28.12.2010   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 354/56

1.1

It-Trattat ta' Lisbona li daħal fis-seħħ fl-1 ta' Diċembru 2009, ġab miegħu bidliet kbar fis-sistema istituzzjonali tal-Unjoni Ewropea, inkluża l-kariga permanenti l-ġdida tal-president tal-Kunsill Ewropew. Fl-istess ħin, it-Trattat ta' Lisbona ħoloq bażi legali għal tliet presidenzi (1) li permezz tagħha tliet Stati Membri jieħdu l-presidenza tal-Kunsill tal-UE għall-perjodu ta' 18-il xahar fuq il-bażi ta' programm li jiġi deċiż minn qabel.

1.2

Mill-perspettiva tas-soċjetà ċivili, l-Artikolu 11 tat-Trattat ta' Lisbona huwa partikolarment relevanti. peress li essenzjalment jittratta t-tisħiħ tad-demokrazija parteċipattiva, l-intensifikazzjoni u l-istrutturazzjoni tad-djalogu maċ-ċittadini, it-tkomplija tal-konsultazzjonijiet fil-fond dwar l-elaborazzjoni tal-politiki tal-UE u d-dispożizzjoni tal-inizjattiva taċ-ċittadini. Dan kollu għandu jikkontribwixxi għat-tisħiħ tad-djalogu ċivili.

1.3

L-għan ta' dan id-dokument huwa li jeżamina l-kwistjonijiet imsemmija fil-paragrafi preċedenti. Għal dan il-għan, id-dokument jenfasizza r-rwol partikulari tal-KESE, bħala r-rappreżentant istituzzjonali tas-soċjetà ċivili organizzata Ewropea, iressaq proposti maħsuba sabiex jikkonsolidaw dan ir-rwol, u fl-istess ħin jesprimi l-appoġġ tiegħu għad-dispożizzjonijiet tat-Trattat ta' Lisbona maħsuba biex l-UE taħdem b'mod aktar effikaċi, b'aktar trasparenza u b' leġittimità akbar.

2.1

Il-presidenza fil-kariga, jiġifieri, il-presidenza tal-Kunsill tal-Unjoni Ewropea, mhijiex innovazzjoni reċenti; karatteristika essenzjali hija li talterna bejn l-Istati Membri kull sitt xhur. Tul dan il-perjodu, il-pajjiż li jkollu l-kariga tal-presidenza jkun “il-wiċċ u l-vuċi” tal-UE; jiddefinixxi l-istrateġiji, u jassumi rwol organizzattiv u rappreżentattiv.

2.2

Il-missjonijiet tal-presidenza jġibu magħhom responsabbiltajiet u sforzi kbar għall-gvern kollu. Dan ma jistax juża l-presidenza biex imexxi 'l quddiem l-interessi nazzjonali.

2.3

Ir-regoli dwar il-presidenza ġew modifikati fil-15 ta' Settembru 2006 permezz ta' Deċiżjoni tal-Kunsill (2006/683/KE) li ħolqot il-bażi għas-sistema tat-tliet presidenzi. Dan ir-regolament essenzjalment jipprevedi li għal kull perjodu ta' 18-il xahar, it-tliet presidenzi fil-kariga ser jaħdmu f'kollaborazzjoni u konsultazzjoni mill-viċin mal-Kummissjoni Ewropea sabiex iħejju abbozz ta' programm tal-attivitajiet tal-Kunsill għal dak il-perjodu.

2.4

X'inhu l-vantaġġ ta' din il-forma ġdida ta' presidenza? Is-sistema l-ġdida tippreżerva l-marġini ta' manuvra li jkollu l-pajjiż li jkun fil-presidenza, l-istess bħall-presidenza tas-sitt xhur; fl-istess waqt, il-programm imħejji mit-tliet presidenzi flimkien jikkontribwixxi biex l-Istati Membri jaħdmu flimkien aktar mill-qrib u jkun hemm kontinwità u koerenza akbar fil-politiki tal-Unjoni kif ukoll fil-ħajja tal-Komunità.

2.5

L-ewwel grupp ta' tliet presidenzi li jaħdmu flimkien b'dan il-mod (“it-triju”), li beda fl-1 ta' Jannar 2007, kien magħmul mill-Ġermanja, il-Portugall u s-Slovenja, warajh, mill-1 ta' Lulju 2008 sal-31 ta' Diċembru 2009, kien hemm it-tliet presidenzi ta' Franza, ir-Repubblika Ċeka u l-Isvezja. Madankollu, il-perċezzjoni ġenerali hi li għal raġunijiet varji, u fuq kollox fl-assenza tal-bażi legali meħtieġa, il-ħidma ta' dawn it-tliet presidenzi varji kienet dominata minn kunsiderazzjonijiet u aspirazzjonijiet nazzjonali aktar milli dawk komuni għat-tliet pajjiżi f'kull presidenza ta' tlieta.

2.6

Wara d-dħul fis-seħħ tat-Trattat ta' Lisbona, mill-1 ta' Jannar 2010, Spanja, il-Belġju u l-Ungerija se jkunu t-tliet presidenzi li jmiss. Il-bażi ta' din il-presidenza ser ikun il-programm ta' ħidma adottat waqt il-laqgħa tal-Kunsill Ewropew tas-17 ta' Diċembru 2009. Dan huwa programm ambizzjuż ħafna li jkopri bosta oqsma. Wieħed mill-elementi prinċipali li jikkontribwixxi għall-effikaċja tal-presidenzi huwa l-kompożizzjoni tal-gruppi ta' presidenza: Stat Membru kbir u/jew pajjiż fondatur – pajjiż li minħabba dawn ir-raġunijiet għandu esperjenza konsiderevoli – flimkien ma' pajjiż li ngħaqad aktar reċentement u Stat Membru ġdid.

2.7

L-esperjenza turi li filwaqt li l-pajjiżi li għandhom piż politiku kbir għandhom ukoll aktar poter ta' negozjar, pajjiżi iżgħar ħafna drabi jkunu jistgħu jikkompensaw għan-nuqqasijiet apparenti u possibbilment in-nuqqas ta' esperjenza permezz ta' għażla għaqlija tal-prijoritajiet, strateġija tajba ta' negozjar u dispożizzjoni ċara li jintlaħaq kompromess.

2.8

Wara d-dħul fis-seħħ tat-Trattat ta' Lisbona, il-prattika tat-tliet presidenzi ħolqot preċedent f'dak li għandu x'jaqsam mat-tqassim tal-kompiti bejn il-President tal-Kunsill Ewropew elett għal sentejn u nofs (u li jista' jiġi rielett darba) u t-tliet presidenzi fuq bażi ta' rotazzjoni. F'dan l-istadju għadhom ma jistgħux jiġu previsti b'mod ċar l-aspetti kollha marbuta ma' dan. Is-suċċess f'dan il-qasam jirrikjedi kollaborazzjoni stretta. Fl-istess waqt, peress li s-sistema attwali ser tibqa' tapplika għal diversi oqsma, wieħed jista' jistenna li l-gvernijiet nazzjonali, waqt is-sitt xhur rispettivi, ikomplu bl-isforzi tagħhom biex isemmgħu l-veduti tagħhom u biex ikollhom impatt waqt is-sitt xhur ta' presidenza tagħhom. Din is-sitwazzjoni ġdida għandha implikazzjonijiet importanti għall-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili.

3.1

L-ewwel nett, irridu nindikaw li t-twettiq tal-ħidma tal-presidenza tal-Kunsill bażikament hija r-responsabbiltà tal-gvern nazzjonali. Dawn il-kompiti jiġu eżegwiti permezz tal-kontribut determinanti ta' uffiċjali pubbliċi (diplomatiċi), esperti u politiċi. Id-dokumenti li jirregolaw l-eżekuzzjoni tal-kompiti tal-presidenza fosthom it-Trattat ta' Lisbona, ma jsemmux il-parteċipazzjoni organizzata u istituzzjonali tas-soċjetà ċivili.

3.2

Madankollu, kemm l-istituzzjonijiet tal-UE kif ukoll il-pajjiżi inkarigati mill-presidenza tal-Kunsill qed isiru aktar konxji li l-parteċipazzjoni tal-kollettività permezz tal-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili u taċ-ċittadini, tista' tikkontribwixxi b'mod konsiderevoli għar-riżultat tajjeb tal-ħidma. Dan jirrifletti sensibbiltà lejn il-valur tad-demokrazija parteċipattiva u d-djalogu ċivili.

3.3

Madankollu dan ma jfissirx li jeżisti kunsens fil-livell tal-UE dwar il-politiki u l-prattiċi f'dak li għandu x'jaqsam mal-mod kif l-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili jipparteċipaw fit-twettiq tal-programmi tal-presidenzi tal-Kunsill. Is-sitwazzjoni fil-livell nazzjonali tista' tvarja ħafna u fil-biċċa l-kbira tiddependi mill-livell ta' organizzazzjoni u ta' attività tas-soċjetà ċivili tal-pajjiż li jkollu l-kariga tal-presidenza, kif ukoll il-kwalità tar-relazzjonijiet tagħha mal-gvern nazzjonali. F'dan il-kuntest, ir-relazzjoni ġeneralment mhix waħda bejn sħab ugwali.

3.4

Mill-kummenti li saru s'issa wieħed jista' jikkonkludi li l-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili x'aktarx ma jipparteċipawx fit-tħejjija tal-prijoritajiet proposti mill-pajjiż li għandu l-kariga tal-presidenza tal-Kunsill; loġikament dan jimplika li s-soċjetà ċivili għandha sens dgħajjef, jekk mhux ineżistenti, li dawn il-prijoritajiet jappartjenu lilha.

3.5

Minħabba l-fatt li l-kunċett ta' tliet presidenzi huwa wieħed relattivament ġdid, mhux sorprendenti li huma biss każijiet iżolati li fihom is-soċjetà ċivili tat-tliet pajjiżi jingħaqdu flimkien minn qabel u jikkollaboraw. L-ewwel sinjali inkoraġġanti ta' dan x'aktarx se jidhru waqt it-tliet presidenzi ta' Spanja, il-Belġju u l-Ungerija, pereżempju waqt it-tħejjija u l-organizzazzjoni ta' avvenimenti tas-soċjetà ċivili li se jkollhom viżibbiltà kbira (f'Malaga fl-2010 u f'Budapest fl-2011).

3.6

F'dawn l-aħħar snin kienet il-prattika, kif kien waqt il-Forum Ċiviku Ewropew importanti li sar f'Settembru 2008 taħt il-presidenza Franċiża f'La Rochelle, li l-pajjiż li jkollu l-presidenza jospita laqgħa għar-rappreżentanti tas-soċjetà ċivili, bl-appoġġ tal-Kummissjoni Ewropea. F'dawn il-laqgħat jiġu diskussi kwistjonijiet li jolqtu l-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili b'mod dirett u idealment dawn jiġu integrati mal-prijoritajiet identifikati mill-pajjiż ospitanti.

3.7

Is-snin tematiċi tal-UE (bħas-sena Ewropea għall-Ġlieda kontra l-Faqar u l-Esklużjoni Soċjali fl-2010) joffru okkażjoni tajba għall-parteċipazzjoni tal-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili fil-programmi u l-attivitajiet tal-presidenza tal-Kunsill.

—

stedina ta' rappreżentanti ta' livell għoli tal-pajjiżi li jkellhom il-presidenza tal-Kunsill għas-sessjonijiet plenarji tal-KESE u għal-laqgħat ta' korpi oħra (sessjonijiet, laqgħat tal-gruppi, eċċ.);

—

id-definizzjoni tal-prijoritajit tal-KESE u l-organizzazzjoni ta' attivitajiet speċifiċi b'riferiment għall-programmi tas-sitt xhur tal-presidenzi tal-Kunsill;

—

adozzjoni tal-pożizzjoni tal-KESE dwar is-suġġetti varji fuq talba u inizjattiva tal-pajjiż li jkollu l-presidenza tal-Kunsill;

—

parteċipazzjoni f'diversi programmi tal-presidenza tal-Kunsill; bil-preżentazzjoni tal-opinjonijiet tal-KESE dwar il-kwistjonijiet li jkunu qed jiġu diskussi;

—

żjara fil-pajjiż li jkollu l-presidenza tal-Kunsill; il-parteċipazzjoni f'programmi speċjalizzati u t-tisħiħ tal-kuntatti ma' diversi organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili;

—

parteċipazzjoni f'avvenimenti importanti tas-soċjetà ċivili fil-livell Ewropew organizzati fil-pajjiż tal-presidenza tal-Kunsill;

—

organizzazzjoni ta' konferenzi, preżentazzjonijiet, u avvenimenti kulturali, wirjiet, eċċ. fis-sede tal-KESE, li jippubbliċizzaw il-pajjiż li għandu l-kariga tal-presidenza u s-soċjetà ċivili tiegħu;

—

akkoljenza fi ħdan il-KESE ta' gruppi ta' viżitaturi (rappreżentanti tas-soċjetà ċivili) mill-pajjiż li għandu l-presidenza;

—

żieda fl-attenzjoni, fil-kuntest tal-politika tal-komunikazzjoni tal-KESE, għall-pajjiż li għandu l-presidenza u għas-soċjetà ċivili tiegħu.

5.1

Il-punt tat-tluq tagħna huwa t-Trattat ta' Lisbona u d-dħul fis-seħħ tiegħu fl-1 ta' Diċembru 2009 li joħloq il-kundizzjonijiet adatti sabiex l-Unjoni Ewropea tkun tista' tagħti tweġibiet li jħarsu lejn il-futur għan-numru ta' sfidi li din qed tiffaċċja.

5.2

L-għan tagħna huwa li tiżviluppa d-demokrazija parteċipattiva, jintensifika d-djalogu maċ-ċittadini u jissaħħaħ id-djalogu ċivili biex b'hekk inkunu nistgħu nikkontribwixxu wkoll għat-tisħiħ tal-leġittimità demokratika tal-istituzzjonijiet Ewropej.

5.3

Artikolu 11 tat-Trattat ta' Lisbona jipprovdi bażi tajba biex dan iseħħ; il-possibbiltajiet il-ġodda li dan l-Artikolu joffri jaqblu perfettament mar-rakkomandazzjonijiet preċedenti tal-KESE, pereżempju l-opinjoni tiegħu dwar Il-Kummissjoni u l-organizzazzjonijiet mhux governattivi: it-tisħiħ tal-partenarjat (adottata fit-13 ta' Lulju 2000) (2) u dik dwar Ir-rappreżentattività tal-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili Ewropej fid-djalogu ċivili (adottata fl-14 ta' Frar 2006) (3). Għalhekk, mhux biss huwa possibbli iżda saħansitra neċessarju li l-KESE, bħala r-rappreżentant istituzzjonali tas-soċjetà ċivili organizzata fil-livell Ewropew, ikun proattiv biex jiżgura li l-opportunitajiet li joffri t-Trattat ta' Lisbona, b'mod partikulari l-Artikolu 11 jiġu implimentati bl-aktar mod komplet possibbli, hekk kif diġà għamel fl-opinjoni tiegħu dwar “L-implimentazzjoni tat-Trattat ta' Lisbona: id-demokrazija parteċipattiva u l-inizjattiva taċ-ċittadini”, li wkoll ġiet adottata minnu fis-seduta tas-17 ta' Marzu 2010 (4).

5.4

F'dan il-kuntest, il-presidenzi tal-Kunsill għandhom l-istrumenti adatti sabiex jiksbu dan li ġej: