(1)

Fil-11 ta’ Diċembru 2019, il-Kummissjoni adottat komunikazzjoni intitolata “Il-Patt Ekoloġiku Ewropew, li fasslet pjan direzzjonali li jistabbilixxi strateġija ġdida ta’ tkabbir għall-Ewropa u objettivi ambizzjużi kontra t-tibdil fil-klima u l-ħarsien tal-ambjent. F’konformità mal-objettiv li tinkiseb il-mira klimatika tal-Unjoni għall-2030 kif stabbilit fir-Regolament (UE) 2021/1119 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (4), u li tinkiseb n-newtralità klimatika fl-Unjoni sa mhux aktar tard mill-2050 b’mod effettiv u soċjalment ġust, il-Patt Ekoloġiku Ewropew ippropona Mekkaniżmu għal Tranżizzjoni Ġusta, biex jipprovdi riżorsi biex tiġi ffaċċata l-isfida tal-proċess ta’ tranżizzjoni lejn il-mira klimatika tal-Unjoni għall-2030 u l-objettiv tan-newtralità klimatika fl-Unjoni sal-2050 filwaqt li ħadd ma jitħalla jibqa’ lura. Dawk ir-reġjuni u n-nies l-iktar vulnerabbli huma dawk li l-iktar jiġu esposti għall-effetti negattivi tat-tibdil fil-klima u d-degradazzjoni ambjentali. It-tranżizzjoni lejn ekonomija newtrali għall-klima hija s-sors ta’ opportunitajiet ekonomiċi ġodda, b’potenzjal sinifikanti għall-ħolqien tal-impjiegi, b’mod partikolari f’territorji li bħalissa jiddependu fuq il-karburanti fossili. Dan jista’ jikkontribwixxi wkoll għat-titjib tas-sigurtà u r-reżiljenza tal-enerġija. Madanakollu, it-tranżizzjoni tista’ twassal ukoll għal kostijiet soċjali u ekonomiċi fuq terminu qasir f’territorji li għaddejjin minn proċess qawwi ta’ dekarbonizzazzjoni, u li diġà ddgħajfu mill-effetti ekonomiċi u soċjali ta’ tfixkil tal-kriżi tal-COVID-19.

(2)

Il-ġestjoni tat-tranżizzjoni ser teħtieġ bidliet strutturali sinifikanti kemm fil-livell nazzjonali kif ukoll f’dak reġjonali Sabiex tirnexxi, it-tranżizzjoni teħtieġ li tnaqqas l-inugwaljanzi, toħloq effett nett fuq l-impjiegi b’impjiegi ġodda ta’ kwalità għolja, u tkun ġusta u soċjalment aċċettabbli għal kulħadd, filwaqt li ssaħħaħ il-kompetittività. F’dak ir-rigward, huwa kritiku li t-territorji milquta b’mod l-aktar negattiv mit-tranżizzjoni, b’mod partikolari r-reġjuni tal-estrazzjoni tal-faħam, jistgħu jiġu appoġġati biex jiddiversifikaw u jagħtu ħajja ġdida lill-ekonomiji lokali tagħhom u joħolqu opportunitajiet ta’ impjieg sostenibbli għall-ħaddiema milquta.

(3)

Fl-14 ta’ Jannar 2020, il-Kummissjoni adottat komunikazzjoni intitolata “Il-Pjan ta’ Investiment għal Ewropa Sostenibbli - il-Pjan ta’ Investiment għall-Ewropa Sostenibbli, li fiha pproponiet Mekkaniżmu għal Tranżizzjoni Ġusta li jiffoka fuq dawk ir-reġjuni u s-setturi li huma l-aktar milquta mit-tranżizzjoni minħabba id-dipendenza tagħhom fuq il-karburanti fossili, bħall-faħam, il-pit u x-shale bituminuż, jew id-dipendenza tagħhom fuq proċessi industrijali b’emissjonijiet għoljin ta’ gassijiet b’effett ta’ serra, iżda għandhom kapaċità inqas li jiffinanzjaw l-investimenti meħtieġa. Il-ħolqien ta’ Mekkaniżmu għal Tranżizzjoni Ġusta ġie affermat ukoll mill-konklużjonijiet tal-Kunsill Ewropew tal-21 ta’ Lulju 2020. Il-Mekkaniżmu għal Tranżizzjoni Ġusta (JTF) jikkonsisti minn tliet pilastri: Fond għal Tranżizzjoni Ġusta implimentat taħt ġestjoni kondiviża, Skema ddedikata ta’ Tranżizzjoni Ġusta taħt InvestEU, u faċilità ta’ self għas-settur pubbliku biex jiġu mmobilizzati investimenti addizzjonali għar-reġjuni kkonċernati. Dawk it-tliet pilastri jipprovdu appoġġ komplementari lil dawk ir-reġjuni, bil-ħsieb li titrawwem it-tranżizzjoni lejn ekonomija newtrali għall-klima sal-2050.

(4)

Għall-ipprogrammar u l-implimentazzjoni aħjar tal-JTF, għandhom jiġu stabbiliti pjanijiet ta’ tranżizzjoni ġusti, li jistabbilixxu l-passi ewlenin u l-iskeda ta’ żmien tal-proċess ta’ tranżizzjoni u li jidentifikaw it-territorji li huma l-aktar milquta b’mod negattiv mit-tranżizzjoni lejn ekonomija newtrali għall-klima u li għandhom inqas kapaċità li jindirizzaw l-isfidi ta’ tranżizzjoni. Il-pjanijiet territorjali għal tranżizzjoni ġusta għandhom jitħejjew flimkien mal-awtoritajiet lokali u reġjonali rilevanti u jinvolvu l-imsieħba rilevanti kollha skont l-Artikolu 8 tar-Regolament (UE) 2021/1060 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (5). Dawn jistgħu jiġu emendati, flimkien mal-programmi korrispondenti appoġġati mill-JTF, f’konformità mal-Artikolu 24 ta’ dak ir-Regolament, biex jinkludu territorji ġodda li jkunu affettwati serjament mit-tranżizzjoni b’mod li ma kienx antiċipat fil-mument tal-adozzjoni inizjali tagħhom.

(5)

Jenħtieġ li tiġi stabbilita faċilità ta’ self għas-settur pubbliku (il-“Faċilità”). Din tikkostitwixxi t-tielet pilastru tal-Mekkaniżmu għal Tranżizzjoni Ġusta, li għandu l-għan li jappoġġa l-investimenti mill-entitajiet tas-settur pubbliku, minħabba r-rwol ewlieni tas-settur pubbliku fl-indirizzar tal-fallimenti tas-suq. Tali investimenti jenħtieġ li jilħqu l-ħtiġijiet ta’ żvilupp li jirriżultaw minn sfidi ta’ tranżizzjoni deskritti fil-pjanijiet ta’ tranżizzjoni territorjali ġusta li ġew approvati mill-Kummissjoni. L-attivitajiet previsti għal appoġġ taħt il-Faċilità jenħtieġ li jkunu konsistenti ma’, u jenħtieġ li jikkumplimentaw, l-attivitajiet appoġġati skont iż-żewġ pilastri l-oħra tal-Mekkaniżmu għal Tranżizzjoni Ġusta. Sabiex id-durata tagħha tkun allinjata mal-perijodu tal-qafas finanzjarju pluriennali mill-1 ta’ Jannar 2021 sal-31 ta’ Diċembru 2027 (il-“QFP 2021-2027”) stabbilit fir-Regolament tal-Kunsill (UE, Euratom) 2020/2093 (6), jenħtieġ li l-Faċilità tiġi stabbilita għal perijodu ta’ seba’ snin.

(6)

