet taf li l-evidenza kienet rilevanti
għall-azzjonijiet pendenti jew prospettivi għad-danni mressqa minnha
jew kontriha; (c)
in-nuqqas jew ir-rifjut li wieħed jikkonforma
ruħu mal-obbligi imposti minn ordni tal-qorti biex tipproteġi
informazzjoni kunfidenzjali; jew (d)
l-abbuż tad-drittijiet relatati
mad-divulgazzjoni tal-evidenza previsti f'dan il-Kapitolu, u tal-evidenza u
l-informazzjoni miksuba taħtu. 2. L-Istati Membri għandhom
jiżguraw li s-sanzjonijiet li jistgħu jiġu imposti mill-qrati
nazzjonali jkunu effettivi, proporzjonati u disważivi. Is-sanzjonijiet
disponsibbli għall-qrati nazzjonali għandhom jinkludu, safejn
għandha x’taqsam l-imġiba ta’ parti involuta fi proċedimenti ta’
azzjoni għad-danni, il-possibbiltà li jikkonkludu l-kontra bħal
pereżempju l-preżunzjoni li l-kwistjoni rilevanti kienet ippruvata
jew ma jilqgħux talbiet u difiżi kollha jew in parti, u l-possibbiltà
li jordnaw il-ħlas tal-ispejjeż. KAPITOLU III EFFETT TAD-DEĊIŻJONIJIET
NAZZJONALI, IL-PERJODI TA' PRESKRIZZJONI, L-OBBLIGAZZJONI IN SOLIDUM Artikolu 9 Effett tad-deċiżjonijiet
nazzjonali L-Istati Membri
għandhom jiżguraw li, fejn qrati nazzjonali jiddeċiedu,
f’azzjonijiet għad-danni, dwar ftehimiet, deċiżjonijiet jew
prassi skont l-Artikoli 101 jew 102 tat-Trattat jew skont il-liġi
dwar il-kompetizzjoni li jkunu diġà s-suġġett ta’
deċiżjoni finali dwar ksur minn awtorità nazzjonali tal-kompetizzjoni
jew minn qorti tal-appell, dawn il-qrati ma jkunux jistgħu jieħdu
deċiżjonijiet li jmorru kontra t-tali sejba ta' ksur. Dan l-obbligu
huwa bla ħsara għad-drittijiet u l-obbligi skont l-Artikolu 267
tat-Trattat. Artikolu 10 Perjodi ta' preskrizzjoni 1. L-Istati Membri għandhom
jistabbilixxu r-regoli applikabbli għall-perjodi ta' preskrizzjoni
għat-tressiq tal-azzjonijiet għad-danni skont dan l-Artikolu. Dawk
ir-regoli għandhom jiddeterminaw meta jibda l-perjodu ta' preskrizzjoni,
it-tul ta' żmien tal-perjodu u ċ-ċirkustanzi li taħthom
il-perjodu jista' jiġi interrott jew sospiż. 2. L-Istati Membri għandhom
jiżguraw li l-perjodu ta' preskrizzjoni ma jibdiex jgħodd qabel ma
parti li tkun ġarrbet il-ħsara tkun taf, jew jista' jkun
raġonevolment mistenni li tkun taf: (i) bl-imġiba li tikkostitwixxi l-ksur, (ii) bil-kwalifikazzjoni tat-tali imġiba
bħala ksur tal-liġi nazzjonali jew tal-Unjoni dwar il-kompetizzjoni; (iii) bil-fatt li l-ksur ikkawża
ħsara lilha, kif ukoll (iv) bl-identità tal-kontraventur li
kkawża t-tali ħsara. 3. L-Istati Membri għandhom
jiżguraw li l-perjodu ta’ preskrizzjoni ma jibdiex jgħodd qabel
il-jum meta l-ksur kontinwu jew ripetut ikun waqaf. 4. L-Istati Membri għandhom
jiżguraw li l-perjodu ta' preskrizzjoni għat-tressiq ta' azzjoni
għad-danni huwa mill-inqas ħames snin. 5. L-Istati Membri għandhom
jiżguraw li l-perjodu ta' preskrizzjoni jiġi sospiż jekk
awtorità tal-kompetizzjoni tieħu azzjoni għall-fini
tal-investigazzjoni jew il-proċedimenti fir-rigward ta' ksur li
miegħu tkun relatata l-azzjoni għad-danni. Is-sospensjoni
għandha tintemm l-aktar kmieni sena wara li d-deċiżjoni tal-ksur
tkun saret finali jew wara li l-proċedimenti jkunu ntemmu mod ieħor. Artikolu 11 Obbligazzjoni in solidum 1. L-Istati Membri għandhom
jiżguraw li l-impriżi li kisru l-liġi dwar il-kompetizzjoni
permezz ta' imġiba konġunta huma responsabbli in solidum
għad-dannu kkawżat mill-ksur: kull waħda mill-impriżi li
jkunu wettqu l-ksur huwa obbligat li jagħti kumpens sħiħ
għall-ħsara u l-parti li tkun ġarrbet il-ħsara tista'
titlob kumpens sħiħ minn kwalunkwe waħda minnhom sakemm tkun
ġiet ikkumpensata bis-sħiħ. 2. L-Istati Membri għandhom
jiżguraw li impriża li tkun ingħatat l-immunità minn multi minn
awtorità tal-kompetizzjoni taħt programm ta' klemenza tkun obbligata lejn
il-partijiet li jkunu ġarrbu l-ħsara għajr ix-xerrejja jew
il-fornituri diretti jew indiretti tagħha biss meta t-tali partijiet li
ġarrbu l-ħsara juru li ma jistgħux jiksbu kumpens
bis-sħiħ mill-impriżi l-oħra li kienu involuti fl-istess
ksur tal-liġi dwar il-kompetizzjoni. 3. L-Istati Membri għandhom
jiżguraw li impriża li tkun wettqet ksur tista' tirkupra
kontribuzzjoni minn kwalunkwe impriża oħra li wettqet ksur u l-ammont
ta' din il-kontribuzzjoni jkun iddeterminat fid-dawl tar-responsabbiltà
relattiva tagħhom għall-ħsara kkawżata mill-ksur. L-ammont
tal-kontribuzzjoni ta' impriża li tkun ingħatat immunità mill-multi
minn awtorità tal-kompetizzjoni taħt programm ta' klemenza ma
għandhiex taqbeż l-ammont tal-ħsara li tkun ikkawżat
lix-xerrejja jew lill-fornituri diretti jew indiretti tagħha stess. 4. L-Istati Membri għandhom
jiżguraw li, sal-punt fejn il-ksur ikkawża ħsara lill-partijiet
li ġarrbu ħsara għajr ix-xerrejja jew il-fornituri diretti jew
indiretti tal-impriżi li wettqu l-ksur, l-ammont tal-kontribuzzjoni
tal-benefiċjarju tal-immunità jkun iddeterminat fid-dawl
tar-responsabbiltà relattiva tiegħu għal dik il-ħsara. KAPITOLU IV TRASFERIMENT TAL-ISPEJJEŻ ŻEJDA Artikolu 12 Difiża bbażata fuq
it-trasferiment 1. L-Istati Membri għandhom
jiżguraw li l-konvenut f'azzjoni għad-danni jista' jinvoka,
bħala difiża kontra talba għad-danni, il-fatt li l-pretendent
ittrasferixxa l-ispejjeż żejda kollha jew parti minnhom li
rriżultaw mill-ksur. Il-piż tal-provi li l-ispejjeż żejda
ġew trasferiti għandu jkun tal-konvenut. 2. Sakemm l-ispejjeż
żejda ġew trasferiti lil persuni fil-livell li jmiss tal-katina
