(1)

Kif iddikjarat fl-Artikolu 2 tat-Trattat dwar l-Unjoni Ewropea (TUE), l-Unjoni hija msejsa fuq il-valuri tar-rispett għad-dinjità tal-bniedem, il-libertà, id-demokrazija, l-ugwaljanza, l-istat tad-dritt u r-rispett għad-drittijiet tal-bniedem kif minquxa fil-Karta tad-Drittijiet Fundamentali tal-Unjoni Ewropea (il-“Karta”). Jenħtieġ li dawk il-valuri ewlenin, li ispiraw il-ħolqien tal-Unjoni stess, kif ukoll l-universalità u l-indiviżibbiltà tad-drittijiet tal-bniedem, u r-rispett għall-prinċipji tal-Karta tan-Nazzjonijiet Uniti (NU) u d-dritt internazzjonali, jiggwidaw l-azzjoni tal-Unjoni fix-xena internazzjonali. Tali azzjoni tinkludi t-trawwim tal-iżvilupp ekonomiku, soċjali u ambjentali sostenibbli tal-pajjiżi li qed jiżviluppaw.

(2)

F’konformità mal-Artikolu 191 tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea (TFUE), livell għoli ta’ protezzjoni u titjib tal-kwalità tal-ambjent u l-promozzjoni tal-valuri ewlenin Ewropej huma fost il-prijoritajiet tal-Unjoni, kif stipulati fil-komunikazzjoni tal-Kummissjoni tal-11 ta’ Diċembru 2019 dwar Patt Ekoloġiku Ewropew. Dawn l-objettivi jeħtieġu l-involviment mhux biss tal-awtoritajiet pubbliċi iżda wkoll ta’ atturi privati, b’mod partikolari l-kumpaniji.

(3)

Fil-komunikazzjoni tagħha tal-14 ta’ Jannar 2020 dwar Ewropa Soċjali b’Saħħitha għal Tranżizzjoni Ġusta, il-Kummissjoni impenjat ruħha li ttejjeb l-ekonomija soċjali tas-suq tal-Ewropa sabiex tikseb tranżizzjoni ġusta lejn is-sostenibbiltà, filwaqt li tiżgura li ħadd ma jitħalla jibqa’ lura. Din id-Direttiva se tikkontribwixxi wkoll għall-Pilastru Ewropew tad-Drittijiet Soċjali, li jippromwovi d-drittijiet li jiżguraw kundizzjonijiet tax-xogħol ġusti. Hija tifforma parti mill-politiki u l-istrateġiji tal-Unjoni relatati mal-promozzjoni tax-xogħol deċenti madwar id-dinja, inkluż fil-ktajjen tal-valur globali, kif imsemmi fil-komunikazzjoni tal-Kummissjoni tat-23 ta’ Frar 2022 dwar ix-xogħol deċenti madwar id-dinja.

(4)

L-imġiba tal-kumpaniji fis-setturi kollha tal-ekonomija hija kruċjali għas-suċċess fir-rigward tal-objettivi ta’ sostenibbiltà tal-Unjoni billi l-kumpaniji tal-Unjoni, speċjalment dawk kbar, jiddependu fuq il-ktajjen tal-valur globali. Huwa wkoll fl-interess tal-kumpaniji li jipproteġu d-drittijiet tal-bniedem u l-ambjent, b’mod partikolari minħabba t-tħassib dejjem jikber tal-konsumaturi u tal-investituri dwar dawn is-suġġetti. Diġà jeżistu diversi inizjattivi li jrawmu intrapriżi li jappoġġaw trasformazzjoni orjentata lejn il-valuri kemm fil-livell tal-Unjoni, kif ukoll fil-livell nazzjonali.

(5)

L-istandards internazzjonali eżistenti dwar imġiba responsabbli fin-negozju jispeċifikaw li l-kumpaniji jenħtieġ li jipproteġu d-drittijiet tal-bniedem u jistipulaw kif jenħtieġ li dawn jindirizzaw il-ħarsien tal-ambjent fl-operazzjonijiet u fil-ktajjen tal-valur tagħhom. Il-Prinċipji Gwida tan-NU dwar in-Negozju u d-Drittijiet tal-Bniedem (il-Prinċipji Gwida tan-NU) jirrikonoxxu r-responsabbiltà tal-kumpaniji li jeżerċitaw id-diliġenza dovuta tad-drittijiet tal-bniedem billi jidentifikaw, jipprevjenu u jtaffu l-impatti negattivi tal-operazzjonijiet tagħhom fuq id-drittijiet tal-bniedem u billi jkunu responsabbli għal kif jindirizzaw dawk l-impatti. Il-Prinċipji Gwida tan-NU jiddikjaraw li n-negozji jenħtieġ li jevitaw li jiksru d-drittijiet tal-bniedem u jenħtieġ li jindirizzaw l-impatti negattivi fuq id-drittijiet tal-bniedem li jkunu kkawżaw, li jkunu ikkontribwew għalihom jew li jkunu marbuta magħhom fl-operazzjonijiet tagħhom stess, f’dawk tas-sussidjarji tagħhom u permezz tar-relazzjonijiet kummerċjali diretti u indiretti tagħhom.

(6)

Il-kunċett ta’ diliġenza dovuta tad-drittijiet tal-bniedem ġie speċifikat u żviluppat aktar fil-Linji Gwida għall-Intrapriżi Multinazzjonali (Linji Gwida għall-MNE) tal-Organizzazzjoni għall-Kooperazzjoni u l-Iżvilupp Ekonomiċi (OECD) li estendew l-applikazzjoni tad-diliġenza dovuta għal suġġetti ambjentali u ta’ governanza. Il-Gwida tal-OECD dwar id-Diliġenza Dovuta għal Imġiba Responsabbli fin-Negozju (Gwida għal Imġiba Responsabbli fin-Negozju) u l-gwida settorjali huma oqfsa rikonoxxuti internazzjonalment li jistipulaw passi prattiċi ta’ diliġenza dovuta sabiex jgħinu lill-kumpaniji jidentifikaw, jipprevjenu u jimmitigaw l-impatti reali u potenzjali fl-operazzjonijiet, fil-ktajjen tal-provvista u fir-relazzjonijiet kummerċjali l-oħra tagħhom u jkunu responsabbli għall-mod kif jindirizzaw tali impatti. Il-kunċett ta’ diliġenza dovuta huwa inkorporat ukoll fir-rakkomandazzjonijiet tad-Dikjarazzjoni Tripartitika dwar il-Prinċipji tal-Organizzazzjoni Internazzjonali tax-Xogħol (ILO) li Jikkonċernaw l-Intrapriżi Multinazzjonali u l-Politika Soċjali.

(7)

In-negozji kollha għandhom ir-responsabbiltà li jirrispettaw id-drittijiet tal-bniedem, li huma universali, indiviżibbli, interdipendenti u interrelatati.

(8)

L-Għanijiet ta’ Żvilupp Sostenibbli tan-NU, adottati mill-Istati Membri kollha tan-NU fl-2015, jinkludu l-objettivi għall-promozzjoni ta’ tkabbir ekonomiku sostnut, inklużiv u sostenibbli. L-Unjoni stabbiliet għaliha nnifisha l-objettiv li twettaq l-għanijiet ta’ Żvilupp Sostenibbli tan-NU. Is-settur privat jikkontribwixxi għal dawk l-għanijiet.

(9)

Il-ktajjen tal-valur globali, u b’mod partikolari l-ktajjen tal-valur kritiċi tal-materja prima, huma affettwati minn effetti detrimentali ta’ perikli naturali jew magħmula mill-bniedem. Il-frekwenza u l-impatt tax-xokkijiet li jinvolvu riskji għal ktajjen tal-valur kritiċi x’aktarx li jiżdiedu fil-futur. Is-settur privat jista’ jkollu rwol importanti fil-promozzjoni ta’ tkabbir ekonomiku sostnut, inklużiv u sostenibbli, filwaqt li jevita l-ħolqien ta’ żbilanċi fis-suq intern. Dan jissottolinja l-importanza li tissaħħaħ ir-reżiljenza tal-kumpaniji fir-rigward ta’ xenarji negattivi relatati mal-ktajjen tal-valur tagħhom, filwaqt li jitqiesu l-esternalitajiet kif ukoll ir-riskji soċjali, ambjentali u ta’ governanza.

(10)

Il-ftehimiet internazzjonali skont il-Konvenzjoni Qafas tan-NU dwar it-Tibdil fil-Klima, li l-Unjoni u l-Istati Membri huma partijiet għalihom, bħall-Ftehim ta’ Pariġi skont il-Konvenzjoni Qafas tan-NU dwar it-Tibdil fil-Klima adottat fit-12 ta’ Diċembru 2015 (il-“Ftehim ta’ Pariġi”) (3) u l-Patt Klimatiku ta’ Glasgow reċenti, jistipulaw perkorsi preċiżi biex jiġi indirizzat it-tibdil fil-klima u t-tisħin globali jinżamm għal 1,5 C grad jew anqas. Minbarra li huma mistennija azzjonijiet speċifiċi mill-Partijiet firmatarji kollha, ir-rwol tas-settur privat, b’mod partikolari l-istrateġiji ta’ investiment tiegħu, huwa meqjus ċentrali wkoll biex jintlaħqu dawn l-objettivi.

(11)

Bis-saħħa tar-Regolament (UE) 2021/1119 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (4), l-Unjoni impenjat ruħha ukoll legalment li ssir newtrali għall-klima sal-2050 u li tnaqqas l-emissjonijiet b’mill-anqas 55 % sal-2030. Dawn iż-żewġ impenji jeħtieġu bidla fil-mod li bih il-kumpaniji jipproduċu u jakkwistaw. Id-Dokument ta’ Ħidma tal-Persunal tal-Kummissjoni li jakkumpanja l-komunikazzjoni tal-Kummissjoni tas-17 ta’ Settembru 2020 dwar “It-tisħiħ tal-ambizzjoni klimatika tal-Ewropa għall-2030 Ninvestu f’futur newtrali għall-klima għall-benefiċċju tal-popli tagħna” (Pjan dwar il-Mira Klimatika għall-2030) jimmudella diversi gradi ta’ tnaqqis fl-emissjonijiet meħtieġa minn setturi ekonomiċi differenti, għalkemm kollha jeħtieġ li jaraw tnaqqis konsiderevoli fix-xenarji kollha biex l-Unjoni tilħaq l-objettivi klimatiċi tagħha. Dak il-pjan jissottolinja wkoll li “bidliet fir-regoli u l-prattiki tal-governanza korporattiva, inkluż dwar il-finanzi sostenibbli, se jwasslu biex is-sidien tal-kumpaniji u l-maniġers jagħtu prijorità lill-objettivi tas-sostenibbiltà fl-azzjonijiet u fl-istrateġiji tagħhom”. Il-komunikazzjoni tal-Kummissjoni dwar il-Patt Ekoloġiku Ewropew tistipula li jenħtieġ li l-azzjonijiet u l-politiki kollha tal-Unjoni jingħaqdu biex jgħinu lill-Unjoni tikseb tranżizzjoni ġusta u ta’ suċċess lejn futur sostenibbli. Hija tistipula wkoll li jenħtieġ li s-sostenibbiltà tiġi inkorporata aktar fil-qafas ta’ governanza korporattiva. Il-qafas għall-azzjoni tal-Unjoni fil-qasam tal-ambjent u l-klima, stipulat fid-Deċiżjoni (UE) 2022/591 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (5), għandu l-għan li jaċċelera t-tranżizzjoni ekoloġika għal ekonomija ċirkolari newtrali għall-klima, sostenibbli, mhux tossika, effiċjenti fir-riżorsi, ibbażata fuq l-enerġija rinnovabbli, reżiljenti u kompetittiva b’mod ġust, ekwu u inklużiv, u li jipproteġi, jirrestawra u jtejjeb l-istat tal-ambjent billi, fost oħrajn, iwaqqaf u jreġġa’ lura t-telf tal-bijodiversità.

(12)

Skont il-komunikazzjoni tal-Kummissjoni tal-24 ta’ Frar 2021 dwar It-tfassil ta’ Ewropa reżiljenti għall-klima li tippreżenta l-Istrateġija tal-Unjoni dwar l-Adattament għat-tibdil fil-klima, jenħtieġ li deċiżjonijiet ġodda ta’ investiment u politika jkunu infurmati dwar il-klima u validi għall-futur, inkluż għal negozji akbar li jiġġestixxu l-ktajjen tal-valur. Jenħtieġ li din id-Direttiva tkun konsistenti ma’ dik l-istrateġija. Bl-istess mod, jenħtieġ li jkun hemm konsistenza mad-Direttiva (UE) 2024/1619 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (6),li tistipula rekwiżiti ċari għar-regoli ta’ governanza tal-banek inkluż l-għarfien dwar ir-riskji ambjentali, soċjali u dawk ta’ governanza fil-livell tal-bord tad-diretturi.

(13)

Il-komunikazzjoni tal-Kummissjoni tal-11 ta’ Marzu 2020 dwar Pjan ta’ Azzjoni ġdid dwar l-Ekonomija Ċirkolari għal Ewropa aktar nadifa u kompetittiva (Pjan ta’ Azzjoni dwar l-Ekonomija Ċirkolari), il-komunikazzjoni tal-Kummissjoni tal-20 ta’ Marzu 2020 dwar l-Istrateġija tal-UE għall-Bijodiversità għall-2030: Inreġġgħu n-natura lura f’ħajjitna (Strateġija għall-Bijodiversità), il-komunikazzjoni tal-Kummissjoni tal-20 ta’ Marzu 2020 dwar Strateġija mill-Għalqa sal-Platt għal sistema tal-ikel ġusta, tajba għas-saħħa u favur l-ambjent (Strateġija mill-Għalqa sal-Platt) u l-komunikazzjoni tal-Kummissjoni tal-14 ta’ Ottubru 2020 dwar l-Istrateġija dwar is-Sustanzi Kimiċi għas-Sostenibbiltà Lejn Ambjent Ħieles mit-Tossiċità (Strateġija dwar is-Sustanzi Kimiċi), il-komunikazzjoni tal-Kummissjoni tat-12 ta’ Mejju 2021 dwar il-Pjan ta’ Azzjoni tal-UE Lejn Tniġġis Żero għall-Arja, l-Ilma u l-Ħamrija, il-komunikazzjoni tal-Kummissjoni tal-5 ta’ Mejju 2021 dwar l-Aġġornament tal-Istrateġija Industrijali l-Ġdida tal-2020: Nibnu Suq Uniku aktar b’saħħtu għall-irkupru tal-Ewropa, l-approċċ tal-Kummissjoni msemmi bħala l-Industrija 5.0, il-komunikazzjoni tal-Kummissjoni tal-4 ta’ Marzu 2021 dwar il-Pjan ta’ Azzjoni tal-Pilastru Ewropew tad-Drittijiet Soċjali u l-komunikazzjoni tal-Kummissjoni tat-18 ta’ Frar 2021 dwar ir-Rieżami tal-Politika Kummerċjali: Politika Kummerċjali Miftuħa, Sostenibbli u Assertiva jelenkaw inizjattiva dwar il-governanza korporattiva sostenibbli fost l-elementi tagħhom. Jenħtieġ li r-rekwiżiti ta’ diliġenza dovuta skont din id-Direttiva jikkontribwixxu għall-kisba tal-objettivi tal-Pjan ta’ Azzjoni tal-UE Lejn Tniġġis Żero għall-Arja, l-Ilma u l-Ħamrija li jinħoloq ambjent ħieles mis-sustanzi tossiċi u jiġu protetti s-saħħa u l-benesseri tan-nies, tal-annimali u tal-ekosistemi minn riskji relatati mal-ambjent u impatti negattivi.

(14)

Din id-Direttiva hija konsistenti mal-komunikazzjoni konġunta tal-Kummissjoni dwar il-Pjan ta’ Azzjoni tal-UE dwar id-Drittijiet tal-Bniedem u d-Demokrazija 2020-2024. Dak il-pjan ta’ azzjoni jiddefinixxi bħala prijorità t-tisħiħ tal-impenn tal-Unjoni li tippromwovi b’mod attiv l-implimentazzjoni globali tal-Prinċipji Gwida tan-NU u linji gwida internazzjonali rilevanti oħra bħal-Linji Gwida għall-MNE, inkluż billi tavvanza l-istandards rilevanti ta’ diliġenza dovuta.

(15)

Il-Parlament Ewropew, fir-riżoluzzjoni tiegħu tal-10 ta’ Marzu 2021 b’rakkomandazzjonijiet lill-Kummissjoni dwar diliġenza dovuta korporattiva u obbligu ta’ rendikont korporattiv, jistieden lill-Kummissjoni tipproponi regoli fil-livell tal-Unjoni għal obbligi komprensivi ta’ diliġenza dovuta korporattiva, b’konsegwenzi li jinkludu r-responsabbiltà ċivili għal dawk il-kumpaniji li jikkawżaw, jew jikkawżaw b’mod konġunt, ħsara billi jonqsu milli jwettqu diliġenza dovuta. Il-Konklużjonijiet tal-Kunsill tal-1 ta’ Diċembru 2020 dwar id-Drittijiet tal-Bniedem u x-Xogħol Deċenti fil-Ktajjen tal-Provvista Globali stiednu lill-Kummissjoni tressaq proposta għal qafas legali tal-Unjoni dwar il-governanza korporattiva sostenibbli, inkluż obbligi ta’ diliġenza dovuta korporattiva transsettorjali tul il-ktajjen tal-provvista globali. Il-Parlament Ewropew jitlob ukoll li jiġu ċċarati d-dmirijiet tad-diretturi fir-rapport fuq inizjattiva proprja tiegħu adottat fit-2 ta’ Diċembru 2020 dwar il-governanza korporattiva sostenibbli. Fid-Dikjarazzjoni Konġunta tagħhom dwar il-Prijoritajiet Leġiżlattivi tal-UE għall-2022 tal-21 ta’ Diċembru 2021, il-Parlament Ewropew, il-Kunsill tal-Unjoni Ewropea u l-Kummissjoni impenjaw ruħhom li jwettqu ekonomija għas-servizz tan-nies, u li jtejbu l-qafas regolatorju dwar il-governanza korporattiva sostenibbli.

(16)

Din id-Direttiva għandha l-għan li tiżgura li l-kumpaniji attivi fis-suq intern jikkontribwixxu għall-iżvilupp sostenibbli u t-tranżizzjoni lejn is-sostenibbiltà tal-ekonomiji u s-soċjetajiet permezz tal-identifikazzjoni, u fejn meħtieġ, il-prijoritizzazzjoni, il-prevenzjoni u l-mitigazzjoni, il-waqfien, il-minimizzazzjoni u r-rimedju tal-impatti negattivi reali jew potenzjali fuq id-drittijiet tal-bniedem u dawk ambjentali marbuta mal-operazzjonijiet proprji tal-kumpaniji, l-operazzjonijiet tas-sussidjarji tagħhom u tas-sħab kummerċjali tagħhom fil-ktajjen ta’ attivitajiet tal-kumpaniji, filwaqt li jiġi żgurat li dawk milquta minn nuqqas ta’ rispett ta’ dan id-dmir ikollhom aċċess għall-ġustizzja u rimedji legali. Din id-Direttiva hija mingħajr preġudizzju għar-responsabbiltà tal-Istati Membri li jirrispettaw u jipproteġu d-drittijiet tal-bniedem u jħarsu l-ambjent skont id-dritt internazzjonali.

(17)

Din id-Direttiva hija mingħajr preġudizzju għall-obbligi fl-oqsma tad-drittijiet tal-bniedem, tax-xogħol u dawk soċjali, il-ħarsien tal-ambjent u t-tibdil fil-klima skont atti leġiżlattivi oħra tal-Unjoni. Jekk id-dispożizzjonijiet ta’ din id-Direttiva jkunu f’kunflitt ma’ dispożizzjonijiet ta’ att leġiżlattiv tal-Unjoni ieħor li jkollu l-istess objettivi u li jipprevedi obbligi aktar estensivi jew aktar speċifiċi, jenħtieġ li d-dispożizzjonijiet tal-att leġiżlattiv tal-Unjoni l-ieħor jipprevalu f’dak li jirrigwarda l-kunflitt u jenħtieġ li japplikaw għal dawk l-obbligi speċifiċi. Eżempji ta’ tali obbligi fl-atti leġiżlattivi tal-Unjoni jinkludu obbligi stipulati fir-Regolament (UE) 2017/821 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (7), ir-Regolament (UE) 2023/1542 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (8) jew ir-Regolament (UE) 2023/1115 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (9).

(18)

Din id-Direttiva ma tapplikax għal istituzzjonijiet tal-pensjonijiet li joperaw sistemi tas-sigurtà soċjali skont id-dritt tal-Unjoni. Fejn Stat Membru jkun għażel li ma japplikax id-Direttiva (UE) 2016/2341 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (10) fl-intier tagħha jew parti minnha għal xi istituzzjoni għall-provvista ta’ rtirar okkupazzjonali skont l-Artikolu 5 ta’ dik id-Direttiva, din id-Direttiva ma tapplikax għal dawk l-istituzzjonijiet għall-provvista ta’ rtirar okkupazzjonali.

(19)

Jenħtieġ li l-kumpaniji jieħdu passi xierqa biex jistabbilixxu u jwettqu miżuri ta’ diliġenza dovuta, fir-rigward tal-operazzjonijiet proprji tagħhom, dawk tas-sussidjarji tagħhom, kif ukoll dawk tas-sħab kummerċjali diretti u indiretti tagħhom tul il-ktajjen ta’ attivitajiet tagħhom f’konformità ma’ din id-Direttiva. Jenħtieġ li din id-Direttiva ma tirrikjedix li l-kumpaniji jiggarantixxu, fiċ-ċirkostanzi kollha, li l-impatti negattivi qatt ma jseħħu jew li se jitwaqqfu. Pereżempju, fir-rigward tas-sħab kummerċjali, fejn l-impatt negattiv jirriżulta minn intervent tal-Istat, il-kumpanija tista’ ma tkunx f’pożizzjoni li tasal għal tali riżultati. Għalhekk, jenħtieġ li l-obbligi ewlenin f’din id-Direttiva jkunu obbligazzjoni tal-mezzi. Jenħtieġ li l-kumpanija tieħu miżuri xierqa li jkunu kapaċi jiksbu l-objettivi ta’ diliġenza dovuta billi jindirizzaw b’mod effettiv l-impatti negattivi, b’mod proporzjonat għall-grad ta’ severità u l-probabbiltà tal-impatt negattiv. Jenħtieġ li jitqiesu ċ-ċirkustanzi tal-każ speċifiku, in-natura u l-firxa tal-impatt negattiv u l-fatturi ta’ riskju rilevanti, inkluż, fil-prevenzjoni u l-minimizzazzjoni ta’ impatti negattivi, l-ispeċifiċitajiet tal-operazzjonijiet kummerċjali tal-kumpanija u l-katina ta’ attivitajiet tagħha, is-settur jew iż-żona ġeografika li fiha joperaw is-sħab kummerċjali tagħha, is-setgħa tal-kumpanija li tinfluwenza s-sħab kummerċjali diretti u indiretti tagħha, u jekk il-kumpanija tistax iżżid is-setgħa ta’ influwenza tagħha.

(20)

Il-proċess ta’ diliġenza dovuta stipulat f’din id-Direttiva jenħtieġ li jkopri s-sitt passi definiti mill-Gwida għal Imġiba Responsabbli fin-Negozju, li jinkludu miżuri ta’ diliġenza dovuta għall-kumpaniji sabiex jidentifikaw u jindirizzaw l-impatti negattivi fuq id-drittijiet tal-bniedem u l-ambjent. Dak il-proċess jinkludi l-passi li ġejjin: (1) l-integrazzjoni tad-diliġenza dovuta fil-politiki u fis-sistemi ta’ ġestjoni; (2) l-identifikazzjoni u l-valutazzjoni tal-impatti negattivi fuq id-drittijiet tal-bniedem u l-ambjent; (3) il-prevenzjoni, il-waqfien jew il-minimizzazzjoni tal-impatti negattivi reali u potenzjali fuq id-drittijiet tal-bniedem u dawk ambjentali; (4) il-monitoraġġ u l-valutazzjoni tal-effettività tal-miżuri; (5) il-komunikazzjoni u (6) il-provvista ta’ rimedju.

(21)

Sabiex id-diliġenza dovuta ssir aktar effettiva u jitnaqqas il-piż fuq il-kumpaniji, jenħtieġ li dawn ikunu intitolati li jikkondividu r-riżorsi u l-informazzjoni fi ħdan il-gruppi ta’ kumpaniji rispettivi tagħhom u ma’ entitajiet legali oħra. Jenħtieġ li l-kumpaniji omm li jaqgħu fil-kamp ta’ applikazzjoni ta’ din id-Direttiva jitħallew jissodisfaw xi wħud mill-obbligi ta’ diliġenza dovuta anke f’isem is-sussidjarji tagħhom li jaqgħu fil-kamp ta’ applikazzjoni ta’ din id-Direttiva, jekk dak jiżgura konformità effettiva. Jenħtieġ li dan ikun mingħajr preġudizzju għall-fatt li s-sussidjarji huma soġġetti għall-eżerċizzju tas-setgħat tal-awtorità superviżorja u għar-responsabbiltà ċivili tagħhom skont din id-Direttiva. Meta l-kumpanija omm tissodisfa l-obbligi fir-rigward tal-ġlieda kontra t-tibdil fil-klima f’isem sussidjarja, jenħtieġ li s-sussidjarja tikkonforma ma’ dawk l-obbligi skont il-pjan ta’ mitigazzjoni tat-tibdil fil-klima tal-kumpanija omm adattat kif xieraq għall-mudell u l-istrateġija tan-negozju tagħha. Jekk is-sussidjarja ma taqax fil-kamp ta’ applikazzjoni ta’ din id-Direttiva, peress li s-sussidjarja mhijiex obbligata twettaq id-diliġenza dovuta, jenħtieġ li l-kumpanija omm tkopri l-operazzjonijiet tas-sussidjarja bħala parti mill-obbligi ta’ diliġenza dovuta tagħha. Jekk is-sussidjarji jaqgħu taħt il-kamp ta’ applikazzjoni ta’ din id-Direttiva, iżda l-kumpanija omm ma taqax taħtu, jenħtieġ li xorta waħda jitħallew jikkondividu r-riżorsi u l-informazzjoni fi ħdan il-grupp ta’ kumpaniji. Madankollu, jenħtieġ li s-sussidjarji jkunu responsabbli biex jissodisfaw l-obbligi ta’ diliġenza dovuta previsti f’din id-Direttiva.

(22)

Jenħtieġ li l-issodisfar ta’ xi wħud mill-obbligi ta’ diliġenza dovuta fil-livell ta’ grupp ikun mingħajr preġudizzju għar-responsabbiltà ċivili tas-sussidjarji skont din id-Direttiva fir-rigward tal-vittmi tad-dannu. Jekk il-kundizzjonijiet għar-responsabbiltà ċivili jiġu ssodisfati, is-sussidjarja tista’ tinżamm responsabbli għad-dannu li jkun seħħ, irrispettivament minn jekk l-obbligi ta’ diliġenza dovuta jkunux twettqu mis-sussidjarja jew mill-kumpanija omm f’isem is-sussidjarja.

(23)

Jenħtieġ li s-sħab kummerċjali ma jkunux obbligati jiddivulgaw lil kumpanija li tkun qed tikkonforma mal-obbligi li jirriżultaw minn din id-Direttiva informazzjoni li tkun sigriet kummerċjali kif definit fid-Direttiva (UE) 2016/943 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (11), mingħajr preġudizzju għad-divulgazzjoni tal-identità ta’ sħab kummerċjali diretti u indiretti, jew informazzjoni essenzjali meħtieġa biex jiġu identifikati l-impatti negattivi reali jew potenzjali, fejn meħtieġ u b’mod debitament ġustifikat għall-konformità tal-kumpanija mal-obbligi ta’ diliġenza dovuta. Jenħtieġ li dan ikun mingħajr preġudizzju għall-possibbiltà li s-sħab kummerċjali jipproteġu s-sigrieti kummerċjali tagħhom permezz tal-mekkaniżmi stabbiliti fid-Direttiva (UE) 2016/943. Jenħtieġ li s-sħab kummerċjali ma jkunu qatt obbligati jiddivulgaw informazzjoni klassifikata jew informazzjoni oħra li d-divulgazzjoni tagħha tista’ tikkawża riskju għall-interessi essenzjali tas-sigurtà ta’ stat.

(24)

Jistgħu jseħħu impatti negattivi fuq id-drittijiet tal-bniedem u fuq l-ambjent fl-operazzjonijiet proprji tal-kumpaniji u fl-operazzjonijiet tas-sussidjarji tagħhom u tas-sħab kummerċjali tagħhom fil-ktajjen ta’ attivitajiet tagħhom, b’mod partikolari fil-livell tal-akkwist tal-materja prima u tal-manifattura. Sabiex id-diliġenza dovuta jkollha impatt sinifikanti, jenħtieġ li tkopri l-impatti negattivi fuq id-drittijiet tal-bniedem u fuq l-ambjent iġġenerati matul il-biċċa l-kbira taċ-ċiklu tal-ħajja tal-produzzjoni, id-distribuzzjoni, it-trasport u l-ħżin ta’ prodott jew tal-forniment ta’ servizzi, fil-livell tal-operazzjonijiet proprji tal-kumpaniji, l-operazzjonijiet tas-sussidjarji tagħhom u tas-sħab kummerċjali tagħhom fil-ktajjen ta’ attivitajiet tagħhom.

(25)

Jenħtieġ li l-katina ta’ attivitajiet tkopri attivitajiet tas-sħab kummerċjali upstream ta’ kumpanija relatati mal-produzzjoni ta’ oġġetti jew il-forniment ta’ servizzi mill-kumpanija, inkluż id-disinn, l-estrazzjoni, l-akkwist, il-manifattura, it-trasport, il-ħżin u l-provvista ta’ materja prima, prodotti jew partijiet tal-prodotti u l-iżvilupp tal-prodott jew tas-servizz, u l-attivitajiet tas-sħab kummerċjali downstream ta’ kumpanija relatati mad-distribuzzjoni, it-trasport u l-ħżin tal-prodott, fejn is-sħab kummerċjali jwettqu dawk l-attivitajiet għall-kumpanija jew f’isem il-kumpanija. Jenħtieġ li din id-Direttiva ma tkoprix ir-rimi tal-prodott. Barra minn hekk, skont din id-Direttiva jenħtieġ li l-katina ta’ attivitajiet ma tinkludix id-distribuzzjoni, it-trasport, il-ħżin u r-rimi ta’ prodott li huwa soġġett għall-kontroll tal-esportazzjoni minn Stat Membru, jiġifieri l-kontroll tal-esportazzjoni skont ir-Regolament (UE) 2021/821 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (12) jew il-kontroll tal-esportazzjoni ta’ armi, munizzjon jew materjal tal-gwerra skont kontrolli nazzjonali tal-esportazzjoni, wara li l-esportazzjoni tal-prodott tkun awtorizzata. Din id-Direttiva hija kkomplementata minn atti leġiżlattivi oħrajn li jindirizzaw ukoll l-impatti negattivi fil-qasam tad-drittijiet tal-bniedem jew tal-ħarsien tal-ambjent. B’mod partikolari, ir-Regolament (UE) 2021/821 jistabbilixxi reġim għall-kontroll tal-esportazzjonijiet, is-senserija, l-assistenza teknika, it-tranżitu u t-trasferiment ta’ oġġetti b’użu doppju, li jkopri fost l-oħrajn software u teknoloġiji li jistgħu jintużaw għal finijiet ta’ ċibersorveljanza Taħt dan ir-reġim, jenħtieġ li l-Istati Membri jikkunsidraw b’mod partikolari r-riskju li tali oġġetti jintużaw b’rabta mar-repressjoni interna jew it-twettiq ta’ ksur serju tad-drittijiet tal-bniedem u tad-dritt umanitarju internazzjonali. Barra minn hekk, ir-Regolament (UE) 2019/125 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (13) jipprojbixxi jew jirregola, skont il-każ, l-esportazzjoni ta’ oġġetti bħal sustanzi kimiċi li jintużaw jew li jistgħu jintużaw għall-fini tal-piena kapitali jew għall-fini ta’ tortura jew trattament jew pieni krudili, inumani jew degradanti oħra. Apparti dan, diversi inizjattivi leġiżlattivi oħra għandhom l-għan li jimmitigaw l-impatti ambjentali tal-prodotti matul iċ-ċiklu tal-ħajja kollu tagħhom, inkluż billi jistabbilixxu rekwiżiti tal-ekodisinn ibbażati fuq l-aspetti tas-sostenibbiltà u taċ-ċirkolarità tal-prodotti. Jenħtieġ li l-konformità ma’ din id-Direttiva tiffaċilita l-konformità mad-dispożizzjonijiet u l-objettivi ta’ dawn l-atti leġiżlattivi l-oħra, u mat-termini u l-kundizzjonijiet tal-awtorizzazzjonijiet applikabbli implimentati taħtha. Jenħtieġ li l-esportaturi jqisu r-riżultati tas-sejbiet tad-diliġenza dovuta tagħhom skont din id-Direttiva fil-konformità tagħhom ma’ dawk l-atti leġiżlattivi l-oħra. It-terminu “katina ta’ attivitajiet” kif definit f’din id-Direttiva huwa mingħajr preġudizzju għat-termini “katina tal-valur” jew “katina ta’ provvista” kif definiti f’leġiżlazzjoni oħra tal-Unjoni jew fis-sens ta’ tali leġiżlazzjoni.

(26)

Jenħtieġ li d-definizzjoni tat-terminu “katina ta’ attivitajiet” ma tinkludix l-attivitajiet tas-sħab kummerċjali downstream ta’ kumpanija relatati mas-servizzi tal-kumpanija. Għal impriżi finanzjarji regolati, jenħtieġ li d-definizzjoni tat-terminu “katina ta’ attivitajiet” ma tinkludix sħab kummerċjali downstream li jirċievu s-servizzi u l-prodotti tagħhom. Għalhekk, fir-rigward tal-impriżi finanzjarji regolati, jenħtieġ li l-parti upstream biss, u mhux dik downstream, tal-ktajjen ta’ attivitajiet tagħhom tkun koperta minn din id-Direttiva.

(27)

Skont din id-Direttiva, jenħtieġ li l-kumpaniji ffurmati f’konformità mad-dritt ta’ Stat Membru jkunu soġġetti għal rekwiżiti ta’ diliġenza dovuta meta jissodisfaw ċerti kundizzjonijiet, inkluż il-fatturat u, f’ċerti każijiet, il-limiti ta’ impjegati. Filwaqt li dawk il-kundizzjonijiet huma espressi fir-rigward ta’ snin finanzjarji uniċi, jenħtieġ li din id-Direttiva tapplika biss jekk il-kumpanija tkun issodisfathom għal kull waħda mill-aħħar sentejn finanzjarji konsekuttivi u jenħtieġ li ma tibqax tapplika meta ma jibqgħux jiġu ssodisfati għal kull waħda mill-aħħar sentejn finanzjarji rilevanti. Dan huwa minnu wkoll għall-kumpaniji ffurmati f’konformità mad-dritt ta’ pajjiż terz li jenħtieġ li jissodisfaw il-kriterju rilevanti tal-fatturat tal-Unjoni għal kull waħda mill-aħħar sentejn finanzjarji. Għal raġunijiet ta’ ċarezza, u filwaqt li titqies l-applikazzjoni gradwali ta’ din id-Direttiva, jenħtieġ li l-kriterji tal-kamp ta’ applikazzjoni jiġu ssodisfati għal sentejn finanzjarji konsekuttivi kemm minn kumpaniji tal-Unjoni kif ukoll minn dawk ta’ pajjiżi terzi qabel id-dati ta’ applikazzjoni rilevanti stabbiliti skont ir-regoli dwar it-traspożizzjoni ta’ din id-Direttiva. Fir-rigward tal-limiti ta’ impjegati, jenħtieġ li l-ħaddiema temporanji permezz ta’ aġenziji, u l-ħaddiema stazzjonati skont l-Artikolu 1(3), il-punt (c), tad-Direttiva 96/71/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (14) jiġu inklużi fil-kalkolu tal-għadd ta’ impjegati fil-kumpanija utenti. Il-ħaddiema stazzjonati skont l-Artikolu 1(3), il-punti (a) u (b), tad-Direttiva 96/71/KE jenħtieġ li jiġu inklużi biss fil-kalkolu tal-għadd ta’ impjegati tal-kumpanija mittenti. Jenħtieġ li ħaddiema oħra f’forom ta’ impjieg mhux standard jiġu inklużi wkoll fil-kalkolu tal-għadd ta’ impjegati sakemm jissodisfaw il-kriterji għad-determinazzjoni tal-istatus ta’ ħaddiem stabbiliti mill-Qorti tal-Ġustizzja tal-Unjoni Ewropea (QĠUE). Jenħtieġ li l-ħaddiema staġjonali jiġu inklużi fil-kalkolu tal-għadd ta’ impjegati proporzjonalment għall-għadd ta’ xhur li huma impjegati għalihom. Jenħtieġ li l-kalkolu tal-livelli limitu previsti f’din id-Direttiva jinkludi l-għadd ta’ impjegati u l-fatturat tal-fergħat ta’ kumpanija, li huma postijiet tan-negozju, għajr l-uffiċċju prinċipali li huma legalment dipendenti fuqu, u għalhekk meqjusa bħala parti mill-kumpanija, f’konformità mad-dritt tal-Unjoni u dak nazzjonali. Jenħtieġ li dan japplika wkoll għall-grupp ta’ kumpaniji f’każ li l-livelli limitu jiġu kkalkulati fuq bażi konsolidata. Fejn ma jkunx speċifikat mod ieħor, jenħtieġ li l-livelli limitu li jridu jiġu ssodisfati sabiex kumpanija tkun koperta minn din id-Direttiva jinftiehmu bħala livelli limitu kkalkulati fuq bażi individwali.

(28)

Il-kumpaniji stabbiliti fl-Unjoni b’medja ta’ aktar minn 1 000 impjegat u fatturat nett dinji li jaqbeż il-EUR 450 000 000 fl-aħħar sena finanzjarja li għaliha ġew adottati jew kellhom jiġu adottati dikjarazzjonijiet finanzjarji annwali, jenħtieġ li jkunu meħtieġa jikkonformaw mal-obbligi ta’ diliġenza dovuta previsti f’din id-Direttiva. Il-kumpaniji li jkunu daħlu fi ftehimiet ta’ franchising jew ta’ liċenzjar fl-Unjoni bi skambju għal royalties ma’ kumpaniji terzi indipendenti, fejn dawk il-ftehimiet jiżguraw identità komuni, kunċett ta’ negozju komuni u l-applikazzjoni ta’ metodi kummerċjali uniformi, u fejn dawk ir-royalties jammontaw għal aktar minn EUR 22 500 000 fl-aħħar sena finanzjarja li għaliha ġew jew kellhom jiġu adottati dikjarazzjonijiet finanzjarji annwali, u dment li l-kumpanija kellha fatturat nett dinji ta’ aktar minn EUR 80 000 000 fl-aħħar sena finanzjarja li għaliha ġew jew kellhom jiġu adottati dikjarazzjonijiet finanzjarji annwali, jenħtieġ li jkunu meħtieġa wkoll jikkonformaw mal-obbligi ta’ diliġenza dovuta previsti f’din id-Direttiva. L-istess japplika għall-kumpaniji omm apikali ta’ gruppi ta’ kumpaniji li flimkien jissodisfaw dawk il-kundizzjonijiet. Fir-rigward ta’ tali kumpaniji omm apikali, jenħtieġ li l-obbligi ta’ din id-Direttiva jiġu ssodisfati mill-kumpanija omm apikali jew, f’każ li din tal-aħħar ikollha bħala l-attività ewlenija tagħha ż-żamma ta’ ishma f’sussidjarji operazzjonali u ma tinvolvix ruħha fit-teħid ta’ deċiżjonijiet maniġerjali, operazzjonali jew finanzjarji li jaffettwaw il-grupp jew waħda jew aktar mis-sussidjarji tagħha, jenħtieġ li minflok minn dik il-kumpanija omm apikali l-obbligi jiġu ssodisfati minn sussidjarja operazzjonali waħda stabbilita fl-Unjoni, skont il-kundizzjonijiet previsti f’din id-Direttiva.

(29)

Sabiex jintlaħqu bis-sħiħ l-objettivi ta’ din id-Direttiva li jindirizzaw impatti negattivi fuq id-drittijiet tal-bniedem u dawk ambjentali fir-rigward tal-operazzjonijiet tal-kumpaniji, l-operazzjonijiet tas-sussidjarji u tas-sħab kummerċjali tagħhom fil-ktajjen ta’ attivitajiet tal-kumpaniji, jenħtieġ li jiġu koperti wkoll kumpaniji ta’ pajjiżi terzi b’operazzjonijiet sinifikanti fl-Unjoni. B’mod aktar speċifiku, jenħtieġ li din id-Direttiva tapplika għal kumpaniji ta’ pajjiżi terzi li jkunu ġġeneraw fatturat nett ta’ mill-inqas EUR 450 000 000 fl-Unjoni fis-sena finanzjarja ta’ qabel l-aħħar sena finanzjarja. Jenħtieġ li l-kumpaniji li jkunu daħlu fi ftehimiet ta’ franchising jew ta’ liċenzjar fl-Unjoni bi skambju għal royalties ma’ kumpaniji terzi indipendenti, fejn dawk il-ftehimiet jiżguraw identità komuni, kunċett ta’ negozju komuni u l-applikazzjoni ta’ metodi kummerċjali uniformi, u fejn dawn ir-royalties jammontaw għal aktar minn EUR 22 500 000 fl-Unjoni fis-sena finanzjarja ta’ qabel l-aħħar sena finanzjarja, u dment li l-kumpanija kellha fatturat nett ta’ aktar minn EUR 80 000 000 fl-Unjoni fis-sena finanzjarja ta’ qabel l-aħħar sena finanzjarja jkunu meħtieġa jissodisfaw ukoll l-obbligi ta’ diliġenza dovuta previsti f’din id-Direttiva. L-istess japplika għall-kumpaniji omm apikali ta’ gruppi ta’ kumpaniji li flimkien jissodisfaw dawk il-kundizzjonijiet. Fir-rigward ta’ tali kumpaniji omm apikali, jenħtieġ li l-obbligi ta’ din id-Direttiva jiġu ssodisfati mill-kumpanija omm apikali jew, f’każ li din tal-aħħar ikollha bħala l-attività ewlenija tagħha ż-żamma ta’ ishma f’sussidjarji operazzjonali u ma tinvolvix ruħha fit-teħid ta’ deċiżjonijiet maniġerjali, operazzjonali jew finanzjarji li jaffettwaw il-grupp jew waħda jew aktar mis-sussidjarji tagħha, jenħtieġ li minflok mill-kumpanija omm apikali l-obbligi jiġu ssodisfati minn sussidjarja operazzjonali waħda stabbilita fl-Unjoni, skont il-kundizzjonijiet previsti f’din id-Direttiva.

(30)

Għall-fini tad-definizzjoni tal-kamp ta’ applikazzjoni ta’ din id-Direttiva fir-rigward ta’ kumpaniji ta’ pajjiżi terzi, jenħtieġ li jintgħażel il-kriterju tal-fatturat deskritt peress li joħloq konnessjoni territorjali bejn il-kumpaniji ta’ pajjiżi terzi u t-territorju tal-Unjoni. Il-fatturat huwa indikatur tal-effetti li l-attivitajiet ta’ dawk il-kumpaniji jista’ jkollhom fuq is-suq intern. F’konformità mad-dritt internazzjonali, tali effetti jiġġustifikaw l-applikazzjoni tad-dritt tal-Unjoni għal kumpaniji ta’ pajjiżi terzi. Sabiex tiġi żgurata l-identifikazzjoni tal-fatturat rilevanti tal-kumpaniji kkonċernati, jenħtieġ li jintużaw il-metodi għall-kalkolu tal-fatturat nett għal kumpaniji ta’ pajjiżi terzi kif stabbiliti fid-Direttiva 2013/34/UE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (15). Sabiex jiġi żgurat l-infurzar effettiv ta’ din id-Direttiva, min-naħa l-oħra, jenħtieġ li ma jiġix applikat livell limitu għall-impjegati sabiex jiġi ddeterminat liema kumpaniji ta’ pajjiżi terzi jaqgħu taħt din id-Direttiva, peress li l-kunċett ta’ “impjegati” adottat għall-finijiet ta’ din id-Direttiva huwa bbażat fuq id-dritt tal-Unjoni u ma setax jiġi traspost faċilment barra mill-Unjoni. Fin-nuqqas ta’ metodoloġija ċara u konsistenti, inkluż fl-oqfsa kontabilistiċi, sabiex jiġu ddeterminati l-impjegati ta’ kumpaniji ta’ pajjiżi terzi, tali limitu tal-impjegati għalhekk joħloq inċertezza legali u jkun diffiċli li jiġi applikat għall-awtoritajiet superviżorji. Jenħtieġ li d-definizzjoni tat-terminu “fatturat” tkun ibbażata fuq id-Direttiva 2013/34/UE li diġà stabbiliet il-metodi għall-kalkolu tal-fatturat nett għal kumpaniji ta’ pajjiżi terzi, peress li d-definizzjonijiet tal-fatturat u tad-dħul huma simili fl-oqfsa internazzjonali tal-kontabbiltà. Bil-għan li jiġi żgurat li l-awtorità superviżorja tkun taf liema kumpaniji ta’ pajjiżi terzi jiġġeneraw il-fatturat fl-Unjoni meħtieġ sabiex jaqgħu fil-kamp ta’ applikazzjoni ta’ din id-Direttiva, jenħtieġ li din id-Direttiva tirrikjedi li r-rappreżentant awtorizzat tal-kumpanija ta’ pajjiż terz jew il-kumpanija nnifisha jinformaw lil awtorità superviżorja fl-Istat Membru fejn ir-rappreżentant awtorizzat tal-kumpanija ta’ pajjiż terz ikun domiċiljat jew stabbilit u, fejn ikun differenti, awtorità superviżorja fl-Istat Membru li fih il-kumpanija ġġenerat il-biċċa l-kbira mill-fatturat nett tagħha fl-Unjoni fis-sena finanzjarja ta’ qabel l-aħħar sena finanzjarja li l-kumpanija hija kumpanija li taqa’ fil-kamp ta’ applikazzjoni ta’ din id-Direttiva. Jekk ikun meħtieġ biex jiġi determinat f’liema Stat Membru l-kumpanija ta’ pajjiż terz iġġenerat il-biċċa l-kbira tal-fatturat nett tagħha fl-Unjoni, l-Istat Membru jenħtieġ li jkun jista’ jitlob lill-Kummissjoni tinforma lill-Istat Membru dwar il-fatturat nett tal-kumpanija ta’ pajjiż terz iġġenerat fl-Unjoni. Jenħtieġ li l-Kummissjoni tistabbilixxi sistema biex tiżgura tali skambju ta’ informazzjoni.

(31)

Huwa essenzjali li jiġi stabbilit qafas tal-Unjoni għal approċċ responsabbli u sostenibbli għall-ktajjen tal-valur globali, minħabba l-importanza tal-kumpaniji bħala pilastru fil-bini ta’ soċjetà u ekonomija sostenibbli. Il-ħolqien ta’ liġi vinkolanti f’diversi Stati Membri wassal għall-ħtieġa ta’ kundizzjonijiet ekwi għall-kumpaniji sabiex tiġi evitata l-frammentazzjoni u tiġi pprovduta ċertezza legali għan-negozji li joperaw fis-suq intern. Madankollu, jenħtieġ li din id-Direttiva ma tipprekludix lill-Istati Membri milli jintroduċu dispożizzjonijiet aktar stretti tad-dritt nazzjonali li jiddevjaw minn dawk stabbiliti fl-Artikoli għajr l-Artikolu 8(1) u (2), l-Artikolu 10(1) u l-Artikolu 11(1), inkluż fejn tali dispożizzjonijiet jistgħu indirettament jgħollu l-livell ta’ protezzjoni tal-Artikolu 8(1) u (2), l-Artikolu 10(1) u l-Artikolu 11(1), bħad-dispożizzjonijiet dwar il-kamp ta’ applikazzjoni, dwar id-definizzjonijiet, dwar il-miżuri xierqa għar-rimedju tal-impatti negattivi reali, dwar it-twettiq ta’ komunikazzjoni sinifikattiva mal-partijiet ikkonċernati u dwar ir-responsabbiltà ċivili; jew mill-introduzzjoni ta’ dispożizzjonijiet tad-dritt nazzjonali li huma aktar speċifiċi f’termini tal-objettiv tagħhom jew tal-qasam kopert, bħal dispożizzjonijiet tad-dritt nazzjonali li jirregolaw impatti negattivi speċifiċi jew setturi speċifiċi ta’ attività, sabiex jinkiseb livell differenti ta’ protezzjoni tad-drittijiet tal-bniedem, tal-impjiegi u soċjali, tal-ambjent jew tal-klima.

(32)

Din id-Direttiva għandha l-għan li tkopri b’mod komprensiv id-drittijiet tal-bniedem, inkluż il-ħames prinċipji fundamentali u d-drittijiet fuq il-post tax-xogħol kif definiti fid-Dikjarazzjoni tal-ILO dwar il-prinċipji u d-drittijiet fundamentali fuq ix-xogħol tal-1998. Sabiex jinkiseb kontribut sinifikattiv għat-tranżizzjoni lejn is-sostenibbiltà, jenħtieġ li titwettaq id-diliġenza dovuta skont din id-Direttiva fir-rigward tal-impatti negattivi fuq id-drittijiet tal-bniedem tal-persuni li jirriżultaw mill-abbuż ta’ wieħed mid-drittijiet minquxa fl-istrumenti internazzjonali kif elenkati fil-Parti I, it-Taqsima 1, tal-Anness ta’ din id-Direttiva. Jenħtieġ li t-terminu “abbuż” jiġi interpretat f’konformità mad-dritt internazzjonali dwar id-drittijiet tal-bniedem. Sabiex tiġi żgurata kopertura komprensiva tad-drittijiet tal-bniedem, jenħtieġ li abbuż ta’ dritt tal-bniedem li mhuwiex elenkat speċifikament fil-Parti I, it-Taqsima 1, tal-Anness ta’ din id-Direttiva li jista’ jiġi abbużat minn kumpanija jew entità ġuridika, u li jfixkel direttament interess legali protett fl-istrumenti tad-drittijiet tal-bniedem elenkati fil-Parti I, it-Taqsima 2, tal-Anness ta’ din id-Direttiva jifforma wkoll parti mill-impatti negattivi fuq id-drittijiet tal-bniedem koperti minn din id-Direttiva, dment li l-kumpanija kkonċernata tkun setgħet prevediet b’mod raġonevoli r-riskju ta’ tali abbuż ta’ dritt tal-bniedem, filwaqt li jitqiesu ċ-ċirkostanzi rilevanti kollha tal-każ speċifiku, inkluż in-natura u l-firxa tal-operazzjonijiet kummerċjali tal-kumpanija u l-katina ta’ attivitajiet, is-settur ekonomiku u l-kuntest ġeografiku u operazzjonali tagħha. Jenħtieġ li d-diliġenza dovuta tkompli tinkludi l-impatti ambjentali negattivi li jirriżultaw mill-ksur ta’ waħda mill-projbizzjonijiet u l-obbligi elenkati fil-Parti II tal-Anness ta’ din id-Direttiva, kif ukoll l-impatti negattivi li jirriżultaw mill-ksur ta’ waħda mill-projbizzjonijiet elenkati fil-Parti I, il-punti 15 u 16, tal-Anness ta’ din id-Direttiva, filwaqt li titqies il-leġiżlazzjoni nazzjonali marbuta mad-dispożizzjonijiet tal-istrumenti elenkati fl-Anness. Jenħtieġ li dawk il-projbizzjonijiet u l-obbligi jiġu interpretati u applikati f’konformità mad-dritt internazzjonali u mal-prinċipji ġenerali tal-liġi ambjentali tal-Unjoni, kif stipulat fl-Artikolu 191 tat-TFUE. Dawk il-projbizzjonijiet jinkludu l-projbizzjoni li tiġi kkawżata kwalunkwe degradazzjoni ambjentali li tista’ titkejjel, bħal tibdil dannuż tal-ħamrija, tniġġis tal-ilma jew tal-arja, emissjonijiet dannużi, konsum eċċessiv tal-ilma, degradazzjoni tal-art, jew kwalunkwe impatt ieħor fuq ir-riżorsi naturali, bħad-deforestazzjoni, li tfixkel b’mod sostanzjali l-bażijiet naturali għall-preservazzjoni u l-produzzjoni tal-ikel, jew li tiċħad lil persuna l-aċċess għal ilma tax-xorb sikur u nadif, jew li tagħmilha diffiċli għal persuna biex taċċessa faċilitajiet sanitarji jew teqridhom, jew li tagħmel ħsara lis-saħħa, lis-sikurezza, lill-użu normali tal-art jew lill-beni akkwistati legalment ta’ persuna, jew li taffettwa b’mod sostanzjalment negattiv is-servizzi tal-ekosistema li permezz tagħhom ekosistema tikkontribwixxi direttament jew indirettament għall-benesseri tal-bniedem. Sabiex jiġi vvalutat jekk id-dannu lis-servizzi tal-ekosistema huwiex sostanzjali, jenħtieġ li l-elementi li ġejjin jitqiesu fejn rilevanti: il-kundizzjoni bażi tal-ambjent affettwat, jekk id-dannu jdumx fit-tul, fit-terminu medju jew fit-terminu qasir, it-tixrid tad-dannu, u r-riversibbiltà tad-dannu. Għaldaqstant, jenħtieġ li r-rekwiżiti ta’ diliġenza dovuta skont din id-Direttiva jikkontribwixxu għall-preservazzjoni u r-restawr tal-bijodiversità u jtejbu l-istat tal-ambjent, b’mod partikolari l-arja, l-ilma u l-ħamrija, inkluż biex jiġu protetti aħjar id-drittijiet tal-bniedem. Jenħtieġ li l-Kummissjoni tingħata s-setgħa li tadotta atti delegati sabiex temenda l-Anness ta’ din id-Direttiva għall-finijiet stabbiliti fl-Artikolu 3(2), inkluż billi żżid ir-referenza, ladarba tiġi ratifikata mill-Istati Membri kollha, għall-Konvenzjoni tal-ILO dwar is-Saħħa u s-Sikurezza Okkupazzjonali, 1981 (Nru 155), u l-Qafas Promozzjonali tal-ILO għas-Sikurezza u s-Saħħa fuq ix-Xogħol, 2006 (Nru 187), li jiffurmaw parti mill-istrumenti fundamentali tal-ILO.

(33)

Skont iċ-ċirkostanzi, il-kumpaniji jista’ jkollhom bżonn jikkunsidraw standards addizzjonali. Pereżempju, filwaqt li jitqiesu kuntesti speċifiċi jew fatturi intersezzjonali, inkluż fost l-oħrajn, il-ġeneru, l-età, ir-razza, l-etniċità, il-klassi, il-kasta, l-edukazzjoni, l-istatus tal-migrazzjoni, id-diżabbiltà, kif ukoll l-istatus soċjali u ekonomiku, bħala parti minn approċċ għad-diliġenza dovuta reattiv għal kwistjonijiet ta’ ġeneru u ta’ kultura, jenħtieġ li l-kumpaniji jagħtu attenzjoni speċjali lil kwalunkwe impatt negattiv partikolari fuq individwi li jistgħu jkunu f’riskju akbar minħabba l-marġinalizzazzjoni, il-vulnerabbiltà jew ċirkostanzi oħra, individwalment jew bħala membri ta’ ċerti raggruppamenti jew komunitajiet, inkluż il-popli indiġeni, kif protetti skont id-Dikjarazzjoni tan-NU dwar id-Drittijiet tal-Popli Indiġeni, inkluż fir-rigward ta’ kunsens liberu, minn qabel u infurmat (FPIC). Meta jagħmlu dan, il-kumpaniji jista’ jkollhom bżonn iqisu, fejn rilevanti, strumenti internazzjonali bħall-Konvenzjoni Internazzjonali dwar l-Eliminazzjoni tal-Forom Kollha ta’ Diskriminazzjoni Razzjali, il-Konvenzjoni dwar l-Eliminazzjoni ta’ Kull Forma ta’ Diskriminazzjoni kontra n-Nisa, il-Konvenzjoni dwar id-Drittijiet ta’ Persuni b’Diżabbiltà.

(34)

Jenħtieġ li l-kumpaniji jkunu responsabbli wkoll għall-użu tal-influwenza tagħhom biex jikkontribwixxu għal standard tal-għajxien adegwat fil-ktajjen ta’ attivitajiet. Huwa mifhum li dan jinkludi paga li tiggarantixxi l-għajxien għall-impjegati u introjtu li jiggarantixxi l-għajxien għall-ħaddiema li jaħdmu għal rashom u għall-sidien żgħar, li jaqilgħu b’kumpens għax-xogħol u għall-produzzjoni tagħhom.

(35)

Din id-Direttiva tirrikonoxxi l-approċċ “Saħħa Waħda” kif rikonoxxut mill-Organizzazzjoni Dinjija tas-Saħħa, approċċ integrat u li jgħaqqad, li għandu l-għan li jibbilanċja u jottimizza b’mod sostenibbli s-saħħa tan-nies, tal-annimali u tal-ekosistemi. L-approċċ “Saħħa Waħda” jirrikonoxxi li s-saħħa tal-bnedmin, tal-annimali domestiċi u selvaġġi, tal-pjanti, u tal-ambjent usa’, inkluż l-ekosistemi, huma interkonnessi mill-qrib u interdipendenti. Għalhekk huwa xieraq li jiġi previst li d-diliġenza dovuta ambjentali jenħtieġ li tinkludi l-evitar tad-degradazzjoni ambjentali li tirriżulta f’effetti negattivi fuq is-saħħa bħal epidemiji, u jenħtieġ li tirrispetta d-dritt għal ambjent nadif, tajjeb għas-saħħa u sostenibbli.

(36)

L-impatti negattivi fuq id-drittijiet tal-bniedem u dawk ambjentali jistgħu jkunu marbuta ma’ fatturi bħall-korruzzjoni u t-tixħim jew sostnuti minnhom. Għalhekk jista’ jkun meħtieġ li l-kumpaniji jqisu dawk il-fatturi meta jwettqu d-diliġenza dovuta tagħhom fir-rigward tad-drittijiet tal-bniedem u l-ambjent, b’mod li jkun konsistenti mal-Konvenzjoni tan-NU kontra l-Korruzzjoni.

(37)

Meta jkunu qed jivvalutaw l-impatti negattivi fuq id-drittijiet tal-bniedem, il-kumpaniji għandhom gwida għad-dispożizzjoni tagħhom li turi kif l-attivitajiet tagħhom jista’ jkollhom impatt fuq id-drittijiet tal-bniedem u liema mġiba korporattiva hija pprojbita f’konformità mad-drittijiet tal-bniedem rikonoxxuti internazzjonalment. Tali gwida hija inkluża pereżempju fil-Qafas ta’ Rapportar tal-Prinċipji Gwida tan-NU, u fil-Gwida Interpretattiva “The corporate responsibility to respect human rights” (Ir-responsabbiltà korporattiva għar-rispett tad-drittijiet tal-bniedem).

(38)

Sabiex iwettqu diliġenza dovuta xierqa tad-drittijiet tal-bniedem u tal-ambjent fir-rigward tal-operazzjonijiet tagħhom, l-operazzjonijiet tas-sussidjarji tagħhom u l-operazzjonijiet tas-sħab kummerċjali tagħhom fil-ktajjen ta’ attivitajiet tal-kumpaniji, jenħtieġ li l-kumpaniji koperti minn din id-Direttiva jintegraw id-diliġenza dovuta fil-politiki u fis-sistemi ta’ ġestjoni tar-riskju tagħhom, jidentifikaw u jivvalutaw, fejn meħtieġ jipprijoritizzaw, jipprevjenu u jimmitigaw kif ukoll itemmu l-impatti negattivi reali u potenzjali fuq id-drittijiet tal-bniedem u dawk ambjentali u jimminimizzaw il-firxa tagħhom, jipprovdu rimedju fir-rigward tal-impatti negattivi reali, iwettqu komunikazzjoni sinifikattiva mal-partijiet ikkonċernati, jistabbilixxu u jżommu mekkaniżmu ta’ notifika u proċedura tal-ilmenti, jimmonitorjaw l-effettività tal-miżuri meħuda f’konformità mar-rekwiżiti li huma previsti f’din id-Direttiva u jikkomunikaw pubblikament dwar id-diliġenza dovuta tagħhom. Sabiex tiġi żgurata ċ-ċarezza għall-kumpaniji, jenħtieġ li b’mod partikolari l-passi meħuda għall-prevenzjoni u l-mitigazzjoni tal-impatti negattivi potenzjali u għat-tmiem, jew meta dan ma jkunx possibbli, għall-minimizzazzjoni tal-firxa tal-impatti negattivi reali, jiġu distinti b’mod ċar f’din id-Direttiva.

(39)

Sabiex jiġi żgurat li d-diliġenza dovuta tifforma parti mill-politiki u s-sistemi ta’ ġestjoni tar-riskju tal-kumpaniji, u f’konformità mal-qafas internazzjonali rilevanti, jenħtieġ li l-kumpaniji jintegraw id-diliġenza dovuta fil-politiki rilevanti u fis-sistemi ta’ ġestjoni tar-riskju tagħhom u fil-livelli ta’ operat rilevanti kollha, u jkollhom fis-seħħ politika ta’ diliġenza dovuta. Jenħtieġ li l-politika ta’ diliġenza dovuta tiġi żviluppata f’konsultazzjoni minn qabel mal-impjegati tal-kumpanija u mar-rappreżentanti tagħhom u jenħtieġ li jkun fiha deskrizzjoni tal-approċċ tal-kumpanija, inkluż fit-tul, għad-diliġenza dovuta, kodiċi ta’ kondotta li jiddeskrivi r-regoli u l-prinċipji li jridu jiġu segwiti fil-kumpanija u s-sussidjarji tagħha kollha, u, fejn rilevanti, is-sħab kummerċjali diretti jew indiretti tal-kumpanija u deskrizzjoni tal-proċessi fis-seħħ sabiex id-diliġenza dovuta tiġi integrata fil-politiki rilevanti u sabiex id-diliġenza dovuta titwettaq, inkluż il-miżuri meħuda sabiex tiġi vverifikata l-konformità mal-kodiċi ta’ kondotta u sabiex tiġi estiża l-applikazzjoni tagħha għas-sħab kummerċjali. Jenħtieġ li l-politika ta’ diliġenza dovuta tiżgura diliġenza dovuta bbażata fuq ir-riskji. Jenħtieġ li l-kodiċi ta’ kondotta japplika fil-funzjonijiet u l-operazzjonijiet korporattivi rilevanti kollha, inkluż id-deċiżjonijiet dwar l-akkwist, l-impjiegi u x-xiri. Għall-finijiet ta’ din id-Direttiva, jenħtieġ li l-impjegati jinftiehmu bħala li jinkludu ħaddiema temporanji permezz ta’ aġenzija, u ħaddiema oħra f’impjieg mhux standard dment li jissodisfaw il-kriterji għad-determinazzjoni tal-istatus ta’ ħaddiem stabbilit mill-QĠUE.

(40)

Sabiex jikkonformaw mal-obbligi ta’ diliġenza dovuta, il-kumpaniji jeħtieġ li jieħdu miżuri xierqa fir-rigward tal-identifikazzjoni, il-prevenzjoni, it-tmiem, il-minimizzazzjoni u r-rimedju tal-impatti negattivi, u t-twettiq ta’ komunikazzjoni sinifikattiva mal-partijiet ikkonċernati matul il-proċess kollu tad-diliġenza dovuta. It-terminu “miżuri xierqa” jenħtieġ li jinftiehem bħala li jfisser miżuri li jkunu kapaċi jilħqu l-objettivi tad-diliġenza dovuta, billi jindirizzaw b’mod effettiv l-impatti negattivi b’mod proporzjonat mal-grad ta’ severità u l-probabbiltà tal-impatt negattiv, u raġonevolment disponibbli għall-kumpanija, filwaqt li jitqiesu ċ-ċirkostanzi tal-każ speċifiku, inkluż in-natura u l-firxa tal-impatt negattiv u l-fatturi ta’ riskju rilevanti. Jekk l-informazzjoni meħtieġa, inkluż informazzjoni li titqies bħala sigriet kummerċjali, ma tkunx tista’ tinkiseb b’mod raġonevoli minħabba ostakli fattwali jew legali, pereżempju minħabba li sieħeb kummerċjali jirrifjuta li jipprovdi informazzjoni u ma jkun hemm l-ebda bażi legali biex dan jiġi infurzat, tali ċirkostanzi ma jistgħux jinżammu kontra l-kumpanija, iżda jenħtieġ li din tkun tista’ tispjega għaliex tali informazzjoni ma setgħetx tinkiseb u jenħtieġ li tieħu l-passi meħtieġa u raġonevoli biex tiksibha malajr kemm jista’ jkun.

(41)

Skont l-obbligi ta’ diliġenza dovuta previsti f’din id-Direttiva, jenħtieġ li kumpanija tidentifika u tivvaluta l-impatti negattivi reali jew potenzjali fuq id-drittijiet tal-bniedem u dawk ambjentali. Sabiex ikunu jistgħu jsiru identifikazzjoni komprensiva u valutazzjoni tal-impatti negattivi, jenħtieġ li tali identifikazzjoni u valutazzjoni jkunu bbażati fuq informazzjoni kwantitattiva u kwalitattiva, inkluż id-data diżaggregata rilevanti li tista’ tinkiseb b’mod raġonevoli minn kumpanija. Il-kumpaniji jenħtieġ li jagħmlu użu minn metodi u riżorsi xierqa, inkluż rapporti pubbliċi. Pereżempju, fir-rigward tal-impatti negattivi ambjentali, jenħtieġ li l-kumpanija tikseb informazzjoni dwar il-kundizzjonijiet tal-linja bażi f’siti jew f’faċilitajiet ta’ riskju ogħla fil-katina ta’ attivitajiet tagħha. Bħala parti mill-obbligu ta’ identifikazzjoni tal-impatti negattivi, jenħtieġ li l-kumpaniji jieħdu miżuri xierqa biex jimmappjaw l-operazzjonijiet tagħhom stess, dawk tas-sussidjarji tagħhom u, meta jkunu relatati mal-ktajjen ta’ attivitajiet tagħhom, dawk tas-sħab kummerċjali tagħhom, sabiex jidentifikaw oqsma ġenerali fejn l-impatti negattivi huma l-aktar probabbli li jseħħu u li jkunu l-aktar severi. Abbażi tar-riżultati ta’ tali mmappjar, iwettqu valutazzjoni fil-fond tal-operazzjonijiet tagħhom stess, dawk tas-sussidjarji tagħhom u, meta relatati mal-ktajjen ta’ attivitajiet tagħhom, dawk tas-sħab kummerċjali tagħhom, fl-oqsma fejn ġew identifikati li huma l-aktar probabbli li jseħħu u li jkunu l-aktar severi. Meta tidentifika u tivvaluta l-impatti negattivi, jenħtieġ li l-kumpanija tqis, abbażi ta’ valutazzjoni ġenerali, il-fatturi ta’ riskju rilevanti possibbli, inkluż fatturi ta’ riskju fil-livell tal-kumpanija, bħal jekk is-sieħeb kummerċjali jkunx kumpanija koperta minn din id-Direttiva; fatturi ta’ riskju tal-operazzjonijiet tan-negozju; fatturi ta’ riskju ġeografiċi u kuntestwali, bħal-livell tal-infurzar tal-liġi fir-rigward tat-tip ta’ impatti negattivi; fatturi ta’ riskju tal-prodott u tas-servizz; u fatturi ta’ riskju settorjali. Meta jidentifikaw u jivvalutaw l-impatti negattivi, jenħtieġ li l-kumpaniji jidentifikaw u jivvalutaw ukoll l-impatt tal-mudell u tal-istrateġiji kummerċjali ta’ sieħeb kummerċjali, inkluż il-prattiki tan-negozjar, tal-akkwist u tal-ipprezzar. Bl-għan li jiġi limitat il-piż fuq kumpaniji iżgħar maħluq minn talbiet għal informazzjoni, meta l-informazzjoni meħtieġa għall-identifikazzjoni tal-impatti negattivi tkun tista’ tinkiseb mis-sħab kummerċjali f’livelli differenti tal-ktajjen ta’ attivitajiet tagħhom, jenħtieġ li l-kumpaniji joqogħdu lura fir-rigward tas-sħab kummerċjali li ma jippreżentawx riskji ta’ impatti negattivi u jippreferu, meta jkun raġonevoli, jagħmlu kuntatt direttament għal informazzjoni aktar dettaljata mas-sħab kummerċjali fil-livelli fil-ktajjen ta’ attivitajiet tagħhom fejn, abbażi tal-immappjar, l-impatti negattivi reali jew potenzjali huma l-aktar probabbli li jseħħu. L-identifikazzjoni tal-impatti negattivi jenħtieġ li tinkludi l-valutazzjoni tal-kuntest tad-drittijiet tal-bniedem u ambjentali b’mod dinamiku u f’intervalli regolari: mingħajr dewmien żejjed wara li sseħħ bidla sinifikanti, iżda mill-anqas kull 12-il xahar, tul il-ħajja ta’ attività jew relazzjoni, u kull meta jkun hemm raġunijiet raġonevoli biex wieħed jemmen li jistgħu jinħolqu riskji ġodda. Jenħtieġ li bidla sinifikanti tinftiehem bħala bidla fl-istatus quo tal-operazzjonijiet tal-kumpanija stess, l-operazzjonijiet tas-sussidjarji jew tas-sħab kummerċjali tagħha, l-ambjent legali jew tan-negozju jew kwalunkwe bidla sostanzjali oħra fis-sitwazzjoni tal-kumpanija jew fil-kuntest li fih topera. Eżempji ta’ bidla sinifikanti jistgħu jkunu l-każijiet meta l-kumpanija tibda topera f’settur ekonomiku ġdid jew f’żona ġeografika ġdida, tibda tipproduċi prodotti ġodda jew tbiddel il-mod tal-produzzjoni tal-prodotti eżistenti bl-użu ta’ teknoloġija b’impatti negattivi potenzjalment ogħla, jew tbiddel l-istruttura korporattiva tagħha permezz ta’ ristrutturar jew permezz ta’ fużjonijiet jew akkwiżizzjonijiet. Raġunijiet raġonevoli biex wieħed jemmen li hemm riskji ġodda jistgħu jinħolqu b’modi differenti, inkluż l-apprendiment dwar l-impatt negattiv minn informazzjoni disponibbli pubblikament, permezz tal-involviment tal-partijiet ikkonċernati, jew permezz ta’ notifiki. Jekk, minkejja li jkunu ħadu l-miżuri xierqa biex jidentifikaw l-impatti negattivi, il-kumpaniji ma jkollhomx l-informazzjoni kollha meħtieġa dwar il-ktajjen ta’ attivitajiet tagħhom, jenħtieġ li jkunu jistgħu jispjegaw għalfejn dik l-informazzjoni ma setgħetx tinkiseb u jenħtieġ li jieħdu l-passi meħtieġa u raġonevoli biex jiksbuha malajr kemm jista’ jkun.

(42)

F’żoni affettwati minn kunflitti u f’żoni ta’ riskju għoli, kif definiti f’konformità mar-Regolament (UE) 2017/821, huwa aktar probabbli li jseħħu abbużi tad-drittijiet tal-bniedem u li jkunu severi. Jenħtieġ li l-kumpaniji jqisu dan meta jintegraw id-diliġenza dovuta fil-politiki u fis-sistemi ta’ ġestjoni tar-riskju tagħhom biex jiżguraw li l-kodiċijiet ta’ kondotta u l-proċessi fis-seħħ għat-twettiq tad-diliġenza dovuta jiġu adattati għal żoni affettwati minn kunflitti u żoni ta’ riskju għoli, b’mod li jkun konsistenti mad-dritt umanitarju internazzjonali, kif stabbilit fil-Konvenzjonijiet ta’ Ġinevra tal-1949 u fil-protokolli addizzjonali tagħhom. Jenħtieġ li l-kumpaniji jqisu li tali sitwazzjonijiet jikkostitwixxu fatturi ta’ riskju ġeografiċi u kuntestwali partikolari meta jwettqu valutazzjonijiet fil-fond bħala parti mill-proċess ta’ identifikazzjoni u ta’ valutazzjoni, meta jieħdu miżuri xierqa biex jipprevjenu, jimmitigaw, itemmu u jimminimizzaw l-impatti negattivi identifikati, u meta jikkomunikaw mal-partijiet ikkonċernati. Għal dan l-għan, il-kumpaniji jistgħu jiddependu fuq il-gwida tal-Kummissjoni dwar il-valutazzjoni tal-fatturi ta’ riskju assoċjati ma’ żoni affettwati minn kunflitti u żoni ta’ riskju għoli, li jenħtieġ li tqis il-gwida tal-Programm ta’ Żvilupp tan-NU dwar “Heightened Human Rights Due Diligence for Business in Conflict-Affected Contexts. A Guide” (Diliġenza Dovuta Msaħħa tad-Drittijiet tal-Bniedem għan-Negozju f’Kuntesti Affettwati mill-Kunflitti. Gwida).

(43)

Jenħtieġ li din id-Direttiva tkun mingħajr preġudizzju għar-regoli dwar is-segretezza professjonali applikabbli għall-avukati jew għal professjonisti ċċertifikati oħra li huma awtorizzati jirrappreżentaw lill-klijenti tagħhom fi proċedimenti ġudizzjarji, f’konformità mad-dritt tal-Unjoni u dak nazzjonali.

(44)

Meta kumpanija ma tkunx tista’ tipprevjeni, timmitiga jew ittemm l-impatti negattivi reali u potenzjali kollha identifikati, jew timminimizza l-firxa tagħhom, fl-istess ħin bis-sħiħ, jenħtieġ li tipprijoritizza l-impatti negattivi abbażi tas-severità u tal-probabbiltà tagħhom. Is-severità ta’ impatt negattiv jenħtieġ li tiġi vvalutata abbażi tal-iskala, l-ambitu u l-karattru irrimedjabbli tal-impatt negattiv, filwaqt li titqies il-gravità tal-impatt, inkluż l-għadd ta’ individwi li huma jew li se jiġu affettwati, jew il-firxa tal-ambjent li huwa jew li jista’ jiġi danneġġat jew affettwat b’mod ieħor, l-irriversibbiltà tiegħu u kwalunkwe limitu fuq il-kapaċità ta’ restawr tal-individwi affettwati jew tal-ambjent għal sitwazzjoni ekwivalenti għas-sitwazzjoni tagħhom qabel l-impatt f’perjodu ta’ żmien raġonevoli. Ladarba jiġu indirizzati l-impatti negattivi l-aktar severi u probabbli f’ħin raġonevoli, jenħtieġ li l-kumpanija tindirizza l-impatti negattivi anqas severi u anqas probabbli. Min-naħa l-oħra, l-influwenza attwali jew potenzjali tal-kumpanija fuq is-sħab kummerċjali tagħha, il-livell ta’ involviment tal-kumpanija fl-impatt negattiv, il-prossimità għas-sussidjarja jew is-sieħeb kummerċjali, jew ir-responsabbiltà potenzjali tagħha jenħtieġ li ma jkunux meqjusa fatturi rilevanti fil-prijoritizzazzjoni tal-impatti negattivi.

(45)

Skont l-obbligi ta’ diliġenza dovuta previsti f’din id-Direttiva, jekk kumpanija tidentifika impatti negattivi potenzjali fuq id-drittijiet tal-bniedem jew ambjentali, jenħtieġ li tieħu miżuri xierqa sabiex tipprevenihom jew timmitigahom b’mod adegwat. Sabiex jiġu pprovduti ċarezza u ċertezza legali lill-kumpaniji, jenħtieġ li din id-Direttiva tistipula l-azzjonijiet li jenħtieġ li l-kumpaniji jkunu mistennija jieħdu għall-prevenzjoni u l-mitigazzjoni ta’ impatti negattivi potenzjali, meta jkun rilevanti skont iċ-ċirkostanzi. Meta jiġu vvalutati l-miżuri xierqa għall-prevenzjoni jew għall-mitigazzjoni adegwata tal-impatti negattivi, jenħtieġ li jitqies kif xieraq l-hekk imsejjaħ “livell ta’ involviment tal-kumpanija f’impatt negattiv” f’konformità mal-oqfsa internazzjonali u l-kapaċità tal-kumpanija li tinfluwenza lis-sieħeb kummerċjali li jkun qed jikkawża jew jikkawża b’mod konġunt l-impatt negattiv. Jenħtieġ li l-kumpaniji jieħdu miżuri xierqa biex jipprevjenu jew jimmitigaw l-impatti negattivi li jikkawżaw waħedhom (l-hekk imsejjaħ “li jikkawżaw” l-impatt negattiv kif imsemmi fil-qafas internazzjonali) jew b’mod konġunt mas-sussidjarji jew mas-sħab kummerċjali tagħhom (l-hekk imsejħa “jikkontribwixxu” għall-impatt negattiv kif imsemmi fil-qafas internazzjonali). Dan japplika irrispettivament minn jekk partijiet terzi barra mill-katina ta’ attivitajiet tal-kumpanija humiex qed jikkawżaw ukoll l-impatt negattiv. L-ikkawżar b’mod konġunt tal-impatt negattiv mhuwiex limitat għal implikazzjoni ugwali tal-kumpanija u tas-sussidjarja jew tas-sieħeb kummerċjali tagħha fl-impatt negattiv, iżda jenħtieġ li jkopri l-każijiet kollha tal-atti jew tal-ommissjonijiet tal-kumpanija li jikkawżaw l-impatt negattiv flimkien mal-atti jew mal-ommissjonijiet tas-sussidjarji jew tas-sħab kummerċjali, inkluż meta l-kumpanija tiffaċilita jew tinċentiva b’mod sostanzjali sieħeb kummerċjali biex jikkawża impatt negattiv, jiġifieri, bl-esklużjoni ta’ kontributi minuri jew trivjali. Meta l-kumpaniji ma jkunux qed jikkawżaw l-impatti negattivi li jseħħu fil-ktajjen ta’ attivitajiet tagħhom huma stess jew b’mod konġunt ma’ entitajiet ġuridiċi oħrajn, iżda l-impatt negattiv ikun ikkawżat biss mis-sieħeb kummerċjali tagħhom fil-ktajjen ta’ attivitajiet tal-kumpaniji (l-hekk imsejħa “marbuta direttament” mal-impatt negattiv kif imsemmi fil-qafas internazzjonali), jenħtieġ li dawn xorta waħda jkollhom l-għan li jużaw l-influwenza tagħhom biex jipprevjenu jew jimmitigaw l-impatt negattiv ikkawżat mis-sħab kummerċjali tagħhom jew biex iżidu l-influwenza tagħhom biex jagħmlu dan. L-użu biss tal-kunċett li “jikkawżaw” l-impatt negattiv minflok it-termini msemmija hawn fuq użati fl-oqfsa internazzjonali jevita l-konfużjoni ma’ termini legali eżistenti fis-sistemi legali nazzjonali filwaqt li jkopri l-istess relazzjonijiet kawżali deskritti f’dawn l-oqfsa. F’dan il-kuntest, f’konformità mal-oqfsa internazzjonali, jenħtieġ li l-influwenza tal-kumpanija fuq sieħeb kummerċjali tinkludi, minn naħa, il-kapaċità tagħha li tipperswadi lis-sieħeb kummerċjali sabiex jipprevjeni impatti negattivi, (pereżempju permezz ta’ saħħa fis-suq, ir-rekwiżiti ta’ qabel il-kwalifika jew l-irbit tal-inċentivi kummerċjali mad-drittijiet tal-bniedem u l-prestazzjoni ambjentali), u, min-naħa l-oħra, il-grad ta’ influwenza jew ingranaġġ li l-kumpanija tista’ teżerċita b’mod raġonevoli, pereżempju permezz ta’ kooperazzjoni mas-sieħeb kummerċjali inkwistjoni jew l-involviment ma’ kumpanija oħra li tkun is-sieħeb kummerċjali dirett tas-sieħeb kummerċjali assoċjat mal-impatt negattiv.

(46)

Sabiex jikkonformaw mal-obbligu ta’ prevenzjoni u mitigazzjoni previst f’din id-Direttiva, jenħtieġ li l-kumpaniji jkunu meħtieġa jieħdu l-miżuri xierqa li ġejjin, meta jkun rilevanti. Meta jkun meħtieġ minħabba l-kumplessità tal-miżuri ta’ prevenzjoni, jenħtieġ li il-kumpaniji jiżviluppaw u jimplimentaw pjan ta’ azzjoni ta’ prevenzjoni. Jenħtieġ li l-kumpaniji jfittxu li jiksbu assigurazzjonijiet kuntrattwali minn sieħeb kummerċjali dirett li jkun se jiżgura l-konformità mal-kodiċi ta’ kondotta u, kif meħtieġ, il-pjan ta’ azzjoni ta’ prevenzjoni, inkluż billi jintalbu assigurazzjonijiet kuntrattwali korrispondenti mis-sħab tiegħu sal-punt li l-attivitajiet tagħhom ikunu parti mill-ktajjen ta’ attivitajiet tal-kumpaniji. Jenħtieġ li l-assigurazzjonijiet kuntrattwali jitfasslu biex jiżguraw li r-responsabbiltajiet jitqassmu b’mod xieraq bejn il-kumpanija u s-sħab kummerċjali. Jenħtieġ li l-assigurazzjonijiet kuntrattwali jkunu akkumpanjati minn miżuri xierqa sabiex tiġi vverifikata l-konformità. Madankollu, jenħtieġ li l-kumpanija tkun obbligata biss li tfittex l-assigurazzjonijiet kuntrattwali, peress li l-kisba tagħhom tista’ tiddependi miċ-ċirkostanzi. Sabiex tiġi żgurata prevenzjoni komprensiva tal-impatti negattivi potenzjali, jenħtieġ li l-kumpaniji jagħmlu wkoll investimenti finanzjarji jew mhux finanzjarji, aġġustamenti jew titjib li għandhom l-għan li jipprevjenu impatti negattivi, u jikkollaboraw ma’ kumpaniji oħrajn, f’konformità mad-dritt tal-Unjoni. Meta rilevanti, jenħtieġ li l-kumpaniji jadattaw il-pjanijiet tan-negozju, l-istrateġiji u l-operazzjonijiet ġenerali, inkluż il-prattiki tax-xiri, u jiżviluppaw u jużaw politiki dwar ix-xiri li jikkontribwixxu għall-pagi li jiggarantixxu l-għajxien u l-introjtu għall-fornituri tagħhom, u li ma jinkoraġġux impatti negattivi potenzjali fuq id-drittijiet tal-bniedem jew l-ambjent. Sabiex iwettqu d-diliġenza dovuta tagħhom b’mod effettiv u effiċjenti, jenħtieġ li l-kumpaniji jagħmlu wkoll il-modifiki meħtieġa tal-prattiki tad-disinn u tad-distribuzzjoni tagħhom, jew itejbuhom, sabiex jindirizzaw l-impatti negattivi li jirriżultaw kemm fil-parti upstream kif ukoll fil-parti downstream tal-ktajjen ta’ attivitajiet tagħhom, qabel u wara li jkun sar il-prodott. L-adozzjoni u l-adattament ta’ tali prattiki, kif meħtieġ, jistgħu jkunu partikolarment rilevanti għall-kumpanija, sabiex jiġi evitat li jkun hemm impatt negattiv mill-ewwel. Tali miżuri jistgħu jkunu rilevanti wkoll sabiex jiġu indirizzati l-impatti negattivi li huma kkawżati b’mod konġunt mill-kumpanija u mis-sħab kummerċjali tagħha, pereżempju minħabba l-iskadenzi jew l-ispeċifikazzjonijiet imposti fuqhom mill-kumpanija. Barra minn hekk, permezz ta’ kondiviżjoni aħjar tal-valur tul il-katina tal-attivitajiet, il-prattiki tax-xiri jew tad-distribuzzjoni responsabbli jikkontribwixxu għall-ġlieda kontra t-tħaddim tat-tfal, li spiss iseħħ f’pajjiżi jew territorji b’livelli għoljin ta’ faqar. Jenħtieġ li l-kumpaniji jipprovdu wkoll appoġġ immirat u proporzjonat għal intrapriża żgħira u ta’ daqs medju (SME) li tkun sieħeb kummerċjali tal-kumpanija, fejn meħtieġ fid-dawl tar-riżorsi, l-għarfien u l-limitazzjonijiet tal-SME, inkluż billi jipprovdu jew jippermettu aċċess għat-tisħiħ tal-kapaċitajiet, għat-taħriġ jew għat-titjib tas-sistemi ta’ ġestjoni, u, meta l-konformità mal-kodiċi ta’ kondotta jew mal-pjan ta’ azzjoni preventiva tipperikola l-vijabbiltà tal-SME, jipprovdu appoġġ finanzjarju mmirat u proporzjonat, bħal finanzjament dirett, self b’imgħax baxx, garanziji ta’ akkwist kontinwu, jew assistenza fl-iżgurar tal-finanzjament. Jenħtieġ li l-kunċett tal-“ipperikolar tal-vijabbiltà ta’ SME” jiġi interpretat bħala li possibbilment jikkawża falliment tal-SME jew li jqiegħed lill-SME f’sitwazzjoni fejn il-falliment ikun imminenti.

(47)

L-indirizzar ta’ prattiki ta’ xiri dannużi u pressjonijiet fuq il-produtturi fir-rigward tal-prezzijiet, b’mod partikolari operaturi iżgħar, huwa speċjalment importanti fir-rigward tal-bejgħ ta’ prodotti agrikoli u tal-ikel. Sabiex jiġu indirizzati l-iżbilanċi tal-poter fis-settur agrikolu u jiġu żgurati prezzijiet ġusti fil-ħoloq kollha fil-katina tal-provvista tal-ikel u tissaħħaħ il-pożizzjoni tal-bdiewa, jenħtieġ li l-proċessuri kbar tal-ikel u l-bejjiegħa bl-imnut jadattaw il-prattiki tax-xiri tagħhom, u jiżviluppaw u jużaw politiki tax-xiri li jikkontribwixxu għal pagi u introjti li jiggarantixxu l-għajxien għall-fornituri tagħhom. Billi tapplika biss għall-imġiba fin-negozju tal-akbar operaturi, jiġifieri, dawk b’fatturat nett dinji ta’ aktar minn EUR 450 000 000, din id-Direttiva jenħtieġ li tkun ta’ benefiċċju għall-produtturi agrikoli b’anqas saħħa ta’ negozjar. Barra minn hekk, minħabba li l-kumpaniji ffurmati f’konformità mad-dritt ta’ pajjiż terz huma ugwalment soġġetti għal din id-Direttiva, dan jipproteġi lill-produtturi agrikoli fl-Unjoni kontra kompetizzjoni inġusta u kontra prattiki dannużi minn operaturi stabbiliti mhux biss fl-Unjoni iżda wkoll barra minnha.

(48)

Sabiex tiġi riflessa l-firxa sħiħa ta’ opzjonijiet għall-kumpanija f’każijiet fejn l-impatti negattivi potenzjali ma jkunux jistgħu jiġu indirizzati mill-miżuri ta’ prevenzjoni jew mitigazzjoni deskritti, jenħtieġ li din id-Direttiva tirreferi wkoll għall-possibbiltà li l-kumpanija tfittex assigurazzjonijiet kuntrattwali mis-sieħeb kummerċjali indirett, bil-għan li tinkiseb konformità mal-kodiċi ta’ kondotta tal-kumpanija jew ma’ pjan ta’ azzjoni preventiva, u twettaq miżuri xierqa sabiex tiġi vverifikata l-konformità tas-sieħeb kummerċjali indirett mal-assigurazzjonijiet kuntrattwali.

(49)

Huwa possibbli li l-prevenzjoni tal-impatti negattivi potenzjali tkun teħtieġ kollaborazzjoni ma’ kumpanija oħra, pereżempju, fil-livell ta’ sieħeb kummerċjali indirett ma’ kumpanija, li għandha relazzjoni kuntrattwali diretta mas-sieħeb kummerċjali indirett inkwistjoni. F’xi każijiet, kollaborazzjoni ma’ entitajiet oħra tista’ tkun l-uniku mod realistiku sabiex jiġu prevenuti impatti negattivi potenzjali saħansitra meta dawn jiġu kkawżati minn sħab kummerċjali diretti jekk l-influwenza tal-kumpanija ma tkunx biżżejjed. Jenħtieġ li l-kumpanija tikkollabora mal-entità li tista’ tipprevjeni jew tnaqqas bl-aktar mod effettiv l-impatti negattivi potenzjali waħedha jew b’mod konġunt mal-kumpanija, jew ma’ entitajiet ġuridiċi oħrajn, filwaqt li tirrispetta d-dritt applikabbli, b’mod partikolari d-dritt tal-kompetizzjoni.

(50)

Sabiex jiżguraw li l-miżuri xierqa għall-prevenzjoni jew il-mitigazzjoni tal-impatti negattivi potenzjali jkunu effettivi, jenħtieġ li l-kumpaniji jipprijoritizzaw l-involviment mas-sħab kummerċjali fil-ktajjen ta’ attivitajiet tagħhom, minflok ma jitterminaw ir-relazzjoni kummerċjali, bħala l-aħħar rimedju wara li jippruvaw mingħajr suċċess li jipprevjenu u jnaqqsu impatti negattivi potenzjali. Madankollu, jenħtieġ ukoll li din id-Direttiva, għal każijiet fejn l-impatti negattivi potenzjali ma jkunux jistgħu jiġu indirizzati b’tali miżuri xierqa, tirreferi għall-obbligu għall-kumpaniji, bħala l-aħħar rimedju, li jżommu lura milli jidħlu f’relazzjonijiet ġodda jew milli jestendu relazzjonijiet eżistenti mas-sieħeb inkwistjoni u, meta jkun hemm prospett raġonevoli ta’ bidla, billi jużaw jew iżidu l-ingranaġġ tal-kumpanija permezz tas-sospensjoni temporanja tar-relazzjoni kummerċjali fir-rigward tal-attivitajiet ikkonċernati, jadottaw u jimplimentaw pjan ta’ azzjoni preventiva msaħħaħ għall-impatt negattiv speċifiku mingħajr dewmien żejjed inkluż skeda ta’ żmien speċifika u xierqa għall-adozzjoni u l-implimentazzjoni tal-azzjonijiet kollha fiha, li matulha l-kumpanija tista’ tfittex ukoll sħab kummerċjali alternattivi. Il-fatturi li jiddeterminaw l-adegwatezza tal-iskeda ta’ żmien għall-adozzjoni u l-implimentazzjoni ta’ tali azzjonijiet jistgħu jinkludu s-severità tal-impatt negattiv, il-ħtieġa li jiġu identifikati u jittieħdu passi għall-prevenzjoni jew il-mitigazzjoni ta’ kwalunkwe impatt negattiv addizzjonali, inkluż l-impatti fuq l-SMEs jew is-sidien żgħar. Jenħtieġ li l-kumpaniji jissospendu r-relazzjonijiet kummerċjali tagħhom mas-sieħeb kummerċjali, u b’hekk jiżdied l-ingranaġġ tagħhom u jiżdiedu l-possibbiltajiet li l-impatt jiġi indirizzat. Meta ma jkun hemm l-ebda aspettattiva raġonevoli li dawn l-isforzi jirnexxu, pereżempju, f’sitwazzjonijiet ta’ xogħol furzat impost mill-istat, jew meta l-implimentazzjoni tal-pjan ta’ azzjoni preventiva msaħħaħ tonqos milli tipprevjeni jew timmitiga l-impatt negattiv, jenħtieġ li l-kumpanija tkun meħtieġa tittermina r-relazzjoni kummerċjali fir-rigward tal-attivitajiet ikkonċernati jekk l-impatt negattiv potenzjali jkun sever. Sabiex il-kumpaniji jkunu jistgħu jissodisfaw dak l-obbligu, jenħtieġ li l-Istati Membri jipprevedu d-disponibbiltà ta’ għażla li jtemmu r-relazzjoni kummerċjali f’kuntratti rregolati mil-liġijiet tagħhom. Meta tiddeċiedi li tittermina jew tissospendi relazzjoni kummerċjali, jenħtieġ li l-kumpanija tivvaluta jekk l-impatti negattivi ta’ dan jistgħux ikunu raġonevolment mistennija jkunu manifestament aktar severi mill-impatt negattiv li ma setax jiġi prevenut jew minimizzat b’mod adegwat. Meta l-kumpaniji jissospendu temporanjament jew jitterminaw ir-relazzjoni kummerċjali, jenħtieġ li jieħdu passi biex jipprevjenu, jimmitigaw jew itemmu l-impatti tas-sospensjoni jew tat-terminazzjoni, jipprovdu avviż raġonevoli lis-sieħeb kummerċjali u jżommu dik id-deċiżjoni taħt rieżami. Huwa possibbli li l-prevenzjoni tal-impatti negattivi fil-livell tar-relazzjonijiet kummerċjali indiretti tirrikjedi kollaborazzjoni ma’ entità oħra. F’xi każijiet, kollaborazzjoni ma’ kumpanija oħra tista’ tkun l-uniku mod realistiku sabiex jiġu prevenuti impatti negattivi reali fil-livell ta’ relazzjonijiet kummerċjali indiretti, b’mod partikolari meta s-sieħeb kummerċjali indirett ma jkunx lest jidħol f’kuntratt mal-kumpanija.

(51)

Għalkemm l-impriżi finanzjarji regolati huma soġġetti biss għal obbligi ta’ diliġenza dovuta għall-parti upstream tal-ktajjen ta’ attivitajiet tagħhom, l-ispeċifiċitajiet tas-servizzi finanzjarji kif ukoll il-Linji Gwida għall-MNE jipprovdu indikazzjonijiet tat-tipi ta’ miżuri xierqa u effettivi li l-impriżi finanzjarji jeħtiġilhom jieħdu fil-proċessi ta’ diliġenza dovuta. Kif inhu enfasizzat ukoll fil-Linji Gwida għall-MNE, l-ispeċifiċitajiet tas-servizzi finanzjarji jeħtieġ li jiġu rikonoxxuti. L-impriżi finanzjarji regolati huma mistennija jqisu l-impatti negattivi u jużaw l-hekk imsejjaħ “ingranaġġ” tagħhom biex jinfluwenzaw lill-kumpaniji. L-eżerċizzju tad-drittijiet tal-azzjonisti jista’ jkun mod kif jiġi eżerċitat l-ingranaġġ.

(52)

Fir-rigward tas-sħab kummerċjali diretti u indiretti, l-inizjattivi tal-industrija u ta’ diversi partijiet ikkonċernati jistgħu jgħinu sabiex jinħoloq ingranaġġ addizzjonali biex jiġu identifikati, mitigati u prevenuti l-impatti negattivi. Għalhekk jenħtieġ li jkun possibbli li l-kumpaniji jipparteċipaw f’inizjattivi bħal dawn sabiex jappoġġaw l-implimentazzjoni tal-obbligi stipulati fl-Artikoli 7 sa 16 ta’ din id-Direttiva sal-punt li tali inizjattivi jkunu xierqa sabiex jappoġġaw it-twettiq ta’ dawk l-obbligi. It-tifsira tat-terminu “inizjattivi” hija waħda wiesgħa u tinkludi taħlita ta’ proċeduri, għodod u mekkaniżmi volontarji ta’ diliġenza dovuta, żviluppati u ssorveljati minn gvernijiet, assoċjazzjonijiet tal-industrija, organizzazzjonijiet interessati, inkluż organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili, jew gruppi jew kombinazzjonijiet tagħhom, li l-kumpaniji jistgħu jipparteċipaw fihom sabiex jappoġġaw l-implimentazzjoni tal-obbligi ta’ diliġenza dovuta. Il-kumpaniji jistgħu, wara li jkunu vvalutaw l-adegwatezza tagħhom, jagħmlu użu minn jew jingħaqdu ma’ analiżi tar-riskju rilevanti mwettqa mill-industrija jew minn inizjattivi ta’ diversi partijiet ikkonċernati jew minn membri ta’ dawk l-inizjattivi u jistgħu jieħdu jew jingħaqdu ma’ miżuri xierqa effettivi permezz ta’ tali inizjattivi. Meta jagħmlu dan, jenħtieġ li l-kumpaniji jimmonitorjaw l-effettività ta’ tali miżuri u jkomplu jieħdu miżuri xierqa fejn meħtieġ biex jiżguraw it-twettiq tal-obbligi tagħhom. Sabiex tiġi żgurata informazzjoni sħiħa dwar tali inizjattivi, jenħtieġ li din id-Direttiva tirreferi wkoll għall-possibbiltà li l-Kummissjoni u l-Istati Membri jiffaċilitaw it-tixrid ta’ informazzjoni dwar tali inizjattivi u r-riżultati tagħhom. Jenħtieġ li l-Kummissjoni, f’kollaborazzjoni mal-Istati Membri, toħroġ gwida li tistipula kriterji tal-idoneità u metodoloġija biex il-kumpaniji jivvalutaw l-idoneità tal-inizjattivi tal-industrija u ta’ diversi partijiet ikkonċernati. Il-kumpaniji jistgħu jużaw ukoll verifika minn parti terza indipendenti dwar il-kumpaniji u mill-kumpaniji fil-ktajjen ta’ attivitajiet tagħhom biex jappoġġaw l-implimentazzjoni tal-obbligi tad-diliġenza dovuta sa fejn tali verifika tkun xierqa biex tappoġġa t-twettiq tal-obbligi rilevanti. Il-verifika minn parti terza indipendenti tista’ titwettaq minn kumpaniji oħra jew minn inizjattiva tal-industrija jew ta’ diversi partijiet ikkonċernati. Jenħtieġ li l-verifikaturi terzi indipendenti jaġixxu b’oġġettività u indipendenza sħiħa mill-kumpanija, ikunu ħielsa minn kwalunkwe kunflitt ta’ interess, jibqgħu ħielsa minn influwenza esterna, kemm jekk diretta kif ukoll indiretta, u jenħtieġ li jżommu lura minn kwalunkwe azzjoni li ma tkunx kompatibbli mal-indipendenza tagħhom. Skont in-natura tal-impatt negattiv, jenħtieġ li jkollhom esperjenza u kompetenza fi kwistjonijiet ambjentali jew tad-drittijiet tal-bniedem u jenħtieġ li jkunu responsabbli għall-kwalità u l-affidabbiltà tal-verifika. Il-Kummissjoni, f’kollaborazzjoni mal-Istati Membri, jenħtieġ li toħroġ gwida li tistipula l-kriterji tal-idoneità u metodoloġija biex il-kumpaniji jivvalutaw l-idoneità tal-verifikaturi terzi, u gwida għall-monitoraġġ tal-akkuratezza, l-effettività u l-integrità tal-verifika minn parti terza. Din il-gwida hija essenzjali biex jiġu indirizzati n-nuqqasijiet tal-awditi ineffettivi. Jenħtieġ li l-kumpaniji li jipparteċipaw f’inizjattivi tal-industrija jew ta’ diversi partijiet ikkonċernati jew li jużaw verifika minn parti terza jew klawżoli kuntrattwali biex jappoġġaw l-implimentazzjoni tal-obbligi tad-diliġenza dovuta tagħhom xorta waħda jkunu jistgħu jiġu penalizzati jew jinstabu responsabbli għall-ksur ta’ din id-Direttiva u għad-dannu mġarrab mill-vittmi b’riżultat ta’ dan.

(53)

Skont l-obbligi ta’ diliġenza dovuta previsti f’din id-Direttiva, jekk kumpanija tidentifika impatti negattivi reali fuq id-drittijiet tal-bniedem jew ambjentali, jenħtieġ li tieħu miżuri xierqa sabiex dawk jintemmu. Jista’ jkun mistenni li kumpanija tkun tista’ ttemm l-impatti negattivi reali fl-operazzjonijiet tagħha stess u f’dawk tas-sussidjarji tagħha. Madankollu, jenħtieġ li jiġi ċċarat li, meta l-impatti negattivi ma jkunux jistgħu jintemmu, jenħtieġ li l-kumpaniji jimminimizzaw il-firxa ta’ tali impatti. Jenħtieġ li l-minimizzazzjoni tal-firxa tal-impatti negattivi tirrikjedi riżultat li jkun l-eqreb possibbli sabiex l-impatt negattiv jintemm. Għalhekk, jenħtieġ li perjodikament il-kumpanija tivvaluta mill-ġdid iċ-ċirkostanzi li żammewha milli ttemm l-impatt negattiv, u jekk l-impatt negattiv jistax jintemm. Sabiex jiġu pprovduti ċarezza u ċertezza legali lill-kumpaniji, jenħtieġ li din id-Direttiva tispeċifika liema azzjonijiet jenħtieġ li l-kumpaniji jkunu meħtieġa jieħdu sabiex itemmu l-impatti negattivi fuq id-drittijiet tal-bniedem u dawk ambjentali u jimminimizzaw il-firxa tagħhom, meta jkun rilevanti skont iċ-ċirkostanzi. Meta jiġu vvalutati l-miżuri xierqa biex jintemmu l-impatti negattivi jew biex tiġi mminimizzata l-firxa tagħhom, jenħtieġ li jitqies kif xieraq l-hekk imsejjaħ “livell ta’ involviment tal-kumpanija f’impatt negattiv” f’konformità mal-oqfsa internazzjonali u l-kapaċità tal-kumpanija li tinfluwenza lis-sieħeb kummerċjali li jkun qed jikkawża jew jikkawża b’mod konġunt l-impatt negattiv. Jenħtieġ li l-kumpaniji jieħdu miżuri xierqa biex itemmu l-impatti negattivi li jikkawżaw waħedhom (l-hekk imsejjaħ “li jikkawżaw” l-impatt negattiv kif imsemmi fil-qafas internazzjonali) jew b’mod konġunt mas-sussidjarji jew mas-sħab kummerċjali tagħhom (l-hekk imsejħa “jikkontribwixxu” għall-impatt negattiv kif imsemmi fil-qafas internazzjonali) jew biex jimminimizzaw il-firxa tagħhom. Dan japplika irrispettivament minn jekk partijiet terzi barra mill-katina ta’ attivitajiet tal-kumpanija humiex qed jikkawżaw ukoll l-impatt negattiv.L-ikkawżar b’mod konġunt tal-impatt negattiv mhuwiex limitat għal implikazzjoni ugwali tal-kumpanija u tas-sussidjarja jew tas-sieħeb kummerċjali tagħha fl-impatt negattiv, iżda jenħtieġ li jkopri l-każijiet kollha tal-atti jew tal-ommissjonijiet tal-kumpanija li jikkawżaw l-impatt negattiv flimkien mal-atti jew mal-ommissjonijiet tas-sussidjarji jew tas-sħab kummerċjali, inkluż meta l-kumpanija tiffaċilita jew tinċentiva b’mod sostanzjali sieħeb kummerċjali biex jikkawża impatt negattiv, jiġifieri, bl-esklużjoni ta’ kontributi minuri jew trivjali. Meta l-kumpaniji ma jkunux qed jikkawżaw l-impatti negattivi li jseħħu fil-ktajjen ta’ attivitajiet tagħhom huma stess jew b’mod konġunt ma’ entitajiet ġuridiċi oħrajn, iżda l-impatt negattiv ikun ikkawżat biss mis-sieħeb kummerċjali tagħhom fil-ktajjen ta’ attivitajiet tal-kumpaniji (l-hekk imsejħa “marbuta direttament” mal-impatt negattiv kif imsemmi fil-qafas internazzjonali), jenħtieġ li dawn xorta waħda jkollhom l-għan li jużaw l-influwenza tagħhom biex itemmu l-impatt negattiv ikkawżat mis-sussidjarji jew mis-sħab kummerċjali tagħhom jew jimminimizzaw il-firxa tagħhom jew biex iżidu l-influwenza tagħhom biex jagħmlu dan. L-użu biss tal-kunċett li “jikkawżaw” l-impatt negattiv minflok it-termini msemmija hawn fuq użati fl-oqfsa internazzjonali jevita l-konfużjoni ma’ termini legali eżistenti fis-sistemi legali nazzjonali filwaqt li jkopri l-istess relazzjonijiet kawżali kif deskritti f’dawk l-oqfsa. F’dan il-kuntest, f’konformità mal-oqfsa internazzjonali, jenħtieġ li l-influwenza tal-kumpanija fuq sieħeb kummerċjali tinkludi, minn naħa, il-kapaċità tagħha li tipperswadi lis-sieħeb kummerċjali sabiex itemm l-impatti negattivi jew jimminimizza l-firxa tagħhom (pereżempju permezz ta’ saħħa fis-suq, ir-rekwiżiti ta’ qabel il-kwalifika jew l-irbit tal-inċentivi kummerċjali mad-drittijiet tal-bniedem u l-prestazzjoni ambjentali) u, min-naħa l-oħra, il-grad ta’ influwenza jew ingranaġġ li l-kumpanija tista’ teżerċita b’mod raġonevoli, pereżempju, permezz ta’ kooperazzjoni mas-sieħeb kummerċjali inkwistjoni jew l-involviment ma’ kumpanija oħra li tkun is-sieħeb kummerċjali dirett tas-sieħeb kummerċjali assoċjat mal-impatt negattiv.

(54)

Sabiex jikkonformaw mal-obbligu li jtemmu l-impatti negattivi reali jew li jimminimizzaw il-firxa tagħhom previst f’din id-Direttiva, jenħtieġ li l-kumpaniji jkunu meħtieġa jieħdu l-miżuri xierqa li ġejjin, meta jkun rilevanti. Meta jkun neċessarju minħabba l-fatt li l-impatt negattiv ma jkunx jista’ jintemm minnufih, jenħtieġ li l-kumpaniji jiżviluppaw u jimplimentaw pjan ta’ azzjoni korrettiva. Jenħtieġ li l-kumpaniji jfittxu li jiksbu assigurazzjonijiet kuntrattwali minn sieħeb kummerċjali dirett li jkun se jiżgura l-konformità mal-kodiċi ta’ kondotta u, kif meħtieġ, il-pjan ta’ azzjoni korrettiva, inkluż billi jintalbu assigurazzjonijiet kuntrattwali korrispondenti mis-sħab tiegħu sal-punt li l-attivitajiet tagħhom ikunu parti mill-ktajjen ta’ attivitajiet tal-kumpaniji. Jenħtieġ li l-assigurazzjonijiet kuntrattwali jitfasslu biex jiżguraw li r-responsabbiltajiet jitqassmu b’mod xieraq bejn il-kumpanija u s-sħab kummerċjali. Jenħtieġ li l-assigurazzjonijiet kuntrattwali jkunu akkumpanjati minn miżuri xierqa sabiex tiġi vverifikata l-konformità. Madankollu, jenħtieġ li l-kumpanija tkun obbligata biss li tfittex l-assigurazzjonijiet kuntrattwali, peress li l-kisba tagħhom tista’ tiddependi miċ-ċirkostanzi. Jenħtieġ li l-kumpaniji jagħmlu wkoll investimenti finanzjarji jew mhux finanzjarji, aġġustamenti jew titjib bl-għan li jwaqqfu l-impatti negattivi jew jimminimizzaw il-firxa tagħhom, u jikkollaboraw ma’ kumpaniji oħra, f’konformità mad-dritt tal-Unjoni. Meta rilevanti, jenħtieġ li l-kumpaniji jadattaw il-pjanijiet tan-negozju, l-istrateġiji u l-operazzjonijiet ġenerali, inkluż il-prattiki tax-xiri, u jiżviluppaw u jużaw politiki dwar ix-xiri li jikkontribwixxu għall-pagi li jiggarantixxu l-għajxien u l-introjtu għall-fornituri tagħhom, u li ma jinkoraġġux impatti negattivi reali fuq id-drittijiet tal-bniedem jew l-ambjent. Sabiex iwettqu d-diliġenza dovuta tagħhom b’mod effettiv u effiċjenti, jenħtieġ li l-kumpaniji jagħmlu wkoll il-modifiki meħtieġa tal-prattiki tad-disinn u tad-distribuzzjoni tagħhom, jew itejbuhom, sabiex jindirizzaw l-impatti negattivi li jirriżultaw kemm fil-parti upstream kif ukoll fil-parti downstream tal-ktajjen ta’ attivitajiet tagħhom, qabel u wara li jkun sar il-prodott. L-adozzjoni u l-adattament ta’ tali prattiki, kif meħtieġ, jistgħu jkunu partikolarment rilevanti għall-kumpanija sabiex jiġi evitat li jkun hemm impatt negattiv sa mill-bidu nett. Tali miżuri jistgħu jkunu rilevanti wkoll sabiex jiġu indirizzati l-impatti negattivi li huma kkawżati b’mod konġunt mill-kumpanija u mis-sħab kummerċjali tagħha, pereżempju minħabba l-iskadenzi jew l-ispeċifikazzjonijiet imposti fuqhom mill-kumpanija. Barra minn hekk, permezz ta’ kondiviżjoni aħjar tal-valur tul il-katina tal-attivitajiet, il-prattiki tax-xiri jew tad-distribuzzjoni responsabbli jikkontribwixxu għall-ġlieda kontra t-tħaddim tat-tfal, li spiss iseħħ f’pajjiżi jew territorji b’livelli għoljin ta’ faqar. Jenħtieġ li l-kumpaniji jipprovdu wkoll appoġġ immirat u proporzjonat għal SME li tkun sieħeb kummerċjali tal-kumpanija, fejn meħtieġ fid-dawl tar-riżorsi, l-għarfien u l-limitazzjonijiet tal-SME, inkluż billi jipprovdu jew jippermettu aċċess għat-tisħiħ tal-kapaċitajiet, għat-taħriġ jew għat-titjib tas-sistemi ta’ ġestjoni, u, meta l-konformità mal-kodiċi ta’ kondotta jew mal-pjan ta’ azzjoni korrettiva tipperikola l-vijabbiltà tal-SME, jipprovdu appoġġ finanzjarju mmirat u proporzjonat, bħal finanzjament dirett, self b’imgħax baxx, garanziji ta’ akkwist kontinwu, jew assistenza fl-iżgurar tal-finanzjament. Jenħtieġ li l-kunċett tal-“ipperikolar tal-vijabbiltà ta’ SME” jiġi interpretat bħala li possibbilment jikkawża falliment tal-SME jew li jqiegħed lill-SME f’sitwazzjoni fejn il-falliment ikun imminenti.

(55)

Sabiex tiġi riflessa l-firxa sħiħa ta’ opzjonijiet għall-kumpanija f’każijiet fejn l-impatti negattivi reali ma jkunux jistgħu jiġu indirizzati mill-miżuri deskritti, jenħtieġ li din id-Direttiva tirreferi wkoll għall-possibbiltà li l-kumpanija tfittex li tikseb assigurazzjonijiet kuntrattwali mas-sieħeb kummerċjali indirett, bil-għan li tinkiseb konformità mal-kodiċi ta’ kondotta tal-kumpanija jew ma’ pjan ta’ azzjoni korrettiva, u twettaq miżuri xierqa sabiex tiġi vverifikata l-konformità tas-sieħeb kummerċjali indirett mal-assigurazzjonijiet kuntrattwali.

(56)

Meta jinkisbu assigurazzjonijiet kuntrattwali minn SME li tkun sieħeb kummerċjali indirett, jenħtieġ li l-kumpaniji jivvalutaw jekk jenħtieġx li l-assigurazzjonijiet kuntrattwali jkunu akkumpanjati minn miżuri xierqa għall-SMEs. Meta l-SME titlob li tħallas parti mill-kost, jew bi ftehim mal-kumpanija, jenħtieġ li l-SME tkun tista’ taqsam ir-riżultati tal-verifika ma’ kumpaniji oħra.

(57)

Sabiex jiżguraw il-miżuri xierqa biex jintemmu jew jiġu minimizzati l-impatti negattivi reali jkunu effettivi, jenħtieġ li l-kumpaniji jipprijoritizzaw il-komunikazzjoni mas-sħab kummerċjali fil-ktajjen ta’ attivitajiet tagħhom, minflok ma jitterminaw ir-relazzjoni kummerċjali, bħala l-aħħar rimedju wara li jkunu ppruvaw mingħajr suċċess li jtemmu l-impatti negattivi reali jew li jimminimizzaw il-firxa tagħhom. Madankollu, jenħtieġ li din id-Direttiva, għal każijiet fejn l-impatti negattivi reali ma jkunux jistgħu jintemmu jew il-firxa tagħhom ma tistax tiġi minimizzata b’mod adegwat permezz ta’ tali miżuri xierqa, tirreferi wkoll għall-obbligu li l-kumpaniji, bħala l-aħħar rimedju, iżommu lura milli jidħlu f’relazzjonijiet ġodda jew milli jestendu relazzjonijiet eżistenti mas-sieħeb inkwistjoni u, meta jkun hemm prospett raġonevoli ta’ bidla, billi jużaw jew iżidu l-ingranaġġ tal-kumpanija permezz tas-sospensjoni temporanja tar-relazzjoni kummerċjali fir-rigward tal-attivitajiet ikkonċernati, jadottaw u jimplimentaw pjan ta’ azzjoni korrettiva msaħħaħ għall-impatt negattiv speċifiku mingħajr dewmien żejjed inkluż skeda ta’ żmien speċifika u xierqa għall-adozzjoni u l-implimentazzjoni tal-azzjonijiet kollha fiha, li matulha l-kumpanija tista’ tfittex ukoll sħab kummerċjali alternattivi. Il-fatturi li jiddeterminaw l-adegwatezza tal-iskeda ta’ żmien għall-adozzjoni u l-implimentazzjoni ta’ dawk l-azzjonijiet jistgħu jinkludu s-severità tal-impatt negattiv, il-ħtieġa li jiġu identifikati u jittieħdu passi biex jintemm kwalunkwe impatt negattiv addizzjonali jew tiġi minimizzata l-firxa tiegħu, kif ukoll l-impatti fuq l-SMEs jew is-sidien żgħar. Jenħtieġ li l-kumpaniji jissospendu r-relazzjonijiet kummerċjali tagħhom mas-sieħeb kummerċjali, u b’hekk jiżdied l-ingranaġġ tagħhom u jiżdiedu l-possibbiltajiet li l-impatt jiġi indirizzat. Meta ma jkun hemm l-ebda aspettattiva raġonevoli li dawk l-isforzi jirnexxu, pereżempju, f’sitwazzjonijiet ta’ xogħol furzat impost mill-istat, jew meta l-implimentazzjoni tal-pjan ta’ azzjoni korrettiva msaħħaħ tonqos milli ttemm l-impatt negattiv jew timminimizza l-firxa tiegħu, jenħtieġ li l-kumpanija tkun meħtieġa tittermina r-relazzjoni kummerċjali fir-rigward tal-attivitajiet ikkonċernati jekk l-impatt negattiv reali jkun sever. Sabiex il-kumpaniji jkunu jistgħu jissodisfaw dak l-obbligu, jenħtieġ li l-Istati Membri jipprevedu d-disponibbiltà ta’ għażla li jtemmu r-relazzjoni kummerċjali f’kuntratti rregolati mil-liġijiet tagħhom. Meta tiddeċiedi li tittermina jew tissospendi relazzjoni kummerċjali, jenħtieġ li l-kumpanija tivvaluta jekk l-impatti negattivi ta’ dan jistgħux ikunu raġonevolment mistennija jkunu manifestament aktar severi mill-impatt negattiv li ma setax jintemm jew li l-firxa tiegħu ma setgħetx tiġi minimizzata b’mod adegwat. Meta l-kumpaniji jissospendu temporanjament jew jitterminaw ir-relazzjoni kummerċjali, jenħtieġ li jieħdu passi biex jipprevjenu, jimmitigaw jew itemmu l-impatti tas-sospensjoni jew tat-terminazzjoni, jipprovdu avviż raġonevoli lis-sieħeb kummerċjali u jżommu dik id-deċiżjoni taħt rieżami. Huwa possibbli li t-tmiem tal-impatti negattivi fil-livell tar-relazzjonijiet kummerċjali indiretti jirrikjedi kollaborazzjoni ma’ entità oħra. F’xi każijiet, kollaborazzjoni ma’ kumpanija oħra tista’ tkun l-uniku mod realistiku sabiex jintemmu impatti negattivi reali fil-livell ta’ relazzjonijiet kummerċjali indiretti, b’mod partikolari meta s-sieħeb kummerċjali indirett ma jkunx lest jidħol f’kuntratt mal-kumpanija.

(58)

Meta kumpanija tkun ikkawżat jew ikkawżat b’mod konġunt impatt negattiv reali, jenħtieġ li l-kumpanija tipprovdi rimedju. It-terminu “rimedju” jfisser ir-restituzzjoni tal-persuna jew il-persuni, il-komunitajiet jew l-ambjent affettwati lejn sitwazzjoni ekwivalenti jew qrib kemm jista’ jkun tas-sitwazzjoni li kienu jkunu fiha li kieku l-impatt negattiv reali ma seħħx, proporzjonat għall-implikazzjoni tal-kumpanija fl-impatt negattiv, inkluż permezz ta’ kumpens finanzjarju jew mhux finanzjarju pprovdut mill-kumpanija lill-persuna jew lill-persuni affettwati mill-impatt negattiv reali u, fejn applikabbli, ir-rimborż tal-kostijiet imġarrba mill-awtoritajiet pubbliċi għal kwalunkwe miżura ta’ rimedju meħtieġa. Jenħtieġ li l-Istati Membri jiżguraw li l-partijiet ikkonċernati affettwati minn impatt negattiv ma jkunux meħtieġa jfittxu rimedju qabel ma jippreżentaw talbiet fil-qorti. Jenħtieġ li l-Istati Membri jiżguraw li, meta l-kumpanija tonqos milli tipprovdi rimedju f’każ li tkun ikkawżat jew ikkawżat b’mod konġunt l-impatt negattiv reali, l-awtorità superviżorja kompetenti jkollha s-setgħa, fuq inizjattiva proprja jew bħala riżultat ta’ tħassib sostanzjat ikkomunikat lilha f’konformità ma’ din id-Direttiva, li tordna lill-kumpanija tipprovdi rimedju xieraq. Dan huwa mingħajr preġudizzju f’tali sitwazzjoni għall-impożizzjoni ta’ penali għall-ksur ta’ dispożizzjonijiet tad-dritt nazzjonali adottati skont din id-Direttiva u għat-tfittxija tar-responsabbiltà ċivili quddiem qorti nazzjonali. Meta l-impatt negattiv reali jiġi kkawżat biss mis-sieħeb kummerċjali tal-kumpanija, il-kumpanija tista’ tipprovdi rimedju volontarju. Il-kumpanija tista’ tuża wkoll il-kapaċità tagħha li tinfluwenza lis-sieħeb kummerċjali li jikkawża jew jikkawża b’mod konġunt l-impatt negattiv sabiex jippermetti r-rimedju.

(59)

Jenħtieġ li l-kumpaniji jipprovdu l-possibbiltà li l-persuni u l-organizzazzjonijiet jissottomettu lmenti direttament lilhom f’każ ta’ tħassib leġittimu dwar impatti negattivi reali jew potenzjali fuq id-drittijiet tal-bniedem u ambjentali. Jenħtieġ li l-persuni u l-organizzazzjonijiet li jistgħu jissottomettu tali ilmenti jinkludu persuni li huma affettwati jew li għandhom raġunijiet raġonevoli biex jemmnu li jistgħu jkunu affettwati u r-rappreżentanti leġittimi ta’ tali persuni f’isimhom, bħal organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili u difensuri tad-drittijiet tal-bniedem; trade unions u rappreżentanti oħrajn tal-ħaddiema li jirrappreżentaw individwi li jaħdmu fil-katina ta’ attivitajiet ikkonċernata; u organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili attivi u b’esperjenza fl-oqsma relatati mal-impatt ambjentali negattiv li huwa s-suġġett tal-ilment. Jenħtieġ li l-kumpaniji jistabbilixxu proċedura ġusta, disponibbli pubblikament, aċċessibbli, prevedibbli u trasparenti sabiex jittrattaw dawk l-ilmenti u jinfurmaw lill-ħaddiema, lit-trade unions u lir-rappreżentanti ta’ ħaddiema oħra rilevanti, dwar tali proċeduri. Jenħtieġ li l-kumpaniji jistabbilixxu wkoll mekkaniżmu aċċessibbli għas-sottomissjoni ta’ notifiki minn persuni u organizzazzjonijiet meta jkollhom informazzjoni jew tħassib dwar impatti negattivi reali jew potenzjali. Sabiex jitnaqqas il-piż fuq il-kumpaniji, jenħtieġ li dawn ikunu jistgħu jipparteċipaw fi proċeduri kollaborattivi u mekkaniżmi ta’ notifika tal-ilmenti, bħal dawk stabbiliti b’mod konġunt mill-kumpaniji pereżempju, minn grupp ta’ kumpaniji, permezz ta’ assoċjazzjonijiet tal-industrija, inizjattivi ta’ diversi partijiet ikkonċernati jew ftehimiet qafas globali. Jenħtieġ li s-sottomissjoni ta’ notifika jew ta’ lment ma tkunx prerekwiżit jew ma tipprekludix lill-persuna li tissottomettihom milli jkollha aċċess għall-proċedura tat-tħassib sostanzjat jew għal mekkaniżmi ġudizzjarji jew mhux ġudizzjarji oħrajn, bħall-punti ta’ kuntatt nazzjonali tal-OECD meta jeżistu. Jenħtieġ li d-dispożizzjonijiet dwar il-proċedura tal-ilmenti u l-mekkaniżmu ta’ notifika skont din id-Direttiva jkunu tali li jevitaw li dak l-aċċess għar-rappreżentanti ta’ kumpanija jwassal għal solleċitazzjoni mhux raġonevoli. F’konformità mal-istandards internazzjonali, jenħtieġ li l-persuni li jissottomettu lmenti, meta ma jissottomettuhomx b’mod anonimu, ikunu intitolati li jitolbu segwitu f’waqtu u xieraq mill-kumpanija u li jiltaqgħu mar-rappreżentanti tal-kumpanija f’livell xieraq sabiex jiddiskutu l-impatti negattivi severi reali jew potenzjali li jkunu s-suġġett tal-ilment u r-rimedju potenzjali, li jiġu pprovduti bir-raġunament dwar għaliex ilment ikun tqies fondat jew infondat u, meta jkun tqies fondat, li jiġu pprovduti informazzjoni dwar il-passi u l-azzjonijiet meħuda jew li jridu jittieħdu mill-kumpanija. Jenħtieġ li l-kumpaniji jieħdu wkoll il-miżuri raġonevolment disponibbli biex jipprevjenu kwalunkwe forma ta’ ritaljazzjoni billi jiżguraw il-kunfidenzjalità tal-identità tal-persuna jew tal-organizzazzjoni li tissottometti l-ilment jew in-notifika, f’konformità mad-dritt nazzjonali. Jenħtieġ li t-termini “ġust, disponibbli pubblikament, aċċessibbli, prevedibbli u trasparenti” jinftiehmu f’konformità mal-prinċipju 31 tal-Prinċipji Gwida tan-NU li jirrikjedu li l-proċeduri jkunu leġittimi, aċċessibbli, prevedibbli, ekwi, trasparenti, kompatibbli mad-drittijiet u sors ta’ apprendiment kontinwu, kif imsemmi wkoll fil-Kumment Ġenerali Nru 16 tal-Kumitat tan-NU dwar id-Drittijiet tat-Tfal. Jenħtieġ ukoll li l-ħaddiema u r-rappreżentanti tagħhom jiġu protetti kif xieraq, u kwalunkwe sforz ta’ rimedju mhux ġudizzjarju jenħtieġ li jkun mingħajr preġudizzju għall-inkoraġġiment tan-negozjar kollettiv u r-rikonoxximent tat-trade unions, u jenħtieġ li bl-ebda mod ma jdgħajjef ir-rwol ta’ trade unions jew ta’ rappreżentanti tal-ħaddiema leġittimi fl-indirizzar tat-tilwim relatat max-xogħol. Jenħtieġ li l-kumpaniji jiżguraw l-aċċessibbiltà tal-mekkaniżmi ta’ notifika u l-proċeduri ta’ lment għall-partijiet ikkonċernati, filwaqt li jqisu debitament l-ostakli rilevanti.

(60)

Minħabba lista usa’ ta’ persuni jew organizzazzjonijiet li huma intitolati li jressqu lment u kamp ta’ applikazzjoni usa’ tas-suġġett tal-ilmenti, il-proċedura tal-ilmenti skont din id-Direttiva jenħtieġ li tinftiehem legalment bħala mekkaniżmu li huwa separat mill-proċedura ta’ rapportar intern stabbilita mill-kumpaniji f’konformità mad-Direttiva (UE) 2019/1937 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (16). Jekk il-ksur dritt tal-Unjoni jew dak nazzjonali inkluż fil-kamp ta’ applikazzjoni materjali ta’ dik id-Direttiva jista’ jitqies bħala impatt negattiv u l-persuna li tirrapporta tkun impjegata tal-kumpanija li tkun affettwata direttament mill-impatt negattiv, allura l-persuna tkun tista’ tuża ż-żewġ proċeduri: il-mekkaniżmu tal-ilmenti f’konformità ma’ din id-Direttiva jew proċedura ta’ rapportar intern stipulata f’konformità mad-Direttiva (UE) 2019/1937. Madankollu, jekk waħda mill-kundizzjonijiet ta’ hawn fuq ma tiġix issodisfata, imbagħad il-persuna jenħtieġ li tkun tista’ tipproċedi biss permezz ta’ waħda mill-proċeduri.

(61)

Jenħtieġ li l-kumpaniji jimmonitorjaw l-implimentazzjoni u l-effettività tal-miżuri ta’ diliġenza dovuta tagħhom. Jenħtieġ li jwettqu valutazzjonijiet perjodiċi tal-operazzjonijiet tagħhom stess, dawk tas-sussidjarji tagħhom u, meta relatati mal-katina ta’ attivitajiet tal-kumpanija, dawk tas-sħab kummerċjali tagħhom, biex jivvalutaw l-implimentazzjoni u jimmonitorjaw l-adegwatezza u l-effettività tal-identifikazzjoni, il-prevenzjoni, il-mitigazzjoni, it-tmiem u l-minimizzazzjoni tal-impatti negattivi. Tali valutazzjonijiet jenħtieġ li jivverifikaw li l-impatti negattivi jiġu identifikati kif xieraq, li jiġu implimentati miżuri ta’ diliġenza dovuta u li fil-fatt ikunu ġew evitati jew mitmuma l-impatti negattivi. Sabiex jiġi żgurat li tali valutazzjonijiet ikunu aġġornati, jenħtieġ li dawn jitwettqu mingħajr dewmien żejjed wara li tkun seħħet bidla sinifikanti, iżda mill-anqas kull 12-il xahar u sadanittant jiġu riveduti jekk ikun hemm raġunijiet raġonevoli sabiex wieħed jemmen li setgħu rriżultaw riskji ġodda ta’ impatt negattiv. Jenħtieġ li bidla sinifikanti tinftiehem bħala bidla fl-istatus quo tal-operazzjonijiet tal-kumpanija stess, l-operazzjonijiet tas-sussidjarji jew tas-sħab kummerċjali tagħha, l-ambjent legali jew tan-negozju jew kwalunkwe bidla sostanzjali oħra mis-sitwazzjoni tal-kumpanija jew il-kuntest li fih topera. Eżempji ta’ bidla sinifikanti jistgħu jkunu każijiet meta l-kumpanija tibda topera f’settur ekonomiku ġdid jew f’żona ġeografika ġdida, tibda tipproduċi prodotti ġodda jew tbiddel il-mod tal-produzzjoni tal-prodotti eżistenti bl-użu ta’ teknoloġija b’impatt negattiv potenzjalment ogħla, jew tbiddel l-istruttura korporattiva tagħha permezz ta’ ristrutturar jew permezz ta’ fużjonijiet jew akkwiżizzjonijiet. Jistgħu jinħolqu raġunijiet raġonevoli biex wieħed jemmen li hemm riskji ġodda b’modi differenti, inkluż l-apprendiment dwar l-impatt negattiv minn informazzjoni disponibbli pubblikament, permezz tal-komunikazzjoni mal-partijiet ikkonċernati, jew permezz ta’ notifiki. Jenħtieġ li l-kumpaniji jżommu dokumentazzjoni li turi l-konformità tagħhom ma’ dan ir-rekwiżit għal mill-anqas ħames snin. Jenħtieġ li tali dokumentazzjoni tinkludi mill-anqas, meta rilevanti, l-impatti identifikati u l-valutazzjonijiet fil-fond skont l-Artikolu 8, il-pjan ta’ azzjoni ta’ prevenzjoni u/jew ta’ azzjoni korrettiva skont l-Artikoli 10(2), il-punt (a), u 11(3), il-punt (b), id-dispożizzjonijiet kuntrattwali miksuba jew il-kuntratti konklużi skont l-Artikoli 10(2), il-punt (b), l-Artikolu 10(4) u 11(3)(c), l-Artikolu 11(5), il-verifiki skont l-Artikoli 10(5) u 11(6), il-miżuri ta’ rimedju, il-valutazzjonijiet perjodiċi bħala parti mill-obbligu ta’ monitoraġġ tal-kumpanija, kif ukoll in-notifiki u l-ilmenti. Jenħtieġ li l-impriżi finanzjarji jwettqu valutazzjoni perjodika biss tal-operazzjonijiet tagħhom stess, dawk tas-sussidjarji tagħhom u dawk tas-sħab kummerċjali upstream tagħhom.

(62)

Kif inhu l-każ fl-istandards internazzjonali eżistenti stabbiliti mill-Prinċipji Gwida tan-NU u l-qafas tal-OECD, dan jifforma parti mir-rekwiżit ta’ diliġenza dovuta sabiex tiġi kkomunikata informazzjoni rilevanti esternament dwar il-politiki, il-proċessi u l-attivitajiet ta’ diliġenza dovuta mwettqa sabiex jiġu identifikati u indirizzati l-impatti negattivi reali jew potenzjali, inklużi s-sejbiet u l-eżiti ta’ dawk l-attivitajiet. Id-Direttiva 2013/34/UE tistabbilixxi l-obbligi tar-rapportar rilevanti għall-kumpaniji koperti minn din id-Direttiva. Barra minn hekk, ir-Regolament (UE) 2019/2088 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (17) jistabbilixxi obbligi ta’ rapportar ulterjuri dwar divulgazzjonijiet relatati mas-sostenibbiltà fis-settur tas-servizzi finanzjarji, għall-impriżi finanzjarji. Sabiex tiġi evitata d-duplikazzjoni tal-obbligi ta’ rapportar, jenħtieġ għalhekk li din id-Direttiva ma tintroduċi l-ebda obbligu ta’ rapportar ġdid minbarra dawk skont id-Direttiva 2013/34/UE għall-kumpaniji koperti mid-Direttiva 2013/34/UE kif ukoll l-istandards ta’ rapportar li jenħtieġ li jiġu żviluppati skontha. Sabiex jikkonformaw mal-obbligu tagħhom li jikkomunikaw bħala parti mid-diliġenza dovuta skont din id-Direttiva, jenħtieġ li l-kumpaniji jippubblikaw fuq is-sit web tagħhom dikjarazzjoni annwali b’mill-anqas waħda mil-lingwi uffiċjali tal-Unjoni, f’perjodu ta’ żmien raġonevoli, iżda mhux aktar tard minn 12-il xahar wara d-data tal-karta bilanċjali tas-sena finanzjarja li għaliha titfassal id-dikjarazzjoni, sakemm il-kumpanija ma tkunx soġġetta għar-rekwiżiti ta’ rapportar dwar is-sostenibbiltà previsti fid-Direttiva 2013/34/UE. F’każijiet meta kumpanija ma tkunx meħtieġa tirrapporta skont l-Artikolu 19a jew 29a tad-Direttiva 2013/34/UE, id-dikjarazzjoni jenħtieġ li tiġi ppubblikata sad-data tal-pubblikazzjoni tad-dikjarazzjonijiet finanzjarji annwali. Jenħtieġ li d-dikjarazzjoni annwali tiġi ppreżentata lill-korp ta’ ġbir iddeżinjat bl-għan li ssir aċċessibbli fuq il-punt ta’ aċċess uniku Ewropew (ESAP) kif stabbilit bir-Regolament (UE) 2023/2859 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (18). Sabiex ikunu żgurati kundizzjonijiet uniformi għall-implimentazzjoni tar-regoli dwar l-aċċessibbiltà tal-informazzjoni fuq l-ESAP, jenħtieġ li l-Kummissjoni tingħata setgħat ta’ implimentazzjoni. Sabiex tissaħħaħ iċ-ċertezza legali, jenħtieġ li jiġi emendat l-Anness tar-Regolament (UE) 2023/2859 bl-introduzzjoni tar-referenza għal din id-Direttiva.

(63)

Ir-rekwiżit fuq il-kumpaniji fil-kamp ta’ applikazzjoni ta’ din id-Direttiva u li fl-istess ħin huma soġġetti għal rekwiżiti ta’ rapportar skont l-Artikoli 19a, 29a u 40a tad-Direttiva 2013/34/UE li jirrapportaw dwar il-proċess ta’ diliġenza dovuta tagħhom kif stipulat fl-Artikoli 19a, 29a u 40a tad-Direttiva 2013/34/UE jenħtieġ li jinftiehem bħala rekwiżit għall-kumpaniji biex jiddeskrivu kif iwettqu d-diliġenza dovuta kif previst f’din id-Direttiva.

(64)

Mhuwiex l-objettiv ta’ din id-Direttiva li l-kumpaniji jintalbu jiddivulgaw pubblikament il-kapital intellettwali, il-proprjetà intellettwali, l-għarfien espert jew ir-riżultati tal-innovazzjoni li jikkwalifikaw bħala sigrieti kummerċjali, kif definit fid-Direttiva (UE) 2016/943. Għalhekk, jenħtieġ li r-rekwiżiti ta’ rapportar previsti f’din id-Direttiva jkunu mingħajr preġudizzju għad-Direttiva (UE) 2016/943. Jenħtieġ li din id-Direttiva tapplika wkoll mingħajr preġudizzju għar-Regolament (UE) Nru 596/2014 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (19).

(65)

Sabiex iwettqu diliġenza dovuta sinifikanti fir-rigward tad-drittijiet tal-bniedem u tal-ambjent, jenħtieġ li l-kumpaniji jieħdu miżuri xierqa biex jikkomunikaw b’mod effettiv mal-partijiet ikkonċernati, tul il-proċess tat-twettiq tal-azzjonijiet ta’ diliġenza dovuta. Mingħajr preġudizzju għad-Direttiva (UE) 2016/943, jenħtieġ li l-komunikazzjoni effettiva tkopri l-għoti ta’ informazzjoni rilevanti u komprensiva lill-partijiet ikkonċernati kkonsultati, kif ukoll konsultazzjoni kontinwa li tippermetti interazzjoni u djalogu ġenwini fil-livell xieraq, bħal-livell tal-proġett jew tas-sit, u b’perjodiċità xierqa. Jenħtieġ li l-komunikazzjoni sinifikattiva mal-partijiet ikkonċernati kkonsultati tqis debitament l-ostakli għall-komunikazzjoni, tiżgura li l-partijiet ikkonċernati jkunu ħielsa minn ritaljazzjoni u retribuzzjoni, inkluż billi jinżammu l-kunfidenzjalità u l-anonimità, u jenħtieġ li tingħata attenzjoni partikolari lill-ħtiġijiet tal-partijiet ikkonċernati vulnerabbli, u lill-vulnerabbiltajiet li jikkoinċidu u l-fatturi intersezzjonali, inkluż billi jitqiesu raggruppamenti jew komunitajiet potenzjalment affettwati, pereżempju dawk protetti skont id-Dikjarazzjoni tan-NU dwar id-Drittijiet tal-Popli Indiġeni u dawk koperti fid-Dikjarazzjoni tan-NU dwar id-Difensuri tad-Drittijiet tal-Bniedem.Hemm sitwazzjonijiet li fihom ma tkunx possibbli komunikazzjoni sinifikattiva mal-partijiet ikkonċernati kkonsultati, jew fejn l-involviment ma’ perspettivi esperti addizzjonali jkun utli biex il-kumpanija tkun tista’ tikkonforma bis-sħiħ mar-rekwiżiti ta’ din id-Direttiva. F’tali każijiet, jenħtieġ li l-kumpaniji jikkonsultaw ukoll esperti, bħal organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili jew persuni fiżiċi jew ġuridiċi li jiddefendu d-drittijiet tal-bniedem jew l-ambjent sabiex jiksbu għarfien kredibbli dwar l-impatti negattivi reali jew potenzjali. Jenħtieġ li l-konsultazzjoni tal-impjegati u tar-rappreżentanti tagħhom titwettaq f’konformità mad-dritt rilevanti tal-Unjoni, u meta applikabbli, mad-dritt nazzjonali u mal-ftehimiet kollettivi u mingħajr preġudizzju għad-drittijiet applikabbli tagħhom għall-informazzjoni, il-konsultazzjoni u l-parteċipazzjoni, u b’mod partikolari dawk koperti mil-leġiżlazzjoni rilevanti tal-Unjoni fil-qasam tal-impjiegi u tad-drittijiet soċjali, inklużi d-Direttiva tal-Kunsill 2001/86/KE (20) u d-Direttivi 2002/14/KE (21) u 2009/38/KE (22) tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill. Għall-finijiet ta’ din id-Direttiva, jenħtieġ li l-impjegati jinftiehmu bħala li jinkludu ħaddiema temporanji permezz ta’ aġenzija, u ħaddiema oħra f’impjieg mhux standard dment li jissodisfaw il-kriterji għad-determinazzjoni tal-istatus ta’ ħaddiem stabbilit mill-QĠUE. Meta jwettqu konsultazzjonijiet, jenħtieġ li jkun possibbli għall-kumpaniji li jiddependu fuq inizjattivi tal-industrija sal-punt li dawn ikunu xierqa biex jappoġġaw il-komunikazzjoni effettiva. L-użu ta’ inizjattivi tal-industrija jew ta’ diversi partijiet ikkonċernati mhuwiex fih innifsu biżżejjed biex ikun issodisfat l-obbligu li jiġu kkonsultati l-ħaddiema u r-rappreżentanti tagħhom.

(66)

Sabiex il-kumpaniji jingħataw għodod biex jgħinuhom jikkonformaw mar-rekwiżiti tad-diliġenza dovuta tagħhom permezz tal-ktajjen ta’ attivitajiet tagħhom, jenħtieġ li l-Kummissjoni, f’konsultazzjoni mal-Istati Membri u l-partijiet ikkonċernati, tipprovdi gwida dwar il-mudelli ta’ klawżoli kuntrattwali, li jistgħu jintużaw b’mod volontarju mill-kumpaniji bħala għodda biex tgħin fit-twettiq tal-obbligi tagħhom fl-Artikoli 10 u 11. Jenħtieġ li l-gwida jkollha l-għan li tiffaċilita allokazzjoni ċara tal-kompiti bejn il-partijiet kontraenti u l-kooperazzjoni kontinwa, b’mod li jiġi evitat it-trasferiment tal-obbligi previsti f’din id-Direttiva lil sieħeb kummerċjali u li l-kuntratt isir awtomatikament bla effett f’każ ta’ ksur. Jenħtieġ li l-gwida tirrifletti l-prinċipju li s-sempliċi użu ta’ assigurazzjonijiet kuntrattwali ma jistax, waħdu, jissodisfa l-istandards tad-diliġenza dovuta previsti f’din id-Direttiva.

(67)

Sabiex tipprovdi appoġġ u għodod prattiċi lill-kumpaniji jew lill-awtoritajiet tal-Istati Membri dwar kif jenħtieġ li l-kumpaniji jissodisfaw l-obbligi tagħhom ta’ diliġenza dovuta b’mod prattiku, u biex jiġu appoġġati l-partijiet ikkonċernati, jenħtieġ li l-Kummissjoni, bl-użu ta’ linji gwida u standards internazzjonali rilevanti bħala referenza, u f’konsultazzjoni mal-Istati Membri u mal-partijiet ikkonċernati, l-Aġenzija tal-Unjoni Ewropea għad-Drittijiet Fundamentali, l-Aġenzija Ewropea għall-Ambjent, l-Awtorità Ewropea tax-Xogħol, u meta jkun xieraq ma’ organizzazzjonijiet internazzjonali u korpi oħra li jkollhom għarfien espert fid-diliġenza dovuta, toħroġ linji gwida, inklużi linji gwida ġenerali u linji gwida għal setturi speċifiċi jew għal impatti negattivi speċifiċi u l-interazzjoni bejn din id-Direttiva u atti leġiżlattivi oħra tal-Unjoni li jsegwu l-istess objettivi u li jipprevedu obbligi aktar estensivi jew aktar speċifiċi.

(68)

L-għodod u t-teknoloġiji diġitali, bħal dawk użati għat-traċċar, is-sorveljanza jew ir-rintraċċar ta’ materja prima, oġġetti u prodotti tul il-ktajjen tal-valur, pereżempju, satelliti, droni, radars, jew soluzzjonijiet ibbażati fuq pjattaforma, jistgħu jappoġġaw u jnaqqsu l-kost tal-ġbir tad-data għall-ġestjoni tal-katina tal-valur, inkluż l-identifikazzjoni u l-valutazzjoni tal-impatti negattivi, il-prevenzjoni u l-mitigazzjoni tagħhom, u l-monitoraġġ tal-effettività tal-miżuri ta’ diliġenza dovuta. Sabiex il-kumpaniji jiġu megħjuna jissodisfaw l-obbligi tagħhom ta’ diliġenza dovuta tul il-katina tal-valur tagħhom, jenħtieġ li jitħeġġeġ u jiġi promoss l-użu ta’ tali għodod u teknoloġiji. Għal dak l-għan, jenħtieġ li l-Kummissjoni toħroġ linji gwida b’informazzjoni utli u referenzi għal riżorsi xierqa. Meta jużaw għodod u teknoloġiji diġitali, jenħtieġ li l-kumpaniji jqisu u jindirizzaw b’mod xieraq ir-riskji possibbli assoċjati magħhom, u jistabbilixxu mekkaniżmi biex jivverifikaw l-adegwatezza tal-informazzjoni miksuba.

(69)

Għalkemm l-SMEs mhumiex inklużi fil-kamp ta’ applikazzjoni ta’ din id-Direttiva, dawn jistgħu jiġu affettwati mid-dispożizzjonijiet tagħha bħala kuntratturi jew sottokuntratturi għall-kumpaniji koperti mill-kamp ta’ applikazzjoni. Madankollu, l-għan huwa li jitnaqqas il-piż finanzjarju jew amministrattiv fuq l-SMEs, li ħafna minnhom diġà qed ibatu fil-kuntest tal-kriżi ekonomika u sanitarja globali. Sabiex jappoġġaw lill-SMEs, jenħtieġ li l-Istati Membri, bl-appoġġ tal-Kummissjoni, jistabbilixxu u joperaw, individwalment jew b’mod konġunt, siti web, portali jew pjattaformi apposta li jkunu faċli biex jintużaw mill-utent biex jipprovdu informazzjoni u appoġġ għall-kumpaniji, u l-Istati Membri jistgħu jappoġġaw ukoll finanzjarjament lill-SMEs u jgħinuhom isaħħu l-kapaċitajiet. Tali appoġġ jista’ jsir aċċessibbli wkoll u, meta jkun meħtieġ, jiġi adattat u estiż għall-operaturi ekonomiċi upstream f’pajjiżi terzi. Il-kumpaniji li s-sħab kummerċjali tagħhom ikunu SMEs huma mħeġġa wkoll jappoġġawhom sabiex jikkonformaw mal-miżuri ta’ diliġenza dovuta u jużaw rekwiżiti ġusti, raġonevoli, mhux diskriminatorji u proporzjonati fir-rigward tal-SMEs.

(70)

Jenħtieġ li l-Kummissjoni tistabbilixxi helpdesk uniku dwar id-diliġenza dovuta tas-sostenibbiltà korporattiva. Jenħtieġ li dak il-helpdesk uniku jkun jista’ jikkollabora mal-awtoritajiet nazzjonali rilevanti f’kull Stat Membru u jitlob informazzjoni mingħandhom, inklużi helpdesks nazzjonali fejn jeżistu, pereżempju biex jassistu fl-adattament tal-informazzjoni u tal-gwida għall-kuntesti nazzjonali u fit-tixrid tagħha, mingħajr preġudizzju għall-allokazzjoni tal-funzjonijiet u tas-setgħat fost l-awtoritajiet fis-sistemi nazzjonali. Jenħtieġ li l-helpdesk uniku u l-awtoritajiet nazzjonali rilevanti jikkollaboraw ukoll ma’ xulxin biex jiżguraw il-kooperazzjoni transfruntiera.

(71)

Sabiex tikkomplementa l-appoġġ tal-Istati Membri lill-kumpaniji, inklużi l-SMEs, fl-implimentazzjoni tagħhom tal-obbligi ta’ diliġenza dovuta, il-Kummissjoni tista’ tibni fuq għodod, proġetti u azzjonijiet oħra eżistenti tal-Unjoni li jgħinu fl-implimentazzjoni tad-diliġenza dovuta fl-Unjoni u f’pajjiżi terzi. Tista’ tistabbilixxi miżuri ġodda ta’ appoġġ li jipprovdu għajnuna lill-kumpaniji, inklużi l-SMEs dwar ir-rekwiżiti tad-diliġenza dovuta, inkluż osservatorju għat-trasparenza tal-katina ta’ attivitajiet u l-faċilitazzjoni ta’ inizjattivi tal-industrija jew ta’ diversi partijiet ikkonċernati.

(72)

Il-Kummissjoni tista’ tikkomplementa l-miżuri ta’ appoġġ tal-Istati Membri li jkunu mibnija fuq azzjoni eżistenti tal-Unjoni biex tappoġġa lill-operaturi ekonomiċi upstream isaħħu l-kapaċità biex b’mod effettiv jipprevjenu u jnaqqsu l-impatti negattivi fuq id-drittijiet tal-bniedem u l-impatti negattivi ambjentali tal-operazzjonijiet u tar-relazzjonijiet kummerċjali tagħhom, filwaqt li jagħtu attenzjoni speċifika lill-isfidi ffaċċjati minn sidien żgħar. Fi ħdan il-kompetenzi rispettivi tagħhom, l-Unjoni u l-Istati Membri tagħha huma mħeġġa jużaw l-istrumenti tal-viċinat, tal-iżvilupp u tal-kooperazzjoni internazzjonali tagħhom, inklużi l-ftehimiet kummerċjali, sabiex jappoġġaw lill-gvernijiet ta’ pajjiżi terzi u lill-operaturi ekonomiċi upstream f’pajjiżi terzi biex jindirizzaw l-impatti negattivi fuq id-drittijiet tal-bniedem u l-impatti negattivi ambjentali tal-operazzjonijiet u tar-relazzjonijiet kummerċjali upstream tagħhom. Dan jista’ jinkludi ħidma mal-gvernijiet tal-pajjiżi sħab, mas-settur privat lokali u mal-partijiet ikkonċernati dwar l-indirizzar tal-kawżi ewlenin tal-impatti negattivi fuq id-drittijiet tal-bniedem u ambjentali.

(73)

Din id-Direttiva hija għodda leġiżlattiva importanti biex tiġi żgurata t-tranżizzjoni korporattiva lejn ekonomija sostenibbli, inkluż biex jitnaqqsu l-ħsarat u l-kostijiet eżistenzjali tat-tibdil fil-klima, biex jiġi żgurat l-allinjament mal-objettiv ta’ “emissjonijiet żero netti fuq livell globali” sal-2050, biex tiġi evitata kwalunkwe asserzjoni qarrieqa rigward tali allinjament u biex jitwaqqfu l-greenwashing, id-diżinformazzjoni u l-espansjoni tal-fjuwils fossili madwar id-dinja sabiex jintlaħqu l-objettivi klimatiċi internazzjonali u Ewropej. Sabiex jiġi żgurat li din id-Direttiva tikkontribwixxi b’mod effettiv għall-ġlieda kontra t-tibdil fil-klima, jenħtieġ li l-kumpaniji jadottaw u jimplimentaw pjan ta’ tranżizzjoni għall-mitigazzjoni tat-tibdil fil-klima li jkollu l-għan li jiżgura, permezz tal-aħjar sforzi, li l-mudell kummerċjali u l-istrateġija tal-kumpanija jkunu kompatibbli mat-tranżizzjoni lejn ekonomija sostenibbli u mal-limitazzjoni tat-tisħin globali għal 1,5 oC f’konformità mal-Ftehim ta’ Pariġi u l-objettiv li tinkiseb in-newtralità klimatika kif stabbilit fir-Regolament (UE) 2021/1119, inklużi l-miri intermedji u tan-newtralità klimatika tiegħu għall-2050. Jenħtieġ li l-pjan jindirizza, meta rilevanti, l-iskopertura tal-kumpanija għal attivitajiet relatati mal-faħam, maż-żejt u mal-gass. Jenħtieġ li tali rekwiżiti jinftiehmu bħala obbligazzjoni tal-mezzi u mhux tar-riżultati. Peress li hija obbligazzjoni tal-mezzi, jenħtieġ li l-progress li jagħmlu l-kumpaniji, u l-kumplessità u n-natura li qed tevolvi tat-tranżizzjoni klimatika jitqiesu kif xieraq. Filwaqt li jenħtieġ li l-kumpaniji jistinkaw biex jilħqu l-miri għat-tnaqqis tal-emissjonijiet ta’ gassijiet serra li jinsabu fil-pjanijiet tagħhom, ċirkostanzi speċifiċi jistgħu jwasslu biex il-kumpaniji ma jkunux jistgħu jilħqu dawn il-miri, meta dan ma jibqax raġonevoli. Jenħtieġ li l-pjan jinkludi miri marbuta biż-żmien relatati mat-tibdil fil-klima għall-2030 u fi stadji ta’ ħames snin sal-2050 abbażi ta’ evidenza xjentifika konklużiva u meta xieraq, miri assoluti għat-tnaqqis tal-emissjonijiet għall-gassijiet serra għall-kampijiet ta’ applikazzjoni 1, 2 u 3. Jenħtieġ li l-pjan jiżviluppa azzjonijiet ta’ implimentazzjoni biex jintlaħqu l-miri klimatiċi tal-kumpanija u jkunu bbażati fuq evidenza xjentifika konklużiva, jiġifieri evidenza b’validazzjoni xjentifika indipendenti li tkun konsistenti mal-limitazzjoni tat-tisħin globali għal 1,5 oC kif definit mill-Grupp Intergovernattiv ta’ Esperti dwar it-Tibdil fil-Klima (IPCC) u filwaqt li jitqiesu r-rakkomandazzjonijiet tal-Bord Konsultattiv Xjentifiku Ewropew dwar it-Tibdil fil-Klima. Jenħtieġ li l-awtoritajiet superviżorji jkunu meħtieġa li mill-anqas jissorveljaw l-adozzjoni u t-tfassil tal-pjan u l-aġġornamenti tiegħu, f’konformità mar-rekwiżiti stabbiliti f’din id-Direttiva. Peress li jenħtieġ li l-kontenut tal-pjan ta’ tranżizzjoni għall-mitigazzjoni tat-tibdil fil-klima jkun konformi mar-rekwiżiti ta’ rapportar skont id-Direttiva 2013/34/UE fir-rigward tar-rapportar korporattiv dwar is-sostenibbiltà, jenħtieġ li l-kumpaniji li jirrapportaw tali pjan skont id-Direttiva 2013/34/UE jitqiesu li kkonformaw mal-obbligu speċifiku li jadottaw pjan skont din id-Direttiva. Filwaqt li l-obbligu tal-adozzjoni se jitqies li ntlaħaq, il-kumpaniji xorta jenħtieġ li jirrispettaw l-obbligu tagħhom li jimplimentaw dak il-pjan ta’ tranżizzjoni għall-mitigazzjoni tat-tibdil fil-klima u li jaġġornawh kull 12-il xahar biex jivvalutaw il-progress li jkun sar lejn l-ilħuq tal-miri tiegħu.

(74)

Sabiex tkun tista’ ssir is-sorveljanza effettiva ta’ din id-Direttiva u, meta jkun meħtieġ, l-infurzar tagħha fir-rigward ta’ kumpaniji ta’ pajjiżi terzi, jenħtieġ li dawk il-kumpaniji jiddeżinjaw rappreżentant awtorizzat b’mandat suffiċjenti fl-Unjoni u jipprovdu informazzjoni relatata mar-rappreżentanti awtorizzati tagħhom. Jenħtieġ li jkun possibbli għar-rappreżentant awtorizzat li jiffunzjona wkoll bħala punt ta’ kuntatt, dment li jiġu ssodisfati r-rekwiżiti rilevanti ta’ din id-Direttiva. Jekk il-kumpanija ta’ pajjiż terz ma tiddeżinjax ir-rappreżentant awtorizzat, jenħtieġ li l-Istati Membri kollha li fihom topera l-kumpanija jkunu kompetenti biex jinfurzaw it-twettiq ta’ dan l-obbligu, speċjalment biex jiddeżinjaw persuna fiżika jew ġuridika f’wieħed mill-Istati Membri fejn topera, f’konformità mal-qafas ta’ infurzar stabbilit fid-dritt nazzjonali. Jenħtieġ li l-Istati Membri li jibdew tali infurzar jinfurmaw lill-awtoritajiet superviżorji ta’ Stati Membri oħra permezz ta’ Network Ewropew ta’ Awtoritajiet Superviżorji sabiex Stati Membri oħrajn ma jinfurzawhomx.

(75)

Sabiex jiġi żgurat il-monitoraġġ tal-implimentazzjoni korretta tal-obbligi ta’ diliġenza dovuta tal-kumpaniji u jiġi żgurat l-infurzar xieraq ta’ din id-Direttiva, jenħtieġ li l-Istati Membri jiddeżinjaw awtorità superviżorja nazzjonali waħda jew aktar. Jenħtieġ li dawn l-awtoritajiet superviżorji jkunu ta’ natura pubblika, indipendenti mill-kumpaniji li jaqgħu fil-kamp ta’ applikazzjoni ta’ din id-Direttiva jew minn interessi oħra tas-suq, u ħielsa minn kunflitti ta’ interess u minn influwenza esterna, kemm diretta jew indiretta. Sabiex jeżerċitaw is-setgħat tagħhom b’mod imparzjali, jenħtieġ li dawn l-awtoritajiet superviżorji la jfittxu u lanqas ma jieħdu struzzjonijiet mingħand ħaddieħor. F’konformità mad-dritt nazzjonali, jenħtieġ li l-Istati Membri jiżguraw li kull awtorità superviżorja tingħata r-riżorsi umani u finanzjarji meħtieġa għat-twettiq effettiv tal-kompiti tagħha u għall-eżerċizzju tas-setgħat tagħha. Jenħtieġ li jkunu intitolati jwettqu investigazzjonijiet, fuq inizjattiva proprja jew abbażi ta’ tħassib sostanzjat li jitqajjem skont din id-Direttiva. Dawk l-investigazzjonijiet jistgħu jinkludu, meta xieraq, spezzjonijiet fuq il-post u s-smigħ tal-partijiet ikkonċernati rilevanti. Meta jkunu jeżistu awtoritajiet kompetenti skont il-leġiżlazzjoni settorjali, l-Istati Membri jistgħu jidentifikawhom bħala responsabbli għall-applikazzjoni ta’ din id-Direttiva fl-oqsma ta’ kompetenza tagħhom. Jenħtieġ li l-awtoritajiet superviżorji jippubblikaw u jagħmlu disponibbli fuq sit web rapport annwali dwar l-attivitajiet tal-passat tagħhom, inkluż il-ksur l-aktar serju identifikat. Jenħtieġ li l-Istati Membri jistabbilixxu mekkaniżmu aċċessibbli biex jirċievu tħassib sostanzjat, mingħajr ħlas jew bi ħlas limitat biex ikopru l-kostijiet amministrattivi biss, u jiżguraw li informazzjoni prattika tkun disponibbli għall-pubbliku dwar kif jiġi eżerċitat dan id-dritt.

(76)

Sabiex jiġi żgurat infurzar effettiv tad-dispożizzjonijiet tad-dritt nazzjonali li jittrasponi din id-Direttiva, jenħtieġ li l-Istati Membri jipprevedu penali dissważivi, proporzjonati u effettivi għall-ksur ta’ dawk il-miżuri. Sabiex tali reġim ta’ penali jkun effettiv, jenħtieġ li l-penali li jridu jiġu imposti mill-awtoritajiet superviżorji nazzjonali jinkludu penali pekunjarji u dikjarazzjoni pubblika li tindika l-kumpanija responsabbli u n-natura tal-ksur jekk il-kumpanija tonqos milli tikkonforma ma’ deċiżjoni li timponi penali pekunjarja fil-perjodu ta’ żmien applikabbli. Dak ir-reġim ta’ penali huwa mingħajr preġudizzju għas-setgħa li wieħed jirtira u jipprojbixxi l-introduzzjoni, it-tqegħid fis-suq u l-esportazzjoni ta’ prodotti skont atti leġiżlattivi oħra tal-Unjoni li jipprevedu obbligi ta’ diliġenza dovuta aktar estensivi jew aktar speċifiċi, bħar-Regolament (UE) 2023/1115. Jenħtieġ li l-Istati Membri jiżguraw li l-penali pekunjarja tkun proporzjonata mal-fatturat nett dinji tal-kumpanija meta tiġi imposta. Madankollu, jenħtieġ li dak ma jobbligax lill-Istati Membri li f’kull każ jibbażaw il-penali pekunjarja biss fuq il-fatturat nett tal-kumpanija. Jenħtieġ li l-Istati Membri jiddeċiedu, f’konformità mad-dritt nazzjonali jekk jenħtieġx li l-penali jiġu imposti direttament mill-awtoritajiet superviżorji, f’kollaborazzjoni ma’ awtoritajiet oħra jew permezz ta’ applikazzjoni lill-awtoritajiet ġudizzjarji kompetenti. Sabiex tiġi żgurata sorveljanza pubblika tal-applikazzjoni tar-regoli stipulati f’din id-Direttiva, jenħtieġ li d-deċiżjonijiet tal-awtoritajiet superviżorji li jimponu penali fuq kumpaniji minħabba nuqqas ta’ konformità mad-dispożizzjonijiet tad-dritt nazzjonali li jittrasponi din id-Direttiva jiġu ppubblikati, jintbagħtu lin-Network Ewropew ta’ Awtoritajiet Superviżorji u jibqgħu disponibbli għall-pubbliku għal mill-anqas tliet snin. Jenħtieġ li d-deċiżjoni ppubblikata ma jkun fiha l-ebda data personali f’konformità mar-Regolament (UE) 2016/679 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (23). Il-pubblikazzjoni ta’ isem il-kumpanija jenħtieġ li tkun permessa anki jekk ikun fiha l-isem ta’ persuna fiżika.

(77)

Sabiex jiġi prevenut tnaqqis artifiċjali ta’ multi amministrattivi potenzjali, jenħtieġ li l-Istati Membri jiżguraw li, meta jimponu penali pekunjarja fuq kumpanija li tappartjeni għal grupp, tali penali jiġu kkalkulati b’kont meħud tal-fatturat konsolidat ikkalkulat fil-livell tal-kumpanija omm apikali.

(78)

Sabiex jiġu żgurati l-applikazzjoni u l-infurzar konsistenti tad-dispożizzjonijiet tad-dritt nazzjonali adottati skont din id-Direttiva, jenħtieġ li l-awtoritajiet superviżorji nazzjonali jikkooperaw u jikkoordinaw l-azzjoni tagħhom. Għal dak il-għan jenħtieġ li jiġi stabbilit Network Ewropew ta’ Awtoritajiet Superviżorji mill-Kummissjoni u jenħtieġ li l-awtoritajiet superviżorji jassistu lil xulxin fit-twettiq tal-kompiti tagħhom u jipprovdu assistenza reċiproka.

(79)

Sabiex jiġi żgurat li l-vittmi ta’ impatti negattivi jkollhom aċċess effettiv għall-ġustizzja u għal kumpens, jenħtieġ li l-Istati Membri jkunu meħtieġa jistabbilixxu regoli li jirregolaw ir-responsabbiltà ċivili tal-kumpaniji għal dannu kkawżat lil persuna fiżika jew ġuridika, bil-kundizzjoni li l-kumpanija tkun naqset intenzjonalment jew b’negliġenza milli tipprevjeni jew tnaqqas l-impatti negattivi potenzjali jew li ttemm l-impatti reali jew li timminimizza l-firxa tagħhom u, bħala riżultat ta’ tali nuqqas, ikun ġie kkawżat dannu lill-persuna fiżika jew ġuridika. Jenħtieġ li dannu kkawżat lill-interessi legali protetti ta’ persuna jinftiehem f’konformità mad-dritt nazzjonali, pereżempju mewt, ħsara fiżika jew psikoloġika, ċaħda tal-libertà personali, telf tad-dinjità tal-bniedem, jew dannu lill-proprjetà ta’ persuna. Il-kundizzjoni li d-dannu jrid jiġi kkawżat lil persuna bħala riżultat tan-nuqqas tal-kumpanija li tikkonforma mal-obbligu li tindirizza l-impatt negattiv, meta d-dritt, il-projbizzjoni jew l-obbligu elenkati fl-Anness ta’ din id-Direttiva, li l-abbuż jew il-ksur tagħhom ikun qed jirriżulta fl-impatt negattiv li kien jenħtieġ li jiġi indirizzat, ikollha l-għan li tipproteġi lill-persuna fiżika jew ġuridika li lilha jiġi kkawżat id-dannu, jenħtieġ li tinftiehem li tfisser li dannu derivattiv (ikkawżat indirettament lil persuni oħra li mhumiex il-vittmi ta’ impatti negattivi u li mhumiex protetti mid-drittijiet, il-projbizzjonijiet jew l-obbligi elenkati fl-Anness ta’ din id-Direttiva) mhuwiex kopert. Pereżempju, jekk impjegat ta’ kumpanija jkun ġarrab dannu minħabba l-ksur min-naħa tal-kumpanija tal-istandards tas-sikurezza fuq il-post tax-xogħol, jenħtieġ li sid il-kera ta’ tali impjegat ma jitħalliex iressaq pretensjoni kontra l-kumpanija għal telf ekonomiku kkawżat minħabba l-fatt li l-impjegat ma jkunx jista’ jħallas il-kera. Il-kawżalità fis-sens tar-responsabbiltà ċivili mhijiex regolata minn din id-Direttiva, bl-eċċezzjoni li jenħtieġ li l-kumpaniji ma jinżammux responsabbli skont din id-Direttiva jekk id-dannu jiġi kkawżat biss mis-sħab kummerċjali fil-ktajjen ta’ attivitajiet tal-kumpaniji (l-hekk imsejħa “marbuta direttament ma’” kif imsemmi fil-qafas internazzjonali). Jenħtieġ li l-vittmi jkollhom id-dritt għal kumpens sħiħ għad-dannu kkawżat f’konformità mad-dritt nazzjonali u f’konformità ma’ tali prinċipju komuni. Jenħtieġ li d-deterrenza permezz ta’ danni (danni punittivi) jew kwalunkwe forma oħra ta’ kumpens żejjed tkun ipprojbita.

(80)

Billi jenħtieġ li l-impatti negattivi jingħataw prijorità skont is-severità u l-probabbiltà tagħhom u jiġu indirizzati gradwalment, jekk ma jkunx possibbli li jiġu indirizzati fl-istess ħin u għalkollox l-impatti negattivi kollha li tkun identifikat, jenħtieġ li kumpanija ma tinżamm responsabbli għal ebda dannu li jirriżulta minn xi impatt negattiv anqas sinifikanti li kien għadu ma ġiex indirizzat. Madankollu, jenħtieġ li l-korrettezza tal-prijoritizzazzjoni tal-kumpanija tal-impatti negattivi tiġi vvalutata meta jkun qed jiġi ddeterminat jekk il-kundizzjonijiet għar-responsabbiltà tal-kumpanija ġewx issodisfati bħala parti mill-valutazzjoni ta’ jekk il-kumpanija kisritx l-obbligu tagħha li tindirizza b’mod adegwat l-impatti negattivi li tkun identifikat.

(81)

Ir-reġim tar-responsabbiltà ma jirregolax min jenħtieġ li jipprova l-issodisfar tal-kundizzjonijiet għar-responsabbiltà fiċ-ċirkostanzi tal-każ, jew skont liema kundizzjonijiet jistgħu jinbdew il-proċediment ċivili, għalhekk dawk il-kwistjonijiet jitħallew għad-dritt nazzjonali.

(82)

Sabiex jiġi żgurat id-dritt għal rimedju effettiv, kif minqux fl-Artikolu 2(3) tal-Patt Internazzjonali dwar id-Drittijiet Ċivili u Politiċi, fl-Artikolu 8 tad-Dikjarazzjoni Universali tad-Drittijiet tal-Bniedem u fl-Artikolu 9(3) tal-Konvenzjoni dwar l-Aċċess għall-Informazzjoni, il-Parteċipazzjoni tal-Pubbliku fit-Teħid ta’ Deċiżjonijiet u l-Aċċess għall-Ġustizzja fi Kwistjonijiet Ambjentali (il-Konvenzjoni Aarhus), din id-Direttiva tindirizza ċerti ostakli prattiċi u proċedurali għall-ġustizzja għall-vittmi ta’ impatti negattivi, inklużi diffikultajiet fl-aċċess għall-evidenza, id-durata limitata tal-perjodi ta’ preskrizzjoni, in-nuqqas ta’ mekkaniżmi adegwati għal azzjonijiet rappreżentattivi, u l-kostijiet projbittivi tal-proċedimenti ta’ responsabbiltà ċivili.

(83)

Meta rikorrent jippreżenta ġustifikazzjoni motivata li jkun fiha fatti u evidenza raġonevolment disponibbli suffiċjenti biex jappoġġaw il-plawżibbiltà tat-talba tiegħu għad-danni u jindika li hemm evidenza addizzjonali f’idejn il-kumpanija, jenħtieġ li l-Istati Membri jiżguraw li l-qrati jkunu jistgħu jordnaw li tali evidenza tiġi divulgata mill-kumpanija f’konformità mad-dritt proċedurali nazzjonali, filwaqt li jillimitaw tali divulgazzjoni għal dak li huwa meħtieġ u proporzjonat. Għal dak l-għan, jenħtieġ li l-qrati nazzjonali jikkunsidraw il-punt sa fejn it-talba jew id-difiża tkun appoġġata mill-fatti u mill-evidenza disponibbli li jiġġustifikaw it-talba għad-divulgazzjoni; l-iskop u l-kost tad-divulgazzjoni kif ukoll l-interessi leġittimi tal-partijiet kollha kkonċernati, inkluża l-prevenzjoni ta’ tiftix mhux speċifiku għal informazzjoni li x’aktarx ma tkunx ta’ rilevanza għall-partijiet fil-proċedura. Meta tali evidenza jkun fiha informazzjoni kunfidenzjali, jenħtieġ li l-qrati nazzjonali jkunu jistgħu jordnaw id-divulgazzjoni tagħha biss meta jqisu li tkun rilevanti għall-azzjoni għad-danni, u jenħtieġ li jistabbilixxu miżuri effettivi biex jipproteġu tali informazzjoni.

(84)

Jenħtieġ li l-Istati Membri jipprevedu l-kundizzjonijiet raġonevoli li taħthom kwalunkwe parti li allegatament iġġarrab id-danni tkun tista’ tawtorizza trade union, organizzazzjoni mhux governattiva tad-drittijiet tal-bniedem jew ambjentali jew organizzazzjoni mhux governattiva oħra, u, f’konformità mad-dritt nazzjonali, istituzzjonijiet nazzjonali tad-drittijiet tal-bniedem, ibbażati fi kwalunkwe Stat Membru, biex iressqu azzjonijiet ta’ responsabbiltà ċivili biex jinfurzaw id-drittijiet tal-vittmi, meta tali entitajiet jikkonformaw mar-rekwiżiti stabbiliti fid-dritt nazzjonali, pereżempju, meta jżommu preżenza permanenti tagħhom stess u, f’konformità mal-istatuti tagħhom, ma jkunux involuti kummerċjalment u mhux biss temporanjament fit-twettiq tad-drittijiet protetti skont din id-Direttiva jew id-drittijiet korrispondenti fid-dritt nazzjonali. Dak jista’ jinkiseb permezz ta’ dispożizzjonijiet ta’ proċedura ċivili nazzjonali dwar l-awtorizzazzjoni biex il-vittma tiġi rrappreżentata fil-kuntest ta’ intervent minn parti terza, abbażi tal-kunsens espliċitu tal-parti li allegatament iġġarrab id-danni, u jenħtieġ li ma jiġix interpretat bħala li jirrikjedi li l-Istati Membri jestendu d-dispożizzjonijiet tad-dritt nazzjonali tagħhom dwar azzjonijiet rappreżentattivi kif definit fid-Direttiva (UE) 2020/1828 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (24).

(85)

Jenħtieġ li l-perjodi ta’ preskrizzjoni għat-tressiq ta’ talbiet għal responsabbiltà ċivili għad-danni jkunu ta’ mill-anqas ħames snin u, fi kwalunkwe każ, mhux iqsar mill-perjodu ta’ preskrizzjoni stabbilit skont ir-reġimi nazzjonali ġenerali tar-responsabbiltà ċivili. Ir-regoli nazzjonali dwar il-bidu, id-durata, is-sospensjoni jew l-interruzzjoni tal-perjodi ta’ preskrizzjoni jenħtieġ li ma jfixklux bla bżonn it-tressiq ta’ azzjonijiet għal danni u, fi kwalunkwe każ, jenħtieġ li ma jkunux aktar restrittivi mir-regoli dwar ir-reġimi nazzjonali ġenerali tar-responsabbiltà ċivili.

(86)

Barra minn hekk, sabiex jiġu żgurati rimedji legali, jenħtieġ li r-rikorrenti jkunu jistgħu jfittxu miżuri ta’ inġunzjoni fil-forma ta’ miżura definittiva jew proviżorja biex iwaqqfu l-ksur tad-dispożizzjonijiet tad-dritt nazzjonali adottati skont din id-Direttiva billi jwettqu azzjoni jew iwaqqfu mġiba.

(87)

Fir-rigward tar-regoli dwar ir-responsabbiltà ċivili, jenħtieġ li r-responsabbiltà ċivili ta’ kumpanija għad-danni li jirriżultaw minħabba n-nuqqas tagħha li twettaq diliġenza dovuta adegwata tkun mingħajr preġudizzju għar-responsabbiltà ċivili tas-sussidjarji tagħha jew għar-responsabbiltà ċivili rispettiva tas-sħab kummerċjali diretti u indiretti fil-katina ta’ attivitajiet tagħha. Meta l-kumpanija tkun ikkawżat id-dannu b’mod konġunt mas-sussidjarja jew mas-sieħeb kummerċjali tagħha, jenħtieġ li tkun responsabbli in solidum ma’ dik is-sussidjarja jew dak is-sieħeb kummerċjali. Dan jenħtieġ li jkun f’konformità mad-dritt nazzjonali dwar il-kundizzjonijiet ta’ responsabbiltà in solidum, u mingħajr preġudizzju għal kwalunkwe dritt tal-Unjoni jew nazzjonali dwar ir-responsabbiltà in solidum, u dwar id-drittijiet ta’ rikors għall-kumpens sħiħ imħallas minn parti waħda responsabbli in solidum.

(88)

Jenħtieġ li r-regoli dwar ir-responsabbiltà ċivili skont din id-Direttiva jkunu mingħajr preġudizzju għar-regoli tal-Unjoni jew dawk nazzjonali dwar ir-responsabbiltà ċivili relatati mal-impatti negattivi fuq id-drittijiet tal-bniedem jew mal-impatti ambjentali negattivi li jipprevedu responsabbiltà f’sitwazzjonijiet mhux koperti minn din id-Direttiva jew li jipprevedu responsabbiltà aktar stretta minnha. Jenħtieġ li reġim ta’ responsabbiltà aktar strett jinftiehem ukoll bħala reġim ta’ responsabbiltà ċivili li jipprevedi responsabbiltà anke f’każijiet meta l-applikazzjoni tar-regoli dwar ir-responsabbiltà skont din id-Direttiva ma tirriżultax fir-responsabbiltà tal-kumpanija.

(89)

Fir-rigward tar-responsabbiltà ċivili li tirriżulta minn impatti ambjentali negattivi, il-persuni li jġarrbu dannu jistgħu jitolbu kumpens skont din id-Direttiva anke meta tali talbiet jikkoinċidu ma’ pretensjonijiet dwar id-drittijiet tal-bniedem.

(90)

Sabiex jiġi żgurat li l-vittmi ta’ ħsara għad-drittijiet tal-bniedem u għall-ambjent ikunu jistgħu jressqu azzjoni għad-danni u jitolbu kumpens għal dannu kkawżat meta l-kumpanija tkun naqset intenzjonalment jew b’negliġenza milli tikkonforma mal-obbligi ta’ diliġenza dovuta li jirriżultaw minn din id-Direttiva, jenħtieġ li din id-Direttiva tirrikjedi li l-Istati Membri jiżguraw li d-dispożizzjonijiet tad-dritt nazzjonali li jittrasponu r-reġim ta’ responsabbiltà ċivili previst f’din id-Direttiva jkunu ta’ applikazzjoni obbligatorja prevalenti f’każijiet meta d-dritt applikabbli għal tali talbiet ma jkunx id-dritt nazzjonali ta’ Stat Membru, kif jista’ pereżempju jkun il-każ f’konformità mar-regoli tad-dritt internazzjonali privat meta d-dannu jseħħ f’pajjiż terz. Dan ifisser li jenħtieġ li l-Istati Membri jiżguraw ukoll li r-rekwiżiti fir-rigward ta’ persuni fiżiċi jew ġuridiċi jistgħu jressqu t-talba, l-istatut tal-limitazzjonijiet u tad-divulgazzjoni tal-evidenza jkunu ta’ applikazzjoni obbligatorja prevalenti. Meta jittrasponu r-reġim ta’ responsabbiltà ċivili previst f’din id-Direttiva u jagħżlu l-metodi biex jiksbu tali riżultati, l-Istati Membri jenħtieġ li jkunu jistgħu jqisu wkoll ir-regoli nazzjonali relatati kollha sa fejn ikunu meħtieġa biex jiżguraw il-protezzjoni tal-vittmi u kruċjali għas-salvagwardja tal-interessi pubbliċi tal-Istati Membri, bħall-organizzazzjoni politika, soċjali jew ekonomika tagħhom.

(91)

Jenħtieġ li r-reġim ta’ responsabbiltà ċivili skont din id-Direttiva jkun mingħajr preġudizzju għad-Direttiva 2004/35/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (25). Jenħtieġ li din id-Direttiva ma tipprevjenix lill-Istati Membri milli jimponu obbligi ulterjuri u aktar stretti fuq il-kumpaniji jew milli jieħdu miżuri ulterjuri li jkollhom l-istess objettivi tad-Direttiva 2004/35/KE.

(92)

Jenħtieġ li l-Istati Membri jiżguraw li l-konformità mal-obbligi li jirriżultaw mid-dispożizzjonijiet tad-dritt nazzjonali li jittrasponi din id-Direttiva, jew l-implimentazzjoni volontarja tagħhom, tikkwalifika bħala aspett jew element ambjentali u/jew soċjali li l-awtoritajiet kontraenti jistgħu, f’konformità mad-Direttivi 2014/23/UE (26), 2014/24/UE (27) u 2014/25/UE (28) tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill, iqisu bħala parti mill-kriterji għall-aġġudikazzjoni għall-kuntratti pubbliċi u ta’ konċessjoni jew jistabbilixxu fir-rigward tal-prestazzjoni ta’ tali kuntratti. L-awtoritajiet kontraenti u l-entitajiet kontraenti jistgħu jeskludu jew jistgħu jkunu meħtieġa mill-Istati Membri li jeskludu mill-parteċipazzjoni fi proċedura tal-akkwist, inkluż fi proċedura ta’ aġġudikazzjoni ta’ konċessjoni, meta applikabbli, kwalunkwe operatur ekonomiku, meta jistgħu juru bi kwalunkwe mezz xieraq ksur tal-obbligi applikabbli fl-oqsma tal-liġi ambjentali, soċjali u tax-xogħol, inklużi dawk li jirriżultaw minn ċerti ftehimiet internazzjonali ratifikati mill-Istati Membri kollha u elenkati f’dawk id-Direttivi, jew li l-operatur ekonomiku huwa ħati ta’ mġiba professjonali ħażina serja, li trendi l-integrità tiegħu dubjuża. Biex tiġi żgurata l-konsistenza tal-leġiżlazzjoni tal-Unjoni u tiġi appoġġata l-implimentazzjoni, jenħtieġ li l-Kummissjoni tikkunsidra jekk huwiex rilevanti li taġġorna kwalunkwe direttiva minn dawk, b’mod partikolari fir-rigward tar-rekwiżiti u tal-miżuri li l-Istati Membri jridu jadottaw biex jiżguraw il-konformità mal-obbligi ta’ sostenibbiltà u ta’ diliġenza dovuta matul il-proċessi tal-akkwist u ta’ konċessjoni.

(93)

Persuni li jaħdmu għal kumpaniji soġġetti għal obbligi ta’ diliġenza dovuta previsti f’din id-Direttiva jew li jkunu f’kuntatt ma’ tali kumpaniji fil-kuntest tal-attivitajiet tagħhom relatati max-xogħol jista’ jkollhom rwol ewlieni fl-esponiment ta’ ksur tad-dispożizzjonijiet tad-dritt nazzjonali li jittrasponi din id-Direttiva. B’hekk jistgħu jikkontribwixxu għall-prevenzjoni u għall-iskoraġġiment ta’ tali ksur u għat-tisħiħ tal-infurzar ta’ din id-Direttiva. Għalhekk, jenħtieġ li d-Direttiva (UE) 2019/1937 tapplika għar-rapportar tal-ksur kollu tad-dispożizzjonijiet tad-dritt nazzjonali li jittrasponi din id-Direttiva u għall-protezzjoni ta’ persuni li jirrapportaw tali ksur.

(94)

Biex tissaħħaħ iċ-ċertezza legali, l-applikabbiltà, skont din id-Direttiva, tad-Direttiva (UE) 2019/1937 għar-rapportar ta’ ksur tad-dispożizzjonijiet tad-dritt nazzjonali li jittrasponi din id-Direttiva u għall-protezzjoni ta’ persuni li jirrapportaw tali ksur, jenħtieġ li tiġi riflessa fid-Direttiva (UE) 2019/1937. Għalhekk, jenħtieġ li l-Anness tad-Direttiva (UE) 2019/1937 jiġi emendat skont dan. Huwa f’idejn l-Istati Membri li jiżguraw li dik l-emenda tkun riflessa fil-miżuri ta’ traspożizzjoni tagħhom adottati f’konformità mad-Direttiva (UE) 2019/1937.

(95)

Sabiex tiġi speċifikata l-informazzjoni li l-kumpaniji li mhumiex soġġetti għar-rekwiżiti ta’ rapportar skont id-dispożizzjonijiet dwar ir-rapportar dwar is-sostenibbiltà korporattiva skont id-Direttiva 2013/34/UE jenħtieġ li jkunu qed jikkomunikaw dwar il-kwistjonijiet koperti minn din id-Direttiva, jenħtieġ li tiġi delegata lill-Kummissjoni s-setgħa li tadotta atti skont l-Artikolu 290 tat-TFUE fir-rigward tad-determinazzjoni ta’ regoli addizzjonali dwar il-kontenut u l-kriterji ta’ tali rapportar, filwaqt li tiġi speċifikata informazzjoni dwar id-deskrizzjoni tad-diliġenza dovuta, l-impatti reali u potenzjali u l-azzjonijiet meħuda fuqhom. Huwa partikolarment importanti li l-Kummissjoni twettaq konsultazzjonijiet xierqa matul ix-xogħol tagħha ta’ tħejjija, ukoll fil-livell ta’ esperti, u li dawk il-konsultazzjonijiet jiġu mwettqa f’konformità mal-prinċipji stipulati fil-Ftehim Interistituzzjonali tat-13 ta’ April 2016 dwar it-Tfassil Aħjar tal-Liġijiet (29). B’mod partikolari, biex tiġi żgurata parteċipazzjoni ugwali fit-tħejjija ta’ atti delegati, il-Parlament Ewropew u l-Kunsill jirċievu d-dokumenti kollha fl-istess ħin li jirċevuhom l-esperti tal-Istati Membri, u l-esperti tagħhom ikollhom aċċess sistematiku għal-laqgħat tal-gruppi tal-esperti tal-Kummissjoni li jittrattaw it-tħejjija ta’ atti delegati.

(96)

Jenħtieġ li din id-Direttiva tiġi applikata f’konformità mad-dritt tal-Unjoni dwar il-protezzjoni tad-data u mad-dritt għall-protezzjoni tal-privatezza u tad-data personali kif minquxa fl-Artikoli 7 u 8 tal-Karta. Kwalunkwe pproċessar ta’ data personali skont din id-Direttiva jrid isir f’konformità mar-Regolament (UE) 2016/679, inklużi r-rekwiżiti tal-limitazzjoni tal-iskop, il-minimizzazzjoni tad-data u l-limitazzjoni tal-ħżin.

(97)

Il-Kontrollur Ewropew għall-Protezzjoni tad-Data ġie kkonsultat skont l-Artikolu 28(2) tar-Regolament (UE) 2018/1725 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (30) u ta l-opinjoni fis-17 ta’ Marzu 2022.

(98)

Jenħtieġ li l-Kummissjoni tirrapporta perjodikament lill-Parlament Ewropew u lill-Kunsill dwar l-implimentazzjoni ta’ din id-Direttiva u l-effettività tagħha fl-ilħuq tal-objettivi tagħha, b’mod partikolari fl-indirizzar tal-impatti negattivi. Jenħtieġ li l-ewwel rapport ikopri, fost l-oħrajn, l-impatti ta’ din id-Direttiva fuq l-SMEs, il-kamp ta’ applikazzjoni ta’ din id-Direttiva f’termini tal-kumpaniji koperti, jekk id-definizzjoni tat-terminu “katina ta’ attivitajiet” teħtieġx li tiġi riveduta, jekk l-Anness ta’ din id-Direttiva jeħtieġx li jiġi mmodifikat u l-lista ta’ konvenzjonijiet internazzjonali rilevanti msemmija f’din id-Direttiva jenħtieġx tiġi emendata, b’mod partikolari fid-dawl tal-iżviluppi internazzjonali, jekk ir-regoli dwar il-ġlieda kontra t-tibdil fil-klima u s-setgħat tal-awtoritajiet superviżorji relatati ma’ dawk ir-regoli jeħtiġux li jiġu riveduti, l-effettività tal-mekkaniżmi ta’ infurzar stabbiliti fil-livell nazzjonali, tal-penali u tar-regoli dwar ir-responsabbiltà ċivili, u jekk humiex meħtieġa bidliet fil-livell ta’ armonizzazzjoni ta’ din id-Direttiva biex jiġu żgurati kundizzjonijiet ekwi għall-kumpaniji fis-suq intern. Mal-ewwel opportunità wara d-data tad-dħul fis-seħħ ta’ din id-Direttiva, iżda mhux aktar tard minn sentejn wara dik id-data, jenħtieġ li l-Kummissjoni tippreżenta wkoll rapport lill-Parlament Ewropew u lill-Kunsill dwar il-ħtieġa li jiġu stabbiliti rekwiżiti addizzjonali ta’ diliġenza dovuta tas-sostenibbiltà adattati għall-impriżi finanzjarji regolati fir-rigward tal-forniment ta’ servizzi finanzjarji u attivitajiet ta’ investiment, u l-opzjonijiet għal tali rekwiżiti ta’ diliġenza dovuta kif ukoll l-impatti tagħhom, f’konformità mal-objettivi ta’ din id-Direttiva, filwaqt li jitqiesu atti leġiżlattivi oħra tal-Unjoni li japplikaw għall-impriżi finanzjarji regolati. Dak ir-rapport jenħtieġ li jkun akkumpanjat, jekk xieraq, minn proposta leġiżlattiva.

(99)

Minħabba li l-objettivi ta’ din id-Direttiva, jiġifieri l-isfruttament aħjar tal-potenzjal tas-suq uniku biex jikkontribwixxi għat-tranżizzjoni lejn ekonomija sostenibbli u jikkontribwixxi għall-iżvilupp sostenibbli permezz tal-prevenzjoni u tal-mitigazzjoni tal-impatti negattivi reali jew potenzjali fuq id-drittijiet tal-bniedem u l-ambjent fil-ktajjen ta’ attivitajiet tal-kumpaniji, ma jistgħux jinkisbu b’mod suffiċjenti mill-Istati Membri, iżda jistgħu pjuttost, minħabba l-iskala u l-effetti tal-azzjoni, b’mod partikolari, il-fatt li l-problemi u l-kawżi ta’ dawk il-problemi indirizzati minn din id-Direttiva huma ta’ dimensjoni tranżnazzjonali, peress li ħafna kumpaniji qed joperaw madwar l-Unjoni kollha jew globalment u l-ktajjen tal-valur tagħhom jestendu għal Stati Membri oħra u għal pajjiżi terzi, u l-fatt li l-miżuri tal-Istati Membri individwali jirriskjaw li jkunu ineffettivi u li jwasslu għal frammentazzjoni tas-suq intern, jinkisbu aħjar fil-livell tal-Unjoni, l-Unjoni tista’ tadotta miżuri, f’konformità mal-prinċipju ta’ sussidjarjetà kif stabbilit fl-Artikolu 5 tat-TUE. F’konformità mal-prinċipju ta’ proporzjonalità kif stabbilit f’dak l-Artikolu, din id-Direttiva ma tmurx lil hinn minn dak li huwa meħtieġ sabiex jinkisbu dawk l-objettivi,

“(vii)

id-Direttiva (UE) 2024/1760 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tat-13 ta’ Mejju 2024 dwar id-diliġenza dovuta tas-sostenibbiltà korporattiva u li temenda d-Direttiva (UE) 2019/1937 u r-Regolament (UE) 2023/2859 (ĠU L, 2024/1760, 5.7.2024, ELI: http://data.europa.eu/eli/dir/2024/1760/oj).”.