Sabiex jissaħħu l-koeżjoni u d-diversifikazzjoni ekonomika tat-territorji milquta mit-tranżizzjoni, il-Faċilità jenħtieġ li tkopri firxa wiesgħa ta’ investimenti sostenibbli, diment li tali investimenti jikkontribwixxu biex jintlaħqu l-ħtiġijiet ta’ żvilupp ta’ dawn it-territorji ikkawżati mit-tranżizzjoni lejn il-mira klimatika tal-Unjoni għall-2030, kif stabbilit fir-Regolament (UE) 2021/1119 u n-newtralità klimatika tal-Unjoni sa mhux aktar tard mill-2050, kif deskritt fil-pjanijiet għal tranżizzjoni territorjali ġusta. Sabiex tittejjeb l-effettività tal-Faċilità, jenħtieġ li hija tkun tista’ tappoġġa proġetti eliġibbli li bdew l-istadju ta’ implimentazzjoni tagħhom qabel is-sottomissjoni tal-applikazzjoni minn benefiċjarji lill-Faċilità. Jenħtieġ li l-Faċilità ma tappoġġax investimenti li jkopru xi waħda mill-attivitajiet eskluża taħt l-Artikolu 9 tar-Regolament (UE) 2021/1056 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (7), iżda jistgħu jappoġġaw investimenti fl-enerġija rinnovabbli ul-mobbiltà ekoloġika u sostenibbli, inkluż il-promozzjoni tal-idroġenu ekoloġiku, f’networks effiċjenti tat-tisħin distrettwali, fir-riċerka pubblika, fid-diġitalizzazzjoni, fl-infrastruttura ambjentali għall-ġestjoni intelliġenti tal-iskart u tal-ilma, u jistgħu jappoġġaw l-enerġija sostenibbli, l-effiċjenza enerġetika u l-miżuri ta’ integrazzjoni, inkluż ir-rinnovazzjonijiet u l-konverżjonijiet tal-bini, it-tiġdid u r-riġenerazzjoni urbani, it-tranżizzjoni lejn ekonomija ċirkolari, ir-restawr u d-dekontaminazzjoni tal-art u tal-ekosistema, filwaqt li jitqies il-prinċipju ta’ “min iniġġes iħallas”, il-bijodiversità, kif ukoll it-taħriġ ta’ aġġornament u t-taħriġ mill-ġdid, taħriġ u infrastruttura soċjali, inkluż il-faċilitajiet ta’ kura u l-akkomodazzjoni soċjali.

(7)

L-iżviluppi fl-infrastruttura jistgħu jinkludu wkoll proġetti u soluzzjonijiet transfruntiera li jwasslu għal reżiljenza mtejba li jifilħu għal diżastri ekoloġiċi, b’mod partikolari dawk aċċentwati mit-tibdil fil-klima. Approċċ ta’ investiment komprensiv jenħtieġ li jkun preferut, b’mod partikolari għal territorji bi bżonnijiet importanti ta’ tranżizzjoni. L-investimenti f’setturi oħra jistgħu jiġu appoġġati wkoll jekk ikunu konsistenti mal-pjanijiet ta’ tranżizzjoni territorjali ġusta approvati. Billi tappoġġa investimenti li ma jiġġenerawx biżżejjed flussi ta’ dħul biex ikopru l-kostijiet tal-investiment tagħhom, il-Faċilità jenħtieġ li jkollha l-għan li tipprovdi lill-entitajiet tas-settur pubbliku riżorsi addizzjonali meħtieġa biex jindirizzaw l-isfidi territorjali, soċjali, ekonomiċi u ambjentali li ser jirriżultaw mill-aġġustament għat-tranżizzjoni. Sabiex tgħin fl-identifikazzjoni ta’ investimenti li huma eliġibbli taħt il-Faċilità u li għandhom impatt ambjentali pożittiv għoli, inkluż fir-rigward tal-bijodiversità, jenħtieġ li l-Kummissjoni tqis, meta twettaq l-evalwazzjoni tal-Faċilità, it-tassonomija tal-UE dwar attivitajiet ekonomiċi ambjentalment sostenibbli. Jenħtieġ li s-sħab finanzjarji kollha jużaw, fejn applikabbli, it-tassonomija tal-UE dwar attivitajiet ekonomiċi ambjentalment sostenibbli, inkluż il-prinċipju “tagħmilx ħsara sinifikanti”, biex jipprevedu għat-trasparenza fir-rigward ta’ proġetti sostenibbli.

(8)

Ir-rispett għad-drittijiet fundamentali u l-konformità mal-Karta tad-Drittijiet Fundamentali tal-Unjoni Ewropea, u b’mod partikolari, l-ugwaljanza bejn is-sessi, jenħtieġ li jiġu żgurati, kif xieraq, matul it-tħejjija, l-evalwazzjoni, l-implimentazzjoni u l-monitoraġġ tal-proġetti eliġibbli taħt il-Faċilità. Bl-istess mod, jenħtieġ li l-benefiċjarji u l-Kummissjoni jevitaw ukoll kwalunkwe diskriminazzjoni abbażi ta’ ġeneru, ta’ oriġini razzjali jew etnika, ta’ reliġjon jew twemmin, ta’ diżabbiltà, ta’ età jew ta’ orjentazzjoni sesswali matul l-implimentazzjoni tal-Faċilità. L-objettivi tal-Faċilità jenħtieġ li jiġu segwiti skont l-Għanijiet ta’ Żvilupp Sostenibbli tan-Nazzjonijiet Uniti, il-Pilastru Ewropew tad-Drittijiet Soċjali, il-prinċipju ta’ min iniġġes iħallas, il-Ftehim ta’ Pariġi adottat taħt il-Konvenzjoni Qafas tan-Nazzjonijiet Uniti dwar it-Tibdil fil-Klima (8) (il-“Ftehim ta’ Pariġi”) u l-prinċipju “la tagħmilx ħsara sinifikanti”.

(9)

Ir-regoli finanzjarji orizzontali adottati mill-Parlament Ewropew u mill-Kunsill abbażi tal-Artikolu 322 tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea (TFUE) japplikaw għal dan ir-Regolament. Dawk ir-regoli huma stipulati fir-Regolament (UE, Euratom) 2018/1046 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (9) (ir-“Regolament Finanzjarju”) u jiddeterminaw b’mod partikolari l-proċedura għall-istabbiliment u l-implimentazzjoni tal-baġit permezz tal-għotjiet, premjijiet, akkwist, ġestjoni indiretta, strumenti finanzjarji, garanziji baġitarji, assistenza finanzjarja u r-rimborż ta’ esperti esterni, u jipprovdu għal verifiki dwar ir-responsabbiltà tal-atturi finanzjarji. Ir-regoli adottati abbażi tal-Artikolu 322 TFUE jinkludu wkoll reġim ġenerali ta’ kundizzjonalità għall-protezzjoni tal-baġit tal-Unjoni.

(10)

Jenħtieġ li l-Faċilità tipprovdi appoġġ fil-forma ta’ għotjiet ipprovduti mill-Unjoni flimkien ma’ self ipprovdut minn sieħeb finanzjarju f’konformità mar-regoli, il-politiki u l-proċeduri ta’ self tagħha Il-pakkett finanzjarju għall-komponent tal-għotja, implimentat mill-Kummissjoni b’ġestjoni diretta jenħtieġ li jieħu l-forma ta’ finanzjament mhux marbut mal-kostijiet, f’konformità mal-Artikolu 125 tar-Regolament Finanzjarju. Dik il-forma ta’ finanzjament jenħtieġ li tgħin biex il-promoturi tal-proġetti jkunu jistgħu jipparteċipaw u jikkontribwixxu għall-kisba tal-objettivi tal-Faċilità b’mod effiċjenti meta mqabbla mad-daqs tas-self. Il-komponent tas-self jenħtieġ li jiġi pprovdut mill-Bank Ewropew tal-Investiment (il-BEI). Għandu jkun possibbli li l-Faċilità tiġi estiża biex sħab finanzjarji oħra jkunu jistgħu jipprovdu l-komponent ta’ self, fejn isiru disponibbli riżorsi addizzjonali għall-komponent ta’ għotja jew fejn ikun meħtieġ għall-implimentazzjoni korretta tal-Faċilità. F’tali każijiet, jenħtieġ li l-Kummissjoni tinforma lill-Istati Membri u lill-Parlament Ewropew dwar l-intenzjoni li testendi l-Faċilità u tagħżel sħab finanzjarji addizzjonali, filwaqt li tqis il-kapaċità tagħhom li jissodisfaw l-objettivi tal-Faċilità, li jikkontribwixxu r-riżorsi proprji tagħhom u li jiżguraw kopertura ġeografika xierqa.

(11)

Jenħtieġ li jiġu ffirmati ftehimiet amministrattivi bejn il-Kummissjoni u s-sħab finanzjarji. Dawk il-ftehimiet jenħtieġ li jistabbilixxu l-arranġamenti ta’ implimentazzjoni għall-evalwazzjoni u l-monitoraġġ ta’ proġetti, kif ukoll id-drittijiet u l-obbligi rispettivi ta’ kull parti, inkluż l-arranġamenti dettaljati tal-awditi, ta’ rappurtar u ta’ komunikazzjoni. Jenħtieġ li l-arranġamenti ta’ komunikazzjoni jinkludu, b’mod partikolari, l-obbligu li tiġi ppubblikata informazzjoni għal kull proġett jew skema ta’ self individwali li tirċievi appoġġ taħt il-Faċilità.

(12)

Billi tindirizza l-ħtiġijiet ta’ investiment tat-territorji l-aktar milquta b’mod negattiv mit-tranżizzjoni lejn ekonomija newtrali għall-klima, jenħtieġ li l-Faċilità tipprovdi kontribut ewlieni biex jiġu integrati l-azzjonijiet klimatiċi. Ir-riżorsi mill-komponent tal-għotja tal-Faċilità għalhekk ser jikkontribwixxu biex jintlaħqu l-objettivi klimatiċi bl-istess mod bħall-JTF.

(13)

EUR 250 000 000 tal-komponent tal-għotja tal-Faċilità jenħtieġ li jiġu ffinanzjati mill-baġit tal-Unjoni f’konformità mar-Regolament (UE, Euratom) 2020/2093 u jenħtieġ li jikkostitwixxi l-ammont primarju ta’ referenza, skont it-tifsira tal-punt 18 tal-Ftehim Interistituzzjonali tas-16 ta’ Diċembru 2020 bejn il-Parlament Ewropew, il-Kunsill tal-Unjoni Ewropea u l-Kummissjoni Ewropea dwar id-dixxiplina baġitarja, dwar il-kooperazzjoni f’materji marbuta mal-baġit u dwar l-amministrazzjoni finanzjarja tajba, kif ukoll dwar riżorsi proprji ġodda, inkluż pjan direzzjonali lejn l-introduzzjoni ta’ riżorsi proprji ġodda (10), għall-Parlament Ewropew u l-Kunsill matul il-proċedura baġitarja annwali.

(14)

EUR 275 000 000 tal-komponent tal-għotja tal-Faċilità jenħtieġ li jiġi ffinanzjat permezz ta’ ħlasijiet lura li ġejjin mill-istrumenti finanzjarji stabbiliti taħt il-programmi elenkati fl-Anness I ta’ dan ir-Regolament. Dan id-dħul joriġina minn programmi mitmuma indipendenti mill-Faċilità u jenħtieġ li jitqies bħala dħul assenjat estern b’deroga mill-punt (f) tal-Artikolu 21(3) tar-Regolament Finanzjarju abbażi tal-Artikolu 322(1) TFUE.

(15)

EUR 1 000 000 000 tal-komponent tal-għotja tal-Faċilità jenħtieġ li jiġu ffinanzjati minn eċċess prevedibbli tal-proviżjonament għall-garanzija tal-UE stabbilita bir-Regolament (UE) 2015/1017 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (11). Għalhekk, jenħtieġ li ssir deroga mill-punt (a) tal-Artikolu 213(4) tar-Regolament Finanzjarju, li jipprevedi obbligu għal kwalunkwe eċċess ta’ provvedimenti għal garanzija baġitarja li għandu jiġi rritornat lill-baġit, sabiex dak l-eċċess jiġi assenjat lill-Faċilità. Dak id-dħul assenjat jenħtieġ li jitqies bħala dħul assenjat estern b’deroga mill-punt (f) tal-Artikolu 21(3) tar-Regolament Finanzjarju abbażi tal-Artikolu 322(1) TFUE.

(16)

F’konformità mal-punt (c) tal-Artikolu 12(4) tar-Regolament Finanzjarju, l-approprjazzjonijiet li jikkorrispondu għad-dħul assenjat estern jistgħu awtomatikament jiġu trasferiti għall-programm jew azzjoni suċċessivi. Dik id-dispożizzjoni tippermetti t-tqabbil tal-iskeda pluriennali tad-dħul assenjat mal-perkors ta’ implimentazzjoni tal-proġetti ffinanzjati mill-Faċilità.

(17)

Jenħtieġ li jiġu previsti wkoll riżorsi għall-appoġġ konsultattiv sabiex jiġu promossi t-tħejjija, l-iżvilupp u l-implimentazzjoni ta’ proġetti eliġibbli, u t-tħejjija bikrija ta’ proġetti qabel is-sottomissjoni tal-applikazzjoni mill-benefiċjarju għall-Faċilità. Sehem minn dawk ir-riżorsi jenħtieġ li jiġi ddedikat għall-appoġġ tal-kapaċità endoġena tal-benefiċjarji biex tiġi żgurata s-sostenibbiltà tal-proġetti eliġibbli.

(18)

Sabiex jiġi żgurat li l-Istati Membri kollha jkunu jistgħu jibbenefikaw mill-komponent tal-għotjiet, jenħtieġ li jiġi stabbilit mekkaniżmu biex jalloka minn qabel l-ishma nazzjonali matul l-ewwel stadju, kif stabbilit fl-Anness I għar-Regolament (UE) 2021/1056. Madankollu, sabiex dak l-objettiv jiġi rrikonċiljat mal-ħtieġa li jiġi ottimizzat l-impatt ekonomiku tal-Faċilità u l-implimentazzjoni tagħha, tali ishma nazzjonali jenħtieġ li ma jiġux allokati minn qabel għall-perijodu wara l-31 ta’ Diċembru 2025. Minn hemm ’il quddiem, ir-riżorsi disponibbli li jifdal għall-komponent tal-għotja jenħtieġ li jiġu pprovduti mingħajr ebda sehem nazzjonali allokat minn qabel u fuq bażi kompetittiva fil-livell tal-Unjoni, filwaqt li tiġi żgurata l-prevedibbiltà għall-investiment u jiġi segwit approċċ ta’ konverġenza reġjonali u bbażat fuq il-ħtiġijiet.

(19)

Il-kondizzjonijiet tal-eliġibbiltà u l-kriterji tal-għoti jenħtieġ li jiġu stabbiliti fil-programm ta’ ħidma u fis-sejħa għall-proposti. Dawk il-kondizzjonijiet ta’ eliġibbiltà u l-kriterji tal-għoti jenħtieġ li jqisu r-rilevanza tal-proġett fil-kuntest tal-ħtiġijiet tal-iżvilupp deskritti fil-pjanijiet ta’ tranżizzjoni territorjali ġusta, l-objettiv ġenerali tal-promozzjoni tal-konverġenza reġjonali u territorjali u s-sinifikat tal-komponent tal-għotja għall-vijabbiltà tal-proġett. Jenħtieġ ukoll li l-programmi ta’ ħidma jistabbilixxu kriterji tal-għoti għal każijiet fejn ir-riżorsi ma jkunux biżżejjed biex jappoġġaw proġetti eliġibbli. Jenħtieġ li tingħata prijorità lil proġetti li jinsabu f’reġjuni inqas żviluppati, lil proġetti li jikkontribwixxu direttament għall-kisba tal-miri klimatiċi tal-Unjoni u proġetti promossi minn entitajiet tas-settur pubbliku li jkunu adottaw pjanijiet ta’ dekarbonizzazzjoni b’din il-ġerarkija korrispondenti ta’ kriterji, fejn applikabbli. L-Appoġġ tal-Unjoni mogħti taħt il-Faċilità jenħtieġ li b’hekk isir disponibbli biss lill-Istati Membri li għandhom b’mill-inqas pjan wieħed ta’ tranżizzjoni ġusta approvat. Il-programm ta’ ħidma u s-sejħiet għal proposti jenħtieġ li jqisu wkoll il-pjanijiet ta’ tranżizzjoni territorjali ippreżentati mill-Istati Membri biex jiżguraw li tiġi żgurata l-koerenza fost il-pilastri differenti tal-mekkaniżmu. Sabiex jiġi ottimizzat l-impatt tal-Faċilità, jenħtieġ li proġetti individwali appoġġati taħt il-Faċilità ma jirċievux appoġġ minn programmi oħra tal-Unjoni, ħlief fir-rigward tat-tħejjija tal-proġetti.Madanakollu, għal operazzjonijiet magħmula minn proġetti separati identifikabbli, dawk il-proġetti jistgħu jiġu appoġġati minn programmi differenti tal-Unjoni, f’konformità mar-regoli ta’ eliġibbiltà applikabbli.

(20)

Sabiex tiġi ottimizzata l-effettività tal-assistenza tal-Unjoni u tiġi evitata s-sostituzzjoni ta’ appoġġ u investiment potenzjali minn riżorsi alternattivi, l-appoġġ taħt il-Faċilità jenħtieġ li jiġi pprovdut biss lil proġetti li ma jiġġenerawx flussi suffiċjenti ta’ dħul biex ikopru l-kostijiet tal-investiment tagħhom. Jenħtieġ li dak id-dħul jikkorrispondi għal dħul, għajr trasferimenti baġitarji, li huma ġġenerati direttament mill-attivitajiet imwettqa mill-proġett, bħal bejgħ, tariffi jew ħlasijiet għall-użu tat-triq u tfaddil inkrementali ġġenerat permezz tat-titjib tal-assi eżistenti.

(21)

Peress li l-komponent tal-għotja jenħtieġ li jqis il-ħtiġijiet ta’ żvilupp diverġenti tar-reġjuni madwar l-Istati Membri, tali appoġġ għandu jiġi aġġustat, favur reġjuni inqas żviluppati. Meta wieħed iqis il-fatt li l-entitajiet tas-settur pubbliku f’reġjuni inqas żviluppati ġeneralment jesperjenzaw inqas kapaċità ta’ investiment pubbliku, ir-rati tal-għotja applikati għal self ipprovdut lil tali entitajiet jenħtieġ li jkunu komparattivament ogħla.

(22)

Sabiex tiġi żgurata implimentazzjoni effettiva tal-Faċilità, jista’ jkun meħtieġ li jingħata appoġġ konsultattiv għat-tħejjija, l-iżvilupp u l-implimentazzjoni ta’ proġetti. Jenħtieġ li tali appoġġ jiġi pprovdut permezz taċ-Ċentru tal-Konsulenza tal-InvestEU għal proġetti eliġibbli u għat-tħejjija ta’ proġetti qabel is-sottomissjoni tal-applikazzjonijiet, filwaqt li tingħata attenzjoni partikolari lill-benefiċjarji li għandhom kapaċità amministrattiva aktar baxxa jew li jinsabu f’reġjuni inqas żviluppati. Jenħtieġ li jkun possibbli wkoll li tali appoġġ jingħata taħt programmi oħra tal-Unjoni.

(23)

Sabiex tkejjel l-effettività tal-Faċilità, il-kapaċità tagħha li tilħaq l-objettivi tagħha u tappoġġa t-tħejjija tal-estensjoni possibbli tagħha lil hinn mill-2027, jenħtieġ li l-Kummissjoni twettaq evalwazzjonijiet interim u finali, inkluż valutazzjoni tal-possibbiltà li jiġu adottati dispożizzjonijiet dwar il-valutazzjoni tal-impatt fir-rigward tas-sessi, jekk ikun xieraq, u jenħtieġ li tippreżenta r-rapporti ta’ evalwazzjoni lill-Parlament Ewropew u lill-Kunsill. Skont il-paragrafi 22 u 23 tal-Ftehim Interistituzzjonali tat-13 ta’ April 2016 dwar it-Tfassil Aħjar tal-Liġijiet (12), jenħtieġ li l-Faċilità tiġi evalwata abbażi tal-informazzjoni miġbura f’konformità ma’ rekwiżiti speċifiċi ta’ monitoraġġ, filwaqt li jiġi evitat piż amministrattiv, b’mod partikolari fuq l-Istati Membri, kif ukoll ir-regolamentazzjoni żejda.

(24)

Sabiex titħaffef l-implimentazzjoni u biex jiġi żgurat li r-riżorsi jintużaw fil-ħin, jenħtieġ li dan ir-Regolament jistabbilixxi salvagwardji speċifiċi li għandhom jiġu inklużi fil-ftehimiet ta’ għotja. Fid-dawl ta’ dak l-objettiv, il-Kummissjoni, skont il-prinċipju tal-proporzjonalità, jenħtieġ li tkun tista’ tnaqqas jew ittemm kwalunkwe appoġġ tal-Unjoni f’każijiet fejn hemm nuqqas serju ta’ progress fl-implimentazzjoni tal-proġett. Ir-Regolament Finanzjarju japplika għall-Faċilità. Sabiex tiġi żgurata l-koerenza fl-implimentazzjoni ta’ programmi ta’ finanzjament tal-Unjoni, jenħtieġ li r-Regolament Finanzjarju japplika għall-komponent tal-għotja u għar-riżorsi għall-appoġġ konsultattiv ipprovdut taħt il-Faċilità.

(25)

F’konformità mar-Regolament Finanzjarju, ir-Regolament (UE, Euratom) Nru 883/2013 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (13) u r-Regolamenti tal-Kunsill (KE, Euratom) Nru 2988/95 (14), (Euratom, KE) Nru 2185/96 (15) u (UE) 2017/1939 (16), l-interessi finanzjarji tal-Unjoni jridu jiġu protetti permezz ta’ miżuri proporzjonati, inkluż miżuri relatati mal-prevenzjoni, is-sejbien, il-korrezzjoni u l-investigazzjoni ta’ irregolaritajiet, inkluż frodi, mal-irkupru ta’ fondi mitlufa, imħallsa bi żball jew użati b’mod mhux korrett, u, fejn xieraq, mal-impożizzjoni ta’ penali amministrattivi. B’mod partikolari, f’konformità mar-Regolamenti (UE, Euratom) Nru 2185/96 u (UE, Euratom) Nru 883/2013, l-Uffiċċju Ewropew Kontra l-Frodi (OLAF) għandu s-setgħa li jwettaq investigazzjonijiet amministrattivi, inkluż kontrolli u spezzjonijiet fuq il-post, bil-għan li jiġi stabbilit jekk kienx hemm frodi, korruzzjoni jew kwalunkwe attività illegali oħra li taffettwa l-interessi finanzjarji tal-Unjoni. L-Uffiċċju tal-Prosekutur Pubbliku Ewropew (UPPE) għandu s-setgħa, skont ir-Regolament (UE) 2017/1939, li jinvestiga u jressaq għall-prosekuzzjoni reati kriminali li jaffettwaw l-interessi finanzjarji tal-Unjoni, kif previst fid-Direttiva (UE) 2017/1371 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (17). F’konformità mar-Regolament Finanzjarju, kwalunkwe persuna jew entità li tirċievi fondi mill-Unjoni trid tikkoopera bis-sħiħ fil-protezzjoni tal-interessi personali tal-Unjoni, tagħti d-drittijiet u l-aċċess neċessarji lill-Kummissjoni, lill-OLAF, lill-Qorti tal-Awdituri u, fir-rigward ta’ dawk l-Istati Membri li jipparteċipaw fil-kooperazzjoni msaħħa skont ir-Regolament (UE) 2017/1939, lill-UPPE u tiżgura li kwalunkwe terza persuna involuta fl-implimentazzjoni tal-fondi tal-Unjoni tagħti drittijiet ekwivalenti.

(26)

Sabiex jiġu emendati ċerti elementi mhux essenzjali ta’ dan ir-Regolament, jenħtieġ li tiġi delegata lill-Kummissjoni s-setgħa li tadotta atti skont l-Artikolu 290 tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea fir-rigward tal-indikaturi ewlenin tal-prestazzjoni għall-monitoraġġ tal-implimentazzjoni u l-progress tal-Faċilità. Huwa partikolarment importanti li l-Kummissjoni twettaq konsultazzjonijiet xierqa matul ix-xogħol tagħha ta’ tħejjija, ukoll fil-livell ta’ esperti, u li dawk il-konsultazzjonijiet jiġu mwettqa f’konformità mal-prinċipji stipulati fil-Ftehim Interistituzzjonali tat-13 ta’ April 2016 dwar it-Tfassil Aħjar tal-Liġijiet. B’mod partikolari, biex tiġi żgurata parteċipazzjoni ugwali fit-tħejjija ta’ atti delegati, il-Parlament Ewropew u l-Kunsill jirċievu d-dokumenti kollha fl-istess ħin li jirċevuhom l-esperti tal-Istati Membri, u l-esperti tagħhom ikollhom aċċess sistematiku għal-laqgħat tal-gruppi tal-esperti tal-Kummissjoni li jittrattaw it-tħejjija ta’ atti delegati.

(27)

Sabiex ikunu żgurati kundizzjonijiet uniformi għall-implimentazzjoni ta’ dan ir-Regolament, jenħtieġ li jingħataw setgħat ta’ implimentazzjoni lill-Kummissjoni fir-rigward tal-programmi ta’ ħidma u l-kondizzjonijiet u l-proċeduri għall-għażla ta’ sħab finanzjarji minbarra l-BEI. Jenħtieġ li dawk is-setgħat ikunu eżerċitati f’konformità mar-Regolament (UE) Nru 182/2011 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (18).

(28)

Minħabba li l-għan ta’ dan ir-Regolament, jiġifieri li t-territorji li huma l-aktar milquta b’mod negattiv mit-tranżizzjoni jibbenefikaw billi jiġu indirizzati l-ħtiġijiet tal-iżvilupp korrispondenti permezz tal-ingranaġġ tal-investiment pubbliku, ma jistax jinkiseb b’mod suffiċjenti mill-Istati Membri waħedhom, minħabba d-diffikultajiet li l-entitajiet tas-settur pubbliku għandhom biex jappoġġaw l-investimenti li ma jiġġenerawx biżżejjed flussi ta’ dħul biex ikopru l-kostijiet tal-investiment tagħhom, iżda jistgħu pjuttost, minħabba l-ħtieġa għal qafas ta’ implimentazzjoni koerenti taħt ġestjoni diretta, jinkisbu aħjar fil-livell tal-Unjoni, l-Unjoni tista’ tadotta miżuri, f’konformità mal-prinċipju ta’ sussidjarjetà kif stabbilit fl-Artikolu 5 tat-Trattat dwar l-Unjoni Ewropea. F’konformità mal-prinċipju ta’ proporzjonalità kif stabbilit f’dak l-Artikolu, dan ir-Regolament ma jmurx lil hinn minn dak li huwa meħtieġ sabiex jinkiseb dak l-għan,