Opinjoni tal-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew dwar “It-tkabbir u d-dejn sovran fl-UE: żewġ approċċi innovattivi” (opinjoni fuq inizjattiva proprja)

Nhar l-14 ta’ Lulju 2011, il-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew iddeċieda, b’konformità mal-Artikolu 29(2) tar-Regoli ta’ Proċedura tiegħu, li jfassal opinjoni fuq inizjattiva proprja dwar

It-tkabbir u d-dejn sovran fl-UE: żewġ approċċi innovattivi (opinjoni fuq inizjattiva proprja).

Is-Sezzjoni Speċjalizzata għall-Unjoni Ekonomika u Monetarja u l-Koeżjoni Ekonomika u Soċjali inkarigata sabiex tipprepara l-ħidma tal-Kumitat dwar is-suġġett, adottat l-opinjoni tagħha nhar it-2 ta’ Frar 2012.

Matul l-478 sessjoni plenarja tiegħu li saret fit-22 u t-23 ta’ Frar 2012 (seduta tat-23 ta’ Frar), il-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew adotta din l-opinjoni b’121 vot favur, 46 vot kontra u 11-il astensjoni.

J. Monnet: “L-Ewropa tista’ tavvanza u ssir waħdanija biss bis-saħħa tal-ispinta mill-kriżi”

1.1 Il-KESE huwa tal-fehma li l-problema ewlenija tal-euro hija l-ewwel nett problema politika iktar minn problema ekonomika. Il-kredibbiltà tal-euro ilha sejra lura minn mindu l-aġenziji tal-klassifikazzjoni tal-kreditu tilfu l-fiduċja fil-gvernijiet li jieħdu azzjoni deċiżiva biex tiġi evitata l-inadempjenza tal-Istati Membri f’diffikultà minħabba d-dejn. Ir-reazzjonijiet reċenti, bħall-proposta tal-Kummissjoni għal Bonds ta’ Stabbiltà jindirizzaw biss l-istabbiltà minflok it-tkabbir (1), filwaqt li l-abbozz ta’ Trattat tal-Kunsill dwar il-Koordinazzjoni u l-Governanza (2) jbati minn “defiċit demokratiku” estensiv billi jgħaddi minn fuq il-Parlament Ewropew u istituzzjonijiet oħra tal-Unjoni.

1.2 Il-KESE jqis ukoll li t-triq lejn il-ħruġ tal-kriżi, li hija kriżi sistemika taż-żona tal-euro, ma tinkludix ritorn għall-egoiżmu nazzjonali jew it-tnaqqis tad-drittijiet, iżda pjuttost tinkludi bidla fil-politiki ekonomiċi, it-tisħiħ tal-kompetittività u l-konsolidazzjoni tal-ekwità, tas-solidarjetà u l-koeżjoni. B’hekk tiġi ristawrata l-fiduċja mill-pubbliku fil-proġett Ewropew u l-fattibbiltà tar-rilanċ tal-Mudell Soċjali Ewropew minflok ir-riskju għal kulħadd li ma tiġix solvuta l-kriżi, li potenzjalment jista’ jwassal biex l-ideal stess tal-Ewropa jikkrolla u jfalli.

1.3 Il-KESE jemmen li l-istituzzjonijiet tal-UE m’għandhomx jaqgħu fin-nassa lil jirreaġixxu biss għall-aġenziji tal-klassifikazzjoni tal-kreditu, għad li kultant dawn jidentifikaw id-dgħufijiet tas-suq. L-istituzzjonijiet għandhom id-dover li juru liċ-ċittadini tagħhom ħruġ effikaċi mill-kriżi, li fl-istess ħin huwa proġett għall-futur tal-UE li jkun kapaċi jrabbi l-fiduċja u l-ottimiżmu, li jsaħħaħ is-sens ta’ appartenenza u ta’ parteċipazzjoni fit-twettiq ta’ ideal komuni ta’ progress soċjali u livelli ta’ impjieg għoljin. B’mod partikolari, l-elettorati jridu jaraw li l-istabbiltà hija abbinata mat-tkabbir, iktar milli l-awsterità biss, filwaqt li t-tkabbir ekonomiku b’saħħtu jista’ jirristawra l-fiduċja u l-kredibbiltà fiż-żona tal-euro fis-swieq finanzjarji.

1.4 F’dan ir-rigward, il-KESE jilqa’ b’mod pożittiv il-passi li ttieħdu mill-istituzzjonijiet Ewropej favur politika baġitarja u fiskali komuni, għad li l-miżuri li ttieħdu s’issa kienu biss parzjali jew limitati. Madankollu jsostni li mingħajr preġudizzju għall-attivazzjoni immedjata u l-użu tal-Faċilità Ewropea ta’ Stabbiltà Finanzjarja (EFSF), u sussegwentement il-Mekkaniżmu Ewropew ta’ Stabbiltà (MES), hemm bżonn urġenti li jingħata qafas lil żewġ proposti prattiċi li jistgħu jindirizzaw il-kwistjoni tat-tkabbir (il-Eurobonds) u jistabilizzaw id-dejn (Bonds tal-Unjoni Ewropea) (3). Dawn il-proposti jwasslu biex ċerti pajjiżi u l-UE ma jiddefendux l-euro biss bl-awsterità, li tagħmel ħsara lill-kundizzjonijiet soċjali, toħnoq it-tkabbir u tirriskja li tixpruna riċessjoni.

1.5 B’mod partikolari, sabiex it-tkabbir jiġi xprunat malajr, hemm bżonn li jiġi stabbilit pjan ta’ rkupru ekonomiku, soċjali u kulturali, tip ta’ “Patt Ewropew ġdid”, simili għan-“New Deal” Amerikan li jwassal biex l-Istati Membri jgawdu minn żvilupp sod u sostenibbli, ibbażat fuq il-kompetittività, il-produttività, l-impjieg, is-sigurtà soċjali, il-prosperità u qabel kollox, il-kunsens demokratiku. B’hekk jinħolqu wkoll il-kundizzjonijiet biex titwettaq governanza ekonomika u fiskali komuni effettiva.

1.6 Ġew proposti diversi bonds bħala soluzzjonijiet potenzjali għall-kriżi attwali, id f’id mar-riformi strutturali neċessarji (4) li l-Istati Membri għandhom jiġu mħeġġa u jingħataw inċentiv biex ineduhom. Iżda waħda mid-dgħufijiet politiċi fosthom, inklużi dawk tal-Green Paper tal-Kummissjoni, hija li jinkludu garanziji b’obbligazzjoni in solidum mill-Istati Membri, li wasslu biex ma jkunux aċċettabbli għal xi gvernijiet ewlenin, mhux talinqas il-Ġermanja.

1.7 Għall-kuntrarju, l-KESE huwa tal-fehma li tali garanziji u trasferimenti mhumiex neċessarji la biex jikkonvertu sehem ta’ bonds nazzjonali għall-Unjoni, u lanqas għall-ħruġ nett tal-Eurobonds. Huwa jqis ukoll li l-finanzjament tal-bonds ma jħeġġiġx il-laxkezza fil-ġestjoni tal-finanzi pubbliċi jekk il-konverżjoni tad-dejn nazzjonali lill-Unjoni jkunu f’kont ta’ debitu minflok ta’ kreditu. Il-Bonds tal-Unjoni Ewropea ma jinħarġux biex ikopru d-defiċits sovrani, iżda biex jiġbdu t-tfaddil u l-kapital internazzjonali. Dan it-tfaddil u kapital imbagħad jiġi investit biex b’hekk jissaħħu l-koeżjoni u l-kompetittività.

1.8 Għalhekk, il-KESE jirrakkomanda l-introduzzjoni ta’ żewġ tipi ta’ bonds tal-Unjoni Ewropea, komplementari iżda distinti: il-Bonds tal-Unjoni Ewropea għall-istabilizzazzjoni tad-dejn u l-Eurobonds biex jintużaw għall-irkupru u t-tkabbir. Il-KESE jirrakkomanda wkoll li parti mid-dħul fil-Eurobonds tintuża biex jiġi ffinanzjat fond Ewropew tal-kapital ta’ riskju, li kien wieħed mill-objettivi oriġinali tal-Fond Ewropew għall-Investimenti (FEI) (5).

1.9 Il-Bonds tal-Unjoni Ewropea - dejn nazzjonali konvertit gradwalment sa 60 % tal-PDG f’Bonds tal-Unjoni Ewropea - jistgħu jinżammu ġo kont ta’ dejn konsolidat iżda li ma jiġix negozjat (6). Billi mhumiex oġġett ta’ negozjar, dawn il-bonds jiġu mħarsa mill-ispekulazzjoni tal-aġenziji ta’ klassifikazzjoni tal-kreditu. Madankollu, ma jkollhomx bżonn trasferiment fiskali. L-Istati Membri li jkollhom id-dejn f’Bonds tal-Unjoni Ewropea jassumu s-servizz tas-sehem tagħhom. Bis-saħħa tat-tali konverżjoni, id-dejn nazzjonali tal-biċċa l-kbira minnhom jitnaqqas b’tali mod li jkunu jistgħu jerġgħu jidħlu taħt il-parametri relattivi ta’ Maastricht. Il-qagħda finanzjarja tal-Greċja ser tkompli tirrappreżenta problema partikolari, iżda daqshekk biss, u għalhekk tkun ġestibbli.

1.10 Sabiex jintlaħaq dan l-objettiv, il-Patt ta’ Stabbiltà u Tkabbir m’hemmx għalfejn jiġi rivedut, filwaqt li tiżdiedlu l-kredibbiltà, li llum hija pjuttost nieqsa f’għajnejn is-swieq u l-elettorati, billi jintlaħaq l-għan tal-istabbiltà mingħajr ir-rikors għall-miżuri ta’ awsterità. Barra minn hekk, il-konverżjoni ta’ proporzjon sostanzjali (sa 60 %) tad-dejn pubbliku tal-Istati Membri tal-UE midjuna tista’ ssir permezz ta’ proċedura ta’ kooperazzjoni msaħħa. Dawk l-Istati Membri li jippreferu jistgħu jżommu l-bonds proprji (7).

1.11 Għall-kuntrarju tal-Bonds tal-Unjoni Ewropea, il-Eurobonds, li jinħarġu biex jiffinanzjaw l-irkupru u t-tkabbir, jiġu negozjati u b’hekk jistgħu jiġbdu fondi lejn l-UE. F’Settembru 2011, il-pajjiżi BRICS (il-Brażil, ir-Russja, l-Indja, iċ-Ċina u l-Afrika t’Isfel) tennew l-interess tagħhom li jżommu riżervi f’euro biex jikkontribwixxu għall-istabilizzazzjoni taż-żona tal-euro. Jekk dan isir permezz tal-Eurobonds minflok il-bonds nazzjonali, l-euro tista’ tissaħħaħ bħala munita ta’ riżerva globali u tgħin lill-ekonomiji emerġenti jiksbu l-ambizzjoni tagħhom għal sistema ta’ munita ta’ riżerva globali pluralista.

1.12 Il-Eurobonds m’hemmx għalfejn jiddependu mid-dejn nazzjonali tal-Ġermanja jew kwalunkwe Stat Membru ieħor u lanqas minn garanziji sovrani b’obbligazzjoni in solidum. Il-Bank Ewropew tal-Investiment ħareġ bonds b’suċċess mingħajr il-bżonn li jirrikorri għall-garanziji nazzjonali għal iktar minn ħamsin sena u dan tant għamlu b’suċċess li huwa diġà darbtejn id-daqs tal-Bank Dinji.

1.13 L-influssi mis-surplus globali għall-Eurobonds jwasslu għat-tkabbir mill-ġdid li huwa l-iktar mod effettiv biex jitnaqqsu d-dejn u d-defiċits kif intwera fit-tieni mandat tal-amministrazzjoni ta’ Clinton fejn il-baġit federali kellu bilanċ pożittiv kull sena. Huma jistgħu jiffinanzjaw l-investimenti tal-BEI li jitħallsu lura mid-dħul tal-Istati Membri li jibbenefikaw minnhom minflok it-trasferimenti fiskali bejn l-Istati Membri.

1.14 Tali tkabbir finanzjat mill-bonds u mmexxi mill-investimenti fi ħdan il-kompitu tal-Grupp BEI għall-konverġenza u l-koeżjoni mill-Programm ta’ Azzjoni Speċjali ta’ Amsterdam tal-1997 jista’ jikseb il-livell makroekonomiku għat-trasferimenti fiskali.

1.15 Fl-istess ħin tiżdied il-koeżjoni. Il-Eurobonds jistgħu jikkofinanjzaw il-proġetti ta’ investiment tal-BEI li għalihom il-BEI diġà rċieva mandat mill-1997 biex jippromovi l-koeżjoni u l-konverġenza f’dawn is-setturi: is-saħħa, l-edukazzjoni, it-tiġdid urban, l-ambjent, it-teknoloġiji ekoloġiċi u l-appoġġ għall-SMEs u l-istart-ups fis-settur tat-teknoloġija l-ġdida.

1.16 Il-kompetittività tingħata spinta, bis-sehem tal-flussi kapitali li jinġibdu bil-ħruġ ta’ Eurobonds li jiffinanzjaw fond ta’ kapital ta’ riskju għall-SMEs. Dan jista’ jwassal għal Mittelstandpolitik (politika tal-SMEs) Ewropea, li kienet waħda mill-għanijiet tat-tfassil għall-Fond Ewropew tal-Investiment, li issa jagħmel parti mill-Grupp tal-BEI.

1.17 Filwaqt li l-Bank Ċentrali Ewropew huwa l-gwardjan tal-istabbiltà, il-Grupp tal-BEI jista’ jissalvagwardja t-tkabbir meta l-proġetti ta’ investimenti jkunu kofinanzjati mill-Eurobonds. Wara l-kriżi finanzjarja tal-2008, il-BEI kien intalab jekk jistax ikun id-detentur u joħroġ bonds għall-istabilizzazzjoni tad-dejn. Huwa rrifjuta, ħaġa raġonevoli dak iż-żmien. Iżda l-għan ta’ tfassil parallel għall-Fond ta’ Investiment Ewropew kien li għandu joħroġ Bonds tal-Unjoni Ewropea proposti minn Delors fil-White Paper tal-Kummissjoni tal-1993 dwar it-Tkabbir, il-Kompetittività u l-Impjieg. Bħala parti mill-Grupp tal-BEI u billi jibbaża fuq l-esperjenza ta’ suċċess tal-BEI fil-ħruġ tal-bonds, il-Fond tal-Investiment Ewropew jista’ jieħu l-impenn tal-ħruġ nett tal-Eurobonds (ara wkoll il-punti 5.2 u 5.8 ta’ dil-opinjoni).

1.18 Għalhekk, il-Eurobonds jistgħu jikkofinanzjaw il-pjan Ewropew għat-tkabbir u Patt Ewropew għat-Tkabbir, u b’hekk jgħaqdu flimkien l-iktar atturi dinamiċi – l-intrapriżi, it-trejdjunjins u l-assoċjazzjonijiet – f’patt li jkun ta’ saħħa kbira għar-reazzjonijiet prattiċi għall-kriżi attwali. Dan ikun “New Deal” Ewropew simili għall-preċedent Amerikan, kapaċi jirristawra t-tkabbir u l-impjieg, inaqqas id-dejn u jrawwem mill-ġdid il-fiduċja u t-tama fil-futur tal-UE – u b’mod partikolari jnaqqas il-qgħad fost iż-żgħażagħ.

1.19 Fl-istess ħin ser ikollha tinħoloq proċedura biex mingħajr dewmien jiġu indirizzati l-kwistjonijiet kruċjali li qed tiffaċċja l-UE: id-dimensjoni fiskali u ekonomika, kif ġie indirizzat fis-summit ta’ Brussell fit-8 u d-9 ta Diċembru 2011, li għandha tinkludi wkoll it-tisħiħ tal-BĊE bħala garanzija ta’ stabbiltà finanzjarja; id-dimensjoni soċjali u d-dimensjoni politika, biex jiġi indirizzat id-defiċit demokratiku attwali u jitħaffef il-proċess tat-teħid tad-deċiżjonijiet. Fil-prattika, dan ifisser it-tneħħija tal-limitazzjonijiet restrittivi kollha (speċjalment ir-restrizzjonijiet tal-proċess tat-teħid tad-deċiżjonijiet u d-dgħufija politika) li xekklu u qed ikomplu jxekklu lill-UE milli tieħi azzjoni rapida u effettiva, mhux biss sabiex tappoġġja lill-euro iżda anke biex ma tipperikolax l-eżistenza u l-iskop tagħha stess billi tiggrava t-tinqis tagħha.

2.1 Għalhekk, l-għan ewlieni ta’ din l-opinjoni huwa Pjan ta’ Azzjoni li jista’ jiġi implimentat minn issa ’l quddiem, mingħajr il-bżonn ta’ istituzzjonijiet ġodda jew reviżjonijiet tat-Trattat, u li jistgħu jistabbilixxu l-pedamenti għal ġestjoni komuni tad-dejn fiż-żona tal-euro. Billi tirrikonoxxi l-bżonn li jitnaqqsu l-livelli mhux sostenibbli tad-dejn nazzjonali, l-opinjoni għalhekk tikkomplementa l-opinjonijiet l-oħra li ħarġu diġà jew li qed jitħejjew mill-KESE li jindirizzaw il-kwistjoni tat-tkabbir, il-politiki industrijali u finanzjarji, il-produttività u l-kompetittività.

2.2 Wara l-kriżi ta’ Awwissu 2007, kien ittamat li l-agħar perjodu kien għadda. L-indirizzar tal-kriżi sewa ħafna flus għan-nies tal-Ewropa u ġab miegħu żieda fid-dejn pubbliku. Iżda sentejn wara, minkejja li ż-żieda fid-dejn fuq il-perjodu l-qasir kien minħabba l-ispiża tas-salvataġġ tal-banek, l-enfasi tat-tort inbidlet mid-dejn privat għad-dejn pubbliku.

2.3 Bl-attakk fuq il-pajjiżi li kienu meqjusa l-iktar vulnerabbli, il-fraġilità taż-żona tal-euro ġiet esposta għalkollox, minkejja li d-dejn totali nazzjonali – li għad irid jitnaqqas u jiġi kontrollat – huwa iktar baxx minn dak tal-Istati Uniti. Il-miżuri li nħolqu, għalkemm tard, jikkostitwixxu pass kbir ’il quddiem, iżda mhumiex suffiċjenti għax il-kriżi hija sistemika u ma tiddependix mid-dejn ta’ pajjiż jew ieħor partikolari.

2.4 Dan espona biċ-ċar problema kruċjali għas-sopravivenza kemm tal-euro u kemm tal-proġett Ewropew innifsu: “ir-regoli min jagħmilhom u min għandu l-kelma tal-aħħar?”. Is-soċjetà ċivili Ewropea issa fehmet sew li m’għadhomx il-gvernijiet eletti li jikkontrollaw is-sitwazzjoni, iżda iktar il-korpi mhux eletti li ħadu posthom. Għalhekk, ir-riskju mhuwiex għal-leġittimità tal-gvernijiet individwali, iżda anke għas-sopravivenza tal-proċess demokratiku fil-livell Ewropew.

2.5 Sal-2008, l-euro ma ħassitx it-taqlib tal-valuti u ssaħħet kontra d-dollaru, u saret it-tieni munita ta’ riżerva fid-dinja. Waħda mir-raġunijiet għalfejn dan inbidel u għalfejn l-euro ġiet attakkata hija li sakemm ġrat il-kriżi Griega l-aġenziji tal-klassifikazzjoni tal-kreditu kienu assumew li l-Unjoni ma kinitx ser tħalli membru taż-żona tal-euro jfalli. Meta ma ħarġet l-ebda soluzzjoni rapida għall-kriżi Griega, il-firxiet ta’ kreditu fuq il-bonds il-ġodda sparaw ’il fuq. Kien in-nuqqas ta’ rieda politika biex jintlaħaq ftehim għall-kriżi tad-dejn sovran fl-Ewropa iktar minn sentejn ilu li ħeġġeġ lill-aġenziji tal-klassifiazzjoni tal-kreditu biex jagħtu klassifika iktar baxxa lid-dejn ta’ sensiela Stati Membri taż-żona tal-euro u li issa qed jolqot il-qalba kif ukoll lill-periferija.

2.6 Minkejja l-bżonn li d-dejn jiġi konsolidat (b’mod gradwali, biex jiġi evitat li jinqatel il-marid “ħati”, minflok li jiġi mfejjaq), l-UE għandha taġixxi b’determinazzjoni akbar. Idejhom marbuta minħabba l-bżonn li ma jaggravawx il-finanzi pubbliċi tagħhom u eżawriti mit-tkabbir b’ritmu bil-mod (u mhux biss dawk bl-iktar dejn), l-Istati Membri bilkemm ħadu azzjoni, l-istess bħall-UE, jew tal-inqas ħaduha bil-mod biex jieħdu deċiżjonijiet. U s-swieq tal-bonds ġew assigurati minn reazzjoni ta’ politika ta’ rażan, awsterità u tnaqqis, meta hemm ir-riskju li din twassal għal tkabbir b’rata baxxa jew negattiva.

2.7 Waħda mid-dimensjonijiet ta’ dan hija l-premessa li s-surplus ta’ pajjiż partikolari huwa d-defiċit ta’ pajjiż ieħor. Dimensjoni oħra hija l-perċezzjoni żbaljata tal-ipotesi tal-“crowding out” u perċezzjoni żbaljata parallela li t-tnaqqis fl-investiment u l-infiq pubbliku bilfors ser jimbuttaw ’il barra (“crowding out”) l-investiment u l-infiq privat. Ħaġa li ma ġietx ikkunsidrata hi li f’xi każijiet fl-UE fejn programmi preċedenti tal-awsterità fl-Istati Membri iż-żgħar ġew segwiti minn irkupru ekonomiku, dan ġara taħt kundizzjonijiet fejn l-UE globalment kienet qed tespandi d-domanda għall-esportazzjoni, u f’bosta każijiet kienet akkumpanjata minn deprezzament tal-muniti li llum mhijiex għażla għall-Istati Membri taż-żona tal-euro.

2.8 Dak li teħtieġ l-UE huwa li terġa’ ssib il-fiduċja tal-poplu tal-Ewropa li l-munita unika hija vantaġġ reċiproku għalihom. Dan jeħtieġ Programm ta’ Azzjoni ekonomiku, soċjali u kulturali u patt Ewropew ġdid, simili għan-“New Deal” Amerikan li s-suċċess tiegħu ħeġġeġ lill-President Truman jappoġġja l-Marshall Plan. Minbarra li għen fl-irkupru fiż-żmien wara l-gwerra, dan il-Pjan wassal biex il-pajjiżi kollha tal-Ewropa jgawdu żvilupp sostnun ibbażat fuq il-kompetittività, il-produttività, l-impjieg, is-sigurtà soċjali, il-prosperità u qabel kollox, il-kunsens (il-parteċipazzjoni u s-sħubija soċjali).

2.9 Tali perspettiva, li tinkludi kemm l-istabbiltà u kemm it-tkabbir, tiġġenera l-kunsens politiku għal strumenti oħra ta’ governanza ekonomika u fiskali komuni. Mhuwiex loġiku li jkun hemm munita komuni u fl-istess ħin 17-il politika differenti għal-ġestjoni tad-dejn nazzjonali. Iżda politika baġitarja ta’ awsterità fiskali mhijiex biżżejjed biex din tiġi solvuta. Hemm bżonn kemm strateġiji ta’ ġestjoni ta’ dejn konsistenti kif ukoll strumenti finanzjarji komuni li jistgħu jiffinanzjaw it-tkabbir Ewropew fi żmien meta l-livelli tal-eċċess tad-dejn nazzjonali qed jitnaqqsu.

2.10 Ir-risposta tal-UE għall-kriżi ma tistax titħalla biss għall-kliem “trażżin, awsterità, qtugħ u sagrifiċċji” mingħajr ma jitqiesu l-konsegwenzi. Biex ma nsemmux il-valutazzjoni u d-distinzjoni bejn dawk li huma “għaqlin” u dawk li “mhumiex għaqlin”, li ħafna drabi ma jirriflettux il-verità u r-responsabbiltajiet effettivi. Tali approċċ jiġġenera sens ta’ fastidju, eġoiżmu, korla u dispjaċir, anki kulturalment, u qed iwassal lill-Ewropa għat-triq ta’ piki tat-tfal kif ukoll f’populiżmu perikoluż. Fuq nett insibu żball fid-djanjosi, fehma moralistika tal-kriżi li qed iżżomm l-hekk imsejħa pajjiżi “għaqlin” milli jgħinu lill-oħrajn.

2.11 Il-binomju awsterità-tkabbir jirrappreżenta dilemma li minnha trid toħroġ l-UE, u bil-kunsens taċ-ċittadini tagħha, billi taġixxi fuq livell doppju, simultanjament, kif jissemma fil-punti segwenti.

2.12 Minn naħa jridu jitfasslu proposti iktar avvanzati dwar il-kwistjoni tad-dejn sovran, proposta bbażata fuq is-solidarjetà komuni, ibbażata fuq il-prinċipji tat-Trattat, li tipprovdi għat-tnaqqis tal-livelli tad-dejn u żżomm ir-responsabbiltà tal-Istati Membri, filwaqt li tiskoraġixxi l-attakki spekulattivi. Id-difiża tal-euro, li hija l-ewwel nett kwistjoni politika, hija fl-interess tal-pajjiżi kollha, b’mod partikolari dawk iktar għonja, u tevita s-sitwazzjoni paradossali fejn il-ħolma inizjali ta’ munita unika ssir ħolma kerha għan-nies tal-UE.

2.13 It-tieni proposta għandha tkun intiża biex tirbaħ il-fiduċja tal-poplu Ewropew. Għalhekk, irid jitnieda Pjan ta’ Azzjoni ekonomiku, soċjali u kulturali li jwettaq l-ambizzjonijiet tal-Programm Ewropew għall-Irkupru Ekonomiku 2020 bil-finanzi neċessarji. Barra minn hekk, l-UE teħtieġ tip ta’ “Patt ġdid Ewropew”, pereżempju simili għan-“New Deal” Amerikan. Kif ġie nnotat, l-istess Marshall Plan, minbarra li għen fl-irkupru ta’ wara l-gwerra, wassal biex il-pajjiżi kollha tal-Ewropa jkollhom żvilupp sostenibbli, ibbażat fuq il-kompetittività, il-produttività, l-impjieg, is-sigurtà soċjali, il-prosperità u qabel kollox, il-kunsens (parteċipazzjoni u sħubija soċjali).

2.14 Għalhekk, l-UE għandha tagħmel kull sforz biex twieġeb b’leħen wieħed għad-dubji tas-swieq, li wrew il-limitazzjonijiet tagħhom bl-azzjonijiet li ħadu mingħajr regoli u mingħajr kontroll. Iżda dan ma jiddependix mill-qbil unanimu tal-Istati Membri kollha għall-istrumenti finanzjarji l-ġodda. F’dan l-ambitu jista’ jiġi sfruttat il-prinċipju tal-kooperazzjoni msaħħa. Minflok ma ż-żona tal-euro tiġi ridotta għal “qalba prinċipali” ta’ Stati Membri, li jistgħu jsofru t-telf, il-pajjiżi li qed jiġu attakkati mill-ispekulazzjoni għandhom ikunu jistgħu jittrasferixxu porzjon sinifikanti mid-dejn tagħhom ġo kont tad-dejn Ewropew, għall-ġid tal-Istati Membri kollha.

3.1 Fl-Ewropa, id-dejn sovran m’għadux sovran. Il-limitazzjonijiet u l-iżbalji tal-UE u ta’ pajjiżi individwali, flimkien man-nuqqas ta’ qafas effettiv għall-monitoraġġ u l-inviġilazzjoni tal-istituzzjonijiet finanzjarji, iffaċilitaw imġiba predatorja kontra l-muniti nazzjonali (8). L-isfruttar anke tal-ġestjoni ħażina tal-finanzi pubbliċi wassal biex tiddeterjora s-sovranità f’uħud mill-Istati Membri l-iktar vulnerabbli.

3.2 Il-KESE jqis li huwa kruċjali li jiġu kkonsolidati l-kontijiet pubbliċi dixxiplinati f’ċerti pajjiżi, mhux talinqas permezz ta’ riformi strutturali ġusti u maqbula. Iktar għat-tul jista’ jkun hemm unjoni fiskali b’ministru għall-ekonomija u t-teżor taż-żona tal-euro. Jidher għalkollox kontradittorju li jkollna politika monetarja (u baġitarja) unika u fl-istess ħin 17-il politika tad-dejn differenti. Iżda bħalissa hemm bżonn miżuri urġenti biex jiġi stabilizzat id-dejn nazzjonali, flimkien ma’ ġestjoni komuni tal-baġits tal-Istati Membri permezz ta’ superviżjoni mill-UE.

3.3 Għandu jingħata profil politiku ogħla lill-fatt li, filwaqt li xi Stati Membri huma midjuna sew, l-Unjoni nnifisha m’għandha kważi l-ebda dejn. Sa Mejju 2010 u l-bidu tal-akkwiżizzjonijiet tad-dejn nazzjonali ma kella l-ebda dejn. Anke wara l-akkwiżizzjonijiet u l-operazzjonijiet għas-salvataġġ tal-banek, id-dejn tal-Unjoni huwa ftit iżjed minn 1 % tal-PDG tal-Unjoni. Dan huwa inqas minn għaxra fil-mija tar-relazzjoni bejn id-dejn/PDG tal-Istati Uniti fis-snin tletin meta l-amministrazzjoni ta’ Roosevelt bdiet tikkonverti t-tfaddil fl-investimenti permezz tal-espansjoni tal-ħruġ ta’ bonds tat-Teżor Amerikan (9). Għall-kuntrarju tal-Istati Uniti tal-lum, l-UE għandha l-vantaġġ li bdiet tard fir-rigward tal-bonds.

3.4 Is-sovranità tista’ tiġi ristawrata bis-saħħa tal-Unjoni, u b’hekk ikunu jistgħu jiggvernaw il-gvernijiet, mhux is-swieq finanzjarji, permezz ta’ tisħiħ tal-monitoraġġ u tar-responsabbiltà tal-atturi tas-swieq finanzjarji inklużi l-aġenziji tal-klassifikazzjoni tal-kreditu.. Madankollu, dan jista’ jsir mingħajr l-akkwiżizzjonijiet tad-dejn jew il-garanziji sovrani konġunti jew it-trasferimenti fiskali. Pereżempju, fil-finanzjament tan-New Deal, l-amministrazzjoni ta’ Roosevelt ma għamlitx akkwiżizzjoni tad-dejn pubbliku tal-Istati Membri individwali tal-Unjoni, u lanqas ma imponiet li jiggarantixxu l-bonds li ħareġ it-Teżor federali jew li jwettqu trasferimenti fiskali. L-Istati Uniti tiffinanzja l-bonds tat-Teżor mit-taxxi federali filwaqt li l-Ewropa m’għandhiex politika fiskali komuni. Madankollu, l-Istati Membri jistgħu jiffinanzjaw sehem il-bonds nazzjonali tagħhom konvertit f’Bonds tal-Unjoni Ewropea mingħajr il-bżonn ta’ trasferimenti fiskali bejniethom.

3.5 Bl-adozzjoni ta’ strateġija ta’ awsterità bħala tweġiba għas-swieq finanzjarji, il-Programm Ewropew għall-Irkupru Ekonomiku twarrab. Il-biċċa l-kbira tal-elettorati lanqas jinsabu konxji tal-impenn tal-Unjoni għal din l-istrateġija, iżda jafu sew li qed jintalbu jagħmlu sagrifiċċji għas-salvataġġ tal-banek u l-hedge funds. Il-pubbliku inġenerali ftit li xejn jaf bit-terminu Programm Ewropew għall-Irkupru Ekonomiku.

3.6 Il-konverżjoni ta’ sehem mid-dejn nazzjonali lill-Unjoni tista’ ssir ukoll fuq bażi ta’ kooperazzjoni msaħħa, fejn Stati Membri ewlenin, inkluża l-Ġermanja, iżommu l-bonds proprji. Skont it-Trattat ta’ Lisbona, il-kooperazzjoni msaħħa ssir bejn minoranza ta’ Stati Membri. Iżda l-introduzzjoni tal-euro nnifisha kienet każ de facto ta’ kooperazzjoni msaħħa fost maġġoranza. L-istitut Bruegel ippropona istituzzjoni ġdida biex tieħu ħsieb il-konverżjoni tad-dejn sovran nazzjonali lill-Unjoni (10). Iżda m’hemmx bżonn istituzzjoni ġdida.

3.7 Is-sehem konvertit ta’ dejn nazzjonali f’Bonds tal-Unjoni Ewropea jista’ jinżamm mill-EFSF (imbagħad mill-Mekkaniżmu Ewropew ta’ Stabbiltà (MES)) ġo kont ta’ konverżjoni adatt minflok ma jiġi negozjat (11). B’hekk il-bonds konvertiti jitħarsu mill-ispekulazzjoni. L-investituri jżommu l-assi tagħhom sakemm il-bonds jilħqu l-maturità fir-rata ta’ interess ta’ dak iż-żmien. B’hekk jiġi evitat ukoll il-periklu morali għax il-bonds ġo kont tad-debitu ma jistgħux jintużaw għall-ħolqien ta’ kreditu nett. Il-vantaġġ kemm għall-gvernijiet kif ukoll għad-detenturi tal-bonds huwa li r-riskju ta’ falliment ta’ xi Stati Membri jitnaqqas bil-kbir.

4.1 L-iżviluppi riċenti wrew il-bżonn li l-Unjoni ssegwi governanza ekonomika u soċjali komuni, b’konformità mal-unjoni li nħalqet bis-saħħa tal-munita komuni, sabiex jiġu indirizzati aħjar l-iżbilanċi makroekonomiċi dejjem ikbar. Iżda s’issa l-Kummissjoni u l-Kunsill Ewropew indirizzaw biss l-istabbiltà, u l-bżonn ta’ rilanċ tat-tkabbir twarrab.

4.2 Dan jinjora kemm id-dimensjoni soċjali kif ukoll id-dimensjonijiet globali ta’ awtorità mġedda minkejja li huwa importanti għall-ekonomiji emerġenti li jkun hemm domanda Ewropea sostnuta għall-esportazzjonijiet tagħhom. Qed jiġi injorat ukoll li l-finanzjament tar-rilanċ tat-tkabbir m’hemmx għalfejn isir minn trasferimenti fiskali bejn Stati Membri iżda jista’ jsir mir-riċiklaġġ tas-surplus tal-ekonomiji emerġenti.

4.3 Pereżempju, wieħed mill-argumenti adottati b’mod qawwi minn diversi proposti li dehru fl-istampa li jirriflettu l-proposta tal-Istitut ta’ Bruegel u dik preċedenti (tal-1993) tal-Bonds tal-Unjoni Ewropea li saret lil Delors, kien li l-ħruġ nett tal-Eurobonds jiġbdu surplus mill-banek ċentrali tal-pajjiżi emerġenti u mill-fondi sovrani, u b’hekk ikun hemm effett ta’ lieva.

4.4 Dawn il-flussi finanzjarji lejn il-Eurobonds fil-fatt jistgħu jagħmlu l-impenn li l-Istati Membri u l-Parlament Ewropew kienu ħadu mill-2008 għal Programm Ewropew għar-rilanċ ekonomiku realtà. Anke jekk fil-bidu l-ħruġ ta’ tali bonds ikun inkrimentali, l-influssi kumulattivi ta’ kwota ta’ madwar USD 3 triljuni ta’ surplus tal-banek ċentrali tal-pajjiżi emerġenti u l-fondi sovrani jkunu sostanzjali.

4.5 Anzi, l-influssi jistgħu jkunu daqs jew iktar mir-riżorsi proprji tal-Kummissjoni, u dan kollu mingħajr il-bżonn ta’ dawk it-trasferimenti fiskali li qed jopponuhom il-Ġermanja u Stati Membri oħra. Huma jistgħu wkoll jikkofinanzjaw l-investimenti mill-Grupp BEI fl-oqsma ta’ koeżjoni tas-saħħa, l-edukazzjoni, it-tiġdid urban u l-ambjent.

4.6 Il-Programm ta’ Azzjoni Speċjali ta’ Amsterdam tal-1997 tat lill-BEI mandat rigward l-għanijiet ta’ koeżjoni u konverġenza, u minn dak iż-żmien ’l hawn żied b’erba’ darbiet il-volum tas-self tiegħu għall-finanzjament tal-investimenti. Li kieku reġgħu żdiedu b’erba’ darbiet l-investimenti tal-BEI, l-effett kien ikun l-istess daqs il-Pjan Marshall li kienet ħarġet l-Istati Uniti wara l-gwerra. (12) Madankollu, għall-kuntrarju tal-Marshall Plan jew il-Fondi Strutturali, il-finanzjament tiegħu ma jkunx ibbażat fuq l-għotjiet iżda jitrasferixxi t-tfaddil għall-investimenti. Permezz tal-multiplikaturi ekonomiċi, tali investimenti jiġġeneraw domanda sostnuta fis-settur privat u ż-żieda fl-impjieg. Dan jirristawra l-fiduċja kemm fis-swieq kif ukoll fost il-pubbliku li l-awsterità tista’ tiġi sostitwita bi standards ogħla ta’ għajxien u benesseri. It-tkabbir u l-livelli ogħla ta’ impjieg jistgħu jiġġeneraw ukoll dħul mit-taxxi diretti u indiretti li jistgħu jassistu fit-tnaqqis tad-dejn u d-defiċit.

5.7 Il-kriterji għal Programm Ewropew għar-Rilanċ Ekonomiku m’hemmx għalfejn jiġu deċiżi mill-Kunsill Ecofin jew jiġu proposti mill-Kummissjoni. Sa minn żmien il-Programm ta’ Azzjoni Speċjali ta’ Amsterdan u l-Kunsilli Ewropej tal-Lussemburgu (1997) u ta’ Lisbona (2000), il-BEI rċieva sensiela ta’ mandati mill-Kunsill, fir-rigward tal-koeżjoni kif ukoll ta’ konverġenza, biex jinvesti fis-saħħa, l-edukazzjoni, it-tiġdid urban, l-ambjent urban, it-teknoloġiji ekoloġiċi u l-appoġġ finanzjarju għall-SMEs u l-istart-ups b’livell teknoloġiku għoli, kif ukoll fin-netwerks tat-trasport u tal-komunikazzjoni.

5.8 Mill-1997 ’l hawn, il-BEI rnexxielu jżid b’erba’ darbiet il-volum annwali ta’ finanzjament għall-investimenti, li wassal biex jilħaq livell ta’ żewġ terzi tar-riżorsi proprji tal-Kummissjoni. Żieda ta’ erba’ darbiet oħra f’dan id-dħul sal-2020, anke bis-saħħa tal-kofinanzjament li joħroġ mill-investimenti fil-Eurobonds mill-banek ċentrali u l-fondi sovrani b’bilanċ baġitarju pożittiv, tfisser li l-Programm Ewropew għar-Rilanċ Ekonomiku jista’ jsir realtà. Dan huwa iktar u iktar minnu billi ntwera li l-effett ta’ multiplikatur tal-investimenti għandu fattur ta’ tlieta, u dan ifisser li huwa d-doppju jew it-triplu tal-multiplikaturi fiskali (16).

Brussell, 23 ta’ Frar 2012.

Il-President tal-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew

Staffan NILSSON

(1) Kummissjoni Ewropea, Il-Fattibbiltà tal-Introduzzjoni ta’ Bonds ta’ Stabbiltà, Green Paper COM (2011) 818, 23 ta’ Novembru 2011.

(2) Kunsill Ewropew, Abbozz ta’ Trattat dwar l-Istabbiltà, il-Koordinazzjoni u l-Governanza fl-Unjoni Ekonomika u Monetarja, 10 ta’ Jannar 2012.

