11.2.2011   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 44/57


Opinjoni tal-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew dwar “Nibnu ekonomija sostenibbli billi nittrasformaw il-mudell tagħna ta’ konsum” (Opinjoni fuq inizjattiva proprja)

2011/C 44/10

Relatur: is-Sinjura DARMANIN

Nhar is-16 ta' Lulju 2009, il-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew iddeċieda, b’konformità mal-Artikolu 29(2) tar-Regoli ta' Proċedura tiegħu, li jħejji opinjoni fuq inizjattiva proprja dwar

Nibnu ekonomija sostenibbli billi nittrasformaw il-mudell tagħna ta' konsum

Is-Sezzjoni Speċjalizzata għas-Suq Uniku, il-Produzzjoni u l-Konsum, inkarigata sabiex tipprepara l-ħidma tal-Kumitat dwar is-suġġett, adottat l-opinjoni tagħha nhar il-15 ta' Ġunju 2010.

Matul l-464 sessjoni plenarja tiegħu li nżammet fl-14 u l-15 ta' Lulju 2010 (seduta tal-15 ta' Lulju), il-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew adotta din l-opinjoni b’98 vot favur, 7 voti kontra u 8 astensjonijiet.

0.   Preambolu

Fil-kuntest tal-kriżi li l-Ewropa għadha qed tgħix, ir-realtà għal numru ta' Ewropej hija li għadhom qegħdin isibuha diffiċli biex ma jitilfux xogħlhom jew jiggarantixxu dħul finanzjarju. L-SMEs qegħdin jiġġieldu ħafna aktar biex ma jfallux, u li jissemmew il-mudelli sostenibbli jista’ jidher ftit lussuż. Madankollu, il-politiki għas-sostenibbiltà għandhom jinkludu wkoll il-miżuri biex jiġu indirizzati dawn is-sitwazzjonijiet diffiċli li qiegħda tiffaċċja l-Ewropa. Din l-opinjoni ser tiffoka fuq parti limitata tas-sostenibbiltà, dik tal-konsum. Bħala prinċipju bażi, il-KESE jemmen li wieħed mill-modi fuq perijodu fit-tul sabiex jiġi indirizzat il-konsum sostenibbli huwa billi tissaħħaħ iċ-ċittadinanza fost l-Ewropej, mhux biss billi jiġu trasferiti d-drittijiet bħala konsumaturi kif stabbiliti mit-Trattat ta' Lisbona, iżda wkoll billi jissaħaħ il-valur taċ-ċittadinanza, sabiex iċ-ċittadini mhux biss ikollhom id-dritt iżda wkoll ir-responsabbiltà morali biex jaġixxu b’mod sostenibbli.

1.   Konklużjonijiet u rakkomandazzjonijiet

1.1   F’ekonomija sostenibbli, il-modi kemm ta' produzzjoni kif ukoll ta' konsum jikkontribwixxu għall-prosperità kontinwa tal-individwi, il-komunitajiet u d-dinja naturali. Il-maġġoranza tal-persuni f’soċjetà jeħtieġ li jiġu ggwidati minn set ta' valuri komuni. Bħalma diġà għamel f’opinjonijiet oħra, il-KESE jenfasizza li l-indikaturi ambjentali u soċjali għandhom jintużaw flimkien mal-PDG sabiex jitkejjel is-suċċess ta' politika pubblika.

1.2   Is-sistema Ewropea attwali tal-produzzjoni u l-konsum titqies bħala ambjentalment insostenibbli, speċjalment minħabba d-dipendenza tagħha fuq l-enerġija, il-materjali, l-art u l-ilma, u l-impatti tagħha fuq il-klima globali u l-bijodiversità. Kieku kulħadd jgħix stil ta' ħajja Ewropew, kieku jkollna bżonn aktar minn 2.5 pjaneti.

1.3   Il-Kunsill tal-UE qabel li l-pajjiżi industrijalizzati għandhom inaqqsu l-emissjonijiet ta' gassijiet b’effett ta' serra b’80-95 % sal-2050. Għalhekk, il-KESE jirrakkomanda li l-Istrateġija UE2020 għandha tqis miżuri għall-produzzjoni sostenibbli kif ukoll għal konsum sostenibbli. It-tnejn huma marbutin mill-qrib u jridu jiġu indirizzati jekk irridu nimminizzaw l-impatt fuq il-pjaneta.