tal-provvista li għalihom huwa legalment impossibbli li jitolbu għal
kumpens għall-ħsara tagħhom, il-konvenut ma għandux ikun
jista' jinvoka d-difiżia msemmija fil-paragrafu preċedenti. Artikolu 13 Xerrejja indiretti 1. L-Istati Membri għandhom
jiżguraw li meta f'azzjoni għad-danni l-eżistenza ta' talba
għad-danni jew l-ammont tal-kumpens li għandu jingħata
jiddependu fuq jekk — jew sa liema punt — ġewx trasferiti l-ispejjeż
żejda lill-pretendent, il-piż tal-prova tal-eżistenza u l-ambitu
tat-tali trasferiment jaqa' fuq il-pretendent. 2. Fis-sitwazzjoni msemmija
fil-paragrafu 1 ta' dan l-Artikolu, ix-xerrej indirett għandu jitqies
li jkun ta prova li sar trasferiment fuqu meta jkun wera li: (a)
il-konvenut kiser il-liġi dwar
il-kompetizzjoni; (b)
il-ksur irriżulta fi spejjeż żejda
għax-xerrej dirett tal-konvenut; kif ukoll (c)
huwa jkun xtara l-oġġetti jew is-servizzi
li kienu s-suġġett tal-ksur jew xtara oġġetti jew servizzi
mnisslin minn jew fihom l-oġġetti jew is-servizzi li kienu
s-suġġett tal-ksur. L-Istati Membri għandhom jiżguraw li
l-qorti jkollha s-setgħa li tikkalkola liema sehem ta' dawk
l-ispejjeż żejda ġie trasferit. Dan il-paragrafu huwa bla ħsara
għad-dritt tal-kontraventur li juri li l-ispejjeż żejda ma kinux
ġew trasferiti, jew mhux kollha, lix-xerrej indirett. Artikolu 14 Telf tal-profitt u ksur fil-livell
tal-provvista 1. Ir-regoli stabbiliti f'dan
il-Kapitolu huma bla ħsara għad-dritt ta' parti li tkun ġarrbet
ħsara li titlob għal kumpens għat-telf ta' profitt. 2. L-Istati Membri għandhom
jiżguraw li r-regoli stipulati f’dan l-Artikolu japplikaw fejn il-ksur
tal-liġi dwar il-kompetizzjoni għandu x’jaqsam mal-provvista
tal-impriża li tkun wettqet il-ksur. Artikolu 15 Azzjonijiet għad-danni
mill-pretendenti f’livelli differenti tal-katina tal-provvista 1. L-Istati Membri għandhom
jiżguraw li, fil-valutazzjoni ta' jekk il-piż tal-prova li
jirriżulta mill-applikazzjoni tal-Artikolu 13 ikunx issodisfat,
il-qrati nazzjonali li quddiemhom tkun tressqet azzjoni għad-danni jqisu
kif dovut (a)
l-azzjonijiet għad-danni li huma relatati
mal-istess ksur tal-liġi dwar il-kompetizzjoni, iżda li jitressqu
mill-pretendenti minn livell oħra tal-katina tal-provvista; jew (b)
is-sentenzi li jirriżultaw mit-tali
azzjonijiet. 2. Dan l-Artikolu huwa bla
ħsara għad-drittijiet u l-obbligi tal-qrati nazzjonali skont l-Artikolu 30
tar-Regolament (UE) Nru 1215/2012. KAPITOLU V KWANTIFIKAZZJONI TAL-ĦSARA Artikolu 16 Kwantifikazzjoni tal-ħsara 1. L-Istati Membri għandhom
jiżguraw li fil-każ ta' ksur ta' kartell, jiġi preżunt li
l-ksur ikkawża ħsara. L-impriża li wettqet il-ksur għandu
jkollha d-dritt li tirrifjuta din il-preżunzjoni. 2. L-Istati Membri għandhom
jiżguraw li l-piż u l-livell tal-provi u d-determinazzjoni tal-fatti
meħtieġa għall-kwantifikazzjoni tal-ħsara ma tagħmilx
l-eżerċizzju tad-dritt tal-parti li ġarrbet il-ħsara
għad-danni prattikament impossibbli jew diffiċli ħafna. L-Istati
Membri għandhom jipprevedu li l-qorti tingħata s-setgħa li
tagħmel stima tal-ammont ta' ħsara. KAPITOLU VI SOLUZZJONI KUNSENSWALI GĦAT-TILWIM Artikolu 17 Effett sospensiv tas-soluzzjoni kunsenswali
għat-tilwim 1. L-Istati Membri għandhom
jiżguraw li l-perjodu ta' preskrizzjoni għat-tressiq ta' azzjoni
għad-danni jkun sospiż għat-tul ta' żmien tal-proċess
ta' soluzzjoni kunsenswali għat-tilwim. Is-sospensjoni tal-perjodu ta'
preskrizzjoni japplika biss fir-rigward ta' dawk il-partijiet li huma jew kienu
involuti fis-soluzzjoni kunsenswali għat-tilwim. 2. L-Istati Membri għandhom
jiżguraw li l-qrati nazzjonali li quddiemhom tkun tressqet azzjoni
għad-danni jkunu jistgħu jissospendu l-proċedimenti jekk
il-partijiet f'dawk il-proċedimenti jkunu involuti f'soluzzjoni
kunsenswali għat-tilwim fir-rigward tal-pretensjoni koperta minn dik
l-azzjoni għad-danni. Artikolu 18 Effett tar-riżolvimenti
kunsenswali fuq azzjonijiet għad-danni sussegwenti 1. L-Istati Membri għandhom
jiżguraw li wara riżolviment kunsenswali, is-sehem tal-ħsara, li
l-ksur ikkawża lill-parti li ġarrbet il-ħsara,
tal-ko-kontraventur fir-riżolviment, jitnaqqas mill-pretensjoni tal-parti
fir-riżolviment li tkun ġarrbet il-ħsara. Il-ko-kontraventuri
barra mir-riżolviment ma jistgħux jirkupraw il-kontribuzzjoni
mill-ko-kontraventur fir-riżolviment għall-pretensjoni li jkun
għad fadal. Biss meta l-ko-kontraventuri barra mir-riżolviment ma
jkunux jistgħu jħallsu d-danni li jikkorrispondu
għall-pretensjoni li jkun għad fadal, il-ko-kontraventur
fir-riżolviment jiġi obbligat li jħallas id-danni lill-parti
fir-riżolviment li tkun ġarrbet il-ħsara. 2. Fid-determinazzjoni
tal-kontribuzzjoni ta' kull ko-kontraventur, il-qrati nazzjonali għandhom
iqisu kif dovut kwalunkwe riżolviment kunsenswali preċedenti li
jinvolvi il-ko-kontraventur rilevanti. KAPITOLU VII DISPOŻIZZJONIJIET
FINALI Artikolu 19 Eżaminazzjoni Il-Kummissjoni għandha teżamina din
id-Direttiva u tirrapporta lill-Parlament Ewropew u lill-Kunsill sa [...]
mill-aktar tard [għandha tkun ikkalkulata bħala 5 snin wara d-data
ffissata bħala skadenza għat-traspożizzjoni ta’ din id-Direttiva] Artikolu 20 Traspożizzjoni 1. L-Istati Membri għandhom
idaħħlu fis-seħħ il-liġijiet, ir-regolamenti u
d-dispożizzjonijiet amministrattivi meħtieġa biex jikkonformaw
ma' din id-Direttiva sa mill-aktar tard [għandha tkun ikkalkulata
bħala sentejn wara d-data ta' adozzjoni ta' din id-Direttiva].
L-Istati Membri għandhom jikkomunikaw minnufih lill-Kummissjoni t-test ta'
dawk id-dispożizzjonijiet. Meta l-Istati Membri jadottaw dawn il-miżuri,
dawn għandhom jinkludu referenza għal din id-Direttiva jew
għandhom ikunu akkumpanjati b'tali referenza fil-ħin
tal-pubblikazzjoni uffiċjali tagħhom. L-Istati Membri għandhom
jistabbilixxu kif issir din ir-referenza. 2. L-Istati Membri għandhom
jikkomunikaw lill-Kummissjoni t-test tad-dispożizzjonijiet ewlenin
fil-liġi nazzjonali li jkunu adottaw fil-qasam kopert minn din
id-Direttiva. Artikolu 21 Dħul fis-seħħ Din id-Direttiva għandha tidħol
fis-seħħ fl-għoxrin jum wara dak tal-pubblikazzjoni tagħha
f’Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea. Artikolu 22 Destinatarji Din
id-Direttiva hija indirizzata lill-Istati Membri. Magħmul fi Strasburgu, Għall-Parlament Ewropew Għall-Kunsill DIKJARAZZJONI FINANZJARJA
LEĠIŻLATTIVA Din
il-proposta ma għandha l-ebda impatt fuq il-baġit tal-UE. [1] Ir-Regolament tal-Kunsill (KE) Nru 1/2003
tas-16 ta’ Diċembru 2002 fuq l-implimentazzjoni tar-regoli
tal-kompetizzjoni mniżżlin fl-Artikoli 81 u 82 tat-Trattat,
ĠU L 1, 4.1.2003, p. 1. B’effett
mill-1 ta’ Diċembru 2009, l-Artikoli 81 u 82
tat-Trattat tal-KE saru l-Artikoli 101 u 102 tat-Trattat. Il-kontenut
tagħhom ma nbidilx. [2] L-Artikoli 4 u 5 tar-Regolament Nru 1/2003,
rispettivament. [3] L-Artikolu 23 tar-Regolament Nru 1/2003. [4] L-Artikolu 6 tar-Regolament Nru 1/2003. Ara
wkoll il-Każ 127/73, BRT v. SABAM, [1974] Ġabra 51,
paragrafu 16; Każ C-282/95 P, Guérin Automobiles v il-Kummissjoni,
[1997] Ġabra I-1503. paragrafu 39. [5] Ara l-Każ C-453/99, Courage u Crehan, [2001]
Ġabra I-6297; Każijiet Konġuti C-295/04 sa C-298/04, Manfredi,
[2006] Ġabra I-6619; Każ C-360/09, Pfleiderer AG v
Bundeskartellamt, [2011] Ġabra I-5161; u Każ C-199/11 il-Komunità
Ewropea v. Otis NV u oħrajn, [2012] Ġabra I-0000. [6] Manfredi, ara n-nota f’qiegħ
il-paġna 5, paragrafu 95. [7] Każ C-360/09, Pfleiderer AG v Bundeskartellamt,
[2011] Ġabra I-5161. [8] COM(2008) 165 final; ara wkoll id-Dokument ta'
Ħidma tal-Persunal tal-Kummissjoni anness mal-White Paper, SEC(2008) 404. [9] Konsultazzjoni pubblika “Lejn approċċ Ewropew
koerenti għar-rimedju kollettiv” (Towards a coherent European approach to
collective redress), ara http://ec.europa.eu/competition/consultations/2011_collective_redress/index_en.html. [10] Riżoluzzjoni tal-Kapijiet tal-Awtoritajiet Ewropej
tal-Kompetizzjoni tat-23 ta’ Mejju 2012, Protezzjoni
tal-materjal dwar il-klemenza fil-kuntest tal-azzjonijiet ċivili
għad-dannu, disponibbli fi: http://ec.europa.eu/competition/ecn/leniency_material_protection_en.pdf. [11] Ara r-Riżoluzzjonijiet tal-Parlament Ewropew
tat-2 ta’ Frar 2012 dwar “Lejn approċċ Ewropew
Koerenti għar-Rimedju Kollettiv” (2011/2089(INI)): http://www.europarl.europa.eu/sides/getDoc.do?pubRef=-//EP//TEXT+TA+P7-TA-2012-0021+0+DOC+XML+V0//MT
u fir-Rapport Annwali dwar il-Politika tal-Kompetizzjoni (2011/2094(INI))
http://www.europarl.europa.eu/sides/getDoc.do?pubRef=-//EP//TEXT+TA+P7-TA-2012-0031+0+DOC+XML+V0//MT. [12] COM(2005) 672 finali; ara wkoll id-Dokument ta' Ħidma
tal-Persunal tal-Kummissjoni anness mal-Green Paper, SEG(2005) 1732. [13] Riżoluzzjoni tal-Parlament Ewropew
tas-26 ta’ Marzu 2009 dwar il-White Paper dwar azzjonijiet
għad-danni għal ksur tar-regoli tal-KE dwar l-antitrust
(2008/2154(INI). [14] Opinjoni tal-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew
tal-25 ta’ Marzu 2009 dwar il-White Paper dwar azzjonijiet
għad-danni għal ksur tar-regoli tal-KE dwar l-antitrust, ĠU C 228, 22.09.2009, p. 40. [15] Ara r-Riżoluzzjoni tal-Parlament Ewropew
tat-2 ta' Frar 2012 dwar ir-Rapport Annwali dwar il-Politika
tal-Kompetizzjoni (2011/2094(INI)). [16] ĠU C 101, 27,4.2004, p. 54. [17] Ir-Regolament tal-Kunsill (KE) Nru 44/2001
tat-22 ta' Diċembru 2000 dwar ġurisdizzjoni u
rikonoxximent u eżekuzzjoni ta' sentenzi f'materji ċivili u
kummerċjali, ĠU L 12, 16.1.2001, p. 1. Dan ir-Regolament
reċentement ġie aġġornat bir-Regolament UE
Nru 1215/2012 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill
tat-12 ta’ Diċembru 2012 dwar il-ġurisdizzjoni u
r-rikonoxximent u l-eżekuzzjoni ta’ sentenzi fi kwistjonijiet ċivili
u kummerċjali, ĠU L 351, 20.12.2012, p. 1, li
fil-maġġoranza se jidħol fis-seħħ
fl-10 ta' Jannar 2015. [18] Ir-Regolament tal-Kunsill (KE) Nru 1206/2001
tat-28 ta' Mejju 2001 dwar kooperazzjoni bejn il-qrati tal-Istati
Membri fil-kumpilazzjoni ta' xhieda f'materji ċivili jew kummerċjali,
ĠU L 174, 27.6.2001, p. 1. [19] Ir-Regolament (KE) Nru 864/2007 tal-Parlament Ewropew
u tal-Kunsill tal-11 ta' Lulju 2007 dwar il-liġi
applikabbli għall-obbligazzjonijiet mhux kuntrattwali (Ruma II),
ĠU L 199, 31.7.2007, p. 40. [20] Ir-Regolament
(KE) Nru 861/2007 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill
tal-11 ta' Lulju 2007 li jistabbilixxi Proċedura Ewropea
għal Talbiet Żgħar, ĠU L 199 , 31.07.2007, p. 1. [21] Id-Direttiva 2008/52/KE tal-Parlament Ewropew u
tal-Kunsill tal-21 ta' Mejju 2008 dwar ċerti aspetti ta’
medjazzjoni f’materji ċivili u kummerċjali, ĠU L 136,
24.5.2008, p. 3. [22] Ir-Regolament tal-Kummissjoni (KE) Nru 773/2004
tas-7 ta' April 2004 dwar it-tmexxija ta' proċeduri
mill-Kummissjoni skont l-Artikolu 81 sa 82 tat-Trattat tal-KE, ĠU
L 123/18, 27.4.2004, p. 18. [23] L-Avviż tal-Kummissjoni dwar ir-regoli
tal-aċċess għall-fajl tal-Kummissjoni f’każijiet skont
l-Artikoli 81 u 82 tat-Trattat tal-KE, l-Artikoli 53, 54 u 57
tal-Ftehim ŻEE u r-Regolament tal-Kunsill (KE) Nru 139/2004, ĠU
C 325/07, 22.12.2005, p. 7. [24] Avviż tal-Kummissjoni dwar l-immunità minn multi u
t-tnaqqis tal-multi fil-każijiet ta’ kartell, ĠU C 298,
08.12.2006, p. 17. [25] ĠU 2008/C 167/1. [26] Il-kummenti bil-miktub li rċeviet il-Kummissjoni
matul il-konsultazzjoni pubblika jinsabu hawn: http://ec.europa.eu/competition/antitrust/actionsdamages/green_paper_comments.html
(konsultazzjoni dwar il-Green Paper) u hawn: http://ec.europa.eu/competition/antitrust/actionsdamages/white_paper_comments.html
(konsultazzjoni dwar il-White Paper). [27] Ara n-nota f’qiegħ il-paġna 9 hawn fuq. [28] Riżoluzzjoni tal-Parlament Ewropew
tat-2 ta' Frar 2012 dwar “Lejn Approċċ Ewropew
Koerenti għar-Rimedju Kollettiv”(2011/2089(INI)): http://www.europarl.europa.eu/sides/getDoc.do?pubRef=-//EP//TEXT+TA+P7-TA-2012-0021+0+DOC+XML+V0//MT. [29] Komunikazzjoni mill-Kummissjoni lill-Parlament Ewropew,
lill-Kunsill, lill-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew u lill-Kumitat
tar-Reġjuni, Lejn Qafas Ewropew Orizzontali għar-Rimedju Kollettiv,
COM(2013) 401 final. [30] Rakkomandazzjoni tal-Kummissjoni dwar prinċipji
komuni għall-mekkaniżmi tar-rimedju kollettiv inġuntiv u
kompensatorju fl-Istati Membri fir-rigward tal-ksur tad-drittijiet
mogħtija skont il-Liġi tal-Unjoni, C(2013) 3539 final. [31] Konsultazzjoni pubblika dwar Abbozz ta’ Dokument ta’ Gwida
- Nikkwantifikaw il-ħsara fl-azzjonijiet ta’ kumpens għad-danni
bbażati fuq ksur tal-Artikolu 101 jew 102 tat-Trattat,
aċċessibbli fuq: http://ec.europa.eu/competition/consultations/2011_actions_damages/index_en.html. [32] Is-sottomissjonijiet li waslu fil-konsultazzjoni pubblika
huma disponibbli fuq: http://ec.europa.eu/competition/consultations/2011_actions_damages/index_en.html#contributions. [33] “Studju dwar il-kundizzjonijiet tal-pretensjonijiet
għad-danni fil-każ ta’ ksur tar-regoli tal-UE dwar il-kompetizzjoni”
(Study on the conditions of claims for damages in case of infringement of EC
competition rules), aċċessibbli fuq: http://ec.europa.eu/competition/antitrust/actionsdamages/study.html. [34] “Isiru aktar effettivi l-azzjonijiet għad-danni
tal-antitrust fl-UE: l-impatt fuq il-protezzjoni soċjali u x-xenarji
potenzjali” (Making antitrust damages actions more effective in the EU: welfare
impact and potential scenarios), aċċessibbli fuq: http://ec.europa.eu/competition/antitrust/actionsdamages/files_white_paper/impact_study.pdf. [35] “Il-kwantifikazzjoni tad-danni tal-antitrust - Lejn gwida
mhux vinkolanti għall-qrati” (Quantifying antitrust damages - Towards
non-binding guidance for courts), aċċessibbli fuq: http://ec.europa.eu/competition/antitrust/actionsdamages/quantification_study.pdf. [36] Dokument ta' Ħidma tal-Persunal tal-Kummissjoni,
Rapport tal-Valutazzjoni tal-Impatt, Azzjonijiet għad-danni għal ksur
tar-regoli tal-UE dwar l-antitrust, Strasburgu 11-6-2013, SWD(2013) 203 final. [37] Ara n-nota f’qiegħ il-paġna 5 hawn fuq. [38] Ara n-nota f’qiegħ il-paġna 33 hawn fuq. [39] Ara aktar 'il quddiem fit-taqsima 4.1 hawn taħt. [40] Artikolu 3(1) tar-Regolament Nru 1/2003. [41] pereżempju fir-rigward tad-difiża bbażata
fuq it-trasferiment, ara t-taqsima 4.4 hawn taħt. [42] Id-Direttiva tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill
2004/48/KE tad-29 ta' April 2004 fuq l-infurzar tad-drittijiet
tal-proprjetà intellettwali, ĠU L 157, 30.04.2004, p. 45. [43] Ovvjament, l-istess limitazzjoni tapplika meta l-qrati
nazzjonali jordnaw id-divulgazzjoni ta’ dokumenti tal-kategorija (b) hawn fuq,
ladarba awtorità tal-kompetizzjoni tkun temmet il-proċedimenti
tagħha. [44] Ir-Regolament tal-Kummissjoni (KE) Nru 773/2004
tas-7 ta' April 2004 dwar it-tmexxija ta' proċeduri
mill-Kummissjoni skont l-Artikolu 81 sa 82 tat-Trattat tal-KE, ĠU
L 123, 27.04.2004, p. 18. [45] L-Avviż tal-Kummissjoni dwar il-kooperazzjoni bejn
il-Kummissjoni u l-qrati tal-Istati Membri tal-UE fl-applikazzjoni
tal-Artikoli 81 u 82 KE, ĠU C 101, 27.4.2004, p. 54;
L-Avviż tal-Kummissjoni dwar ir-regoli tal-aċċess
għall-fajl tal-Kummissjoni f’każijiet skont l-Artikoli 81 u 82
tat-Trattat tal-KE, l-Artikoli 53, 54 u 57 tal-Ftehim ŻEE u
r-Regolament tal-Kunsill (KE) Nru 139/2004, ĠU C 325,
22.12.2005, p. 7. u l-Avviż tal-Kummissjoni dwar il-mod ta'
proċedimenti ta' riżolviment ta' tilwim bil-għan li jiġu
adottati Deċiżjonijiet skont l-Artikolu 7 u l-Artikolu 23
tar-Regolament tal-Kunsill (KE) Nru 1/2003 fil-każijiet tal-kartelli,
ĠU C 167, 2.7.2008, p. 1. [46] Każ C-199/11 il-Komunità Ewropea v. Otis u
oħrajn, [2012] Ġabra I-0000. [47] Ir-Regolament (UE) Nru 1215/2012 tal-Parlament Ewropew
u tal-Kunsill tat-12 ta’ Diċembru 2012 dwar
il-ġurisdizzjoni u r-rikonoxximent u l-eżekuzzjoni ta’ sentenzi fi
kwistjonijiet ċivili u kummerċjali, ĠU L 351, 20.12.2012,
p. 1. [48] “Il-kwantifikazzjoni tad-danni tal-antitrust - Lejn gwida
mhux vinkolanti għall-qrati” (Quantifying antitrust damages - Towards
non-binding guidance for courts), aċċessibbli fuq: http://ec.europa.eu/competition/antitrust/actionsdamages/quantification_study.pdf,
p. 91. [49] Komunikazzjoni mill-Kummissjoni dwar il-kwantifikazzjoni
tal-ħsara fl-azzjonijiet għad-danni bbażati fuq il-ksur
tal-Artikolu 101 jew 102 tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni
Ewropea, C(2013) 3440. [50] ĠU C , , p. . [51] ĠU C , , p. . [52] ĠU L 1, 4.1.2003, p 1. B’effett
mill-1 ta’ Diċembru 2009, l-Artikoli 81 u 82
tat-Trattat tal-KE saru rispettivament l-Artikoli 101 u 102 tat-TFUE.
Iż-żewġ gruppi ta’ dispożizzjonijiet huma identiċi
fis-sustanza. [53] ĠU C 326, 26.10.2012, p. 391. [54] ĠU L 174, 27,6.2001, p 1. [55] ĠU C 369, 17,12.2011, p. 14.