TRADUZZJONI

PROTOKOLL

dwar il-Ħarsien tal-Baħar Mediterran mit-tniġġis ikkaġunat mill-esplorazzjoni u l-isfruttament tal-blata kontinentali, qiegħ il-baħar u s-sottoswol tiegħu

PREAMBOLU

IL-PARTIJIET KONTRAENTI F’DAN IL-PROTOKOLL,

FILWAQT LI HUMA PARTIJIET fil-Konvenzjoni għall-Protezzjoni tal-Baħar Mediterran kontra t-Tniġġis, li ġiet adottata f’Barċellona fis-16 ta’ Frar 1976,

FILWAQT LI JQISU l-Artikolu 7 ta’ din il-Konvenzjoni,

FILWAQT LI JQISU ż-żieda fl-attivitajiet li jikkonċernaw l-esplorazzjoni u l-isfruttament ta’ qiegħ il-baħar Mediterran u s-sottoswol tiegħu,

FILWAQT LI JIRRIKONOXXU li t-tniġġis li jista’ jirriżulta minnhom jirrappreżenta periklu serju għall-ambjent u għall-bnedmin,

FILWAQT LI JIXTIEQU li l-baħar Mediterran jiġi protett u ppreżervat minn tniġġis li jirriżulta minn attivitajiet ta’ esplorazzjoni u sfruttament,

FILWAQT LI JIKKUNSIDRAW il-Protokolli relatati mal-Konvenzjoni għall-Protezzjoni tal-Baħar Mediterran kontra t-Tniġġis u, b’mod partikolari, il-Protokoll rigward il-Kooperazzjoni fil-Ġlieda Kontra t-Tniġġis tal-Baħar Mediterran b’Żejt u Sustanzi Oħra ta’ Ħsara f’Każijiet ta’ Emerġenza, adottat f’Barċellona fis-16 ta’ Frar 1976, u l-Protokoll dwar iż-Żoni tal-Mediterran Protetti b’Mod Speċjali, adottat f’Ġenova fit-3 ta’ April 1982,

FILWAQT LI JQISU d-dispożizzjonijiet rilevanti tal-Konvenzjoni tan-Nazzjonijiet Uniti dwar il-Liġi tal-Baħar, li saret f’Montego Bay fl-10 ta’ Diċembru 1982 u li ġiet iffirmata minn ħafna Partijiet Kontraenti,

FILWAQT LI JIRRIKONOXXU d-differenzi fil-livelli ta’ żvilupp bejn l-Istati kostali u jikkunsidraw l-imperattivi ekonomiċi u soċjali tal-pajjiżi li qed jiżviluppaw,

FTIEHMU KIF ĠEJ:

TASQIMA I

DISPOŻIZZJONIJIET ĠENERALI

Artikolu 1

Definizzjonijiet

Għall-finijiet ta’ dan il-Protokoll:

(a)	“Konvenzjoni” tfisser il-Konvenzjoni għall-Protezzjoni tal-Baħar Mediterran kontra t-Tniġġis, li ġiet adottata f’Barċellona fis-16 ta’ Frar 1976;

(b)	“Organizzazzjoni” tfisser il-korp imsemmi fl-Artikolu 17 tal-Konvenzjoni;

(c)	“Riżorsi” tfisser ir-riżorsi minerali kollha, kemm solidi, kemm likwidi jew gassużi;

(d)

“Attivitajiet li jirrigwardaw l-esplorazzjoni u/jew l-isfruttament tar-riżorsi fiż-Żona tal-Protokoll” (minn hawn ‘il quddiem l-‘attivitajiet’) tfisser: (i) Attivitajiet ta’ riċerka xjentifika li jikkonċernaw ir-riżorsi ta’ qiegħ il-baħar u s-sottoswol tiegħu; (ii) Attivitajiet ta’ esplorazzjoni: — Attivitajiet sismoloġiċi; servejs ta’ qiegħ il-baħar u s-sottoswol tiegħu; teħid ta’ kampjuni; — Tħaffir għall-esplorazzjoni; (iii) Attivitajiet ta’ sfruttament: — L-istabbiliment ta’ stallazzjoni għall-fini ta’ rkupru ta’ riżorsi, u attivitajiet relatati; — Tħaffir għall-iżvilupp; — Irkupru, trattament u ħżin; — Ġarr sal-kosta bil-pajpijiet u t-tagħbien ta’ bastimenti; — Manutenzjoni, tiswija u operazzjonijiet anċillari oħrajn;

(e)	“Tniġġis” hija ddefinita fl-Artikolu 2, il-paragrafu (a), tal-Konvenzjoni;

(f)

“Stallazzjoni” tfisser kull struttura fissa jew li żżomm f’wiċċ l-ilma, u kwalunkwe parti integrali minnha li tkun involuta f’attivitajiet, inkluż b’mod partikolari: (i) Unitajiet ta’ tħaffir offshore fissi jew mobbli; (ii) Unitajiet ta’ produzzjoni fissi jew li jżommu f’wiċċ l-ilma li jinkludu unitajiet li huma ppożizzjonati b’mod dinamiku; (iii) Faċilitajiet ta’ ħżin offshore li jinkludu bastimenti li jintużaw għal dan l-iskop; (iv) Terminals għat-tagħbien offshore u sistemi ta’ trasport għall-prodotti estratti, bħal pajpijiet ta’ taħt il-baħar; (v) Apparat imqabbad magħha u tagħmir għat-tagħbien mill-ġdid, l-ipproċessar, il-ħżin u r-rimi ta’ sustanzi li jitneħħew minn qiegħ il-baħar jew is-sottoswol tiegħu;

(g)

“Operatur” tfisser: (i) Kwalunkwe persuna fiżika jew ġuridika li hi awtorizzata mill-Parti li teżerċita ġurisdizzjoni fuq iż-żona fejn jitwettqu l-attivitajiet (minn hawn ‘il quddiem il-‘Parti Kontraenti’) skont dan il-Protokoll biex jitwettqu attivitajiet u/jew min iwettaq tali attivitajiet; jew (ii) Kwalunkwe persuna li ma għandiex awtorizzazzjoni skont it-tifsira ta’ dan il-Protokoll iżda li għandha l-kontroll de facto ta’ tali attivitajiet;

(h)	“Żona ta’ sikurezza” tfisser żona stabbilita madwar l-istallazzjonijiet b’mod konformi mad-dispożizzjonijiet tal-liġi internazzjonali ġenerali u rekwiżiti tekniċi, b’immarkar xieraq sabiex tiġi żgurata s-sikurezza kemm tan-navigazzjoni kemm tal-istallazzjonijiet;

(i)	“Skart” tfisser sustanzi u materjali ta’ kull tip, forma jew deskrizzjoni li jirriżultaw minn attivitajiet koperti minn dan il-Protokoll, li jintremew, huma intenzjonati għar-rimi jew li hemm bżonn li jintremew;

(j)	“Sustanzi u materjali ta’ ħsara jew noċivi” tfisser sustanzi u materjali ta’ kull tip, forma jew deskrizzjoni, li jistgħu jikkawżaw tniġġis jekk jiġu introdotti fiż-Żona tal-Protokoll;

(k)

“Pjan għall-Użu ta’ Sustanzi Kimiċi” tfisser pjan imfassal mill-operatur ta’ kwalunkwe stallazzjoni offshore li juri: (i) Is-sustanzi kimiċi li l-operatur għandu l-ħsieb li juża fl-operazzjonijiet; (ii) L-għan jew l-għanijiet li għalihom l-operatur għandu l-ħsieb li juża s-sustanzi kimiċi; (iii) Il-konċentrazzjonijiet massimi tas-sustanzi kimiċi li l-operatur għandu l-ħsieb li juża fi kwalunkwe sustanza oħra, u l-ammonti massimi maħsuba biex jintużaw fi kwalunkwe perjodu speċifikat; (iv) Iż-żona li fiha s-sustanza kimika tista’ tispiċċa fl-ambjent tal-baħar;

(l)	“Żejt” tfisser petroleum fi kwalunkwe forma inkluż żejt mhux raffinat, żejt tal-fjuwil, ħama żejtnija, skart taż-żejt u prodotti raffinati u, mingħajr ma tiġi llimitata l-ġeneralità ta’ dak li ntqal qabel, inklużi s-sustanzi elenkati fl-Appendiċi għal dan il-Protokoll;

(m)	“Taħlita żejtnija” tfisser taħlita bi kwalunkwe kontenut ta’ żejt;

(n)

“Drenaġġ” tfisser: (i) Drenaġġ u skart ieħor minn kull forma ta’ tojlits, awrinarji u bwieqi tal-ilma (water-closet scuppers); (ii) Drenaġġ minn bini mediku (spiżerija, infermerija, eċċ.) permezz ta’ sinkijiet, banjijiet u bwieqi li jinsabu f’tali bini; (iii) Drenaġġ ieħor meta jitħallat mad-drenaġġi ddefiniti hawn fuq;

(o)	“Żibel” tfisser kull tip ta’ ikel, skart domestiku u operazzjonali ġġenerat waqt l-operat normali tal-istallazzjoni u li jista’ jintrema kontinwament jew perjodikament, ħlief għal dawk is-sustanzi li huma ddefiniti jew elenkati x’imkien ieħor f’dan il-Protokoll;

(p)	“Limitu ta’ ilma ħelu” tfisser il-post fil-korsiji tal-ilma fejn, f’marea baxxa u f’perjodu ta’ fluss baxx ta’ ilma ħelu, ikun hemm żieda notevoli fis-salinità minħabba l-preżenza ta’ ilma baħar.

Artikolu 2

Kopertura ġeografika

1.   Iż-żona li għaliha japplika dan il-Protokoll (f’dan il-Protokoll imsemmija “ż-Żona tal-Protokoll”) għandha tkun:

(a)	Iż-Żona tal-Baħar Mediterran kif iddefinita fl-Artikolu 1 tal-Konvenzjoni, inkluża l-blata kontinentali u qiegħ il-baħar u s-sottoswol tiegħu;

(b)	L-ilmijiet, inkluż qiegħ il-baħar u s-sottoswol tiegħu, fuq in-naħa tal-art tal-linji bażi li minnhom titkejjel il-wisa’ tal-baħar territorjali u li testendi, fil-każ ta’ korsiji tal-ilma, sal-limitu tal-ilma ħelu.

2.   Kwalunkwe Parti Kontraenti għal dan il-Protokoll (f’dan il-Protokoll imsemmija “l-Partijiet”) jistgħu jinkludu wkoll fil-Protokoll artijiet mistagħdra jew żoni kostali tat-territorju tagħhom.

3.   Xejn f’dan il-Protokoll, u l-ebda att adottat fuq il-bażi ta’ dan il-Protokoll, ma jippreġudika d-drittijiet ta’ kwalunkwe Stat dwar id-delimitazzjoni tal-blata kontinentali.

Artikolu 3

Impenji ġenerali

1.   Il-Partijiet għandhom jieħdu, individwalment jew permezz ta’ kooperazzjoni bilaterali jew multilaterali, il-miżuri kollha xierqa sabiex jipprevjenu, inaqqsu, jikkumbattu u jikkontrollaw it-tniġġis fiż-Żona tal-Protokoll li jirriżultaw minn attivitajiet, inter alia billi jiżguraw li l-aqwa tekniki disponibbli, li jkunu effettivi mil-lat ambjentali u xierqa mil-lat ekonomiku, jintużaw għal dan l-iskop.

2.   Il-Partijiet għandhom jiżguraw li jittieħdu l-miżuri kollha meħtieġa sabiex l-attivitajiet ma jikkawżawx tniġġis.

TAQSIMA II

SISTEMA TA’ AWTORIZZAZZJONI

Artikolu 4

Prinċipji ġenerali

1.   L-attivitajiet kollha fiż-Żona tal-Protokoll, inklużi l-bini fuq is-sit ta’ stallazzjonijiet, għandhom ikunu soġġetti għall-awtorizzazzjoni minn qabel bil-miktub għall-esplorazzjoni jew l-isfruttament mill-awtorità kompetenti. Tali awtorità, qabel ma tagħti l-awtorizzazzjoni, għandha tkun sodisfatta li l-istallazzjoni tkun ġiet mibnija skont standards u prattika internazzjonali u li l-operatur għandu l-kompetenza teknika u l-kapaċità finanzjarja biex iwettaq l-attivitajiet. Tali awtorizzazzjoni għandha tingħata skont il-proċedura xierqa, kif iddefinita mill-awtorità kompetenti.

2.   Awtorizzazzjoni għandha tiġi rrifjutata jekk ikun hemm indikazzjonijiet li l-attivitajiet proposti aktarx li jikkawżaw effetti negattivi sinifikanti fuq l-ambjent li ma setgħux jiġu evitati b’konformità mal-kundizzjonijiet stipulati fl-awtorizzazzjoni u msemmija fl-Artikolu 6, il-paragrafu 3, ta’ dan il-Protokoll.

3.   Meta tikkunsidra l-approvazzjoni tas-sit ta’ stallazzjoni, il-Parti Kontraenti għandha tiżgura li l-ebda effett detrimentali ma jiġi kkawżat lill-faċilitajiet eżistenti permezz ta’ tali lokalizzazzjoni, b’mod partikolari lill-pajpijiet u lill-kejbils ta’ taħt il-baħar.

Artikolu 5

Rekwiżiti għall-awtorizzazzjonijiet

1.   Il-Parti Kontraenti għandha tippreskrivi li kwalunkwe applikazzjoni għal awtorizzazzjoni jew għat-tiġdid ta’ awtorizzazzjoni hija soġġetta għall-preżentazzjoni tal-proġett mill-operatur kandidat lill-awtorità kompetenti u li kwalunkwe applikazzjoni bħal din għandha tinkludi, b’mod partikolari, dawn li ġejjin:

(a)

Servej rigward l-effetti tal-attivitajiet proposti fuq l-ambjent; l-awtorità kompetenti tista’, fid-dawl tan-natura, l-iskop, it-tul ta’ żmien u l-metodi tekniċi użati fl-attivitajiet u tal-karatteristiċi taż-żona, tesiġi li titħejja valutazzjoni tal-impatt ambjentali skont l-Anness IV għal dan il-Protokoll;

(b)	Id-definizzjoni preċiża taż-żoni ġeografiċi fejn l-attività hija prevista, inklużi ż-żoni tas-sikurezza;

(c)	Dettalji tal-kwalifiki professjonali u tekniċi tal-operatur kandidat u l-persunal fuq l-istallazzjoni, kif ukoll tal-kompożizzjoni tal-ekwipaġġ;

(d)	Il-miżuri tas-sikurezza kif speċifikat fl-Artikolu 15;

(e)	Il-pjan ta’ kontinġenza tal-operatur kif speċifikat fl-Artikolu 16;

(f)	Il-proċeduri tal-monitoraġġ kif speċifikat fl-Artikolu 19;

(g)	Il-pjanijiet għat-tneħħija tal-istallazzonijiet kif speċifikat fl-Artikolu 20;

(h)	Prekawzjonijiet għal żoni protetti b’mod speċjali kif speċifikat fl-Artikolu 21;

(i)	L-assigurazzjoni jew sigurtà finanzjarja oħra li tkopri r-responsabbiltà kif preskritt fl-Artikolu 27, il-paragrafu 2 (b).

2.   L-awtorità kompetenti tista’ tiddeċiedi, għal attivitajiet ta’ riċerka xjentifika u ta’ esplorazzjoni, li tillimita l-ambitu tar-rekwiżiti stabbiliti fil-paragrafu 1 ta’ dan l-Artikolu, fid-dawl tan-natura, l-ambitu, it-tul ta’ żmien u l-metodi tekniċi użati fl-attivitajiet u tal-karatteristiċi taż-żona.

Artikolu 6

Għoti ta’ awtorizzazzjonijiet

1.   L-awtorizzazzjonijiet imsemmija fl-Artikolu 4 għandhom jingħataw biss wara eżami mill-awtorità kompetenti tar-rekwiżiti elenkati fl-Artikolu 5 u l-Anness IV.

2.   Kull awtorizzazzjoni għandha tispeċifika l-attivitajiet u l-perjodu ta’ validità tal-awtorizzazzjoni, tistabbilixxi l-limiti ġeografiċi taż-żona soġġetta għall-awtorizzazzjoni u tispeċifika r-rekwiżiti tekniċi u l-istallazzjonijiet awtorizzati. Iż-żoni tas-sikurezza meħtieġa għandhom jiġu stabbiliti fi stadju xieraq aktar tard.

3.   L-awtorizzazzjoni tista’ timponi kundizzjonijiet rigward il-miżuri, it-tekniki jew il-metodi ddisinjati biex inaqqsu sal-minimu r-riskji ta’ tniġġis u ħsara minħabba t-tniġġis li jirriżulta mill-attivitajiet.

4.   Il-Partijiet għandhom jinnotifikaw lill-Organizzazzjoni mill-aktar fis possibbli dwar l-awtorizzazzjoni mogħtija jew imġedda. L-Organizzazzjoni għandha żżomm reġistru tal-istallazzjonijiet awtorizzati fiż-Żona tal-Protokoll.

Artikolu 7

Sanzjonijiet

Kull parti għandha tippreskrivi s-sanzjonijiet li għandhom jiġu imposti f’każ ta’ ksur tal-obbligi li jirriżultaw minn dan il-Protokoll, jew għan-nuqqas ta’ konformità mal-liġijiet nazzjonali jew mar-regolamenti li jimplimentaw dan il-Protokoll, jew għan-nuqqas ta’ konformità mal-kundizzjonijiet speċifiċi mehmużin mal-awtorizzazzjoni.

TAQSIMA III

SKART U SUSTANZI U MATERJALI TA’ ĦSARA JEW NOĊIVI

Artikolu 8

Obbligu ġenerali

Mingħajr preġudizzju għal standards jew obbligi oħra msemmija f’din it-Taqsima, il-Partijiet għandhom jimponu obbligu ġenerali fuq l-operaturi biex jużaw l-aqwa tekniki disponibbli li huma effettivi mil-lat ambjentali u xierqa mil-lat ekonomiku u biex josservaw standards aċċettati internazzjonalment rigward skart, kif ukoll ta’ użu, ħżin u rimi ta’ sustanzi u materjali ta’ ħsara u noċivi, bil-għan li jiġi minimizzat ir-riskju ta’ tniġġis.

Artikolu 9

Sustanzi u materjali ta’ ħsara u noċivi

1.   L-użu u l-ħżin ta’ sustanzi kimiċi għall-attivitajiet għandhom jiġu approvati mill-awtorità kompetenti, abbażi tal-Pjan għall-Użu ta’ Sustanzi Kimiċi.

2.   Il-Parti Kontraenti għandha tirregola, tillimita jew tipprojbixxi l-użu ta’ sustanzi kimiċi għall-attivitajiet skont il-linji gwida li se jiġu adottati mill-Partijiet Kontraenti.

3.   Għall-finijiet tal-ħarsien tal-ambjent, il-Partijiet għandhom jiżguraw li kull sustanza u materjal użati għall-attivitajiet jiġu akkumpanjati minn deskrizzjoni tal-komposti pprovduta mill-entità li tipproduċi tali sustanza jew materjal.

4.   Ir-rimi fiż-Żona tal-Protokoll ta’ sustanzi jew materjali ta’ ħsara jew noċivi li jirriżultaw mill-attivitajiet koperti minn dan il-Protokoll u elenkati fl-Anness I għal dan il-Protokoll huwa pprojbit.

5.   Ir-rimi fiż-Żona tal-Protokoll ta’ sustanzi u materjali ta’ ħsara jew noċivi li jirriżultaw mill-attivitajiet koperti minn dan il-Protokoll u elenkati fl-Anness II għal dan il-Protokoll jeħtieġ, f’kull każ, permess speċjali minn qabel mill-awtorità kompetenti.

6.   Ir-rimi fiż-Żona tal-Protokoll ta’ sustanzi u materjali ta’ ħsara jew noċivi li jirriżultaw mill-attivitajiet koperti minn dan il-Protokoll u li jistgħu jikkawżaw tniġġis jeħtieġ permess ġenerali minn qabel mill-awtorità kompetenti.

7.   Il-permessi msemmija fil-paragrafi 5 u 6 hawn fuq għandhom jinħarġu biss wara kunsiderazzjoni b’attenzjoni tal-fatturi kollha stabbiliti fl-Anness III għal dan il-Protokoll.

Artikolu 10

Żejt u taħlitiet żejtnin u fluwidi u tirqim tat-tħaffir

1.   Il-Partijiet għandhom jifformulaw u jadottaw standards komuni għar-rimi ta’ żejt u taħlitiet żejtnin minn stallazzjonijiet fiż-Żona tal-Protokoll:

(a)	Standards komuni bħal dawn għandhom jiġu fformulati skont id-dispożizzjonijiet tal-Anness V, A;

(b)

Standards komuni bħal dawn ma għandhomx ikunu anqas restrittivi minn dawn li ġejjin, b’mod partikolari: (i) Għad-drenaġġ mill-ispazji tal-makkinarju, kontenut massimu ta’ żejt ta’ 15 mg kull litru mhux dilwit; (ii) Għall-ilma tal-produzzjoni, kontenut massimu ta’ żejt ta’ 40 mg kull litru bħala medja fi kwalunkwe xahar kalendarju; il-kontenut ma għandu qatt jaqbeż 100 mg kull litru;

(c)	Il-Partijiet għandhom jiddeterminaw permezz ta’ ftehim komuni l-metodu li għandu jintuża għall-analiżi tal-kontenut taż-żejt.

2.   Il-Partijiet għandhom jifformulaw u jadottaw standards komuni għall-użu u r-rimi tal-fluwidi tat-tħaffir u t-tirqim tat-tħaffir fiż-Żona tal-Protokoll. Standards komuni bħal dawn għandhom jiġu fformulati skont id-dispożizzjonijiet tal-Anness V, B.

3.   Kull Parti għandha tieħu l-miżuri xierqa biex tinforza l-istandards komuni skont dan l-Artikolu jew biex tinforza strandards aktar restrittivi li setgħet adottat.

Artikolu 11

Drenaġġ

1.   Il-Parti Kontraenti għandha tipprojbixxi r-rimi tad-drenaġġ minn stallazzjonijiet b’ekwipaġġ permanenti ta’ 10 persuni jew iżjed fiż-Żona tal-Protokoll għajr fil-każijiet fejn:

(a)	L-istallazzjoni qed tarmi drenaġġ wara trattament kif approvat mill-awtorità kompetenti f’distanza ta’ mill-anqas erba’ mili nawtiċi mill-eqreb art jew stallazzjoni tas-sajd fissa, li tħalli l-Parti Kontraenti tiddeċiedi każ b’każ; jew

(b)	Id-drenaġġ mhuwiex ittrattat, iżda r-rimi jitwettaq skont regoli u standards internazzjonali; jew

(c)	Id-drenaġġ għadda minn ġo impjant tat-trattament tad-drenaġġ approvat iċċertifikat mill-awtorità kompetenti.

2.   Il-Parti Kontraenti għandha timponi dispożizzjonijiet aktar stretti, kif xieraq, fejn meqjus neċessarju, fost l-oħrajn minħabba r-reġim tal-kurrenti fiż-żona jew il-prossimità għal kwalunkwe żona msemmija fl-Artikolu 21.

3.   L-eċċezzjonijiet imsemmija fil-paragrafu 1 ma għandhomx japplikaw jekk ir-rimi jipproduċi solidi viżibbli li jżommu f’wiċċ l-ilma jew jipproduċi tilwin, nuqqas ta’ tilwin jew opaċità fl-ilma tal-madwar.

4.   Jekk id-drenaġġ jitħallat ma’ skart u sustanzi u materjali ta’ ħsara jew noċivi li għandhom rekwiżiti tar-rimi differenti, għandhom japplikaw ir-rekwiżiti l-iżjed stretti.

Artikolu 12

Żibel

1.   Il-Parti Kontraenti għandha tipprojbixxi r-rimi fiż-Żona tal-Protokoll tal-prodotti u l-materjali li ġejjin:

(a)	Il-plastiks kollha, li jinkludu iżda li mhumiex limitati għal ħbula sintetiċi, xbieki tas-sajd sintetiċi u boroż taż-żibel tal-plastik;

(b)	Kull żibel ieħor mhux bijodegradabbli, inklużi prodotti tal-karta, ċraret, ħġieġ, metall, fliexken, ċaqquf, bċejjeċ tal-injam, materjali tal-kisi u tal-ippakkjar.

2.   Rimi fiż-Żona tal-Protokoll ta’ skart tal-ikel għandu jsir ‘il bogħod kemm jista’ jkun mill-art, skont ir-regoli u l-istandards internazzjonali.

3.   Jekk iż-żibel jitħallat ma’ rimi ieħor li għandu rekwiżiti ta’ rimi differenti, għandhom japplikaw ir-rekwiżiti l-aktar stretti.

Artikolu 13

Faċilitajiet ta’ ġbir, struzzjonijiet u sanzjonijiet

Il-Partijiet għandhom jiżguraw li:

(a)	L-operaturi jarmu l-iskart u s-sustanzi u materjali ta’ ħsara jew noċivi kollha b’mod sodisfaċenti f’faċilitajiet ta’ ġbir onshore ddeżinjati, għajr jekk ikun awtorizzat mod ieħor mill-Protokoll;

(b)	Jingħataw struzzjonijiet lill-persunal kollu rigward mezzi ta’ rimi xierqa;

(c)	Jiġu imposti sanzjonijiet fir-rigward ta’ rimi illegali.

Artikolu 14

Eċċezzjonijiet

1.   Id-dispożizzjonijiet ta’ din it-Taqsima ma għandhomx japplikaw fil-każ ta’:

(a)

Forza maġġuri u b’mod partikolari għal rimi: — għas-salvataġġ tal-ħajja tal-bniedem, — biex tiġi żgurata s-sikurezza tal-istallazzjonijiet, — fil-każ ta’ ħsara lill-istallazzjoni jew lit-tagħmir tagħha, sakemm jittieħdu l-prekawzjonijiet kollha raġonevoli wara li tiġi skoperta il-ħsara jew wara li jkun sar ir-rimi biex jitnaqqsu l-effetti negattivi.

(b)	Ir-rimi fil-baħar ta’ sustanzi li fihom iż-żejt jew sustanzi jew materjali ta’ ħsara jew noċivi li, soġġett għall-approvazzjoni minn qabel tal-awtorità kompetenti, qed jintużaw għall-ġlieda kontra inċidenti speċifiċi ta’ tniġġis sabiex tiġi minimizzata il-ħsara minħabba t-tniġġis.

2.   Madankollu, id-dispożizzjonijiet ta’ din it-Taqsima għandhom japplikaw fi kwalunkwe każ fejn l-operatur ikun aġixxa bl-intenzjoni li jikkawża ħsara jew b’mod imprudenti u bl-għarfien li probabbli se tirriżulta ħsara.

3.   Ir-rimi li jsir fiċ-ċirkostanzi msemmija fil-paragrafu 1 ta’ dan l-Artikolu għandu jiġi rrapportat minnufih lill-Organizzazzjoni u, jew permezz tal-Organizzazzjoni jew direttament, lil kwalunkwe Parti jew Partijiet li probabbli se jiġu affettwati, flimkien mad-dettalji kollha taċ-ċirkostanzi u tan-natura u l-kwantitajiet mormija tal-iskart jew tas-sustanzi jew tal-materjali ta’ ħsara jew noċivi.

TAQSIMA IV

SALVAGWARDJI

Artikolu 15

Miżuri ta’ sikurezza

1.   Il-Parti Kontraenti li fi ħdan il-ġurisdizzjoni tagħha hemm previsti jew qed jitwettqu attivitajiet għandha tiżgura li jittieħdu miżuri ta’ sikurezza fir-rigward tad-disinn, il-bini, is-sit, it-tagħmir, l-immarkar, l-operat u l-manutenzjoni tal-istallazzjonijiet.

2.   Il-Parti Kontraenti għandha tiżgura li l-operatur, fuq l-istallazzjonijiet, dejjem ikollu t-tagħmir u l-apparat xierqa, miżmuma f’kundizzjoni tajba ta’ operat, għall-protezzjoni tal-ħajja tal-bniedem, għall-prevenzjoni u l-ġlieda kontra t-tniġġis aċċidentali u għall-faċilitazzjoni ta’ reazzjoni immedjata għal emerġenzi, skont l-aqwa tekniki disponibbli li jkunu effettivi mil-lat ambjentali u xierqa mil-lat ekonomiku u d-dispożizzjonijiet tal-pjan ta’ kontinġenza tal-operatur imsemmija fl-Artikolu 16.

3.   L-awtorità kontraenti għandha tesiġi ċertifikat tas-sikurezza u l-adegwatezza għall-iskop (minn hawn ‘il quddiem iċ-“ċertifikat”) maħruġ minn korp rikonoxxut li għandu jiġi sottomess fir-rigward ta’ pjattaformi tal-produzzjoni, unitajiet tat-tħaffir offshore mobbli, faċilitajiet tal-ħżin offshore, sistemi tat-tagħbien offshore u sistemi ta’ pajpjiet u fir-rigward ta’ stallazzjonijiet oħra bħal dawn skont kif jista’ jiġi speċifikat mill-Parti Kontraenti.

4.   Il-Partijiet għandhom jiżguraw permezz ta’ spezzjoni li l-attivitajiet jitwettqu mill-operaturi skont dan l-Artikolu.

Artikolu 16

Ippjanar ta’ kontinġenza

1.   F’każijiet ta’ emerġenza l-Partijiet Kontraenti għandhom jimplimentaw mutatis mutandis id-dispożizzjonijiet tal-Protokoll li jikkonċernaw il-Kooperazzjoni fil-Ġlieda Kontra t-Tniġġis tal-Baħar Mediterran b’Żejt u Sustanzi Oħra ta’ Ħsara f’Każijiet ta’ Emerġenza.

2.   Kull Parti għandha tesiġi li l-operaturi responsabbli għall-istallazzjonijiet taħt il-ġurisdizzjoni tagħha jkollhom pjan ta’ kontinġenza sabiex jiġġieldu kontra tniġġis aċċidentali, ikkoordinat mal-pjan ta’ kontinġenza tal-Parti Kontraenti stabbilit skont il-Protokoll dwar il-Kooperazzjoni fil-Ġlieda Kontra t-Tniġġis tal-Baħar Mediterran b’Żejt u Sustanzi Oħra ta’ Ħsara f’Każijiet ta’ Emerġenza u approvat f’konformità mal-proċeduri stabbiliti mill-awtoritajiet kompetenti.

3.   Kull Parti Kontraenti għandha tistabbilixxi l-koordinazzjoni għall-iżvilupp u l-implimentazzjoni ta’ pjanijiet ta’ kontinġenza. Tali pjanijiet għandhom jiġu stabbiliti skont il-linji gwida adottati mill-organizzazzjoni internazzjonali kompetenti. Dawn għandhom, b’mod partikolari, ikunu skont id-dispożizzjonijiet tal-Anness VII għal dan il-Protokoll.

Artikolu 17

Notifika

Kull Parti għandha tesiġi li l-operaturi responsabbli għall-istallazzjonijiet taħt il-ġurisdizzjoni tagħha jirrapportaw mingħajr dewmien lill-awtorità kompetenti:

(a)	Kwalunkwe avveniment fuq l-istallazzjonijiet tagħhom li jkun qed jikkawża jew li probabbilment se jikkawża tniġġis fiż-Żona tal-Protokoll;

(b)	Kwalunkwe avveniment fil-baħar osservat li qed jikkawża jew li probabbilment se jikkawża tniġġis fiż-Żona tal-Protokoll.

Artikolu 18

Assistenza reċiproka f’każijiet ta’ emerġenza

F’każijiet ta’ emerġenza, Parti li tkun teħtieġ assistenza sabiex tevita, tnaqqas jew tiġġieled kontra t-tniġġis li jirriżulta minn attivitajiet tista’ titlob għajnuna mill-Partijiet l-oħra, jew direttament jew permezz taċ-Ċentru Reġjonali tal-Mediterran għal Intervent f’każ ta’ Emerġenza kontra t-Tniġġis Aċċidentali tal-Baħar (Regional Marine Pollution Emergency Response Centre for the Mediterranean Sea, REMPEC), li għandhom jagħmlu mill-aħjar biex jipprovdu l-assistenza mitluba.

Għal dan l-iskop, Parti li hija wkoll Parti fil-Protokoll rigward il-Kooperazzjoni fil-Ġlieda Kontra t-Tniġġis tal-Baħar Mediterran b’Żejt u Sustanzi Oħra ta’ Ħsara f’Każijiet ta’ Emerġenza għandha tapplika d-dispożizzjonijiet pertinenti tal-Protokoll imsemmi.

Artikolu 19

Monitoraġġ

1.   L-operatur għandu jkun meħtieġ li jkejjel, jew li jqabbad lil entità kkwalifikata li tkun esperta f’dan il-qasam biex tkejjel, l-effetti tal-attivitajiet fuq l-ambjent fid-dawl tan-natura, l-iskop, it-tul ta’ żmien u l-metodi tekniċi użati fl-attivitajiet u tal-karatteristiċi taż-żona u li jirrapporta dwarhom perjodikament jew fuq talba mill-awtorità kompetenti għall-fini ta’ evalwazzjoni mit-tali awtorità kompetenti skont proċedura stabbilita mill-awtorità kompetenti fis-sistema ta’ awtorizzazzjoni tagħha.

2.   L-awtorità kompetenti għandha tistabbilixxi, fejn xieraq, sistema ta’ monitoraġġ nazzjonali sabiex tkun f’pożizzjoni li timmonitorja regolarment l-istallazzjonijiet u l-impatt tal-attivitajiet fuq l-ambjent, sabiex tiżgura li l-kundizzjonijiet għall-għoti tal-awtorizzazzjoni jiġu ssodisfati.

Artikolu 20

Tneħħija tal-istallazzjonijiet

1.   L-operatur għandu jkun meħtieġ mill-awtorità kompetenti jneħħi kwalunkwe stallazzjoni li hija abbandunata jew li ma għadhiex tintuża, sabiex tiġi żgurata s-sikurezza tan-navigazzjoni, filwaqt li jitqiesu l-linji gwida u l-istandards adottati mill-organizzazzjoni internazzjonali kompetenti. Tali tneħħija għandha tikkunsidra wkoll b’mod xieraq użi leġittimi oħra tal-baħar, b’mod partikolari s-sajd, il-protezzjoni tal-ambjent tal-baħar u d-drittijiet u l-obbligi ta’ Partijiet Kontraenti oħra. Qabel tali tneħħija, l-operatur, taħt ir-responsabbiltà tiegħu, għandu jieħu l-miżuri kollha meħtieġa sabiex jevita t-tixrid jew it-tnixxija mis-sit tal-attivitajiet.

2.   L-awtorità kompetenti għandha tesiġi li l-operatur ineħħi pajpijiet abbandunati jew li ma għadhomx jintużaw skont il-paragrafu 1 ta’ dan l-Artikolu jew li jnaddafhom minn ġewwa u jabbandunahom jew li jnaddafhom minn ġewwa u jidfinhom sabiex la jikkawżaw tniġġis, la jipperikolaw in-navigazzjoni, la jostakolaw is-sajd, la jheddu l-ambjent tal-baħar, u lanqas jinterferixxu ma’ użi leġittimi oħra tal-baħar jew mad-drittijiet u l-obbligi ta’ Partijiet Kontraenti oħra. L-awtorità kompetenti għandha tiżgura li tingħata pubbliċità xierqa lill-fond, il-pożizzjoni u d-dimensjonijiet ta’ kwalunkwe pajp midfun u li t-tali informazzjoni tiġi indikata fuq ċarts u nnotifikata lill-Organizzazzjoni u lil organizzazzjonijiet internazzjonali oħra kompetenti u lill-Partijiet.

3.   Id-dispożizzjonijiet ta’ dan l-Artikolu japplikaw ukoll għal stallazzjonijiet li ma għadhomx jintużaw jew li ġew abbandunati minn kwalunkwe operatur li l-awtorizzazzjoni tiegħu setgħet ġiet irtirata jew sospiża f’konformità mal-Artikolu 7.

4.   L-awtorità kompetenti tista’ tindika modifiki eventwali li għandhom isiru fil-livell tal-attivitajiet u lill-miżuri għall-protezzjoni tal-ambjent tal-baħar li fil-bidu kien sar provvediment għalih.

5.   L-awtorità kompetenti tista’ tirregola ċ-ċessjoni jew it-trasferiment ta’ attivitajiet awtorizzati lil persuni oħra.

6.   Meta l-operatur jonqos milli jikkonforma mad-dispożizzjonijiet ta’ dan l-Artikolu, l-awtorità kompetenti għandha twettaq, bl-ispejjeż għall-operatur, tali azzjonijiet jew azzjonijiet meqjusa meħtieġa sabiex jiġi rrimedjat in-nuqqas tal-operatur li jaġixxi.

Artikolu 21

Żoni protetti b’mod speċjali

Għall-protezzjoni taż-żoni ddefiniti fil-Protokoll rigward Żoni Protetti b’mod Speċjali fil-Mediterran u kwalunkwe żona oħra stabbilita minn Parti u sabiex jinkisbu l-għanijiet stabbiliti fih, il-Partijiet għandhom jieħdu miżuri speċjali f’konformità mal-liġi internazzjonali, jew individwalment inkella permezz ta’ kooperazzjoni multilaterali jew bilaterali, għall-prevenzjoni, it-tnaqqis, il-ġlieda kontra u l-kontroll ta’ tniġġis li jirriżulta mill-attivitajiet f’dawn iż-żoni.

Minbarra l-miżuri msemmija fil-Protokoll rigward Żoni Protetti b’mod Speċjali fil-Mediterran għall-għoti ta’ awtorizzazzjoni, tali miżuri jistgħu jinkludu, fost l-oħrajn:

(a)

Restrizzjonijiet jew kundizzjonijiet speċjali meta jingħataw awtorizzazzjonijiet għal tali żoni: (i) It-tħejjija u l-evalwazzjoni ta’ valutazzjonijiet tal-impatt ambjentali; (ii) L-elaborazzjoni ta’ dispożizzjonijiet speċjali li jikkonċernaw il-monitoraġġ, it-tneħħija ta’ stallazzjonijiet u l-projbizzjoni ta’ kwalunkwe rimi.

(b)	Skambju intensifikat ta’ informazzjoni bejn l-operaturi, l-awtoritajiet kompetenti, il-Partijiet u l-Organizzazzjoni dwar kwistjonijiet li jistgħu jaffettwaw tali żoni.

TAQSIMA V

KOOPERAZZJONI

Artikolu 22

Studji u programmi ta’ riċerka

F’konformità mal-Artikolu 13 tal-Konvenzjoni, il-Partijiet għandhom, fejn xieraq, jikkooperaw fil-promozzjoni ta’ studji u t-twettiq ta’ programmi ta’ riċerka xjentifika u teknoloġika għall-iżvilupp ta’ metodi ġodda ta’:

(a)	Twettiq ta’ attivitajiet b’mod li jimminimizza r-riskju ta’ tniġġis;

(b)	Prevenzjoni, tnaqqis, ġlieda kontra u kontroll ta’ tniġġis, b’mod speċjali fil-każijiet ta’ emerġenza.

Artikolu 23

Regoli, standards u prattiki u proċeduri rakkomandati internazzjonali

1.   Il-Partijiet għandhom jikkooperaw, jew direttament inkella permezz tal-Organizzazzjoni jew organizzazzjonijiet internazzjonali kompetenti oħra, sabiex:

(a)	Jistabbilixxu kriterji xjentifiċi xierqa għat-tfassil u l-elaborazzjoni ta’ regoli, standards u prattiki u proċeduri rakkomandati internazzjonali għall-kisba tal-għanijiet ta’ dan il-Protokoll;

(b)	Ifasslu u jelaboraw tali regoli, standards u prattiki u proċeduri rakkomandati internazzjonali;

(c)	Ifasslu u jadottaw linji gwida skont prattiki u proċeduri internazzjonali sabiex jiżguraw il-konformità mad-dispożizzjonijiet tal-Anness VI.

2.   Il-Partijiet għandhom, safejn possibbli, ifittxu li jarmonizzaw il-liġijiet u r-regolamenti tagħhom mar-regoli, standards u prattiki u proeċeduri rakkomandati internazzjonali msemmija fil-paragrafu 1 ta’ dan l-Artikolu.

3.   Il-Partijiet għandhom ifittxu, safejn possibbli, li jiskambjaw informazzjoni rilevanti għall-politiki, il-liġijiet u r-regolamenti domestiċi tagħhom u l-armonizzazzjoni msemmija fil-paragrafu 2 ta’ dan l-Artikolu.

Artikolu 24

Assistenza xjentifika u teknika lill-pajjiżi li qed jiżviluppaw

1.   Il-Partijiet għandhom, direttament jew bl-assistenza ta’ organizzazzjonijiet reġjonali kompetenti jew organizzazzjonijiet internazzjonali oħra, jikkooperaw bil-għan li jfasslu u, safejn possibbli, jimplimentaw programmi ta’ assistenza lill-pajjiżi li qed jiżviluppaw, b’mod partikolari fl-oqsma tax-xjenza, il-liġi, l-edukazzjoni u t-teknoloġija, sabiex jipprevjenu, inaqqsu, jiġġieldu kontra u jikkontrollaw it-tniġġis minħabba attivitajiet fiż-Żona tal-Protokoll.

2.   L-assistenza teknika għandha tinkludi, b’mod partikolari, it-taħriġ ta’ persunal xjentifiku, legali u tekniku, kif ukoll l-akkwist, l-użu u l-produzzjoni minn dawk il-pajjiżi ta’ tagħmir xieraq b’termini vantaġġużi li jridu jiġu miftiehma bejn il-Partijiet konċernati.

Artikolu 25

Informazzjoni reċiproka

Il-Partijiet għandhom jinformaw lil xulxin direttament jew permezz tal-Organizzazzjoni rigward miżuri meħuda, riżultati miksuba u, jekk ikun il-każ, rigward diffikultajiet li kellhom fl-applikazzjoni ta’ dan il-Protokoll. Il-proċeduri għall-ġbir u l-preżentazzjoni ta’ tali informazzjoni għandhom jiġu ddeterminati fil-laqgħat tal-Partijiet.

Artikolu 26

Tniġġis transkonfinali

1.   Kull Parti għandha tieħu l-miżuri kollha meħtieġa sabiex tiżgura li l-attivitajiet taħt il-ġurisdizzjoni tagħha jitwettqu b’mod li ma jikkawżawx tniġġis lil hinn mil-limiti tal-ġurisdizzjoni tagħha.

2.   Parti li fil-ġurisdizzjoni tagħha hemm previsti jew qed jitwettqu attivitajiet għandha tikkunsidra kwalunkwe effett ambjentali negattiv, irrilevanti mill-fatt jekk tali effetti aktarx li jseħħu fil-limiti tal-ġurisdizzjoni tagħha jew lil hinn minn tali limiti.

3.   Jekk Parti ssir taf dwar każijiet fejn l-ambjent tal-baħar ikun f’periklu imminenti li ssirlu ħsara, jew saritlu ħsara, mit-tniġġis, għandha tinnotifika minnufih lill-Partijiet l-oħra li fl-opinjoni tagħha probabbli se jkunu affettwati minn tali ħsara, kif ukoll liċ-Ċentru Reġjonali tal-Mediterran għal Intervent f’każ ta’ Emerġenza kontra t-Tniġġis Aċċidentali tal-Baħar (REMPEC), u tipprovdilhom informazzjoni fil-ħin opportun sabiex tippermettilhom, fejn neċessarju, jieħdu l-miżuri xierqa. Ir-REMPEC għandu jiddistribwixxi l-informazzjoni minnufih lill-Partijiet kollha rilevanti.

4.   Il-Partijiet għandhom ifittxu, skont is-sistemi legali tagħhom u, fejn xieraq, abbażi ta’ ftehim, li jagħtu aċċess u trattament ugwali fi proċeduri amministrattivi lil persuni fi Stati oħra li jistgħu jiġu affettwati mit-tniġġis jew effetti oħra negattivi li jirriżultaw mill-operazzjonijiet proposti jew eżistenti.

5.   Fejn it-tniġġis joriġina fit-territorju ta’ Stat li mhuwiex Parti Kontraenti f’dan il-Protokoll, kwalunkwe Parti Kontraenti affettwata għandha tfittex li tikkoopera mal-Istat imsemmi sabiex il-Protokoll ikun jista’ jiġi applikat.

Artikolu 27

Responsabbiltà u kumpens

1.   Il-Partijiet jimpenjaw ruħhom li jikkooperaw mill-aktar fis possibbli fit-tfassil u l-adozzjoni ta’ regoli u proċeduri xierqa għad-determinazzjoni tar-responsabbilta u l-kumpens għal ħsara li tirriżulta mill-attivitajiet indirizzati f’dan il-Protokoll, f’konformità mal-Artikolu 16 tal-Konvenzjoni.

2.   Sakem jiġu żviluppati tali proċeduri, kull Parti:

(a)	Għandha tieħu l-miżuri kollha meħtieġa sabiex tiżgura li r-responsabbiltà għal ħsara kkawżata mill-attivitajiet tiġi imposta fuq l-operaturi, u dawn għandhom ikunu meħtieġa jħallsu kumpens xieraq u fil-pront;

(b)

Għandha tieħu l-miżuri kollha meħtieġa biex tiżgura li l-operaturi jkollhom u jżommu kopertura tal-assigurazzjoni jew sigurtà finanzjarja oħra tat-tip u taħt it-termini li għandha tispeċifika l-Parti Kontraenti biex tiżgura kumpens għal ħsara kkawżata mill-attivitajiet koperti minn dan il-Protokoll.

TAQSIMA VI

DISPOŻIZZJONIJIET FINALI

Artikolu 28

Ħatra tal-awtoritajiet kompetenti

Kull Parti Kontraenti għandha taħtar awtorità kompetenti waħda jew aktar sabiex:

(a)	Jagħtu, iġeddu u jirreġistraw l-awtorizzazzjonijiet stipulati fit-Taqsima II ta’ dan il-Protokoll;

(b)	Joħorġu u jirreġistraw il-permessi speċjali u ġenerali msemmija fl-Artikolu 9 ta’ dan il-Protokoll;

(c)	Joħorġu l-permessi msemmija fl-Anness V għal dan il-Protokoll;

(d)	Japprovaw is-sistema ta’ trattament u jiċċertifikaw l-impjant tat-trattament tad-drenaġġ imsemmi fl-Artikolu 11, il-paragrafu 1, ta’ dan il-Protokoll;

(e)	Jagħtu approvazzjoni minn qabel għal rimi eċċezzjonali msemmi fl-Artikolu 14, il-paragrafu 1 (b), ta’ dan il-Protokoll;

(f)	Iwettqu d-doveri fir-rigward tal-miżuri tas-sikurezza msemmija fl-Artikolu 15, il-paragrafi 3 u 4, ta’ dan il-Protokoll;

(g)	Iwettqu l-funzjonijiet relatati mal-ippjanar ta’ kontinġenza deskritt fl-Artikolu 16 u l-Anness VII għal dan il-Protokoll;

(h)	Jistabbilixxu proċeduri ta’ monitoraġġ kif stipulat fl-Artikolu 19 ta’ dan il-Protokoll;

(i)	Jissorveljaw l-operazzjonijiet ta’ tneħħija tal-istallazzjonijiet kif stipulat fl-Artikolu 20 ta’ dan il-Protokoll.

Artikolu 29

Miżuri tranżizzjonali

Kull Parti għandha telabora l-proċeduri u r-regolamenti rigward l-attivitajiet, irrispettivament minn jekk humiex awtorizzati jew le, li jkunu nbdew qabel id-dħul fis-seħħ ta’ dan il-Protokoll, biex tiżgura l-konformità tagħhom, safejn prattikabbli, mad-dispożizzjonijiet ta’ dan il-Protokoll.

Artikolu 30

Laqgħat

1.   Il-laqgħat ordinarji tal-Partijiet għandhom isiru flimkien mal-laqgħat ordinarji tal-Partijiet Kontraenti għall-Konvenzjoni li jsiru skont l-Artikolu 18 tal-Konvenzjoni. Il-Partijiet għandhom jagħmlu laqgħat straordinarji skont l-Artikolu 18 tal-Konvenzjoni.

2.   Il-funzjonijiet tal-laqgħat tal-Partijiet għal dan il-Protokoll għandhom, fost l-oħrajn:

(a)	Iżommu l-implimentazzjoni ta’ dan il-Protokoll taħt analiżi u jikkunsidraw l-effikaċja tal-miżuri adottati u l-opportunità li tiġi implimentata kwalunkwe miżura oħra, b’mod partikolari fil-forma ta’ annessi u appendiċi;

(b)	Jirrevedu u jemendaw kwalunkwe anness jew appendiċi għal dan il-Protokoll;

(c)	Jikkunsidraw l-informazzjoni li tikkonċerna l-awtorizzazzjonijiet mogħtija jew imġedda skont it-Taqsima II ta’ dan il-Protokoll;

(d)	Jikkunsidraw l-informazzjoni li tikkonċerna l-permessi maħruġa u l-approvazzjonijiet mogħtija skont it-Taqsima III ta’ dan il-Protokoll;

(e)	Jadottaw il-linji gwida msemmija fl-Artikolu 9, il-paragrafu 2, u l-Artikolu 23, il-paragrafu 1 (c), ta’ dan il-Protokoll;

(f)	Jikkunsidraw ir-reġistri tal-pjanijiet ta’ kontinġenza u l-mezzi ta’ intervent f’emerġenzi adottati skont l-Artikolu 16 ta’ dan il-Protokoll;

(g)	Jistabbilixxu kriterji u jfasslu regoli, standards u prattiki u proċeduri rakkomandati internazzjonali skont l-Artikolu 23, il-paragrafu 1, ta’ dan il-Protokoll, fi kwalunkwe forma li l-Partijiet jistgħu jaqblu dwarha;

(h)	Jiffaċilitaw l-implimentazzjoni tal-politiki u l-kisba tal-għanijiet imsemmija fit-Taqsima V, b’mod partikolari l-armonizzazzjoni tal-leġiżlazzjoni nazzjonali u tal-Komunità Ewropea skont l-Artikolu 23, il-paragrafu 2, ta’ dan il-Protokoll;

(i)	Janalizzaw il-progress li jkun sar fl-implimentazzjoni tal-Artikolu 27 ta’ dan il-Protokoll;

(j)	Iwettqu funzjonijiet oħra tali skont kif ikun xieraq għall-applikazzjoni ta’ dan il-Protokoll.

Artikolu 31

Relazzjonijiet mal-konvenzjoni

1.   Id-dispożizzjonijiet tal-Konvenzjoni li jkollhom x’jaqsmu ma’ kwalunkwe Protokoll għandhom japplikaw għal dan il-Protokoll.

2.   Ir-regoli ta’ proċedura u r-regoli finanzjarji adottati skont l-Artikolu 24 tal-Konvenzjoni għandhom japplikaw fir-rigward ta’ dan il-Protokoll, għajr jekk il-Partijiet f’dan il-Protokoll jiftiehmu xorta oħra.

Artikolu 32

Klawżola finali

1.   Dan il-Protokoll għandu jkun miftuħ għall-iffirmar f’Madrid mill-14 ta’ Ottubru 1994 sal-14 ta’ Ottubru 1995, minn kwalunkwe Stat Parti fil-Konvenzjoni mistieden għall-Konferenza tal-Plenipotenzjari tal-Istati Kostali tar-Reġjun Mediterran dwar il-Protokoll għall-Protezzjoni tal-Baħar Mediterran kontra t-Tniġġis li jirriżulta minn Esplorazzjoni u Sfruttament ta’ Qiegħ il-Baħar u s-Sottoswol tiegħu, li saret f’Madrid fit-13 u l-14 ta’ Ottubru 1994. Dan għandu jkun miftuħ ukoll sal-istess dati għall-iffirmar mill-Komunità Ewropea u minn kwalunkwe grupp ekonomiku reġjonali ieħor simili li tal-inqas membru wieħed tiegħu huwa Stat kostali taż-Żona tal-Protokoll u li jeżerċita kompetenza fl-oqsma koperti minn dan il-Protokoll f’konformità mal-Artikolu 30 tal-Konvenzjoni.

2.   Dan il-Protokoll għandu jkun soġġett għal ratifikazzjoni, aċċettazzjoni jew approvazzjoni. L-istrumenti tar-ratifika, l-aċċettazzjoni jew l-approvazzjoni għandhom jiġu ddepożitati mal-Gvern ta’ Spanja, li għandu jassumi l-funzjonijiet ta’ Depożitarju.

3.   Mill-15 ta’ Ottubru 1995, dan il-Protokoll għandu jkun miftuħ għall-adeżjoni mill-Istati msemmija fil-paragrafu 1 hawn fuq, mill-Komunità Ewropea u minn kwalunkwe grupp imsemmi f’dak il-paragrafu.

4.   Dan il-Protokoll għandu jidħol fis-seħħ fit-tletin jum wara d-data tad-depożitu ta’ mill-anqas sitt strumenti ta’ ratifika, aċċettazzjoni jew approvazzjoni ta’, jew adeżjoni ma’, il-Protokoll mill-Partijiet imsemmija fil-paragrafu 1 ta’ dan l-Artikolu.