(1)

Il-gwerra ta’ aggressjoni mhux provokata u mhux ġustifikata tal-Federazzjoni Russa kontra l-Ukrajna u t-tnaqqis bla preċedent tal-provvisti tal-gass naturali mill-Federazzjoni Russa lill-Istati Membri jheddu s-sigurtà tal-provvista tal-Unjoni u tal-Istati Membri tagħha. Fl-istess waqt, l-użu tal-provvista tal-gass bħala arma u l-manipulazzjoni tas-swieq mill-Federazzjoni Russa permezz ta’ interruzzjonijiet intenzjonali fil-flussi tal-gass wasslu għal żieda qawwija fil-prezzijiet tal-enerġija fl-Unjoni, u dan ipperikola mhux biss l-ekonomija tal-Unjoni, iżda wkoll dgħajjef serjament is-sigurtà tal-provvista.

(2)

Dan jeħtieġ rispons b’saħħtu u kkoordinat mill-Unjoni, biex tipproteġi liċ-ċittadini tagħha u lill-ekonomija tagħha kontra prezzijiet tas-suq eċċessivi u manipulati u biex tiżgura li l-gass jgħaddi għand il-konsumaturi kollha fil-bżonn bejn il-fruntieri, anke f’sitwazzjonijiet ta’ skarsezza tal-gass. Biex titnaqqas id-dipendenza fuq il-provvisti tal-gass naturali mill-Federazzjoni Russa u biex jitnaqqsu l-prezzijiet eċċessivi, hija kruċjali koordinazzjoni aħjar tax-xiri tal-gass minn fornituri esterni.

(3)

L-Artikolu 122(1) tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea (TFUE) jippermetti lill-Kunsill jiddeċiedi, fuq proposta tal-Kummissjoni u bi spirtu ta’ solidarjetà bejn l-Istati Membri, dwar il-miżuri xierqa fis-sitwazzjoni ekonomika, b’mod partikolari jekk ikun hemm diffikultajiet serji fil-provvista ta’ ċerti prodotti, notevolment fil-qasam tal-enerġija. Ir-riskju għoli ta’ waqfien totali tal-provvisti tal-gass Russi u ż-żieda estrema fil-prezzijiet tal-enerġija li jdgħajfu l-ekonomija tal-Unjoni jikkostitwixxu diffikultajiet serji bħal dawn.

(4)

Fil-komunikazzjoni tagħha tat-18 ta’ Mejju 2022 intitolata "Il-Pjan REPowerEU", il-Kummissjoni ħabbret l-istabbiliment ta’ Pjattaforma tax-Xiri tal-Enerġija tal-UE flimkien mal-Istati Membri għax-xiri komuni tal-gass, il-gass naturali likwifikat (LNG) u l-idroġenu. Dik it-tħabbira ġiet approvata mill-Kunsill Ewropew tat-30 u l-31 ta’ Mejju 2022. Bħala parti mill-Pjan REPowerEU, il-Kummissjoni ppreżentat ukoll l-istrateġija għal impenn estern tal-UE fil-qasam tal-enerġija, li tispjega kif l-Unjoni tappoġġa tranżizzjoni tal-enerġija globali, nadifa u ġusta biex tiżgura enerġija sostenibbli, sigura u affordabbli, inkluż billi tiddiversifika l-provvista tal-enerġija tal-Unjoni, b’mod partikolari billi tinnegozja impenji politiċi ma’ fornituri tal-gass eżistenti jew ġodda biex iżidu l-konsenji tal-gass u b’hekk jissostitwixxu l-konsenji tal-gass mir-Russja lejn l-Ewropa.

(5)

Il-Pjattaforma tal-UE għax-Xiri tal-Enerġija jista’ jkollha rwol ċentrali fit-tfittxija ta’ sħubijiet ta’ benefiċċju reċiproku li jikkontribwixxu għas-sigurtà tal-provvista u jwasslu għal prezzijiet tal-importazzjoni aktar baxxi tal-gass mixtri minn pajjiżi terzi, bl-użu sħiħ tal-piż kollettiv tal-Unjoni. Kuntatti internazzjonali mtejba mal-fornituri tal-gass (kemm tal-pipelines kif ukoll tal-LNG) kif ukoll mal-fornituri tal-idroġenu ekoloġiku tal-futur huma essenzjali għal dan il-għan. B’mod partikolari, koordinazzjoni ħafna aktar b’saħħitha ma’ u fost l-Istati Membri vis-à-vis pajjiżi terzi permezz tal-Pjattaforma tal-UE għax-Xiri tal-Enerġija tiżgura li l-piż kollettiv tal-Unjoni jkun aktar effettiv.

(6)

Minħabba li tippersisti sitwazzjoni ta’ diffikultajiet serji fl-iżgurar tas-sigurtà tal-provvista, jenħtieġ li x-xiri konġunt jgħin biex jiġi żgurat aċċess aktar ugwali għall-impriżi fl-Istati Membri kollha għal sorsi ġodda jew addizzjonali tal-gass u, għall-benefiċċju tal-konsumaturi finali, jgħin biex jiġu żgurati prezzijiet aktar baxxi minn dawk li altrimenti setgħu kienu japplikaw għal dawk li jixtru l-gass permezz tal-fornitur tas-servizzi individwalment.

(7)

Ix-xiri konġunt jista’ jirriżulta fl-għoti ta’ trattament ta’ benefiċċju jew appoġġ aktar għall-provvista ta’ gassijiet rinnovabbli bħall-bijometan u l-idroġenu, sakemm dawn ikunu jistgħu jiġu injettati b’mod sikur fis-sistema tal-gass, u għall-provvista ta’ gass li altrimenti jiġi vventjat jew ivvampjat. Fin-nuqqas ta’ rekwiżit legali formali fi kwalunkwe ġuriżdizzjoni rilevanti, l-impriżi li jikkonkludu kuntratti skont dan ir-Regolament ser ikunu jistgħu jużaw il-qafas tar-rappurtar 2.0 tas-Sħubija tan-NU dwar il-Metan miż-Żejt u mill-Gass biex ikejlu, jirrapportaw u jivverifikaw l-emissjonijiet tal-metan tul il-katina tal-provvista lill-Unjoni.

(8)

Jenħtieġ li l-mekkaniżmu l-ġdid żviluppat skont dan ir-Regolament ikun jikkonsisti minn żewġ stadji. Fl-ewwel stadju, l-impriżi tal-gass naturali jew l-impriżi li jikkonsmaw il-gass stabbiliti fl-Unjoni jaggregaw id-domanda tagħhom għall-gass permezz ta’ fornitur tas-servizzi, ikkuntrattat mill-Kummissjoni. Dan jippermetti lill-fornituri tal-gass jagħmlu offerti abbażi ta’ volumi aggregati kbar, minflok ħafna offerti iżgħar lil xerrejja li javviċinawhom individwalment. Fit-tieni stadju, l-impriżi tal-gass naturali jew l-impriżi li jikkonsmaw il-gass stabbiliti fl-Unjoni jistgħu jikkonkludu kuntratti ta’ xiri tal-gass, individwalment jew b’mod koordinat ma’ oħrajn, ma’ fornituri jew produtturi tal-gass naturali li jkunu qablu mad-domanda aggregata.

(9)

Meta sitwazzjoni ta’ diffikultajiet serji fl-iżgurar tas-sigurtà tal-provvista tippersisti, jenħtieġ li l-aggregazzjoni tad-domanda u x-xiri konġunt jgħinu biex jiġi żgurat aċċess aktar ugwali għall-impriżi fl-Istati Membri kollha għal sorsi ġodda jew addizzjonali tal-gass u, għall-benefiċċju tal-konsumaturi finali, jgħinu biex jiġu żgurati prezzijiet aktar baxxi minn dawk li altrimenti setgħu kienu applikati għal impriżi li jixtru l-gass permezz tal-fornitur tas-servizzi. L-ewwel referenza għall-possibbiltà ta’ forma limitata ħafna ta’ xiri konġunt tal-gass għal skopijiet ta’ bbilanċjar diġà hija inkluża fil-proposta tal-Kummissjoni għal Regolament dwar is-swieq interni għall-gassijiet rinnovabbli u naturali u għall-idroġenu. Madankollu, dik il-proposta tmur lura għal żmien qabel il-gwerra ta’ aggressjoni tal-Federazzjoni Russa kontra l-Ukrajna. Barra minn hekk, ma ġie inkluż l-ebda kunċett dettaljat f’ dik il-proposta, li kien jikkonċerna biss il-ħtiġijiet speċifiċi ħafna tal-operaturi tas-sistema ta’ trażmissjoni għall-ibbilanċjar tal-enerġija. Peress li hija meħtieġa soluzzjoni immedjata u ħafna aktar komprensiva għall-problema tal-istrutturi neqsin għax-xiri koordinat tal-gass, huwa xieraq li tiġi proposta soluzzjoni rapida temporanja.

(10)

Għalhekk, aggregazzjoni tad-domanda u x-xiri konġunt jista’ jsaħħaħ is-solidarjetà tal-Unjoni fix-xiri u d-distribuzzjoni tal-gass. Fi spirtu ta’ solidarjetà, jenħtieġ li x-xiri konġunt jappoġġa b’mod partikolari lil dawk l-impriżi li qabel kienu qed jixtru l-gass biss jew prinċipalment mingħand fornituri Russi billi jgħinhom jiksbu provvisti minn fornituri jew fornituri alternattivi tal-gass naturali f’kundizzjonijiet vantaġġużi, bħala riżultat tal-aggregazzjoni tad-domanda u x-xiri konġunt.

(11)

Jenħtieġ li l-aggregazzjoni tad-domanda u x-xiri konġunt jgħinu biex jimtlew il-faċilitajiet tal-ħżin tal-gass fis-sitwazzjoni ta’ emerġenza attwali, jekk il-biċċa l-kbira tal-faċilitajiet Ewropej għall-ħżin tal-gass jiġu eżawriti wara x-xitwa li ġejja. Barra minn hekk, dawk il-miżuri għandhom jgħinu biex jinxtara l-gass b’mod aktar koordinat fl-ispirtu ta’ solidarjetà.

(12)

Huwa għalhekk meħtieġ li jiġi stabbilit b’mod urġenti u fuq bażi temporanja aggregazzjoni tad-domanda u xiri konġunt . Dan jippermetti l-istabbiliment rapidu ta’ fornitur tas-servizzi, li jippermetti l-aggregazzjoni tad-domanda. Il-fornitur tas-servizzi ikkuntrattat mill-Kummissjoni jkollu biss xi funzjonalitajiet bażiċi u l-proċess li jorganizza jkollu biss elementi obbligatorji rigward il-parteċipazzjoni fl-aggregazzjoni tad-domanda iżda jkun għadu ma jinkludix koordinazzjoni obbligatorja tal-kundizzjonijiet kuntrattwali jew obbligu li jiġu ppreżentati offerti vinkolanti għax-xiri tal-gass permezz tiegħu.

(13)

Jenħtieġ li ma jiġi impost l-ebda rekwiżit fuq l-impriżi tal-gass naturali jew l-impriżi li jikkonsmaw il-gass biex jixtru l-gass permezz tal-fornitur tas-servizzi, billi jikkonkludu kuntratti għall-provvista tal-gass jew memoranda ta’ qbil mal-fornituri jew il-produtturi tal-gass li jkunu qablu mad-domanda aggregata. Madankollu, l-impriżi tal-gass naturali jew l-impriżi li jikkonsmaw il-gass huma mħeġġa sew biex jesploraw forom ta’ kooperazzjoni li jkunu kompatibbli mal-liġi tal-kompetizzjoni, u biex jagħmlu użu mill-fornitur tas-servizzi biex igawdu bis-sħiħ il-benefiċċji tax-xiri konġunt. Għalhekk, jista’ jiġi żviluppat mekkaniżmu bejn il-fornitur tas-servizzi u l-impriżi parteċipanti, li jistabbilixxi l-kundizzjonijiet ewlenin li bihom l-impriżi parteċipanti jidħlu f’impenn li jixtru l-gass li jaqbel mad-domanda aggregata.

(14)

Huwa importanti li l-Kummissjoni u l-Istati Membri jkollhom stampa ċara tal-kuntratti ta’ provvista previsti u konklużi fl-Unjoni kollha, sabiex jivvalutaw jekk intlaħqux l-objettivi tas-sigurtà tal-provvista u tas-solidarjetà fl-enerġija. Għalhekk, jenħtieġ li l-impriżi jew l-awtoritajiet tal-Istati Membri jinfurmaw lill-Kummissjoni u lill-Istati Membri fejn dawk l-impriżi huma stabbiliti b’xirjiet kbar ippjanati tal-gass ta’ aktar minn 5 TWh/sena. Dan jenħtieġ li japplika b’mod partikolari għal informazzjoni bażika dwar kuntratti ġodda jew imġedda. Jenħtieġ li l-Kummissjoni titħalla toħroġ rakkomandazzjonijiet lill-impriżi tal-gass naturali jew lill-awtoritajiet tal-Istati Membri rilevanti, b’mod partikolari fejn aktar koordinazzjoni tista’ ttejjeb il-funzjonament tax-xiri konġunt jew fejn il-ħruġ ta’ talba għall-offerti għax-xiri tal-gass jew xirjiet ippjanati tal-gass jista’ jkollhom impatt negattiv fuq is-sigurtà tal-provvista, is-suq intern jew is-solidarjetà fl-enerġija. Jenħtieġ li l-ħruġ ta’ rakkomandazzjoni ma jżommx lill-impriżi tal-gass naturali jew lill-awtoritajiet tal-Istati Membri rilevanti milli jipproċedu bin-negozjati sadanittant.

(15)

L-Istati Membri jenħtieġ li jassistu lill-Kummissjoni fil-valutazzjoni ta’ jekk ix-xiri tal-gass rilevanti jsaħħaħx is-sigurtà tal-provvista fl-Unjoni u jekk huwiex kompatibbli mal-prinċipju tas-solidarjetà fl-enerġija. Għalhekk, jenħtieġ li jiġi stabbilit Bord ta’ Tmexxija ad hoc magħmul minn rappreżentanti tal-Istati Membri u tal-Kummissjoni biex jgħin fil-koordinazzjoni ta’ din il-valutazzjoni.

(16)

Il-proċess ta’ aggregazzjoni tad-domanda għall-fini ta’ xiri konġunt jenħtieġ li jitwettaq minn fornitur tas-servizzi xieraq. Għalhekk, jenħtieġ li l-Kummissjoni tikkuntratta fornitur tas-servizzi permezz ta’ proċedura ta’ akkwist pubbliku f’konformità mar-Regolament (UE, Euratom) 2018/1046 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (1), li jkun jista’ jiżviluppa għodda xierqa tat-teknoloġija tal-informazzjoni (‘għodda tal-IT’) u jorganizza l-proċess ta’ aggregazzjoni tad-domanda. Jistgħu jinġabru miżati mill-parteċipanti tax-xiri konġunt biex ikopru l-kostijiet operatorji.

(17)

Meta jalloka d-drittijiet ta’ aċċess għall-provvista fost l-impriżi li jaggregaw id-domanda, jenħtieġ li l-fornitur tas-servizz japplika metodi li ma jiddiskriminawx bejn parteċipanti iżgħar u akbar tal-aggregazzjoni tad-domanda, u jenħtieġ li jkun ġust irrispettivament mill-volumi tal-gass mitluba mill-impriżi individwali. Pereżempju, jenħtieġ li l-fornitur tas-servizz jalloka d-drittijiet tal-aċċess fi proporzjon mal-volumi tal-gass li l-impriżi individwali ddikjaraw li jixtru għall-ħin u d-destinazzjoni tal-konsenja partikolari. Dan jista’ jkun rilevanti f’każijiet fejn il-provvista ma tkoprix biżżejjed id-domanda fis-suq tal-Unjoni.

(18)

L-aggregazzjoni tad-domanda u x-xiri tal-gass naturali huma proċessi kumplessi, li jeħtieġ li jqisu diversi elementi, li mhumiex limitati għall-prezzijiet, iżda jinkludu wkoll volumi, punti tal-konsenja u parametri oħra. Għalhekk, il-fornitur tas-servizzi magħżul jenħtieġ li jkollu l-livell neċessarju ta’ esperjenza fil-ġestjoni u l-aggregazzjoni tax-xiri tal-gass naturali jew tas-servizzi assoċjati fil-livell tal-Unjoni. Barra minn hekk, l-aggregazzjoni tad-domanda u x-xiri tal-gass naturali huma elementi kruċjali biex jiżguraw is-sigurtà tal-provvista tal-gass u jħarsu l-prinċipju tas-solidarjetà fl-enerġija fl-Unjoni.

(19)

Il-protezzjoni ta’ informazzjoni kummerċjalment sensittiva hija ta’ importanza kbira meta l-informazzjoni titqiegħed għad-dispożizzjoni tal-Kummissjoni, il-membri tal-Bord ta’ Tmexxija ad hoc jew il-fornitur tas-servizzi li jistabbilixxi jew jimmaniġġa l-għodda tal-IT għall-aggregazzjoni tad-domanda. Għalhekk, jenħtieġ li l-Kummissjoni tapplika strumenti effettivi biex tipproteġi din l-informazzjoni kontra kwalunkwe aċċess mhux awtorizzat u riskji taċ-ċibersigurtà. Kwalunkwe data personali li tista’ tiġi pproċessata bħala parti mill-aggregazzjoni tad-domanda u x-xiri konġunt jenħtieġ li tiġi pproċessata f’konformità mar-Regolament (UE) 2016/679 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (2) u r-Regolament (UE) 2018/1725 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (3)*.

(20)

Ix-xiri konġunt jista’ jieħu forom differenti. Jista’ jseħħ permezz ta’ sejħiet għall-offerti jew irkantijiet organizzati mill-fornitur tas-servizzi li jaggrega d-domanda tal-impriżi tal-gass naturali u tal-impriżi li jikkunsmaw il-gass, sabiex dan potenzjalment jitqabbel ma’ offerti minn fornituri jew produtturi tal-gass naturali, permezz tal-użu ta’ għodda tal-IT.

(21)

Wieħed mill-objettivi tal-aggregazzjoni tad-domanda u x-xiri konġunt hu li jitnaqqas ir-riskju ta’ żidiet mhux neċessarji fil-prezzijiet ikkawżati minn impriżi li jagħmlu offerti għall-istess segment tal-gass. L-iżgurar li l-benefiċċji kollha tax-xiri konġunt jaslu għand il-konsumaturi finali fl-aħħar mill-aħħar jiddependi fuq id-deċiżjonijiet li jieħdu l-impriżi nfushom. Jenħtieġ li impriżi kbar jiġu mrażżna anke jekk ikunu jistgħu jbigħu l-gass bi prezzijiet ogħla. L-impriżi li jibbenefikaw minn prezzijiet orħos għax-xiri tal-gass minn xiri konġunt jenħtieġ li jgħaddu dawk il-benefiċċji lill-konsumaturi. It-trasferiment ta’ prezzijiet aktar baxxi jkun indikatur importanti għas-suċċess tax-xiri konġunt, peress li huwa kruċjali għall-konsumaturi.

(22)

L-aggregazzjoni tad-domanda u x-xiri konġunt għandhom ikunu miftuħa għall-impriżi tal-gass naturali u l-impriżi li jikkonsmaw il-gass stabbiliti fl-Unjoni. B’mod partikolari, il-konsumaturi industrijali li jużaw il-gass b’mod intensiv fil-proċessi ta’ produzzjoni tagħhom, bħall-produtturi tal-fertilizzanti, l-azzar, iċ-ċeramika u l-ħġieġ, jistgħu ukoll jibbenefikaw mix-xiri konġunt billi jippermettulhom jiġbru flimkien id-domanda tagħhom, jikkuntrattaw il-merkanzija tal-gass u tal-LNG, u jistrutturaw il-provvista skont il-ħtiġijiet partikolari tagħhom. Il-proċess tal-organizzazzjoni tax-xiri konġunt jenħtieġ ikollu regoli trasparenti dwar kif wieħed jista’ jingħaqad miegħu u jenħtieġ li jiżgura l-ftuħ tiegħu.

(23)

Il-ftuħ tal-aggregazzjoni tad-domanda u x-xiri konġunt anki għall-Balkani tal-Punent u t-tliet pajjiżi Sħab tal-Lvant assoċjati huwa għan politiku dikjarat tal-Unjoni. Għalhekk, jenħtieġ li impriżi stabbiliti fil-Partijiet Kontraenti tal-Komunità tal-Enerġija jitħallew jipparteċipaw fl-aggregazzjoni tad-domanda u fix-xiri konġunt stabbiliti b’dan ir-Regolament dment li jkunu fis-seħħ l-arranġamenti neċessarji.

(24)

Huwa neċessarju li titnaqqas id-dipendenza tal-Unjoni mill-gass fornut mill-Federazzjoni Russa. Għalhekk, jenħtieġ li impriżi kkontrollati mill-Federazzjoni Russa jew kwalunkwe persuna fiżika jew ġuridika Russa, jew impriżi fil-mira ta’ miżuri restrittivi tal-Unjoni stabbiliti abbażi tal-Artikolu 215 TFUE, jew proprjetà ta’ jew ikkontrollati minn kwalunkwe persuna fiżika jew ġuridika, entità jew korp soġġetti għal tali miżuri restrittivi jkunu esklużi milli jipparteċipaw f’xiri konġunt kif ukoll milli jorganizzaw il-proċess ta’ xiri konġunt.

(25)

Sabiex jiġi evitat li l-objettiv tad-diversifikazzjoni mill-gass fornut mill-Federazzjoni Russa jitqiegħed f’riskju jew jiġi mxekkel mill-parteċipazzjoni fl-aggregazzjoni tad-domanda u x-xiri konġunt ta’ impriżi jew korpi oħra kkontrollati minn persuni fiżiċi jew ġuridiċi Russi jew impriżi stabbiliti fil-Federazzjoni Russa, jenħtieġ li l-parteċipazzjoni ta’ dawk l-entitajiet tkun eskluża wkoll.

(26)

Barra minn hekk, jenħtieġ li l-gass naturali li joriġina mill-Federazzjoni Russa ma jkunx soġġett għal xiri konġunt. Għal dan il-għan, jenħtieġ li l-gass naturali li jidħol fl-Istati Membri jew fil-Partijiet Kontraenti tal-Komunità tal-Enerġija minn punti ta’ dħul speċifiċi ma jkunx soġġett għal xiri konġunt peress li l-gass naturali li joriġina mill-Federazzjoni Russa x’aktarx li jidħol fl-Istati Membri jew fil-Partijiet Kontraenti tal-Komunità tal-Enerġija minn dawk il-punti ta’ dħul.

(27)

Il-parteċipanti fix-xiri konġunt tal-gass jistgħu jeħtieġu garanziji finanzjarji, jekk kwalunkwe waħda mill-impriżi ma tkunx tista’ tħallas għall-volum ikkuntrattat finali. L-Istati Membri jew partijiet ikkonċernati oħra jistgħu jipprovdu appoġġ finanzjarju, inkluż garanziji, lill-parteċipanti fix-xiri konġunt. L-għoti ta’ appoġġ finanzjarju jenħtieġ li jsir f’konformità mar-regoli dwar l-għajnuna mill-Istat tal-Unjoni, inkluż il-Qafas Temporanju ta’ Għajnuna mill-Istat għall-kriżijiet adottat mill-Kummissjoni fit-23 ta’ Marzu 2022, kif emendat fit-28 ta’ Ottubru 2022, fejn applikabbli.

