6.6.2013   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 161/14

1.1

Attwalment m’hemm l-ebda definizzjoni ċara u mingħajr ambigwità li tapplika għall-UE kollha u li tagħmel distinzjoni ċara bejn il-persuni li jaħdmu għal rashom u f’isimhom bona fede u l-persuni li jaħdmu għal rashom b’mod falz. Kull awtorità kompetenti u kull korp individwali juża l-qafas legali jew regolatorju tiegħu stess, li jista’ jkun differenti skont il-qasam ta’ ġurisdizzjoni u politika tagħhom (leġislazzjoni tat-taxxa, sigurtà soċjali, liġi tan-negozju, suq tax-xogħol, assigurazzjoni). Dawn l-abbużi jvarjaw minn evażjoni tal-kontribuzzjonijiet tas-sigurtà soċjali, sa evażjoni tat-taxxa u d-dgħajfien tad-drittijiet tax-xogħol relatati ma’ xogħol mhux iddikjarat. Dan huwa distorsjoni serja tal-kompetizzjoni għal dawk li jaħdmu għal rashom b’mod ġenwin, il-mikrointrapriżi u l-SMEs.

1.2

Fil-Green Paper tagħha tal-2006 intitolata “Li timmodernizza l-liġi dwar ix-xogħol biex taffaċċa l-isfidi tas-seklu 21”, il-Kummissjoni Ewropea qajmet il-kwistjoni dwar jekk għandhomx jiġu ċċarati d-definizzjonijiet legali tal-Istati Membri għal xogħol bis-salarju u għax-xogħol ta’ dawk li jaħdmu għal rashom, sabiex b’hekk isiru iżjed faċli t-tranżizzjonijiet bona fede minn xogħol bis-salarju għal impjieg indipendenti u viċi versa. Fil-konsultazzjoni li segwiet il-Green Paper, ġie rikonoxxut li n-nuqqas ta’ definizzjoni applikabbli għall-UE kollha tista’ twassal għal problemi, partikolarment f’sitwazzjonijiet li jinvolvu xogħol (u forniment ta’ servizzi) transkonfinali.

1.3

Ir-rakkomandazzjoni tal-ILO tal-2006 tieħu approċċ wiesa’ għall-kunċett ta’ “relazzjoni ta’ impjieg” sabiex tippermetti l-azzjoni kontra l-impjieg indipendenti falz. Fid-deċiżjoni dwar jekk ikunx hemm relazzjoni ta’ impjieg jew le, il-fokus primarju għandu jkun fuq il-fatti dwar l-attivitajiet u r-remunerazzjoni tal-impjegat, irrispettivament minn kif tkun karatterizzata r-relazzjoni, pereżempju, f’termini kuntrattwali. Teżisti relazzjoni ta’ impjieg moħbija meta dak li jħaddem jittratta l-ħaddiem b’mod li jaħbi l-istatus legali veru tal-persuna bħala impjegata, u meta t-termini kuntrattwali jista’ jkollhom l-effett ta’ tneħħija tal-protezzjoni li l-impjegati huma intitolati għaliha.

1.4

Diversi Stati Membri diġà għamlu tentattivi biex isibu definizzjoni preċiża biex tiġi determinata d-differenza bejn persuna li taħdem għal rasha u impjegat, abbażi ta’ sensiela ta’ kriterji stabbiliti minn qabel. Minħabba l-kumplessità ta’ kif inhuma fil-fatt id-diversi sitwazzjonijiet, fil-prattika ħafna drabi jinħolqu problemi biex tinstab definizzjoni definittiva. Il-KESE huwa konxju ta’ dan u għalhekk jipproponi li ssir valutazzjoni tal-esperjenzi differenti fl-Istati Membri biex jinsiltu għadd ta’ konklużjonijiet u jitfasslu rakkomandazzjonijiet għal approċċ iktar effettiv.

