IL-KUMMISSJONI EWROPEA

Brussell, 24.1.2023

COM(2023) 45 final

DOKUMENT TA' POLITIKA

Lejn strateġija operazzjonali għal ritorni aktar effettivi

L-istabbiliment ta’ sistema effettiva u komuni tal-UE għar-ritorni huwa pilastru ċentrali ta’ sistemi kredibbli u li jiffunzjonaw tajjeb tal-migrazzjoni u tal-ażil, u tal-approċċ komprensiv tal-Patt il-Ġdid dwar il-Migrazzjoni u l-Ażil( 1 ). Huwa wkoll komponent tal-Istrateġija lejn żona Schengen reżiljenti ( 2 ) u li tiffunzjona bis-sħiħ biex tikkumpensa għan-nuqqas ta’ kontrolli fil-fruntieri interni u b’hekk ukoll parti integrali miċ-ċiklu tal-politika ta’ Schengen, kif ukoll parti mill-Ġestjoni Integrata Ewropea tal-Fruntieri. Sistema effettiva u komuni tal-UE għar-ritorni għandha sservi wkoll ta’ deterrent biex tgħin fit-tnaqqis tal-migrazzjoni mhux sikura u irregolari, tipprevjeni l-isfruttament tal-migranti billi tkisser il-mudell kummerċjali tan-netwerks kriminali ta’ faċilitazzjoni ta’ dħul klandestin ta’ persuni u tista’ tippromwovi rotot legali sikuri.

Il-ħatra tal-Koordinatur tar-Ritorn tal-UE, li tiġbor flimkien il-fergħat tal-politika ta’ ritorn tal-UE u tiffaċilita implimentazzjoni mingħajr xkiel u interkonnessa tal-proċess ta’ ritorn, appoġġata minn Network ta’ Livell Għoli għar-Ritorn ( 3 ), hija waħda mill-innovazzjonijiet ewlenin tal-Patt il-Ġdid biex jintlaħqu l-objettivi ġenerali tiegħu.

Il-Patt il-Ġdid jipprevedi li se tiġi pprovduta enfasi strateġika għall-ħidma tal-Koordinatur tar-Ritorn tal-UE u tan-Netwerk ta’ Livell Għoli permezz ta’ strateġija operazzjonali dwar ir-ritorn. Abbażi tad-diskussjonijiet fil-fond, il-kontributi utli u l-fehmiet komuni li ħarġu mill-konsultazzjonijiet man-Netwerk ta’ Livell Għoli għar-Ritorn s’issa, il-Kummissjoni tistabbilixxi f’dan id-dokument ta’ politika l-objettivi ewlenin u l-erba’ oqsma ta’ prijorità konkreti u prattiċi tal-istrateġija operazzjonali biex jiġu indirizzati n-nuqqasijiet u tiżdied il-koerenza reċiproka fl-implimentazzjoni tal-politika tal-UE dwar ir-ritorn. L-anness għal dan id-dokument ta’ politika jistabbilixxi l-azzjonijiet speċifiċi li jistgħu jiġu implimentati fl-erba’ oqsma ta’ prijorità.

Il-ħidma fuq ir-ritorn evolviet b’mod konsiderevoli matul dawn l-aħħar ftit snin. Għaddejjin negozjati biex jiġi rivedut il-qafas leġiżlattiv tal-UE dwar l-ażil u l-migrazzjoni, inkluż ukoll fil-qasam tar-ritorn (riformulazzjoni tad-Direttiva dwar ir-Ritorn( 4 ), ir-Regolament dwar il-Proċeduri tal-Ażil( 5 ), ir-Regolament dwar il-Ġestjoni tal-Ażil u tal-Migrazzjoni( 6 )) u għandhom ikomplu jsiru bil-ħeffa. Bħalissa hemm 24 ftehim ta’ riammissjoni tal-UE u arranġamenti fis-seħħ ma’ pajjiżi terzi, xi wħud jaħdmu tajjeb, oħrajn bi ħtieġa li tiżdied l-implimentazzjoni tagħhom. Il-mekkaniżmu stabbilit mill-Artikolu 25a tal-Kodiċi dwar il-Viżi( 7 ) stabbilixxa rabta formali bejn il-politika dwar il-viżi u l-kooperazzjoni dwar ir-riammissjoni. Ir-Regolament dwar is-Sistema ta’ Informazzjoni ta’ Schengen ( 8 ) huwa fis-seħħ u se jidħol fis-seħħ f’Marzu 2023. Il-progress jinkludi wkoll aktar strutturi u fokus iddedikati għar-ritorn fil-livell nazzjonali, mandat u kapaċitajiet imsaħħa tal-Frontex u sforzi aktar b’saħħithom biex nimxu lejn sistema tal-UE effettiva u komuni għar-ritorni. Dan juri direzzjoni pożittiva, determinazzjoni, u elementi konkreti ta’ progress li fuqhom l-UE għandha tibni.

Fil-proċess tal-iżvilupp tal-istrateġija operazzjonali dwar ir-ritorni, huwa importanti li tingħata ħarsa kritika lejn x’jaħdem u x’ma jaħdimx, biex jinsiltu tagħlimiet mix-xogħol li diġà sar u titfassal strateġija operazzjonali biex inkomplu nimplimentaw il-prijoritajiet ta’ politika komuni tagħna fil-qasam tar-ritorn.

1.Żviluppi pożittivi fil-qasam tar-ritorn

Qed tissawwar is-sistema komuni tal-UE għar-ritorni li tgħaqqad strutturi aktar b’saħħithom fl-UE ma’ kooperazzjoni aktar effettiva ma’ pajjiżi terzi. B’mod parallel mat-tisħiħ tal-qafas leġiżlattiv tal-UE dwar ir-ritorn, ġew stabbiliti għodod operazzjonali u prattiċi biex jaħdmu flimkien aħjar biex iżidu r-ritorni mill-UE.

Bis-saħħa tal-mekkaniżmu ta’ evalwazzjoni ta’ Schengen ( 9 ), il-leġiżlazzjoni u l-prattiki nazzjonali tal-Istati Membri issa huma allinjati aħjar mal-objettivi u r-rekwiżiti tad-Direttiva dwar ir-Ritorn riveduta. Ir-rakkomandazzjonijiet immirati u s-segwitu individwali ma’ kull Stat Membru wasslu għal firxa ta’ titjib, minn proċeduri nazzjonali aktar effettivi għal protezzjoni msaħħa tad-drittijiet fundamentali. Barra minn hekk, prattiki tajbin fl-Istati Membri huma mgħarrfa lil Stati Membri oħra.

Min-naħa esterna, l-approċċ komprensiv għall-migrazzjoni, deskritt fil-Patt il-Ġdid dwar il-Migrazzjoni u l-Ażil, jiffoka fuq il-bini ta’ sħubijiet ta’ benefiċċju għal kulħadd ma’ pajjiżi terzi inkluż it-trawwim ta’ kooperazzjoni aħjar dwar ir-riammissjoni. Il-Patt il-Ġdid jinkwadra l-kooperazzjoni dwar il-migrazzjoni ma’ pajjiżi terzi bħala parti integrali mir-relazzjonijiet ġenerali tal-UE. Dan huwa appoġġat minn Pjanijiet ta’ Azzjoni ma’ pajjiżi prijoritarji ta’ oriġini u ta’ tranżitu, li jindikaw l-objettivi, il-miżuri ta’ appoġġ u l-iskedi ta’ żmien mistennija, inkluż fil-qasam tar-ritorn.

Il-proċess u l-mekkaniżmu stabbiliti mill-Artikolu 25a tal-Kodiċi dwar il-Viżi, li jorbtu l-kooperazzjoni dwar ir-riammissjoni u l-politika dwar il-viżi, u l-valutazzjoni annwali mħejjija mill-Kummissjoni, kienu strumentali biex jiġu identifikati sfidi konkreti ma’ pajjiżi speċifiċi u biex jiġu indirizzati, u aġixxew bħala katalist għat-tisħiħ tad-djalogu dwar ir-riammissjoni ma’ pajjiżi terzi fejn il-kooperazzjoni jeħtieġ li titjieb. Aktar koordinazzjoni bejn l-UE u l-Istati Membri dwar messaġġi konġunti, inkluż fil-gruppi rilevanti tal-Kunsill, u l-identifikazzjoni ta’ kompiti konkreti biex tittejjeb il-kooperazzjoni dwar ir-riammissjoni qed jagħtu prova tal-effettività tagħhom. Il-ftehimiet u l-arranġamenti eżistenti tal-UE dwar ir-riammissjoni jiffaċilitaw il-kooperazzjoni prattika. L-ipproċessar ta’ każijiet ta’ riammissjoni minn pajjiżi terzi tjieb b’mod konsiderevoli, bis-saħħa tad-diġitalizzazzjoni permezz ta’ Sistemi ta’ Ġestjoni ta’ Każijiet ta’ Riammissjoni.

Il-Frontex għandha rwol importanti fl-appoġġ lill-Istati Membri fil-fażijiet kollha ta’ ritorni volontarji u furzati, inkluż dwar ir-riintegrazzjoni. Dan huwa appoġġat minn Viċi Direttur Eżekuttiv ġdid iddedikat għar-ritorn, u diviżjoni tar-ritorn.

Bl-ewwel strateġija tal-UE dwar ir-ritorn volontarju u r-riintegrazzjoni( 10 ), l-UE qed tippromwovi użu usa’ u aħjar tar-ritorn volontarju u r-riintegrazzjoni biex jiġi żgurat ir-ritorn uman, effettiv u sostenibbli ta’ persuni mingħajr dritt legali li jibqgħu fl-UE bħala parti mill-objettiv li jiżdiedu r-ritorni b’mod ġenerali. L-implimentazzjoni tagħha miexja tajjeb: minn April 2022, il-Frontex qed tipprovdi pakketti ta’ riintegrazzjoni standardizzati mill-UE lil pajjiżi terzi permezz tas-Servizzi Konġunti ta’ Riintegrazzjoni biex tkompli tappoġġa approċċ koerenti; hemm fis-seħħ għodod ewlenin għat-titjib tal-konsulenza dwar ir-ritorn (għodod tal-IT iddedikati, qafas ta’ kwalità għall-konsulenza, moduli ta’ taħriġ tal-Frontex użati għat-taħriġ tal-konsulenti tal-Korp Permanenti u li għandhom jintużaw ukoll għall-konsulenti tal-Istati Membri). L-UE tkompli tappoġġa r-ritorni minn pajjiżi ta’ tranżitu, b’mod partikolari t-Türkiye, l-Afrika ta’ Fuq u l-Balkani tal-Punent, lejn pajjiżi ta’ oriġini, bil-ħsieb li tittaffa l-pressjoni migratorja fuq il-pajjiżi sħab u tiġi indirizzata l-migrazzjoni irregolari b’approċċ ta’ rotta sħiħa. F’dan il-kuntest, il-ħidma qed tiffoka fuq it-tisħiħ tal-kapaċità tal-pajjiżi sħab li jirritornaw migranti li ma jikkwalifikawx għall-protezzjoni internazzjonali u tappoġġahom fl-istabbiliment ta’ ftehimiet ta’ riammissjoni mal-pajjiżi ta’ oriġini. Dan huwa kkomplementat minn inizjattivi ffinanzjati mill-UE f’pajjiżi terzi biex tissaħħaħ il-ġestjoni tal-migrazzjoni, jiġi appoġġat ir-ritorn volontarju ta’ migranti irregolari minn pajjiżi ta’ tranżitu, kif ukoll inizjattivi ta’ riintegrazzjoni individwali u bbażati fil-komunità. Filwaqt li għadu kmieni biex jitkejlu l-effetti tal-istrateġija, il-Frontex tirrapporta xejra matul l-aħħar sentejn ta’ sehem ta’ madwar 58 % ta’ ritorni volontarji mill-UE.

Koordinazzjoni b’saħħitha fil-livell tal-UE u l-użu tal-appoġġ tal-Frontex iwasslu għal riżultati konsiderevoli. Bħala eżempju, bis-saħħa tal-koordinazzjoni sħiħa bejn l-atturi nazzjonali kollha, il-Kummissjoni, il-Frontex u d-Delegazzjonijiet rilevanti tal-UE permezz ta’ grupp ta’ ħidma stabbilit speċifikament, Ċipru malajr laħaq l-ogħla tliet Stati Membri fl-għadd ta’ ritorni assistiti mill-Frontex fl-2022, fejn ġew ritornati aktar minn 2000 ċittadin ta’ pajjiżi terzi. Bl-istess mod, il-ħidma biex jiġu appoġġati l-Istati Membri l-aktar affettwati fil-kuntest tal-istrumentalizzazzjoni tal-migrazzjoni irregolari mir-reġim Belarussu turi l-valur miżjud tal-atturi kollha li jaħdmu b’mod koerenti u id f’id.

Il-Qafas Finanzjarju Pluriennali 2021-2027 isaħħaħ b’mod sinifikanti l-appoġġ finanzjarju fil-qasam tal-migrazzjoni biex jiġi implimentat il-Patt il-Ġdid dwar il-Migrazzjoni u l-Ażil. Huwa importanti li l-finanzjament kemm fil-livell tal-UE kif ukoll f’dak tal-Istati Membri, b’mod partikolari taħt il-Fond għall-Ażil, il-Migrazzjoni u l-Integrazzjoni, l-Istrument ta’ Qabel l-Adeżjoni u l-Istrument ta’ Viċinat, ta’ Kooperazzjoni għall-Iżvilupp u ta’ Kooperazzjoni Internazzjonali — Ewropa Globali, jintuża flimkien ma’ objettivi oħra, biex jiġu promossi r-ritorn u r-riammissjoni effettivi u r-riintegrazzjoni sostenibbli.

Fl-aħħar nett, il-karatteristika l-ġdida fis-Sistema ta’ Informazzjoni ta’ Schengen dwar allerti dwar persuni soġġetti għal deċiżjonijiet ta’ ritorn, li daħlet fis-seħħ f’Marzu 2023 hija parti importanti oħra tas-sistema komuni tal-UE għar-ritorn. Din twitti t-triq għal kooperazzjoni aktar mill-qrib, inkluż fir-rigward tar-rikonoxximent reċiproku ta’ deċiżjonijiet ta’ ritorn maħruġa mill-Istati Membri għal proċess ta’ ritorn aktar rapidu u aktar effettiv.

2.Sfidi u ostakli

Il-politika ta’ ritorn hija qasam kumpless. Dgħufija importanti hija n-nuqqas ta’ data affidabbli dwar kif qed taħdem is-sistema ta’ ritorn tal-UE. Dan jagħmilha diffiċli li jiġi identifikat kif tista’ tittejjeb l-effettività tagħha.

Hemm bżonn li jiġu ssimplifikati u ottimizzati l-proċeduri f’kull Stat Membru, f’konformità sħiħa mad-drittijiet fundamentali, inkluża l-protezzjoni tad-data personali, biex ir-ritorni jsiru aktar rapidi u aktar effettivi. Filwaqt li sar ħafna progress, l-Istati Membri għadhom jiffaċċjaw ostakli importanti u nuqqas ta’ koordinazzjoni fost l-atturi fil-proċess. Id-deċiżjonijiet li jtemmu s-soġġorn legali mhux dejjem jirriżultaw f’deċiżjoni ta’ ritorn u n-nuqqas ta’ konformità ma’ perjodu għar-ritorn volontarju mhux dejjem jirriżulta f’ritorn furzat — aspett ċentrali biex tittejjeb l-effettività huwa li jingħalqu dawn il-lakuni. Skont l-Eurostat mit-340 515 deċiżjoni ta’ ritorn maħruġa fl-2021, 21 % twettqu b’mod effettiv. Barra minn hekk, ħames Stati Membri biss huma responsabbli għal 80 % tar-ritorni ffaċilitati mill-Frontex. B’appelli ripetuti mill-Istati Membri għat-tisħiħ tal-appoġġ tal-Frontex fil-qasam tar-ritorn, huwa għalhekk importanti li jsir użu sħiħ mill-appoġġ li l-Frontex tista’ tipprovdi, inkluż billi jiġi żgurat li l-persuni li jridu jiġu rimpatrijati jkunu disponibbli għall-awtoritajiet biex jiġu ritornati b’titjiriet organizzati mill-Aġenzija. Kif stabbilit fil-Komunikazzjoni tal-Kummissjoni dwar it-tisħiħ tal-kooperazzjoni dwar ir-ritorn u r-riammissjoni ( 11 ) u kif identifikat ukoll fil-proċess ta’ evalwazzjoni ta’ Schengen, l-oqfsa legali u amministrattivi ta’ ritorn tal-Istati Membri jvarjaw b’mod sinifikanti, bi prattiki tajbin u lakuni f’kull sistema nazzjonali. Uħud mill-ostakli ewlenin għal politika ta’ ritorn effettiva huma d-distakki sinifikanti bejn il-proċeduri tal-ażil u tar-ritorn, proċeduri amministrattivi u ġudizzjarji twal, diffikultajiet fil-prevenzjoni tal-ħarba, riżorsi insuffiċjenti, infrastrutturi u kapaċità amministrattiva limitati għas-segwitu tad-deċiżjonijiet ta’ ritorn, inkluż billi tintalab riammissjoni f’pajjiżi terzi peress li l-għadd ta’ talbiet ta’ riammissjoni bħalissa huwa baxx ħafna meta mqabbel mal-ordnijiet ta’ ritorn maħruġa (16% fl-2021). Użu aħjar tal-qafas legali eżistenti dwar ir-rikonoxximent reċiproku tad-deċiżjonijiet ta’ ritorn, ikollu wkoll il-potenzjal li jitħaffef il-proċess ta’ ritorn u jista’ jirrappreżenta pass ulterjuri lejn sistema komuni tal-UE għar-ritorn.

Kooperazzjoni insuffiċjenti min-naħa tal-pajjiżi ta’ oriġini hija sfida addizzjonali. L-effettività u l-puntwalità tal-identifikazzjoni u l-ħruġ ta’ dokumenti tal-ivvjaġġar għandhom impatt sinifikanti fuq ir-ritorni: proċeduri twal u mhux ċari jżidu r-riskju ta’ ħarba u jxekklu r-ritorni. Barra minn hekk, ċerti pajjiżi terzi jirrifjutaw ritorni mhux volontarji jew jillimitawhom biss għal kategoriji speċifiċi (eż. trasgressuri kriminali), jew ma jirrikonoxxux talbiet ta’ riammissjoni, u fil-prattika jnaqqsu l-għadd ta’ ritorni.

Minn perspettiva operazzjonali, l-identifikazzjoni u l-indirizzar ta’ tali lakuni u sfidi u l-promozzjoni ta’ prattiki tajba eżistenti huma l-ewwel pass biex il-proċeduri ta’ ritorn isiru aktar effettivi u aktar rapidi. Dan se jiżgura titjib fl-effiċjenza fil-proċess ġenerali, u l-protezzjoni tad-drittijiet fundamentali tal-migranti, f’konformità mad-dritt tal-UE u l-Karta tad-Drittijiet Fundamentali.

L-istrateġija operazzjonali għandha tqis il-ħtieġa għal titjib fil-proċeduri nazzjonali biex tkun koerenti kemm mal-isforzi nazzjonali kif ukoll ma’ dawk tal-UE biex tittejjeb il-kooperazzjoni dwar ir-ritorn u r-riammissjoni mas-sħab internazzjonali.

Fi spirtu ta’ approċċ ta’ Tim Ewropa, jenħtieġ li tiġi promossa interazzjoni mill-qrib bejn il-politika interna u esterna, l-għodod u l-partijiet ikkonċernati. L-istrateġija operazzjonali għandha tiġi kkomplementata minn approċċi nazzjonali aktar konsistenti u koerenti u billi tinbena kooperazzjoni u solidarjetà aktar mill-qrib bejn l-Istati Membri kollha, filwaqt li jissaħħaħ aktar l-appoġġ li l-Frontex tipprovdi u tippromwovi l-użu tagħha mill-Istati Membri.

3.Prinċipji ta’ gwida u għanijiet tal-istrateġija operattiva

Abbażi ta’ ħarsa kritika lejn dak li jaħdem illum u dak li ma jaħdimx, kif ukoll il-konsultazzjonijiet mal-membri tan-Netwerk ta’ Livell Għoli, il-Kummissjoni tqis li l-istrateġija għandha tkun iffukata fuq il-bini ta’ approċċ konsistenti u koerenti bejn il-livelli tal-Istati Membri u tal-UE, biex jiġu żgurati ritorni effettivi bħala parti mill-objettivi ġenerali tal-politika komprensiva tal-UE dwar il-migrazzjoni u l-ażil.

Il-Koordinatur tar-Ritorn tal-UE u n-Network ta’ Livell Għoli, bl-appoġġ tal-Frontex, u f’kooperazzjoni ma’ istituzzjonijiet oħra tal-UE kif rilevanti, ser jaħdmu biex isaħħu l-koerenza u l-isforzi tal-Istati Membri, biex jgħaqqdu l-forzi u jipprovdu appoġġ reċiproku biex jirrispondu għall-ħtiġijiet u l-ostakli immedjati, u biex jassistu b’attivitajiet operazzjonali l-isforzi komuni lejn pajjiżi terzi fl-implimentazzjoni tar-ritorni.

L-istrateġija operazzjonali trid tirrifletti l-objettivi tal-politika tal-UE dwar ir-ritorn ( 12 ). L-istrateġija teħtieġ ukoll li tkun għodda flessibbli li tkun kapaċi twieġeb kontinwament għall-bidliet fil-prijoritajiet tal-politika u fiċ-ċirkostanzi.

L-objettiv ewlieni tal-istrateġija operazzjonali għandu jkun li jissaħħaħ il-funzjonament tar-ritorn sabiex:

·l-għadd globali ta’ ritorni effettivi jiżdied, b’żieda sinifikanti fir-ritorni lejn pajjiżi terzi fejn ma hemm l-ebda ostaklu politiku kbir, abbażi tal-miri stabbiliti mill-Istati Membri,

·ir-ritorni jiġu implimentati b’mod aktar rapidu, jappoġġaw l-integrità u l-kredibbiltà tas-sistemi tal-ażil tal-Istati Membri, u jiskoraġġixxu l-qsim irregolari tal-fruntieri, u

·ir-ritorni jkunu sostenibbli u konformi mal-valuri u d-drittijiet fundamentali Ewropej.

Dan l-objettiv ewlieni jista’ jinqasam aktar fl-għanijiet operazzjonali li ġejjin:

·simplifikazzjoni u ottimizzazzjoni tal-proċess ta’ ritorn f’kull Stat Membru f’konformità sħiħa mad-drittijiet fundamentali, inkluża l-protezzjoni tad-data personali, biex ir-ritorni jsiru aktar rapidi u aktar effettivi.

·jiżdiedu r-ritorni volontarji (kemm f’termini assoluti kif ukoll bħala sehem mir-ritorni totali) u r-riintegrazzjoni, filwaqt li jitrawmu ritorni aktar sostenibbli fi ħdan l-objettiv ġenerali li jiżdiedu r-ritorni b’mod ġenerali,

·trawwim ta’ approċċ tal-UE aktar kollaborattiv u koerenti għar-ritorn fost l-Istati Membri, il-Kummissjoni u l-Frontex, fl-ispirtu ta’ approċċ ta’ Tim Ewropa, filwaqt li jqisu r-relazzjonijiet ġenerali ma’ pajjiżi terzi sħab, u

·tittejjeb id-data u l-istatistika bbażata fuq l-evidenza dwar ir-ritorn, filwaqt li tinbena politika ta’ ritorn aktar immirata, ippjanata u effiċjenti u kapaċità ta’ rispons operazzjonali komuni.

L-objettivi operazzjonali jkunu jeħtieġu l-ħidma konġunta tal-Istati Membri, il-Kummissjoni u l-Frontex f’kooperazzjoni mas-Servizz Ewropew għall-Azzjoni Esterna (SEAE) u d-Delegazzjonijiet tal-UE, kif meħtieġ fuq oqsma ta’ fokus fejn huma meħtieġa azzjonijiet kollettivi, fi spirtu ta’ solidarjetà u kooperazzjoni prattika. L-istrateġija operazzjonali għandha tagħti wkoll direzzjoni ċara lill-Frontex biex tikkontribwixxi b’mod konkret għall-kisba ta’ dawn l-objettivi.

4.Erba’ oqsma ta’ prijorità għal ritorni aktar effettivi u effiċjenti

Abbażi tad-diskussjonijiet li saru fl-ewwel żewġ laqgħat tan-Netwerk ta’ Livell Għoli kif ukoll il-konsultazzjonijiet bilaterali mal-Istati Membri, il-Kummissjoni identifikat erba’ oqsma ta’ prijorità, li jistgħu jiffurmaw il-bażi tal-istrateġija operazzjonali: 

·Azzjonijiet immirati biex jirrispondu għal ħtiġijiet u ostakli immedjati b’mod koordinat.

·Żieda fl-effiċjenza fis-sistema ġenerali ta’ ritorn billi jitħaffef il-proċess u jingħalqu l-lakuni.

·Il-promozzjoni ta’ pariri dwar ir-ritorn u r-riintegrazzjoni bħala elementi ewlenin fis-sistema ta’ ritorn tal-UE, kemm għar-ritorni volontarji kif ukoll għar-ritorni furzati.

·Diġitalizzazzjoni tal-ġestjoni tar-ritorn u titjib fl-analiżi tad-data.

Dawn l-oqsma jirrappreżentaw taħlita ta’ ħidma biex jiġu indirizzati kemm il-ħtiġijiet immedjati kif ukoll l-ostakli li għalihom huma meħtieġa koordinazzjoni u azzjoni konġunta, kif ukoll ħidma strutturali fit-tul biex tittejjeb l-effettività tas-sistema ta’ ritorn tal-UE. L-Anness għal dan id-dokument ta’ politika jistabbilixxi l-azzjonijiet ewlenin issuġġeriti għall-implimentazzjoni tal-erba’ oqsma ta’ prijorità u l-miri u l-indikaturi li jistgħu jintużaw għall-monitoraġġ tal-progress.

Il-ħidma għandha timxi malajr għal fażi ġenwinament operattiva. Dan għandu jikkontribwixxi għat-twettiq ta’ għadd ta’ flussi ta’ ħidma ewlenin.

Il-kumplessità, is-sensittività u l-għadd kbir ta’ partijiet ikkonċernati u awtoritajiet involuti fil-qasam tar-ritorn jeħtieġu koordinazzjoni aħjar, diskussjonijiet miftuħa u strateġiċi fi spazju fdat biex jitnaqqsu l-lakuni. Il-ħidma tal-Koordinatur tar-Ritorn tal-UE u n-Network ta’ Livell Għoli jipprovdu l-opportunità li jintuża approċċ prattiku, li jibni fuq l-esperjenzi pożittivi tal-Istati Membri, biex titrawwem kooperazzjoni u koerenza prattika aktar mill-qrib biex jiġu żviluppati u avvanzati aktar l-objettivi ta’ din l-istrateġija operazzjonali. Hemm punti ta’ saħħa u dgħufijiet differenti kemm fil-livell tal-UE kif ukoll fil-livell tal-Istati Membri, il-prijoritajiet u l-ħtiġijiet ivarjaw, u se jkun meħtieġ li l-ħidma tavvanza b’mod parallel fuq l-aspetti differenti lejn sistema komuni u effettiva tal-UE għar-ritorni.

(1) ()    COM(2020) 609 final.

(2) ()    COM(2021) 277 final.

(3) ()    In-Netwerk ta’ Livell Għoli għar-Ritorn huwa ppresedut mill-Koordinatur tar-Ritorn tal-UE u magħmul minn rappreżentanti tal-Istati Membri kollha u l-Frontex.

(4) ()    COM(2018) 634 final.

(5) ()    COM(2020) 611 final.

(6) ()    COM(2020) 610 final.

(7) ()    Ir-Regolament (KE) Nru 810/2009 li jistabbilixxi Kodiċi Komunitarju dwar il-Viżi (Kodiċi dwar il-Viżi) kif emendat bir-Regolament (UE) 2019/1155 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tal-20 ta’ Ġunju 2019, ĠU L 188 of 12.7.2019, p. 25.

(8) ()    Ir-Regolament (UE) 2018/1860 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tat-28 ta’ Novembru 2018 dwar l-użu tas-Sistema ta’ Informazzjoni ta’ Schengen għar-ritorn ta’ ċittadini ta’ pajjiżi terzi b’soġġorn illegali, ĠU L 312, 7.12.2018, p. 1.

(9) ()    Ir-Regolament tal-Kunsill (UE) 2022/922 tad-9 ta’ Ġunju 2022 dwar l-istabbiliment u l-operazzjoni ta’ mekkaniżmu ta’ evalwazzjoni u monitoraġġ biex jivverifika l-applikazzjoni tal-acquis ta’ Schengen, u li jħassar ir-Regolament (UE) Nru 1053/2013, ĠU L 160, 15.6.2022, p. 1

(10) ()    COM(2021) 120 final.

(11) ()    COM(2021) 56 final.

(12) ()    COM(2021) 56 final.

IL-KUMMISSJONI EWROPEA

Brussell, 24.1.2023

COM(2023) 45 final

ANNESS

għal

DOKUMENT TA' POLITIKA

Lejn strateġija operazzjonali għal ritorni aktar effettivi

Oqsma ta’ prijorità proposti tal-istrateġija operazzjonali għal ritorni aktar effettivi

1)Azzjonijiet immirati biex jirrispondu għal ħtiġijiet u ostakli immedjati

Ir-rispons għall-ħtiġijiet u l-ostakli immedjati b’azzjonijiet immirati huwa aspett importanti tal-ħidma tal-Koordinatur tar-Ritorn tal-UE u n-Network ta’ Livell Għoli. L-għan taħt dan il-qasam ta’ fokus propost huwa li jiġi żgurat li l-Istati Membri jingħaqdu flimkien u li jkun hemm koordinazzjoni u koerenza bla xkiel fost l-atturi kollha, biex jiġi żgurat li l-isforzi kollettivi jiffukaw fuq ir-ritorn lejn pajjiżi terzi identifikati f’konformità mal-prijoritajiet politiċi. L-ostakli għandhom jiġu mmarkati u indirizzati malajr. Il-ħidma f’dan il-qasam tista’ tixħet dawl fuq kwistjonijiet aktar strutturali (bħall-kooperazzjoni fost l-awtoritajiet nazzjonali, ir-riżorsi u l-ħtiġijiet ta’ taħriġ) li għandhom jiġu indirizzati fit-tul, li jistgħu jikkontribwixxu għal oqsma oħra ta’ prijorità.

·Sforzi ffukati komuni fuq bażi trimestrali biex jiġu implimentati ritorni lejn għadd limitat ta’ pajjiżi terzi prijoritarji li għandhom jiġu diskussi f’kull laqgħa tan-Netwerk ta’ Livell Għoli u li għandhom jiġu implimentati fit-tliet xhur ta’ wara. In-nazzjonalitajiet li wieħed għandu jiffoka fuqhom għandhom ikunu bbażati fuq il-Pjanijiet ta’ Azzjoni rilevanti tal-UE, is-segwitu għall-mekkaniżmu tal-Artikolu 25a tal-Kodiċi dwar il-Viżi u d-diskussjonijiet tal-grupp ta’ ħidma tal-Kunsill. In-nazzjonalitajiet li wieħed għandu jiffoka fuqhom għandhom jinkludu wkoll ċittadini ta’ pajjiżi terzi mingħajr viża. Tali sforzi komuni għandhom jiġu kkoordinati ma’ dawk mill-Kummissjoni biex jiżdiedu r-ritorni lejn pajjiżi terzi speċifiċi, b’mod partikolari fil-kuntest tal-implimentazzjoni tal-ftehimiet u l-arranġamenti ta’ riammissjoni tal-UE u tas-segwitu għall-mekkaniżmu tal-Artikolu 25a tal-Kodiċi dwar il-Viżi.

·Il-faċilitazzjoni tal-kooperazzjoni fost l-Istati Membri bi ħtiġijiet simili biex jingħaqdu flimkien u jappoġġaw lil xulxin f’attivitajiet operazzjonali relatati mar-ritorn, filwaqt li jiftħu postijiet għal xulxin dwar programmi nazzjonali ta’ ritorn volontarju assistit u ta’ riintegrazzjoni. Il-Frontex se taġġusta l-attivitajiet tagħha, jekk ikun meħtieġ, biex tipprovdi l-assistenza kollha meħtieġa.

·Il-membri tan-Netwerk ta’ Livell Għoli jaħdmu mal-awtoritajiet nazzjonali rilevanti biex jiffokaw l-azzjoni fuq pajjiżi terzi speċifiċi identifikati u speċifikament biex jiksbu effiċjenza dwar: l-iżgurar li dawn ir-ritorni jingħataw prijorità, it-tħejjija tad-dossiers ta’ identifikazzjoni (dokumenti, valutazzjoni individwali, data bijometrika), l-iżgurar tad-disponibbiltà ta’ persuni rimpatrijati għal intervisti u missjonijiet ta’ identifikazzjoni, is-segwitu ta’ ordnijiet ta’ ritorn b’talbiet ta’ riammissjoni, l-iżgurar ta’ kapaċità suffiċjenti għad-detenzjoni fejn meħtieġ, l-istabbiliment ta’ rutina ta’ identifikazzjoni mal-ambaxxati, il-mili ta’ titjiriet charter.

·L-indirizzar ta’ kwistjonijiet ad hoc, bħar-rekwiżiti tal-COVID-19, li malajr ġew indikati lill-Koordinatur tar-Ritorn tal-UE biex tiġi identifikata soluzzjoni.

·L-Istati Membri, il-membri tan-Netwerk ta’ Livell Għoli, il-Frontex u atturi rilevanti oħra, bħall-Uffiċjali ta’ Kollegament dwar il-Migrazzjoni Ewropej (EMLO) u l-Uffiċjali ta’ Kollegament Ewropej dwar ir-Ritorn (EURLOs), għandhom jimpenjaw ruħhom biex jipprovdu informazzjoni u input rilevanti għal kuntatti ma’ pajjiżi terzi. Dan jiffaċilita l-organizzazzjoni ta’ missjonijiet konġunti tal-Kummissjoni u tal-Istati Membri rilevanti lejn pajjiżi terzi, f’kooperazzjoni mas-Servizz Ewropew għall-Azzjoni Esterna, biex jippreżentaw approċċ komuni u koerenti.

2)Ħtiġijiet strutturali u fit-tul

Lakuni fil-kooperazzjoni u l-kuntatti bejn l-awtoritajiet involuti fil-proċess ta’ ritorn huma ostaklu strutturali ewlieni għal proċess ta’ ritorn aktar effiċjenti. Il-ħidma taħt dan il-qasam propost tiffoka fuq l-identifikazzjoni ta’ dawk il-lakuni u l-indirizzar tagħhom, biex jiġi żgurat li deċiżjoni li ttemm soġġorn legali fl-UE tirriżulta f’deċiżjoni ta’ ritorn, li tali deċiżjonijiet ta’ ritorn jiġu infurzati u li r-ritorni jitwettqu malajr kemm jista’ jkun.

a)Żieda fl-effiċjenza fis-sistema ġenerali ta’ ritorn billi jitħaffef il-proċess u jingħalqu l-lakuni.

·Enfasi fuq punti ewlenin u ostakli speċifiċi indikati mill-Istati Membri jew identifikati fl-evalwazzjonijiet ta’ Schengen biex jitħaffef il-proċess ta’ ritorn tagħhom.

·Assigurazzjoni li deċiżjoni li ttemm is-soġġorn legali tiġi immedjatament segwita minn deċiżjoni ta’ ritorn, inkluż ir-rabta tal-eżitu tal-proċedura tal-ażil mal-proċedura ta’ ritorn, filwaqt li ssir ħidma ukoll f’kooperazzjoni mal-Frontex u li tibni fuq l-esperjenza u l-għarfien tal-Aġenzija tal-UE għall-Ażil u l-Aġenzija tal-UE għad-Drittijiet Fundamentali.

·Jiġi indirizzat id-distakk fit-trasferiment minn ritorni volontarji għal dawk furzati — lakuni bejn l-awtoritajiet kompetenti biex tittejjeb l-effettività u jitnaqqas ir-riskju ta’ ħarba.

·Jiġu indirizzati lakuni u ostakli proċedurali marbuta mal-kompetenzi differenti tal-awtoritajiet u l-korpi responsabbli għall-fażijiet differenti tal-proċess ta’ ritorn, li għalihom in-Netwerk ta’ Livell Għoli għandu jesplora soluzzjonijiet prattiċi li jibnu fuq l-esperjenza u l-prattiki tajba tal-Istati Membri.

·Issir ħidma fuq ostakli identifikati b’mod speċifiku relatati mal-imġiba ostruttiva u n-nuqqas ta’ kooperazzjoni minn ċittadini ta’ pajjiżi terzi.

·Ħidma fuq ostakli speċifiċi għar-ritorn ta’ kriminali kkundannati.

·Jiġu indirizzati l-ostakli fis-sistemi tal-Istati Membri relatati mas-sottomissjoni ta’ talbiet ta’ riammissjoni (inkluż, jekk rilevanti, kwistjonijiet relatati mas-Sistema ta’ Ġestjoni ta’ Każijiet ta’ Riammissjoni ma’ pajjiżi terzi).

·Jiġu identifikati ħtiġijiet u azzjonijiet prattiċi biex isir l-aħjar użu mill-karatteristika l-ġdida tas-Sistema ta’ Informazzjoni ta’ Schengen dwar il-ħolqien ta’ allerti dwar persuni soġġetti għal deċiżjonijiet ta’ ritorn biex jiġi ffaċilitat ir-rikonoxximent reċiproku ta’ deċiżjonijiet ta’ ritorn.

·L-iżvilupp ta’ approċċ aktar koerenti biex jiġu determinati ir-riskju ta’ ħarba, in-nuqqas ta’ kapaċitajiet suffiċjenti u użu aktar effiċjenti ta’ alternattivi effettivi għad-detenzjoni. Ħidma fuq l-istabbiliment ta’ rabta aħjar bejn it-tipi ta’ riskji ta’ ħarba u l-aktar alternattivi xierqa u rilevanti għad-detenzjoni.

b)Il-promozzjoni ta’ pariri dwar ir-ritorn u r-riintegrazzjoni bħala elementi ewlenin fis-sistemi ta’ ritorn, kemm għar-ritorni volontarji kif ukoll għar-ritorni furzati.

Il-konsulenti tar-ritorn għandhom rwol ċentrali fil-proċess ta’ ritorn, billi jakkumpanjaw lill-persuna rimpatrijata f’kull stadju tal-proċedura, inkluż billi jiżguraw ir-rispett sħiħ tad-drittijiet fundamentali fl-istadji kollha tal-proċess ta’ ritorn. Filwaqt li tibni fuq il-ħidma li għaddejja taħt l-istrateġija tal-UE dwar ir-ritorn volontarju u r-riintegrazzjoni, inkluż diskussjonijiet fi gruppi rilevanti tal-Kunsill u fora ta’ esperti, il-ħidma taħt dan il-qasam propost tiffoka fuq l-iżgurar li l-Istati Membri kollha jkollhom konsulenti dwar ir-ritorn imħarrġa sew bl-għodod meħtieġa biex jappoġġaw proċess aktar effiċjenti, inklużi opportunitajiet fil-pajjiż ta’ ritorn, riferiment għal inizjattivi mnedija minn organizzazzjonijiet internazzjonali, atturi lokali, awtoritajiet nazzjonali jew proġetti ta’ kooperazzjoni għall-iżvilupp. Barra minn hekk, il-ħidma ser tiffoka fuq l-iżgurar ta’ approċċ koerenti għar-riintegrazzjoni sostenibbli u l-finanzjament tagħhom, li għandu l-potenzjal li jkompli jħeġġeġ kemm lill-persuni rimpatrijati kif ukoll lill-awtoritajiet ta’ pajjiżi terzi biex jikkooperaw permezz tal-proċess ta’ ritorn.

·Appoġġ lill-Istati Membri biex jistabbilixxu skemi ta’ ritorn volontarju assistit aktar effettivi, strutturi ta’ konsulenza dwar ir-ritorn li jibnu fuq il-ħidma li għaddejja fil-livell tal-prattikanti u bl-appoġġ tal-Frontex. L-Istati Membri kollha għandhom jużaw is-Servizzi Konġunti ta’ Riintegrazzjoni tal-Frontex sa tmiem is-sena. L-għan għandu jkun li jiżdied l-għadd assolut ta’ ritorni volontarji għall-Istati Membri kollha.

·Żgurar li l-Istati Membri kollha jkollhom konsulenza dwar ir-ritorn bħala profil professjonali fis-seħħ u li permezz tagħha jiġi promoss l-użu tar-ritorn volontarju bħala parti mill-objettiv ġenerali li jiżdiedu r-ritorni b’mod ġenerali.

·Żgurar li jkun hemm għarfien sħiħ fil-livelli kollha dwar l-għodod u t-taħriġ disponibbli (inkluż dwar id-drittijiet fundamentali) biex jiġu indirizzati l-isfidi strutturali.

·L-Istati Membri b’aktar esperjenza huma mħeġġa jappoġġaw lil dawk b’inqas esperjenza permezz ta’ skambju aktar immirat u strateġiku bejn il-membri tan-Netwerk ta’ Livell Għoli.

·Promozzjoni tal-konsistenza tal-appoġġ għar-ritorn volontarju assistit u għar-riintegrazzjoni fost l-Istati Membri lejn pajjiżi terzi speċifiċi fejn meħtieġ u żgurar tal-koordinazzjoni tal-programmi eżistenti rilevanti f’pajjiżi terzi.

·Jiġi żgurat li l-konsulenti tar-ritorn tal-Istati Membri u l-Frontex ikunu konxji — u jistgħu jużaw — il-possibbiltajiet ta’ riferiment u ta’ riintegrazzjoni li jsiru disponibbli għall-persuni rimpatrijati fil-pajjiżi ta’ ritorn permezz ta’ inizjattivi mnedija minn organizzazzjonijiet internazzjonali, atturi lokali, awtoritajiet nazzjonali jew proġetti ta’ kooperazzjoni għall-iżvilupp.

·Irdoppjar tal-għadd ta’ pajjiżi terzi koperti mis-Servizzi Konġunti ta’ Riintegrazzjoni tal-Frontex sa tmiem l-2023.

c)Diġitalizzazzjoni tal-ġestjoni tar-ritorn u titjib fl-analiżi tad-data.

In-nuqqas ta’ data regolari u affidabbli fil-qasam tar-ritorn huwa nuqqas importanti li jeħtieġ li jiġi indirizzat. Parti importanti tal-problema hija li jiġi żgurat li kull Stat Membru jkollu sistema diġitali ta’ ġestjoni tal-każijiet ta’ ritorn, li tista’ tiġi konnessa ma’ sistemi oħra tal-IT rilevanti għall-proċess ta’ ritorn, u li tista’ tappoġġa analiżi aktar effiċjenti u affidabbli tad-data rilevanti.

·Tiġi stabbilita skeda ta’ żmien ċara biex tappoġġa d-diġitalizzazzjoni tas-sistemi ta’ ġestjoni tal-każijiet ta’ ritorn tal-Istati Membri li jimplimentaw il-mudell tal-Frontex; Il-Frontex tiffinalizza l-analiżi tan-nuqqasijiet għall-Istati Membri kollha sa tmiem l-2023, imbagħad tiżviluppa u timplimenta pjan flimkien mal-Istati Membri bil-ħsieb li tintlaħaq diġitalizzazzjoni sħiħa malajr kemm jista’ jkun u sa mhux aktar tard mill-2026; jintuża l-finanzjament disponibbli taħt il-Fond għall-Ażil, il-Migrazzjoni u l-Integrazzjoni għal dawn il-proġetti.

·Analiżi ulterjuri tal-possibbiltà li tiġi stabbilita l-interoperabbiltà fost is-sistemi tal-IT rilevanti għall-proċess ta’ ritorn, inkluż il-ħtieġa u l-proporzjonalità ta’ tali interkonnessjonijiet.

·Żieda fl-użu tal-Għodda ta’ Assistenza għar-Riintegrazzjoni (RIAT) u s-Sistema ta’ Ġestjoni ta’ Każijiet ta’ Riammissjoni eżistenti ma’ pajjiżi terzi (RCMS).

·Żgurar tal-għarfien tas-sitwazzjoni attwali tal-uploads u l-aġġornamenti ta’ allerti ta’ ritorn fis-SIS II, l-aċċess għas-SIS II minn awtoritajiet differenti tal-Istati Membri, il-monitoraġġ tar-ritorni u l-prattiki stabbiliti fir-rigward tal-hits.

·Identifikazzjoni tal-opportunitajiet ġodda pprovduti mis-Sistema ta’ Dħul u Ħruġ biex tintuża b’mod effettiv data dwar persuni b’permanenza b’awtorizzazzjoni skaduta ġġenerata awtomatikament mis-sistema.

·Ikompli jsir xogħol fuq il-karatteristika l-ġdida tas-Sistema ta’ Informazzjoni ta’ Schengen dwar il-ħolqien ta’ allerti dwar persuni soġġetti għal deċiżjonijiet ta’ ritorn, identifikazzjoni u użu tal-possibbiltajiet biex jiġi faċilitat ir-rikonoxximent reċiproku ta’ deċiżjonijiet ta’ ritorn għal proċess ta’ ritorn aktar rapidu u aktar effiċjenti.

·Ħidma mal-partijiet ikkonċernati kollha (il-Kummissjoni, il-Frontex, l-Istati Membri) biex jittejjeb il-ġbir tal-istatistika relatata mar-ritorn u biex jiġu żviluppati prodotti analitiċi, analiżi u għarfien tas-sitwazzjoni adatti għall-iskop dwar il-funzjonament tar-ritorn, biex ikun jista’ jsir pjanar proattiv ta’ azzjonijiet konġunti biex jiġu rimedjati l-isfidi identifikati.

·Żvilupp ta’ fehim komuni ta’ prestazzjoni tajba fil-qasam tar-ritorn lil hinn mir-rata ta’ redditu u identifikar tal-indikaturi xierqa għar-rappurtar u l-effiċjenza.

* * *

Il-progress u l-kisbiet tal-istrateġija operazzjonali għandhom jiġu mmonitorjati b’sett definit b’mod ċar ta’ indikaturi. L-indikaturi li ġejjin għandhom jiġu kkunsidrati:

·L-għadd ta’ deċiżjonijiet ta’ ritorn maħruġa wara deċiżjonijiet negattivi dwar l-ażil.

·L-għadd ta’ talbiet ta’ riammissjoni maħruġa abbażi ta’ deċiżjonijiet ta’ ritorn.

·Is-sehem tar-ritorni volontarji meta mqabbel mal-għadd globali ta’ ritorni.

·L-għadd ta’ Stati Membri b’sistema tal-IT fis-seħħ għall-ġestjoni tal-każijiet ta’ ritorn.

·L-għadd ta’ Stati Membri b’sistema ta’ konsulenza fis-seħħ dwar ir-ritorn.

·L-għadd ta’ Stati Membri li jużaw b’mod regolari s-servizzi relatati mar-ritorn tal-Frontex (qabel ir-ritorn, wara r-ritorn, ir-riintegrazzjoni) u li jipparteċipaw f’operazzjonijiet ta’ ritorn.

·L-għadd ta’ pajjiżi terzi koperti mis-Servizzi Konġunti ta’ Riintegrazzjoni tal-Frontex.

Il-Koordinatur tar-Ritorn tal-UE se jipprovdi rapporti ta’ progress regolari lin-Netwerk ta’ Livell Għoli li jikkontribwixxu wkoll għall-Barometru ta’ Schengen. Filwaqt li jservu bħala bażi solida għall-monitoraġġ tal-progress, l-indikaturi jistgħu jevolvu mal-iżvilupp u l-implimentazzjoni tal-istrateġija operazzjonali.