1. 

Is-servizzi pprovduti mill-entitajiet pubbliċi tax-xandir fil-Ġermanja jsegwu l-mandat kostituzzjonali, idderivat mill-Artikolu 5 tal-Grundgesetz (Liġi Bażika), dwar il-libertà tal-opinjoni, tal-mezzi ta’ komunikazzjoni, artistika u xjentifika. Il-Bundesverfassungsgericht (Qorti Kostituzzjonali Federali, il-Ġermanja) interpretat dan l-artikolu fis-sens li jirrikjedi li dawn is-servizzi jingħataw b’garanzija tal-imparzjalità u d-diversità, l-oġġettività u l-bilanċ tal-kontenut tal-programmi tagħhom ( 2 ).

2. 

Peress li l-Istati Federali (Länder) għandhom kompetenza leġiżlattiva fil-qasam tax-xandir pubbliku, il-ħolqien u l-ġestjoni tal-entitajiet pubbliċi awdjoviżivi, kif ukoll il-provvista tas-servizzi tagħhom fil-livell federali, ġew irregolati minn serje ta’ ftehimiet bejn dawn l-Istati. Minn dawn jirriżulta li l-entitajiet pubbliċi (ARD, ZDF fuq skala nazzjonali ( 3 ) u oħrajn bħal SWR ( 4 ) fuq skala reġjonali) huma ffinanzjati minn dħul li, prinċipalment, ġej minn tliet kanali: il-kontribuzzjoni awdjoviżiv (li huwa s-suġġett ta’ dan ir-rinviju) ( 5 ), il-bejgħ ta’ spazji ta’ reklamar u attivitajiet kummerċjali oħrajn.

3. 

Fl-2007, il-Kummissjoni ddikjarat ( 6 ) li l-mod ta’ finanzjament tas-servizz pubbliku tax-xandir Ġermaniż seta’ jiġi kklassifikat bħala “għajnuna eżistenti” fis-sens tal-punt i tal-Artikolu 1(b) tar-Regolament Nru 659/1999 ( 7 ). Fid-Deċiżjoni tagħha tal‑2007, madankollu, il-Kummissjoni sabet ċerti elementi li għamluha inkompatibbli mas-suq intern, u għalhekk talbet lill-Gvern Ġermaniż sabiex jadotta serje ta’ miżuri, kif fil-fatt ġara. Xejn ma affettwa l-kontribuzzjoni (li qabel kienet it-taxxa) li hija s-suġġett ta’ dan ir-rinviju preliminari.

4. 

Fl‑2013, daħlet fis-seħħ emenda ta’ dan il-mod ta’ finanzjament: fil-qosor, jekk, sa dak il-mument, it-taxxa kienet dovuta għall-pussess ta’ kull riċevitur ta’ programmi awdjoviżivi ġewwa akkomodazzjoni, minn issa huwa biżżejjed is-sempliċi pussess ta’ din l-akkomodazzjoni bħala proprjetarju jew kerrej ( 8 ).

5. 

Il-kriterju l-ġdid għall-kalkolu tal-kontribuzzjoni ġie kkontestat quddiem diversi qrati Ġermaniżi ( 9 ), inkluż il-Landgericht Tübingen (il-Qorti Reġjonali ta’ Tübingen, il-Ġermanja), li tagħmel id-domandi tagħha quddiem il-Qorti tal-Ġustizzja dwar il-kompatibbiltà tal-kontribuzzjoni mad-dritt tal-Unjoni.

6. 

Dawn il-konklużjonijiet, fuq istruzzjonijiet tal-Qorti tal-Ġustizzja, ser ikunu limitati għall-analiżi tad-domandi preliminari relatati mal-għajnuna mill-Istat.

7.

Fid-dawl tar-rwol partikolari li għandhom is-sistemi ta’ xandir pubbliku tal-Istati Membri fir-rigward tal-ħtiġijiet demokratiċi, soċjali u kulturali ta’ kull soċjetà u l-ħtieġa li jiġi ppreservat il-pluraliżmu tal-midja, kif iddikjarat fl-ewwel premessa tiegħu, il-Protokoll Nru 29 anness mat-TFUE dwar is-sistema tax-xandir pubbliku fl-Istati Membri, introdott permezz tat-Trattat ta’ Amsterdam ( 10 ), jipprovdi kif ġej:

“Id-dispożizzjonijiet tat-Trattati għandhom ikunu mingħajr preġudizzju għall-kompetenza ta’ l-Istati Membri li jipprovdu għall-finanzjament ta’ servizz pubbliku ta’ xandir sa fejn dan il-finanzjament ikun mogħti lill-organizzazzjonijiet tax-xandir għat-twettiq tal-missjoni ta’ servizz pubbliku kif mogħtija, definita u organizzata minn kull Stat Membru, u sakemm dan il-finanzjament ma jaffettwax il-kondizzjonijiet ta’ kummerċ u l-kompetizzjoni fl-Unjoni sal-punt li jkun kuntrarju għall-interess komuni, waqt li jibqa’ jittieħed kont tat-twettiq tal-missjoni ta’ dak is-servizz pubbliku.”

8.

Skont l-Artikolu 1,

“Għall-għan ta’ dan ir-Regolament:

[…]

[…]”.

9.

Il-premessa 4 tipprovdi:

10.

L-Artikolu 4 jipprevedi:

“1.   Għall-għanijiet ta’ l-Artikolu 1(ċ) tar-Regolament (KE) Nru 659/1999, alterazzjoni għal għajnuna eżistenti tfisser xi bidla, minbarra modifikazzjonijiet ta’ natura purament formali jew amministrattiva li ma jistux jeffettwaw l-evalwazzjoni tal-kompatibilità tal-miżura ta’ l-għajnuna mas-suq komuni. Iżda żieda fl-estimi oriġinali ta’ skema eżistenti ta’ għajnuna sa 20 % m’għandhiex titqies bħala alterazzjoni għall-għajnuna eżistenti.

[…]”

11.

Skont il-punt 21 tal-Komunikazzjoni tal-2009:

“L-effett tal-intervent tal-Istat, mhux l-għan tiegħu, huwa l-element deċiżiv fi kwalunkwe valutazzjoni dwar il-kontenut tal-għajnuna mill-Istat taħt l-Artikolu [107(1)]. Ix-xandara tas-servizz pubbliku normalment jiġu ffinanzjati jew mill-baġit tal-Istat jew permezz ta’ taxxa li titħallas mid-detenturi ta’ apparat tax-xandir. […] Dawn il-miżuri finanzjarji normalment huma attribwibbli lill-awtoritajiet pubbliċi u jinvolvu t-trasferiment ta’ riżorsi tal-Istat […]”.

12.

Mill-ftehimiet bejn l-Istati Federali fil-qasam tax-xandir pubbliku, għandhom jissemmew dawn li ġejjin għall-finijiet ta’ din il-kawża: a) il-Ftehim dwar ix-xandir u l-mezzi telematiċi ( 13 ); b) il-Ftehim dwar il-finanzjament tax-xandir ( 14 ); u c) il-Ftehim dwar il-kontribuzzjoni awdjoviżiva ( 15 ).

13.

L-Artikoli 12 sa 14 jistipulaw il-prinċipji bażiċi li huwa bbażat fuqhom il-finanzjament tax-xandir pubbliku fil-Ġermanja. L-allokazzjoni finanzjarja għandha tippermetti lis-servizz pubbliku tax-xandir iwettaq il-missjonijiet iddefiniti mill-Kostituzzjoni u l-liġijiet, filwaqt li jiggarantixxi l-eżistenza kontinwa u l-iżvilupp tiegħu.

14.

L-Artikolu 13 jelenka t-tliet pilastri bażiċi tal-finanzjament (il-kontribuzzjoni awdjoviżiva, id-dħul mir-reklamar u dħul ieħor), u jenfasizza li l-kontribuzzjoni għandha tkun is-sors prinċipali tad-dħul.

15.

Hija stabbilita kummissjoni għall-istħarriġ u d-determinazzjoni tal-bżonnijiet finanzjarji tal-entitajiet tax-xandir pubbliku ( 16 ). Dawn il-bżonnijiet huma kkalkulati, skont l-Artikolu 14, skont il-prinċipji tal-ekonomija u l-effiċjenza, inklużi l-possibbiltajiet ta’ razzjonalizzazzjoni, ibbażati fuq il-previżjonijiet stabbiliti mill-entitajiet pubbliċi nnifishom.

16.

Għad-determinazzjoni tal-ammont tal-kontribuzzjoni, l-Artikolu 14(4) jirreferi għall-Ftehim dwar il-kontribuzzjoni awdjoviżiva.

17.

Peress li huma l-Istati Federali li huma responsabbli sabiex jinkorporaw il-ftehimiet imsemmija fil-leġiżlazzjonijiet tagħhom, għandha tissemma l-Liġi tal-Land Baden-Württenberg, li d-domanda tal-qorti tar-rinviju tikkonċerna l-kompatibbiltà tagħha mad-dritt tal-Unjoni.

18.

L-Artikolu 1 jipprevedi:

“L-iskop tal-kontribuzzjoni awdjoviżiva huwa li jiġi żgurat il-finanzjament xieraq tas-servizz pubbliku tax-xandir, fis-sens tal-Artikolu 12(1) tal-[Ftehim dwar ix-xandir] u tal-missjonijiet stabbiliti fl-Artikolu 40 ta’ dak l-istess ftehim”.

19.

Skont l-Artikolu 2,

“1.   Fis-settur privat, fuq kull akkomodazzjoni għandha tħallas kontribuzzjoni awdjoviżiva mill-possessur tagħha (il-persuna responsabbli għall-ħlas tal-kontribuzzjoni).

2.   Possessur ta’ akkomodazzjoni tfisser kwalunkwe persuna maġġorenni li tgħix fiha. Titqies possessur tal-akkomodazzjoni kull persuna li:

20.

L-Artikolu 10 jippreskrivi li d-dħul miksub mill-ġbir tal-kontribuzzjoni awdjoviżiva ser jgħaddi prinċipalment għand l-organu reġjonali tax-xandir tal-post fejn tinsab l-akkomodazzjoni.

21.

Dak l-istess artikolu 10 jipprovdi:

“[…]

(5)   L-ammont tad-debiti awdjoviżivi li ma humiex imħallsin għandu jiġi ffissat mill-organu reġjonali tax-xandir […]

(6)   Il-kalkoli maħruġa minn debiti li ma humiex imħallsin isiru effettivi permezz tal-proċedura ta’ infurzar amministrattiva.”

22.

Fil-Ġermanja, il-ġbir tad-djun mal-amministrazzjoni huwa rregolat mil-liġijiet tal-Länder. Fil-każ tal-Land Baden-Württemberg, l-Artikoli 13 u 14 tagħha jikkonċernaw, rispettivament, l-atti u l-kunċetti li taħthom jistgħu jiġu eżegwiti l-ammonti dovuti lill-amministrazzjonijiet, kif ukoll ir-rekwiżiti formali meħtieġa. Ir-rekwiżit ta’ qabel huwa obbligatorju b’perijodu ta’, mill-inqas, ġimgħa għal ħlas volontarju.

23.

L-Artikolu 15, relatat mal-ġbir ta’ krediti permezz ta’ infurzar amministrattiv, jirreferi, essenzjalment, għad-dispożizzjonijiet li jinsabu fl-Abgabenordnung (il-Kodiċi Ġermaniż dwar it-Taxxi). Dawn għandhom japplikaw mutatis mutandis, bil-kundizzjoni li ma jkunx aġent ġudizzjarju li jesegwixxi l-kreditu, iżda l-amministrazzjoni kompetenti ( 19 ).

24.

Id-debituri fil-proċeduri pendenti quddiem il-qorti tar-rinviju huma persuni responsabbli għall-ħlas tal-kontribuzzjoni li ma ħallsuhiex, jew li ħallsuha biss parzjalment, f’perijodi differenti bejn Jannar 2013 u tmiem l-2016.

25.

Fl‑2015 u l-2016, l-SWR ħarġet, abbażi tal-kalkoli tagħha stess u kważi dejjem għal ammonti ta’ diversi mijiet ta’ euro, titoli eżekuttivi kontra kull wieħed mid-debituri, fejn talbithom iħallsu l-kontribuzzjoni flimkien mas-sovrataxxi għal ħlas tardiv u dewmien.

26.

Id-debituri rrifjutaw li jħallsu minħabba li kkontestaw il-konformità tar-regolament il-ġdid, b’mod partikolari, mal-Artikolu 108 TFUE. Fl-opinjoni tagħhom: a) il-modifika tat-tranżazzjoni taxxabbli kienet sostanzjali, tant li kellha tkun innotifikata lill-Kummissjoni qabel id-dħul fis-seħħ tagħha; b) il-kontribuzzjoni tintuża sabiex tiffinanzja monopolju tas-sistema ta’ trażmissjoni DVB-T2 tat-televiżjoni diġitali terrestri, li teskludi operaturi barranin; u c) is-sistema ta’ eżekuzzjoni forzata tal-kontribuzzjoni li ma hijiex imħallsa, fil-forma ta’ eżekuzzjoni amministrattiva awtonoma, tirrappreżenta għajnuna oħra inkompatibbli mal-Artikolu 107 TFUE, minħabba li teskludi l-entitajiet tax-xandir pubbliċi mill-proċedura komuni ta’ eżekuzzjoni forzata.

27.

L-Amtsgericht Tübingen (il-Qorti Distrettwali ta’ Tübingen, il-Ġermanja) issospendiet temporanjament tlieta minn dawn il-proċeduri ta’ eżekuzzjoni forzata, wara r-rikorsi tad-debituri. Fit-tlieta l-oħrajn, il-qrati kompetenti tal-bliet ta’ Reutlingen u Calw ċaħdu t-talbiet tad-debituri rispettivi.

28.

Dawn id-deċiżjonijiet, ġew appellati quddiem il-Landgericht Tübingen (il-Qorti Reġjonali ta’ Tübingen, il-Ġermanja). Fi tlieta minnhom, SWR tikkontesta s-sospensjoni tal-proċeduri msemmijin. Fit-tlieta l-oħrajn, id-debituri jikkontestaw iċ-ċaħda tat-talbiet tagħhom.

29.

Fir-rigward tad-domandi li ser neżamina f’dawn il-konklużjonijiet, il-qorti tar-rinviju tindika, l-ewwel nett, li l-kontribuzzjoni terġa’ tmur lura biss għand il-kumpanniji pubbliċi tax-xandir, b’mod partikolari għand ZDF u SWR. Peress li ma huwiex volontarju, ma huwa suġġett għal ebda kundizzjoni u ma jimplika ebda korrispettiv, il-kontribuzzjoni hija simili għal taxxa u, minħabba n-natura regolatorja tagħha, tikkostitwixxi għajnuna mill-Istat ( 20 ).

30.

Għall-qorti tar-rinviju, il-bidla leġiżlattiva li taffettwa l-fatt li jiġġenera l-kontribuzzjoni (qabel, il-pussess ta’ riċevitur, issa l-pussess ta’ akkomodazzjoni), mill‑1 ta’ Jannar 2013, tfisser bidla sostanzjali li kellha tkun innotifikata lill-Kummissjoni, skont l-Artikolu 108(3) TFUE. Fi kwalunkwe każ, l-għajnuna li tirriżulta minn tali modifika hija inkompatibbli mas-suq intern, skont l-Artikolu 107(3) TFUE.

31.

It-tieni nett, il-kontribuzzjoni tmur kontra d-dritt tal-Unjoni, peress li parti mid-dħul miksub jintuża sabiex tiġi implimentata sistema ta’ trażmissjoni televiżiva diġitali terrestri, id-DVB-T2, f’forma ta’ monopolju u li huma esklużi minnha l-operaturi tax-xandir minn Stati Membri oħrajn. Għall-qorti tar-rinviju, is-sitwazzjoni hija komparabbli ma’ dik li tat lok għas-sentenza tal‑15 ta’ Settembru 2011, Il-Ġermanja vs Il-Kummissjoni, dwar it-tranżizzjoni minn teknoloġija analoga għal dik diġitali ( 21 ).

32.

Barra minn hekk, hija taxxa imposta bi skop, peress li kabbret in-numru ta’ persuni taxxabbli sabiex tkopri l-popolazzjoni adulta kollha, li wassal għal żieda sinjifikattiva fid-dħul ta’ madwar seba’ mitt miljun euro fis-sena. Fil-qosor, ir-regolament il-ġdid jikkostitwixxi għajnuna mil-Istat illegali billi jiffinanzja l-attività tal-entitajiet pubbliċi u privati permezz tad-DVB-T2 permezz tat-taxxa.

33.

Il-qorti tar-rinviju tikkunsidra, it-tielet nett, li l-entitajiet pubbliċi tax-xandir jibbenefikaw minn għajnuna mill-Istat oħra, billi huma permessi joħorġu t-titoli eżekuttivi tagħhom sabiex jiġbru d-debiti li ma humiex imħallsin. Il-mekkaniżmu ta’ eżekuzzjoni taħt id-dritt pubbliku, li huwa iktar effettiv, rapidu u ekonomiku mill-proċedura eżekuttiva ordinarja, li l-amministrazzjonijiet ma humiex obbligati jirrikorru għaliha, jirriżulta fi tnaqqis fl-ispejjeż ta’ eżekuzzjoni.

34.

F’dan il-kuntest, il-Landgericht Tübingen (il-Qorti Reġjonali ta’ Tübingen) tagħmel seba’ domandi prelimari lill-Qorti tal-Ġustizzja, li, għar-raġunijiet diġà indikati hawn fuq, ser jiġu elenkati biss l-ewwel tlieta:

35.

Id-digriet tar-rinviju wasal fir-Reġistru tal-Qorti tal-Ġustizzja fil‑11 ta’ Awwissu 2017, wara li ddepożitaw osservazzjonijiet bil-miktub SWR, il-Gvern Ġermaniż, il-Gvern Svediż u l-Kummissjoni, li r-rappreżentanti tagħhom intervjenew fis-seduta li saret fl‑4 ta’ Lulju 2018.

36.

Matul is-seduta, il-partijiet ikkummentaw dwar il-kwistjonijiet speċifiċi li l-Qorti tal-Ġustizzja stednithom jindirizzaw: a) ir-raġunijiet għall-introduzzjoni tal-kontribuzzjoni; b) iż-żieda fil-ġbir bħala riżultat tal-emenda regolatorja u l-effett esklużiv tagħha fuq il-finanzjament ta’ attivitajiet tax-xandir pubbliku; u c) il-funzjonament tal-mekkaniżmu ta’ eżekuzzjoni forzata tad-debiti li ma humiex imħallsin.

37.

Fl-osservazzjonijiet bil-miktub tagħhom, l-SWR u l-Gvern Ġermaniż invokaw l-inammissibbiltà parzjali jew totali tar-rinviju preliminari. F’dawn il-konklużjonijiet, minħabba n-natura limitata tagħhom, rigward id-domandi diġà msemmija, ma iniex ser nitkellem dwar din l-oġġezzjoni, ħlief fir-rigward tat-tieni waħda.

38.

Il-partijiet kollha li ssottomettew osservazzjonijiet jaqblu li l-Liġi tal-Land ma timmodifikax l-għajnuna eżaminata bid-Deċiżjoni tal‑2007 b’mod sostanzjali. Konsegwentement, peress li ma għandhiex tiġi kklassifikata bħala għajnuna ġdida, ma hemmx għalfejn tiġi nnotfikata lill-Kummissjoni.

39.

SWR, sostnuta mill-Gvern Ġermaniż, targumenta li l-kundizzjonijiet stabbiliti mill-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja sabiex tkun meħtieġa n-notifika tal-miżura ma humiex issodisfatti ( 22 ). Għalhekk, ma nbidlux: a) il-qasam tal-attività tas-servizz pubbliku tax-xandir; b) il-benefiċjarji tal-kontribuzzjoni li jibqgħu jkunu biss l-entitajiet pubbliċi; c) is-sors tal-finanzjament, fejn huwa ppreservat il-kriterju tal-possibbiltà li wieħed jirċievi programmi awdjoviżivi u mhux is-segwiment konkret tagħhom; u d) l-ammont tal-kontribuzzjoni. Il-bidla tal-fatt ġeneratur hija tirrispondi għall-bżonn li jiġi indirizzat il-ħlas tardiv li dejjem jiżdied u jitnaqqas il-piż tal-prova fil-bosta proċeduri għan-nuqqas ta’ ħlas.

40.

Fuq il-bażi tal-fatt li l-iskema ta’ finanzjament għall-entitajiet pubbliċi tax-xandir Ġermaniżi kienet diġà ġiet ikklassifikata bħala għajnuna eżistenti bid-Deċiżjoni tal‑2007, il-Gvern Svediż jiddikjara li jkun utli li jiġi analizzat il-portata tal-bidla introdotta. Ir-riforma tal-metodu sabiex wieħed jirċievi l-kontribuzzjoni hija sempliċi modifika amministrattiva li ma tbiddilx is-sustanza tal-iskema. Għalhekk, ma hemm l-ebda modifika ta’ għajnuna eżistenti, fis-sens tal-Artikolu 4(1) tar-Regolament Nru 794/2004 u tal-Komunikazzjoni tal‑2009. Fi kwalunkwe każ, skont il-Protokoll Nru 29, id-dispożizzjonijiet tat-TFUE ma jimpedixxux lill-Istati Membri milli jipprovdu kif jiġi ffinanzjat dan is-servizz pubbliku.

41.

Għall-Kummissjoni, id-dħul rċevut permezz tal-kontribuzzjoni awdjoviżiva għandu jiġi kklassifikat bħala għajnuna mill-Istat bl-istess mod bħall-għajnuniet mill-Istat miksuba mill-imposta preċedenti, f’konformità mal-punti 142 sa 151 tad-Deċiżjoni tal‑2007.

42.

Fil-fatt, dan id-dħul għadu suġġett għall-kriterji stabbiliti mil-liġi ( 23 ), għall-benefiċċju ta’ organu pubbliku ta’ interess ġenerali, u l-ġbir tiegħu, il-kalkolu tiegħu u l-użu tiegħu huma suġġetti għal kontroll mill-Istat ( 24 ). Fil-qosor, huwa finanzjament mill-Istat jew permezz ta’ mezzi pubbliċi ( 25 ).

43.

Il-Kummissjoni taqbel mal-SWR u mal-Gvern Ġermaniż li l-għan imfittex, in-natura tal-vantaġġ, iċ-ċirku jew l-attivitajiet tal-benefiċjarji, il-bażi legali jew l-ammont tal-kontribuzzjoni awdjoviżiva ma nbidlux, iżda nbidlu biss il-parametri tal-kalkolu (ma għadux ir-riċevitur, iżda l-akkomodazzjoni). Din il-modifika hija ġġustifikata mill-bidliet teknoloġiċi, b’mod partikolari, mill-multiplikazzjoni ta’ tagħmir multimedjali portabbli.

44.

Għalkemm l-ewwel domanda preliminari hija maqsuma fi tnejn, fil-verità, ikun biżżejjed li jiġi deċiż jekk il-liġi l-ġdida tal-Land kellhiex tiġi nnotifikata lill-Kummissjoni, minħabba li tinvolvi trasformazzjoni sostanzjali tal-iskema finanzjarja approvata (b’kundizzjonijiet) permezz tad-Deċiżjoni tal‑2007.

45.

Skont il-ġurisprudenza, il-modifiki fi skema ta’ għajnuna mill-Istat jistgħu isiru kemm għall-għajnuniet diġà eżistenti, kif ukoll għal proġetti inizjali nnotifikati lill-Kummissjoni ( 26 ). F’din il-kawża ma huwiex ikkontestat il-fatt li r-riforma legali tal‑2011 timmodifika għajnuna eżistenti jew skema ta’ għajnuna approvata preċedentement, fis-sens tal-Artikolu 1(c) tar-Regolament Nru 659/1999.

46.

Id-dibattitu jiffoka, għalhekk, fuq jekk din il-modifika hijiex sostanzjali jew sempliċiment ta’ natura formali jew amministrattiva. Minn din is-sentenza, tista’ tiġi ċċarata l-kompatibbiltà tal-miżura l-ġdida mas-suq komuni ( 27 ), skont it-termini tal-Artikolu 4(1) tar-Regolament Nru 794/2004.

47.

In-natura minuri tal-bidla fl-għajnuna eżistenti, li ma toħloqx l-obbligu li din tiġi nnotifikata, tiddependi fuq il-fatt jekk il-modifiki jaffettwawx “elementi li jikkostitwixxu l-iskema ta’ għajnuna li diġà teżisti” ( 28 ). “Modifika sostanzjali” isseħħ meta jinbidlu wieħed jew iktar minn dawn l-elementi fundamentali, kemm jekk huma suġġettivi ( 29 ), oġġettivi ( 30 ) jew temporanji ( 31 ).

48.

L-importanza tal-modifika għandha tiġi evalwata, fil-każ ta’ għajnuna eżistenti qabel id-dħul fis-seħħ tat-TFUE, skont il-kontenut, il-modalitajiet u l-limiti tal-għajnuna nnifisha ( 32 ). Madankollu, meta bħal f’dan il-każ, l-għajnuna, eżistenti jew le ( 33 ), tkun ġiet eżaminata minn qabel u approvata mill-Kummissjoni, id-deċiżjoni tal-istess Kummissjoni tintuża bħala referenza ( 34 ).

49.

Fid-dawl ta’ dawn il-premessi, jiena nemmen li r-riforma introdotta mil-Liġi tal-Land ma taqax taħt il-kunċett ta’ modifika sostanzjali tas-sistema ta’ qabel.

50.

Il-modifika tikkonċerna l-finanzjament ta’ servizz ta’ interess ekonomiku ġenerali (dak tax-xandir pubbliku fil-Ġermanja), li għalih tapplika wkoll id-distinzjoni bejn għajnuna eżistenti u dik ġdida. ( 35 ) Għalhekk, fid-Deċiżjoni tal‑2007, il-Kummissjoni analizzat kemm il-preżenza ta’ vantaġġ fil-finanzjament ta’ dak is-servizz pubbliku permezz ta’ (dik li kienet) it-taxxa, fid-dawl tal-kriterji tal-ġurisprudenza Altmark ( 36 ), kif ukoll il-kompatibbiltà tiegħu mas-suq intern skont l-Artikolu 106(2) TFUE.

51.

Infakkar li l-bidla introdotta mil-Liġi tal-Land kienet sabiex tissostitwixxi l-pussess ta’ riċevitur ta’ sinjali maħruġa mill-organi Ġermaniżi tax-xandir, bħala fatt li jiġġenera l-obbligu li titħallas il-kontribuzzjoni minħabba s-sempliċi fatt li persuna ta’ età maġġuri għandha akkomodazzjoni Ir-regola hija, għalhekk, “kontribuzzjoni waħda għal kull akkomodazzjoni”.

52.

Mill-informazzjoni disponibbli huwa dedott li din il-bidla ma affettwatx lill-benefiċjarji tal-għajnuna, li għadhom l-entitajiet pubbliċi tax-xandir. Hija affettwat lill-persuni taxxabbli bl-obbligu tal-ħlas, minħabba li l-obbligu jestendi għad-detenturi ta’ proprjetajiet li ma kinux neċessarjament taxxabbli qabel.

53.

L-elementi temporali jibqgħu intatti wkoll, peress li, filwaqt li jeżisti l-mandat kostituzzjonali li rreferejt għalih ( 37 ), l-awtoritajiet pubbliċi għandhom jipprovdu sabiex l-organi tax-xandir ikollhom il-mezzi essenzjali għall-missjoni tagħhom.

54.

Fir-rigward tal-elementi oġġettivi, l-iskop tal-miżura (l-iffinanzjar tas-servizz pubbliku) jew iċ-ċirku tal-attivitajiet issussidjati ma jinbidilx. Kif diġà semmejt, il-modifika hija limitata sabiex tissostitwixxi l-pussess ta’ apparat bl-okkupazzjoni ta’ akkomodazzjoni.

55.

Din il-modifika, fit-teorija, tista’ twassal għal żieda fin-numru ta’ persuni taxxabbli u, konsegwentement, żieda fid-dħul rċevut mill-entitajiet tax-xandir f’dan il-kuntest. Madankollu, ma jidhirx li dan kien il-każ fil-prattika. Il-Kummissjoni tirriproduċi l-figuri ppubblikati mill-KEF ( 38 ), li juru li dak id-dħul baqa’ stabbli mill‑2009 (qabel l-emenda leġiżlattiva) sal‑2016 ( 39 ).

56.

Fi kwalunkwe każ, l-ammont irċevut mill-organi pubbliċi tax-xandir ma jiddependix biss fuq l-irkupru ġenerali tal-kontribuzzjoni ( 40 ). Fost l-elementi li jinfluwenzaw id-determinazzjoni tal-ammont tad-dħul finali ta’ dawn l-organi li ġej mill-kontribuzzjoni, għandu jiġi enfasizzat l-intervent tal-KEF, li jikkontrolla u jikkalkula l-bżonnijiet finanzjarji tal-entitajiet pubbliċi tax-xandir ( 41 ). Ir-rapporti tal-KEF iservu bħala l-bażi għad-deċiżjonijiet formali tal-Parlamenti u tal-Gvernijiet tal-Istati Federali, li jistabbilixxu l-ammont tal-kontribuzzjoni ( 42 ).

57.

Għalhekk, jiġi nnotat li ma hijiex iż-żieda fin-numru ta’ persuni taxxabbli u lanqas iż-żieda (preżunta) fl-irkupru finali miksuba b’dan il-mod li hija rilevanti sabiex tittieħed deċiżjoni dwar in-novità tal-miżura, fis-sens imsemmi iktar ’il fuq. Ikun xi jkun l-irkupru, il-parti minnu li tmur għall-organi pubbliċi tax-xandir (jiġifieri, l-parti li fil-verità tista’ tikkwalifika bħala għajnuna mill-Istat) hija dik iffissata, wara intervent tal-KEF, mill-Gvernijiet u mill-Parlamenti tal-Istati Federali. Għalhekk, ma hemmx relazzjoni awtomatika bejn iż-żieda (eventwali) fid-dħul finali u l-ammont ta’ għajnuna rċevuta mill-organi pubbliċi tax-xandir.

58.

Fi kliem ieħor, bidla fir-rwol assenjat lill-KEF ( 43 ), fil-kriterji ta’ allokazzjoni tagħha dwar il-ħtiġijiet oġġettivi ta’ finanzjament jew fl-obbligu tal-Gvernijiet jew il-Parlamenti tal-Istati Federali li jikkonformaw mal-proposti tagħhom, għall-iffissar tal-ammont tal-kontribuzzjoni, jista’ jkollha impatt ikbar fuq l-ammont tal-għajnuna milli l-modifika tal-element oġġettiv tal-fatt li jiġġenera l-kontribuzzjoni.

59.

Wieħed għandu jinnota li, meta jiġu applikati l-kriterji tal-ġurisprudenza Altmark bħala parametri ta’ analiżi, l-intervent tal-KEF huwa rilevanti sabiex l-għajnuna mogħtija lill-organi pubbliċi tax-xandir tirrispetta, mingħajr ma taqbiżhom, l-ammonti neċessarji sabiex ikopru l-ispejjeż inerenti fl-obbligu tas-servizz pubbliku tagħhom ( 44 ).

60.

Għalhekk, hemm konformità mal-Protokoll Nru 29 anness mat-TFUE, li jirrikonoxxi l-kompetenza tal-Istati Membri li jipprovdu għall-finanzjament ta’ servizz pubbliku ta’ xandir, “sa fejn” ir-riżorsi pprovduti lill-organi tax-xandir ikunu “għat-twettiq tal-missjoni ta’ servizz pubbliku kif mogħtija, definita u organizzata minn kull Stat Membru”.

61.

Il-KEF tiggarantixxi wkoll li d-dħul iġġenerat mill-attivitajiet kummerċjali tal-organi pubbliċi tax-xandir jitnaqqas mill-ammont tal-għajnuna. L-istess jiġri bl-eċċess eventwali ta’ dħul, jekk ma jintużax sabiex jiġu koperti l-ispejjeż previsti ( 45 ). Skont il-Gvern Ġermaniż, dan id-dħul żejjed huwa użat sabiex imur fir-riżervi finanzjarji tal-entitajiet pubbliċi tax-xandir. Dawn tal-aħħar ma jistgħux iżommu dawn ir-riżervi qabel ma tkun evalwathom il-KET għall-finijiet tal-ħtiġijiet ta’ finanzjament.

62.

F’dan il-kuntest, is-sempliċi bidla tal-bażi li fuqha jiġi ddeterminat l-obbligu tal-ħlas mill-persuni taxxabbli ma għandhiex biżżejjed piż sabiex tibdel, waħedha, l-ammont tal-għajnuna pubblika rċevuta mill-organi tax-xandir, u lanqas sabiex tinfluwenza, għalhekk, il-kompatibbiltà tagħha mas-suq intern ( 46 ).

63.

Jekk dak li ntqal preċedentement ma jkunx biżżejjed, għandu jingħad ukoll li l-bidla tal-fatt ġeneratur hija spjegata ukoll, fost raġunijiet oħrajn, bl-avvanzi fit-teknoloġija. Kieku nżammet is-sistema l-antika (“kontribuzzjoni waħda għal kull apparat”), kien ikun hemm ir-riskju li jiġi mmultiplikat id-dħul, minħabba l-proliferazzjoni ta’ tagħmir ġdid, bħal kompjuters personali ( 47 ) jew smartphones, b’mod partikolari, li jippermettu aċċess għall-programmi tax-xandir ( 48 ).

64.

Ir-riforma tikkonforma wkoll mal-għan li tiġi ssemplifikata l-ġestjoni tal-ġbir tal-kontribuzzjoni, li, kif jirriżulta mill-osservazzjonijiet magħmulin, kienet taffaċċja ħlas tardiv taħt is-sistema kurrenti fuq il-bażi tal-pussess tar-riċevitur.

65.

Taħt dawn il-kundizzjonijiet, inqis li l-bidla magħmula mil-Liġi tal-Land ma għandhiex biżżejjed portata, kemm kwalitattiva jew kwantitattiva, sabiex titqies bħala bidla sostanzjali fis-sens tal-Artikolu 4(1) tar-Regolament Nru 794/2004, moqri flimkien mal-Artikolu 1(c) tar-Regolament Nru 659/1999, li għandu jiġi nnotifikat lill-Kummissjoni.

66.

Fl-osservazzjonijiet bil-miktub tagħha, SWR tenfasizza li l-aċċessibbiltà teknika tas-servizz pubbliku hija marbuta mill-qrib mal-missjoni ta’ interess ġenerali tax-xandir. Hija tiċħad li s-sistema ta’ trażmissjoni tad-DVB-T2 toħloq monopolju favur l-organi pubbliċi tax-xandir, minħabba li mill-40 stazzjon 26 minnhom huma disponibbli għall-kompetituri. Fi kwalunkwe każ, l-iżvilupp tagħha ma jinvolvi l-ebda vantaġġ fis-sens tal-Artikolu 107 TFUE u lanqas ma jiddiskrimina kontra operaturi barranin, peress li, min-natura tagħom, il-funzjonijiet tagħha jimplikaw it-trażmissjoni fit-territorju fejn jipprovdu x-xandir.

67.

Il-Gvern Ġermaniż jaqbel mal-allegazzjonijiet ta’ SWR filwaqt li jsostni, primarjament, in-nuqqas ta’ rilevanza tat-tqegħid fis-seħħ tas-sistema tat-trażmissjoni diġitali terrestri DVB-T2 sabiex tiġi evalwata l-bidla fil-kontribuzzjoni fid-dawl tar-regoli dwar l-għajnuna mill-Istat tat-TFUE.

68.

Lanqas il-Kummissjoni ma tifhem kif l-użu tad-dħul mill-kontribuzzjoni awdjoviżiva għall-investimenti f’teknoloġiji ġodda jista’ eventwalment iwassal sabiex jinbena monopolju fil-qasam tat-televiżjoni diġitali terrestri DVB-T2 u tipprovdi data sabiex tikkorrobora d-disponibbiltà tagħhom għall-operaturi privati. Minn naħa waħda, hija tqis li l-investimenti tal-entitajiet pubbliċi tax-xandir jikkostitwixxu spejjeż assoċjati mat-twettiq tal-missjoni tagħha ta’ interess ġenerali. Min-naħa l-oħra, hija tinvoka l-punt 74 tal-Komunikazzjoni dwar ix-xandir pubbliku, li jsemmi espressament il-ħolqien ta’ riżervi finanzjarji eċċezzjonali għall-investimenti teknoloġiċi importanti, indispensabbli għat-twettiq tal-missjoni ta’ servizz pubbliku msemmija hawn fuq. Għalhekk, dawn l-investimenti huma kompatibbli mal-Artikolu 106(2) TFUE.

69.

Il-Gvern Svediż ma pprovdiex opinjoni dwar din il-kwistjoni.

70.

Permezz tal-ewwel parti tat-tieni domanda preliminari tagħha, il-qorti tar-rinviju tidher li tistaqsi li jiġi ddikjarat li l-kontribuzzjoni, kif stabbilita mil-Liġi tal-Land, hija inkompatibbli mal-Artikoli 107 TFUE u 108 TFUE, minħabba li l-ġbir tagħha jintuża sabiex isir it-trasferiment mis-sistema ta’ trażmissjoni diġitali għas-sinjali DVB-T għal sinjal iktar avvanzat (DVB-T2), li huma esklużi minnu xandara minn Stati Membri oħrajn.

71.

Naqbel ma’ dawk li ppreżentaw osservazzjonijiet bil-miktub fil-kritika tagħhom tar-rilevanza ta’ din id-domanda u tal-mod li bih ġiet magħmula, peress li ma tispjegax b’mod ċar il-kuntest ġuridiku ta’ riferiment. Din iċ-ċirkustanza timpedixxi li tiġi ddeterminata l-kompatibbiltà tal-Liġi tal-Land, f’dan il-każ, mad-dritt tal-Unjoni.

72.

Sussidjarjament, naħseb li d-domanda hija bbażata fuq premessi ambigwi jew mhux ċari biżżejjed. Pereżempju, meta tindirizza t-teknoloġija DVB-T2, tikklassifikaha bħala monopolju, iżda din it-teknoloġija hija miftuħa għal xandara pubbliċi u privati, b’tali mod li l-operaturi pubbliċi Ġermaniżi ma humiex f’pożizzjoni privileġġata fir-rigward tal-operaturi privati.

73.

Fl-avvanz lejn it-teknoloġija ġdida DVB-T2, huma l-awtoritajiet kompetenti (u mhux l-entitajiet tax-xandir) dawk li jadottaw id-deċiżjonijiet dwar il-kapaċitajiet ta’ trażmissjoni u l-ippjanar taż-żoni tax-xandir. Kif issostni l-Kummissjoni, ikunu xi jkunu l-varjazzjonijiet fuq il-fatt li jiġġenera l-kontribuzzjoni, ma għandhomx x’jaqsmu mal-fatt li n-numru ta’ frekwenzi disponibbli fil-Ġermanja u fi Stati Membri oħrajn huwa limitat skont regoli oħrajn.

74.

Il-fatt li l-fondi miġbura bil-kontribuzzjoni jservu sabiex ix-xandara pubbliċi jkollhom aċċess għat-teknoloġija DVB-T2 ma jinvalidax, fih innifsu, il-Liġi tal-Land, u lanqas ma jinvolvi neċessarjament għajnuna mill-Istat li tmur kontra t-TFUE. Kif diġà spjegajt b’risposta għall-ewwel domanda preliminari, il-KEF għandha tanalizza l-ispejjeż u l-investimenti (b’mod partikolari, dawk relatati ma’ titjib teknoloġiku, bħad-DVB-T2), sabiex tagħraf liema huma dawk iġġustifikati bit-twettiq tal-funzjonijiet tas-servizz pubbliku fdati lill-entitajiet taħt il-kontroll tagħha ( 49 ).

75.

Konsegwentement, anki fl-ipoteżi li l-Qorti tal-Ġustizzja tista’ tipprovdi lill-qorti tar-rinviju elementi ta’ interpretazzjoni fir-rigward tal-kwalifika tal-għajnuna mill-Istat għall-ammonti miġbura permezz tal-kontribuzzjoni u użati għall-ħolqien tas-sistema DVB-T2, dawn l-ispjegazzjonijiet ma humiex rilevanti sabiex tittieħed deċiżjoni dwar il-kompatibbiltà tal-Liġi tal-Land mad-dritt tal-Unjoni.

76.

SRW u l-Gvern Ġermaniż ifakkru li meta tinġabar il-kontribuzzjoni awdjoviżiva, anki permezz ta’ proċedura ta’ infurzar, l-organi reġjonali tax-xandir jeżerċitaw il-missjoni ta’ servizz pubbliku li ġie mogħtija lilhom mil-liġi u jaġixxu bħala entitajiet ta’ dritt pubbliku (jiġifieri, bħala membri tal-amministrazzjoni indiretta tal-Istat), li jagħmilhom differenti mill-operaturi privati.

77.

Huma jinnotaw li l-użu tal-infurzar amministrattiv tat-talbiet li jirriżultaw min-nuqqas ta’ ħlas tal-kontribuzzjoni awdjoviżiv kien wieħed mill-elementi li evalwat il-Kummissjoni fil-kuntest tad-Deċiżjoni tal‑2007.

78.

Il-Gvern Ġermaniż iżid li kemm il-finanzjament tas-servizz pubbliku tax-xandir kif ukoll il-fatt ġeneratur u l-proċedura ta’ rkupru jaqgħu taħt il-kompetenza tal-Istati Membri.

79.