1.5

Regolazzjoni affidabbli, u definizzjoni tal-impjieg indipendenti falz, jgħinu lil dawk il-persuni li jaħdmu għal rashom bona fede u lill-mikrointrapriżi. L-impjieg indipendenti falz għandu jiġi miġġieled permezz tar-reġistrazzjoni u l-monitoraġġ tal-pożizzjoni reali fis-suq tax-xogħol. Id-dipendenza ekonomika minn klijent (li ta’ spiss ikun dak li kien iħaddem fil-passat) tindika tkomplija tar-relazzjoni ta’ impjieg.

1.6

L-iżvilupp ta’ sigurtà soċjali tajba għall-persuni li jaħdmu għal rashom fl-Istati Membri kollha, b’kunsiderazzjoni tal-aspetti speċifiċi tal-istatus ta’ persuna li taħdem għal rasha, ser jikkontribwixxi għall-ġlieda kontra l-abbuż potenzjali u l-prevenzjoni tiegħu.

1.7

Impjegati li jibdew jaħdmu għal rashom b’mod ġenwin huma parti normali mis-suq tax-xogħol u l-ekonomija. Għaldaqstant, għandu jiġi kkunsidrat kif dawn jistgħu jibbenefikaw minn faċilitajiet konġunti bħall-integrazzjoni f’organizzazzjonijiet tal-SMEs, f’organizzazzjonijiet tan-negozju, fi kmamar u f’organizzazzjonijiet tas-suq tax-xogħol eżistenti, kif ukoll l-inklużjoni f’partijiet differenti tas-sistemi tas-sigurtà soċjali u tal-iskemi tal-pensjoni. Barra dan, is-saħħa u s-sigurtà fuq il-post tax-xogħol għandhom japplikaw fl-intier tagħhom, u l-istituzzjonijiet tat-taħriġ vokazzjonali għandhom isiru aċċessibbli.

1.8

Il-KESE jisħaq fuq il-valur soċjetali u soċjoekonomiku u l-importanza tal-istatus ta’ persuna li taħdem għal rasha. Madankollu, huwa importanti li ċ-ċittadini, fuq bażi volontarja u b’għarfien sħiħ, ikunu jistgħu jagħżlu jekk jixtiqux jadottaw dan l-istatus.

1.9

Xi skemi li twaqqfu fl-Istati Membri għall-iżvilupp tal-intraprenditorjat jistgħu joħolqu distorsjoni tal-kompetizzjoni għal dawk li jaħdmu għal rashom b’mod ġenwin, il-mikrointrapriżi u l-SMEs. Huwa importanti li jkun hemm studju tal-impatt fuq dawn il-kategoriji kollha. Il-KESE jipproponi li jsir suġġeriment lill-Istati Membri biex jidentifikaw is-setturi partikolarment problematiċi u li jistabbilixxu, permezz ta’ djalogu soċjali, rati minimi fis-siegħa li jistgħu jvarjaw anke bejn ir-reġjuni fl-istess Stat Membru.

Huwa essenzjali li l-akkwist pubbliku fil-livell ta’ Stat Membru ikun jirrispetta pass bħal dan sabiex jingħata eżempju u jkompli jiġu indirizzati sitwazzjonijiet inġusti.

2.1

L-istatus ta’ persuna li taħdem għal rasha huwa wieħed leġittimu fis-suq tax-xogħol u kulħadd għandu d-dritt li jaħdem għal rasu. Il-KESE adotta din il-pożizzjoni f’diversi opinjonijiet li ħejja dwar il-persuni li jaħdmu għal rashom. Iżda hemm ukoll l-aspett oppost ta’ dan il-fenomenu li għadu ma ġiex indirizzat mill-Kumitat. L-aħħar Opinjoni ddikjarat b’mod ċar li: “mhux ser nipprovaw nindirizzaw is-suġġett tax-xogħol mhux iddikjarat jew tal-hekk imsejjaħ “xogħol taparsi indipendenti”, għalkemm it-tnejn li huma jista’ jkollhom, jew jidhru li jkollhom, rabta mal-ħaddiema ekonomikament dipendenti li jaħdmu għal rashom” (1). Sa fl-aħħar l-Opinjoni preżenti tindirizza dawn it-temi.

2.2

Fid-deċennji reċenti seħħew bidliet kbar fil-kompożizzjoni tal-kategorija tal-persuni li jaħdmu għal rashom, hekk kif ġara wkoll fil-kategorija tal-indipendenti u l-intraprendituri ż-żgħar “tradizzjonali”. Fil-perjodu attwali, sar bżonjuż li jiġi vvalutat jekk l-ambjent operattiv ikunx joffri biżżejjed protezzjoni għall-persuni li jaħdmu għal rashom. Il-KESE ifakkar fl-Opinjoni preċedenti (2) tiegħu li fiha rrakkomanda li:

2.3

L-impjieg indipendenti jvarja minn Stat Membru għal ieħor. F’xi pajjiżi (il-Pajjiżi l-Baxxi) huwa definit bħala persuna li taħdem f’isimha, prinċipalment bħala sottokuntrattur għal kumpanija oħra. F’pajjiżi oħrajn (Franza) l-istatus ta’ persuna li taħdem għal rasha huwa riżervat għall-intraprenditur li mhuwiex impjegat tal-kumpanija tiegħu; u jista’ jkollu jew ma jkollux impjegati. L-impjieg indipendenti mhuwiex limitat għas-sottokuntrattar għax jista’ jkollu wkoll konsumaturi bħala klijenti. Definizzjonijiet differenti tal-impjieg u tal-impjieg ta’ persuni li jaħdmu għal rashom għandhom sinifikat kbir mhux biss għal-liġi tax-xogħol, imma għas-sigurtà soċjali u l-leġislazzjoni dwar it-taxxa wkoll.

2.4

Il-ħolqien tas-suq uniku u l-introduzzjoni tal-moviment liberu assoċjat miegħu kkontribwixxew għall-iżvilupp imsemmi f’punt 2.2 u ġabu magħhom l-użu tal-impjieg indipendenti fil-partijiet l-iktar vulnerabbli tas-swieq tax-xogħol tagħna. Ilum il-ġurnata numru ta’ ħaddiema qed jiġu reklutati (permezz ta’ kull tip ta’ aġenzija) bħala “fornituri tas-servizzi li jaħdmu għal rashom” u mhux bħala ħaddiema. Il-persuna reklutata ma tingħatax kuntratt għax permezz tax-xogħol indipendenti tagħha din tipprovdi servizz speċjali f’isimha stess. Ix-xogħol irħis jista’ jiġi provdut b’fattura u mingħajr konformità mal-istandards nazzjonali tax-xogħol (3). Il-mistoqsija dwar kemm huma ġenwin dan l-istatus ta' persuna li taħdem għal rasha hija leġittima.

2.5

Hemm bosta problemi identifikabbli fir-relazzjonijiet tax-xogħol, partikolarment f’każi transkonfinali (4). Hemm xebh bejn tali relazzjonijiet u l-pożizzjoni tal-ħaddiem każwali jew tal-ħaddiem li jieħu xogħol bil-ġurnata (day labourer) tradizzjonali, tip ta’ xogħol bl-użu tal-kapijiet ta’ gangs illegali (gangmasters) li kulħadd ħaseb kienu xi ħaġa tal-imgħoddi (5). Għalhekk, f’ċerti pajjiżi, persuna li taħdem għal rasha u topera f’isimha tista’ tibda twettaq attivitajiet mil-lum għall-għada, meta dawn normalment ikunu jeħtieġu snin ta’ taħriġ fuq il-post tax-xogħol fil-każ ta’ persuni b’impjieg permanenti. Żviluppaw kapijiet ta’ gangs illegali u aġenziji ta’ reklutaġġ speċjali li jipprovdu servizzi lil persuni li jaħdmu għal rashom. Dawn jippermettu li n-negozji jaqilbu faċilment għal kuntratti tax-xogħol li bihom persuni li jaħdmu għal rashom iwettqu l-istess xogħol li qabel kienu jagħmluh l-impjegati. Hemm ħtieġa għal evidenza aktar affidabbli biex jiġi evalwat in-numru ta’ ħaddiema milquta u d-delinjazzjonjiet l-aktar kritiċi. Għalhekk hija meħtieġa aktar riċerka professjonali.

2.6

Minbarra l-kuntratturi privati, aktar u aktar negozji u s-settur pubbliku qed jagħmlu wkoll użu regolari ta’ persuni li jaħdmu għal rashom. Kwart tan-negozji li jqabbdu l-persuni li jaħdmu għal rashom isemmu l-għarfien u l-esperjenza bħala l-aktar raġuni importanti għar-reklutaġġ. Il-persuni li jaħdmu għal rashom jitqabbdu biex jiġu indirizzati perjodi intensivi fil-proċess tal-produzzjoni u nuqqas ta’ persunal kwalifikat. Raġuni oħra importanti, skont dawk li jħaddmu, hija l-flessibilità fl-arranġamenti tal-persunal.

2.7

Ma teżisti l-ebda problema jekk il-persuni li jaħdmu għal rashom jagħżlu minn jeddhom li jmexxu f’isimhom negozji b’persuna waħda. Madankollu, jekk il-bidla ma tkunx ibbażata fuq għażla ġenwina għal status ta’ persuna li taħdem għal rasha, fil-fatt ir-riskji soċjali jiġu trasferiti mill-impriża għall-ħaddiema individwali. Dan iwassal għal abbużi li jvarjaw minn evażjoni tal-kontribuzzjonijiet tas-sigurtà soċjali, għal evażjoni tat-taxxa u abbuż tad-drittijiet tax-xogħol, sa xogħol mhux iddikjarat (6). Dan huwa distorsjoni serja tal-kompetizzjoni għal dawk li jaħdmu għal rashom b’mod ġenwin, il-mikrointrapriżi u l-SMEs. Barra dan, xi skemi li twaqqfu fl-Istati Membri għall-iżvilupp tal-intraprenditorjat (il-każ tal-awtointraprendituri fi Franza) jistgħu joħolqu distorsjoni tal-kompetizzjoni bejn dawk li jaħdmu għal rashom b’mod ġenwin u din il-kategorija ġdida ta’ persuni li jaħdmu għal rashom.

2.7.1

Il-KESE jipproponi li jsir suġġeriment lill-Istati Membri biex jidentifikaw is-setturi partikolarment problematiċi u li jistabbilixxu, permezz ta’ djalogu soċjali, rati minimi fis-siegħa li jistgħu jvarjaw anke bejn ir-reġjuni fl-istess Stat Membru.

Huwa essenzjali li l-akkwist pubbliku fil-livell ta’ Stat Membru ikun jirrispetta pass bħal dan sabiex jingħata eżempju u jkompli jiġu indirizzati sitwazzjonijiet inġusti.

2.8

Il-proporzjon ta’ persuni li jaħdmu għal rashom żdied madwar l-Ewropa fis-snin tmenin, qabel naqas ftit fis-snin disgħin. Fid-deċennji reċenti, is-sitwazzjoni kienet differenti minn Stat Membru għal ieħor. F’xi pajjiżi, l-impjieg indipendenti reġa’ żdied, filwaqt li f’oħrajn il-proporzjon baqa’ stabbli jew wera tendenza ta’ tnaqqis (OECD Employment Outlook 2005 u OECD Factbook 2006). Minn meta bdiet il-kriżi finanzjarja, ma kienx hemm żieda fil-proporzjon globali ta’ persuni li jaħdmu għal rashom. Numru ta’ persuni li jaħdmu għal rashom jiffurmaw parti minn dak li jissejjaħ “saff flessibli” tal-forza tax-xogħol: relazzjonijiet tax-xogħol li ftit għandhom stabbiltà u li jistgħu jinħallu malajr fiż-żminijiet ta’ tnaqqis fir-ritmu ekonomiku, biex imbagħad jissejħu lura mill-ġdid meta jerġgħu jibdew ifiġġu prospetti ta’ tkabbir.

2.9

Il-persuni li jaħdmu għal rashom ma jilħqux standards għoljin daqs tal-persuni impjegati fir-rigward tas-saħħa u sigurtà fuq ix-xogħol u l-protezzjoni ambjentali. Mod kif jista’ jingħeleb dan in-nuqqas hu li jinħolqu ċentri ta’ servizzi għal persuni li jaħdmu għal rashom li jwettqu dawn il-kompiti għalihom.

3.1

M’hemm l-ebda referenza unifikata fil-leġislazzjoni jew fir-regolamentazzjoni għall-persuni li jaħdmu għal rashom (7). Xi kultant it-terminu jirreferi għal ħaddiema freelance, u drabi oħra jirreferi għall-persuni kollha li jaħdmu għal rashom b’mod indipendenti. L-istatus jimplika li huma ma jkollhomx kuntratt tax-xogħol, imma jipprovdu servizzi lil klijenti u kuntratturi abbażi ta’ kuntratt kummerċjali.

3.2

Il-kategorija tal-persuni li jaħdmu għal rashom ta’ spiss hija maqsuma bejn żewġ estremi (Fondazzjoni Ewropea, 1996). F’estrem wieħed insibu professjonisti bi kwalifiki għolja u b’esperjenza li huma konxji tal-pożizzjoni tagħhom fis-suq, jafu x’isarrfu u jixtiequ jkomplu n-negozju f’isimhom stess. Dan l-ewwel grupp huwa magħmul prinċipalment minn persuni aktar imdaħħlin fl-età u mħallsa tajjeb li jippjanaw u jorganizzaw ix-xogħol huma nnifishom. L-estrem l-ieħor jinkludi persuni li jaħdmu għal rashom li l-istatus tagħhom m’għandux skop ieħor ħlief li jitnaqqas il-piż amministrattiv u finanzjarju fuq il-klijent. Il-persuni f’dik is-sitwazzjoni huma persuni li jaħdmu għal rashom b’mod falz, ftit li xejn ikollhom libertà tal-għażla jew saħansitra xejn affattu, u jkunu ekonomikament dipendenti mill-klijent tagħhom b’mod sħiħ. Ħarsa lejn il-letteratura turi li dan jiġri f’żewġ minn ħames kategoriji ta’ persuni li jaħdmu għal rashom li ġew definiti fi studju reċenti (8).

3.3

Mill-perspettiva legali, il-ħaddiema li jaħdmu għal rashom mhumiex kollha fl-istess pożizzjoni tajba meta mqabblin ma’ persuni impjegati. Studju Olandiż, li sar fl-2010 mill-EIM għall-Ministeru tal-Affarijiet Soċjali u l-Impjieg, wera kif il-persuni li jaħdmu għal rashom jimmaniġġjaw ir-riskji. Huma ma jistgħux jiddependu mill-assigurazzjoni kollettiva għall-impjegati, u għalhekk iridu jassiguraw lilhom infushom biex ikopru r-riskji. F’ħafna każi, ma jiġrix hekk. Jiġri pjuttost ta’ spiss li huma jkollhom obbligazzjoni tal-assigurazzjoni (72 %), imma huwa anqas frekwenti li dawn ikunu assigurati kontra l-mard (20 %) jew l-inkapaċità għax-xogħol (36 %). Persuna waħda biss minn kull żewġ persuni li jaħdmu għal rashom qed tibni riżerva għall-irtirar. B’hekk dawn qegħdin fir-riskju li jsibu ruħhom fil-faqar meta jirtiraw. Fl-agrikoltura u l-kostruzzjoni huma għandhom aktar tendenza mill-medja li jkunu assigurati kontra r-riskji, u dawk li jaħdmu fil-kostruzzjoni u s-servizzi tan-negozju għandhom tendenza akbar li jkollhom provvediment ta’ pensjoni. Il-KESE jirrakkomanda li l-persuni li jaħdmu għal rashom, meta japplikaw għal dan l-istatus, għandhom ikunu infurmati sew dwar il-konsegwenzi ta’ kontribuzzjonijiet baxxi ta’ assigurazzjoni soċjali u tas-saħħa u dwar il-kundizzjonijiet u obbligi oħra meta wieħed jiftaħ negozju.

4.1

Fis-snin reċenti, reġa’ qam interess f’diversi pajjiżi Ewropej dwar jekk hemmx relazzjoni ta’ impjieg jew le, u liema drittijiet u protezzjoni huma marbuta ma’ dan l-istatus. Dan huwa dovut għal bidliet sostanzjali fil-mod ta’ kif jaħdem in-negozju, b’żieda fl-esternalizzazzjoni u s-sejħiet għall-offerti, filwaqt li l-leġislaturi taw widen għat-talba għal aktar flessibiltà u tnaqqis tal-piżijiet “amministrattivi”, ħaġa li wasslet għal deregolazzjoni u politika li tfittex li twaqqaf il-forom “tradizzjonali” tas-sigurtà tal-impjiegi.

4.2

Mill-perspettiva legali diversi pajjiżi Ewropej ippruvaw jirrestrinġu l-kunċett billi jiżviluppaw aktar id-definizzjoni ta’ “relazzjoni ta’ impjieg” abbażi ta’ diversi kriterji. Tali relazzjoni hija karatterizzata mit-twettiq ta’ attivitajiet imħallsa għal remunerazzjoni, bil-qligħ li jsir mix-xogħol imħallas imur għand il-klijent. Indikaturi importanti f’dan ir-rigward jinkludu l-fatt li x-xogħol isir taħt il-kontroll ta’ parti oħra u li l-impjegat jiġi mitlub ikun disponibbli. Jinkludu wkoll il-fatt li r-remunerazzjoni tkun l-uniku sors jew is-sors prinċipali ta’ introjtu għall-impjegati, u anke n-nuqqas ta’ riskju ekonomiku għalihom.

4.3

L-aktar li jagħmel il-KESE huwa li jiggwida lill-Istati Membri billi jissuġġerixxi mudelli tal-aħjar prattiki, eżempju tajjeb huwa l-mudell minn Malta li kien ta’ suċċess kbir.

Meta jkun qed jiġi kkunsidrat l-istatus tal-impjieg ta’ persuna illi hija ddikjarata bħala persuna li taħdem għal rasha u li prima facie mhux ikkunsidrata bħala impjegata, għandu/jista’ jitqies li hemm relazzjoni ta’ impjieg u li l-persuna għal min is-servizz ikun jiġi provdut hija dak li jħaddem jekk minn tal-inqas ħamsa mill-kriterji li ġejjin jiġu sodisfatti rigward il-persuna li qed tagħmel ix-xogħol:

4.4

Jeżistu definizzjonijiet differenti mhux biss fid-diversi pajjiżi Ewropej (9), imma wkoll fil-liġi tal-UE. Dan in-nuqqas ta’ ċarezza joħloq problemi kbar f’sitwazzjonijiet transkonfinali. In-nuqqas ta’ rabta bejn l-oqsfa legali nazzjonali u dawk Ewropej fir-rigward tad-distinzjoni bejn l-għoti ta’ impjieg u l-provvediment ta’ servizzi jagħmel il-kunċett ta’ impjieg indipendenti suġġett problematiku, partikolarment fejn jidħol xogħol transkonfinali.

4.5

Mill-perspetiva internazzjonali qed isir dejjem iżjed diffiċli biex wieħed jistabbilixxi jekk ikunx hemm relazzjoni ta’ impjieg. Dan jiġri f’sitwazzjonijiet fejn id-drittijiet u l-obbligi tal-partijiet tal-kuntratt ma jkunux ċari u inambigwi, jew fejn iż-żieda fil-flessibiltà u d-deregolazzjoni jagħmluha diffiċli biex tiġi stabbilita l-possibbiltà ta’ relazzjoni ta’ impjieg. Dan jiġri wkoll meta l-leġislaturi joħolqu diversi tipi ta’ forom intermedji, jew sempliċement jittrattaw il-possibbiltà li dak li jkun jibda impjieg indipendenti mil-lum għall-għada bħala wieħed mill-metodi ġodda ta’ kif isir in-negozju.

4.6

L-Organizzazzjoni Internazzjonali tax-Xogħol (ILO) tat twissija bikrija dwar l-abbuż li jista’ jkun hemm mill-impjieg indipendenti, li jwassal għal evażjoni tad-drittijiet tal-impjegati u tal-protezzjoni legali li normalment hija marbuta mar-relazzjoni ta’ impjieg. L-ILO irreferiet għall-possibbiltà ta’ abbuż li jirriżulta minn ġabra ta’ fatturi: leġislazzjoni li tkun ristretta jew interpretata b’mod dejjaq wisq; leġislazzjoni li tkun miktuba b’tali mod li l-ambitu u l-effetti tagħha jkunu minimi; ikun hemm relazzjoni ta’ impjieg u fl-istess ħin ma jkunx jidher ċar min hu dak li jħaddem; diversi forom ta’ impjieg indipendenti falz ma jkunux koperti; u jkun hemm nuqqas ġenerali fil-monitoraġġ tal-konformità.

4.7

Id-definizzjoni stabbilita fil-Klassifikazzjoni Internazzjonali tal-Istatus fl-Impjieg tiddefinixxi x-xogħol ta’ dawk li jaħdmu għal rashom bħala xogħol fejn ir-remunerazzjoni tiddependi direttament mill-profitti li jirriżultaw mill-produzzjoni tal-beni manifatturati u s-servizzi mogħtija. Mill-perspettiva storika, dan jiddistingwi tliet gruppi ewlenin ta’ persuni li jaħdmu għal rashom: mikrointrapriżi, negozji żgħar, u freelancers. Fl-Assemblea Ġenerali ta’ Ġunju tal-2006 ġiet adottata rakkomandazzjoni dwar ir-relazzjoni ta’ impjieg (Rakkomandazzjoni 198) (10). L-għan prinċipali ta’ dik ir-rakkomandazzjoni kien li tittejjeb il-politika nazzjonali dwar il-protezzjoni tad-drittijiet tal-impjegati li qegħdin f’relazzjoni ta’ impjieg (Artikolu 1.4).

4.8

Fl-istess ħin, bejn l-2005 u l-2007 l-ILO ħadmet biex tkompli tiżviluppa l-kunċetti użati. Minbarra r-rakkomandazzjoni li ssemmiet diġà, tlestew bosta dokumenti li, fost affarijiet oħra, jagħtu ħarsa ġenerali lejn ir-regoli nazzjonali eżistenti. Minn dik il-ħarsa ġenerali, jidher ċar li qed tikber il-ħtieġa biex jiġu żviluppati definizzjonijiet ċari li jippermettu distinzjoni bejn il-forom ta’ impjieg indipendenti leġittimi u l-prattiċi qarrieqa li l-uniku skop tagħhom huwa li jevadu jew iduru mal-liġi tal-impjieg u d-dispożizzjonijiet legali l-oħra.

4.9

Il-KESE jirrakkomanda li l-indirizzar tal-problema speċifika tal-persuni li jaħdmu għal rashom tkun diskussa fid-djalogu soċjali kemm fil-livell nazzjonali kif ukoll f’dak Ewropew u li l-organizzazzjonijiet li jirrappreżentaw l-interessi tagħhom ikunu jistgħu jieħdu sehem fid-djalogu soċjali.