1.

Bank stabbilit fir-Renju Unit u li ħareġ ċertifikati fis-suq primarju fil-Ġermanja jista’ jkun responsabbli kuntrattwalment jew delittwalment quddiem il-qorti Awstrijaka tal-post tad-domiċilju ta’ investitur li sofra dannu, li xtara tali ċertifikati mis-suq sekondarju? Din il-problema hija l-qofol ta’ dan ir-rinviju preliminari. H. Kolassa u Barclays Bank plc (iktar ’il quddiem “Barclays Bank”) huma l-partijiet fil-kawża prinċipali.

2.

Il-Handelsgericht Wien (qorti tal-kummerċ ta’ Vjenna, l-Awstrija) ressqet quddiem il-Qorti tal-Ġustizzja erba’ domandi preliminari li jirrigwardaw l-interpretazzjoni tal-Artikoli 5(1)(a) u (3), kif ukoll 15(1) tar-Regolament tal-Kunsill (KE) Nru 44/2001, tat-22 ta’ Diċembru 2000, dwar ġurisdizzjoni u rikonoxximent u eżekuzzjoni ta’ sentenzi f’materji ċivili u kummerċjali ( 2 ).

3.

F’dawn il-konklużjonijiet, ser nikkwota diversi drabi l-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja dwar il-Konvenzjoni tas-27 ta’ Settembru 1968 dwar il-ġurisdizzjoni u l-eżekuzzjoni ta’ sentenzi f’materji ċivili u kummerċjali ( 3 ) (iktar ’il quddiem il-“Konvenzjoni ta’ Brussell”), peress li, sa fejn ir-Regolament Nru 44/2001 jissostitwixxi l-Konvenzjoni ta’ Brussell, l-interpretazzjoni pprovduta mill-Qorti tal-Ġustizzja f’dak li jikkonċerna d-dispożizzjonijiet ta’ din il-konvenzjoni tapplika wkoll għal dik tal-imsemmi regolament, meta d-dispożizzjonijiet ta’ dawn l-istrumenti jistgħu jiġu kkwalifikati bħala ekwivalenti ( 4 ).

4.

Il-premessa 11 tar-Regolament Nru 44/2001 tipprovdi:

“Ir-regoli ta’ ġurisdizzjoni għandhom jiġu mbassra minn qabel u stabbiliti fuq il-prinċipju li l-ġurisdizzjoni hija ġeneralment ibbażata fuq id-domiċilju tal-konvenut u l-ġurisdizzjoni għandha dejjem tkun disponibbli fuq dan il-lat ħlief għal ftit sitwazzjonijiet definiti sewwa li fihom is-suġġett tal-materja tal-litigazzjoni jew ta’ awtonomija tal-partijiet tkun teħtieġ fattur differenti. Id-domiċilju ta’ persuna ġuridika għandu jiġi definit b’awtonomija u b’ hekk jagħmel ir-regoli komuni aktar trasparenti u jevita kunflitti ta’ ġurisdizzjoni.”

5.

Il-Kapitolu II ta’ dan ir-Regolament (Artikoli 2 sa 31) jittrattaw ir-regoli tal-ġurisdizzjoni. It-Taqsima 1 tal-imsemmi Kapitolu II (Artikoli 2 sa 4) hija intitolata “Disposizzjonijiet ġenerali”. L-Artikolu 2(1) tar-regolament imsemmi jipprovdi li “[b]la preġudizzju għal dan ir-Regolament, persuni b’domiċilju fi Stat Membru għandhom, independentament min-nazzjonalità tagħhom, jiġu mfittxija fil-qrati ta’ dak l-Istat Membru”.

6.

It-Taqsima 2 tal-Kapitolu II (Artikoli 5 sa 7) tar-regolament imsemmi hija intitolata “Ġurisdizzjoni speċjali”. Skont l-Artikolu 5 tiegħu:

“Persuna domiċiljata fi Stat Membru tista’, fi Stat Membru ieħor, tkun imfittxijja:

[…]

[…]”

7.

L-Artikolu 15 tar-Regolament Nru 44/2001, li jinsab fit-Taqsima 4 tal-Kapitolu II (Artikoli 15 sa 17) tiegħu, jipprovdi fil-paragrafu 1 tiegħu:

“F’materji li għandhom x’jaqsmu ma’ kuntratt konkluż minn xi persuna, il-konsumatur, għal skop li jista’ jkun meqjus ’l hinn minn negozju jew professjoni tiegħu, il-ġurisdizzjoni għandha tiġi determinata b’din is-Sezzjoni, mingħajr preġudizju għall-Artikolu [4] u punt 5 tal-Artikolu 5, jekk:

8.

Konsumatur jista’ jistitwixxi proċedimenti kontra l-parti l-oħra f’kuntratt fil-qrati tal-Istat marbut b’din il-Konvenzjoni li fih dik il-parti tkun domiċiljata jew fil-qrati tal-post fejn il-konsumatur ikun domiċiljat. L-Artikolu 16(1) ta’ dan ir-regolament jipprovdi li “[k]onsumatur jista’ jressaq proċedimenti kontra l-parti l-oħra ta’ kuntratt jew fil-qrati ta’ l-Istat Membru li fih jkun domiċiljat dak il-parti jew fil-qrati tal-post fejn ikun domiċiljat il-konsumatur”.

9.

L-Artikolu 24 tar-regolament imsemmi, li jifforma parti mit-Taqsima 7 tal-Kapitolu II tiegħu, jipprovdi:

“Apparti mill-ġurisdizzjoni li toħroġ minn disposizzjonijiet oħra ta’ dan ir-Regolament, qorti ta’ Stat Membru fejn il-konvenut ikun deher għandha jkollha l-ġurisdizzjoni. Din ir-regola m’għandiex tapplika meta d-dehra kienet saret biex ikun ikkontestat il-ġurisdizzjoni, jew meta qorti oħra jkollha ġurisdizzjoni esklussiva bis-saħħa ta’ l-Artikolu 22.”

10.

It-Taqsima 8 tal-Kapitolu II tar-Regolament Nru 44/2001, intitolata “Eżami dwar ġurisdizzjoni u ammisibilità”, hija komposta mill-Artikoli 25 u 26, li huma mfassla b’dan il-mod:

“Artikolu 25

Meta qorti ta’ Stat Membru jkollha quddiemha talba li tkun prinċipalment konċernata b’ materja li dwarha l-qrati ta’ Stat Membru ieħor ikollhom il-ġurisdizzjoni esklussiva bis-saħħa ta’ l-Artikolu 22, din għandha tiddikjara b’inizjattiva tagħha li m’ għandhiex ġurisdizzjoni.

Artikolu 26

1.   Meta konvenut domiċiljat fi Stat Membru wieħed ikun infittex f’qorti ta’ Stat Membru ieħor u li ma jidhirx quddiem il-qorti, il-qorti għandha tiddikjara bl-inizjattiva tagħha stess li m’ għandhiex ġurisdizzjoni sa kemm il-ġurisdizzjoni tagħha ma tkunx ġejja mid-disposizzjonijiet ta’ dan ir-Regolament.

2.   Il-qorti għandha twaqqaf il-proċedimenti sa kemm ma jkunx jidher li dak il-konvenut seta’ rċieva d-dokument li jiftħu l-proċedimenti jew dokument ekwivalenti fi żmien suffiċjenti sabiex ikun jista’ jħejji d-difiża tiegħu jew li jkunu ttieħdu l-passi kollha meħtieġa għal dan il-għan.

[…]”

11.

L-Artikolu 11 tal-Liġi tas-suq tal-kapital (Kapitalmarktgesetz), fil-verżjoni tagħha applikabbli għall-fatti inkwistjoni fil-kawża prinċipali, jipprevedi b’mod partikolari l-kundizzjonijiet għar-responsabbiltà ta’ min joħroġ prospett f’dak li jikkonċerna d-dannu subit minn investitur li bbaża ruħu fuq l-informazzjoni li tinsab f’dan il-prospett.

12.

L-Artikolu 26 tal-Liġi dwar il-fondi ta’ investiment (Investmentfondsgesetz), fil-verżjoni tagħha applikabbli għall-fatti inkwistjoni fil-kawża prinċipali, jipprovdi b’mod partikolari li, qabel il-konklużjoni tal-kuntratt, ix-xerrej ta’ ishma ta’ fondi komuni ta’ investiment barranin għandu jirċievi mingħajr ħlas id-dispożizzjonijiet relattivi għall-fondi u/jew il-memorandum tal-kumpannija ta’ investiment, prospett tal-kumpannija ta’ investiment barranija kif ukoll kopja tat-talba għall-konklużjoni tal-kuntratt u li l-prospett għandu jinkludi fih l-informazzjoni kollha li, fil-mument tat-talba, ikollha importanza partikolari għall-evalwazzjoni tal-ishma ta’ fondi komuni ta’ investiment barranin.

13.

Barclays Bank, bank stabbilit f’Londra (ir-Renju Unit) u li għandu wkoll fergħa fi Frankfurt am Main (il-Ġermanja), ħareġ ċertifikati u biegħhom lil investituri istituzzjonali, fost oħrajn, lil DAB Bank AG, stabbilita f’München (il-Ġermanja). Ma seħħ ebda bejgħ lil individwi.

14.

Iċ-ċertifikati nħarġu abbażi ta’ prospett bażiku tat-22 ta’ Settembru 2005 u tal-kundizzjonijiet ġenerali tal-20 ta’ Diċembru 2005 (annessi inklużi). Fuq talba ta’ Barclays Bank, dan il-prospett bażiku ġie nnotifikat ukoll fl-Awstrija. Iċ-ċertifikati nħarġu fl-2006. Ir-rimbors jiskadi fl-2016.

15.

Kumpannija stabbilita fi Frankfurt am Main kienet inkarigata bl-amministrazzjoni tax-xiri bħala clearing house. Huwa wkoll f’din il-kumpannija li jinżamm iċ-ċertifikat globali.

16.

DAB Bank AG ittrasferixxiet iċ-ċertifikati lis-sussidjarja tagħha fl-Awstrija, direktanlage.at AG, li reġgħet biegħethom lil individwi, fosthom H. Kolassa, domiċiljat fl-Awstrija, li investa ċertu ammont f’dawn iċ-ċertifikati.

17.

Kull darba, l-ordnijiet għaddew u ġew eżegwiti f’isem il-kumpanniji kkonċernati. B’mod konformi mal-kundizzjonijiet ġenerali tagħha, direktanlage.at AG eżegwiet l-ordni ta’ H. Kolassa bħala “depożitarja”, jiġifieri li hija, bħala hedge fund, iżżomm iċ-ċertifikati fi München f’isimha stess u għall-klijent tagħha. H. Kolassa seta’ biss jitlob il-kunsinna taċ-ċertifikati sal-ammont tas-sehem miżmum fil-hedge fund, filwaqt li kien mifhum li ċ-ċertifikati ma setgħux jiġu ttrasferiti f’ismu.

18.

Fil-fatt, iċ-ċertifikat jirrappreżenta s-self ta’ impriża taħt forma ta’ obbligazzjoni lill-portatur. L-ammont li għandu jiġi rrimborsat u, għalhekk, il-valur taċ-ċertifikat jiġu ddeterminati abbażi ta’ indiċi fformat minn portafoll ta’ diversi fondi speċifiċi, biex b’hekk il-valur taċ-ċertifikat ikun direttament fl-indiċi ta’ dan il-portafoll. Il-portafoll kellu jinħoloq u jiġi amministrat minn kumpannija b’responsabbiltà limitata stabbilita fil-Ġermanja.

19.

L-amministratur ta’ din il-kumpannija uża l-influwenza tiegħu fi ħdan il-kumpannija msemmija biex iżid kapital ġdid fis-sistema kbira tiegħu ta’ frodi piramidali. Dan ġie kkundannat fil-Ġermanja, fl-2011, għal piena ta’ priġunerija ta’ għaxar snin u tmien xhur għal frodi, falsifikazzjoni u evażjoni tat-taxxa.

20.

Fil-preżent, il-valur taċ-ċertifikati huwa stmat għal EUR 0.

21.

Għalhekk, H. Kolassa ppreżenta kawża quddiem il-Handelsgericht Wien kontra Barclays Bank li fiha huwa jinvoka drittijiet kemm ta’ natura kuntrattwali (drittijiet ibbażati fuq il-kuntratt ta’ self, ix-xiri tas-self u l-ksur tal-obbligi prekuntrattwali ta’ protezzjoni u ta’ informazzjoni) u delittwali (drittijiet ibbażati fuq l-irregolaritajiet fil-prospett u fil-kontroll, b’mod partikolari bi ksur tal-Liġi dwar is-suq tal-kapital u tal-Liġi dwar il-fondi ta’ investiment). H. Kolassa jsostni li l-qorti li tressqet il-kawża quddiemha hija kompetenti, primarjament, abbażi tal-Artikolu 15(1)(ċ) tar-Regolament Nru 44/2001 jew, sussidjarjament, abbażi tal-Artikolu 5(1)(a) u (3), tar-regolament imsemmi.

22.

Barclays Bank tikkontesta l-ilmenti ta’ H. Kolassa kif ukoll il-ġurisdizzjoni tal-qorti li tressqet il-kawża quddiemha.

23.

Fid-dawl tal-argumenti tal-partijiet u tan-numru kbir ta’ proċeduri paralleli pendenti, il-Handelsgericht Wien qieset li kien neċessarju u xieraq li tiġi sospiża l-proċedura u li jitressqu quddiem il-Qorti tal-Ġustizzja d-domandi preliminari segwenti:

24.

Il-qorti tar-rinviju tirrileva li hija ma waslitx biex tikkonstata l-eżistenza ta’ relazzjoni kuntrattwali “diretta” bejn il-partijiet. Hija għandha bżonn tkun taf l-interpretazzjoni tal-Qorti tal-Ġustizzja biex tiddetermina f’liema kategorija awtonoma tar-Regolament Nru 44/2001 (qasam kuntrattwali jew delittwali) għandhom jiġu kklassifikati d-drittijiet invokati minn H. Kolassa.

25.

Bl-ewwel domanda tagħha, il-qorti tar-rinviju essenzjalment tistaqsi lill-Qorti tal-Ġustizzja jekk, f’kawża bħal dik fil-kawża prinċipali, humiex sodisfatti l-kundizzjonijiet tal-Artikolu 15(1) tar-Regolament Nru 44/2001, liema ħaġa jkollha l-konsegwenza li H. Kolassa jkun jista’, abbażi tal-Artikolu 16(1) tar-Regolament Nru 44/2001, jippreżenta kawża fl-Awstrija kontra Barclays Bank.

26.

Għandhom jiġu sodisfatti tliet kundizzjonijiet biex tiġi ddeterminata l-ġurisdizzjoni abbażi tal-Artikolu 15(1) ta’ dan ir-regolament. L-ewwel nett, għandu jkun hemm konsumatur, jiġifieri persuna mhux involuta f’attività kummerċjali jew professjonali ( 5 ), it-tieni nett, id-dritt ta’ azzjoni għandu jkun marbut ma kuntratt ta’ konsum konkluż bejn il-konsumaturi u persuna li teżerċita attivitajiet kummerċjali jew professjonali; finalment, it-tielet nett, tali kuntratt għandu jidħol taħt waħda mill-kategoriji msemmija fil-paragrafu 1(a) sa (ċ) tal-imsemmi Artikolu 15.

27.

Il-qorti tar-rinviju ma tispeċifikax liema mit-tliet għażliet tal-Artikolu 15(1) tar-Regolament Nru 44/2001 tista’ tkun applikabbli [(a), (b) jew (ċ)]. Fil-fehma tiegħu, tista’ tapplika biss l-għażla li tinsab fl-imsemmi punt (ċ), skont liema l-persuna li teżerċita attivitajiet kummerċjali jew professjonali għandha teżerċitahom fl-Istat Membru tad-domiċilju tal-konsumatur jew, b’kull mezz, tidderiġi tali attivitajiet lejn dak l-Istat Membru jew lejn diversi Stati, inkluż dak l-Istat Membru, u l-kuntratt għandu jidħol fl-ambitu ta’ dawn l-attivitajiet. L-applikazzjoni tar-regoli tal-ġurisdizzjoni li jirriżultaw mill-Artikolu 15(1)(a) (bejgħ ta’ oġġetti bin-nifs b’termini ta’ kreditu) u (b) (kuntratt għal self li jitħallas bin-nifs, jew għal xi għamla oħra ta’ kreditu, magħmula sabiex tiffinanzja l-bejgħ ta’ oġġetti), tar-Regolament Nru 44/2001 għandha tiġi eskluża għas-sempliċi raġuni li ċ-ċertifikati ma jikkostitwixxux oġġett, fis-sens tal-imsemmi Artikolu 15(1)(a) jew (b).

28.

Jidher li f’dan il-każ l-ewwel u t-tielet kundizzjonijiet ġew sodisfatti. H. Kolassa aġixxa bħala konsumatur għaliex it-tranżazzjoni inkwistjoni ma tifformax parti mill-attivitajiet kummerċjali jew professjonali tiegħu. Barra minn hekk, il-prospett relattiv għaċ-ċertifikat inkwistjoni ġie ppubblikat fl-Awstrija u għalhekk Barclays Bank idderiġiet l-attività tagħha lejn dan l-Istat Membru fis-sens tal-Artikolu 15(1)(ċ) tar-Regolament Nru 44/2001.

29.

Madankollu hemm “kuntratt konkluż minn […] konsumatur”? Dan huwa l-qofol tal-ewwel domanda.

30.

Skont il-Gvern Olandiż, mill-fatti deskritti mill-qorti tar-rinviju jista’ jiġi dedott li H. Kolassa u Barclays Bank effettivament ftiehmu fuq obbligi reċiproċi. B’mod iktar preċiż, l-argumentazzjoni tal-Gvern Olandiż hija strutturata b’dan il-mod, jiġifieri li Barclays Bank għandha l-obbligu, billi tieħu inkunsiderazzjoni l-metodi ta’ kalkolu deskritti fil-prospett, li tirrimborsa s-self obbligatorju lil H. Kolassa. Dan tal-aħħar għandu l-obbligu li jħallas il-prezz tal-obbligazzjoni. Ċertament, H. Kolassa ma jingħatax iċ-ċertifikat mit-trustee u jikseb biss dritt għall-għoti tal-effett lill-portatur, iżda dan iċ-ċertifikat xorta jirrappreżenta dritt għall-ħlas minn Barclays Bank ta’ ammont determinat lill-konsumatur. B’hekk, Barclays Bank għandha dejn fil-konfront ta’ dak li xtara l-obbligu, anki jekk iċ-ċertifikat, b’mod konformi mal-kundizzjonijiet ġenerali tat-trustee, jibqa’ ddepożitat għand din. Dan ifisser li H. Kolassa għandu f’kull każ jitqies li huwa d-detentur tal-obbligu fis-sens ekonomiku tat-terminu.

31.

Min-naħa tiegħu, H. Kolassa jżid li, peress li l-Artikolu 15 tar-Regolament Nru 44/2001 huwa intiż biex jipproteġi lill-konsumatur, għandha tingħata interpretazzjoni wiesgħa lil dan l-artikolu.

32.

Jiena mhux konvint minn din il-linja ta’ argumentazzjoni.

33.

Hija ġurisprudenza stabbilita li l-kunċetti użati mir-Regolament Nru 44/2001, u b’mod partikolari dawk li jinsabu fl-Artikolu 15(1) tiegħu għandhom jiġu interpretati b’mod awtonomu, prinċipalment b’riferiment għas-sistema u għall-għanijiet tar-regolament imsemmi, bil-għan li tiġi żgurata applikazzjoni uniformi tiegħu fl-Istati Membri kollha ( 6 ). Issa, il-kunċett ta’ “kuntratt konkluż minn […] konsumatur” huwa indipendenti mill-kwalifiki tal-liġi nazzjonali.

34.

Skont il-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja, fil-formulazzjoni kemm tal-parti introduttiva tal-Artikolu 15(1) tar-Regolament Nru 44/2001 kif ukoll tal-Artikolu 15(1)(ċ), huwa meħtieġ li “kuntratt” jiġi “konkluż” mill-konsumatur ma’ persuna li teżerċita attivitajiet kummerċjali jew professjonali ( 7 ). Din il-konstatazzjoni hija, barra minn hekk, ikkorroborata mit-titolu tat-Taqsima 4 tal-Kapitolu II ta’ dan ir-regolament, li fih jinsab l-Artikolu 15, li tirrigwarda l-“Ġurisdizzjoni fuq kuntratti [konklużi ( 8 ) m]al-konsumatur” ( 9 ).

35.

Jiena tal-fehma li ma kienx hemm konklużjoni ta’ kuntratt fis-sens tal-Artikolu 15(1) tar-Regolament Nru 44/2001 u li, għalhekk, dan l-artikolu ma japplikax għal każ bħal dak f’din il-kawża.

36.

Ċertament, H. Kolassa, bħala konsumatur Awstrijak, kellu l-intenzjoni li jipparteċipa fl-operazzjoni ta’ investiment implementata minn Barclays Bank bħala kumpannija emettriċi Ingliża, li kienet is-suġġett ta’ reklamar fl-Awstrija permezz ta’ prospett speċifiku. Huwa jallega li l-bank li kien għamel kuntratt miegħu, direktanlage.at AG, ma kien jassumi ebda riskju ekonomiku.

37.

Madankollu, tali konstatazzjoni ma tistax tibbaża l-konklużjoni li tgħid li kien jeżisti kuntratt bejn H. Kolassa u Barclays Bank.

38.

L-uniku kuntratt konkluż minn H. Kolassa kien kuntratt konkluż ma’ direktanlage.at AG. Ma neskludix li, abbażi tal-liġi nazzjonali applikabbli, Barclays Bank għandha ċerti obbligi lejn H. Kolassa ( 10 ). Madankollu, dawn l-obbligi ma jirriżultawx mill-konklużjoni ta’ kuntratt bejn H. Kolassa u direktanlage.at AG.

39.

Lanqas ma nara għalfejn għandha tiġi adottata interpretazzjoni iktar wiesgħa jew “ekonomika” tal-Artikolu 15 tar-Regolament Nru 44/2001, li tmur kontra l-kliem ta’ din id-dispożizzjoni għar-raġuni li huwa neċessarju li jiġi protett il-konsumatur bħala l-parti l-iktar dgħajfa.

40.

L-Artikolu 15(1) tar-Regolament Nru 44/2001 jikkostitwixxi deroga kemm għar-regola ġenerali ta’ ġurisdizzjoni stabbilita fl-Artikolu 2(1) ta’ dan ir-regolament, li tagħti ġurisdizzjoni lill-qrati tal-Istat Membru li fit-territorju tiegħu il-konvenut ikun iddomiċiljat, kif ukoll għar-regola ta’ ġurisdizzjoni speċjali fil-qasam tal-kuntratti, stabbilita fl-Artikolu 5(1) ta’ dan l-istess regolament, li bih il-qorti li għandha ġurisdizzjoni hija dik tal-post fejn obbligazzjoni li hija l-bażi tat-talba kienet jew għandha tiġi eżegwita ( 11 ).

41.

F’dan ir-rigward, huwa minnu li, għalkemm l-Artikolu 15(1)(ċ) tar-Regolament Nru 44/2001 huwa intiż biex jipproteġi lill-konsumaturi, dan ma jimplikax li din il-protezzjoni hija assoluta ( 12 ). Din id-dispożizzjoni hija mfassla b’mod ċar u tibbilanċja l-interessi tal-konsumatur u dawk tal-persuna li teżerċita attivitajiet kummerċjali jew professjonali. Peress li tikkostitwixxi eċċezzjoni għar-regola ġenerali, din id-dispożizzjoni għandha tkun is-suġġett ta’ interpretazzjoni stretta ( 13 ).

42.

L-għan prinċipali tar-Regolament Nru 44/2001 huwa li jiżgura ċ-ċertezza legali fil-qasam tad-determinazzjoni tal-ġurisdizzjoni tal-qrati fis-suq intern. B’hekk, il-premessa 11 tar-Regolament tipprovdi li r-regoli tal-ġurisdizzjoni għandu jkollhom livell għoli ta’ prevedibbiltà.

43.

Jekk tiġi aċċettata l-ġurisdizzjoni tal-forum tal-konsumatur f’sitwazzjoni bħal dik ta’ dan il-każ tkun qed tiġi miċħuda tali prevedibbiltà.

44.

Nipproponi lill-Qorti tal-Ġustizzja li ma tissagrifikax il-kliem ċar tal-Artikolu 15 tar-Regolament Nru 44/2001 kif ukoll l-iskop tiegħu fl-istruttura tar-regolament imsemmi sabiex tadotta approċċ “ekonomiku” bil-għan li tipproteġi lil konsumatur. Huwa l-leġiżlatur tal-Unjoni li jkollu jaġixxi f’dan is-sens kieku kellu jikkonstata bżonn li jaġixxi ( 14 ).

45.

Konsegwentement, nipproponi lill-Qorti tal-Ġustizzja li tirrispondi għall-ewwel domanda li l-Artikolu 15(1) tar-Regolament Nru 44/2001 għandu jiġi interpretat fis-sens li jeżiġi l-konklużjoni ta’ kuntratt bejn il-partijiet fil-kwistjoni. Meta konsumatur ikun akkwista ċertifikat li jirrappreżenta s-self ta’ impriża taħt forma ta’ obbligazzjoni lill-portatur mhux mingħand l-emettur ta’ dan iċ-ċertifikat iżda mingħand terz li huwa stess kisbu mingħand l-emettur, ma jkunx ġie konkluż kuntratt bejn il-konsumatur u l-emettur taċ-ċertifikat.

46.

Permezz tat-tieni domanda tagħha, il-qorti tar-rinviju tressaq, essenzjalment, l-istess domandi bħal dawk eżaminati sa issa, iżda din id-darba b’riferenza għar-regola tal-Artikolu 5(1)(a) tar-Regolament Nru 44/2001, li tgħid li, “f’materji li għandhom x’jaqsmu ma’ xi kuntratt”, persuna tista’ titressaq quddiem il-qorti tal-post fejn l-obbligu ġie jew għandu jiġi eżegwit.

47.

Fid-domanda tagħha, il-qorti tar-rinviju tidher li titlaq mill-ħsieb li l-persuna li sofriet id-dannu ssurrogat ruħha għas-sottoskrivent inizjali tas-self fil-kuntest tal-kuntratt konkluż mal-emettur. Kieku l-qorti tar-rinviju kellha tikkonstata li H. Kolassa ssurroga ruħu għas-sottoskrivent imsemmi fis-sens li akkwista d-drittijiet u l-obbligi kollha tal-kumpannija direktanlage.at AG u, minħabba f’hekk, sar parti kontraenti għall-kuntratt konkluż ma’ Barclays Bank, din tkun, fil-fehma tiegħu, “materji li għandhom x’jaqsmu ma’ xi kuntratt” fis-sens tal-Artikolu 5(1)(a) tar-Regolament Nru 44/2001. L-iżviluppi li jsegwu jippresupponu li dan ma huwiex il-każ, peress li l-qorti tar-rinviju stess tikkonstata, fil-kunsiderazzjonijiet tagħha stess li jsostnu r-rinviju, li H. Kolassa ma huwiex marbut kuntrattwalment ma’ Barclays Bank skont ir-regoli ġenerali tal-liġi ċivili tal-Awstrija.

48.

Kemm il-Qorti tal-Ġustizzja kif ukoll id-duttrina ( 15 ) jinterpretaw b’mod differenti l-kunċetti ta’ kuntratt fil-kuntest rispettivament tal-Artikoli 15 u 5(1) tar-Regolament Nru 44/2001.

49.

Fir-rigward tal-imsemmi Artikolu 5(1), il-Qorti tal-Ġustizzja tinterpreta, b’mod awtonomu u wiesa’, il-kunċett ta’ “materji li għandhom x’jaqsmu ma’ xi kuntratt” ( 16 ). B’mod partikolari, dan l-artikolu ma jeħtieġx, skont il-Qorti tal-Ġustizzja, il-konklużjoni ta’ kuntratt ( 17 ). L-identifikazzjoni ta’ obbligu kuntrattwali hija madankollu indispensabbli għall-applikazzjoni tad-dispożizzjoni msemmija, peress li l-ġurisdizzjoni tal-qrati abbażi ta’ din id-dispożizzjoni hija stabbilita skont il-post fejn l-obbligu kuntrattwali li jservi bħala bażi għat-talba ġie jew għandu jiġi eżegwit.

50.

Fil-fatt, skont ġurisprudenza stabbilita mis-sentenza Handte ( 18 ), it-termini “materji li għandhom x’jaqsmu ma’ xi kuntratt”, fis-sens tal-Artikolu 5(1) tar-Regolament Nru 44/2001 ( 19 ), ma jistgħux jinftiehmu bħala li jirrigwardaw sitwazzjoni li fiha ma hemm ebda impenn liberalment assunt minn parti fil-konfront ta’ oħra. F’din il-kawża, kien hemm sensiela ta’ kuntratti internazzjonali ta’ merkanzija li fiha l-obbligi kuntrattwali tal-partijiet kienu jvarjaw minn kuntratt għal ieħor, b’tali mod li d-drittijiet kuntrattwali li s-sotto akkwirent seta’ jinvoka kontra l-bejjiegħ immedjat tiegħu ma kinux neċessarjament l-istess bħal dawk li l-manifattur kien assuma fir-relazzjonijiet tiegħu mal-ewwel xerrej ( 20 ).

51.

F’dan il-każ, it-tranżazzjonijiet bejn id-diversi partijiet huma iktar diffiċli li jiġu kategorizzati. Madankollu, bħal fil-każ li wassal għas-sentenza Handte (EU:C:1992:268), ninsabu fil-preżenza ta’ sensiela ta’ kuntratti u ma jistax jitqies li jeżisti, bejn H. Kolassa u Barclays Bank, “impenn liberalment assunt minn parti fil-konfront ta’ oħra”.

52.

Minn din il-ġurisprudenza jirriżulta li, bejn H. Kolassa u Barclays Bank, ma hemmx rabta kuntrattwali, fis-sens tal-Artikolu 5(1)(a) tar-Regolament Nru 44/2001.

53.

Nixtieq nirrepeti li, kif enfasizzat il-qorti tar-rinviju, abbażi tad-dritt nazzjonali applikabbli, Barclays Bank għandha ċerti obbligi lejn H. Kolassa. Madankollu, dawn l-obbligi ma humiex ta’ natura kuntrattwali fis-sens tad-dispożizzjoni ċċitata iktar ’il fuq.

54.

Konsegwentement, nipproponi lill-Qorti tal-Ġustizzja li tirrispondi għat-tieni domanda li l-Artikolu 5(1)(a) tar-Regolament Nru 44/2001 għandu jiġi interpretat fis-sens li jeżiġi relazzjoni kuntrattwali fis-sens ta’ impenn liberalment assunt minn parti fil-konfront ta’ oħra. Tali relazzjoni ma teżistix f’sitwazzjoni li fiha individwu akkwista ċertifikat, li jirrappreżenta s-self ta’ impriża taħt forma ta’ obbligazzjoni lill-portatur, mhux mingħand l-emettur ta’ dan iċ-ċertifikat iżda mingħand terz li huwa stess kisbu mingħand l-emettur.

55.

It-tielet domanda għandha bħala suġġett ir-regola tal-ġurisdizzjoni speċjali stabbilita fl-Artikolu 5(3) tar-Regolament Nru 44/2001. Il-qorti tar-rinviju tixtieq tiddetermina jekk azzjoni bbażata fuq in-natura allegatament inkompleta jew ftit ċara tal-prospett ta’ informazzjoni fuq it-tranżazzjoni, kif ukoll fuq in-nuqqas preżunt ta’ kontroll tal-ġestjoni tal-fondi li fuqhom iċ-ċertifikati kienu indiċizzati, tistax tiġi kkwalifikata bħala azzjoni fil-kamp delittwali jew kważi-delittwali fis-sens tal-Artikolu 5(3) tar-regolament imsemmi.

56.

Ir-raġuni prinċipali tar-regola tal-ġurisdizzjoni speċjali stabbilita fl-Artikolu 5(3) tar-Regolament Nru 44/2001 hija, skont ġurisprudenza stabbilita tal-Qorti tal-Ġustizzja, ibbażata fuq l-eżistenza ta’ fattur ta’ konnessjoni partikolarment strett bejn il-kontestazzjoni u l-qorti tal-post fejn seħħ il-fatt li kkawża preġudizzju, liema ħaġa tiġġustifika attribuzzjoni ta’ ġurisdizzjoni lil din tal-aħħar għal raġunijiet ta’ amministrazzjoni tajba tal-ġustizzja u ta’ organizzazzjoni utli tal-proċeduri ( 21 ). Fil-fatt, il-qorti tal-post fejn seħħ il-fatt li kkawża preġudizzju hija normalment l-iktar waħda adatta biex tiddeċiedi, b’mod partikolari għal raġunijiet ta’ prossimità tal-kwistjoni u ta’ faċilità ta’ amministrazzjoni tal-provi ( 22 ).

57.

Fl-ewwel lok, il-qorti tar-rinviju tistaqsi jekk, fil-kuntest tal-emissjoni ta’ obbligazzjoni lill-portatur, id-drittijiet ibbażati fuq ir-responsabbiltà tal-emettur abbażi tal-prospett kif ukoll fuq il-ksur tal-obbligi ta’ protezzjoni u ta’ informazzjoni jistgħux jitqiesu li huma “drittijiet ta’ natura ta’ tort, delitt jew kwasi delitt”, fis-sens tal-Artikolu 5(3) tar-Regolament Nru 44/2001.

58.

Ir-risposta għal din id-domanda sussidjarja hija kjarament fl-affermattiv. Qabel kollox, dan il-kunċett — awtonomu — jinkludi fih kull talba intiża biex tiskatta r-responsabbiltà tal-konvenut u li ma hijiex konnessa mal-qasam kuntrattwali fis-sens tal-Artikolu 5(1) tar-Regolament Nru 44/2001 ( 23 ). Issa, l-Artikolu 5(3) ta’ dan ir-regolament minnu nnifsu ma jeskludix ċerti oqsma. Dan huwa kkonfermat mid-duttrina, li tenfasizza li dan l-artikolu huwa, fil-prinċipju, applikabbli għad-danni subiti minn investituri ( 24 ) u, b’mod partikolari, għar-responsabbiltà li tiskatta abbażi tal-prospett ( 25 ).

59.

F’dak li jirrigwarda d-determinazzjoni tal-post fejn seħħ jew hemm ir-riskju li jseħħ il-fatt li jikkawża preġudizzju, il-qorti tar-rinviju tistaqsi jekk il-post fejn seħħ il-preġudizzju jitqiesx li jinsab fid-domiċilju tal-vittma bħala ċ-ċentru tal-patrimonju tagħha, jiġifieri fl-Awstrija.

60.

Hija ġurisprudenza stabbilita li, fil-każ fejn il-post fejn iseħħ il-fatt li jista’ jiskatta r-responsabbiltà delittwali jew kważi-delittwali u l-post fejn dan il-fatt ikkawża preġudizzju ma humiex identiċi, l-espressjoni “post fejn l-effett tal-ħsara jkun twettaq” tista’ tinkludi żewġ postijiet differenti, jiġifieri l-post fejn seħħ il-preġudizzju ( 26 ) u dak tal-avveniment kawżali ( 27 ) li jwassal għal dan il-preġudizzju ( 28 ).

61.

Barra minn hekk, fis-sentenza Kronhofer (EU:C:2004:364), il-Qorti tal-Ġustizzja ddeċidiet li l-Artikolu 5(3) tal-Konvenzjoni ta’ Brussell kellu jiġi interpretat fis-sens li l-espressjoni “post fejn l-avveniment dannuż ikun seħħ” ma tirreferix għal post fejn ir-rikorrent huwa domiċiljat jew fejn “il-beni tiegħu huma ċentralizzati”, minħabba r-raġuni unika li huwa ġarrab dannu finanzjarju hemmhekk li rriżulta fit-telf ta’ partijiet mill-beni tiegħu li sar u kien imġarrab fi Stat Kontraenti ieħor ( 29 ). F’dak li jikkonċerna din il-kompetenza speċjali tal-imsemmi Artikolu 5(3), il-Qorti tal-Ġustizzja segwiet lill-Avukat Ġenerali Léger, li kien irrileva, fil-konklużjonijiet tiegħu f’din il-kawża, li xejn ma kien jiġġustifika li tingħata attribuzzjoni ta’ ġurisdizzjoni lill-qrati ta’ Stat Kontraenti differenti minn dak li fuq it-territorju tiegħu jinsabu l-fatt li kkawża l-preġudizzju u l-materjalizzazzjoni tad-dannu, jiġifieri l-elementi kollha li jikkostitwixxu r-responsabbiltà ( 30 ). Tali attribuzzjoni tal-ġurisdizzjoni ma tissodisfa ebda bżonn oġġettiv fir-rigward tal-prova jew tal-organizzazzjoni tal-proċeduri ( 31 ).

62.

B’hekk tqum il-kwistjoni dwar liema huma, f’din il-kawża, l-elementi li jikkostitwixxu eventwali responsabbiltà.

63.

Anki jekk il-fatti msemmija fid-deċiżjoni tar-rinviju ma jipprovdux indikazzjonijiet konkreti biżżejjed biex jiġi eliminat kull dubju f’dak li jikkonċerna d-determinazzjoni tal-post fejn seħħ id-dannu, xorta jidher b’mod ċar li l-fatti ta’ din il-kawża ma humiex paragunabbli ma’ dawk tal-kawża li wasslet għas-sentenza Kronhofer (EU:C:2004:364). Bħala tfakkira, f’din l-aħħar kawża, ir-rikorrent fil-kawża prinċipali, R. Kronhofer, domiċiljat fl-Awstrija, kien ikkonkluda, permezz tat-telefon ma individwi domiċiljati fil-Ġermanja, kuntratt ta’ dritt ta’ xiri fuq ishma u kien, minħabba f’hekk, ittrasferixxa l-ammont dovut fuq kont ta’ investimenti fil-Ġermanja.

64.

Min-naħa l-oħra, f’din il-kawża, Barclays Bank ippubblikat prospett fl-Awstrija. Dan jikkostitwixxi indikatur ta’ fatt li jikkawża preġudizzju li jista’ jiskatta l-ġurisdizzjoni tal-qrati abbażi tal-Artikolu 5(3) tar-Regolament Nru 44/2001.

65.

Jiena tal-fehma li, meta prospett jiġi ppubblikat fi Stat Membru wieħed jew iktar, jista’ jkun hemm f’kull ċirkustanza każ li jikkawża preġudizzju li jista’ jiskatta ġurisdizzjoni tal-qorti abbażi tal-Artikolu 5(3) tar-Regolament Nru 44/2001.

66.

F’dan il-kuntest, jiena nxaqleb, kif tissuġġerixxi l-Kummissjoni fl-osservazzjonijiet tagħha, li nirrikorri għas-sentenza Shevill et ( 32 ), li fiha l-Qorti tal-Ġustizzja interpretat it-termini “post fejn l-avveniment dannuż ikun seħħ” fis-sens li, f’każ ta’ malafama permezz ta’ artiklu tal-istampa mxandar f’diversi Stati Kontraenti, il-vittma setgħet ukoll tressaq kontra l-editur azzjoni għad-danni quddiem il-qrati ta’ kull Stat li fih il-pubblikazzjoni kienet imxandra u fejn il-vittma kienet tippretendi li sofriet preġudizzju għar-reputazzjoni tagħha, fejn din l-azzjoni hija limitata għall-preġudizzju subit fil-pajjiż tal-qorti li quddiemha tressqet il-kawża. Din l-idea hija kkonfermata mis-sentenza eDate Advertising et ( 33 ).

67.

Għalhekk nipproponi li l-Qorti tal-Ġustizzja tirrispondi għat-tielet domanda li l-Artikolu 5(3) tar-Regolament Nru 44/2001 għandu jiġi interpretat fis-sens li jinkludi kull talba intiża biex tiskatta r-responsabbiltà tal-konvenut u li ma hijiex konnessa mal-qasam kuntrattwali fis-sens tal-Artikolu 5(1) tar-Regolament Nru 44/2001. Din l-ewwel dispożizzjoni tinkludi fiha r-responsabbiltà legali li tiskatta abbażi tal-prospett. Il-“post fejn l-avveniment dannuż ikun seħħ”, fis-sens tal-Artikolu 5(3) tar-Regolament Nru 44/2001 għandu jiġi interpretat fis-sens li jinkludi l-post tad-domiċilju tal-portatur ta’ ċertifikati, jekk il-pubblikazzjoni tal-prospett fl-Istat Membru tad-domiċilju tal-portatur wasslet għad-dannu finanzjarju.

68.

Permezz tar-raba’ domanda tagħha, il-qorti tar-rinviju essenzjalment tistaqsi jekk, fil-kuntest tal-verifika tal-ġurisdizzjoni, hija għandhiex twettaq amministrazzjoni dettaljata tal-prova jew inkella tqis li l-allegazzjonijiet tal-konvenut biss fil-kawża prinċipali huma korretti.

69.

Preliminarjament, għandu jitfakkar li l-ġurisdizzjoni tal-qorti hija ddeterminata mir-regoli awtonomi tar-Regolament Nru 44/2001, filwaqt li l-mertu tal-kawża għandu jiġi deċiż skont id-dritt nazzjonali applikabbli, determinat mir-regoli ta’ kunflitt tal-liġijiet relattivi għall-obbligi kuntrattwali ( 34 ) jew mhux kuntrattwali ( 35 ).

70.

Il-qorti tar-rinviju ma tispjegax ir-raġuni għalfejn hija rreferiet għall-Artikoli 25 u 26 tar-Regolament Nru 44/2001. Fil-fehma tiegħi, dawn l-artikoli ma humiex relatati mad-domanda magħmula. Skont il-kliem tagħha, l-imsemmi Artikolu 25 jirreferi biss għall-ġurisdizzjoni esklużiva tal-Artikolu 22 tar-Regolament Nru 44/2001.

71.

Il-kwistjoni tal-firxa tal-verifika tqum fir-rigward tar-regoli tal-ġurisdizzjoni kollha tar-Regolament Nru 44/2001.

72.

Jidhirli li l-ġurisprudenza eżistenti diġà tagħtina diversi possibbiltajiet biex tingħata risposta għal din id-domanda, liema possibbiltajiet huma wkoll diġà indikati fid-deċiżjoni tar-rinviju.

73.

Ir-Regolament Nru 44/2001 ma jippreċiżax il-firxa tal-obbligi ta’ stħarriġ li għandha qorti nazzjonali fil-verifika tal-ġurisdizzjoni tagħha. Minn ġurisprudenza stabbilita jirriżulta li l-Konvenzjoni ta’ Brussell kellha bħala suġġett mhux li tgħaqqad ir-regoli tal-proċedura tal-Istati Kontraenti, iżda li tqassam il-ġurisdizzjoni tal-qrati għas-soluzzjoni tal-kawżi fil-qasam ċivili u kummerċjali fir-relazzjonijiet bejn l-Istati Kontraenti u li tiffaċilita l-eżekuzzjoni tad-deċiżjonijiet ġudizzjarji ( 36 ). Minn ġurisprudenza stabbilita jirriżulta wkoll li, fir-rigward tar-regoli tal-proċedura, għandha ssir referenza għar-regoli nazzjonali applikabbli mill-qorti li titressaq il-kawża quddiemha, bil-kundizzjoni li l-applikazzjoni ta’ dawn ir-regoli ma taffettwax l-effett utli tal-Konvenzjoni ta’ Brussell ( 37 ).

74.

Huwa għalhekk li l-Qorti tal-Ġustizzja ddeċidiet li rikorrent kien jibbenefika mill-forum tal-post ta’ eżekuzzjoni tal-kuntratt skont l-Artikolu 5(1) tal-Konvenzjoni ta’ Brussell, anki jekk il-formazzjoni tal-kuntratt li kien is-suġġett tar-rikors kienet ikkontestata mill-partijiet ( 38 ). Din ippreċiżat ukoll li kien konformi mal-ispirtu ta’ ċertezza legali li l-qorti nazzjonali li titressaq il-kawża quddiemha tkun tista’ faċilment tippronunzja ruħha fuq il-kompetenza tagħha stess abbażi tar-regoli tal-konvenzjoni msemmija, mingħajr ma tkun imġiegħla tipproċedi għal eżami tal-każ fil-mertu ( 39 ).

75.

Iktar reċentement, il-Qorti tal-Ġustizzja kkunsidrat li, fl-istadju tal-verifika tal-ġurisdizzjoni internazzjonali, il-qorti adita ma għandha tikkunsidra la l-ammissibbiltà u lanqas il-mertu tat-talba għal konstatazzjoni negattiva taħt ir-regoli tad-dritt nazzjonali, iżda għandha tidentifika biss il-fatturi ta’ konnessjoni mal-Istat tal-forum sabiex tiġġustifika l-ġurisdizzjoni tagħha bis-saħħa tal-Artikolu 5(3) tar-Regolament Nru 44/2001 ( 40 ). Din ikkunsidrat ukoll li, għall-applikazzjoni tal-Artikolu 5(3) tar-Regolament Nru 44/2001, il-qorti li tressqet il-kawża quddiemha tista’ tqis stabbiliti, għall-finijiet biss li tivverifika l-ġurisdizzjoni tagħha abbażi ta’ din id-dispożizzjoni, l-allegazzjonijiet tar-rikorrent fir-rigward tal-kundizzjonijiet tar-responsabbiltà delittwali jew kważi-delittwali ( 41 ).

76.

Għalhekk, biex tibbaża l-ġurisdizzjoni tagħha, il-qorti msejħa biex tiddeċiedi l-kawża ma tistax, kif tidher li tipproponi l-qorti tar-rinviju, tibbaża ruħha esklużivament fuq il-provi mressqa mill-konvenut. Sabiex tiżgura l-effett utli tar-Regolament Nru 44/2001, hija għandha tibbaża ruħha fuq il-provi kollha li għandha għad-dispożizzjoni tagħha.

77.

F’dan il-kuntest, inqis li l-Artikolu 24 tar-Regolament Nru 44/2001 jiċċaħħad mill-valur tiegħu kieku l-konvenut ma jkollux il-possibbiltà li jippreżenta l-argumenti tiegħu fir-rigward tal-ġurisdizzjoni tal-qorti li titressaq il-kawża quddiemha. Fil-fatt, din id-dispożizzjoni tipprevedi espressament il-possibbiltà li l-konvenut jippreżenta l-argumentazzjoni tiegħu fir-rigward tal-ġurisdizzjoni.

78.

Madankollu, il-qorti li titressaq il-kawża quddiemha ma għandhiex iddewwem l-evalwazzjoni tal-ġurisdizzjoni permezz ta’ amministrazzjoni tal-prova. Hija għandha twettaq evalwazzjoni prima facie tal-ġurisdizzjoni tagħha.

79.

Għalhekk jidhirli li regoli proċedurali nazzjonali bħal dawk deskritti mill-qorti tar-rinviju, li jipprevedu li l-qorti li tressqet il-kawża quddiemha għandha biss tiżgura ruħha mill-fondatezza apparenti tal-allegazzjonijiet tal-konvenut mingħajr, jekk ikun il-każ, ma jittieħdu inkunsiderazzjoni l-provi ppreżentati mill-konvenut, huma kuntrarji għall-effett utli tar-Regolament Nru 44/2001.

80.

Għalhekk nipproponi li l-Qorti tal-Ġustizzja tirrispondi għar-raba’ domanda fis-sens li, sabiex tiddetermina l-ġurisdizzjoni tagħha abbażi tad-dispożizzjonijiet tar-Regolament Nru 44/2001, il-qorti li titressaq kawża quddiemha għandha, fil-kuntest ta’ kontroll prima facie, tevalwa l-provi kollha li jkollha quddiemha, inklużi, jekk ikun il-każ, il-provi mressqa mill-konvenut.

81.

Fid-dawl tal-kunsiderazzjonijiet kollha magħmula iktar ’il fuq, nipproponi li l-Qorti tal-Ġustizzja jogħġobha tirrispondi d-domandi preliminari magħmula mill-Handelsgericht Wien b’dan il-mod: