(1)

Id-Direttiva 2012/27/UE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (4) ġiet emendata b’mod sostanzjali kemm-il darba (5). Peress li għandhom isiru iżjed emendi, jenħtieġ li dik id-Direttiva tiġi riformulata fl-interess taċ-ċarezza.

(2)

Fil-Komunikazzjoni tagħha tas-17 ta’ Settembru 2020 dwar “It-tisħiħ tal-ambizzjoni klimatika tal-Ewropa għall-2030 - Ninvestu f’futur newtrali għall-klima għall-benefiċċju tal-popli tagħna” (il-“Pjan dwar il-Mira Klimatika”), il-Kummissjoni pproponiet li żżid l-ambizzjoni klimatika tal-Unjoni billi żżid il-mira tal-emissjonijiet ta’ gassijiet serra (GHG) għal mill-inqas 55 % taħt il-livelli tal-1990 sal-2030. Din hija żieda sostanzjali meta mqabbla mal-mira għat-tnaqqis eżistenti ta’ 40 %. Il-proposta wettqet l-impenn tal-komunikazzjoni tal-Kummissjoni tal-11 ta’ Diċembru 2019 dwar “Il-Patt Ekoloġiku Ewropew” (il-“Patt Ekoloġiku Ewropew”) li jiġi ppreżentat pjan komprensiv biex il-mira tal-Unjoni għall-2030 tiżdied għal 55 % b’mod responsabbli. Hi konformi wkoll mal-objettivi tal-Ftehim ta’ Pariġi adottat fit-12 ta’ Diċembru 2015 taħt il-Konvenzjoni Qafas tan-Nazzjonijiet Uniti dwar it-Tibdil fil-Klima (il-“Ftehim ta’ Pariġi”) li ż-żieda fit-temperatura dinjija tinżamm ferm inqas minn 2 °C u jissoktaw l-isforzi biex tinżamm f’1,5 °C.

(3)

Il-konklużjonijiet tal-Kunsill Ewropew tal-10 u l-11 ta’ Diċembru 2020 approvaw il-mira vinkolanti ta’ tnaqqis domestiku tal-Unjoni għall-emissjonijiet netti ta’ gassijiet serra ta’ mill-inqas 55% sal-2030 meta mqabbla mal-1990. Il-Kunsill Ewropew ikkonkluda li l-ambizzjoni klimatika jeħtieġ tiżdied b’mod li jixpruna tkabbir ekonomiku sostenibbli, joħloq l-impjiegi, jipprovdi benefiċċji tas-saħħa u tal-ambjent għaċ-ċittadini tal-Unjoni, u jikkontribwixxi għall-kompetittività dinjija fit-tul tal-ekonomija tal-Unjoni billi jippromwovi l-innovazzjoni fit-teknoloġiji ekoloġiċi.

(4)

Biex timplimenta dawk l-objettivi, il-Kummissjoni, fil-komunikazzjoni tagħha tad-19 ta’ Ottubru 2020 dwar “Programm ta’ Ħidma tal-Kummissjoni 2021 - Unjoni ta’ vitalità f’dinja ta’ fraġilità”, ħabbret pakkett leġiżlattiv biex jitnaqqsu l-emissjonijiet ta’ gassijiet serra b’mill-inqas 55 % sal-2030 (il-“Pakkett Lesti għall-mira ta’ 55 %”), u biex tinkiseb Unjoni Ewropea newtrali għall-klima sal-2050. Dak il-pakkett ikopri firxa wiesgħa ta’ oqsma ta’ politika, fosthom l-effiċjenza enerġetika, l-enerġija rinnovabbli, l-użu tal-art, il-bidla fl-art u l-forestrija, it-tassazzjoni fuq l-enerġija, il-kondiviżjoni tal-isforzi u l-iskambju tal-kwoti tal-emissjonijiet.

(5)

L-għan tal-pakkett “Lesti għall-mira ta’ 55 %” huwa li jissalvagwardja u joħloq l-impjiegi fl-Unjoni u jippermetti lill-Unjoni jkollha pożizzjoni dominanti fl-iżvilupp u l-adozzjoni ta’ teknoloġiji nodfa fit-tranżizzjoni enerġetika globali, inkluż soluzzjonijiet tal-effiċjenza enerġetika.

(6)

Il-projezzjonijiet jindikaw li, jekk issir implimentazzjoni sħiħa tal-politiki attwali, it-tnaqqis fl-emissjonijiet tal-gassijiet serra sal-2030 ikun madwar 45 % meta mqabbel mal-livelli tal-1990, jekk jiġu esklużi l-emissjonijiet u l-assorbimenti tal-użu tal-art, u madwar 47 %, jekk dawk jiġu inklużi. Għaldaqstant, il-Pjan dwar il-Mira Klimatika jipprevedi sett ta’ azzjonijiet meħtieġa fis-setturi kollha tal-ekonomija u reviżjonijiet tal-istrumenti leġiżlattivi ewlenin biex tintlaħaq din l-ambizzjoni klimatika akbar.

(7)

Fil-komunikazzjoni tagħha tat-28 ta’ Novembru 2018 dwar “Pjaneta Nadif għal kulħadd - Viżjoni strateġika Ewropea fit-tul għal ekonomija għanja, moderna, kompetittiva u newtrali għall-klima”, il-Kummissjoni ddikjarat li l-effiċjenza enerġetika hija qasam ewlieni ta’ azzjoni, li mingħajru d-dekarbonizzazzjoni sħiħa tal-ekonomija tal-Unjoni ma tistax tinkiseb. Il-ħtieġa li jinħatfu opportunitajiet tal-iffrankar tal-enerġija kosteffettiv wasslet għall-politika attwali tal-Unjoni dwar l-effiċjenza enerġetika. F’Diċembru 2018, iddaħħlet mira ewlenija ġdida tal-Unjoni għall-effiċjenza enerġetika sal-2030 ta’ mill-inqas 32,5 %, meta mqabbla mal-użu tal-enerġija previst fl-2030, bħala parti mill-Pakkett Enerġija Nadifa għall-Ewropej Kollha, li kellu l-għan li jqiegħed l-effiċjenza enerġetika qabel kollox, jikseb tmexxija globali fl-enerġiji rinnovabbli u jagħti offerta ġusta lill-konsumaturi.

(8)

Il-valutazzjoni tal-impatt li takkumpanja l-Pjan dwar il-Mira Klimatika wriet li, biex tinkiseb iż-żieda fl-ambizzjoni klimatika, it-titjib fl-effiċjenza enerġetika jeħtieġ li jiżdied b’mod sinifikanti mil-livell attwali ta’ 32,5 %.

(9)

Żieda fil-mira tal-effiċjenza enerġetika tal-Unjoni għall-2030 tista’ tnaqqas il-prezzijiet tal-enerġija u tkun kruċjali fit-tnaqqis tal-emissjonijiet tal-gassijiet serra, akkumpanjata minn żieda u adozzjoni tal-elettrifikazzjoni, l-idroġenu, l-e-fjuwils u teknoloġiji rilevanti oħra meħtieġa għat-tranżizzjoni ekoloġika, inkluż fis-settur tat-trasport. Anke bit-tkabbir rapidu fil-ġenerazzjoni tal-elettriku rinnovabbli, l-effiċjenza enerġetika tista’ tnaqqas il-ħtieġa ta’ kapaċità ġdida ta’ ġenerazzjoni tal-enerġija u tal-kostijiet marbuta mal-ħżin, it-trażmissjoni u d-distribuzzjoni. Iż-żieda fl-effiċjenza enerġetika hija partikolarment importanti wkoll għas-sigurtà tal-provvista tal-enerġija tal-Unjoni bi tnaqqis tad-dipendenza tal-Unjoni fuq l-importazzjoni tal-fjuwils mill-pajjiżi terzi. L-effiċjenza enerġetika hija waħda mill-aktar miżuri nodfa u kosteffiċjenti li biha tiġi indirizzata dik id-dipendenza.

(10)

It-total tal-kontributi nazzjonali kkomunikati mill-Istati Membri fil-pjanijiet nazzjonali tagħhom għall-enerġija u l-klima ma jilħaqx il-mira tal-Unjoni ta’ 32,5 %. Il-kontributi jkunu jwasslu għal tnaqqis kollettiv ta’ 29,7 % għall-konsum tal-enerġija primarju u ta’ 29,4 % għall-konsum tal-enerġija finali, meta mqabbla mal-projezzjonijiet mix-Xenarju ta’ Referenza tal-UE tal-2007 għall-2030 tal-Kummissjoni. Dan jissarraf f’distakk ta’ ambizzjoni kollettiva ta’ 2,8 punti perċentwali għall-konsum tal-enerġija primarja u ta’ 3,1 punti perċentwali għall-konsum tal-enerġija finali għall-EU-27.

(11)

Għadd ta’ Stati Membri ppreżentaw pjanijiet nazzjonali għall-enerġija u l-klima ambizzjużi, li ġew ivvalutati mill-Kummissjoni bħala “suffiċjenti”, u li kien fihom miżuri li jippermettu lil dawk l-Istati Membri jikkontribwixxu għall-ilħuq tal-miri kollettivi għall-effiċjenza enerġetika bi proporzjon akbar mill-medja tal-Unjoni. Barra minn hekk, għadd ta’ Stati Membri ddokumentaw “sforzi bikrija” fil-kisba tal-iffrankar tal-enerġija, jiġifieri ffrankar tal-enerġija ogħla mit-trajettorji medji tal-Unjoni f’dawn l-aħħar snin. Iż-żewġ każijiet huma sforzi sinifikanti li jenħtieġ li jiġu rikonoxxuti u jenħtieġ li jiġu inklużi fil-projezzjonijiet tal-immudellar futuri tal-Unjoni u li jistgħu jservu bħala eżempji tajbin ta’ kif l-Istati Membri kollha jistgħu jaħdmu fuq il-potenzjal tal-effiċjenza enerġetika tagħhom biex iwasslu benefiċċji sinifikanti għall-ekonomiji u s-soċjetajiet tagħhom.

(12)

F’xi każijiet, is-suppożizzjonijiet użati mill-Kummissjoni fix-Xenarju ta’ Referenza tagħha tal-2020 għall-UE u s-suppożizzjonijiet użati minn xi Stati Membri għax-xenarji ta’ referenza tagħhom li jirfdu l-pjanijiet nazzjonali għall-enerġija u l-klima tagħhom huma differenti. Dan jista’ jwassal għal diverġenzi fir-rigward tal-kalkolu tal-konsum ta’ enerġija primarja iżda ż-żewġ approċċi huma validi fir-rigward tal-konsum tal-enerġija primarja.

(13)

Filwaqt li l-potenzjal tal-iffrankar tal-enerġija għadu qawwi fis-setturi kollha, hemm sfida partikolari relatata mat-trasport għax dan hu responsabbli għal aktar minn 30 % tal-konsum tal-enerġija finali, u relatata mal-bini għax 75 % tal-binjiet fl-Unjoni għandhom rendiment baxx fl-użu tal-enerġija. Settur li l-importanza tiegħu qed tiżdied maż-żmien hu s-settur tal-ICT (it-teknoloġija tal-informazzjoni u tal-komunikazzjoni), li hu responsabbli għal 5 sa 9 % tal-użu totali tal-elettriku fid-dinja u għal aktar minn 2 % tal-emissjonijiet globali. Fl-2018, iċ-ċentri tad-data ammontaw għal 2,7 % tad-domanda tal-elettriku fl-EU-28. F’dan il-kuntest, il-Kummissjoni, fil-komunikazzjoni tad-19 ta’ Frar 2020“Insawru l-futur diġitali tal-Ewropa” (l-“Istrateġija Diġitali tal-Unjoni”), diġà tisħaq fuq il-ħtieġa ta’ ċentri tad-data sostenibbli u effiċjenti ħafna fl-użu tal-enerġija, u ta’ miżuri tat-trasparenza għall-operaturi tat-telekomunikazzjoni rigward l-impronta ambjentali tagħhom. Barra minn hekk, jenħtieġ li titqies ukoll iż-żieda possibbli fid-domanda għall-enerġija tal-industrija li tista’ tirriżulta mid-dekarbonizzazzjoni tagħha, b’mod partikolari għall-proċessi intensivi fl-enerġija.

(14)

Il-livell ogħla ta’ ambizzjoni jeħtieġ promozzjoni aktar soda tal-miżuri kosteffettivi tal-effiċjenza enerġetika fl-oqsma kollha tas-sistema tal-enerġija u fis-setturi rilevanti kollha, meta l-attività tkun taffettwa d-domanda għall-enerġija, bħas-setturi tat-trasport, tal-ilma u tal-agrikoltura. Bit-titjib fl-effiċjenza enerġetika tul il-katina kollha tal-enerġija, inkluż il-ġenerazzjoni, it-trażmissjoni, id-distribuzzjoni u l-użu finali tal-enerġija, se jgawdi l-ambjent, jitjiebu l-kwalità tal-arja u s-saħħa pubblika, jonqsu l-emissjonijiet tal-gassijiet serra, tiżdied is-sigurtà tal-enerġija bit-tnaqqis tal-ħtieġa tal-importazzjoni tal-enerġija, b’mod partikolari tal-fjuwils fossili, jonqsu l-kostijiet tal-enerġija għall-unitajiet domestiċi u għall-kumpaniji, jitwieżnu l-persuni fil-faqar enerġetiku, u tingħata spinta lill-kompetittività, lill-impjiegi u lill-attività ekonomika fl-ekonomija kollha. It-titjib fl-effiċjenza enerġetika b’hekk itejjeb il-kwalità tal-ħajja taċ-ċittadini, filwaqt li jikkontribwixxi għat-trasformazzjoni tar-relazzjonijiet tal-enerġija tal-Unjoni ma’ pajjiżi terzi sħab lejn il-kisba tan-newtralità klimatika. Dan jikkonforma mal-impenji tal-Unjoni li saru fil-qafas tal-Unjoni tal-Enerġija u l-aġenda dinjija dwar il-klima stabbiliti mill-Ftehim ta’ Pariġi. It-titjib tal-prestazzjoni tal-enerġija ta’ diversi setturi għandu l-potenzjal li jrawwem ir-riġenerazzjoni urbana, inkluż it-titjib tal-bini, u l-bidliet fix-xejriet tal-mobilità u l-aċċessibbiltà, filwaqt li jippromwovi għażliet aktar effiċjenti, sostenibbli u affordabbli.

(15)

Din id-Direttiva tagħmel pass ‘il quddiem lejn in-newtralità klimatika sal-2050, li permezz tagħha l-effiċjenza enerġetika tiġi ttrattata bħala sors ta’ enerġija minnha nnifisha. Il-prinċipju “l-Effiċjenza Enerġetika tiġi l-Ewwel” huwa prinċipju kumplessiv li jenħtieġ li jitqies fis-setturi kollha, lil hinn mis-sistema tal-enerġija fil-livelli kollha, inkluż fis-settur finanzjarju. Is-soluzzjonijiet tal-effiċjenza enerġetika jenħtieġ li jitqiesu bħala l-ewwel għażla fid-deċiżjonijiet ta’ politika, tal-ippjanar u tal-investiment meta jiġu stabbiliti regoli ġodda għan-naħa tal-provvista u għal oqsma oħra ta’ politika. Filwaqt li l-prinċipju “l-Effiċjenza Enerġetika tiġi l-Ewwel” jenħtieġ li jiġi applikat mingħajr preġudizzju għal obbligi legali, objettivi u prinċipji oħra, tali obbligi, objettivi u prinċipji jenħtieġ li ma jxekklux l-applikazzjoni tiegħu jew iwasslu għal eżenzjonijiet mill-applikazzjoni tal-prinċipju. Il-Kummissjoni jenħtieġ li tiżgura li l-effiċjenza enerġetika u r-rispons tad-domanda jkunu jistgħu jikkompetu b’termini ekwi mal-kapaċità tal-ġenerazzjoni. Irid isir titjib fl-effiċjenza enerġetika kull meta dan ikun iżjed kosteffettiv minn soluzzjonijiet ekwivalenti fuq in-naħa tal-provvista. Dak jenħtieġ jgħin biex jiġu sfruttati d-diversi benefiċċji tal-effiċjenza enerġetika għall-Unjoni, b’mod partikolari għaċ-ċittadini u għan-negozji. L-implimentazzjoni ta’ miżuri li jtejbu l-effiċjenza enerġetika jenħtieġ li tkun prijorità wkoll biex jittaffa l-faqar enerġetiku.

(16)

L-effiċjenza enerġetika jenħtieġ li tiġi rikonoxxuta bħala element kruċjali u kunsiderazzjoni ta’ prijorità fid-deċiżjonijiet futuri tal-investiment dwar l-infrastruttura tal-enerġija tal-Unjoni. Il-prinċipju “l-Effiċjenza Enerġetika tiġi l-Ewwel” jenħtieġ li jiġi applikat filwaqt li jitqiesu qabelxejn l-approċċ tal-effiċjenza tas-sistema u l-perspettiva soċjetali u tas-saħħa, u filwaqt li tingħata attenzjoni għas-sigurtà tal-provvista, l-integrazzjoni tas-sistema tal-enerġija u t-tranżizzjoni lejn in-newtralità klimatika. Għaldaqstant, il-prinċipju “l-Effiċjenza Enerġetika tiġi l-Ewwel” jenħtieġ li jgħin biex tiżdied l-effiċjenza tas-setturi individwali tal-użu aħħari u tas-sistema tal-enerġija kollha kemm hi. L-applikazzjoni tal-prinċipju jenħtieġ li tappoġġa wkoll l-investimenti f’soluzzjonijiet effiċjenti fl-enerġija li jikkontribwixxu għall-objettivi ambjentali tar-Regolament (UE) 2020/852 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (6).

(17)

Il-prinċipju “l-Effiċjenza Enerġetika tiġi l-Ewwel” huwa previst fir-Regolament (UE) 2018/1999 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (7) u jinsab fil-qalba tal-Istrateġija tal-UE għall-Integrazzjoni tas-Sistema tal-Enerġija stipulata fil-komunikazzjoni tal-Kummissjoni tat-8 ta’ Lulju 2022. Filwaqt li l-prinċipju hu bbażat fuq il-kosteffettività, l-applikazzjoni tiegħu għandha implikazzjonijiet usa’ mill-perspettiva tas-soċjetà. Dawk l-implikazzjonijiet jistgħu jvarjaw skont iċ-ċirkostanzi u jenħtieġ li jiġu evalwati bir-reqqa permezz ta’ metodoloġiji robusti ta’ analiżi tal-kostbenefiċċji li jqisu l-benefiċċji multipli tal-effiċjenza enerġetika. Il-Kummissjoni ħejjiet linji gwida apposta għall-operazzjoni u l-applikazzjoni tal-prinċipju, billi pproponiet għodod speċifiċi u eżempji ta’ applikazzjoni f’diversi setturi. Il-Kummissjoni ħarġet ukoll rakkomandazzjoni lill-Istati Membri li tibni fuq ir-rekwiżiti stabbiliti f’din id-Direttiva u titlob azzjonijiet speċifiċi b’rabta mal-applikazzjoni tal-prinċipju. L-Istati Membri jenħtieġ li jqisu bis-sħiħ dik ir-rakkomandazzjoni u jkunu ggwidati minnha fl-implimentazzjoni tal-prinċipju tal-effiċjenza enerġetika fil-prattika.

(18)

Il-prinċipju “l-Effiċjenza Enerġetika tiġi l-Ewwel” jimplika l-adozzjoni ta’ approċċ olistiku, li jqis l-effiċjenza kumplessiva tas-sistema tal-enerġija integrata, is-sigurtà tal-provvista u l-kosteffettività u jippromwovi l-aktar soluzzjonijiet effiċjenti għan-newtralità klimatika fil-katina totali tal-valur, mill-produzzjoni tal-enerġija u t-trasport tan-network sal-konsum tal-enerġija finali, sabiex jinkisbu effiċjenzi kemm fil-konsum tal-enerġija primarja kif ukoll fil-konsum tal-enerġija finali. Dak l-approċċ jenħtieġ li jqis il-prestazzjoni tas-sistema u l-użu dinamiku tal-enerġija, fejn ir-riżorsi orjentati lejn id-domanda u l-flessibbiltà tas-sistema huma kkunsidrati bħala soluzzjonijiet ta’ effiċjenza enerġetika.

(19)

Biex jitħalla impatt, il-prinċipju “l-Effiċjenza Enerġetika tiġi l-Ewwel” jenħtieġ li jiġi applikat b’mod konsistenti minn dawk li jieħdu d-deċiżjonijiet nazzjonali, reġjonali, lokali u settorjali fix-xenarji u d-deċiżjonijiet ta’ politika, tal-ippjanar u ta’ investiment ewlenin rilevanti kollha – jiġifieri l-investimenti fuq skala kbira b’valur aktar minn EUR 100 000 000 kull wieħed jew EUR 175 000 000 għall-proġetti infrastrutturali tat-trasport – li jaffettwaw il-konsum jew il-provvista tal-enerġija. Għal applikazzjoni tajba tal-prinċipju jenħtieġ li tintuża l-metodoloġija korretta tal-analiżi tal-kostbenefiċċji, jiġu stabbiliti kundizzjonijiet abilitanti għal soluzzjonijiet effiċjenti fl-enerġija, u jsir monitoraġġ xieraq. L-analiżijiet kostbenefiċċji jenħtieġ li jiġu żviluppati u mwettqa b’mod sistematiku, jenħtieġ li jkunu bbażati fuq l-aktar informazzjoni aġġornata dwar il-prezzijiet tal-enerġija u jenħtieġ li jinkludu xenarji għaż-żieda fil-prezzijiet, bħal pereżempju minħabba tnaqqis fil-kwoti tal-iskema għall-iskambju ta’ kwoti tal-emissjonijiet tal-Unjoni (EU ETS) skont id-Direttiva 2003/87/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (8), sabiex jiġi pprovdut inċentiv biex jiġu applikati miżuri ta’ effiċjenza enerġetika. Jenħtieġ li tingħata prijorità lis-soluzzjonijiet min-naħa tad-domanda fejn ikunu aktar kosteffettivi mill-investimenti fl-infrastruttura tal-provvista tal-enerġija biex jintlaħqu l-objettivi tal-politika. Il-flessibbiltà min-naħa tad-domanda tista’ ġġib benefiċċji usa’ fil-qasam ekonomiku, ambjentali u soċjetali għall-konsumaturi u għas-soċjetà b’mod ġenerali, inkluż għall-komunitajiet lokali, u tista’ żżid l-effiċjenza tas-sistema tal-enerġija u tnaqqas il-kostijiet tal-enerġija, pereżempju billi tnaqqas il-kostijiet operazzjonali tas-sistema biex jorħsu t-tariffi għall-konsumaturi kollha. L-Istati Membri jenħtieġ li jqisu l-benefiċċji potenzjali tal-flessibbiltà min-naħa tad-domanda bl-applikazzjoni tal-prinċipju “l-Effiċjenza Enerġetika tiġi l-Ewwel” u meta rilevanti jikkunsidraw ir-rispons tad-domanda kemm fil-livell ċentralizzat kif ukoll deċentralizzat, il-ħżin tal-enerġija, u soluzzjonijiet intelliġenti bħala parti mill-isforzi tagħhom biex iżidu l-effiċjenza tas-sistema tal-enerġija integrata.

(20)

Meta tivvaluta l-valuri tal-proġetti għall-fini tal-applikazzjoni tal-prinċipju “l-Effiċjenza Enerġetika tiġi l-Ewwel”, il-Kummissjoni, fir-rapport tagħha lill-Parlament Ewropew u lill-Kunsill, jenħtieġ li tivvaluta, b’mod partikolari, jekk u b’liema mod il-limiti jiġu applikati b’mod effettiv f’kull Stat Membru.

(21)

Il-prinċipju “l-Effiċjenza Enerġetika tiġi l-Ewwel” jenħtieġ li jiġi applikat dejjem b’mod proporzjonali, u r-rekwiżiti stabbiliti f’din id-Direttiva jenħtieġ li ma jkunux jinvolvu obbligi sovrapposti jew kunfliġġenti fuq l-Istati Membri, meta l-applikazzjoni tal-prinċipju tkun żgurata direttament b’leġiżlazzjoni oħra. Dan jaf ikun il-każ għall-proġetti ta’ interess komuni inklużi fil-lista tal-Unjoni skont l-Artikolu 3 tar-Regolament (EU) 2022/869 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (9), li jintroduċi r-rekwiżiti biex il-prinċipju “l-Effiċjenza Enerġetika tiġi l-Ewwel” jitqies qabelxejn fl-iżvilupp u l-valutazzjoni ta’ dawk il-proġetti.

(22)

Tranżizzjoni ġusta lejn Unjoni newtrali għall-klima sal-2050 hija ċentrali għall-Patt Ekoloġiku Ewropew. Il-faqar enerġetiku hu kunċett ewlieni fil-pakkett dwar l-Enerġija Nadifa għall-Ewropej Kollha li tfassal biex jiffaċilita tranżizzjoni enerġetika ġusta. F’konformità mar-Regolament (UE) 2018/1999 u mad-Direttiva (UE) 2019/944 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (10), il-Kummissjoni, fir-Rakkomandazzjoni tagħha (UE) 2020/1563 dwar il-faqar enerġetiku (11), pprovdiet gwida indikattiva dwar l-indikaturi xierqa għall-kejl tal-faqar enerġetiku u li jiddefinixxu “għadd sinifikanti ta’ unitajiet domestiċi fil-faqar enerġetiku”. Id-Direttiva 2009/73/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (12) u d-Direttiva (UE) 2019/944 jeżiġu li l-Istati Membri jieħdu miżuri xierqa biex jindirizzaw il-faqar enerġetiku kull meta dan jiġi identifikat, inkluż miżuri li jindirizzaw il-kuntest usa’ tal-faqar. Dan huwa partikolarment rilevanti f’kuntest ta’ prezzijiet tal-enerġija li qed jogħlew u pressjoni inflazzjonarja, fejn jenħtieġ li jiġu implimentati miżuri kemm għal żmien qasir kif ukoll fit-tul biex jindirizzaw sfidi sistemiċi għas-sistema tal-enerġija tal-Unjoni.

(23)

Il-persuni li jiffaċċaw il-faqar enerġetiku jew li huma f’riskju tiegħu, klijenti vulnerabbli, inkluż l-utenti finali, l-unitajiet domestiċi b’introjtu baxx jew medju, u l-persuni li jgħixu f’akkomodazzjoni soċjali jenħtieġ li jibbenefikaw mill-applikazzjoni tal-prinċipju “l-Effiċjenza Enerġetika tiġi l-Ewwel”. Il-miżuri tal-effiċjenza enerġetika jenħtieġ li jiġu implimentati bħala prijorità biex itejbu s-sitwazzjonijiet ta’ dawk il-persuni u l-unitajiet domestiċi, u jew biex jittaffa l-faqar enerġetiku, u jenħtieġ li ma jinkoraġġixxux kwalunkwe żieda sproporzjonata fil-kostijiet tal-akkomodazzjoni, tal-mobilità jew tal-enerġija. Għal approċċ ħolistiku fit-tfassil tal-politika u fl-implimentazzjoni tal-politiki u l-miżuri, l-Istati Membri jenħtieġ li jiżguraw li l-politiki u l-miżuri l-oħra ma jkollhom l-ebda effett negattiv fuq dawk l-individwi u l-unitajiet domestiċi.

(24)

Din id-Direttiva hija parti minn qafas ta’ politika usa’ tal-politiki dwar l-effiċjenza enerġetika li jindirizzaw il-potenzjali tal-effiċjenza enerġetika f’oqsma ta’ politika speċifiċi, fosthom il-bini (id-Direttiva 2010/31/UE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (13)), il-prodotti (id-Direttiva 2009/125/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (14) u r-Regolamenti (UE) 2017/1369 (15) u (UE) 2020/740 (16) tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill), u l-governanza (ir-Regolament (UE) 2018/1999). Dawn il-politiki jaqdu rwol importanti ħafna fil-kisba tal-iffrankar tal-enerġija meta l-prodotti jiġu sostitwiti jew meta l-bini jinbena jew jiġi rinnovat.

(25)

Biex tintlaħaq mira ambizzjuża għall-effiċjenza enerġetika jenħtieġ li jitneħħew l-ostakli biex jiġi ffaċilitat l-investiment fil-miżuri tal-effiċjenza enerġetika. Is-sottoprogramm Tranżizzjoni lejn Enerġija Nadifa tal-Programm LIFE tal-Unjoni, stabbilit bir-Regolament (UE) 2021/783 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (17), se jiddedika finanzjament biex jappoġġa l-iżvilupp tal-aħjar prattiki tal-Unjoni fl-implimentazzjoni tal-politika dwar l-effiċjenza enerġetika, filwaqt li jindirizza l-ostakli komportamentali, tas-suq u regolatorji għall-effiċjenza enerġetika.

(26)

Il-Kunsill Ewropew, fil-konklużjonijiet tiegħu tat-23 u tal-24 ta’ Ottubru 2014, appoġġa l-mira ta’ 27 % tal-effiċjenza enerġetika għall-2030 fil-livell tal-Unjoni, li riedet tiġi riveduta sal-2020 b’kunsiderazzjoni tal-mira ta’ 30 % fil-livell tal-Unjoni. Fir-riżoluzzjoni tiegħu tal-15 ta’ Diċembru 2015 intitolata “Lejn Unjoni Ewropea tal-Enerġija”, il-Parlament Ewropew stieden lill-Kummissjoni biex tivvaluta, addizzjonalment, il-vijabbiltà ta’ mira ta’ 40 % għall-effiċjenza enerġetika għall-istess perjodu taż-żmien.

(27)

Fil-komunikazzjoni tagħha tat-28 ta’ Novembru 2018 dwar “Pjaneta Nadifa għall-kulħadd Viżjoni strateġika Ewropea fit-tul għal ekonomija għanja, moderna, kompetittiva u newtrali għall-klima”, il-Kummissjoni tipprojetta li l-mira tal-effiċjenza enerġetika tal-Unjoni ta’ 32.5 % għall-2030 u l-istrumenti ta’ politika l-oħra tal-qafas eżistenti jwasslu għal tnaqqis fl-emissjonijiet ta’ gassijiet serra ta’ madwar 45 % sal-2030. Għal ambizzjoni klimatika ogħla ta’ tnaqqis ta’ 55 % fl-emissjonijiet tal-gassijiet serra sal-2030, il-valutazzjoni tal-impatt tal-Pjan dwar il-Mira Klimatika stħarrġet liema livell ta’ sforzi jkun meħtieġ fl-oqsma ta’ politika differenti. Din tikkonkludi li, fir-rigward tax-xenarju bażi, għal kisba kostottimali tal-mira tal-emissjonijiet tal-gassijiet serra, il-konsum tal-enerġija primarju u l-konsum tal-enerġija finali jridu jonqsu b’mill-inqas 39 sa 41 % u 36 sa 37 % rispettivament.

(28)

Il-mira tal-effiċjenza enerġetika tal-Unjoni kienet inizjalment stabbilita u kkalkulata bl-użu tal-projezzjonijiet tax-Xenarju ta’ Referenza tal-UE tal-2007 għall-2030 bħala xenarju bażi. Il-bidla fil-metodoloġija tal-kalkolu tal-bilanċ tal-enerġija tal-Eurostat u t-titjib fil-projezzjonijiet tal-immudellar sussegwenti jeżiġu bidla fix-xenarju bażi. Għaldaqstant, bl-istess approċċ kif ġiet definita l-mira, jiġifieri t-tqabbil tagħha mal-projezzjonijiet futuri tax-xenarju bażi, l-ambizzjoni tal-mira tal-effiċjenza enerġetika tal-Unjoni għall-2030 hija stabbilita bi tqabbil mal-projezzjonijiet tax-Xenarju ta’ Referenza tal-UE tal-2020 għall-2030 li jirriflettu l-kontributi nazzjonali mill-pjanijiet nazzjonali għall-enerġija u l-klima. B’dak ix-xenarju bażi aġġornat, l-Unjoni jeħtieġ tkompli żżid l-ambizzjoni tagħha tal-effiċjenza enerġetika b’mill-inqas 11,7 % fl-2030 meta mqabbla mal-livell tal-isforzi fix-Xenarju ta’ Referenza tal-UE tal-2020. Il-mod ġdid kif jiġi espress il-livell ta’ ambizzjoni għall-miri tal-Unjoni ma jaffettwax il-livell reali tal-isforzi meħtieġ u jikkorrispondi għal tnaqqis ta’ 40,5 % għall-konsum tal-enerġija primarja u ta’ 38 % għall-konsum tal-enerġija finali meta mqabbel mal-projezzjonijiet tax-Xenarju ta’ Referenza tal-UE tal-2007 għall-2030.

(29)

Il-metodoloġija għall-kalkolu tal-konsum tal-enerġija primarja u l-konsum tal-enerġija finali hija allinjata mal-metodoloġija l-ġdida tal-Eurostat, iżda l-indikaturi użati għall-fini ta’ din id-Direttiva għandhom kamp ta’ applikazzjoni differenti, jiġifieri jeskludu l-enerġija ambjentali u jinkludu l-konsum tal-enerġija fl-avjazzjoni internazzjonali għall-miri fil-konsum tal-enerġija primarja u l-konsum tal-enerġija finali. L-użu tal-indikaturi l-ġodda jimplika wkoll li kwalunkwe bidla fil-konsum tal-enerġija tal-kalkari tal-blast issa hi riflessa biss fil-konsum tal-enerġija primarja.

(30)

Il-ħtieġa li l-Unjoni żżid l-effiċjenza enerġetika tagħha jenħtieġ li tiġi espressa fil-konsum tal-enerġija primarja u l-konsum tal-enerġija finali, li jrid jinkiseb fl-2030, b’indikazzjoni tal-livell ta’ sforzi addizzjonali meħtieġ meta mqabbel mal-miżuri fis-seħħ jew ippjanati fil-pjanijiet nazzjonali għall-enerġija u l-klima. Ix-Xenarju ta’ Referenza tal-UE tal-2020 jipprojetta 864 Mtoe ta’ konsum tal-enerġija finali u 1 124 Mtoe ta’ konsum tal-enerġija primarja li jrid jintlaħaq fl-2030 (minbarra l-enerġija ambjentali u inkluż l-avjazzjoni internazzjonali). Tnaqqis addizzjonali ta’ 11,7 % jwassal għal 763 Mtoe u 992,5 Mtoe fl-2030. Meta mqabbel mal-livelli fl-2005, dan ifisser li l-konsum tal-enerġija finali fl-Unjoni jenħtieġ li jitnaqqas b’madwar 25 % u l-konsum tal-enerġija primarja jenħtieġ li jitnaqqas b’madwar 34 %. Ma hemm l-ebda mira vinkolanti fil-livell tal-Istati Membri fil-perspettivi tal-2020 u tal-2030, u l-Istati Membri jenħtieġ li jistabbilixxu l-kontributi tagħhom biex tintlaħaq il-mira tal-effiċjenza enerġetika tal-Unjoni filwaqt li jqisu l-formula prevista f’din id-Direttiva. L-Istati Membri jenħtieġ li jkunu liberi li jistabbilixxu l-objettivi nazzjonali tagħhom abbażi tal-konsum tal-enerġija primarja jew il-konsum tal-enerġija finali jew tal-iffrankar tal-enerġija primarja jew l-iffrankar tal-enerġija finali, jew abbażi tal-intensità tal-enerġija. Din id-Direttiva temenda l-mod li bih l-Istati Membri jenħtieġ li jesprimu l-kontributi nazzjonali tagħhom għall-mira tal-Unjoni. Il-kontributi tal-Istati Membri għall-mira tal-Unjoni jenħtieġ li jiġu espressi fil-konsum tal-enerġija primarja u l-konsum tal-enerġija finali biex ikunu żgurati l-konsistenza u l-monitoraġġ tal-progress. Evalwazzjoni regolari tal-progress lejn il-kisba tal-miri tal-Unjoni għall-2030 hija meħtieġ u hija prevista fir-Regolament (UE) 2018/1999.

(31)

Sat-30 ta’ Novembru 2023, jenħtieġ li l-Kummissjoni tkun aġġornat ix-Xenarju ta’ Referenza tal-UE tal-2020 abbażi tal-aħħar data tal-Eurostat. L-Istati Membri li jixtiequ jużaw ix-xenarju ta’ referenza aġġornat jenħtieġ li jinnotifikaw il-kontributi nazzjonali aġġornati tagħhom sal-1 ta’ Frar 2024, bħala parti mill-proċess iterattiv previst fir-Regolament (UE) 2018/1999.

(32)

Ikun aħjar jekk il-miri tal-effiċjenza enerġetika jintlaħqu bħala riżultat ta’ implimentazzjoni kumulattiva ta’ miżuri tal-Unjoni u nazzjonali speċifiċi li jippromwovu l-effiċjenza enerġetika f’oqsma differenti. L-Istati Membri jenħtieġ li jintalbu jistabbilixxu politiki u miżuri nazzjonali għall-effiċjenza enerġetika. Dawn il-politiki u l-miżuri u l-isforzi individwali ta’ kull Stat Membru jenħtieġ li jiġu evalwati mill-Kummissjoni, flimkien ma’ data dwar il-progress li jkun sar, biex tkun ivvalutata l-probabbiltà li tintlaħaq il-mira kumplessiva tal-Unjoni u sa fejn l-isforzi individwali huma biżżejjed biex tintlaħaq il-mira komuni.

(33)

Is-settur pubbliku hu responsabbli għal madwar 5 % sa 10 % tal-konsum tal-enerġija finali totali tal-Unjoni. L-awtoritajiet pubbliċi jonfqu madwar EUR 1 800 000 000 000 kull sena. Dan jirrappreżenta madwar 14 % tal-prodott domestiku gross tal-Unjoni. Għal dik ir-raġuni, is-settur pubbliku huwa mutur importanti biex tiġi stimolata t-trasformazzjoni tas-swieq lejn prodotti, bini u servizzi aktar effiċjenti, kif ukoll biex jingħata bidu għal bidliet komportamentali fil-konsum tal-enerġija miċ-ċittadini u mill-intrapriżi. Barra minn hekk, it-tnaqqis fil-konsum tal-enerġija b’miżuri li jtejbu l-effiċjenza enerġetika jistgħu jagħmlu disponibbli riżorsi pubbliċi għal finijiet oħra. Il-korpi pubbliċi fil-livell nazzjonali, reġjonali u lokali jenħtieġ li jaqdu rwol eżemplari fir-rigward tal-effiċjenza enerġetika.

(34)

Biex imexxi bl-eżempju, is-settur pubbliku jenħtieġ li jistabbilixxi l-għanijiet tad-dekarbonizzazzjoni u tal-effiċjenza enerġetika tiegħu stess. It-titjib fl-effiċjenza enerġetika fis-settur pubbliku jenħtieġ li jirrifletti l-isforzi meħtieġa fil-livell tal-Unjoni. Biex tikkonforma mal-mira tal-konsum tal-enerġija finali, l-Unjoni jenħtieġ li tnaqqas il-konsum tal-enerġija finali tagħha b’19 % sal-2030 meta mqabbel mal-konsum tal-enerġija medju fis-snin 2017, 2018 u 2019. Obbligu li jinkiseb tnaqqis annwali fil-konsum tal-enerġija fis-settur pubbliku b’mill-inqas 1,9 % jenħtieġ li jiżgura li s-settur pubbliku jaqdi r-rwol eżemplari tiegħu. L-Istati Membri jibqa’ jkollhom flessibbiltà sħiħa rigward l-għażla tal-miżuri biex itejbu l-effiċjenza enerġetika ħalli jiksbu tnaqqis fil-konsum tal-enerġija finali. Ir-rekwiżit ta’ tnaqqis annwali fil-konsum tal-enerġija finali għandu piż amministrattiv iżgħar mill-istabbiliment ta’ metodi tal-kejl għall-iffrankar tal-enerġija.

(35)

Biex jissodisfaw l-obbligu tagħhom, l-Istati Membri jenħtieġ li jistabbilixxu miri għall-konsum tal-enerġija finali tas-servizzi pubbliċi u l-installazzjonijiet kollha tal-korpi pubbliċi. Biex jiddeterminaw il-kamp ta’ applikazzjoni tad-destinatarji, l-Istati Membri jenħtieġ li japplikaw id-definizzjoni ta’ “korpi pubbliċi” prevista f’din id-Direttiva, fejn “iffinanzjati direttament minn dawk l-awtoritajiet” tfisser li dawk l-entitajiet huma fil-biċċa l-kbira ffinanzjati minn fondi pubbliċi u “amministrati minn dawk l-awtoritajiet” tfisser li awtorità nazzjonali, reġjonali jew lokali għandha maġġoranza fir-rigward tal-għażla tal-ġestjoni tal-entità. L-obbligu jista’ jiġi ssodisfat bi tnaqqis fil-konsum tal-enerġija finali fi kwalunkwe qasam tas-settur pubbliku, inkluż it-trasport, il-bini pubbliku, il-kura tas-saħħa, l-ippjanar spazjali, l-immaniġġjar tal-ilma u t-trattament tal-ilma mormi, id-drenaġġ u l-purifikazzjoni tal-ilma, l-immaniġġjar tal-iskart, it-tisħin u t-tkessiħ distrettwali, id-distribuzzjoni tal-enerġija, il-provvista u l-ħżin, it-tidwil pubbliku, l-ippjanar tal-infrastruttura, l-edukazzjoni u s-servizzi soċjali. L-Istati Membri jistgħu jinkludu wkoll tipi oħra ta’ servizzi meta jittrasponu din id-Direttiva. Biex jitnaqqas il-piż amministrattiv għall-korpi pubbliċi, l-Istati Membri jenħtieġ li jistabbilixxu pjattaformi diġitali jew għodod biex jiġbru d-data tal-konsum aggregat mingħand il-korpi pubbliċi, jagħmluhom disponibbli għall-pubbliku, u jirrappurtaw id-data lill-Kummissjoni. L-Istati Membri jenħtieġ li jipprovdu ppjanar u rappurtar annwali dwar il-konsum ta’ korpi pubbliċi f’forma aggregata għal kull settur.

(36)

L-Istati Membri jenħtieġ li jippromwovu mezzi ta’ mobilità effiċjenti fl-użu tal-enerġija, inkluż fil-prattiki ta’ akkwist pubbliku, bħall-ferrovija, l-użu tar-rota, il-mixi jew il-mobilità kondiviża, billi jġeddu u jiddekarbonizzaw il-flotot, iħeġġu bidla modali u jinkludu dawk il-mezzi fl-ippjanar tal-mobilità urbana.

(37)

Jenħtieġ li l-Istati Membri jaqdu rwol eżemplari billi jiżguraw li l-kuntratti kollha tar-rendiment fl-użu tal-enerġija, l-awditi tal-enerġija u s-sistemi ta’ ġestjoni tal-enerġija jitwettqu fis-settur pubbliku f’konformità mal-istandards Ewropej jew internazzjonali, jew li l-awditi tal-enerġija jintuża fil-biċċa l-kbira fil-partijiet intensivi fl-enerġija tas-settur pubbliku. Jenħtieġ li l-Istati Membri jipprovdu gwida u jenħtieġ li jipprovdu proċeduri għall-użu ta’ dawk l-istrumenti.

(38)

L-awtoritajiet pubbliċi huma mħeġġa jiksbu l-appoġġ ta’ entitajiet bħal aġenziji tal-enerġija sostenibbli stabbiliti fil-livell reġjonali jew lokali, fejn applikabbli. L-organizzazzjoni ta’ dawk l-aġenziji normalment tkun tirrifletti l-ħtiġijiet individwali tal-awtoritajiet pubbliċi f’ċertu reġjun jew li joperaw f’ċertu qasam tas-settur pubbliku. L-aġenziji ċentralizzati jistgħu jaqdu l-ħtiġijiet aħjar u jaħdmu b’mod aktar effettiv f’aspetti oħra, bħal pereżempju, fi Stati Membri iżgħar jew ċentralizzati jew fir-rigward ta’ aspetti kumplessi jew transreġjonali bħat-tisħin u t-tkessiħ distrettwali. L-aġenziji tal-enerġija sostenibbli jistgħu jservu bħala punti uniċi ta’ servizz. Dawk l-aġenziji spiss ikunu responsabbli għall-iżvilupp ta’ pjanijiet lokali jew reġjonali tad-dekarbonizzazzjoni, li jistgħu jinkludu wkoll miżuri oħra tad-dekarbonizzazzjoni, bħall-iskambju ta’ bojlers tal-fjuwil fossili, u għall-appoġġ lill-awtoritajiet pubbliċi fl-implimentazzjoni ta’ politiki relatati mal-enerġija. L-aġenziji tal-enerġija sostenibbli jew entitajiet oħra li jassistu lill-awtoritajiet reġjonali u lokali jaf ikollhom kompetenzi, objettivi u riżorsi ċari fil-qasam tal-enerġija sostenibbli. L-aġenziji tal-enerġija sostenibbli jistgħu jitħeġġu jikkunsidraw inizjattivi meħuda fil-qafas tal-Patt tas-Sindki, li jiġbor flimkien il-gvernijiet lokali impenjati b’mod volontarju fl-implimentazzjoni tal-objettivi tal-Unjoni dwar il-klima u l-enerġija, u inizjattivi eżistenti oħra għal dak il-għan. Il-pjanijiet tad-dekarbonizzazzjoni jenħtieġ li jkunu marbuta ma’ pjanijiet tal-iżvilupp territorjali u jqisu l-valutazzjoni komprensiva li l-Istati Membri jenħtieġ li jwettqu.

(39)

L-Istati Membri jenħtieġ li jappoġġaw lill-korpi pubbliċi fl-ippjanar u fl-adozzjoni ta’ miżuri li jtejbu l-effiċjenza enerġetika, inkluż fil-livell reġjonali u lokali, billi jipprovdu linji gwida li jippromwovu l-bini tal-kompetenzi u l-opportunitajiet tat-taħriġ u jħeġġu l-kooperazzjoni fost il-korpi pubbliċi, inkluż fost l-aġenziji. Għal dak il-għan, l-Istati Membri jistgħu jistabbilixxu ċentri ta’ kompetenza nazzjonali dwar kwistjonijiet kumplessi, bħall-konsulenza lill-aġenziji lokali jew reġjonali tal-enerġija dwar it-tisħin jew it-tkessiħ distrettwali. Ir-rekwiżit li l-bini jiġi ttrasformat f’bini b’użu ta’ enerġija qrib iż-żero la jeskludi u lanqas jipprojbixxi differenzjazzjoni bejn il-livelli tal-bini b’użu ta’ enerġija qrib iż-żero għal bini ġdid jew rinnovat. Il-bini b’użu ta’ enerġija qrib iż-żero, inkluż il-livell kostottimali, huwa definit fid-Direttiva 2010/31/UE.

(40)

Sal-aħħar tal-2026, l-Istati Membri li jirrinovaw aktar minn 3 % tal-erja totali tal-art tal-bini tagħhom fi kwalunkwe sena partikolari jenħtieġ li jingħataw il-possibbiltà li jgħoddu s-surplus mar-rata ta’ rinnovazzjoni annwali ta’ kwalunkwe waħda mit-tliet snin ta’ wara. Stat Membru li jirrinova aktar minn 3 % tal-erja totali tal-art tal-bini tiegħu mill-1 ta’ Jannar 2027 jenħtieġ li jkun jista’ jgħodd is-surplus mar-rata ta’ rinnovazzjoni annwali tas-sentejn ta’ wara. Dik il-possibbiltà jenħtieġ li ma tintużax għal skopijiet li mhumiex konformi mal-objettivi ġenerali u l-livell ta’ ambizzjoni ta’ din id-Direttiva.

(41)

Jenħtieġ li l-Istati Membri jħeġġu lill-korpi pubbliċi jqisu l-benefiċċji usa’ lil hinn mill-iffrankar tal-enerġija, bħall-kwalità tal-ambjent ta’ ġewwa kif ukoll it-titjib tal-kwalità tal-ħajja tan-nies u l-kumdità ta’ bini pubbliku rinnovat, b’mod partikolari għall-iskejjel, iċ-ċentri għall-kura ta’ matul il-jum, id-djar tal-kura, l-akkomodazzjoni protetta, l-isptarijiet u l-akkomodazzjoni soċjali.

(42)

Il-bini u t-trasport huma, flimkien mal-industrija, l-utenti ewlenin tal-enerġija u s-sors ewlieni tal-emissjonijiet. Il-bini huwa responsabbli għal madwar 40 % tal-konsum tal-enerġija totali tal-Unjoni u għal 36 % tal-GHG tagħha mill-enerġija. Il-komunikazzjoni tal-Kummissjoni tal-14 ta’ Ottubru 2020, intitolata “Mewġa ta’ Rinnovazzjoni” tindirizza l-isfida doppja tal-effiċjenza enerġetika u tar-riżorsi u l-affordabbiltà fis-settur tal-bini u għandha l-għan li tirdoppja r-rata tar-rinnovazzjoni. Din tiffoka fuq il-bini bl-agħar rendiment fl-użu tal-enerġija, fuq il-faqar enerġetiku u fuq il-bini pubbliku. Barra minn hekk, il-bini huwa kruċjali biex jintlaħaq l-objettiv tal-Unjoni li tinkiseb in-newtralità klimatika sal-2050. Il-bini li huwa proprjetà ta’ korpi pubbliċi jammonta għal sehem konsiderevoli mill-istokk tal-bini u għandu viżibbiltà kbira fil-ħajja pubblika. Għalhekk xieraq li tiġi ffissata rata annwali ta’ rinnovazzjoni tal-bini li huwa proprjetà ta’ korpi pubbliċi fit-territorju ta’ Stat Membru biex jiġi aġġornat ir-rendiment fl-użu tal-enerġija tiegħu u jiġi trasformat f’bini b’użu ta’ enerġija qrib iż-żero jew bini b’emissjonijiet żero. L-Istati Membri huma mistiedna jistabbilixxu rata ogħla ta’ rinnovazzjoni, meta dik tkun kosteffettiva skont il-qafas tar-rinnovazzjoni tal-istokk tal-bini tagħhom skont l-istrateġiji tar-rinnovazzjoni fit-tul tagħhom jew mal-programmi nazzjonali tar-rinnovazzjoni, jew it-tnejn li huma. Dik ir-rata ta’ rinnovazzjoni jenħtieġ li tkun mingħajr preġudizzju għall-obbligi fir-rigward tal-bini b’użu ta’ enerġija qrib żero stipulati fid-Direttiva 2010/31/UE. L-Istati Membri jenħtieġ li jkunu jistgħu japplikaw rekwiżiti inqas stretti għal xi bini, bħal bini b’mertu arkitettoniku jew storiku speċjali. Waqt ir-rieżami li jmiss tad-Direttiva 2010/31/UE, il-Kummissjoni jenħtieġ li tivvaluta l-progress li kisbu l-Istati Membri b’rabta mar-rinnovazzjoni tal-bini tal-korpi pubbliċi. Il-Kummissjoni jenħtieġ li tikkunsidra li tippreżenta proposta leġiżlattiva għal reviżjoni tar-rata ta’ rinnovazzjoni, filwaqt li tqis il-progress miksub mill-Istati Membri, żviluppi ekonomiċi jew tekniċi sostanzjali, jew meta meħtieġ, l-impenji tal-Unjoni b’rabta mad-dekarbonizzazzjoni u t-tniġġis żero. L-obbligu f’din id-Direttiva li l-bini tal-korpi pubbliċi jiġi rinnovat jikkumplimenta dak fid-Direttiva 2010/31/UE, li teżiġi li l-Istati Membri jiżguraw li meta l-bini eżistenti jiġi rinnovat drastikament, ir-rendiment fl-użu tal-enerġija tiegħu jiġi aġġornat biex dan ikun jissodisfa r-rekwiżiti tal-bini b’użu ta’ enerġija qrib iż-żero.

(43)

Is-sistemi ta’ awtomatizzazzjoni u kontroll tal-bini u soluzzjonijiet oħra biex tiġi pprovduta ġestjoni attiva tal-enerġija huma għodod importanti għall-korpi pubbliċi biex itejbu u jżommu r-rendiment tal-bini fl-użu tal-enerġija, kif ukoll jiżguraw il-kundizzjonijiet ta’ ġewwa meħtieġa fil-bini li huma s-sidien tiegħu jew li jokkupaw, skont id-Direttiva 2010/31/UE.

(44)

Il-promozzjoni tal-mobilità ekoloġika hija parti ewlenija mill-Patt Ekoloġiku Ewropew. Il-forniment ta’ infrastruttura tal-iċċarġjar huwa wieħed mill-elementi meħtieġa fit-tranżizzjoni. L-infrastruttura tal-iċċarġjar fil-bini hija partikolarment importanti, peress li l-vetturi elettriċi jipparkjaw fil-bini regolarment u għal perjodi twal ta’ żmien, u b’hekk l-iċċarġjar isir aktar faċli u aktar effiċjenti. Il-korpi pubbliċi jenħtieġ li jagħmlu l-aħjar sforzi tagħhom biex jinstallaw infrastruttura tal-iċċarġjar fil-bini li huma s-sidien tiegħu jew li jokkupaw f’konformità mad-Direttiva 2010/31/UE.

(45)

Biex jistabbilixxu r-rata ta’ rinnovazzjonijiet, l-Istati Membri jeħtieġ ikollhom ħarsa ġenerali tal-binjiet li ma jissodisfawx il-livell tal-livell tal-bini b’użu ta’ enerġija qrib iż-żero. Għalhekk, jenħtieġ li l-Istati Membri jippubblikaw u jżommu aġġornat inventarju tal-bini pubbliku, inkluż, fejn xieraq, l-akkomodazzjoni soċjali, bħala parti minn bażi tad-data ġenerali taċ-ċertifikati tar-rendiment fl-użu tal-enerġija. B’dak l-inventarju, l-atturi privati inkluż il-kumpaniji tas-servizzi tal-enerġija (ESCOs), jenħtieġ li jkunu jistgħu wkoll jipproponu soluzzjonijiet ta’ rinnovazzjoni li jistgħu jiġu aggregati mill-Osservatorju tal-UE tal-Istokk Immobiljari.

(46)

L-inventarju jista’ jintegra data mill-inventarji eżistenti tal-istokk tal-bini. Jenħtieġ li l-Istati Membri jieħdu miżuri xierqa biex jiffaċilitaw il-ġbir tad-data u jagħmlu l-inventarju aċċessibbli għall-atturi privati, inkluż l-ESCOs biex jippermettu r-rwol attiv tagħhom fis-soluzzjonijiet ta’ rinnovazzjoni. Data disponibbli u kondiviża pubblikament dwar il-karatteristiċi tal-istokk tal-bini, ir-rinnovazzjoni tal-bini u r-rendiment fl-użu tal-enerġija tista’ tiġi aggregata mill-Osservatorju Ewropew tal-Istokk Immobiljari biex jiġi żgurat fehim aħjar tar-rendiment fl-użu tal-enerġija tas-settur tal-bini permezz ta’ data komparabbli.

(47)

Fl-2020, aktar minn nofs il-popolazzjoni tad-dinja kienet tgħix f’żoni urbani. Dik iċ-ċifra mistennija tilħaq it-68 % sal-2050. Barra minn hekk, nofs l-infrastrutturi urbani sal-2050 għad iridu jinbnew. Il-bliet u ż-żoni metropolitani huma ċentri ta’ attività ekonomika, ta’ ġenerazzjoni tal-għarfien, ta’ innovazzjoni u ta’ teknoloġiji ġodda. Il-bliet jaffettwaw il-kwalità tal-ħajja taċ-ċittadini li jgħixu jew jaħdmu fihom. L-Istati Membri jenħtieġ li jappoġġaw lill-muniċipalitajiet b’mod tekniku u finanzjarju. Għadd ta’ muniċipalitajiet u korpi pubbliċi oħra fl-Istati Membri diġà stabbilew approċċi integrati għall-iffrankar tal-enerġija u għall-provvista tal-enerġija, u għall-mobilità sostenibbli, pereżempju bi pjanijiet ta’ azzjoni għall-enerġija sostenibbli jew pjanijiet ta’ mobilità urbana sostenibbli, bħal dawk li tfasslu bl-inizjattiva tal-Patt tas-Sindki, u approċċi urbani integrati li jmorru lil hinn minn interventi individwali fil-bini jew fil-mezzi tat-trasport. Huma meħtieġa aktar sforzi fil-qasam tat-titjib tal-effiċjenza enerġetika tal-mobilità urbana, kemm għat-trasport tal-passiġġieri kif ukoll għat-trasport tal-merkanzija, peress li din tuża madwar 40 % tal-enerġija kollha tat-trasport bit-triq.

(48)

Il-prinċipji kollha tad-Direttivi 2014/23/UE (18), 2014/24/UE (19) u 2014/25/UE (20) tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill jibqgħu applikabbli bis-sħiħ fil-qafas ta’ din id-Direttiva.

(49)

Fir-rigward tax-xiri ta’ ċerti prodotti u servizzi u fir-rigward tax-xiri u l-kiri tal-bini, l-awtoritajiet kontraenti u l-entitajiet kontraenti jikkonkludu kuntratti ta’ xogħlijiet pubbliċi, ta’ provvista jew ta’ servizz jenħtieġ li jmexxu bl-eżempju u jieħdu deċiżjonijiet ta’ xiri effiċjenti fl-enerġija u japplikaw il-prinċipju “l-Effiċjenza Enerġetika tiġi l-Ewwel”, inkluż għal dawk il-kuntratti pubbliċi u l-konċessjonijiet li għalihom ma ġew previsti l-ebda rekwiżiti speċifiċi f’din id-Direttiva. Dan jenħtieġ li japplika għall-awtoritajiet kontraenti u għall-entitajiet kontraenti li jaqgħu fil-kamp ta’ applikazzjoni tad-Direttivi 2014/23/UE, 2014/24/UE jew 2014/25/UE L-Istati Membri jenħtieġ li jneħħu l-ostakli għall-akkwist pubbliku konġunt fi ħdan l-Istati Membri jew bejn il-fruntieri, jekk dawk ikunu jistgħu jnaqqsu l-kostijiet u jtejbu l-benefiċċji tas-suq intern billi joħolqu opportunitajiet tan-negozju għall-fornituri u għall-provdituri ta’ servizzi tal-enerġija.

(50)

L-entitajiet pubbliċi kollha li jinvestu riżorsi pubbliċi permezz tal-akkwist jenħtieġ li jmexxu bl-eżempju meta jagħtu kuntratti u konċessjonijiet billi jagħżlu prodotti, bini, xogħlijiet u servizzi bl-aqwa rendiment fl-effiċjenza enerġetika, anke fir-rigward ta’ dawk l-akkwisti li mhumiex soġġetti għal rekwiżiti speċifiċi skont id-Direttiva 2009/30/KE. F’dak il-kuntest, il-proċeduri kollha tal-għoti għall-kuntratti pubbliċi u l-konċessjonijiet b’valur li jaqbeż il-limiti stabbiliti fl-Artikolu 8 tad-Direttiva 2014/23/UE, fl-Artikolu 4 tad-Direttiva 2014/24/UE, u fl-Artikolu 15 tad-Direttiva 2014/25/UE jeħtieġ iqisu r-rendiment fl-effiċjenza enerġetika tal-prodotti, tal-bini u tas-servizzi stabbilit mil-liġi tal-Unjoni jew dik nazzjonali, billi bħala prijorità jqisu l-prinċipju “l-Effiċjenza Enerġetika tiġi l-Ewwel” fil-proċeduri tal-akkwist tagħhom.

(51)

Hu importanti wkoll li l-Istati Membri jimmonitorjaw kif ir-rekwiżiti tal-effiċjenza enerġetika qed jiġu kkunsidrati mill-awtoritajiet kontraenti u mill-entitajiet kontraenti fl-akkwist ta’ prodotti, bini, xogħlijiet u servizzi, billi jiżguraw li l-informazzjoni dwar l-impatt fuq l-effiċjenza enerġetika ta’ dawk l-offerenti rebbieħa li jaqbżu l-limiti msemmija fid-Direttivi dwar l-akkwist pubbliku, tkun disponibbli pubblikament. B’hekk, il-partijiet ikkonċernati u ċ-ċittadini jkunu jistgħu jivvalutaw ir-rwol tas-settur pubbliku biex ikun żgurat li l-effiċjenza enerġetika tkun l-ewwel fl-akkwist pubbliku b’mod trasparenti.

(52)

Madankollu, l-obbligu għall-Istati Membri li jiżguraw li l-awtoritajiet u l-entitajiet kontraenti jixtru biss prodotti, bini, xogħlijiet u servizzi b’rendiment għoli fl-effiċjenza enerġetika jenħtieġ li majipprevjenix lill-Istati Membri milli jixtru oġġetti meħtieġa biex jipproteġu u jirrispondu għal emerġenzi tas-sigurtà pubblika jew tas-saħħa pubblika.

(53)

Il-Patt Ekoloġiku Ewropew jirrikonoxxi r-rwol tal-ekonomija ċirkolari fil-kontribut għall-objettivi ġenerali tad-dekarbonizzazzjoni tal-Unjoni. Is-settur pubbliku, u b’mod partikolari, is-settur tat-trasport, jenħtieġ li jikkontribwixxu għal dawk l-objettivi billi jużaw il-kapaċità tal-akkwist tagħhom biex, meta xieraq, jagħżlu prodotti, bini, xogħlijiet u servizzi li ma jagħmlux ħsara lill-ambjent bl-għodod disponibbli għall-akkwist pubbliku ekoloġiku, u b’hekk jagħtu kontribut importanti biex inaqqsu l-konsum tal-enerġija u l-impatti ambjentali.

(54)

Hu importanti li l-Istati Membri jipprovdu l-appoġġ meħtieġ lill-korpi pubbliċi fl-adozzjoni tar-rekwiżiti tal-effiċjenza enerġetika fl-akkwist pubbliku u, meta xieraq, fl-użu tal-akkwist pubbliku ekoloġiku, billi jipprovdu linji gwida u metodoloġiji meħtieġa dwar it-twettiq tal-valutazzjoni tal-kostijiet taċ-ċiklu tal-ħajja u l-impatti u l-kostijiet ambjentali. Għodod imfassla sew, b’mod partikolari għodod diġitali, mistennija jiffaċilitaw il-proċeduri tal-akkwist u jnaqqsu l-kostijiet amministrattivi speċjalment fi Stati Membri iżgħar li jaf ma jkollhomx kapaċità biżżejjed biex iħejju l-offerti. F’dan ir-rigward, l-Istati Membri jenħtieġ li jippromwovu b’mod attiv l-użu tal-għodod diġitali u l-kooperazzjoni fost l-awtoritajiet kontraenti, inkluż bejn il-fruntieri għall-fini tal-iskambju tal-aqwa prattiki.

(55)

Peress li l-bini jikkawża emissjonijiet tal-gassijiet serra qabel u wara l-ħajja operazzjonali tiegħu, l-Istati Membri jenħtieġ li jikkunsidraw ukoll iċ-ċiklu tal-ħajja kollu tal-emissjonijiet tal-karbonju tal-bini. Dak jenħtieġ li jseħħ fil-kuntest tal-isforzi biex tiżdied l-attenzjoni mogħtija għar-rendiment taċ-ċiklu tal-ħajja kollu, aspetti tal-ekonomija ċirkolari u l-impatti ambjentali, bħala parti mir-rwol eżemplari tas-settur pubbliku. Għalhekk, l-akkwist pubbliku jista’ jkun opportunità biex jiġi indirizzat il-karbonju inkorporat fil-bini tul iċ-ċiklu tal-ħajja tiegħu. F’dan ir-rigward, l-awtoritajiet kontraenti huma atturi importanti li jistgħu jieħdu azzjoni bħala parti mill-proċeduri tal-akkwist billi jixtru bini ġdid li jindirizza l-potenzjal tat-tisħin dinji tul iċ-ċiklu tal-ħajja kollu.

(56)

Il-potenzjal tat-tisħin dinji tul iċ-ċiklu tal-ħajja kollu jkejjel l-emissjonijiet tal-gassijiet serra assoċjati mal-bini fi stadji differenti tul iċ-ċiklu tal-ħajja tiegħu. Għalhekk, dan ikejjel il-kontribut kumplessiv tal-bini għall-emissjonijiet li jwasslu għat-tibdil fil-klima. Xi drabi, dan jissejjaħ ukoll valutazzjoni tal-impronta tal-karbonju jew kejl tal-karbonju tul iċ-ċiklu tal-ħajja kollu. Dan jiġbor flimkien l-emissjonijiet tal-karbonju inkorporati fil-materjali tal-bini b’emissjonijiet tal-karbonju diretti u indiretti mill-istadju tal-użu. Il-bini hu bank materjali sinifikanti, u hu repożitorju għal riżorsi intensivi fil-karbonju għal ħafna deċennji, u għalhekk hu importanti li jiġu esplorati disinji li jiffaċilitaw l-użu mill-ġdid u r-riċiklaġġ fil-futur fi tmiem il-ħajja operazzjonali f’konformità mal-pjan ta’ azzjoni l-ġdid tal-ekonomija ċirkolari. L-Istati Membri jenħtieġ li jippromwovu ċ-ċirkolarità, id-durabbiltà u l-adattabbiltà tal-materjali tal-bini, sabiex jindirizzaw il-prestazzjoni tas-sostenibbiltà tal-prodotti tal-kostruzzjoni.

(57)

Il-potenzjal tat-tisħin dinji hu espress bħala indikatur numeriku f’kgCO2eq/m2 (ta’ erja utli tal-art interna) għal kull stadju taċ-ċiklu tal-ħajja fuq medja ta’ sena ta’ perjodu ta’ studju ta’ referenza ta’ 50 sena. L-għażla tad-data, id-definizzjoni tax-xenarju u l-kalkoli jsiru f’konformità mal-istandard EN 15978. L-ambitu tal-elementi tal-bini u tat-tagħmir tekniku hu stabbilit fl-indikatur 1,2 tal-qafas komuni tal-Unjoni tal-Livell(i). Meta jkun hemm għodda nazzjonali tal-kalkolu, jew tkun meħtieġa biex isiru divulgazzjonijiet jew biex jinkisbu permessi għall-bini, jenħtieġ li jkun possibbli li dik l-għodda nazzjonali tintuża biex tingħata l-informazzjoni meħtieġa. Jenħtieġ li jkun possibbli li jintużaw għodod oħra tal-kalkolu, diment li dawn jissodisfaw il-kriterji minimi stabbiliti fil-qafas komuni tal-Unjoni tal-Livell(i).

(58)

Id-Direttiva 2010/75/UE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (21) tistabbilixxi regoli rigward l-installazzjonijiet li jikkontribwixxu għall-produzzjoni tal-enerġija jew li jużaw l-enerġija għal skopijiet ta’ produzzjoni, u tipprovdi dik l-informazzjoni dwar l-enerġija użata fi jew iġġenerata mill-installazzjoni għandha tiġi inkluża fl-applikazzjonijiet għal permessi integrati skont l-Artikolu 12(1), punt (b) ta’ dik id-Direttiva. Barra minn hekk, l-Artikolu 11 ta’ dik id-Direttiva jipprevedi li l-użu effiċjenti tal-enerġija hu wieħed mill-prinċipji ġenerali li jirregolaw l-obbligi bażiċi tal-operatur u wieħed mill-kriterji biex jiġu ddeterminati l-aqwa tekniki disponibbli skont l-Anness III għal dik id-Direttiva. L-effiċjenza operazzjonali tas-sistemi tal-enerġija fi kwalunkwe mument partikolari hija influwenzata mill-abbiltà li jalimentaw enerġija ġġenerata minn sorsi differenti bi gradi differenti ta’ inerzja u b’ħinijiet differenti tal-istartjar fil-grilja, mingħajr intoppi u b’mod flessibbli. Bit-titjib fl-effiċjenza, ikun jista’ jsir użu aħjar tal-enerġija rinnovabbli.

(59)

It-titjib fl-effiċjenza enerġetika jista’ jikkontribwixxi għal output ekonomiku akbar. L-Istati Membri u l-Unjoni jenħtieġ li jimmiraw li jnaqqsu l-konsum tal-enerġija irrispettivament mil-livelli ta’ tkabbir ekonomiku.

(60)

L-obbligu tal-iffrankar tal-enerġija stabbilit minn din id-Direttiva jenħtieġ li jiżdied u jenħtieġ li japplika wkoll wara l-2030. Din tiżgura l-istabbiltà għall-investituri u b’hekk tħeġġeġ investimenti fit-tul u miżuri tal-effiċjenza enerġetika fit-tul, bħar-rinnovazzjoni estensiva tal-bini bl-objettiv fit-tul li tiġi faċilitata t-trasformazzjoni kosteffettiva tal-bini eżistenti f’bini b’użu ta’ enerġija qrib iż-żero. L-obbligu tal-iffrankar tal-enerġija jaqdi rwol importanti fil-ħolqien ta’ tkabbir lokali, impjiegi, kompetittività u biex jittaffa l-faqar enerġetiku. Dan jenħtieġ li jiżgura li l-Unjoni tkun tista’ tilħaq l-objettivi tal-enerġija u l-klima tagħha billi toħloq aktar opportunitajiet u billi tħoll ir-rabta il-konsum tal-enerġija u t-tkabbir. Il-kooperazzjoni mas-settur privat hija importanti biex jiġu vvalutati l-kundizzjonijiet li skonthom jista’ jiġi sfruttat l-investiment privat għal proġetti tal-effiċjenza enerġetika u biex jiġu żviluppati mudelli ġodda ta’ dħul għal innovazzjoni fil-qasam tal-effiċjenza enerġetika.

(61)

Il-miżuri li jtejbu l-effiċjenza enerġetika jħallu wkoll impatt pożittiv fuq il-kwalità tal-arja, hekk kif aktar bini effiċjenti fl-enerġija jikkontribwixxi biex tonqos id-domanda għall-fjuwils tat-tisħin, inkluż il-fjuwils solidi tat-tisħin. Għalhekk, il-miżuri tal-effiċjenza enerġetika jikkontribwixxu biex titjieb il-kwalità tal-arja ta’ ġewwa u ta’ barra u jgħinu, b’mod kosteffettiv, biex jintlaħqu l-objettivi tal-politika tal-Unjoni dwar il-kwalità tal-arja, kif stabbilit b’mod partikolari fid-Direttiva (UE) 2016/2284 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (22).

(62)

Bil-ħsieb li jiġi żgurat kontribut stabbli u prevedibbli biex jintlaħqu l-miri tal-Unjoni tal-enerġija u l-klima għall-2030 u l-objettiv tan-newtralità klimatika għall-2050, l-Istati Membri huma meħtieġa jiksbu ffrankar tal-enerġija kumulattiv fl-użu finali għall-perjodu kollu tal-obbligu sal-2030, ekwivalenti għal iffrankar annwali ġdid ta’ mill-inqas 0,8 % tal-konsum finali tal-enerġija sal-31 ta’ Diċembru 2023 u ta’ mill-inqas 1,3% mill-1 ta’ Jannar 2024, 1.5% mill-1 ta’ Jannar 2026 u 1,9 % mill-1 ta’ Jannar 2028. Dak ir-rekwiżit jista’ jiġi ssodisfat b’miżuri ġodda ta’ politika li jiġu adottati fil-perjodu tal-obbligu mill-1 ta’ Jannar 2021 sal-31 ta’ Diċembru 2030 jew b’azzjonijiet individwali ġodda permezz ta’ miżuri ta’ politika adottati tul jew qabel il-perjodu preċedenti, diment li l-azzjonijiet individwali li jattivaw l-iffrankar tal-enerġija jiddaħħal tul il-perjodu ta’ wara. Għal dak il-għan, l-Istati Membri jenħtieġ li jkunu jistgħu jużaw skema tal-obbligi tal-effiċjenza enerġetika, miżuri ta’ politika alternattivi jew it-tnejn li huma.

(63)

Għall-perjodu mill-1 ta’ Jannar 2021 sal-31 ta’ Diċembru 2023, jenħtieġ li Ċipru u Malta jkunu mitluba jiksbu iffrankar kumulattiv fl-użu finali tal-enerġija ekwivalenti għall-iffrankar il-ġdid ta’ 0,24 % tal-konsum finali annwali tal-enerġija fuq medja tal-perjodu ta’ tliet snin l-aktar reċenti qabel l-1 ta’ Jannar 2019. Għall-perjodu mill-1 ta’ Jannar 2024 sal-31 ta’ Diċembru 2030, jenħtieġ li Ċipru u Malta jkunu meħtieġa jiksbu ffrankar kumulattiv fl-użu finali tal-enerġija ta’ 0,45 % tal-konsum finali annwali tal-enerġija, fuq medja tal-perjodu ta’ tliet snin l-aktar reċenti qabel l-1 ta’ Jannar 2019.

(64)

Meta jużaw skema tal-obbligi, l-Istati Membri jenħtieġ li jiddeżinjaw partijiet obbligati fost l-operaturi tas-sistemi tat-trażmissjoni, l-operaturi tas-sistemi tad-distribuzzjoni, id-distributuri tal-enerġija, il-kumpaniji li jbigħu l-enerġija bl-imnut, u d-distributuri tal-fjuwils tat-trasport jew il-bejjiegħa bl-imnut tal-fjuwils tat-trasport abbażi ta’ kriterji oġġettivi u nondiskriminatorji. Jenħtieġ li d-deżinjazzjoni jew l-eżenzjoni mid-deżinjazzjoni ta’ ċerti kategoriji ta’ tali entitajiet ma jinftehmux bħala inkompatibbli mal-prinċipju ta’ nondiskriminazzjoni. Għalhekk, l-Istati Membri jistgħu jagħżlu jekk tali entitajiet jew ċerti kategoriji biss minnhom ikunux deżinjati bħala partijiet obbligati. Biex jagħtu s-setgħa u jipproteġu lill-persuni affettwati mill-faqar enerġetiku, lill-klijenti vulnerabbli, lill-persuni f’unitajiet domestiċi b’introjtu baxx u fejn applikabbli, lill-persuni li jgħixu f’akkomodazzjoni soċjali, u biex jimplimentaw miżuri ta’ politika bħala prijorità fost dawk il-persuni, l-Istati Membri jistgħu jitolbu lill-partijiet obbligati biex jiksbu ffrankar tal-enerġija fost dawk il-persuni. Għal dak il-għan, l-Istati Membri jistgħu jistabbilixxu wkoll miri biex inaqqsu l-kostijiet tal-enerġija. Il-partijiet obbligati jistgħu jilħqu dawk il-miri billi jippromwovu l-installazzjoni ta’ miżuri li jwasslu għal iffrankar tal-enerġija u ffrankar finanzjarju fil-kontijiet tal-enerġija, bħall-installazzjoni ta’ miżuri ta’ insular u tisħin, u billi jappoġġaw inizjattivi ta’ ffrankar tal-enerġija minn komunitajiet tal-enerġija rinnovabbli u komunitajiet tal-enerġija taċ-ċittadini.

(65)

Huma u jfasslu miżuri ta’ politika biex jissodisfaw l-obbligu tal-iffrankar tal-enerġija, l-Istati Membri jenħtieġ li jirrispettaw l-istandards u l-prijoritajiet klimatiċi u ambjentali tal-Unjoni u jikkonformaw mal-prinċipju “la tagħmilx ħsara sinifikanti” skont it-tifsira tar-Regolament (UE) 2020/852. L-Istati Membri jenħtieġ li ma jippromwovux attivitajiet li mhumiex ambjentalment sostenibbli bħall-użu ta’ fjuwils fossili. L-obbligu tal-iffrankar tal-enerġija għandu l-għan li jsaħħaħ ir-rispons għat-tibdil fil-klima billi jippromwovi inċentivi lill-Istati Membri biex jimplimentaw taħlita ta’ politiki sostenibbli u nodfa li tkun reżiljenti u timmitiga t-tibdil fil-klima. Għalhekk, l-iffrankar tal-enerġija minn miżuri ta’ politika dwar l-użu tal-kombustjoni diretta tal-fjuwils fossili jista’ jkun eliġġibli skont l-obbligu tal-iffrankar tal-enerġija taħt ċerti kundizzjonijiet u għal perjodu tranżitorju wara t-traspożizzjoni ta’ din id-Direttiva f’konformità ma’ anness għal din id-Direttiva. B’hekk, l-obbligu tal-iffrankar tal-enerġija jkun jista’ jiġi allinjat mal-objettivi tal-Patt Ekoloġiku Ewropew, tal-Pjan dwar il-Mira Klimatika, tal-Mewġa ta’ Rinnovazzjoni, u jirrifletti l-ħtieġa għal azzjoni kif identifikat mill-Aġenzija Internazzjonali tal-Enerġija fir-rapport tagħha ta’ żero netti. Ir-restrizzjoni għandha l-għan li tħeġġeġ lill-Istati Membri jonfqu l-fondi pubbliċi fuq teknoloġiji sostenibbli u validi għall-futur biss. Hu importanti li l-Istati Membri jipprovdu qafas ta’ politika ċar u ċertezza tal-investiment lill-atturi tas-suq. L-implimentazzjoni tal-metodoloġija tal-kalkolu skont l-obbligu tal-iffrankar tal-enerġija jenħtieġ li tippermetti lill-atturi kollha tas-suq jadattaw it-teknoloġiji tagħhom fi żmien raġonevoli. Meta l-Istati Membri jappoġġaw l-użu ta’ teknoloġiji effiċjenti tal-fjuwils fossili jew is-sostituzzjoni bikrija ta’ tali teknoloġiji, pereżempju bi skemi ta’ sussidju jew bi skemi tal-obbligi tal-effiċjenza enerġetika, kwalunkwe ffrankar tal-enerġija li tirriżulta jaf ma jibqax eliġibbli skont l-obbligu tal-iffrankar tal-enerġija. Filwaqt li l-iffrankar tal-enerġija miksub, pereżempju, mill-promozzjoni ta’ koġenerazzjoni bbażata fuq il-gass naturali mhuwiex eliġibbli skont l-obbligu tal-iffrankar tal-enerġija, ir-restrizzjoni ma tapplikax għall-użu indirett tal-fjuwils fossili, pereżempju meta l-produzzjoni tal-elettriku tinkludi l-ġenerazzjoni tal-fjuwils fossili. Il-miżuri ta’ politika mmirati lejn bidliet komportamentali biex jonqos il-konsum tal-fjuwils fossili, pereżempju b’kampanji informattivi u bl-ekosewqan, jenħtieġ li jibqgħu eliġibbli. Il-miżuri ta’ politika li jimmiraw lejn ir-rinnovazzjonijiet tal-bini jistgħu jinkludu miżuri bħas-sostituzzjoni tas-sistemi tat-tisħin tal-fjuwils fossili flimkien ma’ titjib fit-tessut tal-bini. Dawk il-miżuri jenħtieġ li jkunu limitati għal teknoloġiji li jippermettu li jinkiseb l-iffrankar tal-enerġija meħtieġ f’konformità mal-kodiċijiet nazzjonali tal-bini stabbiliti fi Stat Membru. Madankollu, l-Istati Membri jenħtieġ li jippromwovu t-titjib tas-sistemi tat-tisħin bħala parti minn rinnovazzjonijiet profondi bi qbil mal-objettiv fit-tul tan-newtralità tal-karbonju, jiġifieri biex tonqos id-domanda għat-tisħin filwaqt li l-bqija tad-domanda għat-tisħin tinqeda b’sors tal-enerġija mingħajr karbonju. Meta jitqies l-iffrankar meħtieġ biex jinkiseb sehem mill-obbligu tal-iffrankar tal-enerġija fost il-persuni affettwati mill-faqar enerġetiku, l-Istati Membri jistgħu jqisu l-kundizzjonijiet klimatiċi tagħhom.

(66)

Il-miżuri tal-Istati Membri biex itejbu l-effiċjenza enerġetika fit-trasport huma eliġibbli biex jitqiesu għall-kisba tal-obbligu tagħhom tal-iffrankar tal-enerġija fl-użu finali. Dawn il-miżuri jinkludu politika li tkun, fost l-oħrajn, maħsuba biex tippromwovi vetturi aktar effiċjenti, bidla modali lejn ir-roti, il-mixi u t-trasport kollettiv, jew pjanijiet ta’ mobilità u żvilupp urban li jnaqqsu d-domanda għat-trasport. Barra minn hekk, anki l-iskemi li jaċċelleraw l-adozzjoni ta’ vetturi ġodda u aktar effiċjenti jew miżuri ta’ politika li jrawmu bidla lejn fjuwils b’livelli mnaqqsa ta’ emissjonijiet, għajr skemi jew miżuri ta’ politika dwar l-użu ta’ teknoloġiji diretti tal-kombustjoni tal-fjuwils fossili li jnaqqsu l-użu tal-enerġija għal kull kilometru, jistgħu jkunu eliġibbli, soġġetti għall-konformità mar-regoli dwar il-materjalità u l-addizzjonalità stabbiliti f’din id-Direttiva. Il-miżuri ta’ politika li jippromwovu l-użu ta’ vetturi ġodda tal-fjuwils fossili jenħtieġ li ma jkunux jikkwalifikaw bħala miżuri eliġibbli skont l-obbligu tal-iffrankar tal-enerġija.

(67)

Il-miżuri li jieħdu l-Istati Membri skont ir-Regolament (UE) 2018/842 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (23) u li jwasslu għal titjib fl-effiċjenza enerġetika li jista’ jiġi verifikat u mkejjel jew stmat, jistgħu jitqiesu bħala mod kosteffettiv kif l-Istati Membri jissodisfaw l-obbligi tagħhom tal-iffrankar tal-enerġija skont din id-Direttiva.

(68)

Bħala alternattiva għar-rekwiżit li l-partijiet obbligati jiksbu l-ammont tal-iffrankar tal-enerġija kumulattiv meħtieġ fl-użu finali skont l-obbligu tal-iffrankar tal-enerġija stabbilit f’din id-Direttiva, jenħtieġ li jkun possibbli għall-Istati Membri, fl-iskemi tal-obbligi tagħhom, li jippermettu jew jeżiġu li l-partijiet obbligati jikkontribwixxu għal fond nazzjonali għall-effiċjenza enerġetika, li jkun jista’ jintuża għall-implimentazzjoni ta’ miżuri ta’ politika bħala prijorità fost il-persuni affettwati mill-faqar enerġetiku, il-klijenti vulnerabbli, il-persuni f’unitajiet domestiċi b’introjtu baxx u, fejn applikabbli, il-persuni li jgħixu f’akkomodazzjoni soċjali.

(69)

L-Istati Membri u l-partijiet obbligati jenħtieġ li jużaw il-mezzi u t-teknoloġiji disponibbli kollha, għajr dawk dwar l-użu ta’ teknoloġiji bbażati fuq il-kombustjoni diretta tal-fjuwils fossili, biex jiksbu l-iffrankar tal-enerġija kumulattiv meħtieġ fl-użu finali, inkluż billi jippromwovu teknoloġiji intelliġenti u sostenibbli f’sistemi effiċjenti tat-tisħin u tat-tkessiħ distrettwali, infrastruttura effiċjenti tat-tisħin u tat-tkessiħ, bini effiċjenti u intelliġenti, vetturi u industriji elettriċi u awditi tal-enerġija jew sistemi ta’ ġestjoni ekwivalenti, dment li l-iffrankar tal-enerġija ddikjarat ikun jikkonforma ma’ din id-Direttiva. L-Istati Membri jenħtieġ li jimmiraw għal grad għoli ta’ flessibbiltà fit-tfassil u fl-implimentazzjoni ta’ miżuri ta’ politika alternattivi. L-Istati Membri jenħtieġ li jħeġġu azzjonijiet li jwasslu għal iffrankar tal-enerġija tul ċiklu twil tal-ħajja.

(70)

Il-miżuri tal-effiċjenza enerġetika fit-tul jibqgħu jwasslu għal iffrankar tal-enerġija wara l-2020 iżda, biex dawn jikkontribwixxu għall-mira tal-effiċjenza enerġetika tal-Unjoni għall-2030, jenħtieġ li dawk il-miżuri jwasslu għal iffrankar ġdid wara l-2020. Min-naħa l-oħra, l-iffrankar tal-enerġija miksub wara l-31 ta’ Diċembru 2020 jenħtieġ ma jingħaddx mal-iffrankar tal-enerġija kumulattiv fl-użu finali meħtieġ għall-perjodu mill-1 ta’ Jannar 2014 sal-31 ta’ Diċembru 2020.

(71)

L-addizzjonalità hija prinċipju sottostanti fundamentali tal-obbligu tal-iffrankar tal-enerġija previst f’din id-Direttiva, sa fejn tiżgura li l-Istati Membri jistabbilixxu politiki u miżuri mfassla speċifikament bl-għan li jissodisfaw l-obbligu tal-iffrankar tal-enerġija. L-iffrankar ġdid jenħtieġ li jkun addizzjonali għal dak li jsir is-soltu, biex l-iffrankar li jaf isir f’xi eventwalità, ma jingħaddx mal-issodisfar tal-obbligi tal-iffrankar tal-enerġija. Biex jiġi kkalkulat l-impatt tal-miżuri introdotti, jenħtieġ li jingħadd biss l-iffrankar nett, imkejjel bħala l-bidla fil-konsum tal-enerġija li tista’ tiġi attribwita direttament għall-miżura tal-effiċjenza enerġetika inkwistjoni implimentata għall-finijiet tal-obbligu tal-iffrankar tal-enerġija prevista f’din id-Direttiva. Biex jiġi kkalkulat l-iffrankar nett, l-Istati Membri jenħtieġ li jistabbilixxu xenarju bażi ta’ kif is-sitwazzjoni tevolvi fin-nuqqas tal-miżura inkwistjoni. Il-miżura ta’ politika inkwistjoni jenħtieġ li tiġi evalwata f’paragun ma’ dak ix-xenarju bażi. L-Istati Membri jenħtieġ li jqisu r-rekwiżiti minimi previsti mill-qafas leġiżlattiv rilevanti fil-livell tal-Unjoni u l-fatt li jistgħu jittieħdu miżuri oħra ta’ politika fl-istess perjodu taż-żmien li wkoll jistgħu jħallu impatt fuq l-ammont ta’ ffrankar tal-enerġija, biex mhux il-bidliet kollha osservati sa mill-introduzzjoni tal-miżura ta’ politika partikolari jistgħu jiġu attribwiti għal dik il-miżura ta’ politika waħedha. L-azzjonijiet tal-parti parteċipanti jew inkarigata, obbligata jenħtieġ li fil-fatt jikkontribwixxu għall-kisba tal-iffrankar tal-enerġija ddikjarat biex ikun żgurat li jiġi ssodisfat ir-rekwiżit tal-materjalità.

(72)

Hu importanti li, meta rilevanti, l-istadji kollha tal-katina tal-enerġija jitqiesu fil-kalkolu tal-iffrankar tal-enerġija biex jiżdied il-potenzjal tal-iffrankar tal-enerġija fit-trażmissjoni u fid-distribuzzjoni tal-elettriku. L-istudji u l-konsultazzjoni li saru mal-partijiet ikkonċernati ħarġu fid-dieher potenzjal sinifikanti. Madankollu, il-kundizzjonijiet fiżiċi u ekonomiċi huma pjuttost differenti fost l-Istati Membri, u ħafna drabi fi ħdan bosta Stati Membri, u hemm numru kbir ta’ operaturi tas-sistema. Dawk iċ-ċirkostanzi jindikaw approċċ deċentralizzat, skont il-prinċipju ta’ sussidjarjetà. L-Awtoritajiet Regolatorji Nazzjonali għandhom l-għarfien meħtieġ, il-kompetenzi legali u l-kapaċità amministrattiva biex jippromwovu l-iżvilupp ta’ grilja tal-elettriku effiċjenti fl-enerġija. Entitajiet bħan-Network Ewropew għall-Operaturi tas-Sistemi tat-Trażmissjoni tal-Elettriku (ENTSO-E) u l-Entità Ewropea għall-Operaturi tas-Sistemi tad-Distribuzzjoni jistgħu jipprovdu wkoll kontributi utli għall-adozzjoni ta’ miżuri tal-effiċjenza enerġetika u jenħtieġ li jappoġġaw lill-membri tagħhom fiha.

(73)

Kunsiderazzjonijiet simili japplikaw għall-għadd kbir ħafna ta’ operaturi tas-sistema tal-gass naturali. Ir-rwol tal-gass naturali u r-rata tal-provvista u l-kopertura tat-territorju jvarjaw ħafna fost l-Istati Membri. F’dawk il-każijiet, l-Awtoritajiet Regolatorji Nazzjonali jinsabu fl-aħjar pożizzjoni biex jimmonitorjaw u jidderieġu l-evoluzzjoni tas-sistema lejn effiċjenza akbar, u entitajiet bħan-Network Ewropew tal-Operaturi tas-Sistemi tat-Trażmissjoni tal-Gass jistgħu jipprovdu kontributi utli għall-adozzjoni ta’ miżuri tal-effiċjenza enerġetika u jenħtieġ li jappoġġaw lill-membri tagħhom fiha.

(74)

Ir-rwol tal-ESCOs huwa importanti għall-iżvilupp, it-tfassil, il-bini u l-organizzazzjoni tal-finanzjament għal proġetti li jiffrankaw l-enerġija, inaqqsu l-kostijiet tal-enerġija, u jnaqqsu l-kostijiet tal-operazzjonijiet u l-manutenzjoni f’setturi bħall-bini, l-industrija u t-trasport.

(75)

Il-kunsiderazzjoni tar-rabta bejn l-ilma u l-enerġija hija partikolarment importanti biex jiġi indirizzat l-użu interdipendenti tal-enerġija u tal-ilma u l-pressjoni dejjem akbar fuq iż-żewġ riżorsi. Il-ġestjoni effikaċi tal-ilma tista’ tagħti kontribut sinifikanti għall-iffrankar tal-enerġija u toħloq mhux benefiċċji klimatiċi biss, iżda wkoll benefiċċji ekonomiċi u soċjali. Is-setturi tal-ilma u tal-ilma mormi jammontaw għal 3,5 % tal-użu tal-elettriku fl-Unjoni u dak is-sehem mistenni jikber. Fl-istess ħin, it-tnixxijiet tal-ilma jammontaw għal 24 % tal-ilma totali kkunsmat fl-Unjoni u s-setturi tal-enerġija hu l-akbar konsumatur tal-ilma, b’44 % tal-konsum. Il-potenzjal għall-iffrankar tal-enerġija bl-użu ta’ teknoloġiji u proċessi intelliġenti fiċ-ċikli u l-applikazzjonijiet tal-ilma industrijali, residenzjali u kummerċjali kollha jenħtieġ li jiġi esplorat u rrealizzat bis-sħiħ kull meta jkun kosteffettiv, filwaqt li l-prinċipju “l-Effiċjenza Enerġetika tiġi l-Ewwel” jenħtieġ li jiġi kkunsidrat. Min-naħa l-oħra, it-teknoloġiji avvanzati tat-tisqija, il-ħsad tal-ilma tax-xita u t-teknoloġiji tal-użu mill-ġdid tal-ilma jistgħu jnaqqsu sostanzjalment il-konsum tal-ilma fl-agrikoltura, il-bini u l-industrija u l-enerġija użata għat-trattament u l-ġarr tiegħu.

(76)

F’konformità mal-Artikolu 9 tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea (TFUE), il-politiki tal-Unjoni dwar l-effiċjenza fl-enerġija jenħtieġ li jkunu inklużivi u għalhekk jenħtieġ li dawn jiżguraw aċċess ugwali għal miżuri ta’ effiċjenza fl-enerġija għal konsumaturi kollha milqutin minn faqar enerġetiku. It-titjib fl-effiċjenza enerġetika jenħtieġ li jiġi implimentat bħala prijorità fost il-persuni affettwati mill-faqar enerġetiku, il-klijenti vulnerabbli u l-utenti finali, persuni f’unitajiet domestiċi b’introjtu baxx jew b’introjtu medju u l-persuni li jgħixu f’akkomodazzjoni soċjali, persuni akbar fl-età kif ukoll persuni li jgħixu f’żoni rurali u mbiegħda u fir-reġjuni ultraperiferiċi. F’dak il-kuntest, jenħtieġ li tingħata attenzjoni speċifika lil ċerti gruppi partikolari li jinsabu f’riskju akbar li jiġu affettwati mill-faqar enerġetiku jew suxxettibbli aktar għall-impatti negattivi tal-faqar enerġetiku, bħan-nisa, il-persuni b’diżabbiltà, persuni akbar fl-età, it-tfal, u l-persuni ta’ sfond razzjali jew etniku minoritarju. L-Istati Membri jistgħu jeżiġu li l-partijiet obbligati jinkludu għanijiet soċjali fil-miżuri tal-iffrankar tal-enerġija b’rabta mal-faqar enerġetiku, u din il-possibbiltà kienet diġà ġiet estiża għal miżuri ta’ politika alternattivi u għall-fondi nazzjonali tal-effiċjenza enerġetika. Dik jenħtieġ li tissarraf f’obbligu li jiġu protetti u tingħata s-setgħa lill-klijenti u l-utenti finali vulnerabbli u biex jittaffa l-faqar enerġetiku, filwaqt li l-Istati Membri jkunu jistgħu jżommu flessibbiltà sħiħa b’rabta mat-tip ta’ miżura ta’ politika, u, mad-daqs, il-kamp ta’ applikazzjoni u l-kontenut tagħha. Jekk skema tal-obbligi tal-effiċjenza enerġetika ma tkunx tippermetti miżuri relatati ma’ konsumaturi tal-enerġija individwali, l-Istat Membru jista’ jieħu miżuri biex itaffi l-faqar enerġetiku permezz ta’ miżuri ta’ politika alternattivi biss. Fi ħdan it-taħlita ta’ politiki tagħhom, l-Istati Membri jenħtieġ li jiżguraw li l-miżuri l-oħra ta’ politika ma jkollhomx effett negattiv fuq il-persuni affettwati mill-faqar enerġetiku, il-klijenti vulnerabbli, l-utenti finali u, meta applikabbli, il-persuni li jgħixu f’akkomodazzjoni soċjali. L-Istati Membri jenħtieġ li jagħmlu l-aqwa użu possibbli mill-investimenti ta’ finanzjament pubbliku għal miżuri li jtejbu l-effiċjenza enerġetika, inkluż finanzjament u faċilitajiet finanzjarji stabbiliti fil-livell tal-Unjoni.

(77)

Kull Stat Membru jenħtieġ li jiddefinixxi l-kunċett ta’ klijenti vulnerabbli, li jista’ jirreferi għall-faqar enerġetiku u, fost l-oħrajn, għall-projbizzjoni tal-iskonnessjoni tal-elettriku lil tali klijenti fi żminijiet kruċjali. Il-kunċett ta’ klijenti vulnerabbli jista’ jinkludi l-livelli ta’ dħul, is-sehem tan-nefqa fuq l-enerġija mid-dħul disponibbli, l-effiċjenza enerġetika tad-djar, id-dipendenza kruċjali fuq tagħmir elettriku għal raġunijiet ta’ saħħa, l-età jew kriterji oħra. Dan jippermetti lill-Istati Membri jinkludu persuni f’unitajiet domestiċi b’introjtu baxx.

(78)

Skont ir-Rakkomandazzjoni (UE) 2020/1563, madwar 34 miljun unità domestika fl-Unjoni ma setgħux iżommu djarhom sħan kif xieraq fl-2019. Il-Patt Ekoloġiku Ewropew jagħti prijorità lid-dimensjoni soċjali tat-tranżizzjoni b’impenn lejn il-prinċipju li ħadd ma jinqata’ lura. It-tranżizzjoni ekoloġika, inkluż it-tranżizzjoni nadifa, taffettwa lin-nisa u lill-irġiel b’modi differenti, u jaf tħalli impatt partikolari fuq xi gruppi żvantaġġati, inkluż il-persuni b’diżabbiltà. Għaldaqstant, il-miżuri tal-effiċjenza enerġetika jenħtieġ li jkunu ċentrali fi kwalunkwe strateġija kosteffettiva li tindirizza l-faqar enerġetiku u l-vulnerabbiltà tal-klijenti, u jkunu kumplimentari għall-politiki tas-sigurtà soċjali fil-livell tal-Istati Membri. Biex ikun żgurat li l-miżuri tal-effiċjenza enerġetika jnaqqsu l-faqar enerġetiku għall-inkwilini b’mod sostenibbli, jenħtieġ li jitqiesu l-kosteffettività ta’ dawn il-miżuri u l-affordabbiltà tagħhom għas-sidien tal-proprjetajiet u għall-inkwilini, u jenħtieġ li jiġi garantit appoġġ finanzjarju u tekniku adegwat għal dawn il-miżuri fil-livell ta’ Stat Membru. L-Istati Membri jenħtieġ li jappoġġaw lil-livell lokali u reġjonali biex jingħaraf u jittaffa l-faqar enerġetiku. Fi żmien fit-tul, l-istokk tal-bini tal-Unjoni jeħtieġ jiġu trasformat f’bini b’użu ta’ enerġija qrib iż-żero f’konformità mal-objettivi tal-Ftehim ta’ Pariġi. Ir-rati attwali tar-rinnovazzjoni tal-bini mhumiex biżżejjed, u l-bini okkupat minn ċittadini b’introjtu baxx li huma affettwati mill-faqar enerġetiku huwa l-aktar diffiċli biex jintlaħaq. Għaldaqstant, il-miżuri stipulati f’din id-Direttiva b’rabta mal-obbligi tal-iffrankar tal-enerġija, l-iskemi tal-obbligi tal-effiċjenza enerġetika u l-miżuri ta’ politika alternattivi għandhom importanza partikolari.

(79)

L-Istati Membri jenħtieġ li jiżguraw li l-miżuri biex tiġi promossa u ffaċilitata l-effiċjenza enerġetika, partikolarment dawk li jirrigwardaw il-bini u l-mobilità, ma jwasslux għal żieda sproporzjonata fil-prezz ta’ servizzi relatati ma’ tali miżuri jew għal esklużjoni soċjali akbar.

(80)

Biex jinħataf il-potenzjal tal-iffrankar tal-enerġija, f’ċerti segmenti tas-suq li ġeneralment ma jiġux offruti awditi tal-enerġija b’mod kummerċjali, bħall-intrapriżi żgħar u medji (SMEs), l-Istati Membri jenħtieġ li jiżviluppaw programmi li jħeġġu u jappoġġaw lill-SMEs biex iwettqu awditi tal-enerġija u biex jimplimentaw ir-rakkomandazzjonijiet li jirriżultaw minn dawk l-awditi tal-enerġija. L-awditi tal-enerġija jenħtieġ li jkun obbligatorju u regolari għall-intrapriżi, b’konsum annwali medju tal-enerġija ogħla minn ċertu limitu, għax l-iffrankar tal-enerġija jista’ jkun sinifikanti. L-awditjar tal-enerġija jenħtieġ li jqisu l-istandards Ewropej jew internazzjonali, bħall-EN ISO 50001 (Sistemi tal-Ġestjoni tal-Enerġija), jew l-EN 16247-1 (Awditjar tal-enerġija) jew jekk ikunu jinkludu awditjar tal-enerġija, l-EN ISO 14000 (Sistemi tal-Ġestjoni Ambjentali) u għaldaqstant ikunu wkoll skont din id-Direttiva li ma tmurx lil hinn mir-rekwiżiti ta’ dawk l-istandards rilevanti. Bħalissa qed jiġi żviluppat standard Ewropew speċifiku dwar l-awditi tal-enerġija. L-awditi tal-enerġija jista’ jsir b’mod awtonomu jew inkella jista’ jkun parti minn sistema usa’ ta’ ġestjoni ambjentali jew kuntratt tar-rendiment tal-enerġija. F’dawn il-każijiet kollha, dawk is-sistemi jenħtieġ li jkunu konformi mar-rekwiżiti minimi stabbiliti f’din id-Direttiva. Barra minn hekk, mekkaniżmi u skemi speċifiċi stabbiliti għall-monitoraġġ tal-emissjonijiet u tal-konsum tal-fjuwil minn ċerti operaturi tat-trasport, pereżempju l-EU ETS skont il-liġi tal-Unjoni, jistgħu jitqiesu kompatibbli mal-awditi tal-enerġija, inkluż fis-sistemi ta’ ġestjoni tal-enerġija, jekk dawn ikunu konformi mar-rekwiżiti minimi stabbiliti f’din id-Direttiva. Għal dawk l-intrapriżi li diġà qed jimplimentaw l-obbligu tal-awditi tal-enerġija, l-awditi tal-enerġija jenħtieġ li jkomplu jitwettqu mill-inqas kull erba’ snin mid-data tal-awditu tal-enerġija preċedenti, f’konformità maa’ din id-Direttiva.

(81)

L-Istati Membri jistgħu jistabbilixxu linji gwida biex l-intrapriżi jsegwuhom fl-implimentazzjoni ta’ miżuri biex jinkiseb iffrankar annwali ġdid identifikat fl-awditu tal-enerġija.

(82)

Il-konsum medju tal-intrapriża jenħtieġ li jkun il-kriterju li jiddefinixxi l-applikazzjoni tas-sistemi ta’ ġestjoni tal-enerġija u tal-awditi tal-enerġija biex tiżdied is-sensittività ta’ dawk il-mekkaniżmi fl-identifikazzjoni tal-opportunitajiet rilevanti tal-iffrankar tal-enerġija kosteffettiv. Intrapriża li tinsab f’livelli inqas mil-limiti tal-konsum definiti għas-sistemi ta’ ġestjoni tal-enerġija u l-awditjar tal-enerġija jenħtieġ li titħeġġeġ tagħmel awditi tal-enerġija u timplimenta r-rakkomandazzjonijiet li jirriżultaw minn dak l-awditjar.

(83)

Meta l-awditi tal-enerġija jitwettqu minn esperti interni, jenħtieġ li dawn ma jkunux involuti direttament fl-attività awditjata sabiex tiġi ggarantita l-indipendenza tagħhom.

(84)

Jenħtieġ li l-Istati Membri jippromwovu l-implimentazzjoni tas-sistemi tal-ġestjoni tal-enerġija u l-awditi tal-enerġija fi ħdan l-amministrazzjoni pubblika fil-livell nazzjonali, reġjonali u lokali.

(85)

Is-settur tal-ICT huwa settur importanti ieħor li jirċievi attenzjoni dejjem akbar. Fl-2018, il-konsum tal-enerġija taċ-ċentri tad-data fl-Unjoni kien 76,8 TWh. Dan mistenni jiżdied bi 28% għal 98,5 TWh sal-2030. Din iż-żieda f’termini assoluti tidher ukoll f’termini relattivi: fl-Unjoni, iċ-ċentri tad-data kienu responsabbli għal 2,7 % tad-domanda għall-elettriku fl-2018 u jekk l-iżvilupp jibqa’ għaddej kif inhu, sal-2030 id-domanda tagħhom ser tiżdied għal 3,21 %. L-Istrateġija Diġitali tal-Unjoni diġà enfasizzat il-ħtieġa għal ċentri tad-data sostenibbli u effiċjenti ħafna fl-enerġija, u tappella għal miżuri ta’ trasparenza għall-operaturi tat-telekomunikazzjoni fejn tidħol l-impronta ambjentali tagħhom. Biex jippromwovu l-iżvilupp sostenibbli fis-settur tal-ICT, b’mod partikolari taċ-ċentri tad-data, l-Istati Membri jenħtieġ li jirrikjedu il-ġbir u l-pubblikazzjoni ta’ data li tkun rilevanti għar-rendiment fl-użu tal-enerġija, għall-impronta tal-ilma u għall-flessibbiltà min-naħa tad-domanda taċ-ċentri tad-data, abbażi ta’ mudell komuni tal-Unjoni. L-Istati Membri jenħtieġ li jirikjedu l-ġbir u l-pubblikazzjoni ta’ data biss dwar iċ-ċentri tad-data b’impronta sinifikanti, li għalihom interventi xierqa ta’ disinn jew ta’ effiċjenza, għal installazzjonijiet ġodda jew eżistenti rispettivament, jistgħu jwasslu għal tnaqqis konsiderevoli tal-konsum tal-enerġija u tal-ilma, żieda fl-effiċjenza tas-sistemi li jippromwovu d-dekarbonizzazzjoni tal-grilja jew fl-użu mill-ġdid tas-sħana mormija f’faċilitajiet u networks tas-sħana fil-qrib. L-indikaturi tas-sostenibbiltà taċ-ċentri tad-data jistgħu jiġu stabbiliti abbażi ta’ dik id-data miġbura, filwaqt li jitqiesu wkoll inizjattivi diġà eżistenti fis-settur.

(86)

L-obbligu ta’ rapportar japplika għal dawk iċ-ċentri tad-data, li jissodisfaw il-limitu stabbilit f’din id-Direttiva. Fil-każijiet kollha u speċifikament għaċ-ċentri tad-data tal-intrapriżi fuq il-post, l-obbligu ta’ rappurtar jenħtieġ li jinftiehem bħala li jirreferi għall-ispazji u t-tagħmir li jservu primarjament jew esklużivament għall-funzjonijiet relatati mad-data (kmamar tas-servers), inkluż it-tagħmir assoċjat meħtieġ, pereżempju, it-tkessiħ, id-dawl, il-matriċi tal-batteriji, jew il-provvisti tal-enerġija mingħajr interruzzjoni. Kwalunkwe tagħmir tal-IT imqiegħed jew installat primarjament f’aċċess pubbliku, użu komuni jew spazju għall-uffiċċji jew appoġġ għal funzjonijiet korporattivi oħra, bħal stazzjonijiet tax-xogħol, laptops, fotokopjaturi, sensuri, tagħmir ta’ sigurtà, jew apparati elettrodomestiċi kbar u tagħmir awdjoviżiv jenħtieġ li jiġi eskluż mill-obbligu ta’ rapportar. L-istess esklużjoni jenħtieġ li tapplika wkoll għal servers, networking, ħżin u tagħmir assoċjat li jkun mifrux fuq sit bħal servers singoli, xkafef singoli, jew Wi-Fi u punti ta’ networking.

(87)

Id-data miġbura jenħtieġ li tintuża biex tkejjel tal-anqas xi ftit dimensjonijiet bażiċi ta’ ċentru tad-data sostenibbli, jiġifieri kemm juża l-enerġija b’mod effiċjenti, kemm minn dik l-enerġija tiġi minn sorsi ta’ enerġija rinnovabbli, l-użu mill-ġdid tas-sħana prodotta mormija, l-effettività tat-tkessiħ, l-effettività tal-użu tal-karbonju u l-użu tal-ilma ħelu. Id-data miġbura u l-indikaturi tas-sostenibbiltà taċ-ċentri tad-data jenħtieġ li joħolqu sensibilizzazzjoni fost is-sidien u l-operaturi taċ-ċentri tad-data, il-manifatturi tat-tagħmir, l-iżviluppaturi tas-software u tas-servizzi, l-utenti tas-servizzi taċ-ċentri tad-data fil-livelli kollha kif ukoll l-entitajiet u l-organizzazzjonijiet li jintroduċu, jużaw jew jakkwistaw servizzi tal-cloud u taċ-ċentri tad-data. Id-data miġbura u l-indikaturi tas-sostenibbiltà jenħtieġ li jagħtu wkoll fiduċja fit-titjib reali wara sforzi u miżuri biex tiżdied is-sostenibbiltà fiċ-ċentri tad-data ġodda jew eżistenti. Fl-aħħar nett, dik id-data u dawk l-indikaturi jenħtieġ li jintużaw bħala bażi għal ippjanar u teħid ta’ deċiżjonijiet trasparenti u bbażati fuq l-evidenza. Il-Kummissjoni jenħtieġ li tivvaluta l-effiċjenza taċ-ċentri tad-data abbażi tal-informazzjoni kkomunikata miċ-ċentri tad-data obbligati.

(88)

Wara valutazzjoni, meta tistabbilixxi s-sħubijiet possibbli għall-effiċjenza enerġetika speċifiċi għas-settur, il-Kummissjoni jenħtieġ li tlaqqa’ flimkien lill-partijiet ikkonċernati ewlenin, inkluż l-organizzazzjonijiet nongovernattivi u s-sħab soċjali, f’setturi bħall-ICT, it-trasport, il-finanzi u l-bini b’mod inklużiv u rappreżentattiv.

(89)

Jenħtieġ li jonqos aktar l-infiq tal-konsumaturi fuq l-enerġija billi jingħataw għajnuna biex inaqqsu l-użu tal-enerġija tagħhom billi jnaqqsu l-ħtiġijiet tal-enerġija tal-bini u jtejbu l-effiċjenza tal-apparati domestiċi, u dan jenħtieġħ li jiġi kkombinat mad-disponibbiltà ta’ modi tat-trasport li jużaw inqas enerġija integrati mat-trasport pubbliku, il-mobilità kondiviża u l-użu tar-rota. L-Istati Membri jenħtieġ li jikkunsidraw ukoll li jtejbu l-konnettività fiż-żoni rurali u mbiegħda.

(90)

Is-sensibilizzazzjoni taċ-ċittadini kollha tal-Unjoni dwar il-benefiċċji ta’ żieda tal-effiċjenza enerġetika hija kruċjali, u li dawn jingħataw informazzjoni preċiża dwar modi kif din tista’ tinkiseb. Iċ-ċittadini ta’ kull età jenħtieġ li jkunu involuti wkoll fit-tranżizzjoni tal-enerġija permezz tal-Patt Klimatiku Ewropew u l-Konferenza dwar il-Futur tal-Ewropa. Iż-żieda fl-effiċjenza enerġetika hija importanti ferm ukoll għas-sigurtà tal-provvista tal-enerġija tal-Unjoni bi tnaqqis tad-dipendenza tagħha fuq l-importazzjoni tal-fjuwils mill-pajjiżi terzi.

(91)

Il-kostijiet u l-benefiċċji tal-miżuri kollha meħuda tal-effiċjenza enerġetika, inkluż il-perjodi ta’ rkupru, jenħtieġ li jsiru trasparenti għalkollox għall-konsumaturi.

(92)

Meta jimplimentaw din id-Direttiva u jieħdu miżuri oħra fil-qasam tal-effiċjenza enerġetika, l-Istati Membri jenħtieġ li jagħtu attenzjoni partikolari lis-sinerġiji bejn il-miżuri tal-effiċjenza enerġetika u l-użu effiċjenti tar-riżorsi naturali skont il-prinċipji tal-ekonomija ċirkolari.

(93)

L-Istati Membri, filwaqt li jieħdu vantaġġ minn mudelli u teknoloġiji ġodda tan-negozju, jenħtieġ li jistinkaw biex jippromwovu u jiffaċilitaw l-adozzjoni ta’ miżuri tal-effiċjenza enerġetika, inkluż b’servizzi tal-enerġija innovattivi għal klijenti kbar u żgħar.

(94)

Hu meħtieġ li jingħata rispons frekwenti u mtejjeb dwar il-konsum tal-enerġija, meta dan ikun fattibbli teknikament u kosteffiċjenti b’rabta mal-apparati tal-kejl użati. Din id-Direttiva tiċċara li l-kosteffiċjenża tas-submetraġġ tiddependi fuq jekk il-kostijiet relatati humiex proporzjonati mal-iffrankar tal-enerġija potenzjali. Il-valutazzjoni dwar jekk il-kejl separat hux kosteffiċjenti jew le tista’ tqis l-effett ta’ miżuri konkreti oħra ppjanati f’bini partikolari, bħal pereżempju xi rinnovazzjoni li tkun ser issir.

(95)

Din id-Direttiva tiċċara wkoll li jenħtieġ li jiġu applikati drittijiet relatati mal-kontijiet, u mal-informazzjoni dwar il-kontijiet jew il-konsum, għall-konsumaturi tat-tisħin, tat-tkessiħ jew tal-misħun domestiku fornut minn sors ċentrali anki meta dawn ma jkollhomx relazzjoni kuntrattwali individwali diretta ma’ fornitur tal-enerġija.

(96)

Biex tinkiseb it-trasparenza fl-kontabbiltà tal-konsum individwali tal-enerġija termali, u b’hekk tiġi ffaċilitata l-implimentazzjoni tas-submetraġġ, l-Istati Membri jenħtieġ li jiżguraw li jkollhom fis-seħħ regoli nazzjonali trasparenti u disponibbli għall-pubbliku dwar l-allokazzjoni tal-kost tal-konsum tat-tisħin, tat-tkessiħ u tal-misħun domestiku f’binjiet b’aktar minn appartament jew użu wieħed. Minbarra t-trasparenza, l-Istati Membri jistgħu jikkunsidraw li jieħdu miżuri li jsaħħu l-kompetizzjoni fil-provvista tas-servizzi tas-submetraġġ u b’hekk jgħinu biex ikun żgurat li l-kostijiet kollha mġarrba mill-utenti finali jkunu raġonevoli.

(97)

Jenħtieġ li l-arloġġi tat-tisħin u l-allokaturi tal-kost tat-tisħin installati ġodda jkunu jistgħu jinqraw mill-bogħod biex ikun żgurat l-għoti kosteffettiv u frekwenti ta’ informazzjoni dwar il-konsum. Id-dispożizzjonijiet din id-Direttiva dwar il-metraġġ tal-konsum tat-tisħin, tat-tkessiħ u tal-misħun domestiku; is-submetraġġ u l-allokazzjoni tal-kost għat-tisħin, it-tkessiħ u l-misħun domestiku; ir-rekwiżit ta’ qari mill-bogħod; informazzjoni dwar il-kontijiet u dwar il-konsum tat-tisħin, tat-tkessiħ u tal-misħun domestiku; il-kost tal-aċċess għall-metraġġ u għall-informazzjoni dwar il-kontijiet u dwar il-konsum tat-tisħin, tat-tkessiħ u tal-misħun domestiku; u r-rekwiżiti minimi għall-informazzjoni dwar il-kontijiet u dwar il-konsum tat-tisħin, tat-tkessiħ u tal-misħun domestiku, huma maħsuba biex japplikaw biss għat-tisħin, it-tkessiħ u l-misħun domestiku fornut minn sors ċentrali. L-Istati Membri huma liberi biex jiddeċiedu jekk it-teknoloġiji li jinqraw waqt il-mixi (walk-by) jew waqt is-sewqan (drive-by) għandhomx jitqiesu li jinqraw mill-bogħod jew le. L-apparati li jinqraw mill-bogħod ma jeħtiġux aċċess għal appartamenti jew unitajiet individwali biex jinqraw.

(98)

L-Istati Membri jenħtieġ li jqisu l-fatt li l-implimentazzjoni b’suċċess ta’ teknoloġiji ġodda għall-kejl tal-konsum tal-enerġija teħtieġ it-tisħiħ tal-investiment fl-edukazzjoni u fil-ħiliet għall-utenti u anki għall-fornituri tal-enerġija.

(99)

L-informazzjoni dwar il-kontijiet u r-rendikonti annwali huma mezz importanti biex il-klijenti jibqgħu informati dwar il-konsum tagħhom tal-enerġija. Id-data dwar il-konsum u l-kostijiet tista’ wkoll tagħti informazzjoni oħra li tgħin lill-konsumaturi jqabblu l-kuntratt attwali tagħhom ma’ offerti oħra u jużaw mekkaniżmi għat-trattament tal-ilmenti u mekkaniżmi alternattivi għar-riżoluzzjoni tat-tilwim. Madankollu, fid-dawl tal-fatt li t-tilwim relatat mal-kontijiet hu sors komuni ta’ lmenti tal-konsumaturi u fattur li jikkontribwixxi għal livelli persistentement baxxi ta’ sodisfazzjon tal-konsumaturi u ta’ kwistjonijiet mal-provdituri tal-enerġija tagħhom, hu meħtieġ li jsiru kontijiet aktar sempliċi, aktar ċari u eħfef biex jinftiehmu, filwaqt li jkun żgurat li l-istrumenti separati, pereżempju informazzjoni dwar il-kontijiet, għodod tal-informazzjoni u dikjarazzjonijiet annwali, ikunu jipprovdu l-informazzjoni kollha meħtieġa biex il-konsumaturi jkunu jistgħu jirregolaw il-konsum tal-enerġija tagħhom, iqabblu l-offerti u jaqilbu minn provditur għal ieħor.

(100)

Meta jfasslu miżuri li jtejbu l-effiċjenza enerġetika, l-Istati Membri jenħtieġ li jqisu l-ħtieġa li jiżguraw il-funzjonament korrett tas-suq intern u l-implimentazzjoni konsistenti tal-acquis, skont it-TFUE.

(101)

Il-koġenerazzjoni ta’ effiċjenza għolja, u tisħin u tkessiħ distrettwali effiċjenti għandhom potenzjal sinifikanti li jiffrankaw l-enerġija primarja fl-Unjoni. L-Istati Membri jenħtieġ li jwettqu valutazzjoni komprensiva tal-potenzjal għal koġenerazzjoni ta’ effiċjenza għolja u tisħin u tkessiħ distrettwali effiċjenti. Jenħtieġ li dawk il-valutazzjonijiet ikunu konsistenti mal-pjanijiet nazzjonali integrati għall-enerġija u l-klima tal-Istati Membri u mal-istrateġiji tagħhom ta’ rinnovazzjoni fit-tul u jistgħu jinkludu trajettorji li jwasslu għal settur nazzjonali tat-tisħin u t-tkessiħ ibbażat fuq l-enerġija rinnovabbli u s-sħana mormija f’perjodu ta’ żmien kompatibbli mal-kisba tal-objettiv tan-newtralità klimatika. Soġġett għal analiżi tal-kostbenefiċċji li turi eċċess tal-kostbenefiċċji, l-installazzjonijiet ġodda tal-ġenerazzjoni tal-elettriku u l-installazzjonijiet eżistenti li jiġu rinnovati sostanzjalment jew li l-permess jew il-liċenzja tagħhom jiġu aġġornati, jenħtieġ li jiġu attrezzati b’unitajiet tal-koġenerazzjoni ta’ effiċjenza għolja biex tiġi rkuprata s-sħana mormija waqt il-produzzjoni tal-elettriku. Bl-istess mod, faċilitajiet oħra b’input tal-enerġija medju annwali sostanzjali jenħtieġ li jiġu attrezzati b’soluzzjonijiet tekniċi ħalli tintuża s-sħana mormija mill-faċilità, meta l-analiżi tal-kostbenefiċċji turi eċċess tal-kostbenefiċċji. Din is-sħana mormija tista’ tiġi ttrasportata skont il-ħtieġa minn netwerks tat-tisħin distrettwali. L-avvenimenti li jwasslu biex jiġi applikat rekwiżit għal kriterji ta’ awtorizzazzjoni ġeneralment ser ikunu tali li jwasslu wkoll għal rekwiżiti għal permessi skont id-Direttiva 2010/75/UE u għal awtorizzazzjoni skont id-Direttiva (UE) 2019/944.

(102)

Jista’ jkun xieraq li l-installazzjonijiet tal-ġenerazzjoni tal-elettriku li huma maħsubin biex jużaw ħażna ġeoloġika kif permess skont id-Direttiva 2009/31/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (24) jitqiegħdu f’postijiet fejn l-irkupru tas-sħana mormija, minn koġenerazzjoni ta’ effiċjenza għolja jew minn provvista ta’ network tat-tisħin u tat-tkessiħ distrettwali ma jkunx kosteffettiv. Għaldaqstant, l-Istati Membri jenħtieġ li jkunu jistgħu jeżentaw lil dawk l-installazzjonijiet mill-obbligu li jwettqu analiżi tal-kostbenefiċċji biex jipprovdu lill-installazzjoni b’tagħmir li jippermetti l-irkupru tas-sħana mormija permezz ta’ unità tal-koġenerazzjoni ta’ effiċjenza għolja. Jenħtieġ li jkun ukoll possibbli li jiġu eżentati installazzjonijiet tal-ġenerazzjoni tal-elettriku peak-load u back-up li huma ppjanati li joperaw għal anqas minn 1 500 siegħa ta’ operazzjoni kull sena bħala medja inizjali fuq perjodu ta’ ħames snin mir-rekwiżit li jipprovdu wkoll is-sħana.

(103)

Jixraq li l-Istati Membri jħeġġu l-introduzzjoni ta’ miżuri u proċeduri li jippromwovu l-installazzjonijiet ta’ koġenerazzjoni b’input termali kklassifikat totali ta’ inqas minn 5 MW biex iħeġġu l-ġenerazzjoni ta’ enerġija distribwita.

(104)

Biex jiġu implimentati valutazzjonijiet komprensivi nazzjonali, l-Istati Membri jenħtieġ li jħeġġu l-valutazzjonijiet tal-potenzjal għal koġenerazzjoni ta’ effiċjenza għolja u tisħin u tkessiħ distrettwali effiċjenti fil-livell reġjonali u lokali. L-Istati Membri jenħtieġ li jieħdu passi biex jippromwovu u jiffaċilitaw ir-realizzazzjoni tal-potenzjal kosteffiċjenti identifikat ta’ koġenerazzjoni ta’ effiċjenza għolja u tat-tisħin u t-tkessiħ distrettwali effiċjenti.

(105)

Ir-rekwiżiti għal tisħin u tkessiħ distrettwali effiċjenti jenħtieġ li jkunu konsistenti mal-għanijiet ta’ politika klimatiċi fit-tul, u mal-istandards u l-prijoritajiet klimatiċi u ambjentali tal-Unjoni, u jenħtieġ li jikkonformaw mal-prinċipju “la tagħmilx ħsara sinifikanti” skont it-tifsira tar-Regolament (UE) 2020/852. Is-sistemi kollha tat-tisħin u t-tkessiħ distrettwali jenħtieġ li jimmiraw li jtejbu l-abbiltà ta’ interazzjoni ma’ partijiet oħra tas-sistema tal-enerġija biex jiġi ottimizzat l-użu tal-enerġija u jkun evitat l-iskart tal-enerġija billi jinħataf il-potenzjal kollu tal-bini li jaħżen is-sħana jew il-kesħa, inkluż is-sħana żejda minn faċilitajiet ta’ servizz u minn ċentri tad-data fil-qrib. Għal dik ir-raġuni, sistemi ta’ tisħin u tkessiħ distrettwali effiċjenti jenħtieġ li tiżgura ż-żieda fl-effiċjenza enerġetika primarja u integrazzjoni progressiva tal-enerġija rinnovabbli u tas-sħana u l-kesħa mormijin kif definit fid-Direttiva (UE) 2018/2001 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (25). Għaldaqstant, din id-Direttiva tintroduċi progressivament rekwiżiti aktar stretti b’rabta mal-provvista tat-tisħin u tat-tkessiħ, li jenħtieġ li jkunu applikabbli tul perjodi taż-żmien speċifiċi stabbiliti, u jenħtieġ li jkunu applikabbli b’mod permanenti mill-1 ta’ Jannar 2050 ‘il quddiem.

(106)

Il-prinċipji għall-kalkolu tas-sehem tas-sħana jew kesħa minn sorsi ta’ enerġija rinnovabbli f’tisħin u tkessiħ distrettwali effiċjenti jenħtieġ li jkunu konsistenti mad-Direttiva (UE) 2018/2001 u l-metodoloġiji tal-Eurostat għar-rapportar tal-istatistika. Skont l-Artikolu 7(1) tad-Direttiva (UE) 2018/2001, il-konsum finali gross tal-enerġija minn sorsi rinnovabbli jinkludi l-konsum finali gross tal-enerġija minn sorsi rinnovabbli fis-settur tat-tisħin u t-tkessiħ. Konsum finali gross tal-enerġija tas-sħana jew tal-kesħa fit-tisħin jew fit-tkessiħ distrettwali huwa daqs il-provvista tal-enerġija tas-sħana jew tal-kesħa li tidħol fin-network li sservi lill-klijenti finali jew lid-distributuri tal-enerġija.

(107)

Il-pompi tas-sħana huma importanti għad-dekarbonizzazzjoni tal-provvista tat-tisħin u t-tkessiħ, anke fit-tisħin distrettwali. Il-metodoloġija stabbilita fl-Anness VII tad-Direttiva (UE) 2018/2001 tipprovdi regoli biex tingħadd l-enerġija maqbuda mill-pompi tas-sħana bħala enerġija minn sorsi rinnovabbli u tipprevjeni l-għadd doppju tal-elettriku minn sorsi rinnovabbli. Għall-finijiet tal-kalkolu tas-sehem tal-enerġija rinnovabbli fin-network tat-tisħin distrettwali, is-sħana kollha li toriġina mill-pompa tas-sħana u li tidħol fin-network jenħtieġ li titqies bħala enerġija rinnovabbli, dment li l-pompa tas-sħana tissodisfa l-kriterji minimi tal-effiċjenza stabbiliti fl-Anness VII għad-Direttiva (UE) 2018/2001 fil-ħin tal-installazzjoni tagħha.

(108)

Il-koġenerazzjoni ta’ effiċjenza għolja ġiet definita bl-iffrankar tal-enerġija miksub minn produzzjoni kkombinata minflok minn produzzjoni separata ta’ sħana u elettriku. Ir-rekwiżiti għal koġenerazzjoni ta’ effiċjenza għolja jenħtieġ li jkunu konsistenti mal-għanijiet ta’ politika klimatika fit-tul. Id-definizzjonijiet ta’ koġenerazzjoni u ta’ koġenerazzjoni ta’ effiċjenza għolja użati fil-leġiżlazzjoni tal-Unjoni jenħtieġ li jkunu mingħajr preġudizzju għall-użu ta’ definizzjonijiet differenti fil-leġiżlazzjoni nazzjonali għal finijiet oħra għajr dawk tal-leġiżlazzjoni tal-Unjoni inkwistjoni. Biex jiġi massimizzat l-iffrankar tal-enerġija u jkun evitat it-telf tal-opportunitajiet tal-iffrankar tal-enerġija, jenħtieġ li tingħata l-akbar attenzjoni lill-kundizzjonijiet operazzjonali tal-unitajiet ta’ koġenerazzjoni.

(109)

Biex tiżgura t-trasparenza u tippermetti lill-klijent finali jagħżel bejn elettriku ta’ koġenerazzjoni u elettriku ġġenerat b’tekniki oħra, l-oriġini tal-koġenerazzjoni ta’ effiċjenza għolja jenħtieġ li tiġi ggarantita abbażi ta’ valuri ta’ referenza armonizzati tal-effiċjenza. L-iskemi tal-garanziji tal-oriġini minnhom innifishom ma jimplikawx dritt ta’ benefiċċju minn mekkaniżmi ta’ appoġġ nazzjonali. Huwa importanti li kull forma ta’ elettriku ġġenerat minn koġenerazzjoni ta’ effiċjenza għolja jkunu jistgħu jiġu koperti b’garanziji tal-oriġini. Jenħtieġ li ssir distinzjoni bejn il-garanziji tal-oriġini u ċ-ċertifikati skambjabbli.

(110)

L-istruttura speċifika tas-setturi tal-koġenerazzjoni u tat-tisħin u t-tkessiħ distrettwali, li tinkludi bosta produtturi li huma SMEs, jenħtieġ li titqies b’mod speċjali meta jkunu qed jiġu eżaminati l-proċeduri amministrattivi għall-kisba ta’ permess biex tinbena kapaċità ta’ koġenerazzjoni jew networks assoċjati, b’applikazzjoni tal-prinċipju “aħseb l-ewwel fiż-żgħir”.

(111)

Ħafna min-negozji tal-Unjoni huma SMEs. Dawn jirrappreżentaw potenzjal enormi ta’ ffrankar tal-enerġija għall-Unjoni. Biex jgħinuhom jadottaw miżuri tal-effiċjenza enerġetika, l-Istati Membri jenħtieġ li jistabbilixxu qafas favorevoli bil-għan li l-SMEs jingħataw assistenza teknika u informazzjoni mmirata.

(112)

L-Istati Membri jenħtieġ, abbażi ta’ kriterji oġġettivi, trasparenti u nondiskriminatorji, jistabbilixxu regoli li jikkontrollaw is-sostenn u l-kondiviżjoni tal-kostijiet tal-konnessjonijiet mal-grilja u tat-tisħiħ tal-grilja u r-regoli għall-adattamenti tekniċi meħtieġa għall-integrazzjoni tal-produtturi ġodda tal-elettriku ġġenerat minn koġenerazzjoni ta’ effiċjenza għolja, filwaqt li jqisu kodiċijiet tan-netwerk u linji gwida żviluppati skont ir-Regolamenti (UE) 2019/943 (26) u (KE) Nru 715/2009 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (27). Il-produtturi tal-elettriku ġġenerat minn koġenerazzjoni ta’ effiċjenza għolja jenħtieġ li jitħallew joħorġu sejħa għall-offerti għax-xogħol tal-konnessjoni. L-aċċess għas-sistema tal-grilja għall-elettriku ġġenerat minn koġenerazzjoni ta’ effiċjenza għolja, speċjalment għal unitajiet ta’ skala żgħira u ta’ mikrokoġenerazzjoni, jenħtieġ li jiġi ffaċilitat. F’konformità mal-Artikolu 3(2) tad-Direttiva 2009/73/KE u l-Artikolu 9(2) tad-Direttiva (UE) 2019/944, huwa possibbli għall-Istati Membri li jimponu obbligi ta’ servizz pubbliku, inkluż b’rabta mal-effiċjenza enerġetika, fuq l-impriżi li jaħdmu fis-setturi tal-elettriku u tal-gass.

(113)

Jeħtieġ jiġu stabbiliti dispożizzjonijiet relatati mal-kontijiet, punt ta’ kuntatt uniku, ir-riżoluzzjoni tat-tilwim barra mill-qorti, il-faqar enerġetiku u d-drittijiet kuntrattwali bażiċi, bil-għan li jiġu allinjati, meta xieraq, mad-dispożizzjonijiet rilevanti dwar l-elettriku skont id-Direttiva (UE) 2019/944, biex tissaħħaħ il-protezzjoni tal-konsumaturi u biex il-klijenti finali jkunu jistgħu jirċievu informazzjoni aktar frekwenti, ċara u aġġornata dwar il-konsum tat-tisħin, it-tkessiħ jew l-misħun domestiku tagħhom u biex jirregolaw l-użu tal-enerġija tagħhom.

(114)

Din id-Direttiva ssaħħaħ il-protezzjoni tal-konsumaturi billi tintroduċi drittijiet kuntrattwali bażiċi għat-tisħin, it-tkessiħ u l-ilma sħun domestiku, b’mod koerenti mal-livell ta’ drittijiet, protezzjoni u tisħiħ fil-pożizzjoni li d-Direttiva (UE) 2019/944 introduċiet għall-klijenti finali fis-settur tal-elettriku. Jenħtieġ li għall-konsumaturi tkun disponibbli informazzjoni sempliċi u mhux ambigwa dwar id-drittijiet tagħhom. Diversi fatturi jimpedixxu lill-konsumaturi milli jaċċessaw is-sorsi differenti ta’ informazzjoni tas-suq disponibbli, u milli jifhmuhom u jaġixxu abbażi tagħhom. L-introduzzjoni ta’ drittijiet kuntrattwali bażiċi tista’ tgħin, fost l-oħrajn, fil-fehim xieraq tal-linja bażi tal-kwalità tas-servizzi offruti fil-kuntratt mill-fornitur, inkluż il-kwalità u l-karatteristiċi tal-enerġija fornuta. Barra minn hekk, tista’ tikkontribwixxi għall-minimizzazzjoni ta’ spejjeż moħbija jew żejda li jistgħu jirriżultaw mill-introduzzjoni ta’ servizzi jew aġġornati jew ġodda wara l-iffirmar tal-kuntratt u mingħajr ma l-klijenti jkunu jifhmuhom ċar u jaqblu magħhom. Dawk is-servizzi jistgħu jikkonċernaw, fost l-oħrajn, l-enerġija fornuta, is-servizzi ta’ kejl u kontijiet, ix-xiri u l-installazzjoni jew servizzi anċillari u ta’ manutenzjoni u l-kostijiet relatati man-network, l-apparat ta’ metraġġ, it-tagħmir tat-tisħin jew tat-tkessiħ lokali. Ir-rekwiżiti ser jikkontribwixxu għat-titjib tal-komparabbiltà tal-offerti u jiżguraw l-istess livell ta’ drittijiet kuntrattwali bażiċi għaċ-ċittadini kollha tal-Unjoni rigward it-tisħin, it-tkessiħ u l-ilma sħun domestiku, mingħajr ma jirrestrinġu l-kompetenzi nazzjonali.

(115)

Fil-każ ta’ skonnessjoni ppjanata mit-tisħin, mit-tkessiħ u mill-ilma sħun domestiku, il-fornituri jenħtieġ li jipprovdu lill-klijenti kkonċernati b’informazzjoni xierqa dwar miżuri alternattivi, bħal sorsi ta’ appoġġ biex jiġu evitati l-iskonnessjoni, is-sistemi ta’ ħlas minn qabel, l-awditi tal-enerġija, is-servizzi ta’ konsulenza dwar l-enerġija, il-pjanijiet ta’ pagament alternattivi, il-pariri dwar il-ġestjoni tad-dejn jew il-moratorji ta’ skonnessjoni.

(116)

Jenħtieġ li permezz tad-disponibbiltà ta’ mekkaniżmi effettivi u indipendenti ta’ riżoluzzjoni tat-tilwim barra l-qorti għall-konsumaturi kollha, bħal ombudsman tal-enerġija, korp tal-konsumaturi jew awtorità regolatorja, tkun żgurata b’aktar protezzjoni tal-konsumaturi. Għaldaqstant, l-Istati Membri jenħtieġ li jintroduċu proċeduri rapidi u effettivi għat-trattament tal-ilmenti.

(117)

Jenħtieġ li jiġu rikonoxxuti u appoġġati b’mod attiv il-kontribut tal-komunitajiet tal-enerġija rinnovabbli, skont id-Direttiva (UE) 2018/2001, u l-komunitajiet tal-enerġija taċ-ċittadini, skont id-Direttiva (UE) 2019/944, favur l-objettivi tal-Patt Ekoloġiku Ewropew u tal-Pjan dwar il-Mira Klimatika. Għaldaqstant, l-Istati Membri jenħtieġ li jikkunsidraw u jippromwovu r-rwol tal-komunitajiet tal-enerġija rinnovabbli u tal-komunitajiet tal-enerġija taċ-ċittadini. Dawk il-komunitajiet jistgħu jgħinu lill-Istati Membri jiksbu l-objettivi ta’ din id-Direttiva billi javvanzaw l-effiċjenza enerġetika fil-livell lokali jew tal-unitajiet domestiċi, kif ukoll fil-bini pubbliku b’kooperazzjoni mal-awtoritajiet lokali. Dawn jistgħu jagħtu s-setgħa u jinvolvu lill-konsumaturi u jippermettu li ċerti gruppi ta’ klijenti domestiċi, inkluż fiż-żoni rurali u mbiegħda u fir-reġjuni ultraperiferiċi, jipparteċipaw fi proġetti u interventi tal-effiċjenza enerġetika, li jistgħu jgħaqqdu tali azzjonijiet ma’ investiment fl-enerġija rinnovabbli. Il-komunitajiet tal-enerġija jista’ jkollhom rwol b’saħħtu x’jaqdu fl-edukazzjoni u ż-żieda fis-sensibilizzazzjoni taċ-ċittadini dwar miżuri ddisinjati biex jiksbu l-iffrankar tal-enerġija. Jekk appoġġati sew mill-Istati Membri, il-komunitajiet tal-enerġija jistgħu jgħinu fil-ġlieda kontra l-faqar enerġetiku permezz tal-iffaċilitar ta’ proġetti tal-effiċjenza enerġetika, b’inqas konsum tal-enerġija u b’tariffi aktar baxxi tal-provvista.

(118)

Il-bidliet fl-imġiba fil-konsum tal-enerġija fuq perjodu twil jistgħu jinkisbu permezz tal-awtonomizzazzjoni taċ-ċittadini. Il-komunitajiet tal-enerġija jistgħu jgħinu biex ikun hemm iffrankar tal-enerġija fuq perjodu twil, b’mod partikolari fost l-unitajiet domestiċi, u żieda fl-investimenti sostenibbli miċ-ċittadini u n-negozji ż-żgħar. L-Istati Membri jenħtieġ li jawtonomizzaw dawn l-azzjonijiet miċ-ċittadini permezz ta’ appoġġ għal proġetti u organizzazzjonijiet tal-enerġija tal-komunità. Barra minn hekk, l-istrateġiji ta’ involviment, li jinvolvu lill-partijiet ikkonċernati rilevanti kollha fil-livell nazzjonali u lokali fil-proċess tat-tfassil tal-politika, jistgħu jkunu parti mill-pjanijiet ta’ dekarbonizzazzjoni lokali jew reġjonali jew mill-pjanijiet nazzjonali ta’ rinnovazzjoni tal-bini, bl-għan li tiżdied is-sensibilizzazzjoni, jinkiseb feedback dwar il-politiki u tittejjeb l-aċċettazzjoni tagħhom mill-pubbliku.

(119)

Jenħtieġ li jiġi rikonoxxut il-kontribut ta’ punti uniċi ta’ servizz jew ta’ strutturi simili bħala mekkaniżmi li jistgħu jippermettu li diversi gruppi fil-mira, inkluż iċ-ċittadini, l-SMEs u l-awtoritajiet pubbliċi, ifasslu u jimplimentaw proġetti u miżuri relatati mat-tranżizzjoni lejn enerġija nadifa. Il-kontribut ta’ punti uniċi ta’ servizz jista’ jkun importanti ħafna għall-klijenti vulnerabbli, peress li dawn jistgħu jirċievu informazzjoni affidabbli u aċċessibbli dwar it-titjib fl-effiċjenza enerġetika. Dak il-kontribut jista’ jinkludi l-għoti ta’ konsulenza u assistenza tekniċi, amministrattivi u finanzjarji, l-iffaċilitar tal-proċeduri amministrattivi meħtieġa jew tal-aċċess għas-swieq finanzjarji, gwida fir-rigward tal-oqfsa legali tal-Unjoni u nazzjonali, inkluż regoli u kriterji tal-akkwist pubbliku, u t-tassonomija tal-UE.

(120)

Il-Kummissjoni jenħtieġ li tanalizza l-impatt tal-miżuri tagħha li jappoġġaw l-iżvilupp ta’ pjattaformi li jinvolvu, fost l-oħrajn, lill-korpi tad-djalogu soċjali Ewropew dwar it-tfassil ta’ programmi ta’ taħriġ għall-effiċjenza enerġetika, u jenħtieġ li tipproponi aktar miżuri jekk ikun xieraq. Il-Kummissjoni jenħtieġ li tħeġġeġ ukoll lis-sħab soċjali Ewropej fid-diskussjonijiet tagħhom dwar l-effiċjenza enerġetika, speċjalment b’rabta mal-klijenti u l-utenti finali vulnerabbli, inkluż dawk fil-faqar enerġetiku.

(121)

Tranżizzjoni ġusta lejn Unjoni newtrali għall-klima sal-2050 hija ċentrali għall-Patt Ekoloġiku Ewropew. Il-Pilastru Ewropew tad-Drittijiet Soċjali, proklamat b’mod konġunt mill-Parlament Ewropew, mill-Kunsill u mill-Kummissjoni fis-17 ta’ Novembru 2017, jinkludi l-enerġija fost is-servizzi essenzjali li kulħadd għandu d-dritt jaċċessa. Għandu jkun hemm disponibbli appoġġ għall-aċċess għal dawn is-servizzi għall-persuni fil-bżonn, partikolarment f’kuntest ta’ pressjoni inflazzjonarja u żidiet sinifikanti fil-prezzijiet tal-enerġija.

(122)

Jeħtieġ ikun żgurat li l-persuni affettwati mill-faqar enerġetiku, il-klijenti vulnerabbli, il-persuni f’unitajiet domestiċi b’introjtu baxx u, meta applikabbli, il-persuni li jgħixu f’akkomodazzjoni soċjali jiġu protetti u, għal dak il-għan, li jkollhom is-setgħa jipparteċipaw b’mod attiv f’interventi u miżuri li jtejbu l-effiċjenza enerġetika, u f’miżuri relatati ta’ informazzjoni u protezzjoni tal-konsumaturi li jkunu qed jimplimentaw l-Istati Membri. Jenħtieġ li jiġu żviluppati kampanji ta’ sensibilizzazzjoni mmirati biex juru l-benefiċċji tal-effiċjenza enerġetika kif ukoll biex jipprovdu informazzjoni dwar l-appoġġ finanzjarju disponibbli.

(123)

Il-finanzjament pubbliku disponibbli fil-livell tal-Unjoni u nazzjonali jenħtieġ li jiġi investit b’mod strateġiku f’miżuri li jtejbu l-effiċjenza enerġetika, b’mod partikolari għall-benefiċċju tal-persuni milquta mill-faqar enerġetiku, tal-klijenti vulnerabbli, tal-persuni f’familji b’introjtu baxx u, fejn applikabbli, tal-persuni li jgħixu f’akkomodazzjoni soċjali. Jenħtieġ li l-Istati Membri jieħdu vantaġġ minn kwalunkwe kontribuzzjoni finanzjarja li jistgħu jirċievu mill-Fond Soċjali għall-Klima stabbilit bir-Regolament (UE) 2023/955 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (28), u mid-dħul mill-kwoti mill-EU ETS. Dak id-dħul se jappoġġa lill-Istati Membri biex jissodisfaw l-obbligu tagħhom li jimplimentaw miżuri tal-effiċjenza enerġetika u miżuri ta’ politika skont l-obbligu tal-iffrankar tal-enerġija bħala prijorità fost il-persuni milquta mill-faqar enerġetiku, il-klijenti vulnerabbli, il-persuni f’familji b’introjtu baxx u, fejn applikabbli, il-persuni li jgħixu f’akkomodazzjoni soċjali inkluż dawk li jgħixu f’reġjuni rurali u mbiegħda.

(124)

L-iskemi ta’ finanzjament nazzjonali jenħtieġ li jiġu kkumplimentati bi skemi adegwati ta’ informazzjoni aħjar, assistenza teknika u amministrattiva, u aċċess aktar faċli għall-finanzjament li jippermetti l-aħjar użu tal-fondi disponibbli speċjalment minn persuni affettwati mill-faqar enerġetiku, minn klijenti vulnerabbli, minn persuni f’familji b’introjtu baxx u, meta applikabbli, minn persuni li jgħixu f’akkomodazzjoni soċjali.

(125)

L-Istati Membri jenħtieġ li jagħtu s-setgħa u jipproteġu lill-persuni kollha b’mod ugwali, irrispettivament mis-sess, il-ġeneru, l-età, id-diżabbiltà, ir-razza jew l-oriġini etnika, l-orjentazzjoni sesswali, ir-reliġjon jew it-twemmin, u jiżguraw li l-aktar persuni affettwati, dawk li għandhom riskju akbar li jiġu affettwati mill-faqar enerġetiku, jew dawk li huma l-aktar esposti għall-impatti negattivi tal-faqar enerġetiku jkunu protetti kif xieraq. Barra minn hekk, l-Istati Membri jenħtieġ li jiżguraw li l-miżuri tal-effiċjenza enerġetika ma jaggravawx l-inugwaljanzi eżistenti, b’mod partikolari fir-rigward tal-faqar enerġetiku.

(126)

Skont l-Artikolu 15(2) tad-Direttiva 2012/27/UE, l-Istati Membri kollha wettqu valutazzjoni tal-potenzjal tal-effiċjenza enerġetika tal-infrastruttura tal-gass u tal-elettriku tagħhom, u identifikaw miżuri u investimenti konkreti għall-introduzzjoni ta’ titjib kosteffettiv fl-effiċjenza enerġetika fl-infrastruttura tan-network, bi skeda ta’ żmien għall-introduzzjoni tagħhom. Ir-riżultati ta’ dawk l-azzjonijiet jirrappreżentaw bażi solida għall-applikazzjoni tal-prinċipju “l-effiċjenza enerġetika tiġi l-ewwel” fid-deċiżjonijiet tagħhom dwar l-ippjanar tan-network, l-iżvilupp tan-network u l-investiment.

(127)

Jenħtieġ li l-awtoritajiet regolatorji nazzjonali tal-enerġija jieħdu approċċ integrat li jinkludi l-iffrankar potenzjali fil-provvista tal-enerġija u s-setturi tal-użu finali. Mingħajr preġudizzju għas-sigurtà tal-provvista, l-integrazzjoni tas-suq u l-investimenti antiċipatorji fi grilji offshore meħtieġa għall-użu tal-enerġija rinnovabbli offshore, l-awtoritajiet regolatorji nazzjonali tal-enerġija jenħtieġ li jiżguraw li l-prinċipju “l-Effiċjenza Enerġetika tiġi l-Ewwel” jiġi applikat fil-proċessi tal-ippjanar u tat-teħid tad-deċiżjonijiet u li t-tariffi tan-network u r-regolamentazzjoni jinċentivaw titjib fl-effiċjenza enerġetika. L-Istati Membri jenħtieġ li jiżguraw ukoll li l-operaturi tas-sistemi tat-trażmissjoni u tad-distribuzzjoni jqisu l-prinċipju “L-effiċjenza enerġetika tiġi l-ewwel”. Dan jgħin lill-operaturi tas-sistema tat-trażmissjoni u tad-distribuzzjoni jqisu soluzzjonijiet aħjar tal-effiċjenza enerġetika u kostijiet inkrementali mġarrba mill-akkwist ta’ riżorsi min-naħa tad-domanda, kif ukoll l-impatti ambjentali u soċjoekonomiċi ta’ investimenti u pjanijiet operazzjonali differenti tan-network. Approċċ bħal dan jeħtieġ bidla minn perspettiva dejqa tal-effiċjenza ekonomika għal benesseri soċjali massimizzati. Il-prinċipju “l-effiċjenza enerġetika tiġi l-ewwel” jenħtieġ b’mod partikolari jiġi applikat fil-kuntest tat-tiswir ta’ xenarji għall-espansjoni tal-infrastruttura tal-enerġija meta s-soluzzjonijiet min-naħa tad-domanda jistgħu jitqiesu bħala alternattivi vijabbli u jeħtieġ jiġu vvalutati kif xieraq, u jenħtieġ li jsir parti intrinsika mill-valutazzjoni tal-proġetti tal-ippjanar tan-network. L-applikazzjoni tiegħu jenħtieġ li tiġi skrutinizzata mill-awtoritajiet regolatorji nazzjonali.

(128)

Jenħtieġ li jkun disponibbli għadd biżżejjed ta’ professjonisti affidabbli u kompetenti fil-qasam tal-effiċjenza enerġetika biex tkun żgurata l-implimentazzjoni effettiva u fil-ħin ta’ din id-Direttiva, pereżempju rigward il-konformità mar-rekwiżiti tal-awditi tal-enerġija u l-implimentazzjoni tal-iskemi tal-obbligi tal-effiċjenza enerġetika. Għaldaqstant, l-Istati Membri jenħtieġ li jistabbilixxu skemi ta’ ċertifikazzjoni jew kwalifika ekwivalenti, jew it-tnejn li huma, u skemi ta’ taħriġ xierqa għall-provdituri ta’ servizzi tal-enerġija, awditjar tal-enerġija u miżuri oħra li jtejbu l-effiċjenza enerġetika b’kooperazzjoni mill-qrib mas-sħab soċjali, il-fornituri tat-taħriġ u partijiet ikkonċernati rilevanti oħra. L-iskemi jenħtieġ li jiġu vvalutati kull erba’ snin minn Diċembru 2024 u, jekk ikun meħtieġ, jiġu aġġornati biex ikun żgurat il-livell meħtieġ ta’ kompetenzi għall-provdituri ta’ servizzi tal-enerġija, l-awdituri tal-enerġija, il-maniġers tal-enerġija u l-installaturi ta’ elementi tal-bini.

(129)

Jeħtieġ jissokta l-iżvilupp tas-suq għas-servizzi tal-enerġija biex tkun żgurata d-disponibbiltà tad-domanda u tal-provvista tas-servizzi tal-enerġija. It-trasparenza, pereżempju permezz ta’ listi ta’ fornituri ta’ servizzi tal-enerġija ċċertifikati, u bid-disponibbiltà ta’ kuntratti mudell, l-iskambju tal-aqwa prattiċi u linji gwida jikkontribwixxu għall-użu tas-servizzi tal-enerġija u għall-kuntratti tar-rendiment fl-użu tal-enerġija u jistgħu wkoll jgħinu biex jingħata stimolu lid-domanda u tiżdied il-fiduċja fil-provdituri ta’ servizzi tal-enerġija. B’kuntratt għar-rendiment fl-użu tal-enerġija, il-benefiċjarju tas-servizz tal-enerġija jevita l-kostijiet tal-investiment billi juża parti mill-valur finanzjarju tal-iffrankar tal-enerġija biex iħallas lura l-investiment totali jew parzjali li tkun għamlet parti terza. Dan jista’ jgħin biex jattira kapital privat li hu fundamentali biex jiżdiedu r-rati tar-rinnovazzjoni tal-bini fl-Unjoni, jitwassal għarfien espert fis-suq u jinħolqu mudelli tan-negozju innovattivi. Għalhekk, il-bini mhux residenzjali b’erja utli tal-art ta’ aktar minn 750 m2 jenħtieġ li jkun meħtieġ jivvaluta l-fattibbiltà li jsir ikkuntrattar tar-rendiment fl-użu tal-enerġija għar-rinnovazzjoni. Dan ikun pass ‘il quddiem biex tiżdied il-fiduċja fil-kumpaniji tas-servizzi tal-enerġija u titwitta t-triq għal aktar proġetti bħal dawn fil-futur.

(130)

Minħabba l-objettivi ambizzjużi tar-rinnovazzjoni tul id-deċennju li ġej fil-kuntest tal-“Mewġa tar-Rinnovazzjoni”, jeħtieġ jiżdied ir-rwol tal-intermedjarji indipendenti tas-suq inkluż tal-punt uniku ta’ servizz jew ta’ mekkaniżmi ta’ appoġġ simili biex jiġi stimulat l-iżvilupp tas-suq fuq in-naħat tad-domanda u tal-provvista u jiġi promoss ikkuntrattar tar-rendiment fl-użu tal-enerġija għal rinnovazzjoni tal-bini privat u pubbliku. L-aġenziji tal-enerġija lokali jistgħu jaqdu rwol ewlieni f’dak ir-rigward, u biex jidentifikaw u jappoġġaw l-istabbiliment ta’ faċilitaturi potenzjali jew punti uniċi ta’ servizz. Din id-Direttiva jenħtieġ li tgħin fit-titjib tad-disponibbiltà ta’ prodotti, servizzi u pariri, inkluż billi tippromwovi l-potenzjal għall-imprendituri li jimlew il-lakuni fis-suq u jipprovdu modi innovattivi biex tissaħħaħ l-effiċjenza enerġetika, filwaqt li tiżgura r-rispett tal-prinċipju ta’- nondiskriminazzjoni.

(131)

L-ikkuntrattar tar-rendiment fl-użu tal-enerġija għadu jġarrab ostakli importanti f’diversi Stati Membri minħabba l-ostakli regolatorji u mhux regolatorji pendenti. Għaldaqstant, jeħtieġ jiġu indirizzati l-ambigwitajiet tal-oqfsa leġiżlattivi nazzjonali, in-nuqqas ta’ għarfien espert, speċjalment b’rabta mal-proċeduri tal-offerti, u self u għotjiet kompetittivi.

(132)

L-Istati Membri jenħtieġ li jibqgħu jappoġġaw lis-settur pubbliku fl-adozzjoni ta’ kkuntrattar tar-rendiment fl-użu tal-enerġija billi jipprovdu mudelli ta’ kuntratti li jqisu l-istandards Ewropej jew internazzjonali disponibbli, il-linji gwida għas-sejħiet għall-offerti u l-Gwida għat-Trattament Statistiku tal-Kuntratti għar-Rendiment tal-Enerġija ppubblikata f’Mejju 2018 mill-Eurostat u mill-Bank Ewropew tal-Investiment (BEI) dwar it-trattament tal-ikkuntrattar tar-rendiment fl-użu tal-enerġija fil-kontijiet tal-gvern, li jkunu taw opportunitajiet biex jiġu indirizzati l-ostakli regolatorji pendenti għal dawk il-kuntratti fl-Istati Membri.

(133)

L-Istati Membri ħadu miżuri biex jidentifikaw u jindirizzaw ostakli regolatorji u mhux regolatorji. Madankollu, hemm bżonn jiżdiedu l-isforzi biex jitneħħew l-ostakli regolatorji u mhux regolatorji għall-użu ta’ kkuntrattar tar-rendiment fl-użu tal-enerġija u ta’ arranġamenti ta’ finanzjament ma’ partijiet terzi li jgħinu biex jinkiseb l-iffrankar tal-enerġija. Dawk l-ostakli jinkludu regoli u prattika tal-kontabbiltà li jxekklu l-investimenti kapitali u l-iffrankar finanzjarju annwali li jinkiseb minn miżuri li jtejbu l-effiċjenza enerġetika milli jiġu riflessi kif xieraq fil-kontabbiltà għall-perjodu taż-żmien kollu tal-investiment.

(134)

L-Istati Membri użaw il-pjanijiet ta’ azzjoni nazzjonali għall-effiċjenza enerġetika tal-2014 u tal-2017 biex jirrapportaw il-progress fit-tneħħija tal-ostakli regolatorji u mhux regolatorji għall-effiċjenza enerġetika, b’rabta mal-inċentivi maqsumin bejn is-sidien u l-inkwilini jew fost is-sidien ta’ binja jew ta’ unitajiet tal-bini. L-Istati Membri jenħtieġ li jibqgħu jaħdmu f’dik id-direzzjoni u jaħtfu l-potenzjal tal-effiċjenza enerġetika fil-kuntest tal-istatistika tal-Eurostat tal-2016, b’mod partikolari l-fatt li aktar minn erbgħa minn kull għaxar Ewropej jgħixu f’appartamenti u li aktar minn tlieta minn kull għaxar Ewropej huma inkwilini.

(135)

Jenħtieġ li l-Istati Membri, inkluż l-awtoritajiet reġjonali u lokali, jiġu mħeġġa biex jagħmlu użu sħiħ mill-fondi Ewropej disponibbli taħt il-qafas finanzjarju pluriennali għas-snin mill-2021 sal-2027 kif stabbilit fir-Regolament tal-Kunsill (UE, Euratom) 2020/2093 (29) il-Faċilità għall-Irkupru u r-Reżiljenza, stabbilit bir-Regolament (UE) 2021/241 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (30), kif ukoll l-istrumenti finanzjarji u l-assistenza teknika disponibbli skont il-programm InvestEU, stabbilit bir-Regolament (UE) 2021/523 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (31), biex jiġu mħeġġa l-investimenti privati u pubbliċi f’miżuri ta’ titjib tal-effiċjenza enerġetika. L-investiment fl-effiċjenza enerġetika għandu l-potenzjal li jikkontribwixxi għat-tkabbir ekonomiku, għall-impjiegi, għall-innovazzjoni u biex jonqos il-faqar enerġetiku tal-unitajiet domestiċi u b’hekk jikkontribwixxi b’mod pożittiv għal koeżjoni ekonomika, soċjali u territorjali u għal irkupru ekoloġiku. L-oqsma potenzjali għal finanzjament jinkludu l-miżuri tal-effiċjenza enerġetika fil-bini u fl-akkomodazzjoni pubbliċi, u l-provvediment ta’ ħiliet ġodda permezz tal-iżvilupp ta’ taħriġ, taħriġ mill-ġdid u titjib tal-ħiliet tal-ħaddiema, b’mod partikolari f’impjiegi relatati mar-rinnovazzjoni tal-bini, biex ikunu promossi l-impjiegi fis-settur tal-effiċjenza enerġetika. Il-Kummissjoni ser tiżgura sinerġiji bejn l-istrumenti ta’ finanzjament differenti, b’mod partikolari l-fondi b’ġestjoni konġunta u b’ġestjoni diretta, bħall-programmi b’ġestjoni ċentrali Orizzont Ewropa u LIFE, kif ukoll bejn għotjiet, self u assistenza teknika biex jiġi massimizzat l-effett ta’ ingranaġġ tagħhom fuq il-finanzjament privat u l-impatt tagħhom fuq il-kisba tal-objettivi tal-politika dwar l-effiċjenza enerġetika.

(136)

L-Istati Membri jenħtieġ li jinkoraġġixxu l-użu ta’ faċilitajiet ta’ finanzjament biex jilħqu l-objettivi ta’ din id-Direttiva. Dawn il-faċilitajiet ta’ finanzjament jistgħu jinkludu kontribuzzjonijiet finanzjarji u multi għall-ksur ta’ ċerti dispożizzjonijiet ta’ din id-Direttiva, riżorsi allokati għall-effiċjenza fl-enerġija skont l-Artikolu 10(3) tad-Direttiva 2003/87/KE, u riżorsi allokati għall-effiċjenza fl-enerġija fil-fondi u l-programmi Ewropej, u strumenti finanzjarji Ewropej dedikati, bħall-Fond Ewropew għall-Effiċjenza Enerġetika.

(137)

Tali faċilitajiet jistgħu jkunu bbażati, fejn applikabbli, fuq riżorsi allokati għall-effiċjenza fl-enerġija mill-bonds tal-proġetti tal-Unjoni, riżorsi allokati għall-effiċjenza fl-enerġija mill-BEI u instituzzjonijiet finanzjarji Ewropej oħrajn, b’mod partikolari l-Bank Ewropew għar-Rikostruzzjoni u l-Iżvilupp (BERŻ) u l-Bank ta’ Żvilupp tal-Kunsill tal-Ewropa, riżorsi ingranati f’istituzzjonijiet finanzjarji, riżorsi naturali, inkluż permezz tal-ħolqien ta’ oqfsa regolatorji u fiskali li jinkoraġġixxu l-implimentazzjoni tal-inizjattivi u l-programmi dwar l-effiċjenza fl-enerġija, u dħul minn allokazzjonijiet annwali ta’ emissjonijiet skont id-Deċiżjoni Nru 406/2009/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (32).

(138)

Il-faċilitajiet ta’ finanzjament jistgħu b’mod partikolari jużaw il-kontributi, ir-riżorsi u d-dħul minn dawk ir-riżorsi li jippermettu u jħeġġu l-investiment kapitali privat, b’mod partikolari permezz ta’ investituri istituzzjonali, filwaqt li jintużaw kriterji li jiżguraw il-kisba tal-objettivi ambjentali u soċjali għall-għoti tal-fondi; jużaw mekkaniżmi innovattivi ta’ finanzjament, inkluż garanziji fuq is-self għall-kapital privat, garanziji fuq is-self għat-trawwim ta’ kkuntrattar tar-rendiment fl-użu tal-enerġija, għotjiet, self sussidjat u linji ta’ kreditu dedikati, sistemi ta’ finanzjament minn partijiet terzi, li jnaqqsu r-riskji tal-proġetti tal-effiċjenza enerġetika u jippermettu rinnovazzjonijiet kosteffettivi anki fost l-unitajiet domestiċi b’introjtu baxx u medju; ikunu marbutin ma’ programmi jew aġenziji li jaggregaw u jivvalutaw il-kwalità tal-proġetti tal-iffrankar tal-enerġija, jipprovdu assistenza teknika, jippromwovu s-suq tas-servizzi tal-enerġija u jgħinu fil-ġenerazzjoni tad-domanda tal-konsumaturi għal servizzi tal-enerġija.

(139)

Il-faċilitajiet ta’ finanzjament jistgħu jipprovdu wkoll riżorsi xierqa biex jappoġġaw programmi ta’ taħriġ u ċertifikazzjoni li jtejbu u jakkreditaw il-ħiliet għall-effiċjenza enerġetika, jipprovdu riżorsi għar-riċerka dwar u d-dimostrazzjoni u l-aċċellerazzjoni tal-adozzjoni ta’ teknoloġiji fuq skala żgħira u mikro fil-ġenerazzjoni tal-enerġija u l-ottimizzazzjoni tal-konnessjonijiet ta’ dawk il-ġeneraturi mal-grilja, ikunu marbuta ma’ programmi li jwettqu azzjoni biex jippromwovu l-effiċjenza enerġetika fl-abitazzjonijiet kollha biex jipprevjenu l-faqar enerġetiku u jistimulaw lis-sidien li jikru abitazzjonijiet biex jagħmlu l-proprjetà tagħhom kemm jista’ jkun effiċjenti fl-użu tal-enerġija, u jipprovdu riżorsi xierqa biex jappoġġaw id-djalogu soċjali u l-istabbiliment ta’ standards bl-għan li tittejjeb l-effiċjenza enerġetika u jiġu żgurati kundizzjonijiet tax-xogħol tajbin u s-saħħa u s-sikurezza fuq il-post tax-xogħol.

(140)

Il-programmi ta’ finanzjament, l-istrumenti finanzjarji u l-mekkaniżmi innovattivi ta’ finanzjament disponibbli fl-Unjoni jenħtieġ li jintużaw għal twettiq fil-prattika tal-objettiv li jitjieb ir-rendiment fl-użu tal-enerġija fil-bini tal-korpi pubbliċi. F’dak ir-rigward, l-Istati Membri jistgħu jużaw id-dħul tagħhom mill-allokazzjonijiet annwali tal-emissjonijiet skont id-Deċiżjoni Nru 406/2009/KE fl-iżvilupp ta’ mekkaniżmi bħal dawn b’mod volontarju u filwaqt li jqisu r-regoli baġitarji nazzjonali. Jenħtieġ li l-Kummissjoni u l-Istati Membri jipprovdu lill-amministrazzjonijiet reġjonali u lokali b’informazzjoni adegwata dwar tali programmi ta’ finanzjament tal-Unjoni, strumenti finanzjarji u mekkaniżmi finanzjarji innovattivi.

(141)

Fl-implimentazzjoni tal-mira tal-effiċjenza enerġetika, il-Kummissjoni jenħtieġ li timmonitorja l-impatt tal-miżuri rilevanti fuq id-Direttiva 2003/87/KE sabiex iżżomm l-inċentivi fl-EU ETS li jippremjaw l-investimenti b’livelli baxxi tal-karbonju u biex jitħejjew is-setturi tal-EU ETS għall-innovazzjonijiet meħtieġa fil-futur. Jeħtieġ li hija timmonitorja l-impatt fuq dawk is-setturi industrijali li huma esposti għal riskju sinifikanti ta’ rilokazzjoni tal-karbonju kif elenkati fl-Anness għad-Deċiżjoni tal-Kummissjoni 2014/746/UE (33), biex ikun żgurat li din id-Direttiva tippromwovi l-iżvilupp ta’ dawk is-setturi u mhux tfixkilhom.

(142)

Il-miżuri tal-Istati Membri jenħtieġ li jiġu appoġġati bi strumenti finanzjarji tal-Unjoni mfassla sew u effettivi skont il-programm InvestEU u bil-finanzjament mill-BEI u l-BERŻ, li jenħtieġ li jappoġġaw investimenti fl-effiċjenza enerġetika fl-istadji kollha tal-katina tal-enerġija u jużaw analiżi komprensiva tal-kostbenefiċċji b’mudell ta’ rati ta’ skonti differenzjati. Jenħtieġ li l-appoġġ finanzjarju jiffoka fuq metodi kosteffettivi li jżidu l-effiċjenza enerġetika u li jwasslu biex jonqos il-konsum tal-enerġija. Jenħtieġ li l-BEI u l-BERŻ, flimkien mal-banek promozzjonali nazzjonali, ifasslu, jiġġeneraw u jiffinanzjaw programmi u proġetti ddedikati għas-settur tal-effiċjenza, inkluż għall-unitajiet domestiċi foqra fl-enerġija.

(143)

Il-liġi transettorjali tipprevedi bażi soda għall-protezzjoni tal-konsumaturi għal firxa wiesgħa ta’ servizzi tal-enerġija attwali, u din aktarx tevolvi. Madankollu, ċerti drittijiet kuntrattwali bażiċi tal-konsumaturi jenħtieġ li jiġu stabbiliti b’mod ċar. Il-konsumaturi jenħtieġ li jkollhom disponibbli informazzjoni sempliċi u mhux ambigwa dwar id-drittijiet tagħhom b’rabta mas-settur tal-enerġija.

(144)

Biex tkun tista’ tiġi evalwata l-effettività ta’ din id-Direttiva, jenħtieġ li jiġi stabbilit rekwiżit ta’ rieżami ġenerali ta’ din id-Direttiva u li jiġi ppreżentat rapport lill-Parlament Ewropew u lill-Kunsill sat-28 ta’ Frar 2027. Dak ir-rieżami jenħtieġ jippermetti l-allinjamenti meħtieġa, b’kunsiderazzjoni wkoll tal-iżviluppi ekonomiċi u fl-innovazzjoni.

(145)

L-awtoritajiet lokali u reġjonali jenħtieġ li jingħataw rwol ewlieni fl-iżvilupp u t-tfassil, fl-eżekuzzjoni u fil-valutazzjoni tal-miżuri stabbiliti f’din id-Direttiva, biex ikunu jistgħu jindirizzaw sew il-karatteristiċi speċifiċi tal-klima, tal-kultura u tas-soċjetà tagħhom.

(146)

Biex jirrifletti l-progress teknoloġiku u s-sehem dejjem akbar tas-sorsi tal-enerġija rinnovabbli fis-settur tal-ġenerazzjoni tal-elettriku, il-koeffiċjent awtomatiku għall-iffrankar f’kWh ta’ elettriku, jenħtieġ li jiġi rivedut biex jirrifletti t-tibdil fil-fattur tal-enerġija primarja għall-elettriku u għal vetturi oħra tal-enerġija. Il-metodoloġija tal-kalkolu hija skont il-bilanċi u d-definizzjonijiet tal-enerġija tal-Eurostat, ħlief għall-metodu ta’ allokazzjoni tal-input tal-fjuwil għas-sħana u l-elettriku f’impjanti tas-sħana u tal-enerġija kkombinati, li għalihom l-effiċjenza tas-sistema ta’ referenza, meħtieġa għall-allokazzjoni tal-konsum tal-fjuwil, ġiet allinjata mad-data tal-Eurostat għall-2015 u l-2020. Il-kalkoli li jirriflettu t-taħlita tal-enerġija tal-fattur tal-enerġija primarja għall-elettriku huma bbażati fuq valuri medji annwali. Il-metodu tal-kontabbiltà tal-“kontenut tal-enerġija fiżika” jintuża għall-ġenerazzjoni nukleari tal-elettriku u tas-sħana, u l-metodu tal-“effiċjenza tal-konverżjoni teknika” jintuża għall-ġenerazzjoni tal-elettriku u tas-sħana minn fjuwils fossili u mill-bijomassa. Għall-enerġija rinnovabbli mhux kombustibbli, il-metodu hu l-ekwivalenti dirett abbażi tal-approċċ tal-“enerġija primarja totali”. Biex jiġi kkalkulat is-sehem tal-enerġija primarja għall-elettriku fil-koġenerazzjoni, jiġi applikat il-metodu stabbilit f’din id-Direttiva. Tintuża pożizzjoni medja tas-suq aktar milli waħda marġinali. L-effiċjenzi tal-konverżjoni huma preżunti li huma 100 % għas-sorsi tal-enerġija rinnovabbli mhux kombustibbli, 10 % għall-impjanti ġeotermali u 33 % għall-impjanti tal-enerġija nukleari. Il-kalkolu tal-effiċjenza totali għall-koġenerazzjoni hu bbażat fuq l-aktar data reċenti tal-Eurostat. Jitqies it-telf fil-konverżjoni, fit-trażmissjoni u fid-distribuzzjoni. It-telf fid-distribuzzjoni għat-trasportaturi tal-enerġija għajr l-elettriku ma jitqiesx fil-kalkoli, minħabba n-nuqqas ta’ data affidabbli u l-kumplessità tal-kalkolu. Fir-rigward tal-konfini tas-sistema, il-fattur tal-enerġija primarja huwa 1 għas-sorsi kollha tal-enerġija. Il-koeffiċjent magħżul għall-fattur tal-enerġija primarja għall-elettriku huwa l-medja tal-valuri tal-2024 u l-2025, peress li fattur tal-enerġija primarja li jħares ‘il quddiem ser jipprovdi indikatur aktar xieraq minn wieħed storiku. L-analiżi tkopri l-Istati Membri u n-Norveġja. Is-sett tad-data għan-Norveġja hu bbażat fuq id-data tal-ENTSO-E.

(147)

L-iffrankar tal-enerġija miksub bl-implimentazzjoni tal-liġi tal-Unjoni jenħtieġ ma jiġix dikjarat sakemm ma jinkisibx minn miżura li tmur lil hinn mill-minimu meħtieġ mill-att legali tal-Unjoni inkwistjoni, kemm bl-istabbiliment ta’ rekwiżiti aktar ambizzjużi tal-effiċjenza enerġetika fil-livell tal-Istat Membru u kemm biż-żieda fl-adozzjoni tal-miżura. Il-bini jippreżenta potenzjal sostanzjali għal aktar żidiet fl-effiċjenza enerġetika, u r-rinnovazzjoni tal-bini hi element essenzjali u fit-tul, flimkien mal-ekonomiji ta’ skala biex jiżdied l-iffrankar tal-enerġija. Għalhekk jenħtieġ li jiġi ċċarat li jista’ jiġi dikjarat l-iffrankar tal-enerġija kollu miksub minn miżuri li jippromwovu r-rinnovazzjoni tal-bini eżistenti, diment li dan jaqbeż l-iffrankar li kien jinkiseb bin-nuqqas tal-miżura ta’ politika u diment li l-Istat Membru juri li l-parti parteċipanti jew inkarigata obbligata fil-fatt ikkontribwiet għall-kisba tal-iffrankar tal-enerġija ddikjarat.

(148)

F’konformità mal-komunikazzjoni tal-Kummissjoni tal-25 ta’ Frar 2015 dwar “Qafas Strateġiku għal Unjoni tal-Enerġija Reżiljenti b’Politika dwar il-Bidla fil-Klima li tħares ‘il quddiem” u l-prinċipji ta’ regolamentazzjoni aħjar, jenħtieġ li tingħata aktar prominenza lir-regoli dwar il-monitoraġġ u l-verifika għall-implimentazzjoni tal-iskemi tal-obbligi tal-effiċjenza enerġetika u l-miżuri ta’ politika alternattivi, inkluż ir-rekwiżit ta’ verifika ta’ kampjun statistikament rappreżentattiv tal-miżuri.

(149)

L-enerġija ġġenerata fuq jew fil-bini minn teknoloġiji tal-enerġija rinnovabbli tnaqqas l-ammont ta’ enerġija fornut mill-fjuwils fossili. It-tnaqqis fil-konsum tal-enerġija u l-użu tal-enerġija minn sorsi rinnovabbli fis-settur tal-bini huma miżuri importanti biex jonqsu d-dipendenza enerġetika u l-emissjonijiet tal-gassijiet serra tal-Unjoni, b’mod speċjali fid-dawl tal-objettivi ambizzjużi marbutin mal-klima u l-enerġija stabbiliti għall-2030 kif ukoll tal-impenn dinji li sar fil-kuntest tal-Ftehim ta’ Pariġi. Għall-finijiet tal-obbligu tagħhom ta’ ffrankar kumulattiv tal-enerġija, huwa possibbli għall-Istati Membri li jqisu l-iffrankar tal-enerġija minn miżuri ta’ politika li jippromwovu t-teknoloġiji rinnovabbli biex jissodisfaw ir-rekwiżiti tagħhom tal-iffrankar tal-enerġija skont il-metodoloġija tal-kalkolu prevista f’din id-Direttiva. L-iffrankar tal-enerġija b’miżuri ta’ politika dwar l-użu ta’ teknoloġiji diretti tal-kombustjoni tal-fjuwils fossili jenħtieġ ma jingħaddx.

(150)

Uħud mill-bidliet introdotti b’din id-Direttiva jistgħu jeħtieġu emenda sussegwenti fir-Regolament (UE) 2018/1999 biex tkun żgurata l-koerenza bejn iż-żewġ atti legali. Id-dispożizzjonijiet ġodda, b’mod partikolari dawk relatati mal-istabbiliment tal-kontributi nazzjonali, il-mekkaniżmi li jxejnu d-distakki u l-obbligi tar-rappurtar, jenħtieġ li jiġu simplifikati u trasferiti f’dak ir-Regolament, ladarba jiġi emendat. Fid-dawl tal-bidliet proposti f’din id-Direttiva, jaf ikun hemm bżonn ukoll valutazzjoni mill-ġdid ta’ xi dispożizzjonijiet tar-Regolament (UE) 2018/1999. Ir-rekwiżiti addizzjonali ta’ rappurtar u ta’ monitoraġġ jenħtieġ ma jkunux joħolqu sistemi ġodda ta’ rappurtar iżda jkunu soġġetti għall-qafas eżistenti ta’ monitoraġġ u ta’ rappurtar skont ir-Regolament (UE) 2018/1999.

(151)

Biex trawwem l-implimentazzjoni prattika ta’ din id-Direttiva fil-livell nazzjonali, reġjonali u lokali, il-Kummissjoni jenħtieġ li tibqa’ tappoġġa l-iskambju ta’ esperjenzi dwar il-prattiki, valutazzjoni komparattiva, attivitajiet ta’ networking, u prattiki innovattivi permezz ta’ pjattaforma online.

(152)

Minħabba li l-objettivi ta’ din id-Direttiva, jiġifieri li tintlaħaq il-mira tal-effiċjenza enerġetika tal-Unjoni u li titwitta t-triq lejn aktar titjib fl-effiċjenza enerġetika u lejn in-newtralità klimatika, ma jistgħux jinkisbu b’mod suffiċjenti mill-Istati Membri iżda jistgħu pjuttost, minħabba l-iskala u l-effetti tal-azzjoni, jinkisbu aħjar fil-livell tal-Unjoni, l-Unjoni tista’ tadotta miżuri, f’konformità mal-prinċipju ta’ sussidjarjetà kif stabbilit fl-Artikolu 5 tat-Trattat dwar l-Unjoni Ewropea. F’konformità mal-prinċipju ta’ proporzjonalità kif stabbilit f’dak l-Artikolu, din id-Direttiva ma tmurx lil hinn minn dak li huwa meħtieġ sabiex jinkisbu dawk l-objettivi.

(153)

Sabiex ikun jista’ jsir adattament għall-progress tekniku u jkunu jistgħu jsiru bidliet fid-distribuzzjoni tas-sorsi tal-enerġija, jenħtieġ li tiġi ddelegata lill-Kummissjoni s-setgħa li tadotta atti skont l-Artikolu 290 tat-TFUE fir-rigward tar-rieżami tal-valuri ta’ referenza armonizzati tal-effiċjenza stabbiliti abbażi ta’ din id-Direttiva, fir-rigward tal-valuri, il-metodi tal-kalkolu, il-koeffiċjent prestabbilit tal-enerġija primarja, u r-rekwiżiti fl-Annessi għal din id-Direttiva u fir-rigward tas-supplimentar ta’ din id-Direttiva billi tiġi stabbilita skema komuni tal-Unjoni għall-klassifikazzjoni tas-sostenibbiltà ta’ ċentri tad-data li jinsabu fit-territorju tiegħu. Huwa partikolarment importanti li l-Kummissjoni twettaq konsultazzjonijiet xierqa matul ix-xogħol tagħha ta’ tħejjija, ukoll fil-livell ta’ esperti, u li dawk il-konsultazzjonijiet jiġu mwettqa f’konformità mal-prinċipji stipulati fil-Ftehim Interistituzzjonali tat-13 ta’ April 2016 dwar it-Tfassil Aħjar tal-Liġijiet (34). B’mod partikolari, biex tiġi żgurata parteċipazzjoni ugwali fit-tħejjija ta’ atti delegati, il-Parlament Ewropew u l-Kunsill jirċievu d-dokumenti kollha fl-istess ħin li jirċevuhom l-esperti tal-Istati Membri, u l-esperti tagħhom ikollhom aċċess sistematiku għal-laqgħat tal-gruppi tal-esperti tal-Kummissjoni li jittrattaw it-tħejjija ta’ atti delegati.

(154)

Ir-Regolament (UE) 2023/955 jenħtieġ li jiġi emendat sabiex titqies id-definizzjoni ta’ faqar enerġetiku stabbilita f’din id-Direttiva. Dan jiżgura l-konsistenza, il-koerenza, il-komplementarjetà u s-sinerġija fost strumenti u finanzjament differenti b’mod partikolari l-indirizzar tal-unitajiet domestiċi fil-faqar enerġetiku.

(155)

Jenħtieġ li l-obbligu li din id-Direttiva tiġi trasposta fil-liġi nazzjonali jkun limitat għal dawk id-dispożizzjonijiet li jirrappreżentaw emenda sostantiva meta mqabbel mad-Direttiva ta’ qabel. L-obbligu li jiġu trasposti d-dispożizzjonijiet li mhumiex mibdula joħroġ mid-Direttiva ta’ qabel.

(156)

Jenħtieġ li din id-Direttiva tkun mingħajr preġudizzju għall-obbligi tal-Istati Membri marbuta mal-limiti ta’ żmien għat-traspożizzjoni fil-liġi nazzjonali tad-Direttivi mniżżla fil-Parti B tal-Anness XVI,