(3) Sabiex tiġi evitata kull possibbiltà ta’ nuqqas ta’ fehim qed jiġi notat li d-definizzjoni ta’ ‘Eurobond’, adottata f’din l-opinjoni ma tirreferix għad-definizzjoni minn sorsi oħra. Il-Green Paper tal-Kummissjoni Ewropea tanalizza l-fattibbiltà tal-Bonds ta’ Stabbiltà f’sens simili għall-Bonds tal-Unjoni Ewropea proposti f’din l-opinjoni, iżda bid-differenza li hemm il-premessa li tali bonds ma jkunux garanziji in solidum. Proposti oħra, bħal dawk ta’ Lorenzo Bini Smaghi jużaw it-tifsira tat-terminu ‘Eurobonds’ fl-istess kuntest li tinkiseb l-istabbiltà, filwaqt li f’din l-opinjoni l-Eurobonds jirreferu għall-ħruġ nett tal-bonds biex jiġi restawrat u sostnut l-irkupru ekonomiku. Ara wkoll Von Weizäcker, J. and Delpla, J. (2010). The Blue Bond Proposal. The Bruegel Institute. Policy Brief 2010:3. Schmidt, C. M et al, (2011). Proposal for a European Redemption Pact, 9 ta’ Novembru. Sachverständigenrat zu Begutachtung der gesamtwirtshaftlichen Entwicklung.

(4) L-ewwel nett mit-twettiq tas-suq uniku kif ġie suġġerit fir-Rapport ta’ Monti.

(5) Holland, Stuart (1993). The European Imperative: Economic and Social Cohesion in the 1990s. Daħla minn Jacques Delors. Nottingham: Spokesman Press.

(6) B’hekk, id-detenturi privati jgawdu minn vantaġġi kbar fir-rigward tar-riskju tal-fallimenti billi l-bonds nazzjonali jiġu konvertiti b’mod indaqs mal-bonds tal-Unjoni Ewropea bir-rata ta’ imgħax preeżistenti.

(7) L-Istati Membri li jixtiequ jistabbilixxu kooperazzjoni msaħħa bejniethom fil-qafas tal-kompetenzi mhux esklużivi tal-Unjoni jistgħu jagħmlu użu mill-istituzzjonijiet tagħha u jistgħu jeżerċitaw dawn il-kompetenzi billi japplikaw id-dispożizzjonijiet rilevanti tat-Trattati suġġetti għal-limiti u skont l-arranġamenti previsti fl-Artikolu 20 (TUE) u l-Artikoli 326-334 (TFUE). Il-koperazzjonijiet imsaħħa għandhom jimmiraw sabiex jiffavorixxu l-kisba tal-objettivi tal-Unjoni, sabiex iħarsu l-interessi tagħha u jsaħħu l-proċess ta’ integrazzjoni tagħha. Dawn il-koperazzjonijiet għandhom ikunu miftuħa għall-Istati Membri kollha f’kull ħin. Id-deċiżjoni li tawtorizza l-koperazzjoni msaħħa għandha tiġi adottata mill-Kunsill bħala l-aħħar għażla meta jistabbilixxi li l-objettivi ta’ dik il-koperazzjoni ma jistgħux jitwettqu fi żmien raġonevoli mill-Unjoni sħiħa, u bil-kondizzjoni li mill-inqas disa’ Stati Membri jipparteċipaw fiha. L-atti adottati fil-qafas ta’ koperazzjoni msaħħa għandhom jorbtu biss l-Istati Membri li jipparteċipaw. M’għandhomx jitqiesu bħala parti mill-acquis li għandu jiġi aċċettat mill-Istati li huma kandidati għall-adeżjoni mal-Unjoni (Artikolu 20 TUE). Il-membri kollha tal-Kunsill jistgħu jipparteċipaw fid-deliberazzjonijiet tiegħu, iżda l-membri tal-Kunsill li jirrappreżentaw l-Istati Membri li jkunu qed jipparteċipaw f’kooperazzjoni msaħħa biss għandhom jieħdu sehem fil-vot (Artikolu 330 TFUE).

(8) Ara l-opinjoni tal-KESE dwar il-Proposta għal Regolament tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill li jemenda r-Regolament (KE) Nru 1060/2009 dwar aġenziji li jiggradaw il-kreditu, ĠU C 54, 19.2.2011, p. 37.

(9) L-Istati Uniti ma kinitx għażlet li tiffinanzja d-dejn qabel it-tieni mandat ta’ Roosevelt. Madankollu, kemm fl-ewwel mandat presidenzjali kif ukoll fit-tieni, il-mutur prinċipali tal-irkupru tad-Depressjoni l-Kbira kien l-investiment soċjali u ambjentali finanzjat mill-bonds federali: eżempju li l-Ewropa tista’ ssegwih illum biex toħroġ mill-kriżi.

(10) Von Weizäcker, J. and Delpla, J. (2010), The Blue Bond Proposal, Bruegel Policy Brief 2010/03.

(11) Id-detenturi privati tal-bonds li ma jistgħux jiġu negozjati jistgħu jbigħuhom lill-MES, jekk hemm bżonn, għall-valur nominali, sakemm jintlaħaq il-livell limitu stabbilit.

(12) Minn sondaġġ sponsorjat f’nofs l-1950 fost 2 000 persuna fi Franza, in-Norveġja, id-Danimarka, il-Pajjiżi l-Baxxi, l-Awstrija u l-Italja ħareġ li 80 % mill-persuni intervistati kienu jafu bil-Pjan Marshall u bejn 25 u 40 % ma fehmux kif jaħdem.

(13) Stuart Holland (1993). The European Imperative: Economic and Social Cohesion in the 1990s. Op. Cit

(14) Minn 5 % sa 7 % tal-PDG – Kummissjoni Ewropea (1977). Rapport tal-Grupp ta’ Studju dwar Ir-rowl tal-Finanzi Pubbliċi fl-Integrazzjoni Ewropea.

(15) Kumitat intergovernattiv dwar l-integrazzjoni Ewropea, Report on the General Common Market, 1956 (“Rapport ta’ Spaak”).

(16) J. Creel, P. Monperrus-Veroni & F. Saraceno (2007). Has the Golden Rule of public finance made a difference in the United Kingdom? Observatoire Français des Conjonctures Économiques, Working Papers 2007-13.