IL-KUMMISSJONI EWROPEA
Brussell, 20.7.2021
SWD(2021) 726 final
DOKUMENT TA’ ĦIDMA TAL-PERSUNAL TAL-KUMMISSJONI
Ir-Rapport tal-2021 dwar l-Istat tad-Dritt
Kapitolu tal-Pajjiż dwar is-sitwazzjoni tal-istat tad-dritt fis-Slovenja
Li jakkumpanja d-dokument
KOMUNIKAZZJONI TAL-KUMMISSJONI LILL-PARLAMENT EWROPEW, LILL-KUNSILL, LILL-KUMITAT EKONOMIKU U SOĊJALI EWROPEW U LILL-KUMITAT TAR-REĠJUNI
Ir-Rapport tal-2021 dwar l-Istat tad-Dritt
Is-sitwazzjoni tal-istat tad-dritt fl-Unjoni Ewropea
{COM(2021) 700 final} - {SWD(2021) 701 final} - {SWD(2021) 702 final} - {SWD(2021) 703 final} - {SWD(2021) 704 final} - {SWD(2021) 705 final} - {SWD(2021) 706 final} - {SWD(2021) 707 final} - {SWD(2021) 708 final} - {SWD(2021) 709 final} - {SWD(2021) 710 final} - {SWD(2021) 711 final} - {SWD(2021) 712 final} - {SWD(2021) 713 final} - {SWD(2021) 714 final} - {SWD(2021) 715 final} - {SWD(2021) 716 final} - {SWD(2021) 717 final} - {SWD(2021) 718 final} - {SWD(2021) 719 final} - {SWD(2021) 720 final} - {SWD(2021) 721 final} - {SWD(2021) 722 final} - {SWD(2021) 723 final} - {SWD(2021) 724 final} - {SWD(2021) 725 final} - {SWD(2021) 727 final}
Astratt
Is-sistema ġudizzjarja Slovena rat xi żviluppi pożittivi, inkluż dwar kwistjonijiet imqajma fir-Rapport tal-2020 dwar l-Istat tad-Dritt. B’mod partikolari, is-sentenza tal-Qorti Kostituzzjonali li tiddikjara bħala antikostituzzjonali r-regoli li jirregolaw l-inkjesti parlamentari għan-nuqqas ta’ salvagwardji dwar l-indipendenza ġudizzjarja tipprovdi protezzjoni importanti għall-imħallfin. Il-ġudikatura bdiet diskussjoni dwar it-titjib tal-qafas għal proċedimenti dixxiplinari rigward l-imħallfin. Il-ħatriet tal-prosekuturi tal-istat qed jiddewmu bla ġustifikazzjoni u n-nuqqas ta’ nomina fil-ħin ta’ Prosekuturi Delegati Ewropej iqajjem tħassib. Għad fadal sfidi fi proċedimenti relatati ma’ każijiet ta’ kriminalità ekonomika u finanzjarja. Il-pandemija tal-COVID-19 kixfet il-ħtieġa li jitħaffef it-titjib fl-għodod tal-komunikazzjoni elettronika. L-aċċess għad-dokumenti tal-qorti u tal-prosekuzzjoni sar kwistjoni sensittiva li wasslet għal sentenza tal-Qorti Suprema u emenda leġiżlattiva.
Il-qafas legali u istituzzjonali għall-prevenzjoni u l-ġlieda kontra l-korruzzjoni qed ikompli jitjieb. L-emendi leġiżlattivi tejbu l-indipendenza, l-organizzazzjoni u l-funzjonament tal-Kummissjoni għall-Prevenzjoni tal-Korruzzjoni għalkemm ir-riżorsi umani tagħha għadhom limitati. L-istess emendi saħħew ukoll il-qafas legali dwar il-lobbying, il-protezzjoni tal-informaturi u d-dikjarazzjoni tal-assi. Madankollu, għad hemm tħassib dwar l-infurzar effettiv tar-regoli kontra l-korruzzjoni, pereż. dwar il-kunflitt ta’ interess u l-informaturi. Barra minn hekk, l-istrateġija preċedenti fil-biċċa l-kbira ġiet implimentata iżda xi azzjonijiet għadhom pendenti u ma ġie adottat l-ebda pjan ġdid. Għalkemm l-għadd ta’ prosekuzzjonijiet żdied, għad fadal sfidi, b’mod partikolari fir-rigward tal-kapaċità għal investigazzjonijiet effettivi, u l-għadd baxx ta’ kundanni għal każijiet ta’ korruzzjoni, speċjalment għal każijiet ta’ livell għoli. Serje ta’ valutazzjonijiet tar-riskju matul il-pandemija tal-COVID-19 tnedew mill-Gvern, b’mod partikolari fir-rigward tar-riskju ta’ korruzzjoni fl-akkwist pubbliku.
Is-sitwazzjoni tal-libertà u l-pluraliżmu tal-media qed tiddeterjora. L-indipendenza tar-regolatur tal-media hija żgurata mil-liġi iżda għad hemm sfidi fir-rigward tar-riżorsi għall-ispettru wiesa’ ta’ kompiti u l-impenn tiegħu biex ikompli jsaħħaħ l-indipendenza tiegħu. Għadha pendenti reviżjoni tal-liġijiet dwar is-servizzi tal-media u dawk awdjoviżivi. Għad hemm xi tħassib dwar dawn l-abbozzi, madankollu, ċerti emendi proposti għal-liġi dwar il-media fl-2020 jistgħu jtejbu t-trasparenza tas-sjieda tal-media. L-allokazzjoni tar-reklamar tal-istat mhijiex regolata u spiss mhijiex trasparenti, speċjalment fil-każ tal-media lokali. Il-ksib ta’ aċċess għall-informazzjoni pubblika jibqa’ twil għall-pubbliku u l-ġurnalisti. Il-fastidju online u t-theddid kontra l-ġurnalisti huma sors dejjem jikber ta’ tħassib, u ġew irrapportati diversi kawżi kontra ġurnalisti b’effetti intimidanti. Tqajjem tħassib mill-partijiet interessati nazzjonali u internazzjonali wara r-rifjut mill-awtoritajiet li jiffinanzjaw l-Aġenzija tal-Istampa Slovena għall-2021. Ma ttieħdet l-ebda miżura speċifika għas-settur tal-media relatata mal-pandemija tal-COVID-19; iżda l-ġurnalisti jistgħu jaċċessaw miżuri ta’ salvataġġ ġenerali.
Is-Slovenja ma ddikjaratx stat ta’ emerġenza matul il-pandemija tal-COVID-19. L-Att dwar il-Mard li Jittieħed, emendat erba’ darbiet mill-bidu tal-pandemija, kien il-bażi għall-adozzjoni ta’ miżuri restrittivi. Il-Parlament kompla jiffunzjona, wara li emenda malajr ir-Regoli ta’ Proċedura tiegħu biex jippermetti sessjonijiet online. L-indipendenza finanzjarja ta’ ċerti korpi indipendenti ġiet protetta minn sentenza tal-Qorti Kostituzzjonali. Il-Qorti Kostituzzjonali tejbet l-effiċjenza tagħha, imqajma fir-Rapport tal-2020 dwar l-Istat tad-Dritt, u kellha rwol attiv fir-rieżami tal-miżuri tal-COVID-19. Biex jiddiskuti l-istat tad-dritt, il-President tar-Repubblika sejjaħ l-ewwel laqgħa tat-tliet fergħat tal-gvern. Is-soċjetà ċivili kellha tlaħħaq ma’ diversi sfidi li jaffettwaw l-ambjent abilitanti għall-organizzazzjonijiet mhux governattivi.
I.Is-Sistema Ġudizzjarja
Is-sistema ġudizzjarja Slovena għandha tliet livelli, bil-Qrati Lokali u Distrettwali (li jittrattaw kawżi ċivili, kummerċjali u kriminali) u Qrati tax-Xogħol u Qorti Amministrattiva fil-prim’istanza, ħames Qrati Superjuri fit-tieni istanza (li jittrattaw appelli għal deċiżjonijiet tal-qrati tal-prim’istanza) u l-Qorti Suprema fit-tielet istanza (li tittratta appelli għal ċerti sentenzi tal-Qrati Superjuri u tal-Qorti Amministrattiva). Il-Kostituzzjoni tipprevedi Kunsill Ġudizzjarju, korp sui generis barra t-tliet fergħat tal-Gvern, li għandu l-kompitu li jipproteġi l-indipendenza kif ukoll li jippromwovi u jiżgura r-responsabbiltà, l-effiċjenza u l-kwalità tal-ħidma tal-ġudikatura
. L-imħallfin kandidati jintgħażlu mill-Kunsill Ġudizzjarju u mbagħad jiġu proposti għall-ħatra mill-Assemblea Nazzjonali (Državni zbor — l-ewwel kamra tal-Parlament)
. Jekk il-Kunsill Ġudizzjarju jagħżel kandidat li jkun diġà ġie elett għal kariga ġudizzjarja, il-kandidat jiġi promoss għall-pożizzjoni ġudizzjarja l-ġdida mill-Kunsill innifsu. Il-Prosekuzzjoni tal-Istat, filwaqt li hija parti mis-setgħa eżekuttiva, hija awtorità indipendenti, bis-setgħat ewlenin rigward il-karriera tal-prosekuturi tal-istat u l-funzjonament tagħha hija f’idejn il-Kunsill tal-Prosekuzzjoni tal-Istat u l-Prosekutur Ġenerali. Il-Kunsill tal-Prosekuzzjoni tal-Istat huwa korp statali indipendenti u awtonomu li jwettaq il-kompiti ta’ awtogovernanza tal-Prosekuzzjoni tal-Istat u jipparteċipa fl-iżgurar tal-uniformità tal-prosekuzzjoni u s-salvagwardja tal-indipendenza u l-awtonomija tal-prosekuturi tal-istat. L-Assoċjazzjoni tal-Avukati Slovena hija korp awtonomu u indipendenti. Hija responsabbli għas-superviżjoni tal-attivitajiet professjonali tal-avukati u biex tiddeċiedi dwar miżuri dixxiplinarji rigward il-membri tagħha. Is-Slovenja tipparteċipa fl-Uffiċċju tal-Prosekutur Pubbliku Ewropew (UPPE).
Indipendenza
Il-livell ta’ indipendenza ġudizzjarja perċepita qed jitjieb kontinwament. Il-livell ta’ indipendenza ġudizzjarja perċepita kompla jitjieb u huwa medju fost il-pubbliku ġenerali (47 % tajjeb u tajjeb ħafna), u, fl-2021, żdied ukoll għal medju fost il-kumpaniji (43 %), u wera xejra pożittiva għat-tielet sena konsekuttiva, wara li ma kien hemm l-ebda xejra ċara fl-2016 u l-2017
.
Il-ħatriet tal-prosekuturi tal-istat qed jiddewmu bla ġustifikazzjoni u n-nuqqas ta’ nomina fil-ħin ta’ Prosekuturi Delegati Ewropej iqajjem tħassib. Il-Gvern huwa inkarigat li jaħtar prosekutur statali ġdid bi proposta mill-Ministru tal-Ġustizzja, wara post vakanti pubbliku u l-għażla tal-kandidat mill-Kunsill tal-Prosekuzzjoni tal-Istat indipendenti. Il-Gvern huwa obbligat bil-liġi li joħroġ deċiżjoni dwar il-ħatra jew in-nuqqas ta’ ħatra lill-kandidati eliġibbli kollha li applikaw għal ħatra jew promozzjoni. Il-kandidati li ma jintgħażlux għandhom id-dritt li jitolbu reviżjoni ġudizzjarja quddiem il-Qorti Amministrattiva, li għandha tiddeċiedi fi żmien 30 jum. Mill-aħħar ta’ Lulju 2020, il-Kunsill tal-Prosekuzzjoni tal-Istat ippreżenta l-ismijiet ta’ 29 kandidat lill-Ministru tal-Ġustizzja, li mbagħad ipproponihom lill-Gvern għall-ewwel ħatra jew promozzjoni. Sa Ġunju 2021, 14 biss minnhom jew inħatru jew ġew promossi, filwaqt li ma hemm l-ebda raġuni ċara biex ma jittiħdux deċiżjonijiet dwar il-15-il kandidat li jifdal. In-nomina tal-Prosekuturi Delegati Ewropej tal-UPPE ddewmet ukoll, u dan qajjem tħassib li l-proċedura nazzjonali ma ġietx segwita kif suppost. F’Diċembru 2020, il-Kunsill tal-Prosekuzzjoni tal-Istat ippreżenta l-ismijiet taż-żewġ kandidati lill-Ministru tal-Ġustizzja, u l-Gvern ma poġġiex il-punt fuq l-aġenda tas-sessjonijiet tiegħu, minkejja l-obbligu legali li jieħu biss nota u jibgħat l-ismijiet lill-Uffiċċju tal-Prosekutur Pubbliku Ewropew. Fis-27 ta’ Mejju 2021, il-Gvern iddikjara li l-proċedura ta’ selezzjoni ma rnexxietx u ta struzzjonijiet lill-Ministru tal-Ġustizzja biex jippubblika post vakanti ġdid, li ġie rilaxxat fid-9 ta’ Lulju.. Skont ir-rakkomandazzjonijiet tal-Kunsill tal-Ewropa, ir-reklutaġġ ta’ prosekuturi pubbliċi għandu jitwettaq skont proċeduri ġusti u imparzjali li jinkorporaw salvagwardji kontra kwalunkwe approċċ li jirrappreżenta l-interessi ta’ gruppi speċifiċi, u li l-promozzjonijiet tagħhom huma rregolati minn kriterji magħrufa u oġġettivi, bħall-kompetenza u l-esperjenza
.
Il-Qorti Kostituzzjonali ddikjarat ir-regoli li jirregolaw l-inkjesti parlamentari bħala mhux kostituzzjonali minħabba nuqqas ta’ salvagwardji dwar l-indipendenza ġudizzjarja. Kif iddikjarat fir-Rapport tal-2020 dwar l-Istat tad-Dritt, fl-2019, Kumitat ta’ Inkjesta Parlamentari fetaħ investigazzjoni biex jinvestiga azzjonijiet ta’ prosekuturi u mħallfin f’każijiet kriminali konkreti. Madankollu, il-Qorti Kostituzzjonali aktar tard issospendiet l-applikazzjoni tal-Att dwar l-Inkjesti Parlamentari, li fuqu kienet ibbażata l-investigazzjoni, minħabba riskju għall-indipendenza tal-imħallfin u l-prosekuturi
. F’Jannar 2021, il-Qorti Kostituzzjonali sabet l-Att dwar l-Inkjesti Parlamentari u r-Regoli ta’ Proċedura dwar l-Inkjesta Parlamentari bħala antikostituzzjonali, minħabba li dawn ma għandhomx salvagwardji proċedurali biex tiġi żgurata l-indipendenza tal-imħallfin meta tiġi stabbilita inkjesta parlamentari. Il-Qorti ddikjarat li l-ġudikatura mhijiex kompletament eskluża mill-kontroll parlamentari eżerċitat permezz ta’ inkjesti parlamentari, billi l-Parlament jista’ jeżamina, pereżempju, xejriet fil-ġudikatura jew avvenimenti storiċi li huma wkoll soġġetti għal proċedimenti ġudizzjarji. Madankollu, il-Qorti enfasizzat li l-Parlament ma jistax jimpedixxi l-proċedimenti ġudizzjarji, jew b’xi mod jinfluwenza lill-imħallfin fi proċedimenti konkreti, inkluż permezz ta’ diskussjoni ex post dwar il-legalità jew l-adegwatezza tas-sentenzi individwali. Barra minn hekk, l-imħallfin ma jistgħux jissejħu bħala xhieda jew suspettati għal inkjesta parlamentari rigward dawn il-kwistjonijiet li jikkonċernaw kawża miftuħa jew magħluqa fil-qorti, billi dan jikser l-indipendenza ġudizzjarja. Il-Qorti Kostituzzjonali tat sena lill-Parlament biex ineħħi l-elementi antikostituzzjonali mill-Att dwar l-Inkjesti Parlamentari. Sakemm titneħħa l-inkostituzzjonalità stabbilita, il-Kunsill Ġudizzjarju jista’ jitlob lill-Qorti Kostituzzjonali biex tivverifika jekk inkjesta parlamentari ġdida tirrispettax l-indipendenza ġudizzjarja. Għadha ma kienet ippreżentata l-ebda proposta leġiżlattiva biex tindirizza n-nuqqas ta’ kostituzzjonalità stabbilita.
Il-ġudikatura bdiet diskussjoni dwar it-titjib tal-qafas għal proċedimenti dixxiplinari rigward l-imħallfin. F’Marzu 2021, il-Kunsill Ġudizzjarju ħejja analiżi tal-qafas legali dwar proċedimenti dixxiplinari fir-rigward tal-imħallfin u l-implimentazzjoni tiegħu, u ppropona bidliet. Mill-2018, il-proċeduri dixxiplinari kienu jaqgħu fil-kompetenza ta’ Qorti Dixxiplinari. Mill-2018 sa Marzu 2021, il-proċedimenti dixxiplinari damu medja ta’ 194 jum. Il-Kunsill Ġudizzjarju identifika għadd ta’ kwistjonijiet li jeħtieġu titjib, bħal: l-istabbiliment ta’ proċedura dixxiplinari speċjali minflok l-użu ta’ proċedura kriminali, l-aġġornament tal-lista ta’ reati dixxiplinari, ir-reviżjoni tad-dritt tal-Kunsill Ġudizzjarju li jibda proċedimenti dixxiplinari, ir-reviżjoni ta’ sanzjonijiet dixxiplinari biex ikun hemm aktar proporzjonalità, u l-kjarifika tal-limiti fuq it-tul tas-sospensjoni ta’ mħallef. Il-Qorti Suprema tappoġġa l-inizjattiva tal-Kunsill Ġudizzjarju biex jemenda l-leġiżlazzjoni sabiex tiżdied l-effiċjenza tal-proċedimenti dixxiplinari. Huwa importanti li kwalunkwe riforma potenzjali ta’ proċedimenti dixxiplinari tkun konformi mal-liġi tal-UE u tqis ir-rakkomandazzjonijiet tal-Kunsill tal-Ewropa.
Kwalità
Il-pandemija tal-COVID-19 kixfet il-ħtieġa li jitħaffef it-titjib meħtieġ fl-għodod tal-komunikazzjoni elettronika fis-sistema ġudizzjarja. Ir-Rapport tal-2020 dwar l-Istat tad-Dritt iddikjara li filwaqt li t-Teknoloġiji tal-Informazzjoni u l-Komunikazzjoni għall-ġestjoni tal-każijiet huma avvanzati, il-komunikazzjoni elettronika bejn il-qrati u l-partijiet għadha inqas żviluppata. F’dawn l-aħħar snin, sar xi progress dwar l-espansjoni tal-komunikazzjoni elettronika. Fi ftit oqsma, id-dokumenti jridu jiġu ppreżentati lill-qorti f’forma elettronika biss, pereżempju minn nutara pubbliċi u amministraturi tal-insolvenza (fir-reġistru tal-artijiet, kawżi tar-reġistru tal-qorti u kawżi ta’ insolvenza), u minn debituri (fi rkupru ta’ dejn mhux ikkontestat). Minn Frar 2021, iċ-ċentri ta’ ħidma soċjali jridu jippreżentaw l-applikazzjonijiet fi kwistjonijiet tal-liġi tal-familja lill-qorti b’mod elettroniku, u s-sistema ta’ rkant elettroniku tnediet irrispettivament mill-metodu tal-bejgħ għall-proprjetà immobbli kollha, il-proprjetà mobbli u d-drittijiet kollha li qed jinbiegħu fi proċedimenti ta’ infurzar, proċedimenti relatati mal-insolvenza, proċedimenti ta’ stralċ obbligatorju, kawżi mhux kontenzjużi, u proċedimenti kriminali. F’kawżi kontenzjużi kriminali, amministrattivi, u ċivili u kummerċjali, għaddejjin sforzi biex tiġi aġġornata s-sistema ta’ ġestjoni tal-każijiet sa tmiem l-2023 biex tkun tista’ ssir komunikazzjoni elettronika. Is-soluzzjonijiet diġitali biex jitwettqu u jiġu segwiti l-proċedimenti tal-qorti għadhom limitati b’mod partikolari f’kawżi kriminali. L-użu tat-teknoloġiji diġitali għal xogħol remot sigur huwa rari b’mod partikolari fil-Prosekuzzjoni tal-Istat u n-nuqqas ta’ diġitalizzazzjoni min-naħa tal-Pulizija qed jikkontribwixxi għal dewmien speċjalment f’każijiet kumplessi fejn ir-rapport kriminali jasal biss f’forma stampata. Meta wieħed iqis li l-qrati kienu qed jittrattaw, għal perjodu ta’ aktar minn erba’ xhur minn Marzu 2020, ftit jew wisq kwistjonijiet urġenti biss, il-ġudikatura u l-Ministeru tal-Ġustizzja kkooperaw b’mod intensiv biex jipprovdu tagħmir addizzjonali għall-vidjokonferenzi u rnexxielhom jittriplikaw il-kapaċitajiet attwali fl-2020 b’xirjiet addizzjonali ppjanati fl-2021. Il-Qorti Suprema infurmat lill-Ministeru tal-Ġustizzja dwar il-ħtieġa li jiġu emendati l-liġijiet proċedurali sabiex jiġu preskritti b’mod ċar il-kundizzjonijiet biex tiġi stabbilita l-affidabbiltà tal-evidenza fi proċeduri li jitwettqu permezz ta’ vidjokonferenzi (bħas-smigħ ta’ xhud).
L-aċċess għad-dokumenti tal-qorti u tal-prosekuzzjoni kien is-suġġett ta’ sentenza tal-Qorti Suprema u emenda leġiżlattiva. Ir-Rapport tal-2020 dwar l-Istat tad-Dritt innota li l-pubblikazzjoni tas-sentenzi tal-qorti tal-prim’istanza għadha limitata, b’mod partikolari f’kawżi ċivili u kummerċjali, u li l-leġġibbiltà mill-magni tas-sentenzi ppubblikati hija relattivament baxxa
. It-tabella ta’ Valutazzjoni tal-Ġustizzja tal-UE tal-2021 ma turi l-ebda titjib f’dawn iż-żewġ oqsma. F’Mejju 2020, il-Qorti Suprema tat deċiżjoni li ħolqot preċedent f’każ li jinvolvi d-dritt ta’ aċċess għal informazzjoni minn fajl ta’ kawża kriminali
. Il-Qorti sostniet li l-Att dwar il-Proċedura Kriminali jirrestrinġi d-dritt li jiġi spezzjonat fajl ta’ kawża lil persuni b’interess legali (pereż. konvenuti u vittmi), u li d-dispożizzjonijiet tal-Att dwar l-Aċċess għall-Informazzjoni Pubblika ma japplikawx għad-dokumenti tal-qorti u tal-prosekuzzjoni. Il-Parlament wieġeb billi adotta emenda għall-Att dwar il-Proċedura Kriminali li ddikjara b’mod espliċitu li japplika r-reġim ġenerali tal-aċċess għad-dokumenti skont l-Att dwar l-Aċċess għall-Informazzjoni Pubblika
. F’konformità ma’ din l-emenda, persuna li t-talba tagħha lill-qorti jew dokumenti ta’ prosekuzzjoni (f’każ miftuħ jew magħluq) tiġi miċħuda minn imħallef jew prosekutur tal-istat, rispettivament, tista’ tappella lill-Kummissarju tal-Informazzjoni. Skont il-Qorti Suprema, din l-emenda qajmet tħassib dwar il-bilanċ xieraq tad-dritt għall-informazzjoni pubblika minn naħa waħda u r-rispett għall-preżunzjoni tal-innoċenza tal-imputati u d-dritt tal-privatezza tal-persuni involuti fil-proċedura kriminali min-naħa l-oħra. Il-Ministeru tal-Amministrazzjoni Pubblika stabbilixxa grupp ta’ ħidma interministerjali biex jeżamina l-kwistjoni tal-aċċess għad-dokumenti tal-qorti u tal-prosekuzzjoni u jħejji proposti biex jirregolaw il-kwistjoni fl-Att dwar l-Aċċess għall-Informazzjoni Pubblika.
Il-Kunsill Ġudizzjarju u l-Kunsill ta’ Prosekuzzjoni tal-Istat qed jibbenefikaw minn żieda żgħira fir-riżorsi, iżda għad hemm nuqqasijiet. Ir-Rapport tal-2020 dwar l-Istat tad-Dritt sab li l-għoti ta’ riżorsi adegwati lill-Kunsill Ġudizzjarju u lill-Kunsill ta’ Prosekuzzjoni tal-Istat huwa kundizzjoni importanti għall-funzjonament indipendenti u effettiv ta’ dawn il-korpi ta’ awtogovernanza. Il-kapaċità amministrattiva baxxa tal-Kunsilli tinfluwenza wkoll il-kwalità tal-proċess għall-għażla tal-imħallfin u l-prosekuturi tal-istat, b’mod partikolari f’termini tar-raġunament tad-deċiżjonijiet u l-opinjonijiet maħruġa u r-reqqa tal-intervisti. Mill-2022, il-Kunsill Ġudizzjarju se jkun jista’ jimpjega żewġ membri tal-persunal addizzjonali, żieda minima fir-riżorsi disponibbli. Madankollu, l-ebda membru tal-persunal addizzjonali mhuwa previst għall-Kunsill ta’ Prosekuzzjoni tal-Istat. Il-baġit disponibbli tal-Kunsill Ġudizzjarju qed jiżdied, filwaqt li l-baġit tal-Kunsill tal-Prosekuzzjoni tal-Istat staġna. Ta’ min jinnota li l-baġit ġenerali għas-sistema ġudizzjarja ilu jiżdied għal diversi snin.
Effiċjenza
L-effiċjenza tas-sistema tal-qorti naqset ftit, u għad hemm sfidi f’kawżi ta’ kriminalità ekonomika u finanzjarja, identifikati fir-Rapport tal-2020 dwar l-Istat tad-Dritt. Fl-2020, il-qrati kollha rċevew 11 % inqas kawżi u solvew 13 % inqas kawżi, meta mqabbla mal-2019. L-għadd totali ta’ kawżi pendenti fi tmiem l-2020 żdied b’5 %, meta mqabbel mal-2019. It-tul medju tal-proċedimenti fil-qrati tal-prim’istanza tela’ għal madwar 20 xahar f’kawżi ċivili kontenzjużi u staġna għal 11-il xahar f’kawżi kummerċjali kontenzjużi. Fl-appell, fil-biċċa l-kbira tal-proċeduri bil-miktub, dawn it-tipi ta’ kawżi ġew solvuti aktar malajr, jiġifieri f’madwar 2,4 xhur f’kawżi ċivili u 3,4 xhur f’kawżi kummerċjali, bħala medja. Meta jiġu ttrattati reati aktar kumplessi ta’ ħasil tal-flus, it-tul tal-proċessi fil-qrati tal-prim’istanza naqas għal 876 jum fl-2019 (tnaqqis minn 1 132 jum fl-2018), bħala medja, u jibqa’ fost l-ogħla fl-UE
. Fl-2020, it-tul medju fil-kawżi amministrattivi fl-ewwel istanza żdied għal 13,7-il xahar
.
II.Qafas kontra l-korruzzjoni
Il-liġi ewlenija li tistabbilixxi l-qafas istituzzjonali u leġiżlattiv għall-prevenzjoni u l-ġlieda kontra l-korruzzjoni fis-Slovenja hija l-Att dwar l-Integrità u l-Prevenzjoni tal-Korruzzjoni (Integrity and Prevention of Corruption Act, IPCA). L-Att ġie emendat f’Novembru 2020, b’dispożizzjonijiet ġodda dwar l-organizzazzjoni u l-funzjonament tal-Kummissjoni għall-Prevenzjoni tal-Korruzzjoni kif ukoll regoli dwar il-lobbying u l-protezzjoni tal-informaturi, fost l-oħrajn. L-istess emendi aġġornaw ukoll ir-regoli dwar il-kunflitti ta’ interess, id-dikjarazzjoni tal-assi, il-lobbying u r-"revolving doors”. Il-Kummissjoni għall-Prevenzjoni tal-Korruzzjoni hija korp statali awtonomu u indipendenti responsabbli għall-ġlieda kontra l-korruzzjoni. Il-Kummissjoni tikkoopera regolarment mal-pulizija u l-uffiċċju tal-prosekutur speċjali, iżda żżomm setgħat investigattivi superviżorji u amministrattivi u hija responsabbli għas-sorveljanza tal-implimentazzjoni tad-dispożizzjonijiet dwar il-kunflitti ta’ interess, l-integrità, id-dikjarazzjonijiet tal-assi, ir-rigali u r- "revolving doors”. L-Uffiċċju Nazzjonali tal-Investigazzjoni huwa unità speċjalizzata tal-investigazzjoni kriminali għad-detezzjoni u l-investigazzjoni ta’ reati serji, b’mod partikolari l-korruzzjoni kif ukoll ir-reati ekonomiċi, finanzjarji u organizzati.
Il-perċezzjoni fost l-esperti u l-eżekuttivi tan-negozju hija li l-livell ta’ korruzzjoni fis-settur pubbliku jibqa’ relattivament baxx. Fl-Indiċi tal-Perċezzjoni tal-Korruzzjoni tal-2020 minn Transparency International, is-Slovenja għandha punteġġ ta’ 60/100 u tinsab fil-ħdax-il post fl-Unjoni Ewropea u fil-ħamsa u tletin post globalment. Din il-perċezzjoni baqgħet relattivament stabbli
matul l-aħħar ħames snin.
L-att dwar l-Integrità u l-Prevenzjoni tal-Korruzzjoni ġie msaħħaħ dan l-aħħar. L-Att ġie emendat f’Novembru 2020, b’dispożizzjonijiet relatati mal-ħatra tal-Kap u tal-Viċi Kummissarji tal-Kummissjoni għall-Prevenzjoni tal-Korruzzjoni. L-emendi jiddefinixxu wkoll b’mod aktar ċar il-proċeduri ta’ investigazzjoni amministrattiva differenti quddiem il-Kummissjoni u r-regoli li japplikaw għaliha meta dawn jitwettqu, kif ukoll il-proċedimenti ta’ reati minuri mħaffa, u proċedimenti oħra tal-liġi pubblika, inklużi d-drittijiet proċedurali tal-persuni investigati, u l-possibbiltà li jsir appell mid-deċiżjonijiet tagħha. Dawn id-drittijiet proċedurali ddaħħlu biex iwieġbu għas-sentenzi tal-Qorti Amministrattiva u tal-Qorti Suprema, li enfasizzaw nuqqasijiet fir-rigward tad-drittijiet ta’ persuni li huma soġġetti għal proċedimenti amministrattivi quddiem il-Kummissjoni. Ġew inklużi wkoll dispożizzjonijiet ta’ integrità relatati ma’ rigali, lobbying u superviżjoni ta’ dikjarazzjonijiet tal-assi
.
Sal-iskadenza tagħha, l-istrateġija nazzjonali kontra l-korruzzjoni fil-biċċa l-kbira tagħha ġiet implimentata, iżda xi azzjonijiet għadhom pendenti u s’issa ma ġie adottat l-ebda pjan ġdid.
Ir-rapport ta’ implimentazzjoni tat-tielet strateġija nazzjonali kontra l-korruzzjoni (2017-2019)
, adottat f’April 2020, jindika li filwaqt li ġew implimentati sehem kbir ta’ azzjonijiet, oħrajn għadhom pendenti, b’mod partikolari azzjonijiet f’oqsma relatati mal-iżvilupp ta’ għodod ta’ integrità f’setturi speċifiċi (bħall-proprjetà tal-istat, l-affarijiet barranin, ix-xjenza, l-edukazzjoni u l-isport).
. Il-Ministeru tal-Amministrazzjoni Pubblika, li huwa responsabbli għall-monitoraġġ tal-implimentazzjoni tal-istrateġija, irrapporta li qed jaħdem fuq l-implimentazzjoni tal-azzjonijiet li fadal, flimkien ma’ istituzzjonijiet pubbliċi oħra (bħall-Ministeru tal-Intern, il-Ministeru tal-Ġustizzja, il-Ministeru tas-Saħħa, kif ukoll il-Kummissjoni għall-Prevenzjoni tal-Korruzzjoni). Strateġija ġdida kontra l-korruzzjoni wara l-2019 għadha ma ġietx proposta.
Il-Kummissjoni għall-Prevenzjoni tal-Korruzzjoni ssaħħet, inkluża l-indipendenza tagħha, għalkemm għad trid tintlaħaq effettività sħiħa. Il-Kummissjoni tibqa’ l-korp statali awtonomu għall-prevenzjoni tal-korruzzjoni. Wara l-emendi għall-Att dwar l-Integrità u l-Prevenzjoni tal-Korruzzjoni, il-Kummissjoni saħħet l-indipendenza tagħha permezz tal-proċedura l-ġdida tal-ħatra għat-tmexxija tagħha: il-Kap Kummissarju u ż-żewġ deputati tiegħu. L-emendi jipprovdu kriterji ġodda għat-titjib tat-trasparenza tal-proċedura għall-ħatra tat-tmexxija. L-emendi jipprevedu kumitat ta’ nominazzjoni (minflok il-kumitat tal-għażla), li jinnomina l-kandidati u jeskludi kandidati bi sfond politiku. Barra minn hekk, il-kumitat tan-nomina jwettaq valutazzjoni tal-idoneità personali tal-kandidati. Il-President tar-Repubblika issa jaħtar it-tmexxija fuq il-bażi ta’ lista ta’ kandidati ppreżentata mill-kumitat ta’ nominazzjoni
. Fir-rigward tal-proċedura ta’ investigazzjoni amministrattiva, l-Att emendat dwar l-Integrità u l-Prevenzjoni tal-Korruzzjoni kkjarifika u saħħaħ id-drittijiet tal-individwi li qed jiġu eżaminati mill-Kummissjoni, inkluża l-possibbiltà li jikkontestaw id-deċiżjonijiet maħruġa mill-Kummissjoni. Fir-rigward tar-riżorsi, il-Kummissjoni għandha, minn April 2021, persunal ta’ 40 uffiċjal (jiġifieri l-Kap Kummissarju, żewġ deputati u 37 impjegat taċ-ċivil). Madankollu, għad irid jinkiseb persunal sħiħ
. Il-Kummissjoni qed tippjana li timpjega ħames uffiċjali addizzjonali kull sena fl-2021 u l-2022
. Dan huwa possibbli minħabba żieda fir-riżorsi finanzjarji ta’ madwar EUR 200 000 fis-sena mill-2019. Madankollu, minħabba restrizzjonijiet ġenerali fl-infiq pubbliku, il-Kummissjoni ma setgħetx, sa Mejju 2021, timpjega persunal addizzjonali jew tqassam mill-ġdid ir-riżorsi minkejja li kienet ġiet allokata l-baġit meħtieġ
. Minkejja dan it-titjib, il-Kummissjoni qed tkompli tesperjenza xi sfidi marbuta mal-ħiliet u r-riżorsi tekniċi (jiġifieri l-analiżi tad-data).
Għad fadal sfidi fir-rigward tal-investigazzjoni tal-kriminalità ekonomika u finanzjarja u t-tmexxija tal-Uffiċċju Nazzjonali tal-Investigazzjoni. Ir-riżorsi disponibbli għall-pulizija (in-numru, l-anzjanità u l-ispeċjalizzazzjoni tal-uffiċjali tal-pulizija) jibqgħu sfida li, skont l-awtoritajiet, taffettwa l-kwalità u t-tul tal-investigazzjonijiet, b’mod partikolari f’każijiet ta’ kriminalità ekonomika u finanzjarja. In-nuqqas ta’ riżorsi f’xi distretti tal-pulizija jwassal ukoll għal dewmien fir-rigward ta’ talbiet minn prosekuturi tal-istat għal investigazzjonijiet ta’ segwitu. Ir-rapporti jindikaw allegazzjonijiet ta’ interferenza politika fl-awtoritajiet tal-investigazzjoni u l-prosekuzzjoni, b’mod partikolari fir-rigward tal-Uffiċċju Nazzjonali tal-Investigazzjoni
, li huwa unità speċjalizzata tal-investigazzjoni kriminali stabbilita fl-2009 għad-detezzjoni u l-investigazzjoni ta’ reati serji, b’mod partikolari l-korruzzjoni kif ukoll ir-reati ekonomiċi, finanzjarji u organizzati. F’Ottubru 2020, wara sentenza tal-Qorti Amministrattiva dwar l-illegalità tat-tkeċċija tad-Direttur preċedenti, u fl-istennija ta’ proċess ta’ appell, il-Gvern nieda kompetizzjoni pubblika biex timtela l-pożizzjoni tad-Direttur. F’Ġunju 2021, kien għad hemm aġent Direttur inkarigat. Il-bidla ta’ erba’ Diretturi differenti fl-aħħar 14-il xahar jidher li dewwmet il-funzjonament tal-Uffiċċju Nazzjonali tal-Investigazzjoni. Ir-riżultati konkreti tal-investigazzjonijiet mill-Bureau dwar każijiet ta’ korruzzjoni f’livell għoli huma nieqsa.
Filwaqt li l-għadd ta’ prosekuzzjonijiet żdied, l-aġġudikazzjoni tal-kawżi quddiem il-qrati għadha baxxa, speċjalment fir-rigward tal-korruzzjoni f’livell għoli. Fl-2020, l-għadd ta’ prosekuzzjonijiet ta’ każijiet ta’ korruzzjoni żdied meta mqabbel mas-sena preċedenti (298 fl-2020, meta mqabbel ma’ 185 fl-2019, jiġifieri żieda ta’ madwar 62%)
. Fir-rigward tal-qrati, fl-2020 kien hemm biss 15-il aġġudikazzjoni f’każijiet ta’ korruzzjoni (inklużi tnejn ikkundannati bi priġunerija)
, li l-ebda waħda minnhom ma kienet tikkonċerna kawżi ta’ livell għoli
. Dan jirrappreżenta tnaqqis ulterjuri fl-għadd ta’ każijiet ta’ korruzzjoni aġġudikati. F’xi kawżi ta’ livell għoli, il-qrati ma żammewx seduta tal-qorti għal aktar minn sena u nofs. L-Uffiċċju tal-Prosekutur tal-Istat Speċjalizzat (Specialized State Prosecutor’s Office, SSPO) huwa kompetenti biex iħarrek reati kriminali relatati mal-korruzzjoni fis-settur pubbliku u privat. L-SSPO jidderieġi l-ħidma tal-Uffiċċju Nazzjonali tal-Investigazzjoni (National Bureau of Investigation, NBI), id-Direttorat Ġenerali tal-Pulizija (General Police Directorate, GPD) u s-Setturi tal-Pulizija Kriminali (Criminal Police Sectors, CPS) tal-amministrazzjonijiet tal-pulizija reġjonali. L-SSPO jiddependi fuq 28 prosekutur tal-Istat, iddedikati biex jittrattaw varjetà ta’ każijiet kriminali. Nuqqas ta’ riżorsi umani kwalifikati (b’mod partikolari l-prosekuturi tal-istat) jaffettwa l-prijoritizzazzjoni ta’ każijiet ta’ livell għoli. Il-prosekuzzjoni tal-Istat indikat ukoll nuqqasijiet fir-rigward tal-għarfien espert dwar l-analiżi finanzjarja u tad-data. L-eżami tad-data finanzjarja jiġi ddelegat lill-Pulizija jew lill-Uffiċċju Kontra l-Ħasil tal-Flus (unità tal-investigazzjoni finanzjarja - FIU, financial investigation unit). Madankollu, minħabba n-nuqqas ta’ riżorsi umani u tekniċi fil-pulizija msemmija hawn fuq, id-dewmien mill-Pulizija fil-finalizzazzjoni tal-investigazzjonijiet
jirrappreżenta sfida għall-SSPO. Sfidi oħra rrappurtati mill-SSPO huma relatati mal-frammentazzjoni istituzzjonali (bi rwoli simili allokati lil entitajiet differenti), id-detezzjoni tardiva ta’ reati finanzjarji, in-nuqqas ta’ speċjalizzazzjoni tal-imħallfin, u n-nuqqasijiet fil-komunikazzjoni elettronika mal-Pulizija
.
Minbarra n-nuqqas ta’ għarfien espert u riżorsi, jirriżultaw sfidi fil-prosekuzzjoni tal-korruzzjoni minħabba l-istatut tal-limitazzjoni. Minbarra n-nuqqasijiet fir-rigward tal-għarfien espert u r-riżorsi fil-Prosekuzzjoni tal-Istat indikati hawn fuq, skont l-awtoritajiet l-istatut tal-limitazzjoni jippreżenta sfida addizzjonali għall-prosekuzzjoni tal-korruzzjoni. L-Istatut tal-limitazzjoni għal reati ta’ korruzzjoni huwa ġeneralment ta’ 10 snin. Ma hemm l-ebda pjan biex tiġi emendata l-limitazzjoni statutorja
. Barra minn hekk, permezz ta’ deċiżjoni tal-President tal-Qorti Suprema, il-prosekuzzjoni tal-każijiet kollha (inklużi każijiet ta’ korruzzjoni) kienet ġiet sospiża matul il-pandemija tal-COVID-19, sakemm ma kienx hemm riskju li l-allegat reat jiġi preskritt fis-sitt xhur li ġejjin
.
Id-dikjarazzjoni tal-assi ġiet estiża għal kategoriji addizzjonali ta’ uffiċjali, iżda l-pubblikazzjoni tagħhom għadha sfida. L-att emendat dwar l-Integrità u l-Prevenzjoni tal-Korruzzjoni espanda l-lista ta’ persuni meħtieġa biex jippreżentaw id-dikjarazzjoni tal-assi tagħhom, sabiex tinkludi kunsilliera u superviżuri nazzjonali ta’ intrapriżi tal-istat, minbarra uffiċjali ta’ livell għoli, eletti u maħtura
. Il-Kummissjoni għall-Prevenzjoni tal-Korruzzjoni hija responsabbli għall-monitoraġġ tad-dikjarazzjonijiet finanzjarji tal-uffiċjali pubbliċi, u dan l-aħħar ingħaqdet mal-Ministeru tal-Amministrazzjoni Pubblika sabiex tniedi pjattaforma ta’ dikjarazzjoni elettronika ġdida. Minħabba l-limitazzjonijiet tar-riżorsi umani tal-Kummissjoni għall-Prevenzjoni tal-Korruzzjoni, u fid-dawl tal-għadd ta’ dikjarazzjonijiet riċevuti (madwar 4 500 dikjarazzjoni u 4 300 sottomissjoni relatati oħra kull sena), jitwettqu verifiki fuq kampjun aleatorju tad-dikjarazzjonijiet. L-eżamijiet jindikaw li l-ineżattezza tad-dikjarazzjonijiet (mhux kompluti jew żbaljati) hija limitata u trivjali, mingħajr il-ħtieġa li jiġu ppreżentati notifiki kriminali lill-Prosekuzzjoni tal-Istat
. Fl-2020, tliet uffiċjali biss tal-Kummissjoni ħadmu fuq il-verifika tad-dikjarazzjonijiet tal-assi ta’ 18 470 uffiċjal li huma obbligati jippreżentaw id-dikjarazzjonijiet, li wettqu 16-il superviżjoni fir-rigward ta’ 923 persuna fiżika u 67 qorti. Filwaqt li l-Att emendat dwar l-Integrità u l-Prevenzjoni tal-Korruzzjoni estenda l-lista tal-uffiċjali li huma obbligati jiddikjaraw l-assi tagħhom, dan naqqas ukoll il-lista tal-uffiċjali li d-dikjarazzjonijiet tagħhom se jiġu ppubblikati. Minkejja li l-Kummissjoni għall-Prevenzjoni tal-Korruzzjoni bdiet ittejjeb is-sistema tal-IT u l-pjattaforma online tagħha sabiex tallinja mar-rekwiżit tal-pubblikazzjoni tal-liġi, id-dikjarazzjonijiet tal-assi tal-uffiċjali pubbliċi għadhom ma ġewx ippubblikati.
Id-dispożizzjonijiet dwar il-prevenzjoni u l-ġestjoni tal-kunflitti ta’ interess issaħħew, għalkemm l-implimentazzjoni effettiva tagħhom għadha sfida. Skont l-Att dwar l-Integrità u l-Prevenzjoni tal-Korruzzjoni, kwalunkwe uffiċjal pubbliku li, qabel ma ħa l-kariga, wettaq attività jew kellu kariga li hija inkompatibbli mal-kariga attwali tiegħu, irid jieqaf milli jwettaq l-attività tiegħu mhux aktar tard minn 30 jum mid-data tal-elezzjoni, il-ħatra jew l-approvazzjoni tal-mandat tiegħu. L-att emendat dwar l-Integrità u l-Prevenzjoni tal-Korruzzjoni estenda r-restrizzjonijiet ta’ wara l-impjieg għall-uffiċjali pubbliċi li jieħdu pożizzjonijiet fis-settur privat. Il-Kummissjoni għall-Prevenzjoni tal-Korruzzjoni tista’ tibda proċedura għall-evalwazzjoni tal-inkompatibbiltà tal-kariga jekk tqis li t-twettiq ta’ dik l-attività x’aktarx jippreżenta riskju sproporzjonat għat-twettiq oġġettiv u imparzjali tad-dmirijiet tal-uffiċċju jew jipperikola l-integrità tiegħu. F’Mejju 2021, il-Kummissjoni bagħtet inizjattiva lill-Gvern biex jgħaqqad ir-regolamentazzjoni tal-kunflitti ta’ interess u l-ksur tal-integrità għall-uffiċjali kollha, li, skont is-CPC, itejbu s-superviżjoni, l-ugwaljanza fit-trattament tal-uffiċjali, u jippermettu proċeduri dwar l-integrità li jikkonċernaw l-ex uffiċjali. Is-CPC bħalissa qed jipproċessa każijiet ta’ profil għoli relatati ma’ allegati kunflitti ta’ interess.
Id-dispożizzjonijiet dwar il-lobbying għall-uffiċjali pubbliċi u l-persuni eletti qed ikomplu jitjiebu. L-uffiċjali u l-impjegati pubbliċi fil-livell nazzjonali u lokali jridu jirrapportaw kuntatti mal-lobbisti, kemm lil min iħaddimhom kif ukoll lill-Kummissjoni għall-Prevenzjoni tal-Korruzzjoni. Il-Kummissjoni tipproċessa u tippubblika d-data relatata mal-lobbying fuq il-paġna web tagħha (imsejħa Erar)
, flimkien mal-informazzjoni li tinsab fir-reġistru tal-lobbying. Skont l-Att emendat dwar l-Integrità u l-Prevenzjoni tal-Korruzzjoni, anki l-lobbisti (li issa jinkludu gruppi ta’ interess, minbarra lobbisti individwali), iridu jippubblikaw rapport annwali.
It-trasparenza tad-data pubblika, speċjalment dik relatata man-nefqa pubblika, tibqa’ fis-seħħ. Il-webpage Erar tintuża wkoll biex tiġi ppubblikata data, minbarra data relatata mal-lobbying, dwar l-amministrazzjoni pubblika, inklużi t-tranżazzjonijiet u l-informazzjoni dwar l-akkwist pubbliku. Bħalissa huwa stmat li Erar fih data dwar madwar 200 miljun tranżazzjoni finanzjarja, mis-sena 2003 ’il quddiem, kemm mill-gvern nazzjonali kif ukoll mill-aġenziji lokali. Chest (jew Skrinja) hija pjattaforma amministrattiva online oħra għall-utenti biex jiksbu data u rapporti dwar il-pagi tas-settur pubbliku
. Fl-2020, il-Qorti tal-Awditjar awditjat l-operazzjonijiet finanzjarji ta’ 13-il partit politiku (għall-2018 jew l-2019) u tat sitt opinjonijiet pożittivi u seba’ opinjonijiet b’riżervi, inklużi rakkomandazzjonijiet dwar it-titjib tal-operazzjonijiet finanzjarji u ż-żieda fit-trasparenza (pereż. rigward self, kontribuzzjonijiet).
Fl-2020, ġew adottati regoli etiċi għall-membri tal-Parlament. Il-Kunsill tal-President tal-Parlament huwa responsabbli għall-monitoraġġ tal-implimentazzjoni tal-kodiċi ta’ etika
u, f’każ ta’ mġiba ħażina, jista’ joħroġ sanzjonijiet
. Mill-adozzjoni tal-kodiċi tal-etika, ġiet imposta sanzjoni waħda għal ksur minuri fuq membru tal-Parlament.
Minkejja d-dispożizzjonijiet legali eżistenti għall-protezzjoni tal-informaturi, l-infurzar effettiv għadu dovut. L-Att dwar l-Integrità u l-Prevenzjoni tal-Korruzzjoni għandu kapitolu ddedikat biss għall-protezzjoni tal-informaturi. Madankollu, l-għadd ta’ rapporti dwar l-iżvelar ta’ informazzjoni protetta u t-talbiet għal protezzjonijiet skont l-Att għadu baxx
. Barra minn hekk, għalkemm l-Att jindika l-possibbiltà li jinħatru persuni biex jirċievu rapporti ta’ mġiba mhux etika jew illegali fl-istituzzjonijiet pubbliċi, jidher li dan it-tip ta’ uffiċjali jew mhumiex nominati, jew inkella mhumiex kompletament operattivi
. Madankollu, inbeda mill-inqas każ wieħed ta’ profil għoli matul il-pandemija wara informazzjoni ppreżentata minn informatur
. Skont il-Prosekuzzjoni tal-Istat, id-dispożizzjonijiet eżistenti fil-Kodiċi ta’ Proċedura Kriminali rigward xhieda protetti ma jistgħux jiġu applikati għall-informaturi jekk dawn jitqiesu wkoll bħala suspettati (pereż. f’każ ta’ korruzzjoni).
Matul il-pandemija tal-COVID-19 ġew implimentati diversi azzjonijiet immirati biex jivvalutaw, jipprevjenu u jiskoraġġixxu r-riskju ta’ korruzzjoni, speċjalment fl-akkwist pubbliku. Matul il-pandemija tal-COVID-19, il-Kummissjoni għall-Prevenzjoni tal-Korruzzjoni ħarġet sensiela ta’ linji gwida sabiex tidentifika u tiskoraġġixxi r-riskju ta’ korruzzjoni, b’mod partikolari dak relatat mal-proċeduri tal-akkwist pubbliku. B'talba tal-Parlament, il-Qorti tal-Awditjar ikkonkludiet rapport tal-awditjar mal-pajjiż kollu dwar l-akkwist ta’ apparati mediċi tal-COVID-19, li nħareġ fi Frar 2021. Is-sejbiet żvelaw 13-il każ b’suspett ta’ korruzzjoni, li mbagħad ġew trażmessi lill-uffiċċju tal-prosekutur. Fl-2020, il-Kummissjoni Nazzjonali għar-Reviżjoni għall-akkwist pubbliku rrappurtat xi każijiet ta’ ksur tal-proċeduri tal-akkwist pubbliku, li wasslu għall-ftuħ ta’ każijiet ġodda. Minn Jannar 2021, huwa possibbli li jiġu ppreżentati talbiet online għar-reviżjoni tal-proċeduri tal-akkwist pubbliku, li d-deċiżjonijiet tagħhom jiġu ppubblikati wkoll online
. F’dan il-kuntest, il-Ministeru għall-Amministrazzjoni Pubblika beda proċess ta’ konsultazzjoni pubblika rigward l-emenda tal-att dwar l-akkwist pubbliku, u l-Ministeru tas-Saħħa stabbilixxa grupp ta’ ħidma għat-tħejjija ta’ rakkomandazzjonijiet biex tiġi emendata l-leġiżlazzjoni dwar l-akkwist għal akkwist aktar effettiv ta’ tagħmir mediku
.
III.Il-Pluraliżmu tal-Media u l-Libertà tal-Media
Fis-Slovenja, il-qafas legali għal-libertà tal-espressjoni u tal-informazzjoni huwa stabbilit mill-Kostituzzjoni, filwaqt li l-pluralità tal-media hija żgurata permezz ta’ leġiżlazzjoni sekondarja speċifika. Ir-regolatur tal-media, l-Aġenzija għan-Networks u Servizzi tal-Komunikazzjoni (AKOS), huwa awtorità indipendenti, li hija legalment u funzjonalment distinta mill-Gvern. Ir-regoli dwar it-trasparenza tas-sjieda tal-media jeħtieġu li l-kumpaniji jiddikjaraw lill-awtoritajiet tal-kompetizzjoni l-influwenza tas-sjieda jew tal-maniġment meta jkun ogħla minn ċertu limitu. Bidla konsiderevoli fis-sjieda teħtieġ ukoll il-qbil tal-ministeru kompetenti. Il-leġiżlazzjoni li tittrasponi d-Direttiva dwar is-Servizzi tal-Media Awdjoviżiva għadha pendenti
.
L-indipendenza tal-Aġenzija għan-Networks u s-Servizzi tal-Komunikazzjoni hija pprovduta mil-liġi, iżda għad fadal sfidi rigward ir-riżorsi u l-impenn tagħha biex issaħħaħ l-indipendenza tagħha. Ingħataw riżorsi addizzjonali lill-Aġenzija għan-Networks u s-Servizzi tal-Komunikazzjoni (AKOS) biex twettaq il-kompiti l-ġodda tagħha wara t-traspożizzjoni li ġejja tad-Direttiva dwar is-Servizzi tal-Media Awdjoviżiva. Madankollu, għad irid jiġi ddeterminat jekk ir-riżorsi addizzjonali humiex biżżejjed għall-Aġenzija biex twettaq bis-sħiħ il-varjetà wiesgħa ta’ kompiti li ġiet fdata bihom
. In-nuqqas ta’ salvagwardji kontra l-indħil politiku jibqa’ wkoll ta’ tħassib
. Għalhekk, l-Għodda għall-Monitoraġġ tal-Pluraliżmu tal-Media (Media Pluralism Monitor, MPM 2021) tivvaluta l-indipendenza u l-effettività tal-awtorità għall-media bħala ta’ riskju medju
. L-istatus tal-AKOS huwa ggarantit mill-Att dwar il-Komunikazzjonijiet Elettroniċi
, u l-Aġenzija tislet is-setgħat ta’ infurzar tagħha fil-qasam tal-media awdjoviżiva mill-Att tal-Media tal-Massa
u mill-Att dwar is-Servizzi tal-Media Awdjoviżiva
. Fl-2020, il-Gvern ippropona reviżjoni tal-Att dwar il-Media tal-Massa, previst li jitlesta sa tmiem l-2021. Ir-reviżjoni tal-Att dwar is-Servizzi tal-Media Awdjoviżiva, li jinkludi t-traspożizzjoni tad-Direttiva dwar is-Servizzi tal-Media Awdjoviżiva, għadha għaddejja, u l-Gvern qed jippjana li jlestiha sa tmiem l-2021
. F’Ġunju 2020, tnediet konsultazzjoni pubblika dwar ir-reviżjoni tal-Att dwar is-Servizzi tal-Media Awdjoviżiva, reviżjoni li inkludiet dispożizzjoni espliċita dwar l-indipendenza tal-Aġenzija. Madankollu, il-verżjoni attwali tal-abbozz ta’ att, li l-Gvern ippreżenta lill-Parlament f’Marzu 2021, ma fihiex tali dispożizzjoni. Għalhekk, għadu dubjuż jekk l-impenn tal-awtoritajiet għat-tisħiħ tal-indipendenza tal-Aġenzija hux fil-fatt se jikseb dan ir-riżultat. F’Ottubru 2020, il-Gvern ippropona liġi li tgħaqqad tmien korpi regolatorji, inkluż l-AKOS
, f’żewġ aġenziji. Din il-proposta qajmet tħassib dwar l-indipendenza tar-regolatur
. F’April 2021, il-liġi proposta naqset milli tirċievi l-appoġġ fil-Parlament u għalhekk il-proċedura parlamentari tagħha ntemmet.
Is-Slovenja għandha dispożizzjonijiet speċifiċi dwar it-trasparenza tas-sjieda tal-media, iżda għad hemm tħassib dwar l-identifikazzjoni effettiva tal-istrutturi tas-sjieda. Il-pubblikaturi jew ix-xandara huma obbligati jirrapportaw kull meta s-sjieda individwali jew l-ishma tal-maniġment fil-kumpanija jilħqu 5 % jew aktar. L-informazzjoni dwar is-sjieda tal-media hija ppubblikata fir-Reġistru tal-Media, li huwa disponibbli għall-pubbliku fuq is-sit web tal-Ministeru tal-Kultura. F’Lulju 2020, l-abbozz ta’ emendi għall-Att dwar il-Media tal-Massa ġie ppubblikat mill-Gvern, li jsaħħaħ ir-reġim dwar it-trasparenza tas-sjieda tal-media billi jneħħi l-limitu minimu ta’ 5 %, ħlief għal kumpaniji organizzati bħala kumpaniji b’ishma bi sħab. Din l-emenda, jekk tiġi adottata, ittejjeb it-trasparenza tas-sjieda tal-media. Madankollu, kif innutat mill-MPM 2021, is-sidien benefiċjarji aħħarin bħalissa mhumiex dejjem identifikabbli fir-Reġistru. Il-konklużjoni dwar it-trasparenza tas-sjieda tal-media fis-Slovenja hija għalhekk ta’ riskju medju. Studju ta’ sentejn minn ġurnalisti investigattivi identifika strutturi ta’ sjieda integrata opaki, b’mod partikolari fil-każ ta’ sidien b’kaskata multipli, li jagħmilha diffiċli li jiġi ddeterminat is-sid finali jew il-persuna li teżerċita l-influwenza fuq il-media
. Fir-rigward tal-konċentrazzjoni tal-media tal-aħbarijiet, l-Att dwar il-Media tal-Massa għandu limitu ta’ sjieda ta’ aktar minn 20 fil-mija, biex jillimita l-konċentrazzjoni bejn il-media, madankollu l-MPM 2021 jirrapporta nuqqas ta’ data u n-nuqqas ta’ analiżi regolari biex tkun tista’ tivvaluta s-sitwazzjoni.
Ġew irrappurtati każijiet ta’ interferenza politika fil-media. L-MPM 2021 ivvaluta l-indipendenza politika tal-media fis-Slovenja bħala f’riskju għoli. Tqajjem tħassib dwar bidliet possibbli fil-finanzjament tax-xandar tas-servizz pubbliku kif previst mill-abbozz ta’ emendi għall-Att dwar il-Media tal-Massa u dwar il-pressjoni fuq l-aġenzija tal-istampa nazzjonali, li kienu kkunsidrati mill-partijiet ikkonċernati bħala motivati politikament
. B’mod partikolari, wara xi dewmien fil-ħlas tal-finanzjament tal-2020 lill-Aġenzija tal-Istampa Slovena (STA), l-Uffiċċju tal-Komunikazzjoni tal-Gvern (UKOM) ma ħallasx il-finanzjament tal-aġenzija għall-2021. B'talba tal-awtoritajiet Sloveni, fid-29 ta’ April 2021, il-Kummissjoni Ewropea ddikjarat li l-finanzjament ta’ EUR 2,5 miljun mogħti mis-Slovenja lill-aġenzija tal-istampa Slovena biex twettaq il-missjoni tagħha ta’ servizz pubbliku huwa kompletament konformi mal-liġi tal-UE. Madankollu, dawn il-fondi għadhom ma ġewx żborżati. Tqajjem tħassib minn partijiet ikkonċernati differenti dwar is-sitwazzjoni ġenerali tal-pluraliżmu tal-media fis-Slovenja.
Ma sar ebda progress rigward il-governanza dwar ir-reklamar tal-istat. Kif irrappurtat fir-Rapport tal-2020 dwar l-Istat tad-Dritt, ma hemm l-ebda sett trasparenti u ċar ta’ prinċipji fis-seħħ meta r-reklamar jitqassam lill-mezzi tax-xandir mill-gvernijiet nazzjonali, reġjonali u lokali
. Skont investigazzjoni
reċenti u sorsi
oħra, din is-sitwazzjoni hija partikolarment mhux trasparenti għall-media muniċipali. Ir-reklamar minn kumpaniji, fil-maġġoranza jew kompletament proprjetà tal-istat, ukoll jidher li mhuwiex trasparenti billi spiss jonqsu milli jikkondividu tali informazzjoni billi jinvokaw dispożizzjonijiet legali li jipproteġu s-sigrieti kummerċjali
. Fl-2020, il-Gvern ippubblika rakkomandazzjonijiet għall-implimentazzjoni ta’ kampanji ta’ reklamar mill-ministeri u s-servizzi tal-gvern, li ssuġġerew li l-fondi jitqassmu b’mod ugwali fost il-media, irrispettivament mill-prestazzjoni tagħhom fis-swieq tal-media (MPM 2021). Id-distribuzzjoni tal-fondi ta’ appoġġ għall-pluraliżmu tal-media hija meqjusa bħala trasparenti. Il-fondi jingħataw minn kummissjoni maħtura mill-Ministeru tal-Kultura, u l-informazzjoni dwar il-finanzjament allokat tiġi ppubblikata fuq is-siti web tar-riċevituri
.
Il-kundizzjonijiet ekonomiċi tal-media marru għall-agħar matul il-pandemija tal-COVID-19. L-inċertezza ekonomika għas-settur tal-media żdiedet, anki minħabba s-sospensjoni temporanja tal-pagamenti tal-Ministeru tal-Kultura għas-sejħa għall-offerti annwali għall-kofinanzjament ta’ kontenut tal-media li seħħet fl-2020, minkejja li aktar tard il-fondi ġew żborżati kompletament
. Xi partijiet ikkonċernati
kienu mħassba dwar il-kundizzjonijiet ekonomiċi tal-ġurnalisti, speċjalment il-freelancers
. Ma ttieħdet l-ebda miżura speċifika biex jittaffa l-impatt tal-pandemija tal-COVID-19 fuq il-mezzi tax-xandir. Madankollu, il-ġurnalisti jistgħu jaċċessaw il-miżuri ta’ appoġġ ġenerali pprovduti mill-Gvern
. Fl-2020, il-Ministeru tal-Kultura ħareġ il-fondi annwali, permezz ta’ kompetizzjoni, din is-sena jammontaw għal EUR 2,7 miljun bil-għan li jappoġġa l-pluraliżmu tal-media u d-diversità tal-kontenut tal-media; Madankollu, il-partijiet ikkonċernati qajmu xi tħassib dwar ir-riskji possibbli ta’ influwenza politika fuq id-distribuzzjoni ta’ tali fondi.
Il-ġurnalisti għadhom iħabbtu wiċċhom ma’ ostakli biex jaċċessaw informazzjoni u dokumenti pubbliċi, speċjalment minħabba proċeduri twal. Id-dritt għall-informazzjoni huwa minqux fil-Kostituzzjoni u rregolat mill-Aċċess għall-Informazzjoni Pubblika. Madankollu, il-proċess tal-kisba ta’ informazzjoni pubblika ħafna drabi jkun twil meta wieħed iqis l-involviment tal-awtoritajiet rilevanti kollha li jieħdu sehem fil-proċess. Filwaqt li l-Kummissarju tal-Informazzjoni jintervjeni regolarment meta l-ġurnalisti ma jitħallewx jaċċessaw informazzjoni u dokumenti pubbliċi mill-amministrazzjoni tal-istat
, dan l-użu frekwenti tas-sistema ta’ appell iżid b’mod konsiderevoli l-ammont ta’ xogħol tal-Kummissarju
. Barra minn hekk, il-Qrati Amministrattivi, li jirrevedu d-deċiżjonijiet tal-Kummissarju tal-Informazzjoni, fil-prattika ma jipprijoritizzawx każijiet bħal dawn, minkejja obbligu legali li jagħmlu dan. Dan wassal għal dewmien fil-proċedimenti ta’ reviżjoni ġudizzjarja, li huma komparabbli ma’ każijiet regolari
. L-MPM 2021 attribwixxa riskju medju għall-protezzjoni tad-dritt għall-informazzjoni, meta mqabbel mar-riskju baxx fl-MPM 2020, minħabba l-użu ħażin frekwenti tal-eċċezzjonijiet għad-dritt għall-informazzjoni u l-proċeduri twal.
Il-fastidju online u l-kawżi immirati lejn il-ġurnalisti qed ikomplu jiżdiedu, filwaqt li l-attakki fiżiċi huma rari
. Il-libertajiet tal-espressjoni u tal-informazzjoni huma minquxa fil-Kostituzzjoni, u hemm fis-seħħ mekkaniżmi ġudizzjarji rilevanti. Madankollu, l-MPM 2021 ivvaluta l-protezzjoni tal-libertà tal-espressjoni bħala f’riskju medju
. Xi attakki fiżiċi kontra ġurnalisti ġew irrappurtati f’Ottubru u Novembru 2020, u fi Frar 2021, matul protesti - l-awturi ġew identifikati u qed jiġu investigati
. Il-Pjattaforma tal-Kunsill tal-Ewropa għall-promozzjoni tal-protezzjoni tal-ġurnalisti u tas-sikurezza tal-ġurnalisti rreġistrat 12-il allert fis-Slovenja minn Ottubru 2020. L-allerti huma prinċipalment relatati mal-fastidju ta’ ġurnalisti u kawżi miġjuba kontra ġurnalisti
. Diversi każijiet ta’ kawżi kontra ġurnalisti u mezzi tax-xandir b’effetti intimidanti ġew irreġistrati matul l-aħħar sena. Il-fastidju u t-theddid online kontra l-ġurnalisti, speċjalment immirati lejn ġurnalisti nisa, inkluż minn xi politiċi, għadhom numerużi
. Barra minn hekk, ħafna awturi ta’ attakki online jibqgħu anonimi, u l-ġurnalisti għandhom it-tendenza li jirrappurtaw il-fastidju online b’mod inqas frekwenza mit-theddid fiżiku
. Bħala żvilupp pożittiv, wara sentenza tal-Qorti Suprema, il-Prosekuzzjoni Suprema tal-Istat bidlet l-opinjoni legali tagħha dwar l-interpretazzjoni tal-Artikolu 297 tal-Kodiċi Kriminali wara s-sentenza tal-Qorti Suprema, li ppermettiet il-prosekuzzjoni ta’ reati mwettqa kontra ġurnalisti anki skont din id-dispożizzjoni.
IV.Kwistjonijiet Istituzzjonali oħra relatati mal-Kontrolli u Bilanċi
Is-Slovenja għandha sistema parlamentari tal-gvern bi struttura bikamerali imperfetta, fejn l-Assemblea Nazzjonali biss (l-ewwel kamra tal-Parlament), u mhux il-Kunsill Nazzjonali (it-tieni kamra tal-Parlament), tadotta l-liġijiet
. L-abbozzi tal-leġiżlazzjoni jistgħu jkunu ppreżentati mill-Gvern, kwalunkwe membru parlamentari, jew mill-inqas 5 000 “votant”. Il-Qorti Kostituzzjonali twettaq rieżami kostituzzjonali ex post, inkluż f’każijiet konkreti fuq il-bażi ta’ lment kostituzzjonali. Minbarra s-sistema ġudizzjarja u korpi oħra, l-Ombudsman għad-Drittijiet tal-Bniedem u l-Avukat tal-Prinċipju tal-Ugwaljanza huma responsabbli wkoll mill-protezzjoni tad-drittijiet tal-individwi.
Il-Parlament kompla jiffunzjona matul il-pandemija tal-COVID-19. F’April 2020, emenda għar-Regoli ta’ Proċedura tal-Parlament neħħiet l-ostakli għas-sessjonijiet online tal-kumitati parlamentari u tal-plenarja. Minħabba dawn l-emendi wkoll, il-Parlament ħadem b’mod normali matul l-2020 u adotta 78 liġi, li huwa komparabbli mas-snin preċedenti. Kif eżaminat fir-Rapport tal-2020 dwar l-Istat tad-Dritt, il-liġijiet jistgħu jiġu adottati fi proċedura mqassra jew ta’ emerġenza, li tiġi deċiża mill-Kulleġġ tal-President tal-Parlament. Fl-2020, 31 % tal-liġijiet kollha ġew adottati skont il-proċedura regolari (30 % fl-2019), 32 % tal-liġijiet ġew adottati skont il-proċedura urġenti (18 % fl-2019), u 27 % tal-liġijiet skont il-proċedura leġiżlattiva mqassra (31 % fl-2019). Din id-data turi li s-sehem ikkombinat ta’ proċedura leġiżlattiva urġenti jew imqassar ma nbidilx b’mod sostanzjali. Jeżistu kwistjonijiet fir-rigward tal-konsultazzjoni tas-soċjetà ċivili mill-Gvern dwar abbozzi ta’ liġijiet. B’mod partikolari, il-konsultazzjonijiet pubbliċi jew ma jitwettqu xejn, jew huma qosra wisq, jew ikunu mingħajr ebda limiti fiss għall-kummenti.
L-Att dwar il-Mard li Jittieħed, emendat erba’ darbiet mindu bdiet il-pandemija tal-COVID-19, kien il-bażi għal miżuri restrittivi, billi ma ġie ddikjarat l-ebda stat ta’ emerġenza. Ġew adottati bosta miżuri fil-perjodu bejn Marzu 2020 u Frar 2021, l-aktar fuq il-bażi tal-Att dwar il-Mard li Jittieħed, li inforza restrizzjonijiet temporanji jew projbizzjoni tal-moviment, laqgħat pubbliċi, l-użu ta’ ċerti servizzi (ċerti attivitajiet tan-negozju), is-servizzi pubbliċi (l-edukazzjoni, il-ġudikatura, is-servizzi amministrattivi), l-użu ta’ tagħmir protettiv, il-kwarantina, u s-servizzi pubbliċi tat-trasport tal-passiġġieri. Il-miżuri ġew adottati l-aktar fil-forma ta’ ordinanzi u ordnijiet, inqas frekwentement fil-forma ta’ deċiżjonijiet u atti. Miżuri bħal dawn kienu normalment adottati mill-fergħa eżekuttiva tal-poter, l-aktar ta’ spiss mill-Gvern u rarament minn ministri individwali. Fit-3 ta’ Ġunju 2021, il-Qorti Kostituzzjonali ddikjarat bħala mhux kostituzzjonali parti mill-Artikolu 39 tal-Att dwar il-Mard li Jittieħed, li ta s-setgħa lill-Gvern li jillimita jew jipprojbixxi l-libertà ta’ moviment jew il-libertà ta’assoċjazzjoni. Il-maġġoranza tal-miżuri ġew ippubblikati f'Il-Ġurnal Uffiċjali u dawk li ma ġew ippubblikati ġew ivvalutati mill-Qorti Kostituzzjonali mill-perspettiva tad-dispożizzjonijiet kostituzzjonali dwar il-ħtieġa tal-pubblikazzjoni. Fuq il-bażi tas-setgħat statutorji, ġew adottati wkoll miżuri mill-muniċipalitajiet, iżda biss fil-qasam tal-ġurisdizzjoni tagħhom.
L-indipendenza finanzjarja ta’ ċerti korpi indipendenti ġiet żgurata minn sentenza tal-Qorti Kostituzzjonali. F’Diċembru 2020, il-Qorti Kostituzzjonali sabet li partijiet mill-Att dwar il-Finanzi Pubbliċi kienu antikostituzzjonali billi ppreskrivew il-proċedura biex jiġi definit il-baġit tal-Kunsill Nazzjonali (it-tieni kamra tal-Parlament), il-Qorti Kostituzzjonali, l-Ombudsperson tad-Drittijiet tal-Bniedem u l-Qorti tal-Awditjar
. Din is-sentenza enfasizzat l-awtonomija finanzjarja u l-indipendenza tal-erba’ istituzzjonijiet indipendenti msemmija, stabbiliti mill-Kostituzzjoni. Qabel, dawn il-korpi ppreżentaw is-suġġerimenti tagħhom għall-baġit lill-Ministeru tal-Finanzi, li ma kienx obbligat li jsegwi l-ammont propost. Il-Gvern u l-Parlament issa huma meħtieġa jiggarantixxu l-baġit għal dawn l-istituzzjonijiet mingħajr ma jinfluwenzaw l-ammont tiegħu.
Il-Qorti Kostituzzjonali tejbet l-effiċjenza tagħha u kellha rwol attiv fir-rieżami tal-miżuri tal-pandemija tal-COVID-19. Ir-Rapport tal-2020 dwar l-Istat tad-Dritt sab li minħabba żieda fl-ilmenti kostituzzjonali, ix-xogħol b’lura tal-Qorti Kostituzzjonali u t-tul tal-proċedimenti komplew jiżdiedu. Fl-2020, minkejja żieda kbira f’inizjattivi li deħlin u talbiet għal rieżami kostituzzjonali (+55 % meta mqabbla mal-2019) u bl-ilmenti kostituzzjonali li deħlin li qed jonqsu (-26 % meta mqabbla mal-2019), il-Qorti solviet 26 % aktar każijiet milli fl-2019. Għall-ewwel darba mill-2015, il-Qorti setgħet tipproċessa kważi l-kawżi kollha li kienu deħlin. Madankollu, billi l-Qorti ffukat fuq kawżi aktar antiki, it-tul medju tal-proċedimenti żdied għal 530 jum għal każijiet ta’ rieżami kostituzzjonali (kważi 500 jum fl-2019) u għal 571 jum għall-ilmenti kostituzzjonali (420 jum fl-2019). Minn Marzu 2020 sa Ġunju 2021, il-Qorti Kostituzzjonali rċeviet 188 każ relatati ma’ miżuri ta’ pandemija tal-COVID-19, fosthom 185 inizjattiva u talba għal rieżami tal-kostituzzjonalità u tliet ilmenti kostituzzjonali, u kienet kapaċi diġà ssolvi 123 inizjattiva u talba u tliet ilmenti kostituzzjonali, u tat erba’ sentenzi (waħda parzjali). F’Marzu 2021, il-kwistjoni tal-imparzjalità tal-imħallfin tal-Qorti Kostituzzjonali tqajmet mill-Parlament, li stieden lill-President tal-Qorti Kostituzzjonali biex jiddiskuti din il-kwistjoni. Il-President wieġeb li ma jkunx skont il-Kostituzzjoni jekk il-Parlament jiddiskuti każijiet miftuħa quddiem il-Qorti Kostituzzjonali jew jistenna mill-President li jiddefendi l-Qorti Kostituzzjonali jew lilu nnifsu fir-rigward tas-sentenzi mogħtija.
L-Ombudsman għad-Drittijiet tal-Bniedem kiseb akkreditazzjoni tal-istatus A u kien attiv fil-monitoraġġ ta’ miżuri restrittivi relatati mal-pandemija tal-COVID-19. F’Jannar 2021, l-Ombudsperson tad-Drittijiet tal-Bniedem sar istituzzjoni nazzjonali tad-drittijiet tal-bniedem “Status A”, f’konformità mal-Prinċipji ta’ Pariġi, wara sforzi biex jinkiseb dan l-istatus mill-2015. Is-Sottokumitat tal-GANHRI dwar l-Akkreditazzjonijiet irrakkomanda formalizzazzjoni u applikazzjoni xierqa ta’ proċess ta’ ħatra ta’ deputati kif ukoll xi titjib ieħor fil-leġiżlazzjoni
. L-Ombudsperson kellu rwol attiv fil-monitoraġġ tal-miżuri tal-pandemija tal-COVID-19 billi ġabar ir-regoli restrittivi kollha fis-seħħ u ppreżentahom b’mod konsolidat u li jista’ jinqara fuq is-sit web tiegħu. L-Ombudsperson ikkuntattja wkoll lill-eżekuttiv għadd ta’ drabi u kien involut ukoll fl-abbozzar tal-miżuri tal-pandemija tal-COVID-19, b’mod partikolari biex jiżgura l-konformità tagħhom mad-drittijiet tal-bniedem u l-libertajiet fundamentali.
Biex jiddiskuti l-istat tad-dritt, il-President tar-Repubblika sejjaħ l-ewwel laqgħa li qatt saret tas-setgħat leġiżlattivi, eżekuttivi u ġudizzjarji. F’Ottubru 2020, il-President tar-Repubblika ġabar, għall-ewwel darba, l-ogħla rappreżentanti mit-tliet fergħat tal-gvern biex jiddiskutu l-istat tad-dritt u t-tqassim tas-setgħat. Għal-laqgħa attendew il-President tal-Assemblea Nazzjonali, il-Prim Ministru, il-President tal-Kunsill Nazzjonali, il-President tal-Qorti Kostituzzjonali, il-President tal-Qorti Suprema, il-Ministru tal-Ġustizzja u l-Prosekutur Ġenerali. Inizjattiva bħal din tista’ tikkontribwixxi biex trawwem kultura ta’ djalogu u kooperazzjoni leali bejn l-istituzzjonijiet tal-istat.
L-ispazju tas-soċjetà ċivili ġie sfidat. F’Diċembru 2020, l-ispazju ċiviku tas-Slovenja ġie tniżżel għal “ristrett” ukoll minħabba r-restrizzjonijiet adottati biex tiġi indirizzata l-pandemija, li kellhom impatt fuq l-ambjent abilitanti għas-soċjetà ċivili. Ġew irrappurtati kampanji ta’ malafama kontra organizzazzjonijiet mhux governattivi, speċjalment fuq il-media soċjali
. Matul il-pandemija tal-COVID-19, l-Ombudsman sab każijiet ta’ liġijiet, miżuri u prattiki li jistgħu jaffettwaw b’mod negattiv l-ispazju ċiviku u jnaqqsu l-attivitajiet tad-difensur tad-drittijiet tal-bniedem. Ġew innotati attakki fuq il-vijabbiltà finanzjarja u ekonomika tal-organizzazzjonijiet ċiviċi, inkluż bit-tnaqqis tal-fondi
. Jidher li l-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili li jittrattaw mal-migranti, il-litteriżmu tal-media u it-traffikar tal-bnedmin huma partikolarment ikkonċernati
.
Anness I: Lista ta’ sorsi f’ordni alfabetiku*
*Il-lista tal-kontribuzzjonijiet li waslu waqt il-konsultazzjoni għar-Rapport dwar l-Istat tad-Dritt tal-2021 tinsab fuq
https://ec.europa.eu/info/policies/justice-and-fundamental-rights/upholding-rule-law/rule-law/rule-law-mechanism/2021-rule-law-report-targeted-stakeholder-consultation
.
Iċ-Ċentru għall-Pluraliżmu tal-Media u l-Libertà tal-Media (2021), 2021 Media Pluralism Monitor.
Il-Kummissjoni Ewropea (2020-2021), Tabella ta' Valutazzjoni tal-Ġustizzja tal-UE.
Anness II: Żjara tal-pajjiż fis-Slovenja
F'April 2021, is-servizzi tal-Kummissjoni kellhom laqgħat virtwali ma’:
·Il-Ministeru tal-Ġustizzja
·Il-Ministeru tal-Amministrazzjoni Pubblika
·Il-Ministeru tal-Kultura
·Id-Direttorat Ġenerali tal-Pulizija (Diviżjoni tal-Kriminalità Ekonomika) u l-Uffiċċju Nazzjonali tal-Investigazzjoni (NPU)
·Il-Qorti Kostituzzjonali
·Il-Qorti Suprema
·Il-Kunsill Ġudizzjarju
·Il-Qorti tal-Awditjar
·Il-Kunsill tal-Prosekuzzjoni tal-Istat
·Il-Prosekuzzjoni tal-Istat (Il-Prosekutur Ġenerali, L-Uffiċċju Suprem tal-Prosekuzzjoni tal-Istat, L-Uffiċċju Speċjalizzat tal-Prosekuzzjoni tal-Istat)
·Il-Kummissjoni għall-Prevenzjoni tal-Korruzzjoni
·Il-Kummissjoni Nazzjonali għar-Reviżjoni
·L-Aġenzija għan-Networks u s-Servizzi tal-Komunikazzjoni (AKOS)
·L-Ombudsperson għad-Drittijiet tal-Bniedem
·Is-Segretarjat tal-Parlament
·L-Assoċjazzjoni tal-Ġurnalisti u l-Pubbliċjalisti (is-Sinjura Irena Zagajšek)
·L-Assoċjazzjoni tal-Ġurnalisti
·Il-Fakultà tal-Media (Prof. Borut Rončević, Prof. Matevž Tomšič)
·L-Unjoni tal-Ġurnalisti Sloveni
·Pod črto
·Transparency International Slovenia
·L-Istitut tal-Paċi
·In-Network umbrella nazzjonali tal-NGOs (CNVOS)
·L-Assoċjazzjoni tal-Imħallfin
·Il-Kamra tal-Avukati
* Il-Kummissjoni ltaqgħet ukoll mal-organizzazzjonijiet li ġejjin f’għadd ta’ laqgħat orizzontali:
·Amnesty International
·Ċentru għad-Drittijiet Riproduttivi
·CIVICUS
·Unjoni tal-Libertajiet Ċivili għall-Ewropa
·Soċjetà Ċivili Ewropa
·Il-Konferenza tal-Knejjes Ewropej
·EuroCommerce
·Iċ-Ċentru Ewropew għal-Liġi dwar in-Not-for-Profit
·Iċ-Ċentru Ewropew għal-Libertà tal-Istampa u tal-Media
·Il-Forum Ċiviku Ewropew
·Il-Federazzjoni Ewropea tal-Ġurnalisti
·Is-Sħubija Ewropea ghad-Demokrazija
·Il-Forum Ewropew taż-Żgħażagħ
·Id-Difensuri tal-Linja ta’ Quddiem
·Il-Fondazzjoni Dar id-Drittijiet tal-Bniedem
·Human Rights Watch
·ILGA-Europe
·Il-Kummissjoni Internazzjonali tal-Ġuristi
·Il-Federazzjoni Internazzjonali għad-Drittijiet tal-Bniedem
·International Planned Parenthood Federation European Network (IPPF EN)
·L-Istitut Internazzjonali tal-Istampa
·Il-Kumitat Netherlands Helsinki
·L-Istitut tal-Politika Ewropea tas-Soċjetà Miftuħa
·Philanthropy Advocacy
·Protection International
·Reporters without Borders
·Transparency International EU