1.4   Il-ksib ta' tnaqqis ta' 80-95 % fl-emissjonijiet fuq 40 sena filwaqt li jinżamm tkabbir ekonomiku annwali ta' 2-3 % jfisser li l-intensità tal-karbonju fl-ekonomija jkollha tonqos b’6-10 % kull sena. Rata ta' bidla teknoloġika bħal din applikata b’mod sostnut fuq l-ekonomija kollha qatt ma kien hemm bħalha. Għaldaqstant, ikun għaqli li jitnieda djalogu serju dwar il-potenzjal li jinbidlu t-tendenzi tal-konsum u l-mudell ekonomiku u soċjali globali li jiddependi mill-espansjoni tal-produzzjoni u tal-konsum, kif ukoll li jinstabu l-mezzi l-aktar rapidi possibbli għal titjib fil-katini tal-produzzjoni u tal-provvista.

1.5   L-isforzi għal bidla li jittieħdu biss mill-ogħla livell għal isfel aktarx ma jirnexxux. Il-bidla soċjali sikwit tibda minn gruppi żgħar fis-soċjetà u tinfirex permezz ta' sensiela varjata ta' mezzi ta' komunikazzjoni. Ir-rwol tal-UE u tal-gvernijiet nazzjonali u reġjonali jista’ jkun li jidentifika, iħeġġeġ u jappoġġja l-gruppi eżistenti li qed jaħdmu favur ħajja sostenibbli.

1.6   Hemm bżonn ta' djalogu li jinvolvi lill-istituzzjonijiet tal-UE, lill-awtoritajiet nazzjonali u lokali u lill-imsieħba soċjali kollha. Mod wieħed ’il quddiem huwa li l-Kummissjoni taħdem mal-KESE biex jinħoloq forum dwar il-konsum sostenibbli li jesplora:

il-valuri li jistgħu jsawru ekonomija sostenibbli u t-tensjonijiet bejn it-tkabbir u s-sostenibbiltà ekoloġika, l-inklużjoni soċjali u l-libertà personali, il-kwalità tal-ħajja tal-popolazzjoni attwali u dik tal-ġenerazzjonijiet futuri, eċċ.

jekk hemmx bżonn nikkonsmaw inqas f’ċertu oqsma,

x’jimpedixxi liċ-ċittadini milli jagħżlu forom ta' konsum aktar sostenibbli u kif jistgħu jgħinu l-gvernijiet lokali u nazzjonali u l-UE,

l-esperjenzi ta' individwi u gruppi li adottaw modi b’impatt baxx ta' għixien, u l-potenzjal biex dawn jiġu kkopjati,

il-miżuri meħtieġa biex jiġi appoġġjat konsum aktar sostenibbli fost gruppi partikolari, pereżempju l-anzjani, iż-żgħażagħ, il-persuni qiegħda, l-immigranti reċenti, il-familji bi tfal żgħar.

1.7   Id-djalogu jrid ikun marbut mal-azzjoni, li għandha tinkludi l-appoġġ għall-isperimentazzjoni li ssir minn gruppi li jaħdmu favur l-għixien sostenibbli u għall-komunikazzjoni tal-esperjenzi tagħhom, l-aġġustament u t-tisħiħ tal-politiki fejn ikun rilevanti, kif ukoll azzjoni prattika fi ħdan l-istituzzjonijiet tal-UE sabiex jipprovdu tmexxija u juru l-potenzjal għal aktar prattiki sostenibbli. Barra minn hekk, hemm bżonn li l-aħjar prattiki jiġu ppubliċizzati sabiex tintwera l-possibbiltà għal tibdil fil-mudelli ta' konsum.

1.8   Il-konsum sostenibbli ma jistax jitqies biss bħala taqsira tal-politika tal-ambjent. Jeħtieġ inizjattivi f’ħafna oqsma ta' politika inklużi s-saħħa, l-edukazzjoni, l-impjieg, il-kummerċ, l-affarijiet tal-konsumatur, it-trasport, l-agrikoltura u l-enerġija.

2.   Bżonn ta' mudell ekonomiku u soċjali differenti

2.1   In-natura ta' ekonomija sostenibbli ilha tiġi diskussa għal ħamsin sena (1). F’ekonomija bħal din, il-modi kemm ta' produzzjoni kif ukoll ta' konsum jappoġġjaw il-prosperità kontinwa tal-individwi, il-komunitajiet u d-dinja naturali.

2.2   Sabiex mudell ekonomiku jkun awtosostenibbli, il-maġġoranza tal-persuni f’soċjetà jeħtieġ li jiġu ggwidati minn set ta' valuri komuni, bħalma attwalment huwa l-każ fl-Istati Membri tal-UE. Bħalissa, il-gvernijiet ixandru li jibbażaw fuq sett ta' valuri ekonomiċi billi jenfasizzaw il-PDG u indikaturi oħrajn biex jiġġestixxu l-politika tagħhom. In-nuqqasijiet tal-PDG bħala kejl ta' prosperità umana, soċjali u ekoloġika ġew rikonoxxuti b’mod mifrux. Biex jitkejjel il-progress lejn ekonomija sostenibbli, il-KESE ppropona li (2), apparti l-PDG għandha tintuża wkoll il-marka ekoloġika, flimkien ma' indikatur tal-kwalità tal-ħajja. Il-marka ekoloġika tikkalkula ż-żona ta' art produttiva meħtieġa biex issostni ċertu tip ta' ħajja għal persuna, grupp ta' nies, istituzzjoni jew reġjun. Indikatur tal-kwalità tal-ħajja għandu jqis is-saħħa, ir-rikezza materjali, l-aċċess għas-servizzi pubbliċi, il-parteċipazzjoni soċjali u l-integrazzjoni ta' persuna ġdida, il-ħin liberu u l-kwalità tal-ambjent.

2.3   L-użu ta' sett usa’ ta' indikaturi biex jitkejjel is-suċċess ta' politika governattiva jista’ jkun mistenni li jwassal għal inqas enfasi fit-tfassil tal-politika dwar il-promozzjoni tat-tkabbir tal-PDG, u aktar fuq dimensjonijiet oħra ta' benesseri umani, soċjali u ekoloġiċi.

3.   L-isfida ekoloġika

3.1   L-Aġenzija Ambjentali Ewropea tenfasizza żewġ kategoriji prinċipali ta' kwistjonijiet fir-rapport li ser tippubblika dalwaqt dwar l-Istat tal-Ambjent u l-Perspettiva għall-2010: il-klima u l-enerġija, u l-bijodiversità u l-ekosistemi (3). L-isfida ċentrali għas-sostenibbiltà tas-soċjetà Ewropea hija d-degradazzjoni tal-ekosistemi li jsostnuha u tal-bażi tar-riżorsi tagħha inklużi l-enerġija, il-ħamrija u l-ilma. Fl-2003, il-marka ekoloġika medja tal-UE ġiet stmata għal kważi 5 ettari, li qedin jiżdiedu, għal kull persuna filwaqt li d-disponibbiltà globali tal-art kienet biss ta' 1.8 ettaru għal kull persuna u din qed tonqos (4). Għalhekk, kieku kulħadd jgħix stil ta' ħajja Ewropew, kieku jkollna bżonn aktar minn 2.5 pjaneti.

3.2   Il-bidla fil-klima hija partikularment importanti peress, apparti l-impatti diretti fuq il-ħajja umana, hemm possibbiltà li taggrava l-impatti tas-soċjetà fuq il-bijodiversità, l-ilma ħelu u sistemi oħrajn. L-akbar kontributur għall-marka ekoloġika tal-Ewropa hija l-użu tagħha tal-karburanti fossili u l-produzzjoni tal-gassijiet b’effett ta' serra. Elementi prinċipali oħra jinkludu l-użu tal-art għall-agrikoltura, it-trasport u l-bini. Il-marka ekoloġika ma tqisx b’mod adegwat aspetti prinċipali oħra tal-ekonomija Ewropea, inklużi l-użu tal-ilma (l-aktar għall-agrikoltura) u l-minerali skarsi.

3.3   Il-Kunsill tal-UE qabel li l-pajjiżi industrijalizzati għandhom inaqqsu l-emissjonijiet ta' gassijiet b’effett ta' serra b’80-95 % sal-2050 – nuqqas annwali ta' 4-7 %. Jinsab impenjat inaqqas l-emissjonijiet ta' gassijiet b’effett ta' serra b’20 % sal-2020 meta mqabbla mal-livelli tal-1990, jew bi 30 % jekk pajjiżi oħra jagħtu impenji simili. Fil-fatt, il-KESE ppropona (5) li l-mira ta' 30 % tkun bla ebda kondizzjoni.

3.4   L-UE qed tfittex li tikseb mitigazzjoni tal-gassijiet b’effett ta' serra primarjament permezz tal-mezzi teknoloġiċi filwaqt li ssostni t-tkabbir ekonomiku. Filwaqt li teżisti t-teknoloġija biex jintlaħqu dawn l-għanijiet għall-2020, il-progress fl-implimentazzjoni kien batut. Fl-1997, l-UE15 impenjat ruħha għal tnaqqis fl-emissjonijiet ta' 8 % sal-2008-2012 meta mqabbla mal-livelli tal-1990, iżda l-emissjonijiet fl-2006 naqsu biss bi 2.2 %. Fl-UE27, l-emissjonijiet naqsu għal 7.7 % f’dan il-perijodu, iżda ogħlew b’1.5 % mill-2000 (6). Sa mis-snin 90, l-effiċjenza enerġetika tal-UE tjiebet b’0.5 % biss kull sena (7).

3.5   Il-ksib ta' tnaqqis ta' 80-95 % fl-emissjonijiet fuq 40 sena filwaqt li jinżamm tkabbir ekonomiku annwali ta' 2-3 % ifisser li l-intensità tal-karbonju tal-ekonomija jkollha tonqos b’6-10 % kull sena. Rata ta' bidla teknoloġika bħal din applikata b’mod sostnut fuq l-ekonomija kollha qatt ma kien hemm bħalha. Għaldaqstant, ikun għaqli li jitnieda djalogu serju dwar il-potenzjal li jinbidlu t-tendenzi tal-konsum u l-mudell ekonomiku u soċjali globali li jiddependi mill-espansjoni tal-produzzjoni u tal-konsum, kif ukoll li jinstabu l-mezzi l-aktar rapidi possibbli għal titjib fil-katini tal-produzzjoni u tal-provvista.

4.   Konsum sostenibbli: l-iffaċilitar tal-għażla

4.1   Matul is-Summit tad-Dinja li nżamm f’Rio fl-1992, il-gvernijiet Ewropej taw l-impenn tagħhom li jeliminaw il-konsum u l-mudelli ta' produzzjoni li mhumiex sostenibbli. Fil-Proċess ta' Marrakexx komplew jagħtu l-impenn tagħhom biex jiżviluppaw pjani ta' azzjoni għal konsum u produzzjoni sostenibbli sal-2010, sabiex jiġu kkunsidrati mill-Kummissjoni tan-Nazzjonijiet Uniti għall-Iżvilupp Sostenibbli fl-2011.

4.2   Hemm korp dejjem jikber ta' riċerka dwar il-konsum sostenibbli u l-mezzi ta' kif dan jista’ jinkiseb (8). Il-konsumaturi jħossuhom msakkra fl-istili ta' ħajja attwali tagħhom – pereżempju, anke jekk jixtiequ jużaw il-karozza anqas, ma jistgħux jimmaġinaw kif jistgħu jagħmlu dan. Il-konsum huma msawwar u llimitat minn sensiela ta' influwenzi fosthom il-bżonnijiet psikoloġiċi, il-personalità, l-ambjent soċjali, il-fatturi kulturali, u d-disponibbiltà u l-prezzijiet ta' prodotti u servizzi alternattivi. Fis-soċjetà tal-konsum, l-għażliet tal-konsum jaqdu rwol ċentrali biex jiġu sodisfatti l-ħtiġijiet soċjali u psikoloġiċi – pereżempju li tkun parti minn grupp, l-awtostima u d-definizzjoni tal-identità personali. Dan kollu jagħmilha diffiċli biex l-individwi jikkunsidraw bidla, u biex il-gvernijiet jintroduċu politika għal bidla fil-konsum. Meta ġew implimentati politiki bħal dawn, ir-riżultati, wisq insostanzjali jew bil-mod, kienu fil-maġġorparti diżappuntanti, u għalhekk kien diffiċli biex jiġu sostnuti quddiem ir-reżistenza tal-interessi maħluqin.

4.3   Sadattant, il-motivazzjonijiet, it-tendenzi tal-konsum u r-risposti possibbli għal politiki speċifiċi jvarjaw b’mod konsiderevoli minn persuna għal oħra. Għal individwu partikolaei dawn jistgħu jvarjaw skont is-sitwazzjoni. Għalhekk m’hemmx soluzzjoni sempliċi ta' politika għall-konsum sostenibbli. Pjuttost tinħass l-influwenza ta' sensiela ġenerali ta' politiki f’oqsma li jinkludu l-agrikoltura, l-impjiegi, l-edukazzjoni u s-saħħa. Jistgħu jinħtieġu strateġiji partikolari biex jiġu appoġġjati għażliet aktar sostenibbli minn gruppi speċifiċi bħall-anzjani u ż-żgħażagħ.

4.4   Fi żminijiet ta' emerġenza nazzjonali u ta' gwerra n-nies adottaw rażan volontarju bil-massa iżda l-kriżi ekoloġika, b’mod ġenerali, ma titqiesx bħala emerġenza fuq skala bħal din. Madankollu, hemm għadd li dan l-aħħar qed jiżdied ta' nies li għażlu stili ta' ħajja aktar sempliċi biex inaqqsu l-impatt ekoloġiku tagħhom. Xi wħud mill-aktar sforzi ta' suċċess għall-bidla fil-konsum kienu bbażati fuq il-ħolqien ta' gruppi komunitarji – pereżempju l-approċċ tal-Ecoteam użat f’diversi pajjiżi mill-Pjan ta' Azzjoni Globali, li jgħaqqad flimkien gruppi żgħar ta' nies f’viċinat, post tax-xogħol jew skola biex jimmonitorjaw l-iskart tagħhom u l–konsum tal-enerġija u tal-ilma u jidentifikaw azzjoni li jistgħu jieħdu biex jgħixu b’mod aktar sostenibbli.

4.5   L-isforzi għal bidla li jittieħdu biss mill-ogħla livell għal isfel aktarx ma jirnexxux – speċjalment fejn il-politiċi bi stili ta' ħajja bbażata ħafna fuq il-konsum qed jippruvaw jinfluwenzaw il-pubbliku ġenerali. Il-konsum sostenibbli mhuwiex prijorità importanti ħafna għal ħafna min-nies. Madankollu, il-bidla soċjali sikwit tibda minn gruppi żgħar fis-soċjetà u tinfirex permezz ta' mezzi differenti ta' komunikazzjoni, inklużi l-mezzi tax-xandir tal-massa, l-arti, netwerks informali ta' ħbiberija u organizzazzjonijiet ta' twemmin. Dawk li jfasslu l-politiki għandhom rwol li jidentifikaw u jħeġġu lill-gruppi eżistenti li qed jaħdmu favur ħajja sostenibbli milli jimponi l-fehma tagħhom dwar x’inhu meħtieġ fuq il-komunità b’mod ġenerali.

4.6   L-għażla ta' stil ta' ħajja sostenibbli m’għandhiex titqies u tintwera bħala lussu li jistgħu jippermettuha biss dawk li għandhom il-mezzi finanzjarji biex jagħmlu din l-għażla. Il-KESE enfasizza li l-produzzjoni sostenibbli m’għandhiex tfisser prezz ogħla (9) iżda għandha tkun aċċessibbli għal kulħadd. Huwa essenzjali li l-konsum b’impatt baxx ma jkunx jiswa aktar għall-individwi peress li dan jiffaċilita l-għażliet għal parti waħda biss tas-soċjetà u jwassal għall-marġinalizzazzjoni tal-foqra u dawk bi dħul aktar baxx.

4.7   Il-KESE jenfasizza li biex jiġu ffaċilitati l-għażliet għal mod ta' konsum b’impatt baxx jeħtieġ li jiġu indirizzati oqsma kritiċi oħra tal-benesseri, li wħud minnhom huma meqjusa bħala aktar essenzjali, fosthom l-opportunitajiet ta' impjieg, pagi adatti għal xogħol li jkun sar, impjiegi deċenti u aċċess għall-kreditu għall-SMEs.

5.   Kwistjonijiet ta' politika li għandhom jiġu indirizzati

5.1   L-istituzzjonijiet tal-UE għandhom tradizzjoni konsolidata biex jiddefinixxu viżjoni u jmexxu lejn bidla radikali, fid-dawl tal-kostruzzjoni ta' Ewropa magħquda. Madankollu, huma ħadmu l-aktar b’mudell pluralistiku, fejn iffaċilitaw il-ftehim bejn il-gvernijiet aktar milli ggwidaw il-bidla f’direzzjonijiet partikolari. Kien hemm każijiet fejn l-UE ħadet l-inizjattiva, pereżempju fir-rigward ta' standards tas-saħħa u dawk ambjentali. Dawn l-esperjenzi jistgħu jkunu ta' valur għall-bini ta' ekonomija sostenibbli. It-tmexxija u l-ispirazzjoni jistgħu jkunu importanti daqs l-għarfien espert u l-ħila burokratika.

5.2   Il-Kumitat laqa’ l-Pjan ta' Azzjoni tal-Kummissjoni dwar il-Konsum u l-Produzzjoni Sostenibbli (10). Ħafna politiki oħra tal-UE huma rilevanti għall-konsum sostenibbli, fosthom l-iskema għall-iskambju ta' kwoti ta' emissjonijiet (ETS), id-Direttiva relatata mad-disponibilità ta' tagħrif għall-konsumatur dwar l-ekonomija tal-karburanti, id-Direttiva dwar l-emissjonijiet tas-CO2 minn vetturi kummerċjali ħfief, id-Direttiva dwar il-Bijokarburanti, id-Direttiva dwar il-prestazzjoni tal-enerġija tal-bini, id-Direttiva dwar effiċjenza fl-użu finali tal-enerġija u dwar servizzi ta' enerġija, u d-dispożizzjonijiet ambjentali fil-Politika Agrikoli Komuni. Madankollu, il-politika tal-UE tiffoka fuq strumenti tas-suq u l-istandards tat-teknoloġija u tal-prodott. Hija biss l-ETS li tindirizza l-livelli assoluti tal-emissjonijiet tal-gassijiet b’effett ta' serra. Objettivi politiċi oħra, bħaż-żieda tal-mobbiltà, huma diffiċli biex jiġu kkonċiljati. Ftit li xejn hemm politiki li jindirizzaw direttament il-konsum u l-istili ta' ħajja u huwa ċar li l-politiki mhumiex adatti biex jiksbu l-miri ta' tnaqqis tal-gassijiet b’effett ta' serra u l-indipendenza minn riżorsi minerali mhux sostenibbli.

5.3   Hemm bżonn ta' djalogu li jinvolvi lill-istituzzjonijiet tal-UE, lill-awtoritajiet nazzjonali u lokali u lill-imsieħba soċjali kollha. Mod wieħed ’il quddiem huwa li l-Kummissjoni taħdem mal-KESE u korpi oħra biex jinħoloq forum dwar il-konsum sostenibbli li jesplora:

il-valuri li jistgħu jsawru ekonomija sostenibbli u t-tensjonijiet li għandhom jiġu indirizzati, eż. bejn it-tkabbir u s-sostenibbiltà ekoloġika, l-inklużjoni soċjali u l-libertà personali, il-kwalità tal-ħajja tal-popolazzjoni attwali u dik tal-ġenerazzjonijiet futuri, eċċ.;

jekk hemmx bżonn nikkonsmaw inqas f’ċertu oqsma. Il-konsum tal-ikel, l-enerġija u t-trasport huma responsabbli għall-maġġoranza tal-gassijiet b’effett ta' serra. Hemm frizzjonijiet bejn is-sostenibbiltà u objettivi oħra, iżda wkoll sinerġiji potenzjali (pereżempju, iċ-ċikliżmu jista’ jkun ta' ġid għas-saħħa u għall-ambjent);

x’jimpedixxi liċ-ċittadini milli jagħżlu forom ta' konsum aktar sostenibbli u kif l-gvernijiet lokali u nazzjonali u l-UE jistgħu jgħinu. Dan jista’ jinkludi pereżempju l-iżgurar li l-politiki eżistenti (pereżempju d-Direttiva dwar il-prestazzjoni tal-enerġija tal-bini) jiġu implimentati bis-sħiħ u jissaħħu l-miżuri fi ħdan il-Pjan ta' Azzjoni tal-Konsum u l-Produzzjoni Sostenibbli biex il-konsumaturi jkunu jistgħu jagħżlu ikel prodott b’mod aktar sostenibbli;

l-esperjenzi ta' individwi u gruppi li adottaw modi b’impatt baxx ta' għixien, u l-potenzjal biex dawn jiġu kkopjati. Dan jista’ jinkludi organizzazzjonijiet bħall-Pjan ta' Azzjoni Globali, li l-EcoTeams tiegħu tipikament jirnexxilhom jiksbu tnaqqis ta' 40-50 % fl-iskart mhux irriċiklat, netwerks bħal Transition Towns li jaħdmu biex jibnu komunitajiet lokali li jkunu flessibbli fir-rigward tat-tibdil fil-klima u t-tnaqqis tar-riżorsi, u gruppi ta' twemmin bħall-Quakers li għandhom valuri dejjiema li jappoġġjaw għixien b’impatt baxx. Xi individwi f’uħud minn dawn il-gruppi u netwerks żviluppaw stili ta' ħajja sodisfaċenti filwaqt li jużaw 60-80 % anqas materjali u riżorsi tal-enerġija mill-medja tal-UE;

il-miżuri meħtieġa f’perijodu ta' bidla lejn konsum aktar sostenibbli biex jiġi appoġġjat l-aġġustament ta' gruppi partikolari, pereżempju l-anzjani, iż-żgħażagħ, il-persuni qiegħda, l-immigranti reċenti, il-familji bi tfal żgħar;

kif nistgħu nagħqdu flimkien il-bidja lejn konsum b’impatt baxx u l-produzzjoni sostenibbli mal-kompetittività tas-suq intern.

5.4   Il-politika għandha tindirizza kemm azzjonijiet immedjati kif ukoll dawk fil-perijodu fit-tul għall-bidla fil-konsum. L-esperjenza tgħallem ħafna, pereżempju fil-każ tat-tipjip, fejn taħlita ta' prezzar, regolamenti, tikkettar u edukazzjoni wasslu għal bidla sostanzjali fl-attitudnijiet u imġiba.

5.4.1   L-inċentivi fil-prezzijiet huma parti importanti f’pakkett ta' politika, iżda teżisti tensjoni bejn l-għan tal-Kummissjoni li tnaqqas il-prezzijiet tal-enerġija (11) u l-bżonn li jitnaqqas il-konsum. It-taxxi fuq il-karbonju jew il-kummerċ iridu jiġu kkomplementati minn miżuri oħra. Pereżempju, mingħajr appoġġ b’saħħtu għall-insulazzjoni tad-dar u sorsi alternattivi tal-enerġija, il-prezzijiet għoljin tal-karburant jew tal-karbonju jistgħu jżidu l-faqar marbut mal-ispiża ta' karburant.

5.4.2   F’bosta okkażjonijiet, il-KESE enfasizza l-importanza tal-programmi edukattivi għal imġiba sostenibbli effettiva. Il-KESE jtenni li dawn il-programmi ta' tagħlim m’għandhomx ikunu immirati biss lejn l-iskejjel u ż-żgħażagħ, li huma importanti, iżda wkoll lejn nies minn kull stadju tal-ħajja. L-anzjani għandhom jiġu pprovduti b’edukazzjoni vokazzjonali, it-tagħlim tul il-ħajja u programmi. Huwa importanti li l-prattiki sostenibbli ma jżidux il-marġinalizzazzjoni ta' gruppi, bħall-persuni qiegħda.

5.5   Id-djalogu għandu jkun marbut mal-azzjoni, li għandha tinkludi l-appoġġ għall-esperimentazzjoni li ssir minn gruppi li jaħdmu favur l-għixien sostenibbli u għall-komunikazzjoni tal-esperjenzi tagħhom. Biex ikun ta' użu għandu jittieħed bis-serjetà mill-istituzzjonijiet tal-UE, iwassal għal aġġustament u t-tisħiħ tal-politiki, fejn ikun rilevanti, u għal azzjoni prattika fi ħdan dawk l-istituzzjonijiet biex jipprovdi tmexxija u juru l-potenzjal għal aktar prattiki sostenibbli.

5.6   Il-konsum sostenibbli ma jistax jitqies biss bħala taqsira tal-politika tal-ambjent. Jeħtieġ inizjattivi f’ħafna oqsma ta' politika inklużi s-saħħa, l-edukazzjoni, l-impjieg, il-kummerċ, il-kompetizzjoni, l-affarijiet tal-konsumatur, it-trasport, l-agrikoltura u l-enerġija.

5.7   Il-KESE jħeġġeġ bis-sħiħ lill-Kummissjoni biex tikkunsidra b’mod serju azzjoni għal konsum sostenibbli fil-qafas tal-programm ta' ħidma tal-2010 tal-Kummissjoni “Żmien li tittieħed azzjoni” (12) u għaldaqstant fi ħdan l-UE2020.

Brussell, 15 ta’ Lulju 2010.

Il-President tal-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew

Mario SEPI


(1)  Boulding, K. “The economics of the coming spaceship earth”, in Environmental Quality in a Growing Society, (Baltimore: Johns Hopkins University Press, 1966) pp. 253 ff.

(2)  Opinjoni fil-ĠU C 100, 30.4.2009, p. 53.

(3)  L-Aġenzija Ambjentali Ewropea, Signals 2010.

(4)  Global Footprint Network u WWF, Europe 2007: Gross Domestic Product and Ecological Footprint (Ewropa 2007: Prodott Domestiku Gross u l-Marka Ekoloġika).

(5)  ĠU C 77, 31.3.2009, p. 73.

(6)  ŻEE, Annual European Community greenhouse gas inventory 1990–2006 and inventory report 2008 (Inventarju annwali tal-gassijiet b’effett ta' serra tal-Komunità Ewropea 1990-2006 u r-rapport inventarju 2008): Imressaq lis-Segretarjat tal-UNFCCC, (Kopenħagen: ŻEE, 2008).

(7)  Tipping, P. et al., Impact Assessment on the Future Action Plan for Energy Efficiency, (Valutazzjoni tal-Impatt tal-Pjan ta' Azzjoni tal-Futur għall-Effiċjenza fl-Enerġija) imwetta minn ECN (NL) u WS Atkins (UK) għal DĠTREN. Kuntrattur: ECORYS, NL (2006).

(8)  Jackson, T. Motivating Sustainable Consumption: A Review of Evidence on Consumer Behaviour and Behavioural Change (Nimmotivaw il-Konsum Sostenibbli: Ħarsa lejn l-Evidenza dwar l-Imġiba tal-Konsumatur u t-Tibdil fl-Imġiba), rapport tan-Netwerk tar-Riċerka dwar l-Iżvilupp Sostenibbli, 2005, disponibbli minn: http://www.sd-research.org.uk/.

(9)  ĠU C 224, 30.8.2008, p. 1.

(10)  ĠU C 218, 11.9.2009, p. 46.

(11)  Monti, M., A. A New Strategy for the Single Market (Strateġija ġdida għas-suq uniku), Rapport lill-President tal-Kummissjoni Ewropea, Mejju 2010.

(12)  COM(2010) 135 finali, vol. I.