Għall-Kummissjoni, il-possibbiltà ta’ ħruġ ta’ titoli infurzabbli tikkostitwixxi vantaġġ għall-operaturi privati. Sa fejn dan il-privileġġ huwa parti mill-kumpens imħallas lill-entitajiet pubbliċi tax-xandir għat-twettiq tal-missjoni tagħhom ta’ servizz pubbliku, huwa kompatibbli mar-regoli dwar għajnuna mill-Istat ( 50 ). Dan jista’ jiġi deskritt bħala dritt anċillari għall-missjoni pubblika tax-xandir u jfisser element inerenti għall-għajnuna eżistenti, kif ġie ddikjarat fid-Deċiżjoni tal‑2007.

80.

Il-Gvern Svediż ma ressaq osservazzjonijiet lanqas dwar din id-domanda preliminari.

81.

It-tielet domanda preliminari hija marbuta mat-tieni parti tat-tieni domanda, peress li t-tnejn li huma jirrigwardaw l-iskema ta’ infurzar amministrattiv sabiex jinġabru l-kontribuzzjonijiet mhux imħallsa. Għalhekk, ser nanalizzahom flimkien.

82.

Il-Qorti tal-Ġustizzja diġà kellha l-opportunità li tindirizza, għalkemm b’mod tanġenzjali, kwistjoni li tikkonċerna l-iskema ta’ infurzar amministrattiv tal-krediti mhux imħallsa bħala kontribuzzjoni awdjoviżiva, u kkonstatat li l-organi li kellhom dawn il-possibbiltajiet kellhom il-prerogattivi tal-awtorità pubblika ( 51 ). Il-fatt li dik il-kawża kienet tikkonċerna kuntratti pubbliċi ma jostakolax it-trasferiment ta’ dik il-konklużjoni għall-każ preżenti.

83.

Huwa veru li, skont is-sentenza Trapeza Eurobank Ergasias ( 52 ), li tirreferi għaliha l-Kummissjoni, miżura simili tista’ tiġi kklassifikata bħala privileġġata, fir-rigward ta’ kompetituri privati oħrajn. Madankollu, wieħed ma għandux jinsa li l-kontribuzzjoni hija intiża biss sabiex tiffinanzja l-missjoni ta’ servizz pubbliku attribwita lill-kumpanniji pubbliċi tax-xandir, iżda mhux l-attivitajiet kummerċjali. Konsegwentement, il-ġbir permezz ta’ proċedura ta’ awtoprotezzjoni amministrattiva jiżgura l-ġbir tal-fondi meħtieġa sabiex ikun hemm konformità ma’ dak is-servizz, filwaqt li jiġi segwit il-mandat legali.

84.

Jekk, kif tafferma l-qorti tar-rinviju, il-kontribuzzjoni għandha natura simili għal taxxa, ma huwiex illoġiku li jintużaw l-istess strumenti (ta’ infurzar) għall-ġbir tagħha bħal dawk li jintużaw sabiex jinġabru t-taxxi. Minħabba n-natura tiegħu bħala prerogattiva tad-dritt pubbliku, kemm il-ġbir volontarju kif ukoll dak eżekuttiv jevidenzjaw l-aspett inerenti tagħhom għall-garanzija ta’ provvista tas-servizz pubbliku tax-xandir. Is-sistema ta’ eżekuzzjoni forzata tikkontribwixxi wkoll għall-effettività tal-ġbir.

85.

Fi kwalunkwe każ, l-argument deċiżiv sabiex tingħata risposta għal din id-domanda, fir-rigward tal-iskema tal-għajnuna pubblika, huwa li, kif innotat minn SWR u l-Gvern Ġermaniż, fid-Deċiżjoni tal‑2007 l-Kummissjoni diġà ħadet inkunsiderazzjoni l-eżistenza tal-prerogattiva tal-ġbir ta’ inadempjenzi permezz ta’ proċedura eżekuttiva ta’ natura amministrattiva.

86.

Il-Kummissjoni indikat, f’din id-deċiżjoni, li l-kumpanniji tax-xandir kienu ngħataw id-dritt li jiġbru l-kontribuzzjoni direttament, anki permezz ta’ infurzar amministrattiv ( 53 ). Din l-evalwazzjoni ppermettiet li jiġi kkunsidrat li d-dħul miksub b’dan il-mod jibqa’ taħt il-kontroll pubbliku u, għalhekk, kellu n-natura ta’ riżorsi tal-Istat fis-sens tal-Artikolu 107(1) TFUE ( 54 ).

87.

Peress li l-Liġi tal-Land ma introduċiet ebda innovazzjoni f’dan ir-rigward, billi żammet intatta s-sistema ta’ infurzar amministrattiv li kienet tinsab fir-regolamenti preċedenti, hija koperta mid-Deċiżjoni tal‑2007.

88.

Barra minn hekk, id-differenza fit-trattament bejn l-operaturi tax-xandir pubbliċi u dawk privati, f’dan il-punt, ma tistax tiġi analizzata b’mod iżolat, iżda fid-dawl tad-drittijiet u l-obbligi kollha legalment assunti mit-tnejn li huma. L-organi tad-dritt pubbliku għandhom limitazzjonijiet, idderivati mit-twettiq tal-funzjonijiet tagħhom ta’ servizz pubbliku, li l-operaturi privati ma għandhomx. Min-naħa l-oħra, ma hemm xejn li jżommhom milli jgawdu minn setgħat eżorbitanti meta mqabbla ma’ dawk tad-dritt privat, suġġetti għal stħarriġ ġudizzjarju ulterjuri.

89.

Id-disparità tal-istatus ġuridiku tista’ tiġġustifika li, għall-ġbir ta’ kontribuzzjoni bin-natura ta’ dritt pubbliku, jintużaw l-istrumenti ta’ natura amministrattiva pprovduti sabiex issir l-eżekuzzjoni forzata tiegħu, f’każ ta’ inadempjenza.

90.

Fid-dawl tal-kunsiderazzjonijiet preċedenti, nipproponi li l-Qorti tal-Ġustizzja tiddikjara inammissibbli l-ewwel parti tat-tieni domanda preliminari u tirrispondi lil-Landgericht Tübingen (il-Qorti Reġjonali ta’ Tübingen, il-Ġermanja), fir-rigward tal-ewwel tliet domandi preliminari, kif ġej: