16.2.2008   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali ta’ l-Unjoni Ewropea

C 44/74

1.1

Fin-nuqqas ta' kwalunkwe gwida mill-Komunità f'dan il-qasam, l-Istati Membri varji żviluppaw sistemi legali nazzjonali tagħhom stess sabiex individwi u familji ma jitħallewx li jispiċċaw fi stat ta' dejn eċċessiv, sabiex jiġu trattati dawk il-każi, u sabiex jirċievu l-għajnuna ħalli joħorġu minn dik is-sitwazzjoni u sabiex ikollhom l-appoġġ meħtieġ.

1.2

Fid-dawl taż-żieda kontinwa u preokkuppanti ta' dan il-fenomenu f'dawn l-aħħar għexieren ta' snin u meta wieħed iqis b'mod partikolari t-tkabbir ta' l-Unjoni Ewropea u d-deterjorazzjoni riċenti tas-sitwazzjoni fil-kuntest globali, il-KESE — li għal xi żmien ilu jsegwi mill-qrib l-iżviluppi f'dan il-qasam, kif ukoll il-konsegwenzi soċjali tad-dejn eċċessiv, fil-kuntest ta' l-esklużjoni, il-ġustizzja soċjali u l-ostakoli għall-kompletar tas-suq intern — iddeċieda li jiftaħ mill-ġdid id-dibattitu pubbliku dwar din il-kwistjoni mas-soċjetà ċivili u l-istituzzjonijiet Komunitarji l-oħra. L-intenzjoni tal-Kumitat hija li jidentifika u jimplimenta l-miżuri Komunitarji mmirati lejn id-definizzjoni u l-monitoraġġ preċiż u t-trattar tal-problema, fl-aspetti differenti kollha tagħha — soċjali, ekonomiċi u legali.

1.3

Id-diversità tas-sistemi stabiliti fil-pajjiżi li żviluppawhom, mhux biss fl-Ewropa iżda wkoll fil-bqija tad-dinja, flimkien mal-fatt li xi pajjiżi ma għandhomx sistemi simili, qiegħda tinkoraġġixxi l-iżvilupp ta' nuqqas ta' ugwaljanza fl-opportunitajiet, u qiegħda toħloq fuq naħa waħda l-inġustizzja soċjali u min-naħa l-oħra distorsjoni fil-kompletar tas-suq intern; dan kollu jirrikjedi azzjoni urġenti u proporzjonata mill-Unjoni Ewropea li għaliha teżisti l-bażi legali meħtieġa fil-liġi primarja.

1.4

Din l-opinjoni tirrevedi l-kwistjonijiet ewlenin li joħorġu minn dan il-fenomenu ta' dejn eċċessiv, tiżen is-soluzzjonijiet li tressqu fuq livell nazzjonali, tiddeskrivi d-diffikultajiet u l-iżbalji li nstabu, tevalwa l-iskala globali tal-problema u tirrifletti fuq il-lakuni fl-għarfien u l-metodi użati. L-opinjoni tipprova wkoll tidentifika approċċi u ssib oqsma għal azzjoni possibbli fuq livell Komunitarju.

1.5

L-opinjoni tasal sabiex tissuġġerixxi li jitwaqqaf Osservatorju Ewropew għad-Dejn sabiex jissorvelja l-iżviluppi f'dan il-fenomenu fuq livell Ewropew, u jkun jista' jiffunzjona bħala forum ta' djalogu għall-partijiet interessati kollha, u jipproponi u jikkoordina miżuri għall-prevenzjoni u l-kontroll ta' din il-problema, u mbagħad jevalwa l-impatt ta' dawn il-miżuri.

1.6

Il-Kumitat huwa konxju, madankollu, li passi ta' koordinazzjoni ta' dan it-tip u ta' din il-firxa jistgħu jsiru biss jekk il-Kummissjoni, il-Parlament Ewropew u l-Kunsill — fi djalogu mill-qrib mas-soċjetà ċivili organizzata, li tirrappreżenta l-biċċa l-kbira tan-nies involuti fil-kwistjoni (familji, ħaddiema, konsumaturi, istituzzjonijiet finanzjarji, eċċ.) — jiddeċiedu li jagħmlu din il-kwistjoni prijorità għall-azzjoni.

1.7

Għaldaqstant, indikazzjonijiet riċenti dwar il-mod kif taħsibha l-Kummissjoni dwar din il-kwistjoni għandhom jiġu milqugħa u huwa rakkomandat bil-qawwa li s-segwitu meħtieġ jingħata f'termini ta' riċerka bażika, konsultazzjonijiet u proposti leġiżlattivi u kwalunkwe proposti rilevanti oħra, qabel kollox bil-pubblikazzjoni ta' Green Paper li jiddefinixxi u jidentifika d-dettalji tal-kwistjoni u jagħti leħen lill-partijiet kollha kkonċernati, permezz ta' konsultazzjoni pubblika estensiva.

1.8

Barra minn hekk, il-KESE jsejjaħ lill-Parlament Ewropew u lill-Kunsill sabiex jiffaċċjaw il-problemi ewlenin li din l-opinjoni tipprova tindirizza f'isem is-soċjetà ċivili u sabiex isiru prijorità fl-aġendi politiċi rispettivi tagħhom.

2.1

M'hemmx dubju li l-kreditu ppermetta lin-nies fl-Ewropea biex itejbu l-kwalità tal-ħajja tagħhom u l-aċċess li għandhom għal prodotti u servizzi essenzjali li kieku kienu jsibu diffiċli biex jakkwistaw jew ikunu jifilħu għalihom biss wara żmien twil, bħad-djar tagħhom jew il-mezz ta' trasport. Madankollu, jekk il-kundizzjonijiet li taħthom qiegħed jingħata l-kreditu ma jkunux sostenibbli — jekk jinqalgħu problemi serji ta' mpjieg, jekk il-piż kull xahar tad-dejn jeċċedi proporzjon raġonevoli tad-dħul fix-xahar, jekk isir wisq self jew jekk ma jkunx hemm flus imfaddla li jistgħu jservu ta' għajnuna fiż-żminijiet meta ma jkunx hemm dħul — il-kreditu jista' jwassal għal sitwazzjonijiet ta' dejn eċċessiv.

2.2

Fil-fatt, il-problema tad-dejn eċċessiv u l-konsegwenzi soċjali tiegħu m'hijiex waħda ġdida. Saħansitra wieħed jista' jsib traċċi ta' l-oriġini tagħha fil-perijodu ta' l-Antikità Klassika, speċifikament il-kriżi agrarja li batiet minnha l-Greċja fis-VI seklu QK u l-miżuri ta' Solon (594/593 QK) sabiex l-ewwel jikkanċella d-dejn kollu tas-sidien żgħar tal-biedja li kienu spiċċaw skjavi u mibjugħa, u mbagħad jeħlishom u jintegrahom mill-ġdid fis-soċjetà ta' Ateni u l-ħajja produttiva ta' ċittadini ħielsa (1).

2.3

Madankollu, m'hemmx dubju li f'daż-żmienijiet dan il-fenomenu qed jinfirex iktar u qed jassumi proporzjonijiet inkwetanti In-nies qed isiru aktar konxji li din hija problema soċjali f'soċjetà kkaratterizzata minn kuntrasti kbar, fejn id-diskrepanzi qiegħdin ikomplu jikbru u s-solidarjetà m'għadhiex daqshekk evidenti.

2.4

Huwa fuq dan l-isfond li għandha titqies il-kwistjoni ta' l-esklużjoni bankarja, li jimmarka l-marġinalizzazzjoni ta' dawk li għal raġunijiet varji, jitwaqqfu milli jkollhom aċċess għal servizzi finanzjarji bażiċi (2).

2.5

Din l-opinjoni għandha l-għan li tixħet dawl fuq il-kawżi ewlenin ta' din il-problema, kemm hi kbira, ir-rimedji li l-iktar li jiġu amministrati u r-raġunijiet għalfejn għandha tinsab soluzzjoni fil-livell Komunitarju.

3.1.1

Skond il-Eurobarometer Report ta' Frar 2007 (3) madwar 25 % ta' l-Ewropej iħossu li huma fil-periklu li jispiċċaw fqar u 62 % jaħsbu li din hija xi ħaġa li tista' tiġri lil kulħadd, fi kwalunkwe żmien fil-ħajja.

3.1.2

Id-data fir-Rapport Konġunt tal-Kummissjoni Ewropea ta' l-2007 dwar il-Protezzjoni Soċjali u l-Inklużjoni Soċjali jindika li fl-2004, 16 % taċ-ċittadini ta' l-UE15 kienu qed jgħixu taħt il-linja tal-povertà, li tikkorrispondi għal 60 % tad-dħul medju ta' kull pajjiż (4).

3.1.3

F'termini kwalitattivi, il-faqar jikkorrispondi għal nuqqas jew inadegwatezza ta' riżorsi materjali sabiex individwu jkun jista' jlaħħaq mal-bżonnijiet essenzjali tiegħu; dan huwa l-aspett l-iktar viżibbli ta' l-esklużjoni soċjali, li jimbotta 'l individwu lejn il-marġini tas-soċjetà, u b'hekk tinħoloq sensazzjoni ta' rifjut u ta' awto esklużjoni.

3.1.4

L-iskala u t-tip ta' esklużjoni soċjali jiddipendu, f'kull pajjiż, minn numru ta' varjabbli bħas-sistema tas-sigurtà soċjali, il-mod kif jopera s-suq tax-xogħol, is-sistema tal-ġustizzja u n-netwerks ta' solidarjetà informali. L-immigranti, il-minoritajiet etniċi, l-anzjani, it-tfal ta' taħt il-15-il sena, persuni bi dħul baxx u bi ftit kwalifiki mill-iskola, persuni b'diżabilitajiet u dawk qiegħda huma l-iktar vulnerabbli għall-faqar u l-esklużjoni soċjali.

3.1.5

F'ħafna pajjiżi Ewropej, it-tendenzi fl-imġiba tal-konsumaturi jindikaw tnaqqis relattiv fl-infiq fuq prodotti ta' l-ikel, xorb, tabakk, ħwejjeġ u żraben, u żjieda relattiva fl-infiq fuq l-akkomodazzjoni, it-trasport u l-komunikazzjoni, is-servizzi tas-saħħa, il-kultura u prodotti u servizzi oħra bħall-kura tas-saħħa, it-turiżmu u s-servizzi tal-lukandi u tal-catering (5).

3.1.5.1

Din id-distribuzzjoni ġdida fl-infiq fid-djar għandha t-tendenza li tkun riflessa fl-użu tal-kreditu. Fis-sens wiesa' tal-kelma l-kreditu tal-konsumatur, li jinkludi x-xiri kemm ta' prodotti tal-konsumatur kif ukoll l-akkomodazzjoni, daż-żmien huwa marbut mill-qrib ma' xejriet ġodda ta' konsum u jsegwi mill-qrib l-iżviluppi, negattivi u pożittivi, ta' dawn ix-xejriet. B'hekk, iż-żjieda fis-sehem ta' l-infiq fuq servizzi domestiċi, it-trasport u l-ivvjaġġar (6) ta' spiss tinvolvi ħlas bil-kreditu.

3.1.5.2

Fattur ieħor li jinkoraġġixxi ż-żjieda fil-kreditu tal-konsumatur huwa l-fatt li a) m'għadux affettwat minn konnotazzjonijiet negattivi ta' faqar u ħtija fir-rigward tal-mod kif in-nies jgħixu ħajjithom u jimmaniġġjaw in-negozju tagħhom, l-aktar fil-pajjiżi fejn il-maġġoranza tal-popolazzjoni hija kattolika, meta mqabbla ma' popolazzjoni protestanta, u b) sar komuni ħafna, b'mod speċjali fil-bliet il-kbar. Reklamar insistenti u sistematiku minn organizzazzjonijiet finanzjarji li jridu jiġbdu klijenti ġodda qiegħed jinkoraġġixxi aktar nies biex jisselfu. Barra minn hekk, il-kreditu tal-konsumatur jagħti status lill-persuna u li jkun iktar faċli għaliha li taħbi l-oriġini soċjali tagħha, u b'hekk tkun tista' tadotta stil ta' ħajja li hu karatteristiku ta' klassi soċjali ogħla minn tagħha. Għal ħafna familji, il-kreditu huwa mezz komuni kif wieħed jimmaniġġja l-baġit tal-familja (b'mod speċjali bl-użu ta' karti ta' kreditu), fejn ir-riskji huma magħrufa; madankollu, m'hemmx għarfien biżżejjed dwar dawn ir-riskji jew dwar is-soluzzjonijiet effettivi għall-problema, u anke l-iskalatar-riskji għadu ma ġiex ikkwantifikat b'mod xieraq.

3.1.6

Dawn il-fatturi soċjali u kulturali determinanti huma sostnuti wkoll b'dawk ekonomiċi u soċjali bħat-tnaqqis qawwi fir-rati ta' l-interessi f'dawn l-aħħar għaxar snin, il-fatt li n-nies huma inqas imħajrin ifaddlu u r-rati kontinwament baxxi ta' qgħad, flimkien mat-tkabbir ekonomiku (minkejja l-krizi fi tmiem id-disgħinijiet li fuq kollox ma kellhiex proporzjonijiet simili għall-kriżijiet preċedenti). U biex żżid ma dan, waslet id-deregulazzjoni, li tefgħet taħt il-mira tagħha s-suq kollu tal-kreditu minn tmiem is-sebgħinijiet u l-bidu tat-tmenijiet 'il quddiem (7), u tat bidu għal espansjoni mgħaġġla fid-daqs u fl-ammont ta' l-entitajiet li jagħtu kreditu, inklużi wħud li m'humiex suġġetti għal sorveljanza u superviżjoni finanzjarja, flimkien ma' żjieda fil-kompetezzjoni bejniethom, li kollox flimkien wassal għad-depersonalizzazzjoni tar-relazzjoni bejn il-banek u l-klijenti tagħhom.

3.1.7

Dawn il-fatturi flimkien ifissru li s-soċjetà Ewropea qiegħda ssir dejjem iktar dipendenti fuq il-kreditu li jingħata sabiex jintlaħqu l-bżonnijiet ewlenin tan-nies. L-iskala dejjem jikber tad-dejn f'ħafna mill-Istati Membri juri dan biċ-ċar (8).

3.1.8

Jekk is-self isir fuq bażi sostenibbli — meta ma jkunx hemm problemi serji ta' impjieg, meta ma jkunx eċċessiv is-sehem ta' ħlasijiet tad-dejn kull xahar bħala parti mid-dħul disponibbli fix-xahar, meta l-ammont ta' self ma jkunx għoli u meta jkun hemm xi flus imfaddla li jistgħu jkopru perijodi okkażjonali fejn id-dħul jonqos — ikun jista' jgħin lin-nies itejbu l-kwalità tal-ħajja tagħhom, u jippermettilhom aċċess għal prodotti u servizzi essenzjali li mingħajr kreditu ma jkunux jistgħu jakkwistaw, jew forsi biss wara żmien twil, bħal dar jew karozza privata.

3.1.9

Madankollu, dejjem hemm il-possibilità li jinqalgħu problemi fil-ħajja privata jew familjarji, li jfisser li l-impenji finanzjarji ma jkunux jistgħu jintlaħqu f'mument partikolari, u dan huwa riskju li jiffaċċja kull min jiffirma kuntratt ta' kreditu. Għaldaqstant, id-dejn normali u kkontrollat jista' jsir, għal bosta raġunijiet, dejn eċċessiv mhux ikkontrollat.

3.2.1

Id-dejn eċċessiv jirriferi għal sitwazzjonijiet fejn id-debitur ma jkunx kapaċi jħallas id-dejn kollu tiegħu fuq medda ta' żmien twila, jew fejn ikun hemm riskju serju li dan jista' jkun il-każ meta jasal il-waqt li jħallashom (9). Madankollu, it-termini preċiżi għal dan il-kunċett ivarjaw b'mod konsiderevoli minn pajjiż għal pajjiż fl-UE, u d-definizzjoni tiegħu fuq livell Ewropew għad trid tiġi mfissra (10), Għalhekk, hija milqugħa b'sodisfazzjon l-inizjattiva riċenti tal-Kummissjoni Ewropea li tikkummissjona studju dwar dan is-suġġett (11).

3.2.2

Barra mill-fatt li l-kunċett fih innifsu huwa ambigwu u d-definizzjoni tiegħu mhix ċara, jeżistu wkoll ħafna modi differenti kif wieħed jista' jkejjel id-dejn eċċessiv. Għaldaqstant, fi studju kkummissjonat mill-Kummissjoni Ewropea (12), hemm tliet formuli jew mudelli differenti li tfasslu sabiex jitkejjel id-dejn eċċessiv: il-mudell amministrattiv (13), il-mudell suġġettiv (14) u l-mudell oġġettiv (15).

3.2.3

Waħda mid-diffikultajiet ewlenin fl-evalwazzjoni tad-daqs tal-problema tad-dejn eċċessiv fl-Ewropa hija relatata man-nuqqas ta' statistiċi li wieħed jista' joqgħod fuqhom, u l-fatt li huwa impossibbli li jsir paragun bid-data li diġà teżisti, meta wieħed jikkunsidra l-metodi, il-kunċetti u l-perijodi ta' żmien differenti li jiġu applikati. Dan huwa qasam li l-Kummissjoni għandha ttih iktar attenzjoni, u tiżviluppa l-istudji neċessarji bil-għan li tinkiseb u tiġi pproċessata data li wieħed jista' joqgħod fuqha u li hija komparattiva.

4.1

In-numru kbir ta' studji soċjoloġiċi li saru f'l-Istati Membri varji jindividwaw dawn il-kawżi li ġejjin prinċipali li jwasslu għal dejn eċċessiv:

Analiżi soċjoloġika tal-fenomenu tindika li hemm predominanza ta' kawżi passivi, għalkemm għandu jingħad li f'ċerti pajjiżi l-ġestjoni finanzjarja ħażina wkoll kienet fl-oriġini tal-problema (16). Dan jissuġġerixxi li individwi jiffaċċjaw diffikultajiet biex jiġġestixxu il-baġits tagħhom b'mod kawt u sostenibbli (17).

4.2

Normalment, l-esklużjoni finanzjarja hija riflessa fid-diffikultajiet fl-aċċess, jew fin-nuqqas ta' aċċess għas-suq ta' servizzi finanzjarji bażiċi, l-iktar biex wieħed ikun jista' jiftaħ kont kurrenti, biex wieħed juża mezzi ta' ħlas elettroniċi, biex wieħed ikun jista' jagħmel trasferimenti bankarji u jikseb assigurazzjoni għall-protezzjoni tal-kreditu.

4.3

Din l-esklużjoni finanzjarja tinkludi, a fortiori, diffikoltà fl-aċċess jew nuqqas ta' aċċess għal self bi prezz baxx li jippermetti x-xiri ta' prodotti u servizzi essenzjali għall-familja (dar, tagħmir domestiku, trasport, u edukazzjoni), start-up għal persuna li tixtieq taħdem għal rasha, jew il-ġestjoni ta' negozju żgħir ta' persuna waħedha jew negozju ta' familja.

4.4

Daż-żmien, l-aċċess għal kont bankarju u għal ċerti tipi ta' kreditu jew trasferimenti elettroniċi bejn il-kontijiet huma kundizzjonijiet essenzjali sabiex wieħed ikollu aċċess għal prodotti u servizzi essenzjali. L-impjieg, negozju żgħir, dar fejn wieħed jgħix, it-tagħmir tad-dar, it-trasport, l-informazzjoni, anke l-ikel, il-ħwejjeġ u r-rikreazzjoni, jirrikjedu aċċess għall-kreditu u għall-banek — ta' l-aħħar għandhom responsabilità soċjali speċjali sabiex jipprovdu servizz li japprossima ħafna għal servizz pubbliku.

4.5

Hawnhekk tibda tisfoka ruħha l-linja bejn klassi medja li qiegħda tikber u ssir ifqar u dawk li huma għal kollox esklużi, dawk mingħajr dar, it-tallaba u dawk dipendenti mill-karità. Huwa preċiżament meta wieħed jinsab fuq l-għatba tal-faqar li tagħmel sens il-prevenzjoni tad-dejn eċċessiv, flimkien ma' modi kif wieħed għandu jiffaċċjah u jirkupra minnu, sabiex dawk in-nies li qiegħed jgħixu jew jirkupraw soċjalment u ekonomikament, ma jaqgħux għal kollox, u mingħajr ċans li jerġgħu lura, fiċ-ċiklu ta' faqar u esklużjoni soċjali.

a)

Tagħrif iktar komplet u disponibbli dwar is-servizzi finanzjarji b'mod ġenerali, l-ispejjeż involuti u l-mod kif joperaw.

b)

L-edukazzjoni finanzjarja, li għandha tkun inkluża minn stadju bikri fil-kurrikulu ta' l-iskola u f'oqsma oħra ta' l-edukazzjoni u t-taħriġ, bħall-proċessi ta' tagħlim tul il-ħajja kollha li tirrifletti l-bżonnijiet u l-kompetenzi ta' l-individwi li għandha l-għan li tgħin, tista' tvarja skond iċ-ċikli tal-ħajja u tkun konformi mal-kultura, is-sistema ta' valuri, il-karatteristiċi soċjodemografiċi u ekonomiċi, l-istandards tal-konsumatur u d-dejn ta' dawk ikkonċernati. Ta' min wieħed jenfasizza l-fatt li f'xi Stati Membri, il-mezzi tax-xandir u b'mod partikolari t-televiżjoni, bir-rwol tiegħu ta' servizz pubbliku, f'kooperazzjoni ma' l-assoċjazzjonijiet tal-konsumaturi u l-istituzzjonijiet finanzjarji stess, ixxandar programmi, ġieli fl-iktar ħinijiet popolari, li jixħtu dawl fuq il-kwistjonijiet tal-kreditu u d-dejn eċċessiv. Barra minn hekk, għandhom jintużaw l-istrutturi ta' edukazzjoni ta' l-adulti, li f'xi pajjiżi huma pprovduti miċ-ċentri ta' edukazzjoni tal-familja.

c)

Il-ħolqien jew l-estensjoni ta' netwerks għall-għoti ta' pariri finanzjarji li jgħinu n-nies a) jimmaniġġjaw il-baġit tagħhom b'mod ibbilanċjat, b) jagħżlu l-aħjar għażliet għall-iffinanzjar tax-xiri tagħhom, sabiex ikun żgurat li l-bilanċ tat-tagħrif ma jxaqqlibx favur l-istituzzjonijiet finanzjarji, u c) ifasslu pjanijiet ta' ħlas lura sostenibbli permezz ta' simulazzjonijiet qabel ma jingħata l-kreditu.

d)

Inċentivi għat-tifdil (bħal tnaqqis mit-taxxa u inċentivi soċjali u edukattivi), li għandhom ikunu l-ewwel linja ta' difiża tal-familja meta tiffaċċja diffikultajiet finanzjarji. Inċentivi bħal dawn jistgħu jservu ta' kontrapiż għar-reklamar aggressiv ta' offerti ta' kreditu.

e)

L-użu ta' sistemi ta' klassifika ta' kreditu, kemm jekk ikunu s-sistemi proprji ta' l-istituzzjonijiet ta' kreditu kif ukoll jekk jiġu kkuntrattati lil kumpaniji li jispeċċjalizzaw f'dan il-qasam, sabiex ikunu jistgħu jiġu evalwati ir-riskji ta' kreditu tal-klijenti. Dan jippermetti lis-sellief li jagħmel stima tar-riskju ta' falliment billi jevalwa lista sħiħa ta' varjabbli u billi jistipula limiti oġġettivi għad-dejn individwali u tal-familja (18).

f)

Il-garanzija ta' pensjonijiet xierqa, il-provvediment ta' rtirar kmieni u benefiċċji soċjali oħra għal persuni barra mis-suq tax-xogħol, li huma inkorporati mill-awtoritajiet pubbliċi fi skemi ta' sigurtà soċjali effettivi, bħala kundizzjoni essenzjali għall-iżgurar li dawk li mhumiex kapaċi jkollhom aċċess għal fondi tal-pensjoni privati ma jkunux esklużi mis-soċjetà (19).

g)

L-aċċess għal assigurazzjoni bażika sabiex jinkiseb kreditu bħala mezz kif wieħed ikun protett mir-riskju finanzjarju (20).

h)

Il-kreditu soċjali, il-mikrokreditu u l-kreditu affordabbli

Skemi bħall-mikrokreditu, il-credit unions, il-banek tat-tifdil, il-fondi soċjali Ġermaniżi u Olandiżi, servizzi bankarji mill-uffiċċji tal-posta u l-kreditu soċjali, fost skemi oħrajn, qed jibdew fl-Istati Membri, kollha eżempji li wieħed għandu jżomm f'moħħu għal persuni li qiegħed jiffaċċjaw ir-riskju ta' l-esklużjoni u li qiegħed ifittxu kreditu li jistgħu jaffordjaw. Il-mikrokreditu, per eżempju, għen sabiex jiffinanzja negozji żgħar u persuni li jaħdmu għal rashom, u jippermetti li nies qiegħda jerġgħu jidħlu fis-suq tax-xogħol u jibdew xi attività ekonomika. Huwa rakkomandat li l-istituzzjonijiet finanzjarji jipprovdu għajnuna speċjalizzata (fit-tmexxija, fil-kontabilità, fil-kummerċ, eċċetra) sabiex il-benefiċċjarji tal-mikrokreditu jirċievu għajnuna kif għandhom imexxu l-attivitajiet tagħhom, prattika li diġà ġiet adottata f'numru ta' każi (21).

i)

Is-self responsabbli, li jesiġi li l-istituzzjonijiet ta' kreditu jagħtu iktar attenzjoni għall-bżonnijiet u s-sitwazzjonijiet tal-persuni individwali li jagħmlu s-self, sabiex jinstab l-iktar strument finanzjarju xieraq skond iċ-ċirkostanzi ta' kull persuna, jew anke li titwaqqaf milli takkwista iktar kreditu meta hemm ir-riskju imminenti ta' dejn eċċessiv. (22)

j)

Arkijvji ta' l-istorja tal-kreditu

L-użu ta' bażi ta' data li jkun fihom l-istorja finanzjarja kompleta tal-klijenti (fajls ta' storja ta' kreditu pożittiva) jew li jkun fihom biss il-problemi ta' ħlas lura (fajls ta' storja ta' kreditu negattiva), jgħin lill-istituzzjonijiet ta' kreditu jaċċertaw il-livell ta' dejn tal-klijenti u sabiex jipprovdu bażi iktar soda li fuqha jistgħu jagħtu self. Dan minkejja r-riskji rikonoxxuti, b'mod partikulari fajls ta' storja ta' kreditu pożittiva, fir-rigward tal-ħarsien tal-privatezza u l-fatt li dawn il-fajls m'humiex effettivi f'sitwazzjonijiet ta' dejn passiv, a) peress li mhuwiex possibbli li wieħed ibassar x'jista' jikkawża sitwazzjoni simili fil-ġejjieni u b) għaliex ma jqisux dejn ieħor mhux finanzjarju (per eżempju, dejn relatat ma' servizzi essenzjali u l-ħlas tat-taxxi).

k)

L-awto-regolamentazzjoni u l-ko-regolamentazzjoni, li jġiegħlu lill-istituzzjonijiet finanzjarji jistabbilixxu Kodiċi ta' Kondotta, speċifikament fi sħubija ma' organizzazzjonijiet tal-ħarsien tal-konsumatur, jistgħu jgħinu sabiex jimpedixxu wħud mill-prattiki abbużivi u sabiex jiżviluppaw kuxjenza soċjali ikbar min-naħa ta' l-istituzzjonijiet ta' kreditu. Din it-tip ta' miżura hija utili sabiex ittejjeb is-sorveljanza ta' l-attivitajiet ta' l-aġenziji li jiġbru d-dejn (debt collection agencies), għaliex jgħin biex jirregola l-mod kif jiġu trattati d-debituri, flimkien ma' qafas leġislattiv implimentat b'mod effettiv.

l)

Il-prevenzjoni ta' prattiki ta' kreditu abbużivi

Xi awtoritajiet nazzjonali, organizzazzjonijiet tal-ħarsien tal-konsumatur u NGOs oħra, kif ukoll l-istituzzjonijiet ta' kreditu nfushom ftiehmu dwar regoli u proċeduri li jimpedixxu l-użu ta' numru ta' prattiki predatorji u użurarji li jheddu l-iktar membri żvantaġġati tas-soċjetà. Dawn il-prattiki jinkludu, per eżempju, rati ta' l-interessi għoljin immens fuq kreditu mogħti fuq it-telefown jew it-telefown ċellulari, kuntratti ta' kreditu li l-klijent ma jkunx mgħarraf bihom, marbuta ma' kuntratti għal xiri jew bejgħ speċifiku, jew mal-provvediment ta' servizzi, l-għoti ta' kreditu sabiex jiġu akkwistati ishma fis-suq ta' l-istokks, li xi drabi jinvolvi ishma maħruġa mill-istess bank li qiegħed joffri s-self, klawsoli penali ħorox ħafna, karti ta' kreditu u karti tal-ħwienet li jipprovdu aċċess faċli għall-kreditu, l-esiġenza ta' garanziji reali u fl-istess ħin garanziji personali (kollaterali) għal kuntratti ta' kreditu tal-konsumatur ta' valur baxx, tagħrif li mhuwiex komplet jew preċiż u reklamar immirat lejn iż-żgħażagħ. Barra mill-aspetti tal-provvediment responsabbli tal-kreditu li huma ta' benefiċċju, miżuri ta' dan it-tip inaqqsu d-distorzjoni tal-kompetizzjoni fis-suq u jippromovu r-responsabbilità soċjali fost l-istituzzjonijiet ta' kreditu.

m)

Il-monitoraġġ ta' reklami għall-kreditu

Għalkemm ir-reklamar huwa strateġija leġittima għall-promozzjoni ta' prodotti finanzjarji, il-mod kif dawn il-prodotti huma rreklamati jitlob monitoraġġ mill-qrib mill-awtoritajiet pubbliċi. Il-kontenut, il-mekkaniżmi u t-tekniki tar-reklamar għandhom jaqgħu taħt regolamentazzjoni stretta u armonizzata li ma tippermettix li l-konsumaturi jaslu biex jaħsbu li l-kreditu ma jinvolvix riskji u li huwa faċilment aċċessibli u li huwa b'xejn. Għandhom jitħeġġu wkoll, f'dan il-qasam, skemi għall-awto-regolamentazzjoni u l-ko-regolamentazzjoni u l-prattika kummerċjali tajba. Dawn is-skemi għandhom jippermettu min qiegħed jissellef ikun kompletament ċar dwar il-kundizzjonijiet tas-self u jagħtu lis-selliefa responsabilità partikolari lejn il-persuni li, minħabba diżabilitajiet mentali, ma jkunux f'pożizzjoni li jifhmu l-konsegwenzi meta jidħlu fi ftehima dwar dejn.

5.2.1

Il-mudell bidu mill-ġdid , li oriġina fl-Amerika ta' Fuq u li ġie adottat f'xi pajjiżi Ewropej huwa msejjes fuq il-prinċipji li jiġu likwidati immedjatament l-assi mhux eżentati tad-debitur u jitħassar id-dejn kollu li ma tħallasx, barra minn dak li ma jistax jitħassar legalment. Dan il-mudell jissejjes fuq il-kunċett tar-responsabilità limitata tad-debitur, fuq ir-riskju maqsum mal-kredituri, fuq il-ħtieġa li d-debitur jirritorna kemm jista' jkun malajr għall-attività ekonomika u għall-konsum, u fuq il-bżonn li l-individwu fallut ma jiġix stigmatizzat (23).

5.2.2

Il-mudell edukazzjoni mill-ġdid, użata f'xi pajjiżi Ewropej huwa msejjes fuq l-idea li d-debitur falla u għandu jsib l-għajnuna, iżda m'għandux jiġi eżonerat mid-dmir tiegħu li jilħaq l-obbligi tiegħu (pacta sunt servanda). Dan il-mudell, imsejjes fuq l-idea tal-“kolpabilità” ta' l-individwu fallut — kemm jekk il-falliment irriżulta minn nuqqas ta' ppjanar kif ukoll jekk minn negliġenza pura — jikkonċentra fuq it-tfassil mill-ġdid mal-kredituri tal-kundizzjonijiet li jirregolaw id-dejn, bil-għan li jsir qbil dwar il-pjan ġenerali ta' ħlas lura. Dan il-pjan jista' jiġi negozjat permezz tal-qrati jew barra mill-qorti; l-importanti huwa r-rwol li jaqdu s-servizzi konsultattivi u ta' medjazzjoni dwar id-dejn (24).

6.1.1

Din mhix l-ewwel darba li l-kwistjoni tad-dejn eċċessiv qed tiġi indirizzata fl-istituzzjonjiet ta' l-UE fil-livell Komunitarju jew anke minn perspettiva Komunitarja. Fit-13 ta' Lulju 1992, fir-riżoluzzjoni tiegħu dwar il-prijoritajiet futuri għall-iżvilupp tal-politika dwar il-ħarsien tal-konsumatur, il-Kunsill għall-ewwel darba kkunsidra li jistudja d-dejn eċċessiv bħala prijorità. Minn dak iż-żmien 'il hawn, għalkemm jidher biċ-ċar li fi Stati Membri varji l-importanza tal-fenomenu tad-dejn eċċessiv kiber, bir-riżultat li ħafna minnhom adottaw miżuri leġislattivi u amministrattivi speċifiċi biex jiffaċċjaw il-problema, il-kwistjoni ta' approċċ fuq livell Komunitarju donnha ntesiet.

F'Mejju 1999, il-KESE ddeċieda li jiftaħ mill-ġdid id-dibattitu dwar il-kwistjoni, l-ewwel billi jfassal rapport ta' informazzjoni dwar “Id-dejn fost il-familji”, segwit fl-2002 minn opinjoni fuq inizjattiva proprja dwar l-istess suġġett; il-qarrej huwa mitlub jirriferi għall-kummenti u r-rakkomandazzjonjiet inklużi f'dawn id-dokumenti (25).

6.1.2

Fil-fatt, waqt li dawn id-dokumenti kienu qiegħed jitfasslu mill-Kumitat, il-Kunsill għall-Affarijiet tal-Konsumatur tal-Lussemburgu tat-13 ta' April 2000 reġa' ta ħarsa lejn din il-kwistjoni u ġibed l-attenzjoni tal-Kummissjoni u ta' l-Istati Membri għall-bżonn li jkun hemm armonizzazzjoni Komunitarja f'dan il-qasam. Bħala segwitu għal dan, il-Kunsill adotta r-Riżoluzzjoni tiegħu dwar il-kreditu u d-dejn tal-konsumatur (26), fejn, waqt li rrimarka dwar il-ħeffa li biha qiegħed jikber dan il-fenomenu, ħeġġeġ lill-Kummissjoni biex tieħu passi sabiex timla l-lakuni fl-informazzjoni li jeżistu dwar l-iskala reali tad-dejn eċċessiv fl-Ewropa u sabiex teżamina bir-reqqa l-possibilità ta' miżuri ta' armonizzazzjoni li jimpedixxu u jiffaċċjaw sitwazzjonijiet ta' dejn eċċessiv (27).

6.1.3

Wieħed għandu jjinnota li sal-lum il-Kummissjoni għadha ma wetqitx il-mandat tagħha mill-Kunsill. Semmiet biss fil-qosor il-kwistjoni tal-forniment responsabbli tal-kreditu (28) fil-proposta inizjali tagħha għar-reviżjoni tad-Direttiva dwar il-Kreditu tal-Konsumatur (2002) (29). Madankollu, dawn ir-referenzi ma dehrux fil-verżjoni finali (2005) (30), li kienet ikkonfermata taħt il-Presidenza Ġermaniża (31). Din is-sitwazzjoni tissuġġerixxi li fil-qasam tal-kreditu tal-konsumatur, il-Kummissjoni qiegħed issibha diffiċli li tadotta miżuri ġodda sabiex twaqqaf, jew ta' l-inqas tiffaċċja d-dejn eċċessiv (32).

6.1.4

Madankollu, xi referenzi riċenti f'xi dokumenti tal-Kummissjoni, għalkemm ftit u rari, u anke fi stqarrijiet tal-President tal-Kummissjoni, jidhru li jesprimu l-possibilità ta' bidla sabiex tingħata iktar attenzjoni lil dan il-fenomenu (33).

6.1.5

Minħabba l-importanza tagħha, għandha ssir referenza partikolari għar-Riżoluzzjoni tal-Kunsill ta' l-Ewropa adottata mill-Ministri tal-Ġustizzja Ewropej fit-8 ta' April 2005, dwar “is-sejbien ta' soluzzjonijiet legali għal problemi ta' dejn fis-soċjetà tal-kreditu” (34), li, waqt li tesprimi tħassib dwar “l-aċċess faċli għall-kreditu li f'xi każijiet jista' jwassal għal familji b'dejn eċċessiv u b'hekk tinħoloq l-esklużjoni soċjali ta' l-individwi u l-familji tagħhom”, tħejji t-triq b'mod ċar għal “strument xieraq li jiddefinixxi miżuri leġislattivi u amministrattivi, u jipproponi rimedji prattiċi” (35).

6.1.6

Barra minn hekk, jidher li qed tqum kuxjenza ġdid dwar il-problema permezz ta' studji akkademiċi riċenti (36) u studji oħrajn mitluba b'mod speċifiku mill-Kummissjoni (37), peress li kienet is-suġġett ta' xi dikjarazzjonijiet pubbliċi minn Kapijiet ta' Stat u ministri ta' xi Stati Membri (38).

6.2.1

Il-KESE ilu jargumenta u issa qiegħed itenni li l-azzjoni fil-livell Komunitarju mhux biss hija possibbli u mixtieqa, iżda saħansitra hija neċessarja u anke urġenti.

6.2.2

Il-KESE mhuwiex konxju li, skond it-termini tat-Trattat u sakemm jiġi adottat it-test kostituzzjonali (39), l-aspetti purament soċjali tad-dejn eċċessiv bħala kawża ta' l-esklużjoni soċjali ma jaqgħux taħt il-mandat speċifiku ta' l-UE.

6.2.2.1

Minkejja dan, dispożizzjonijiet varji tat-Trattati dwar l-Unjoni Ewropea u li jistabbilixxu l-Komunità Ewropea jistipulaw kemm poteri maqsuma kif ukoll azzjonijiet u miżuri bħala appoġġ u inkorraġġiment għall-politiki ta' l-Istati Membri f'dan il-qasam (40), li huwa d-dmir tal-Kummissjoni li tassigura u tiżviluppa.

6.2.2.2

Barra minn hekk, hemm xi oqsma fejn tista' ssir azzjoni potenzjali fil-livell Komunitarju li issa huma koperti mit-tielet pilastru, u jaqgħu taħt il-kooperazzjoni fi kwistjonijiet ġudizzjarji (41).

6.2.2.3

Fl-aħħar nett, huwa l-kompletar tas-suq intern innifsu, li issa huwa mmirat b'mod ċar lejn il-pubbliku ġenerali u l-konsumatur (42), li jirrikjedi u jeħtieġ l-armonizzazzjoni ta' ċerti aspetti relatati mad-dejn eċċessiv, u r-reperkussjonijiet soċjali, il-prevenzjoni u l-ġestjoni tiegħu fil-livell Komunitarju, bħala mezz kif jitwaqqfu distorzjonijiet fil-kompetizzjoni u ostakoli fl-operat bla xkiel tas-suq.

6.3.1.1

Il-passi lejn l-armonizzazzjoni qabel xejn għandhom jinvolvu d-definizzjoni tal-kunċett u l-parametri kwalitattivi u kwantitattivi tal-fenomenu sabiex jinkiseb it-tagħrif sħiħ dwar iċ-ċirkostanzi soċjali li jservu ta' bażi għal din il-problema, kif ukoll l-osservazzjoni tagħhom, f'termini identiċi madwar l-Ewropa — u idealment, madwar id-dinja — imsejsa fuq il-ġbir u l-ipproċċessar ta' data statistika komparabbli, li għandha tgħin fid-definizzjoni ta' qafas ekonomiku sabiex id-data tiġi kkwantifikata.

6.3.1.2

Fuq din il-bażi ta' definizzjoni kunċettwali u metodoloġika, il-Kummissjoni għandha tissponsorja studju li jkopri ż-żona Komunitarja kollha, u b'hekk jikkontribwixxi għal evalwazzjoni ta' l-aspetti ekonomiċi u soċjali tad-dejn eċċessiv (43).

6.3.2.1

Il-Kummissjoni għandha tfassal leġislazzjoni indipendenti u armonizzata għal miżuri li jimpedixxu, jillimitaw, u jippjanaw sabiex irażżnu l-impatt ta' dan il-fenomenu.

Għandu jkun hemm, b'mod parikulari, liġijiet dwar:

Barra minn hekk, fuq medda twila ta' żmien, għandhom jitfasslu liġijiet dwar dawn l-aspetti li ġejjin:

6.3.2.2

Fl-istess waqt, il-Kummissjoni għandha tinkoraġġixxi prattika tajba f'dan il-qasam, tippromovi l-adozzjoni ta' Kodiċi ta' Kondotta Ewropej, f'sistema ta' awto-regolamentazzjoni jew ko-regolamentazzjoni, bħala parti minn sistema legali definita tajjeb, implimentata b'mod effettiv u li kapaċi timponi ruħha.

6.3.2.3

Il-Kummissjoni għandha wkoll, bħala inizjattiva tagħha stess jew f'kooperazzjoni ma' l-Istati Membri, tistabbilixxi programmi ta' tagħrif speċifiċi, miżuri edukattivi ffokati fuq l-aspetti prattiċi ta' l-użu ta' kreditu u proġetti għall-għoti ta' appoġġ u konsultazzjoni f'dan il-qasam, bl-użu ta' l-istrumenti ta' proġetti pilota, li kellhom riżultati pożittivi ħafna f'oqsma oħra (45).

6.3.2.4

Fl-aħħar nett, il-KESE jissuġġerixxi li jitwaqqaf Osservatorju Ewropew għad-Dejn li jkun jaħdem flimkien mal-korpijiet nazzjonali li diġà jeżistu u ma' oħrajn stabbiliti fl-Istati Membri, sabiex isir forum ta' djalogu bejn il-partijiet kollha kkonċernati, u jiġu analizzati l-iżviluppi f'dan il-fenomenu fuq livell Ewropew u jiġi propost u pprovdut appoġġ għall-inizjattivi ta' prevenzjoni l-iktar xierqa, u sussegwentement jiġi evalwat l-impatt tagħhom. Il-KESE, issa stess, qiegħed joffri li jospita dan l-osservatorju fi ħdan il-qafas istituzzjonali tiegħu, għallinqas sakemm isir korp indipendenti.

6.3.3.1

Meta wieħed iqis it-tipi diversi ta' sistemi stabbiliti fuq livell nazzjonali, b'oriġini, prinċipji u metodi differenti (46), l-isforzi tal-Kummissjoni għandhom jibqgħu ffokati l-ewwel nett mhux fuq tentattivi biex tkun żgurata l-armonizzazzjoni, iżda minflok fuq definizzjoni ta' qafas ta' referenza u lista ta' prinċipji fundamentali li għandhom jiġu garantiti mis-sistemi legali proċedurali kollha li jkopru l-prosekuzzjoni għal dejn mhux imħallas jew l-irkupru tad-dejn minn individwi, li jinkoraġġixxu l-adozzjoni ta' dawn il-prinċipji u jiġi inforzat l-għarfien tagħhom.

6.3.3.2

Il-prinċipji fundamentali l-iktar importanti huma:

6.3.3.3

Dan ix-xogħol kollu għandu, madankollu, jinfetaħ sabiex ikunu involuti l-partijiet kollha flimkien mar-rappreżentanti tagħhom. Għaldaqstant, hemm is-suġġeriment li ssir konsultazzjoni pubblika minn qabel permezz tal-pubblikazzjoni ta' Green Paper li tiddefinixxi t-termini tal-kwistjoni, sabiex tiġi kkwantifikata fil-livell Ewropew, li tanalizza l-mezzi u s-sistemi differenti għall-prevenzjoni, il-monitoraġġ u r-rimedju ta' sitwazzjonijiet ta' dejn eċċessiv u tikkonkludi b'sommarju li jinkludi indikazzjoni ta' l-azzjoni integrata fil-livell Komunitarju bejn id-Direttorati Ġenerali varji involuti kif ukoll li jinvolvi l-awtoritajiet u l-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili fl-Istati Membri varji u fil-livell Komunitarju (47).

7.1

Fil-25 ta' Lulju il-KESE kellu seduta pubblika dwar is-suġġett ta' din l-opinjoni, fejn attendew parteċipanti mistednin li huma speċjalisti f'dan il-qasam.

7.2

Fuq il-bażi ta' l-opinjonijiet espressi waqt sessjoni fejn l-attendenza kienet tajba ħafna, u li pproduċa numru ta' studji mill-iktar utili, wieħed jista' jqis li kien hemm appoġġ konsiderevoli għall-għanijiet ta' din l-opinjoni, li tadotta ħafna mis-suġġerimenti li saru waqt is-seduta.