(28)

Il-mili tal-faċilitajiet ta’ ħżin tal-gass huwa essenzjali biex tiġi żgurata s-sigurtà tal-provvista fl-Unjoni. Minħabba t-tnaqqis fil-provvisti tal-gass naturali mill-Federazzjoni Russa, l-Istati Membri jistgħu jħabbtu wiċċhom ma’ sfidi biex jimlew il-faċilitajiet tal-ħżin tal-gass biex jiżguraw is-sigurtà tal-provvista tal-gass għax-xitwa 2023/2024 kif preskritt mir-Regolament (UE) 2022/1032 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (4). L-użu tal-possibbiltà ta’ aggregazzjoni tad-domanda tal-fornitur tas-servizzi jista’ jgħin lill-Istati Membri jnaqqsu dawk l-isfidi. Dan jista’, fil-limiti tal-liġi tal-kompetizzjoni, b’mod partikolari jappoġġa l-ġestjoni kkoordinata tal-mili u tal-ħżin fid-dawl tal-istaġun tal-mili li jmiss, filwaqt li jiġu evitati l-ogħla prezzijiet eċċessivi kkawżati, fost l-oħrajn, minn mili mhux ikkoordinat tal-ħażniet.

(29)

Sabiex jiġi żgurat li x-xiri konġunt jikkontribwixxi għall-mili tal-faċilitajiet ta’ ħżin tal-gass f’konformità mal-miri intermedji stipulati fir-Regolament (UE) 2022/1032, jenħtieġ li l-Istati Membri jieħdu miżuri xierqa biex jiżguraw li l-impriżi tal-gass naturali u impriżi li jikkonsmaw il-gass taħt il-ġuriżdizzjoni tagħhom jużaw il-proċess organizzat mill-fornitur tas-servizzi bħala mezz wieħed possibbli biex jintlaħqu l-miri għall-mili.

(30)

Ir-Regolament (UE) 2022/1032 jirrikjedi li l-Istati Membri jimlew il-faċilitajiet ta’ ħżin tal-gass tagħhom sa 90 % sal-1 ta’ Novembru 2023. Din il-mira hija ogħla mill-mira għall-1 ta’ Novembru 2022 (80 %). Ix-xiri konġunt jista’ jgħin lill-Istati Membri jilħqu din il-mira l-ġdida. Meta jagħmlu dan l-Istati Membri jenħtieġ li jirrikjedu li l-impriżi domestiċi jużaw il-fornitur tas-servizzi biex jaggregaw id-domanda b’volumi għoljin biżżejjed ta’ gass sabiex jitnaqqas ir-riskju li l-faċilitajiet ta’ ħżin tal-gass tagħhom ma jkunux jistgħu jimtlew. Jenħtieġ li l-Istati Membri jirrikjedu li volumi ekwivalenti għal mill-inqas 15 %, tal-volum fil-mira għall-mili tal-ħażniet tagħhom għas-sena li jmiss, ekwivalenti għal madwar 13,5 biljuni metri kwadri għall-Unjoni kollha kemm hi, ikunu inklużi mill-impriżi tagħhom fil-proċess tal-aggregazzjoni tad-domanda. L-Istati Membri mingħajr faċilitajiet tal-ħżin tal-gass taħt l-art fit-territorju tagħhom jenħtieġ li jipparteċipaw fil-proċess tal-aggregazzjoni tad-domanda b’volumi ekwivalenti għal 15 % tal-obbligu tagħhom ta’ kondiviżjoni tal-piżijiet skont l-Artikolu 6c tar-Regolament (UE) 2017/1938 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (5).

(31)

L-aggregazzjoni tad-domanda u x-xiri konġunt ma jippreskrivux il-ġestjoni tal-faċilitajiet tal-ħżin tal-gass, inkluż il-faċilitajiet tal-ħżin strateġiku tal-gass, u huma mingħajr preġudizzju għar-Regolamenti (UE) 2017/1938 u (UE) 2022/1032.

(32)

Sabiex jużaw b’mod effettiv ix-xiri konġunt u jikkonkludu ftehimiet tal-gass ma’ fornituri li joffru l-gass lill-fornitur tas-servizzi, jenħtieġ li l-impriżi jkunu jistgħu jikkoordinaw il-kundizzjonijiet tax-xiri, bħal pereżempju l-volumi, il-prezz tal-gass, il-punti tal-konsenja u l-ħin, fi ħdan il-limiti tal-liġi tal-Unjoni. Madankollu, l-impriżi li jipparteċipaw f’konsorzju għax-xiri tal-gass jenħtieġ li jiżguraw li l-informazzjoni skambjata direttament jew indirettament tkun limitata għal dak li huwa strettament neċessarju biex jintlaħaq l-objettiv segwit, f’konformità mal-Artikolu 101 TFUE. Barra minn hekk, id-dispożizzjonijiet dwar it-trasparenza u l-governanza ta’ dan ir-Regolament jenħtieġ li jiżguraw li l-kuntratti tal-konsorzju għax-xiri ma jipperikolawx is-sigurtà tal-provvista jew ixekklu s-solidarjetà fl-enerġija, b’mod partikolari fejn l-Istati Membri jkunu involuti direttament jew indirettament fil-proċess tax-xiri.

(33)

Filwaqt li jista’ jiġi ffurmat aktar minn konsorzju wieħed għax-xiri tal-gass, l-aktar għażla effettiva tkun li jiġi ffurmat konsorzju uniku għax-xiri tal-gass li jinkludi kemm jista’ jkun impriżi biex jaggregaw id-domanda permezz tal-fornitur tas-servizzi u mfassal b’mod li jkun kompatibbli mad-dritt tal-kompetizzjoni tal-Unjoni. Barra minn hekk, jenħtieġ li t-tgħaqqid tal-forzi f’konsorzju uniku għax-xiri tal-gass iġib aktar saħħa ta’ negozjar tal-Unjoni fis-suq u jippermetti kundizzjonijiet vantaġġużi li bilkemm ikunu jistgħu jinkisbu minn impriżi iżgħar jew fil-każ ta’ azzjoni frammentata.

(34)

L-istabbiliment u l-implimentazzjoni ta’ konsorzji għax-xiri tal-gass skont dan ir-Regolament jenħtieġ li jsiru f’konformità mar-regoli tal-kompetizzjoni tal-Unjoni, kif applikabbli fid-dawl taċ-ċirkostanzi eċċezzjonali attwali tas-suq. Il-Kummissjoni indikat li hija lesta li takkumpanja lill-impriżi fit-tfassil ta’ tali konsorzju għax-xiri tal-gass u li toħroġ deċiżjoni, skont l-Artikolu 10 tar-Regolament tal-Kunsill (KE) Nru 1/2003 (6), dwar l-inapplikabbiltà tal-Artikoli 101 u 102 TFUE jekk jiġu inkorporati u rispettati s-salvagwardji rilevanti. Il-Kummissjoni ddikjarat ukoll ir-rieda tagħha li tipprovdi gwida informali jekk l-impriżi parteċipi fi kwalunkwe konsorzju ieħor jiffaċċjaw inċertezza fir-rigward tal-valutazzjoni ta’ element wieħed jew aktar tal-arranġament tax-xiri konġunt tagħhom skont ir-regoli tal-kompetizzjoni tal-Unjoni.

(35)

F’konformità mal-prinċipju tal-proporzjonalità, il-miżuri fir-rigward tal-aggregazzjoni tad-domanda u x-xiri konġunt ma jmorrux lil hinn minn dak li huwa neċessarju biex jilħqu l-objettiv tagħhom, peress li dawk il-miżuri ser jiġu implimentati fuq bażi volontarja, b’eċċezzjoni limitata biss fir-rigward tal-parteċipazzjoni obbligatorja fl-aggregazzjoni tad-domanda għall-iskop li jimtlew il-faċilitajiet tal-ħżin tal-gass, u l-impriżi privati ser jibqgħu partijiet għall-kuntratti għall-provvista tal-gass konklużi skont ix-xiri konġunt.

(36)

Sabiex tiġi ottimizzata l-kapaċità ta’ assorbiment tal-LNG tal-faċilitajiet tal-LNG tal-Unjoni u l-użu tal-faċilitajiet tal-ħżin tal-gass, huma neċessarji arranġamenti ta’ trasparenza mtejba u suq organizzat li jiffaċilita l-kummerċ sekondarju fil-kapaċitajiet tal-ħżin tal-gass u l-kapaċitajiet tal-faċilitajiet tal-LNG, simili għal dawk li jeżistu għat-trasport tal-gass permezz ta’ pipelines. Dan huwa partikolarment importanti fi żminijiet ta’ emerġenza u bidliet fil-flussi tal-gass minn gass mill-pipeline mill-Federazzjoni Russa għal LNG. Il-proposti tal-Kummissjoni għal Direttiva dwar regoli komuni għas-swieq interni tal-gassijiet rinnovabbli u naturali u tal-idroġenu u għal Regolament dwar is-swieq interni tal-gassijiet rinnovabbli u naturali u tal-idroġenu fihom dispożizzjonijiet għal dan l-għan. Il-frontloading ta’ dawk id-dispożizzjonijiet bħala parti mir-rispons għall-kriżijiet huwa kruċjali biex jintużaw il-faċilitajiet tal-LNG u l-faċilitajiet tal-ħżin tal-gass b’mod aktar effiċjenti u bit-trasparenza neċessarja . Fir-rigward ta’ pjattaformi ta’ trasparenza mifruxa mal-Ewropa kollha, jenħtieġ li jkun possibbli li l-Istati Membri jużaw il-pjattaformi ta’ trasparenza eżistenti tal-Unjoni -għall-faċilitajiet tal-LNG u l-faċilitajiet tal-ħżin tal-gass biex jiżguraw implimentazzjoni rapida ta’ dan ir-Regolament. Fir-rigward ta’ pjattaforma ta’ prenotazzjoni sekondarja, jenħtieġ li l-operaturi tal-faċilitajiet tal-LNG u tal-faċilitajiet tal-ħżin tal-gass jagħmlu użu mill-pjattaformi eżistenti tagħhom billi dawn jiġu mgħammra bil-karatteristiċi neċessarji.

(37)

Fir-rigward ta’ prenotazzjonijiet fit-tul tal-kapaċitajiet ta’ trasportazzjoni tal-gass, ir-regoli eżistenti dwar il-ġestjoni tal-konġestjoni jipprevedu proċeduri ta’ “tużah jew titilfu”. Madankollu, dawk il-proċeduri jimxu bil-mod peress li jieħdu mill-inqas sitt xhur qabel ma jkollhom effett, u jeħtieġu l-proċeduri amministrattivi diffiċli tal-awtoritajiet regolatorji nazzjonali. Għalhekk, dawk ir-regoli jenħtieġ li jissaħħu u jiġu ssimplifikati sabiex l-operaturi tas-sistema tal-gass jingħataw l-għodod biex jirreaġixxu malajr għall-bidliet fil-flussi tal-gass u biex jindirizzaw konġestjonijiet possibbli. B’mod partikolari, ir-regoli l-ġodda jistgħu jaċċelleraw il-kummerċjalizzazzjoni ta’ kapaċitajiet fit-tul mhux użati li altrimenti jibqgħu mhux utilizzati, u b’hekk l-użu ta’ pipelines isir aktar effiċjenti.

(38)

L-operaturi tas-sistema ta’ trażmissjoni jenħtieġ li janalizzaw l-informazzjoni disponibbli dwar l-użu tan-network ta’ trażmissjoni mill-utenti tan-network u jenħtieġ li jiddeterminaw jekk hemmx nuqqas ta’ utilizzazzjoni tal-kapaċità kostanti kkuntrattata. Jenħtieġ li tali nuqqas ta’ utilizzazzjoni jiġi definit bħala s-sitwazzjoni fejn utent tan-network ikun uża jew offra fis-suq inqas minn medja ta’ 80 % tal-kapaċità kostanti riżervata fl-aħħar 30 jum. Fil-każ ta’ nuqqas ta’ utilizzazzjoni, l-operatur tas-sistema ta’ trażmissjoni jenħtieġ li jippubblika l-kapaċità disponibbli għall-irkant tax-xahar li jmiss u sussegwentement jirkantaha. B’mod alternattiv, jenħtieġ li l-awtoritajiet regolatorji nazzjonali jkunu jistgħu jiddeċiedu li minflok jużaw mekkaniżmu strett ta’ ġurnata bil-quddiem imsejjaħ "tużah jew titilfu". F’dan l-aħħar każ, jenħtieġ li l-mekkaniżmu japplika għall-punti kollha ta’ interkonnessjoni, kemm f’każ ta’ konġestjoni u wkoll jekk le.

(39)

Jenħtieġ li l-kumpaniji li jixtru l-gass jew li joffru li jikkonsenjaw il-gass lejn destinazzjonijiet predefiniti permezz ta’ xiri konġunt jiżguraw il-kapaċitajiet tat-trasport mill-punti tal-konsenja tal-gass sad-destinazzjoni tiegħu. Ir-regoli applikabbli tas-suq intern, inkluż il-kodiċijiet tan-network tal-gass, japplikaw biex jgħinu fl-iżgurar tal-kapaċitajiet tat-trasport. Jenħtieġ li l-awtoritajiet regolatorji nazzjonali, l-operaturi tas-sistema ta’ trażmissjoni, l-operaturi tal-faċilità tal-LNG u l-operaturi tal-faċilità tal-ħżin tal-gass kif ukoll il-pjattaformi ta’ prenotazzjoni jesploraw il-possibbiltajiet ta’ kif itejbu l-użu tal-infrastruttura b’mod affordabbli billi jesploraw il-possibbiltà tal-iżvilupp ta’ prodotti ġodda ta’ kapaċità tat-trasport li jikkollegaw il-punti ta’ interkonnessjoni, il-faċilitajiet tal-LNG u l-faċilitajiet tal-ħżin tal-gass intra-UE filwaqt li jirrispettaw ir-regoli applikabbli tas-suq intern, b’mod partikolari r-Regolament tal-Kummissjoni (UE) 2017/459 (7).

(40)

Filwaqt li ċ-ċirkostanzi straordinarji ta’ kriżi wasslu għal bidliet fix-xejriet tal-fluss fin-networks Ewropej tal-gass, li rriżultaw f’redditi straordinarjament għoljin mill-konġestjoni f’ċerti punti ta’ interkonnessjoni fl-Unjoni, setgħu jinstabu xi flessibbiltajiet fid-djalogu mal-awtoritajiet regolatorji rilevanti tal-Istati Membri milquta skont ir-regoli eżistenti, jekk xieraq bil-faċilitazzjoni tal-Kummissjoni.

(41)

L-invażjoni tal-Ukrajna mill-Federazzjoni Russa wasslet għal inċertezzi u tfixkil kbar fis-swieq Ewropej tal-gass naturali. B’riżultat ta’ dan, għal dawn l-aħħar xhur dawk is-swieq irriflettew l-inċertezza dwar il-provvista, u din l-inċertezza biddlet l-aspettattiva tas-suq riżultanti fi prezzijiet estremament għoljin u volatili tal-gass naturali. Dan imbagħad poġġa pressjoni addizzjonali fuq il-parteċipanti tas-suq u dgħajjef il-funzjonament bla xkiel tas-swieq tal-enerġija tal-Unjoni.

(42)

Id-Direttiva 2014/65/UE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (8) tistipula regoli biex jiġi żgurat il-funzjonament xieraq taċ-ċentri tan-negozjar, li fihom jiġu nnegozjati wkoll derivattivi ta’ komoditajiet relatati mal-enerġija. Dik id-Direttiva tipprevedi li l-Istati Membri għandhom jirrikjedu li suq regolat ikollu mekkaniżmi fis-seħħ li jiggarantixxu funzjonament ġust u ordnat tas-swieq finanzjarji. Madankollu, tali mekkaniżmi mhumiex maħsuba biex jistabbilixxu limitu fuq l-evoluzzjoni tal-prezzijiet fl-istess jum u naqsu milli jipprevjenu l-episodji ta’ volatilità eċċezzjonali osservati fis-swieq tad-derivattivi tal-gass u tal-elettriku.

(43)

Minħabba d-diffikultajiet li jiffaċċjaw il-parteċipanti fis-suq fiċ-ċentri tan-negozjar li fihom jiġu nnegozjati d-derivattivi ta’ komoditajiet relatati mal-enerġija, u l-urġenza li jiġi żgurat li s-swieq tad-derivattivi tal-enerġija jkomplu jissodisfaw ir-rwol tagħhom li jipprovdu għall-ħtiġijiet ta’ ħħeġġjar tal-ekonomija reali, jixraq li jkun meħtieġ li ċ-ċentri tan-negozjar li fihom jiġu nnegozjati d-derivattivi ta’ komoditajiet relatati mal-enerġija jistabbilixxu mekkaniżmi temporanji ta’ ġestjoni tal-volatilità fl-istess jum biex jiġu perċepiti l-movimenti eċċessivi tal-prezzijiet b’mod aktar effiċjenti. Sabiex jiġi żgurat li tali mekkaniżmi japplikaw għall-aktar kuntratti rilevanti, jenħtieġ li japplikaw għal derivattivi relatati mal-enerġija li l-maturità tagħhom ma taqbiżx it-12-il xahar.

(44)

Iċ-ċentri tan-negozjar li joffru derivattivi ta’ komoditajiet relatati mal-enerġija spiss jaċċettaw il-parteċipazzjoni ta’ diversi ditti tal-enerġija mill-Istati Membri kollha. Tali ditti tal-enerġija jiddependu ħafna fuq derivattivi nnegozjati fuq tali ċentri tan-negozjar biex jiżguraw provvisti kruċjali ta’ gass u elettriku fl-Unjoni kollha. Għalhekk, il-movimenti eċċessivi tal-prezzijiet li jseħħu f’ċentri tan-negozjar li fihom jiġu negozjati derivattivi ta’ komoditajiet relatati mal-enerġija jaffettwaw it-tħaddim tad-ditti tal-enerġija fl-Unjoni kollha, u fl-aħħar mill-aħħar jaffettwaw ukoll b’mod negattiv il-konsumaturi finali. Għalhekk, fi spirtu ta’ solidarjetà bejn l-Istati Membri, jenħtieġ li ssir koordinazzjoni tal-implimentazzjoni u tal-applikazzjoni tal-mekkaniżmu ta’ ġestjoni tal-volatilità fl-istess jum, biex jiġi żgurat li l-operaturi essenzjali għas-sigurtà tal-provvista tal-enerġija fl-Istati Membri kollha jibbenefikaw minn salvagwardji kontra movimenti kbar fil-prezzijiet li huma ta’ detriment għat-tħaddim kontinwu tan-negozju tagħhom, li jkun ukoll ta’ detriment għall-konsumaturi finali.

(45)

Il-mekkaniżmi ta’ ġestjoni tal-volatilità fl-istess jum jenħtieġ li jiżgura li jiġu evitati movimenti eċċessivi fil-prezzijiet f’jum ta’ negozjar. Jenħtieġ li dawk il-mekkaniżmi jkunu ibbażati fuq il-prezz tas-suq osservat f’intervalli regolari. Minħabba d-diversità wiesgħa tal-istrumenti fis-swieq tad-derivattivi tal-enerġija u l-pekuljaritajiet taċ-ċentri tan-negozjar assoċjati ma’ tali strumenti, il-mekkaniżmi ta’ ġestjoni tal-volatilità fl-istess jum jenħtieġ li jkunu adattati għall-ispeċifiċitajiet ta’ dawk l-istrumenti u s-swieq. Għalhekk, jenħtieġ li ċ-ċentri tan-negozjar jistabbilixxu limiti tal-prezzijiet filwaqt li jqisu l-ispeċifiċitajiet ta’ kull derivattiv ta’ komoditajiet relatat mal-enerġija rilevanti, il-profil tal-likwidità tas-suq għal tali derivattiv u l-profil tal-volatilità tiegħu.

(46)

Jenħtieġ li meta jiddetermina l-prezz tal-ftuħ għall-fini li jiġi stabbilit l-ewwel prezz ta’ referenza f’jum ta’ negozjar, iċ-ċentru tan-negozjar jibbaża fuq il-metodoloġija li normalment japplika biex jiddetermina l-prezz li bih derivattiv ta’ komoditajiet relatat mal-enerġija speċifiku l-ewwel jinnegozja fil-bidu tal-jum ta’ negozjar. Jenħtieġ li fid-determinazzjoni tal-prezz tal-ftuħ wara kwalunkwe interruzzjoni tan-negozjar li tista’ sseħħ matul il-jum ta’ negozjar, iċ-ċentru tan-negozjar japplika l-metodoloġija li jqis l-aktar xierqa biex jiżgura li jerġa’ jissokta negozjar ordnat.

(47)

Jenħtieġ li ċ-ċentri tan-negozjar ikunu jistgħu jimplimentaw il-mekkaniżmu ta’ ġestjoni tal-volatilità fl-istess jum billi jintegrawh fl-interrutturi taċ-ċirkwiti eżistenti tagħhom diġà stabbiliti skont id-Direttiva 2014/65/UE, jew inkella bħala mekkaniżmu addizzjonali.

(48)

Sabiex tiġi żgurata t-trasparenza fil-funzjonament tal-mekkaniżmu ta’ ġestjoni tal-volatilità fl-istess jum li jimplimentaw, jenħtieġ li ċ-ċentri tan-negozjar, mingħajr dewmien żejjed, jippubblikaw deskrizzjoni tal-karatteristiċi ġenerali tiegħu ta’ kull meta japplikaw modifika. Madankollu, biex jiġi ssalvagwardjat negozjar ġust u ordnat, jenħtieġ li ċ-ċentri tan-negozjar ma jkunux meħtieġa jippubblikaw il-parametri tekniċi kollha tal-mekkaniżmu li stabbilew.

(49)

Fejn l-informazzjoni miġbura mill-Awtorità Ewropea tat-Titoli u s-Swieq (ESMA) dwar l-implimentazzjoni tal-mekkaniżmu ta’ ġestjoni tal-volatilità miċ-ċentri tan-negozjar tad-derivattivi ta’ komoditajiet li fihom jiġu nnegozjati d-derivattivi relatati mal-enerġija fl-Unjoni juru li hija meħtieġa konsistenza ogħla fl-implimentazzjoni tal-mekkaniżmu biex tiġi żgurata ġestjoni aktar effiċjenti tal-volatilità eċċessiva tal-prezzijiet madwar l-Unjoni, jenħtieġ li l-Kummissjoni tkun tista’ tispeċifika kundizzjonijiet uniformi ta’ implimentazzjoni tal-mekkaniżmu ta’ ġestjoni tal-volatilità fl-istess jum, bħalma hija l-frekwenza li biha jiġġeddu l-limiti tal-prezzijiet, jew il-miżuri li jridu jittieħdu jekk in-negozjar jiċċaqlaq lil hinn minn dawk il-limiti tal-prezzijiet. Jenħtieġ li l-Kummissjoni tkun tista’ tqis l-ispeċifiċitajiet ta’ kull derivattiv ta’ komoditajiet relatat mal-enerġija, il-profil ta’ likwidità tas-suq għal tali derivattiv u l-profil ta’ volatilità tiegħu.

(50)

Sabiex iċ-ċentri tan-negozjar jingħataw biżżejjed żmien biex jimplimentaw b’mod robust il-mekkaniżmu ta’ ġestjoni tal-volatilità fl-istess jum kif speċifikat f’dan ir-Regolament, jenħtieġ li ċ-ċentri tan-negozjar jingħataw sal-31 ta’ Jannar 2023 biex jistabbilixxu dak il-mekkaniżmu. Sabiex jiġi żgurat li ċ-ċentri tan-negozjar ikunu kapaċi jittrattaw movimenti eċċessivi fil-prezzijiet malajr anki qabel ma jiġi stabbilit dak il-mekkaniżmu, jenħtieġ li jkollhom fis-seħħ mekkaniżmu preliminari li jista’ jilħaq b’mod wiesa’ l-istess objettiv bħall-mekkaniżmu ta’ ġestjoni tal-volatilità fl-istess jum.

(51)

L-obbligi u r-restrizzjonijiet imposti fuq iċ-ċentri tan-negozjar u fuq in-negozjanti mill-mekkaniżmi ta’ ġestjoni tal-volatilità fl-istess jum ma jmorrux lil hinn minn dak li huwa neċessarju sabiex id-ditti tal-enerġija jkunu jistgħu jkomplu jipparteċipaw fis-swieq tal-gass u tal-elettriku u jissodisfaw il-ħtiġijiet tagħhom tal-iħħeġġjar, u b’hekk jikkontribwixxu għas-sigurtà tal-provvista tal-enerġija għall-konsumaturi finali.

(52)

Sabiex tiġi żgurata applikazzjoni effiċjenti tal-mekkaniżmi ta’ ġestjoni tal-volatilità fl-istess jum, l-awtoritajiet kompetenti jenħtieġ li jissorveljaw l-implimentazzjoni tagħhom miċ-ċentri tan-negozjar, u jirrapportaw regolarment lill-ESMA dwar tali implimentazzjoni. Sabiex tiġi żgurata implimentazzjoni konsistenti tal-mekkaniżmi ta’ ġestjoni tal-volatilità fl-istess jum, l-awtoritajiet kompetenti jenħtieġ li jiżguraw ukoll li d-diverġenzi fl-implimentazzjoni ta’ dawk il-mekkaniżmi miċ-ċentri tan-negozjar ikunu debitament ġustifikati.

(53)

Sabiex jiġu indirizzati d-diverġenzi potenzjali fl-applikazzjoni tal-mekkaniżmi ta’ ġestjoni tal-volatilità fl-istess jum bejn l-Istati Membri, u abbażi tar-rapporti sottomessi mill-awtoritajiet kompetenti, jenħtieġ li l-ESMA tikkoordina l-azzjoni tal-awtoritajiet kompetenti tal-Istati Membri, u tiddokumenta kwalunkwe diverġenza osservata fil-mod kif il-mekkaniżmi ta’ ġestjoni tal-volatilità fl-istess jum jiġu implimentati miċ-ċentri tan-negozjar bejn il-ġuriżdizzjonijiet fl-Unjoni.

(54)

Minħabba t-tnaqqis bla preċedent tal-provvista tal-gass naturali mill-Federazzjoni Russa u r-riskju persistenti ta’ aktar interruzzjonijiet f’daqqa fil-provvista, l-Unjoni qed tiffaċċa l-ħtieġa urġenti li tiddiversifika l-provvisti tagħha tal-gass. Madankollu, is-suq tal-LNG għall-Ewropa għadu qed ifeġġ u huwa diffiċli li tiġi vvalutata l-preċiżjoni tal-prezzijiet li jipprevalu f’dan is-suq. Sabiex tinkiseb valutazzjoni preċiża, oġġettiva u affidabbli tal-prezz għall-konsenji tal-LNG lejn l-Unjoni, jenħtieġ li l-Aġenzija tal-Unjoni Ewropea għall-Kooperazzjoni tar-Regolaturi tal-Enerġija (ACER) stabbilita bir-Regolament (UE) 2019/942 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (9) tiġbor id-data kollha tas-suq tal-LNG li hija neċessarja biex tiġi stabbilita valutazzjoni tal-prezz tal-LNG ta’ kuljum.

(55)

Il-valutazzjoni tal-prezz jenħtieġ li ssir abbażi tat-tranżazzjonijiet kollha relatati mal-konsenji tal-LNG lejn l-Unjoni. L-ACER jenħtieġ li tingħata s-setgħa li tiġbor din id-data tas-suq mill-parteċipanti kollha attivi fil-konsenji tal-LNG lejn l-Unjoni. Dawn il-parteċipanti kollha jenħtieġ li jkunu obbligati jirrapportaw id-data kollha tagħhom tas-suq tal-LNG lill-ACER qrib il-ħin reali kemm jista’ jkun teknoloġikament possibbli wara l-konklużjoni ta’ tranżazzjoni jew inkella wara talba jew offerta biex jidħlu fi tranżazzjoni. Il-valutazzjoni tal-prezzijiet tal-ACER jenħtieġ li tinkludi l-aktar sett ta’ data komplut inkluż il-prezzijiet tat-tranżazzjonijiet u, mill-31 ta’ Marzu 2023, il-prezzijiet tat-talbiet u tal-offerti għall-konsenji tal-LNG lejn l-Unjoni. Il-pubblikazzjoni ta’ kuljum ta’ din il-valutazzjoni oġġettiva tal-prezzijiet, u tal-firxa stabbilita bi tqabbil ma’ prezzijiet ta’ referenza oħra fis-suq fil-forma ta’ parametru referenzjarju tal-LNG, twitti t-triq għall-adozzjoni volontarja tagħha mill-parteċipanti fis-suq bħala l-prezz ta’ referenza fil-kuntratti u t-tranżazzjonijiet tagħhom. Ladarba jiġu stabbiliti, il-valutazzjoni tal-prezz tal-LNG u l-parametru referenzjarju tal-LNG jistgħu wkoll isiru rata ta’ referenza għall-kuntratti tad-derivattivi użati għall-iħħeġġjar tal-prezz tal-LNG jew id-differenza fil-prezz bejn il-prezz tal-LNG u prezzijiet oħra tal-gass. Fid-dawl tal-ħtieġa urġenti li tiġi introdotta l-valutazzjoni tal-prezz tal-LNG, l-ewwel pubblikazzjoni ta’ dik il-valutazzjoni jenħtieġ li ssir mhux aktar tard mit-13 ta’ Jannar 2023.

(56)

Is-setgħat attwali mogħtija lill-ACER permezz tar-Regolament (UE) Nru 1227/2011 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (10) u r-Regolament ta’ Implimentazzjoni tal-Kummissjoni (UE) Nru 1348/2014 (11) (flimkien imsejħa “REMIT”) mhumiex biżżejjed biex jinħoloq sett ta’ data komplut u komprensiv tal-konsenji kollha tal-LNG fl-Unjoni. Madankollu, sett ta’ data komprensiv u komplut bħal dan għall-valutazzjoni tal-prezz ta’ kuljum huwa neċessarju biex l-Unjoni tiġġestixxi, fi spirtu ta’ solidarjetà, il-politiki tal-akkwist tagħha għall-importazzjonijiet internazzjonali tal-LNG, b’mod partikolari matul is-sitwazzjoni ta’ kriżi li għaddejja. Id-data u l-informazzjoni rilevanti dwar il-kuntratti tal-LNG huma neċessarji wkoll biex jiġi żgurat il-monitoraġġ tal-iżviluppi tal-prezzijiet kif ukoll biex jitwettqu l-kontroll tal-kwalità tad-data u l-assigurazzjoni tal-kwalità. Jenħtieġ li dan l-istrument ad hoc jippermetti lill-ACER tiġbor id-data kollha tas-suq li hija meħtieġa biex tiġi stabbilita valutazzjoni komprensiva u rappreżentattiva tal-prezz tal-konsenji tal-LNG lejn l-Unjoni.

(57)

Għalkemm jenħtieġ li l-istabbiliment ta’ valutazzjoni tal-prezz tal-LNG ta’ kuljum u parametru referenzjarju tal-LNG fuq bażi permanenti jiġi inkluż f’reviżjoni aktar komprensiva tar-REMIT fi stadju aktar tard, is-sitwazzjoni ta’ kriżi li għaddejja bħalissa tirrikjedi azzjoni urġenti issa biex tiġi indirizzata s-sitwazzjoni immedjata ta’ diffikultajiet serji fil-provvista u l-ipprezzar preċiż tal-konsenji tal-LNG lejn l-Unjoni fuq bażi temporanja sakemm tali reviżjoni tar-REMIT tkun tista’ tiġi adottata f’konformità mal-proċedura leġiżlattiva ordinarja.

(58)

Sabiex tiżdied minnufih it-trasparenza tal-prezzijiet u s-sigurtà tal-ippjanar fis-suq tal-importazzjoni tal-LNG, jenħtieġ li jiġi speċifikat li s-sett ta’ data rilevanti jenħtieġ li jinkludi kemm informazzjoni dwar il-ijiet u l-kwantitajiet ta’ tranżazzjonijiet tal-LNG kompluti, il-prezzijiet u l-kwantitajiet tat-talbiet u tal-offerti relatati mal-konsenji tal-LNG fl-Unjoni, kif ukoll il-formula tal-prezz fil-kuntratt fit-tul li minnu jiġi derivat il-prezz, jekk rilevanti.

(59)

Il-parteċipant fis-suq tal-LNG soġġetti għal obbligu ta’ rappurtar jenħtieġ li jiġu definiti bħala dawk involuti jew fix-xiri jew fil-bejgħ ta’ merkanziji ta’ LNG destinati għall-konsenja fl-Unjoni. Dawk il-parteċipanti fis-suq tal-LNG jenħtieġ li jiġu soġġetti għall-obbligi u l-projbizzjonijiet li japplikaw għall-parteċipanti fis-suq f’konformità mar-REMIT.

(60)

L-ACER, f’kooperazzjoni mal-Kummissjoni, jenħtieġ li jkollha mandat wiesa’ biex tispeċifika l-kwalità u s-sustanza tad-data tas-suq li tiġbor biex tiġi stabbilita valutazzjoni tal-prezz ta’ kuljum għall-konsenji tal-LNG fl-Unjoni. Jenħtieġ ukoll li tgawdi minn diskrezzjoni wiesgħa fl-għażla tal-protokoll ippreferut tagħha ta’ trażmissjoni. Sabiex tinkiseb l-ogħla kwalità possibbli fid-data tas-suq li għandha tiġi rrapportata, jenħtieġ li l-ACER tingħata s-setgħa li tispeċifika l-parametri kollha tad-data tas-suq li jenħtieġ li tiġi rrapportata lilha. Tali parametri jenħtieġ li jinkludu, mingħajr ma jkunu limitati għalihom, l-unitajiet ta’ referenza li fihom tiġi rrapportata d-data dwar il-prezzijiet, l-unitajiet ta’ referenza li fihom tiġi rrapportata d-data dwar il-kwantità, il-perjodi ta’ maturità bil-quddiem tat-talba ta’ tranżazzjoni jew ta’ qabel it-tranżazzjoni u d-data tal-offerta, kif ukoll il-protokolli ta’ trażmissjoni li għandhom jintużaw biex tintbagħat id-data meħtieġa lill-ACER.

(61)

L-ACER jenħtieġ li tistipula wkoll il-metodoloġija li tuża biex tipprovdi valutazzjoni tal-prezz tal-LNG ta’ kuljum u parametru referenzjarju tal-LNG, kif ukoll il-proċess għal rieżami regolari ta’ din il-metodoloġija.

(62)

Jenħtieġ li l-valutazzjoni tal-prezz ippubblikata skont dan ir-Regolament tipprovdi aktar trasparenza lill-Istati Membri u lil parteċipanti oħra fis-suq dwar il-prezz prevalenti tal-importazzjonijiet tal-LNG lejn l-Ewropa. Aktar trasparenza fil-prezzijiet min-naħa tagħha jenħtieġ li tippermetti lill-Istati Membri u lill-entitajiet privati domiċiljati fl-Unjoni jaġixxu b’mod aktar infurmat u kkoordinat meta jixtru l-LNG fis-swieq globali u b’mod partikolari, meta jużaw il-fornitur tas-servizzi. Aktar koordinazzjoni fix-xiri tal-LNG jenħtieġ li tippermetti lill-Istati Membri jevitaw li jagħmlu offerti għoljin wisq għal xulxin jew li joffru prezzijiet li ma jkunux konformi mal-prezz prevalenti tas-suq. Għalhekk, il-valutazzjonijiet tal-prezzijiet u l-firxiet tal-parametri referenzjarji ppubblikati skont dan ir-Regolament huma kruċjali biex tinħoloq aktar solidarjetà bejn l-Istati Membri fl-akkwist ta’ provvisti limitati tal-LNG.

(63)

L-obbligu tal-operaturi tas-suq li jipprovdu lill-ACER informazzjoni dwar it-tranżazzjonijiet tal-LNG huwa neċessarju u proporzjonat biex jintlaħaq l-objettiv li l-ACER tkun tista’ tistabbilixxi parametru referenzjarju tal-LNG, b’mod partikolari peress li huwa allinjat mal-obbligi eżistenti tal-operaturi tas-suq skont ir-REMIT u l-ACER ser iżżomm l-informazzjoni kummerċjali sensittiva kunfidenzjali.

(64)

Minbarra l-interruttur taċ-ċirkwit u l-parametru referenzjarju tal-LNG, interventi oħra huma disponibbli inkluż kuritur tal-prezzijiet dinamiku temporanju, kif mitlub fil-konklużjonijiet tal-Kunsill Ewropew tal-20 u l-21 ta’ Ottubru 2022, b’kont meħud tas-salvagwardji li ġejjin: jenħtieġ li japplika għal tranżazzjonijiet ta’ gass naturali fil-Punt ta’ Negozjar Virtwali (Title Transfer Facility - TTF), operat minn Gasunie Transport Services B.V.; hubs oħra tal-Unjoni għan-negozjar tal-gass jistgħu jkunu marbuta mal-prezz spot tat-TTF ikkoreġut permezz ta’ kuritur tal-prezzijiet dinamiku temporanju; u jenħtieġ li jkun mingħajr preġudizzju għall-kummerċ tal-gass barra l-borża, jenħtieġ li ma jipperikolax is-sigurtà tal-provvista tal-gass tal-Unjoni, jenħtieġ li jiddependi fuq il-progress li jkun sar fl-implimentazzjoni tal-mira tal-iffrankar tal-gass, jenħtieġ li ma jwassalx għal żieda ġenerali fil-konsum tal-gass, jenħtieġ li jitfassal b’tali mod li ma jipprevjenix flussi tal-gass intra-UE bbażati fuq is-suq, jenħtieġ li ma jaffettwax l-istabbiltà u l-funzjonament ordnat tas-swieq tad-derivattivi tal-enerġija u jenħtieġ li jqis il-prezzijiet tas-suq tal-gass fis-swieq organizzati differenti madwar l-Unjoni.

(65)

Ir-Regolament (UE) 2017/1938 diġà jipprovdi l-possibbiltà li l-Istati Membri, matul emerġenza, jagħtu prijorità lill-provvista tal-gass lil ċerti impjanti kritiċi tal-enerġija li jaħdmu bil-gass, minħabba l-importanza tagħhom li jiżguraw is-sigurtà tal-provvista tal-elettriku u jevitaw l-iżbilanċi fil-grilja. L-impjanti kritiċi tal-enerġija li jaħdmu bil-gass u l-volumi ta’ gass assoċjati jista’ jkollhom impatt importanti fuq il-volumi ta’ gass disponibbli għas-solidarjetà f’emerġenza. F’dak il-kuntest, jenħtieġ li, permezz ta’ deroga mill-Artikolu 13(1), (3) u (8) tar-Regolament (UE) 2017/1938, l-Istati Membri jkunu jistgħu, temporanjament, jitolbu miżuri ta’ solidarjetà ta’ emerġenza anke meta ma jkunux jistgħu jiżguraw dawk il-volumi kritiċi ta’ gass neċessarji biex jiżguraw il-kontinwazzjoni tal-produzzjoni tal-elettriku f’impjanti kritiċi li jaħdmu bil-gass. Għall-istess raġuni, l-Istati Membri li jipprovdu solidarjetà jenħtieġ li jkunu wkoll intitolati li jiżguraw li l-provvisti lill-klijenti tagħhom protetti mis-solidarjetà jew servizzi essenzjali oħra, bħat-tisħin distrettwali, u t-tħaddim tal-impjanti kritiċi tagħhom li jaħdmu bil-gass ma jiġux ipperikolati meta tiġi pprovduta solidarjetà lil Stat Membru ieħor.

(66)

Jenħtieġ li jiġi stabbilit limitu massimu tal-volumi kritiċi tal-gass meħtieġa f’kull Stat Membru biex tiġi ppreservata s-sigurtà tal-provvista tal-elettriku sabiex jiġu evitati talbiet ta’ solidarjetà bla bżonn jew abbużivi jew limitazzjonijiet bla bżonn għas-solidarjetà pprovduti lil Stat Membru fil-bżonn. Il-metodoloġija użata fil-Perspettiva għax-Xitwa tan-Network Ewropew għall-Operaturi tas-Sistema ta’ Trażmissjoni tal-Elettriku (“ENTSO-E”) tipprovdi bażi għall-identifikazzjoni tal-volum kritiku tal-gass għas-sigurtà tal-provvista tal-elettriku u għall-istabbiliment ta’ dawk il-limiti. Il-volumi kritiċi tal-gass għas-sigurtà tal-provvista tal-elettriku kkalkulati mill-ENTSO-E jirriflettu l-volumi ta’ gass assolutament meħtieġa biex jiżguraw l-adegwatezza pan-Ewropea tal-elettriku bl-użu tar-riżorsi kollha tas-suq, waqt li jitqies dejjem li l-gass ikun l-aħħar fl-ordni tal-mertu. Il-metodoloġija tal-ENTSOE hija bbażata fuq kampjun kbir tal-agħar xenarji possibbli ta’ klima u qtugħ furzat. Il-fatt li l-metodoloġija tal-ENTSOE ma tqisx is-sħana u l-enerġija kkombinati kollha ma jwaqqafx lill-Istati Membri milli jqisu l-installazzjonijiet ta’ tisħin distrettwali ta’ klijenti protetti bħala protetti skont id-definizzjoni tar-Regolament (UE) 2017/1938. L-Istati Membri li għalihom il-ġenerazzjoni tal-elettriku tiddependi esklużivament fuq il-konsenji tal-LNG mingħajr kapaċitajiet sinifikanti tal-ħżin, jenħtieġ li l-volumi kritiċi ta’ gass għas-sigurtà tal-provvista tal-elettriku jiġu adattati kif xieraq. Il-volum kritiku tal-gass għas-sigurtà tal-provvista tal-elettriku jista’ jkun aktar baxx mil-livell storiku ta’ gass ikkunsmat għall-ġenerazzjoni tal-elettriku peress li l-adegwatezza tal-elettriku tista’ tiġi pprovduta b’mezzi oħra, inkluż bl-għoti ta’ provvisti bejn l-Istati Membri.

(67)

Madankollu, dan ma jeskludix li l-volumi minimi proprji ta’ gass meħtieġa minn Stat Membru li jitlob solidarjetà jew Stat Membru li jipprovdi solidarjetà jistgħu jkunu ogħla mill-valuri mmudellati mill-ENTSO-E biex tiġi evitata kriżi tal-elettriku. F’każijiet bħal dawn, l-Istat Membru li jitlob solidarjetà jew l-Istat Membru li jipprovdi solidarjetà jenħtieġ li jkun jista’ jaqbeż il-valuri massimi stipulati f’dan ir-Regolament jekk ikun jista’ jiġġustifika li dan huwa neċessarju biex tiġi evitata kriżi tal-elettriku, bħal każijiet li jirrikjedu li jintalbu riżervi tar-restawr tal-frekwenza u fjuwils alternattivi, jew f’xenarji eċċezzjonali li ma tqisux fil-Perspettiva għax-Xitwa tal-ENTSO-E, b’mod partikolari meta jitqiesu l-livelli idroloġiċi jew l-iżviluppi mhux mistennija. Il-volum kritiku ta’ gass għas-sigurtà tal-provvista tal-elettriku, skont id-definizzjoni, jinkludi l-gass kollu meħtieġ biex jiżgura provvista stabbli tal-elettriku, u għalhekk jinkludi l-elettriku meħtieġ għall-produzzjoni u t-trasport tal-gass kif ukoll setturi kruċjali ta’ infrastruttura kritika u installazzjonijiet kruċjali għall-funzjonament tas-servizzi militari, tas-sigurtà nazzjonali u tal-għajnuna umanitarja.

(68)

Ir-restrizzjonijiet imposti fuq l-operaturi tas-suq bl-estenzjoni tal-protezzjoni ta’ solidarjetà għal volumi ta’ gass kritiċi huma neċessarji biex jiżguraw is-sigurtà tal-provvista tal-gass matul sitwazzjoni ta’ provvista mnaqqsa tal-gass u żieda fid-domanda matul l-istaġun tax-xitwa. Dawk ir-restrizzjonijiet huma bbażati fuq miżuri eżistenti stabbiliti fir-Regolament (UE) 2017/1938 u r-Regolament tal-Kunsill (UE) 2022/1369 (12) rispettivament, u għandhom l-għan li dawk il-miżuri jsiru aktar effettivi fiċ-ċirkostanzi attwali.

(69)

Dan ir-Regolament huwa mingħajr preġudizzju għal-libertà tal-Istati Membri li jqisu l-ħsara potenzjali fit-tul lill-installazzjonijiet industrijali meta jipprijoritizzaw id-domanda li jenħtieġ li titnaqqas jew tiġi limitata biex tkun tista’ tiġi pprovduta solidarjetà lil Stat Membru ieħor.

(70)

Ċerti klijenti, li jinkludu unitajiet domestiċi u klijenti li jipprovdu servizzi soċjali essenzjali, huma partikolarment sensittivi għall-effetti negattivi tal-interruzzjonijiet fil-provvista tal-gass. Għal din ir-raġuni, ir-Regolament (UE) 2017/1938 jintroduċi mekkaniżmu ta’ solidarjetà bejn l-Istati Membri biex jittaffew l-effetti ta’ emerġenza serja fl-Unjoni u jiġi żgurat li l-gass ikun jista’ jasal għand il-klijenti protetti mis-solidarjetà. Madankollu, f’ċerti każijiet, l-użu tal-gass mill-klijenti protetti wkoll jista’ jitqies bħala mhux essenzjali. It-tnaqqis ta’ dan it-tip ta’ użu li b’mod ċar imur lil hinn minn dak li huwa meħtieġ ma jdgħajjifx l-objettivi stipulat fir-Regolament (UE) 2017/1938, b’mod partikolari peress li l-gass nieqes ikkunsmat għal skopijiet mhux essenzjali jista’ jwassal għal ħsara kbira f’setturi privati jew kummerċjali oħra. Għalhekk, jenħtieġ li l-Istati Membri jkollhom il-possibbiltà li jiffrankaw il-gass anki billi jnaqqsu l-konsum mhux essenzjali ta’ klijenti protetti f’ċirkostanzi speċifiċi, fejn dak it-tnaqqis ikun fiżikament fattibbli mingħajr ma jaffettwa użi essenzjali. Madankollu, kwalunkwe miżura ta’ tnaqqis meħuda mill-Istati Membri jenħtieġ li tkun strettament limitata għall-konsum mhux essenzjali u bl-ebda mod ma għandha tnaqqas l-użu bażiku minn klijenti protetti u lanqas tillimita l-kapaċità tagħhom li jsaħħnu djarhom b’mod adegwat.

(71)

L-Istati Membri u l-awtoritajiet kompetenti tagħhom jenħtieġ li jkunu liberi li jiddeterminaw il-miżuri ta’ tnaqqis applikabbli u l-attivitajiet li jikkorrispondu għall-konsum mhux essenzjali, bħat-tisħin fuq barra, it-tisħin ta’ pixxini residenzjali u faċilitajiet residenzjali komplementari oħra. Bil-possibbiltà li jillimitaw il-konsum mhux essenzjali, jenħtieġ li l-Istati Membri jkunu jistgħu jsaħħu s-salvagwardji u jiżguraw li l-gass ikun qed jiġi fornut lil setturi, servizzi u industriji essenzjali oħra, u b’hekk ikunu jistgħu jkomplu joperaw matul kriżi.

(72)

Kwalunkwe miżura biex jitnaqqas il-konsum mhux essenzjali tal-klijenti protetti jenħtieġ li tkun neċessarja u proporzjonata, u tapplika b’mod partikolari f’sitwazzjonijiet ta’ kriżi ddikjarata skont l-Artikolu 11(1) u l-Artikolu 12 tar-Regolament (UE) 2017/1938 jew ta’ allert tal-Unjoni skont ir-Regolament (UE) 2022/1369. Minkejja l-applikazzjoni ta’ miżuri għat-tnaqqis tal-konsum mhux essenzjali, il-klijenti protetti jenħtieġ li jkomplu jibbenefikaw mill-protezzjoni kontra l-iskonnessjoni. L-Istati Membri jenħtieġ li jiżguraw ukoll li tali miżuri ma jillimitawx il-protezzjoni meħtieġa għall-klijenti vulnerabbli li l-konsum attwali tagħhom jenħtieġ li jitqies bħala essenzjali, mingħajr preġudizzju għall-interruzzjoni tal-provvisti minħabba raġunijiet tekniċi.

(73)

L-Istati Membri huma liberi li jiddeċiedu dwar jekk u kif jiddistingwu bejn il-konsum essenzjali u l-konsum mhux essenzjali tal-klijenti protetti. Stat Membru li jitlob miżuri ta’ solidarjetà li jiddeċiedi li ma jagħmilx din id-distinzjoni, m’għandux ikun meħtieġ juri li l-konsum mhux essenzjali jista’ jitnaqqas qabel it-talba għas-solidarjetà. Stat Membru li jipprovdi solidarjetà m’għandux ikun meħtieġ jagħmel distinzjoni bejn klijenti essenzjali u mhux essenzjali biex jiddetermina l-volum ta’ gass disponibbli għal miżuri ta’ solidarjetà.

(74)

Fil-każ ta’ emerġenza, l-Istati Membri, kif ukoll l-Unjoni, jenħtieġ li jiżguraw li l-flussi tal-gass jibqgħu għaddejjin fis-suq intern. Dan ifisser li l-miżuri meħuda fil-livell nazzjonali jenħtieġ li ma jwasslux għal kwistjonijiet ta’ sigurtà tal-provvista fi Stat Membru ieħor filwaqt li l-aċċess għall-infrastruttura transfruntiera jenħtieġ li jibqa’ sikur u teknikament possibbli fi kwalunkwe ħin. Il-qafas leġiżlattiv attwali ma jipprevedix proċess li jista’ jsolvi b’mod effettiv il-kunflitti bejn żewġ Stati Membri dwar miżuri li jaffettwaw b’mod negattiv il-flussi transfruntieri. Peress li l-grilji tal-gass u tal-elettriku tal-Unjoni huma interkonnessi, dan mhux biss jista’ jwassal għal problemi serji ta’ sigurtà tal-provvista, iżda wkoll idgħajjef l-unità tal-Unjoni vis-à-vis il-pajjiżi terzi. Għalhekk jenħtieġ li, b’deroga mill-Artikolu 12(6) tar-Regolament (UE) 2017/1938, il-Kummissjoni tingħata s-setgħa li tevalwa l-miżuri nazzjonali meħuda u tarbitra, fejn ikun neċessarju, f’perjodu ta’ żmien raġonevoli. Għal dan l-għan, jenħtieġ li l-Kummissjoni tkun tista’ titlob li jiġu mmodifikati tali miżuri nazzjonalijekk tosserva theddid għas-sigurtà tal-provvista tal-gass ta’ Stati Membri oħra jew tal-Unjoni. Minħabba n-natura eċċezzjonali tal-kriżi attwali tal-enerġija, il-konformità mad-deċiżjoni tal-Kummissjoni jenħtieġ li ssir mingħajr dewmien li potenzjalment jista’ jfixkel il-provvista tal-gass tal-Unjoni. Għalhekk, għall-perjodu ta’ applikazzjoni ta’ dan ir-Regolament, jenħtieġ li l-proċeduri ta’ rikonċiljazzjoni jiġu sospiżi sabiex jiġi żgurat il-funzjonament tas-suq intern.

(75)

Il-prinċipju tas-solidarjetà fl-enerġija huwa prinċipju ġenerali skont id-dritt tal-Unjoni (13) u japplika għall-Istati Membri kollha, u mhux biss għall-Istati Membri ġirien. Barra minn hekk, l-użu effiċjenti tal-infrastruttura eżistenti, inkluż il-kapaċitajiet ta’ trażmissjoni transfruntiera u l-faċilitajiet tal-LNG, huwa importanti għas-salvagwardja tas-sigurtà tal-provvista tal-gass fi spirtu ta’ solidarjetà. Fi żminijiet ta’ interruzzjonijiet fil-provvista tal-gass fil-livell tal-Unjoni, reġjonali jew nazzjonali, u bidla sinifikanti mill-gass mill-pipeline għal-LNG, jenħtieġ li l-Istati Membri f’sitwazzjoni ta’ kriżi serja mhux biss ikunu jistgħu jibbenefikaw minn possibbiltajiet ta’ provvista minn pipelines ġirien, iżda wkoll minn provvisti minn pajjiżi li jkollhom faċilità tal-LNG. Xi Stati Membri għandhom ikunu f’pożizzjoni li jipprovdu solidarjetà lil Stati Membri oħra, anke jekk ma jkunux konnessi direttament permezz ta’ pipeline tal-gass jew permezz ta’ pajjiż terz jew Stati Membri oħra, dment li l-Istat Membru li jitlob is-solidarjetà’ jkun eżawrixxa l-miżuri kollha bbażati fuq is-suq fil-pjan ta’ emerġenza tiegħu, inkluż ix-xiri tal-LNG fis-suq dinji. Għalhekk huwa xieraq li jiġi estiż l-obbligu li tiġi pprovduta solidarjetà lill-Istati Membri mhux konnessi mal-faċilitajiet tal-LNG, b’kont meħud tad-differenzi bejn is-swieq u l-infrastruttura tal-pipelines tal-gass u tal-LNG, inkluż bastimenti u trasportaturi tal-LNG, fl-impożizzjoni ta’ obbligi fuq l-operaturi, u b’kont meħud tan-nuqqas ta’ setgħat ta’ infurzar fir-rigward tal-assi tal-LNG bħalma huma t-trasportaturi tal-LNG u inkluż possibbiltajiet li jsir skambju bejn il-gass naturali u l-LNG jekk ma jkunx hemm faċilità ta’ likwefazzjoni ta’ gass fuq it-territorju ta’ Stat Membru li jkun qed jipprovdi solidarjetà.

(76)

Jenħtieġ li Stat Membru b’faċilitajiet tal-LNG, meta jipprovdi solidarjetà lil Stat Membru ieħor, ma jinżammx responsabbli għal konġestjonijiet jew kwistjonijiet potenzjali oħra li jistgħu jseħħu barra mit-territorju tiegħu jew li jirriżultaw minn nuqqas ta’ setgħat ta’ infurzar fuq bastimenti u trasportaturi tal-LNG li huma l-proprjetà ta’ operatur ta’ pajjiż terz, meta tali konġestjonijiet jew kwistjonijiet oħra jkollhom impatt fuq il-fluss proprju tal-gass u fl-aħħar mill-aħħar jipprevjenu lill-volum tal-gass meħtieġ milli jasal fl-Istat Membru li jitlob is-solidarjetà. Meta l-Istat Membru li jipprovdi solidarjetà ma jkollux setgħat ta’ infurzar, jenħtieġ li ma jinżammx responsabbli talli ma jibdilx merkanzija ta’ LNG ma’ gass naturali.

(77)

Bl-implimentazzjoni tal-prinċipju tas-solidarjetà fl-enerġija, ir-Regolament (UE) 2017/1938 introduċa mekkaniżmu ta’ solidarjetà maħsub biex isaħħaħ il-kooperazzjoni u l-fiduċja bejn l-Istati Membri f’każ ta’ kriżi serja. Biex jiffaċilitaw l-implimentazzjoni tal-mekkaniżmu ta’ solidarjetà, l-Istati Membri huma meħtieġa li jaqblu fuq għadd ta’ kwistjonijiet tekniċi, ġuridiċi u finanzjarji fl-arranġamenti bilaterali tagħhom, skont l-Artikolu 13(10) tar-Regolament (UE) 2017/1938.

(78)

Minkejja obbligu legali li jiġu konklużi arranġamenti bilaterali ta’ solidarjetà sal-1 ta’ Diċembru 2018, huma biss ftit minn dawn l-arranġamenti li ġew iffinalizzati, u dan poġġa f’riskju l-implimentazzjoni tal-obbligu legali li jiġi pprovdut appoġġ ta’ solidarjetà f’emerġenza. Il-proposta tal-Kummissjoni għal Regolament dwar is-swieq interni tal-gassijiet rinnovabbli u naturali u tal-idroġenu kienet tinkludi l-ewwel mudell ta’ ftehim ta’ solidarjetà. Madankollu, peress li dan il-mudell ġie żviluppat qabel l-invażjoni tal-Ukrajna mill-Federazzjoni Russa, fid-dawl tas-sitwazzjoni attwali ta’ skarsezza estrema tal-gass u prezzijiet esplożivi u l-ħtieġa urġenti li diġà jkun hemm regoli prestabbiliti temporanji fis-seħħ għax-xitwa li ġejja, jixraq li jinħoloq qafas temporanju ta’ regoli prestabbiliti għall-forniment tal-miżuri ta’ solidarjetà b’deroga mill-Artikolu 13(1) u (2) tar-Regolament (UE) 2017/1938 li huma effettivi u implimentabbli malajr, ma jiddependux minn negozjati bilaterali twal u huma adattati għas-sitwazzjoni attwali ta’ prezzijiet eċċessivi u volatili ħafna tal-gass. B’mod paerikolari jenħtieġ li jiġu introdotti regoli prestabbiliti aktar ċari għall-kumpens tal-kostijiet tal-gass ipprovduti u, fi spirtu ta’ solidarjetà bejn l-Istati Membri, għal-limitazzjoni ta’ kostijiet addizzjonali potenzjali li l-Istat Membru li jipprovdi solidarjetà jista’ jimponi. Ir-regoli dwar il-miżuri ta’ solidarjetà skont l-Artikolu 13 tar-Regolament (UE) 2017/1938 jenħtieġ li jibqgħu applikabbli sakemm ma jkunx previst mod ieħor b’mod espliċitu.

(79)

Fil-prinċipju, jenħtieġ li s-solidarjetà tiġi pprovduta abbażi ta’ kumpens ġust imħallas direttament mill-Istat Membru li jitlob is-solidarjetà jew mill-entitajiet delegati tiegħu. Il-kumpens jenħtieġ li jkopri l-prezz tal-gass, kwalunkwe kost reali jew potenzjali tal-ħżin, it-trasport transfruntier u l-kostijiet assoċjati. Il-kumpens jenħtieġ li jkun ġust, kemm għall-Istati Membri li jitolbu s-solidarjetà kif ukoll għall-Istati Membri li jipprovdu solidarjetà.

(80)

Il-kriżi attwali qed twassal għal livelli tal-prezzijiet u żidiet qawwija regolari tal-prezzijiet li huma ferm lil hinn mis-sitwazzjoni ta’ kriżi possibbli tal-provvista fiż-żmien tal-adozzjoni tar-Regolament (UE) 2017/1938. Għalhekk, il-volatilità fl-istess jum tal-prezzijiet li bħalissa tikkaratterizza s-suq tal-gass bħala riżultat tal-kriżi tal-gass eżistenti jenħtieġ li tiġi kkunsidrata meta jiġi ddeterminat l-ammont ta’ kumpens għall-Istati Membri li jipprovdu solidarjetà. Abbażi tas-solidarjetà, u sabiex jiġi evitat l-ipprezzar f’ċirkostanzi estremi tas-suq, ikun problematiku li jittieħed il-prezz tas-suq li jvarja fl-istess jum bħala l-bażi għall-prezz prestabbilit tal-miżura ta’ solidarjetà. Jenħtieġ li l-prezz tal-gass jirrifletti l-medja tal-prezz tas-suq ta’ ġurnata bil-quddiem tal-jum ta’ qabel it-talba ta’ solidarjetà fl-Istat Membru li jipprovdi s-solidarjetà. B’kont meħud ta’ dan, il-kumpens għadu bbażat fuq il-“prezz tas-suq”, kif stipulat fir-Rakkomandazzjoni tal-Kummissjoni (UE) 2018/177 (14). Il-prezz medju tas-suq ta’ ġurnata bil-quddiem huwa aktar indipendenti mill-volatilità u l-prezzijiet spot għoljin ħafna matul sitwazzjonijiet ta’ kriżi, u b’hekk, jillimita kwalunkwe inċentiv pervers.

(81)

Kif enfasizzat fir-Rakkomandazzjoni (UE) 2018/177 , il-kost tad-danni għall-industrija ristretta jista’ biss jiġi kopert minn kumpens jekk ma jkunx rifless fil-prezz tal-gass li l-Istat Membru li jitlob is-solidarjetà jkollu iħallas u l-Istat Membru li jkun talab solidarjetà jenħtieġ li ma jħallasx kumpens għall-istess kostijiet darbtejn. B’kont meħud taċ-ċirkostanzi eċċezzjonali fejn il-prezzijiet tal-gass laħqu livelli mingħajr preċedent, Stat Membru li jirċievi solidarjetà jenħtieġ li ma jkunx awtomatikament obbligat li jkopri kostijiet oħra b’mod sħiħ, bħad-danni jew il-kostijiet tal-proċedimenti ġudizzjarji, li jseħħu fl-Istat Membru li jipprovdi solidarjetà, sakemm ma jkunx hemm qbil dwar soluzzjoni oħra fi ftehim ta’ solidarjetà. L-esperjenza wriet li l-obbligu li l-Istat Membru riċeventi jġorr ir-riskju finanzjarju sħiħ għall-kostijiet ta’ kumpens kollha diretti jew indiretti li jistgħu possibbilment jirriżultaw mill-forniment tal-miżuri ta’ solidarjetà huwa xkiel ewlieni għall-konklużjoni ta’ ftehimiet ta’ solidarjetà. Għaldaqstant, jenħtieġ li r-responsabbiltà illimitata tittaffa fir-regoli prestabbiliti għall-ftehimiet ta’ solidarjetà, biex il-ftehimiet pendenti jkunu jistgħu jiġu konklużi malajr kemm jista’ jkun, peress li dawk il-ftehimiet huma pedament tar-Regolament (UE) 2017/1938, u jirriflettu l-prinċipju tal-Unjoni tas-solidarjetà fl-enerġija. Sa fejn il-kumpens għall-kostijiet indiretti ma jaqbiżx il-100 % tal-prezz tal-gass, huwa ġġustifikat u mhuwiex kopert mill-prezz tal-gass, jenħtieġ li dawk il-kostijiet jiġu koperti mill-Istat Membru riċeventi.

Madankollu, jekk il-kost mitlub jaqbeż il-100 % tal-prezz tal-gass, jenħtieġ li l-Kummissjoni tistabbilixxi, wara li tikkonsulta mal-awtoritajiet kompetenti rilevanti, kumpens ġust għall-kostijiet u għalhekk ikollha l-possibbiltà li tivverifika jekk il-limitazzjoni tal-kumpens għall-kost hijiex xierqa. Għalhekk, jenħtieġ li l-Kummissjoni tkun tista’ tippermetti kumpens differenti minn dak stabbilit fir-Regolament (UE) 2017/1938 f’każijiet individwali, filwaqt li tqis iċ-ċirkostanzi speċifiċi tal-każ, inkluż miżuri għall-iffrankar tal-gass u t-tnaqqis tad-domanda għall-gass, u l-prinċipju tas-solidarjetà fl-enerġija. Fil-valutazzjoni, jenħtieġ li l-Kummissjoni tqis kif xieraq li jiġu evitati kostijiet indiretti eċċessivi bħala konsegwenza tat-tnaqqis jew tal-iskonnessjoni tal-klijenti tal-gass.

(82)

Ir-regoli ta’ dan ir-Regolament relatati mal-ħlas ta’ kumpens għall-miżuri ta’ solidarjetà bejn l-Istati Membri huma mingħajr preġudizzju għall-prinċipji ta’ kumpens għad-danni skont il-liġi kostituzzjonali nazzjonali.

(83)

Il-konklużjoni ta’ arranġamenti ta’ solidarjetà ma’ Stati Membri ġirien, kif meħtieġ skont l-Artikolu 13(10) tar-Regolament (UE) 2017/1938, hija l-aktar strument xieraq biex jiġi implimentat l-obbligu li jiġu pprovduti miżuri ta’ solidarjetà skont l-Artikolu 13(1) u (2) ta’ dak ir-Regolament. Għalhekk, jenħtieġ li l-Istati Membri jitħallew jitbiegħdu mir-regoli dwar il-kumpens prestabbiliti stipulati f’dan ir-Regolament jekk huma jaqblu dwar regoli oħra fi ftehim ta’ solidarjetà. B’mod partikolari, jenħtieġ li l-Istati Membri jżommu l-possibbiltà li jaqblu bilateralment dwar kumpens addizzjonali, li jkopri kostijiet oħra, bħall-kostijiet kollha mġarrba minn obbligu li jitħallas kumpens fl-Istat Membru li jipprovdi solidarjetà, inkluż id-danni lill-industrija ristretta. Fi ftehimiet bilaterali ta’ solidarjetà, tali kostijiet jistgħu jiġu inklużi fil-kumpens jekk il-qafas ġuridiku nazzjonali jipprevedi l-obbligu li jitħallsu d-danni lill-industrija ristretta, inkluż il-kumpens għad-dannu ekonomiku, minbarra l-prezz tal-gass.

(84)

Bħala miżura li tintuża bħala l-aħħar alternattiva, jenħtieġ li l-mekkaniżmu ta’ solidarjetà prestabbilit jibda jopera biss minn Stat Membru li jitlob is-solidarjetà meta s-suq jonqos milli joffri l-volumi ta’ gass neċessarji, inkluż l-LNG u dawk offruti volontarjament minn klijenti mhux protetti, biex jissodisfa d-domanda mill-klijenti protetti mis-solidarjetà. Skont ir-Regolament (UE) 2017/1938, l-Istati Membri huma meħtieġa li jkunu eżawrew il-miżuri kollha fil-pjanijiet ta’ emerġenza tagħhom inkluż it-tnaqqis furzat sal-livell ta’ klijenti protetti mis-solidarjetà.

(85)

In-natura urġenti u l-konsegwenzi ta’ attivazzjoni potenzjali tal-mekkaniżmu ta’ solidarjetà jenħtieġ li jinvolvu l-kooperazzjoni mill-qrib bejn l-Istati Membri involuti, il-Kummissjoni u l-maniġers ta’ kriżi kompetenti kif maħtura mill-Istati Membri f’konformità mal-Artikolu 10(1), il-punt (g), tar-Regolament (UE) 2017/1938. Għalhekk, jenħtieġ li t-talba tiġi kkomunikata lill-partijiet kollha fi żmien debitu u jkun fiha sett minimu ta’ elementi li jippermettu lill-Istati Membri li jipprovdu solidarjetà jirrispondu mingħajr dewmien. Ir-rispons tal-Istati Membri li jipprovdu solidarjetà jenħtieġ li jinkludi informazzjoni dwar il-volum ta’ gass li jista’ jiġi kkonsenjat lill-Istat Membru li jitlob is-solidarjetà, inkluż ukoll dawk il-volumi li jistgħu jinħelsu meta jiġu applikati miżuri mhux ibbażati fuq is-suq. L-Istati Membri jistgħu jaqblu dwar arranġamenti tekniċi u ta’ koordinazzjoni addizzjonali biex jiffaċilitaw ir-rispons f’waqtu għal talba ta’ solidarjetà. Meta jipprovdu solidarjetà, l-Istati Membri u l-awtoritajiet kompetenti tagħhom jenħtieġ li jiżguraw is-sikurezza u l-affidabbiltà operazzjonali tan-network.

(86)

L-Istat Membru li jitlob is-solidarjetà jenħtieġ li jkun jista’ jirċievi solidarjetà minn diversi Stati Membri. Il-mekkaniżmu ta’ solidarjetà prestabbilit jenħtieġ li jibda jopera biss jekk l-Istat Membru li jipprovdi solidarjetà ma jkun ikkonkluda l-ebda arranġament bilaterali mal-Istat Membru li jitlob is-solidarjetà. Fil-każ ta’arranġament bilaterali bejn l-Istat Membru li jitlob is-solidarjetà u l-Istat Membru li jipprovdi solidarjetà, jenħtieġ li dak l-arranġament jipprevali u japplika bejniethom.

(87)

Jenħtieġ li l-Kummissjoni tkun tista’ timmonitorja l-applikazzjoni tal-mekkaniżmu ta’ solidarjetà prestabbilit u, jekk jitqies neċessarju, jenħtieġ li tkun tista’ tiffaċilita t-tqabbil tat-talbiet għal domanda ta’ solidarjetà. Għal dan l-għan, jenħtieġ li l-Kummissjoni tipprevedi pjattaforma interattiva, li jenħtieġ li sservi bħala mudell u tippermetti s-sottomissjoni kontinwa u f’ħin reali tat-talbiet għas-solidarjetà u l-akkoppjament tagħhom mal-volumi rispettivi disponibbli.

(88)

L-Istati Membri u l-Partijiet Kontraenti tal-Komunità tal-Enerġija jistgħu wkoll jikkonkludu arranġamenti volontarji għall-applikazzjoni ta’ miżuri ta’ solidarjetà.

(89)

Sabiex ikunu żgurati kundizzjonijiet uniformi għall-implimentazzjoni ta’ dan ir-Regolament, jenħtieġ li jingħataw setgħat ta’ implimentazzjoni lill-Kummissjoni. Jenħtieġ li dawk is-setgħat ikunu eżerċitati f’konformità mar-Regolament (UE) Nru 182/2011 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (15).

(90)

Minħabba li l-objettiv ta’ dan ir-Regolament ma jistax jinkiseb b’mod suffiċjenti mill-Istati Membri iżda jista’ pjuttost jinkiseb aħjar fil-livell tal-Unjoni, l-Unjoni tista’ tadotta miżuri f’konformità mal-prinċipju tas-sussidjarjetà kif stabbilit fl-Artikolu 5 tat-Trattat dwar l-Unjoni Ewropea. F’konformità mal-prinċipju ta’ proporzjonalità kif stabbilit f’dak l-Artikolu, dan ir-Regolament ma jmurx lil hinn minn dak li huwa meħtieġ sabiex jinkiseb dak l-objettiv,