12.2.2009   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

L 41/17

(1)

Billi r-Regolament tal-Kummissjoni (Euratom) Nru 302/2005 tat-8 ta’ Frar 2005 dwar l-applikazzjoni ta’ salvagwardji tal-Euratom (1) iddefinixxa n-natura u l-firxa tar-rekwiżiti stipulati fl-Artikolu 79 tat-Trattat tal-Euratom sabiex dawn jippermettu ġustifikazzjoni tal-minerali, materjali tas-sors u materjali fissili speċjali użati jew prodotti.

(2)

Billi l-Artikolu 7 tar-Regolament (Euratom) Nru 302/2005 jeħtieġ li l-operaturi nukleari jżommu sistema ta’ kontabilità u kontroll għall-materjali nukleari, u jistipula xi rekwiżiti għal sistema bħal din.

(3)

Billi d-dokument ta’ ħidma tal-Kummissjoni intitolat “Implimentazzjoni tas-Salvagwardji tat-Trattat tal-Euratom” (IETS) (2), jinkludi l-ħtieġa li l-Kummissjoni tfassal qafas ta’ referenza għal sistemi ta’ kontabilità u kontroll ta’ kwalità għolja għall-materjal nukleari (NMAC). Huwa jiddikjara wkoll li l-verifika tas-sistemi NMAC tal-operaturi nukleari se tkun waħda mill-attivitajiet superviżorji tal-Kummissjoni.

(4)

Billi l-Assoċjazzjoni Ewropea għar-Riċerka u l-Iżvilupp ta’ Salvagwardji (ESARDA) fl-2007 ppreżentat Linja Gwida għal Prattika Tajba fis-Sistemi ta’ Kontabilità u Kontroll tal-Materjali Nukleari li tittratta l-elementi tas-sistema NMAC li jistgħu jiġu verifikati u l-kriterji possibbli biex tiġi indikata prestazzjoni ta’ kwalità f’kull wieħed minn dawn l-elementi.

1.

“Konteniment” huwa karatteristika strutturali ta’ faċilità, kontenitur jew apparat li tintuża biex tistabbilixxi l-integrità fiżika ta’ żona jew oġġett (inklużi tagħmir jew dejta dwar salvagwardji) u biex tinżamm il-kontinwità tal-għerf taż-żona jew tal-oġġett billi jiġi impedut l-aċċess mhux individwat għal, jew il-moviment ta’ materjal nukleari jew materjal ieħor, jew l-interferenza mal-oġġetti kontenuti. Eżempji huma l-ħitan ta’ kamra għall-ħażna jew ta’ pixxina għall-ħażna, il-fliexken tat-trasport u l-kontenituri għall-ħżin.

2.

“Azzjoni korrettiva” tfisser azzjoni biex tiġi eliminata l-kawża ta’ diskrepanza, anomalija jew sitwazzjoni oħra mhux mixtieqa fin-NMAC. Azzjoni korrettiva tittieħed biex jiġi evitat is-seħħ mill-ġdid tal-istess nuqqas. Hemm differenza bejn korrezzjoni u azzjoni korrettiva.

3.

“Ipproċessar tad-dejta” huwa l-kollegament bejn il-ħolqien tar-riżultati tal-kejl u d-dejta għall-ittraċċar tal-materjali u l-produzzjoni ta’ firxa ta’ rapporti regolatorji, dokumenti li jsostnu l-verifika tal-Euratom u dokumenti ta’ ħidma interni marbuta mal-ittraċċar tal-materjali mill-faċilità nfisha.

4.

“Kontroll tal-inventarju” mill-operatur nukleari huwa programm ta’ kontroll tal-kwalità immirat sabiex jiżgura qbil bejn ir-rekords u s-sitwazzjoni fiżika f’ħin xieraq. Il-kontroll tal-inventarju għandu jinkludi s-soluzzjoni u r-rappurtar tad-diskrepanzi misjuba kif ukoll ir-rikonċiljazzjoni ma’ kontijiet lokali u kontijiet ċentrali oħra.

5.

Il-“Lista tal-Oġġetti fl-Inventarju” (LII) hija lista sħiħa ta’ oġġetti ta’ materjal nukleari (NM) f’żona ta’ bilanċ materjali (MBA) jew post speċifikat fi ħdan l-MBA prodotta b’riżultat tal-applikazzjoni ta’ proċedura ta’ installazzjoni. Il-lista tista’ tinkludi materjal li huwa mmaniġġat bħala lott. Il-lista għandha tinkludi l-identitajiet u l-postijiet tal-oġġetti jew il-lottijiet. Il-valuri tal-massa u karatteristiċi oħra tal-oġġetti jew lottijiet għandhom ikunu jistgħu jiġu traċċati.

6.

“Test tal-bilanċ materjali” ifisser il-metodu li bih jitkejjel il-valur tal-bilanċ materjali; billi tiġi kkunsidrata l-istima ġustifikata tal-inċertezza tal-kejl, it-test tal-bilanċ għandu jiddeċiedi jekk il-bilanċ huwiex aċċettabbli jew le.

7.

“Diskrepanza fil-bilanċ materjali” tfisser valur ta’ bilanċ materjali li mhuwiex aċċettat mit-test tal-bilanċ materjali.

8.

“Kejl” tfisser l-attività biex tiġi stabbilita l-kwantità u l-karatterizzazzjoni tal-materjal nukleari indikat.

9.

“Kontabilità u kontroll tal-materjal nukleari” (NMAC) tfisser l-attivitajiet kollha f’installazzjoni nukleari dwar il-kontabilità u l-kontroll ta’ materjal nukleari, fosthom l-istabbiliment u l-ipproċessar tad-dejta u r-rappurtar lill-Kummissjoni.

10.

“Diskrepanza fin-NMAC” tfisser kull diskrepanza bejn biċċtejn informazzjoni jew aktar dwar NMAC (eż. rekords) meta din id-diskrepanza ma tkunx tista’ tiġi ġġustifikata wara li tiġi kkunsidrata varjazzjoni leġittima fil-kejl jew stima leġittima tal-inċertezza. Id-diskrepanzi fin-NMAC jinkludu diskrepanzi fil-kejl, diskrepanzi fil-bilanċ materjali u diskrepanzi fil-kontroll tal-materjal nukleari.

11.

“Anomalija fin-NMAC” hija diskrepanza fin-NMAC jew sensiela ta’ diskrepanzi li huma konsistenti man-nuqqas jew kisba ta’ ammont sinifikanti ta’ materjal nukleari. Anomalija fin-NMAC tista’ tinstab waqt investigazzjoni ta’ diskrepanzi fin-NMAC ta’ kwalunkwe tip.

12.

“Diskrepanza fil-kontroll ta’ materjal nukleari” tfisser nuqqas ta’ konformità fl-identifikazzjoni jew fil-post ta’ materjal nukleari.

13.

“Traċċar ta’ materjal nukleari” tfisser id-dokumentazzjoni tal-identifikazzjoni, il-movimenti, il-post u l-karatteristiċi bażiċi ta’ kull oġġett ta’ materjal nukleari fl-MBA. B’mod partikolari, l-ittraċċar jinkludi rekords operattivi li huma l-bażi għal tqegħid mill-ġdid f’lottijiet, kejl ġdid, id-differenza bejn min jibgħat u min jirċievi u d-dikjarazzjonijiet dwar tibdil fil-kategorija.

14.

“Operatur nukleari” tfisser persuna jew impriża li tistabbilixxi jew topera installazzjoni għall-produzzjoni, is-separazzjoni, l-ipproċessar mill-ġdid, il-ħażna jew użu ieħor ta’ materjal tas-sors jew materjal fissili speċjali. It-terminu jintuża wkoll biex jirreferi għall-organizzazzjoni li finalment hija responsabbli għall-konformità tan-NMAC mar-Regolament (Euratom) Nru 302/2005.

15.

“Indikatur tal-prestazzjoni” jfisser indikatur ewlieni tal-livell miksub minn individwu, tim, organizzazzjoni, jew azzjoni.

16.

“Twettiq tal-Inventarju Fiżiku” (PIT) ifisser il-proċess li bih tiġi prodotta lista kompleta tal-oġġetti ta’ materjal nukleari għall-MBA bħala bażi li biha tkun tista’ ssir verifika tal-inventarju fiżiku mill-ispetturi tal-Kummissjoni.

17.

“Verifika tal-Inventarju Fiżiku” (PIV) tfisser attività ta’ spezzjoni li tivverifika l-validità tat-twettiq tal-inventarju fiżiku mill-operatur u tagħlaq il-perjodu tal-bilanċ materjali. Il-bażi għall-PIV hija l-lista tal-oġġetti fl-inventarju (LII) mħejjija mill-operatur. Id-dejta tal-LII tiġi korrelatata mar-rapporti dwar l-affarijiet elenkati fl-inventarju fiżiku.

18.

“Kontroll tal-Kwalità” (QC) ifisser kontroll imfassal biex jiżgura li r-rekwiżiti tal-kwalità jiġu sodisfatti.

19.

“Sistema ta’ Ġestjoni tal-Kwalità” tfisser attivitajiet ikkoordinati biex imexxu u jikkontrollaw organizzazzjoni fir-rigward tal-kwalità.

20.

“Assigurazzjoni tal-Kwalità” (QA) tfisser il-parti tas-Sistema ta’ Ġestjoni tal-Kwalità li tiffoka fuq l-għoti ta’ fiduċja fir-rigward tas-sodisfazzjon tar-rekwiżiti tal-kwalità.

21.

“Traċċabilità” tfisser il-ħila li tiġi ttraċċata l-istorja, l-applikazzjoni u l-post ta’ dak li jkun qed jiġi kkunsidrat.

1.

L-amministrazzjoni superjuri għandha tiżgura li r-responsabbiltajiet u l-awtoritajiet ikunu definiti u kkomunikati fi ħdan l-organizzazzjoni. Għandu jinħatar membru tal-amministrazzjoni li, irrispettivament minn responsabbiltajiet oħra, għandu jkollu r-responsabbiltà li kull sena jiżgura lill-uffiċjal eżekuttiv prinċipali, bil-miktub, li s-sistema kollha ta’ NMAC hija xierqa għall-għanijiet tagħha.

2.

Ir-rwoli u r-responsabbiltajiet tal-amministrazzjoni meħudin flimkien għandhom jinkludu wkoll proċeduri organizzattivi u mudelli ta’ komunikazzjoni li:

3.

Il-kompiti prinċipali għandhom jinkorporaw l-assigurazzjoni tal-kwalità u miżuri għall-kontroll tal-kwalità. L-objettivi ta’ dawn il-miżuri għandhom jinkludu:

1.

Fejn isir kejl, għandu jiġi stabbilit programm sabiex jipprovdi kwantifikazzjoni u karatterizzazzjoni li tkun eżatta u preċiża kemm jista’ jkun tal-materjal li għandha ssir referenza għalih fid-dikjarazzjonijiet tal-kontabilità. L-attivitajiet tal-kejl għandhom jitwettqu sabiex jipprovdu traċċabilità f’każ ta’ investigazzjoni ta’ anomalija. L-attivitajiet tal-kejl għandhom jinkludu l-kejl tal-materjal iżda wkoll il-proċessi li bihom il-materjal imkejjel jintgħażel bħala rappreżentattiv ta’ sett ta’ materjal u t-trattament suċċessiv kollu ta’ dan il-materjal kampjun (teħid tal-kampjun, bgħit tal-kampjun u preparazzjoni) u l-proċessi meħtieġa għat-trattament tad-dejta. Huwa għandu jinkludi wkoll attivitajiet ta’ kejl meħtieġa għall-kontroll tal-kejl u l-assigurazzjoni tal-kwalità.

2.

Sabiex tkun żgurata prestazzjoni xierqa tal-kejl, għandhom jiġu kkunsidrati dawn li ġejjin:

3.

F’każijiet fejn id-dejta tal-kontabilità tkun ibbażata fuq kalkoli li ma jkunux kejl dirett, il-valuri għandhom jiġu validati, traċċabbli u approvati. Rekwiżiti simili japplikaw għall-għadd tal-oġġetti.

4.

Għandu jkun hemm programm ta’ kontroll tal-kejl sabiex jiżgura l-validità tar-riżultati tal-kejl u l-inċertezzi tagħhom użati għad-dikjarazzjonijiet tal-kontabilità.

5.

Il-programm għall-kontroll tal-kejl għandu jinkludi:

1.

L-ittraċċar tal-materjal nukleari għandu jiddokumenta kwalunkwe moviment ta’, u l-post ta’ kull oġġett ta’ materjal nukleari. Huwa għandu jimplika wkoll għarfien tal-karatteristiċi tal-materjal u l-konteniment tiegħu. Kull azzjoni li tinvolvi materjal nukleari li jaffettwa l-post, l-identifikazzjoni, in-natura jew il-kwantità tal-materjal nukleari għandha tiġi dokumentata. B’mod partikolari, l-ittraċċar ta’ materjal nukleari għandu jinkludi rekords li huma l-bażi għal tqegħid f’lottijiet ġodda, kejl ġdid, id-differenza bejn min jibgħat u r-riċevitur u d-dikjarazzjonijiet dwar bdil fil-kategorija.

2.

Fejn ikun prattiku, il-materjal nukleari għandu jkun f’kontenituri li jkollhom identità unika reġistrata. Meta l-materjal nukleari ma jkunx f’kontenitur li jista’ jiġi trasportat, jista’ jiġi kkunsidrat post ta’ proċess delimitat sewwa kemm bħala l-identità tal-“kontenitur” kif ukoll bħala l-post tal-kontenitur/materjal. Dan jinkludi materjal f’reċipjenti ta’ proċess jew tagħmir ieħor. L-identitajiet tal-kontenituri għandhom ikunu permanenti u li jistgħu jinqraw malajr għall-kontroll mal-inventarju. Jekk ikun meħtieġ li tinbidel l-identità tal-oġġett, għandha tiġi rreġistrata r-rabta bejn l-identità l-qadima u l-identità l-ġdida. Jekk il-materjal nukleari jkun f’xi forma ta’ kontenitur doppju, in-natura u l-karatteristiċi tal-materjal fi kwalunkwe kontenitur jew post għandhom ikunu traċċabbli permezz ta’ kontroll tal-identifikazzjoni.

3.

Il-postijiet fejn jista’ jinżamm il-materjal nukleari għandu jkollhom identitajiet li jkunu ta’ bażi għar-reġistrazzjoni tal-post u t-trasferimenti tal-materjal. Fejn ikun xieraq, għandhom jissemmew pożizzjonijiet speċifiċi ġewwa żoni, bħala parti mill-ispeċifikazzjoni tal-post eżatt. Ir-rekords għall-kontroll tal-ħażna għandhom jiżguraw li l-identitajiet tal-kontenuti ta’ kull post ta’ ħażna jkunu magħrufa u li jista’ jiġi derivat il-post ta’ kull oġġett identifikat. In-natura u l-karatteristiċi tal-materjal f’kull post għandhom ikunu disponibbli permezz ta’ kontroll tal-identifikazzjoni jew mezzi oħra.

4.

Meta materjal nukleari jidħol fi proċess (jew jiġi ppakkjat mill-ġdid), ir-rekords tal-produzzjoni għandhom jippermettu l-identifikazzjoni tal-oġġetti li minnhom iddaħħal il-materjal fil-proċess (jew f’kontenituri ġodda). Dan huwa maħsub sabiex jipprovdi traċċabilità tal-karatteristiċi nukleari rilevanti tal-materjal fil-proċess.

Ir-rekords tal-produzzjoni għandhom jispeċifikaw l-ammont ta’ materjal alimentat fil-proċess jew ippakkjat mill-ġdid u, kif imsemmi, għandha tinżamm it-traċċabilità tal-informazzjoni relatata man-natura tal-materjal nukleari.

Meta jinħolqu oġġetti ġodda jew settijiet ta’ materjal b’riżultat tal-ipproċessar jew l-ippakkjar mill-ġdid, għandhom jiġu stabbiliti valuri tal-massa u identitajiet għal dawn l-oġġetti u l-identità tagħhom għandha tiġi kollegata mar-riżultati rilevanti tal-massa u l-istorja tal-kejl.

5.

Il-kontroll tal-inventarju mill-operatur nukleari għandu:

F’każ ta’ trasferiment ta’ materjal nukleari li ma jkunx trasferiment ta’ oġġett kontenut, għandu jitkejjel l-ammont tal-materjal tat-trasferiment.

6.

L-installazzjoni għandu jkollha approċċ li jirrikonoxxi u jinvestiga diskrepanzi fin-NMAC, u jiddokumenta t-trattament tagħhom. L-approċċ għandu:

7.

L-installazzjoni għandu jkollha approċċ fis-seħħ li jikkorrispondi mal-obbligi ta’ rappurtar skont l-Artikolu 6 u l-Artikolu 16 (Rapporti speċjali) tar-Regolament (Euratom) Nru 302/2005. Minbarra l-ġestjoni tad-diskrepanzi deskritta fil-punt 6 tat-Taqsima 5 ta’ din ir-Rakkomandazzjoni, l-approċċ għandu:

1.

Għandha tiġi implimentata sistema għall-ipproċessar tad-dejta li tipproduċi:

2.

Għandu jkun hemm fis-seħħ proċeduri tal-ipproċessar tad-dejta biex jikkoreġu rekords u jiġġeneraw dikjarazzjonijiet ta’ korrezzjoni kif meħtieġa għal kwalunkwe sitwazzjoni fejn tkun instabet diskrepanza. Għandha tinżamm it-traċċabilità waqt dawn il-proċessi ta’ korrezzjoni. Il-kontroll tal-kwalità u l-miżuri għall-assigurazzjoni tal-kwalità għandhom jiżguraw il-kompletezza u l-korrettezza tas-sistema għall-ipproċessar tad-dejta.

3.

Il-kapaċitajiet tal-ipproċessar tad-dejta għandhom jinkludu wkoll:

4.

Il-proċeduri għall-attivitajiet ta’ twettiq tal-ipproċessar tad-dejta għandhom jipprovdu informazzjoni superviżorja lill-amministratur tas-sistema tan-NMAC. Din għandha tinkludi l-impjegati li jibdew kull eżekuzzjoni tas-softwer, l-identifikazzjoni tal-programm(i) ta’ applikazzjoni involut/i kif ukoll l-identifikazzjoni tal-post tal-inputs tad-dejta użati u l-post tal-outputs tad-dejta maħluqa. Għandu jkun possibbli wkoll li tiġi identifikata kull eżekuzzjoni ta’ softwer ta’ applikazzjoni jew li jiġi identifikat kull aċċess għal rekords jew dejta li ma jikkonformawx mal-politika dwar l-ipproċessar awtorizzat tad-dejta.

5.

Is-sistema tal-ipproċessar tad-dejta għandha tipproduċi l-informazzjoni meħtieġa mir-Regolament (Euratom) Nru 302/2005 u żżomm ukoll it-traċċabilità għall-informazzjoni kollha pprovduta. Għandu jkun possibbli li tiġi identifikata kull informazzjoni jew dejta li tista’ tkun meħtieġa biex issolvi diskrepanzi u anomaliji li jirriżultaw mir-rekwiżiti tar-Regolament (Euratom) Nru 302/2005.

1.

L-operaturi nukleari għandhom japplikaw proċeduri ta’ lqugħ li jinkludu:

2.

L-operaturi nukleari għandhom japplikaw proċeduri ta’ kunsinna li jiddefinixxu:

3.

Kull sena kalendarja għandu jsir inventarju fiżiku ta’ kull MBA u l-perjodu bejn żewġ sessjonijiet suċċessivi tat-twettiq tal-inventarju fiżiku ma’ għandux jaqbeż 14-il xahar. Il-proċeduri tal-PIT għandhom jinkludu dawk għar-rappurtar lill-Kummissjoni u l-għoti tal-lista tal-oġġetti tal-inventarju għall-verifiki tal-inventarju fiżiku (PIV). B’mod partikolari, l-operaturi nukleari għandu jkollhom proċeduri ta’ PIT li jikkunsidraw il-ħtiġijiet li ġejjin:

4.

Il-lista tal-oġġetti tal-inventarju għal skopijiet ta’ verifika formali għandha tinkludi għal kull oġġett:

Il-lista tal-oġġetti tal-inventarju għandha tinkludi entrati għal materjal li diffiċli jitkejjel jew minħabba l-post tiegħu (sostenn għar-reċipjent tal-proċess) jew minħabba li jkun f’forma li ma tkunx adattata biex titkejjel. F’każijiet bħal dawn, l-operatur għandu jiddikjara firxa stmata tal-massa għal kull oġġett u t-traċċabilità għandha tipprovdi r-rabta mad-dejta li ntużat għall-istima. L-istimi tal-massa għal materjal li ma jkunx aċċessibbli jew f’reċipjenti tal-proċess għandhom jinkludu l-post tal-materjal. Il-valuri tal-massa għal rimi mkejjel, telf aċċidentali u trasferimenti għall-iskart għandu jkollhom storja li tista’ tiġi traċċata.

5.

F’MBA li jinvolvi pproċessar jew kejl mill-ġdid, il-bilanċ materjali dderivat minn PIT, u anke l-bilanċi materjali taż-żona ta’ proċess li jiffurmaw parti minn approċċ ta’ kontroll tal-inventarju, għandhom jiġu ttestjati għall-aċċettazzjoni billi jintużaw devjazzjonijiet standard tal-bilanċ li jqisu l-inċertezza ġustifikata fil-kejl u fil-każ ta’ ammonti stmati, l-inċertezza fil-proċess u l-kejl. Dawn it-testijiet għandhom ikunu parti integrali mis-sistemi tal-QA.

Il-proċeduri għal kwalunkwe test tal-bilanċ għandhom iqisu dawn li ġejjin: