02014A0830(01) — MT — 23.01.2020 — 006.001

---

Dan it-test hu maħsub purament bħala għodda ta’ dokumentazzjoni u m’għandu l-ebda effett legali. L-istituzzjonijiet tal-Unjoni m'għandhom l-ebda responsabbiltà għall-kontenut tiegħu. Il-verżjonijiet awtentiċi tal-atti rilevanti, inklużi l-preamboli tagħhom, huma dawk ippubblikati fil-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea u disponibbli f’EUR-Lex. Dawk it-testi uffiċjali huma aċċessibbli direttament permezz tal-links inkorporati f’dan id-dokument

►B	FTEHIM TA' ASSOĊJAZZJONI bejn l-Unjoni Ewropea u l-Komunità Ewropea tal-enerġija atomika u l-istati membri tagħhom, minn naħa, u r-Repubblika tal-Moldova, min-naħa l-oħra (ĠU L 260 30.8.2014, p. 4)

Emendat bi:

		Il-Ġurnal Uffiċjali
		Nru	Paġna	Data
►M1	DEĊIŻJONI Nru 1/2016 TAS-SOTTOKUMITAT SANITARJU U FITOSANITARJU TAL-UE U R-REPUBBLIKA TAL-MOLDOVA tal-1 ta' Ġunju 2016	L 178	28	2.7.2016
►M2	DEĊIŻJONI Nru 1/2016 TAL-KUMITAT TA' ASSOĊJAZZJONI TAL-UE-IR-REPUBBLIKA TAL-MOLDOVA FIL-KONFIGURAZZJONI TAL-KUMMERĊ tad-19 ta' Ottubru 2016	L 313	28	19.11.2016
►M3	DEĊIŻJONi Nru 2/2016 TAL-KUMITAT TA' ASSOĊJAZZJONI UE-REPUBBLIKA TAL-MOLDOVA FIL-KONFIGURAZZJONI TAL-KUMMERĊ tad-19 ta' Ottubru 2016	L 313	36	19.11.2016
M4	DEĊIŻJONI Nru 1/2016 TAS-SOTTOKUMITAT DWAR L-INDIKAZZJONIJIET ĠEOGRAFIĊI tat-18 ta’ Ottubru 2016	L 335	1	9.12.2016
►M5	DEĊIŻJONI Nru 1/2016 TAS-SOTTOKUMITAT DOGANALI TAL-UE U TAR-REPUBBLIKA TAL-MOLDOVA tas-6 ta' Ottubru 2016	L 39	45	16.2.2017
►M6	DEĊIŻJONI Nru 1/2018 TAL-KUNSILL TA' ASSOĊJAZZJONI UE-REPUBBLIKA TAL-MOLDOVA tat-3 ta' Mejju 2018	L 176	21	12.7.2018
►M7	DEĊIŻJONI Nru 1/2018 TAS-SOTTOKUMITAT DWAR L-INDIKAZZJONIJIET ĠEOGRAFIĊI tal-24 ta' Awwissu 2018	L 318	51	14.12.2018
►M8	DEĊIŻJONI NRU 1/2019 TAL-KUMITAT TA’ ASSOĊJAZZJONI BEJN L-UE U R-REPUBBLIKA TAL-MOLDOVA MLAQQA’ FIL-KONFIGURAZZJONI TAL-KUMMERĊ tal-4 ta’ Ottubru 2019	L 276	44	29.10.2019
►M9	DEĊIŻJONI Nru 2/2019TAL-KUMITAT TA’ ASSOĊJAZZJONI BEJN L-UE U R-REPUBBLIKA TAL-MOLDOVA MLAQQA’ FIL-KONFIGURAZZJONI TAL-KUMMERĊ tal-4 ta’ Ottubru 2019	L 276	56	29.10.2019
►M10	DEĊIŻJONI NRU 1/2020 TAL-KUMITAT TA’ ASSOĊJAZZJONI BEJN L-UE U R-REPUBBLIKA TAL-MOLDOVA FIL-KONFIGURAZZJONI TAL-KUMMERĊ tat-23 ta’ Jannar 2020	L 34	52	6.2.2020

---

▼B

FTEHIM TA' ASSOĊJAZZJONI

bejn l-Unjoni Ewropea u l-Komunità Ewropea tal-enerġija atomika u l-istati membri tagħhom, minn naħa, u r-Repubblika tal-Moldova, min-naħa l-oħra

Artikolu 1

Objettivi

1.  Hija b'dan stabbilita assoċjazzjoni bejn l-Unjoni Ewropea u l-Istati Membri tagħha, minn naħa, u r-Repubblika tal-Moldova, min-naħa l-oħra.

2.  L-għanijiet ta' dik l-assoċjazzjoni huma:

TITOLU I

PRINĊIPJI ĠENERALI

Artikolu 2

1.  Ir-rispett lejn il-prinċipji demokratiċi, id-drittijiet tal-bniedem u l-libertajiet fundamentali, kif ipproklamati fid-Dikjarazzjoni Universali tad-Drittijiet tal-Bniedem u kif definiti fil-Konvenzjoni Ewropea għall-Protezzjoni tad-Drittijiet tal-Bniedem u l-Libertajiet Fundamentali, l-Att Finali ta' Ħelsinki tal-1975 tal-Konferenza dwar is-Sigurtà u l-Kooperazzjoni fl-Ewropa u l-Karta ta' Pariġi għal Ewropa Ġdida tal-1990 jiffurmaw il-bażi tal-politiki domestiċi u esterni tal-Partijiet u jikkostitwixxi element essenzjali ta' dan il-Ftehim. Il-ġlieda kontra l-proliferazzjoni tal-armi tal-qerda massiva, l-materjali relatati u s-sistema ta' konsenja tagħhom jikkostitwixxu wkoll element essenzjali ta' dan il-Ftehim.

2.  Il-Partijiet itennu l-impenn tagħhom għall-prinċipji ta' ekonomija tas-suq ħieles, l-iżvilupp sostenibbli u l-multilateriżmu effettiv.

3.  Il-Partijiet jaffermaw mill-ġdid ir-rispett tagħhom tal-prinċipji tal-istat tad-dritt u l-governanza tajba, kif ukoll l-obbligi internazzjonali tagħhom, notevolment taħt in-NU, il-Kunsill tal-Ewropa u l-OSKE.

4.  Il-Partijiet jimpenjaw ruħhom li jinkoraġġixxu l-kooperazzjoni u r-relazzjonijiet tajbin mal-viċinat, inkluż l-kooperazzjoni fl-iżvilupp ta' proġetti ta' interess komuni, notevolment dawk relatati mal-prevenzjoni u l-ġlieda kontra l-korruzzjoni, l-attivitajiet kriminali, organizzati jew le, inkluż dawk ta' natura transnazzjonali, u t-terroriżmu. Dak l-impenn jikkostitwixxi fattur ewlieni fl-iżvilupp tar-relazzjonijiet u l-kooperazzjoni bejn il-Partijiet u b'hekk jikkontribwixxi għall-paċi u l-istabbiltà reġjonali.

TITOLU II

ID-DJALOGU POLITIKU U R-RIFORMA, IL-KOOPERAZZJONI FIL-QASAM TAL-POLITIKA ESTERA U TA' SIGURTÀ

Artikolu 3

L-Għanijiet tad-Djalogu Politiku

1.  Id-djalogu politiku dwar l-oqsma kollha ta' interess reċiproku, inkluż kwistjonijiet esteri u ta' sigurtà kif ukoll ir-riforma domestika, jiġi żviluppat u msaħħaħ aktar bejn il-Partijiet. Dak se jżid l-effikaċja tal-kooperazzjoni politika u jippromwovi l-konverġenza dwar kwistjonijiet esteri u ta' sigurtà.

2.  L-għanijiet tad-djalogu politiku jkunu:

Artikolu 4

Ir-Riforma Domestika

Il-Partijiet jikkooperaw fl-oqsma li ġejjin:

Artikolu 5

Il-Politika Estera u ta' Sigurtà

1.  Il-Partijiet jintensifikaw id-djalogu u l-kooperazzjoni tagħhom u jippromwovu konverġenza gradwali fil-qasam tal-politika estera u tas-sigurtà, inkluż il-Politika ta' Sigurtà u ta' Difiża Komuni (PSDK), u jindrizzaw b'mod partikolari kwistjonijiet ta' prevenzjoni tal-kunflitti u l-ġestjoni tal-kriżijiet, l-istabbiltà reġjonali, id-diżarm, in-nonproliferazzjoni, il-kontroll tal-armi u l-kontroll tal-esportazzjoni. Il-kooperazzjoni tkun ibbażata fuq valuri komuni u interessi reċiproċi, u timmira lejn iż-żieda tal-konverġenza u l-effikaċja politika, bl-użu ta' fora bilaterali, internazzjonali u reġjonali.

2.  Il-Partijiet jaffermaw mill-ġdid l-impenn tagħhom għall-prinċipji ta' rispett għas-sovranità u l-integrità territorjali, l-invjolabbiltà tal-fruntieri u l-indipendenza, kif stabbilit fil-Karta tan-Nazzjonijiet Uniti u l-Att Finali ta' Ħelsinki tal-1975 tal-Konferenza dwar is-Sigurtà u l-Kooperazzjoni fl-Ewropa, u l-impenn tagħhom għall-promozzjoni ta' dawk il-prinċipji fir-relazzjonijiet bilaterali u multilaterali tagħhom.

Artikolu 6

Il-Qorti Kriminali Internazzjonali

1.  Il-Partijiet jaffermaw mill-ġdid li l-aktar reati serji ta' tħassib għall-komunità internazzjonali b'mod ġenerali ma jistgħux ma jiġux puniti u li l-prosekuzzjoni effettiva tagħhom trid tiġi żgurata billi jittieħdu miżuri fil-livell nazzjonali u internazzjonali, inkluż il-Qorti Kriminali Internazzjonali (QKI).

2.  Il-Partijiet iqisu li l-istabbiliment u l-funzjonament effikaċi tal-QKI jikkostitwixxu żvilupp importanti għall-paċi u l-ġustizzja internazzjonali. Il-Partijiet jaqblu li jappoġġjaw il-QKI bl-implimentazzjoni tal-Istatut ta' Ruma tal-Qorti Kriminali Internazzjonali u l-istrumenti relatati tiegħu, filwaqt li iqisu kif xieraq iż-żamma tal-integrità tagħha.

Artikolu 7

Il-Prevenzjoni tal-Kunflitti u l-Ġestjoni tal-Kriżijiet

Il-Partijiet itejbu l-kooperazzjoni prattika fil-prevenzjoni tal-kunflitti u l-ġestjoni tal-kriżijiet, b'mod partikolari bil-ħsieb ta' parteċipazzjoni possibbli tar-Repubblika tal-Moldova f'operazzjonijiet ta' ġestjoni tal-kriżijiet ċivili u militari mmexxija mill-UE kif ukoll eżerċizzji u taħriġ rilevanti, fuq bażi ta' każ b'każ u wara stedina possibbli mill-UE.

Artikolu 8

L-Istabbiltà Reġjonali

1.  Il-Partijiet jintensifikaw l-isforzi konġunti tagħhom biex jippromwovu l-istabbiltà, is-sigurtà u l-iżvilupp demokratiku fir-reġjun, u b'mod partikolari jaħdmu flimkien għas-soluzzjoni paċifika ta' kunflitti reġjonali.

2.  Il-Partijiet itennu l-impenn tagħhom għal soluzzjoni sostenibbli għall-kwistjoni Transnistrijana, b'rispett sħiħ għas-sovranità u l-integrità territorjali tar-Repubblika tal-Moldova kif ukoll biex jiffaċilitaw b'mod konġunt ir-riabilitazzjoni wara l-kunflitti. Sakem tiġi riżolta u bla ħsara għall-format ta' negozjati stabbilit, il-kwistjoni Transnistrijana se tkun wieħed mis-suġġetti ċentrali fl-aġenda tad-djalogu u l-kooperazzjoni politiċi bejn il-Partijiet, kif ukoll fid-djalogu u l-kooperazzjoni ma' atturi internazzjonali interessati oħra.

3.  Dawk l-isforzi jsegwu prinċipji komuni kondiviżi għaż-żamma tal-paċi internazzjonali u s-sigurtà kif stabbiliti mill-Karta tan-Nazzjonijiet Uniti, l-Att Finali ta' Ħelsinki tal-1975 tal-Konferenza dwar is-Sigurtà u l-Kooperazzjoni fl-Ewropa u dokumenti multilaterali oħra relevanti.

Artikolu 9

L-Armi tal-Qerda Massiva

1.  Il-Partijiet jikkunsidraw li l-proliferazzjoni tal-armi tal-qerda massiva (AQM) u l-mezzi tal-konsenja tagħhom, kemm għand atturi statali u mhux statali, tirrappreżenta waħda mill-akbar theddidiet serji għall-paċi u l-istabbiltà internazzjonali. Il-Partijiet għalhekk jaqblu li jikkooperaw u jikkontribwixxu għall-ġlieda kontra l-proliferazzjoni tal-AQM u l-mezzi tal-konsenja tagħhom permezz ta' konformità sħiħa u l-implimentazzjoni nazzjonali tal-obbligi eżistenti tagħhom taħt it-trattati u l-ftehimiet internazzjonali dwar id-diżarm u n-nonproliferazzjoni, u obbligi internazzjonali rilevanti. Il-Partijiet jaqblu li din id-disposizzjoni tikkostitwixxi element essenzjali ta' dan il-Ftehim.

2.  Barra minn hekk, il-Partijiet jaqblu li jikkoperaw u jikkontrobwixxu fil-ġlieda kontra l-proliferazzjoni tal-AQM u l-mezzi tal-konsenja tagħhom billi:

3.  Il-Partijiet jaqblu li jistabbilixxu djalogu politiku regolari li se jakkumpanja u jikkonsolida dawk l-elementi.

Artikolu 10

L-Armi Ħfief u ta' Kalibru Żgħir u l-Kontroll tal-Esportazzjoni tal-Armi Konvenzjonali

1.  Il-Partijiet jirrikonoxxu li l-manifattura, it-trasferiment u ċ-ċirkolazzjoni illegali ta' armi ħfief u ta' kalibru żgħir (SALW), inkluż il-munizzjon tagħhom, u l-akkumulazzjoni eċċessiva tagħhom, il-ġestjoni ħażina, il-ħażniet mhux assigurati sewwa u l-firxa mhux ikkontrollata tagħhom, ikomplu joħolqu theddida serja għall-paċi u s-sigurtà internazzjonali.

2.  Il-Partijiet jaqblu li jsegwu u jimplimentaw bis-sħiħ l-obbligi rispettivi tagħhom li jindirizzaw il-kummerċ illegali tal-SALW, inkluż il-munizzjon tagħhom, skont il-ftehimiet internazzjonali eżistenti u r-riżoluzzjonijiet Kunsill tas-Sigurtà tan-NU, kif ukoll l-impenji tagħhom fil-qafas ta' strumenti internazzjonali oħra li huma applikabbli għal dak il-qasam, bħal pereżempju l-Programm ta' Azzjoni tan-NU biex jipprevjeni, jikkombatti u jeradika l-kummerċ illegali tal-SALW fl-aspetti kollha tagħhom.

3.  Il-Partijiet jimpenjaw ruħhom li jikkoperaw u jiżguraw il-koordinazzjoni, il-komplimentarjetà u s-sinerġija fl-isforzi tagħhom biex jiffaċċaw il-kummerċ illegali tal-SALW, inkluż il-munizzjon tagħhom u l-qerda ta' ħażniet eċċessivi, fil-livell globali, reġjonali, subreġjonali u nazzjonali.

4.  Barra minn hekk, il-Partijiet jaqblu li jkomplu jikkooperaw fil-qasam tal-kontroll tal-esportazzjonijiet tal-armi konvenzjonali, fid-dawl tal-Pożizzjoni Komuni tal-Kunsill 2008/944/CFSP tat-8 ta' Diċembru 2008 li tiddefinixxi regoli komuni li jirregolaw il-kontroll ta' esportazzjonijiet ta' teknoloġija u tagħmir militari.

5.  Il-Partijiet jaqblu li jistabbilixxu djalogu politiku regolari li se jakkumpanja u jikkonsolida dawk l-impenji.

Artikolu 11

Il-Kooperazzjoni Internazzjonali fil-Ġlieda Kontra t-Terroriżmu

1.  Il-Partijiet jaqblu li jaħdmu flimkien fuq il-livelli bilaterali, reġjonali u internazzjonali biex jipprevjenu u jikkombattu t-terroriżmu skont il-liġi internazzjonali, ir-riżoluzzjonijiet rilevanti tan-NU, l-istandards internazzjonali tad-drittijiet tal-bniedem u l-liġi tar-refuġjati u dik umanitarja.

2.  Għal dak l-għan huma b'mod partikolari jikkooperaw sabiex jissaħħaħ il-kunsens internazzjonali dwar il-ġlieda kontra t-terroriżmu, inkluż dwar id-definizzjoni ġuridika tal-atti terroristiċi u billi jaħdmu favur ftehim dwar il-Konvenzjoni Komprensiva dwar it-Terroriżmu Internazzjonali.

3.  Fil-qafas tal-implimentazzjoni sħiħa tar-Riżoluzzjoni tal-Kunsill tas-Sigurtà tan-NU 1373 (2001) u strumenti oħra rilevanti tan-NU u tal-konvenzjonijiet u l-istrumenti internazzjonali applikabbli, il-Partijiet jiskambjaw informazzjoni dwar l-organizzazzjonijiet u l-gruppi terroristiċi u l-attivitajiet u n-netwerks ta' appoġġ tagħhom skont il-liġi internazzjonali u l-leġiżlazzjoni tal-Partijiet.

TITOLU III

IL-LIBERTÀ, IS-SIGURTÀ U L-ĠUSTIZZJA

Artikolu 12

L-Istat tad-Dritt

1.  Fil-kooperazzjoni tagħhom fil-qasam tal-libertà, is-sigurtà u l-ġustizzja l-Partijiet jagħtu importanza partikolari lill-promozzjoni tal-istat tad-dritt, inkluż l-indipendenza tal-ġudikatura, l-aċċess għall-ġustizzja, u d-dritt għal proċess ġust.

2.  Il-Partijiet jikkooperaw bis-sħiħ fil-funzjonament effettiv tal-istituzzjonijiet fl-oqsma tal-infurzar tal-liġi u l-amministrazzjoni tal-ġustizzja.

3.  Ir-rispett tad-drittijiet tal-bniedem u l-libertajiet fundamentali se jiggwida l-kooperazzjoni kollha fil-libertà, is-sigurtà u l-ġustizzja.

Artikolu 13

Il-Protezzjoni tad-Dejta Personali

1.  Il-Partijiet jaqblu li jikkoperaw sabiex jiżguraw livell għoli ta' protezzjoni tad-dejta personali skont l-UE, il-Kunsill tal-Ewropa u l-istandards u l-istrumenti ġuridiċi internazzjonali.

2.  Kull ipproċessar ta' dejta personali tkun soġġetta għad-dispożizzjonijiet ġuridiċi msemmija fl-Anness I għal dan il-Ftehim. It-trasferiment ta' dejta personali bejn il-Partijiet isseħħ biss jekk it-tali trasferiment ikun meħtieġ għall-implimentazzjoni, mill-awtoritajiet kompetenti tal-Partijiet, ta' dan il-Ftehim jew ftehimiet oħra konklużi bejn il-Partijiet.

Artikolu 14

Il-Kooperazzjoni dwar il-Migrazzjoni, l-Ażil u l-Ġestjoni tal-Fruntieri

1.  Il-Partijiet jaffermaw mill-ġdid l-importanza ta' ġestjoni konġunta tal-flussi migratorji bejn it-territorji tagħhom u jsaħħu d-djalogu komprensiv eżistenti fuq il-kwistjonijiet kollha relatati mal-migrazzjoni, inkluż il-migrazzjoni legali, il-protezzjoni internazzjonali, il-migrazzjoni illegali, il-kuntrabandu u t-traffikar tal-bnedmin.

2.  Il-kooperazzjoni se tkun ibbażata fuq valutazzjoni tal-ħtiġijiet speċifiċi li titwettaq b'konsultazzjoni reċiproka bejn il-Partijiet u li tiġi implimentata skont il-leġiżlazzjoni relevanti tagħhom li jkun hemm fis-seħħ. B'mod partikolari, din se tiffoka fuq:

3.  Il-kooperazzjoni tista' wkoll tiffaċilita l-migrazzjoni ċirkolari għall-benefiċċju tal-iżvilupp.

Artikolu 15

Il-Moviment tal-Persuni

1.  Il-Partijiet se jiżguraw l-implimentazzjoni sħiħa ta':

2.  Il-Partijiet jagħmlu l-almu tagħhom biex itejbu l-mobbiltà taċ-ċittadini u jieħdu passi gradwali lejn l-objettiv komuni ta' reġim ħieles mill-viża fi żmien debitu, sakemm il-kundizzjonijiet għal mobilità ġestita tajjeb u sigura, stabbiliti fil-Pjan ta' Azzjoni dwar il-Liberalizzazzjoni tal-Viża, huma fis-seħħ.

Artikolu 16

Il-Prevenzjoni u l-Ġlieda kontra l-Kriminalità Organizzata, il-Korruzzjoni u Attivitajiet Illegali Oħra

1.  Il-Partijiet jikkooperaw dwar il-prevenzjoni u l-ġlieda kontra l-forom kollha ta' attivitajiet kriminali u illegali, organizzati jew le, inkluż dawk ta' karattru transnazzjonali, bħal pereżempju:

2.  Il-Partijiet isaħħu l-kooperazzjoni bilaterali, reġjonali u internazzjonali fost il-korpi tal-infurzar tal-liġi inkluż it-tisħiħ tal-kooperazzjoni bejn l-Uffiċċju Ewropew tal-Pulizija (Europol) u l-awtoritajiet rilevanti tar-Repubblika tal-Moldova. Il-Partijiet huma impenjati li jimplimentaw b'mod effettiv l-istandards internazzjonali rilevanti, u b'mod partikolari dawk minquxa fil-Konvenzjoni tan-Nazzjonijiet Uniti kontra l-Kriminalità Organizzata Transnazzjonali (UNTOC) tal-2000 u t-tliet Protokolli tagħha, il-Konvenzjoni tan-Nazzjonijiet Uniti kontra l-Korruzzjoni tal-2003 u l-istrumenti rilevanti tal-Kunsill tal-Ewropa dwar il-prevenzjoni u l-ġlieda kontra l-korruzzjoni.

Artikolu 17

Il-Ġlieda Kontra d-Drogi Illegali

1.  Fi ħdan is-setgħat u l-kompetenzi rispettivi tagħhom, il-Partijiet jikkoperaw għall-iżgurar ta' approċċ bbilanċjat u integrat fir-rigward tal-kwistjonijiet dwar id-drogi. Il-politiki u l-azzjonijiet kontra d-droga għandhom l-għan li jsaħħu l-istrutturi għall-ġlieda kontra d-drogi illeċiti, inaqqsu l-provvista tad-drogi illeċiti u it-traffikar u d-domanda tagħhom, jimmaniġġaw il-konsegwenzi fuq is-saħħa u dawk soċjali tal-abbuż mid-drogi kif ukoll li jipprevjenu b'mod aktar effettiv id-devjazzjoni tal-prekursuri kimiċi użati għall-manifattura illeċita tad-drogi narkotiċi u s-sustanzi psikotropiċi.

2.  Il-Partijiet jiftiehmu dwar il-metodi neċessarji ta' kooperazzjoni għall-ksib ta' dawk l-objettivi. L-azzjonijiet ikunu bbażati fuq prinċipji li jkun sar qbil fuqhom b'mod komuni skont il-linji tal-konvenzjonijiet internazzjonali rilevanti, l-Istrateġija tal-UE dwar id-Drogi (2013-20), id-Dikjarazzjoni Politika dwar il-prinċipji ta' gwida rigward it-tnaqqis fid-domanda għad-drogi, li ġiet approvata mill-Għoxrin Sessjoni Speċjali dwar id-Drogi tal-Assemblea Ġenerali tan-Nazzjonijiet Uniti f'Ġunju 1998.

Artikolu 18

Il-ħasil tal-flus u l-finanzjament tat-terroriżmu

1.  Il-Partijiet jikkoperaw sabiex jipprevjenu l-użu tas-sistemi finanzjarji u s-sistemi mhux finanzjarji rilevanti tagħhom sabiex isir ħasil tal-qligħ mill-attivitajiet kriminali, kif ukoll għall-finanzjament tat-terroriżmu. Dik il-kooperazzjoni testendi għall-irkupru tal-assi jew il-fondi li jkunu ġejjin mill-qligħ mill-kriminalità.

2.  Il-kooperazzjoni f'dan il-qasam tippermetti l-iskambju ta' informazzjoni rilevanti fil-qafas tal-leġiżlazzjonijiet rispettivi u l-adozzjoni ta' standards xierqa għall-ġlieda kontra l-ħasil tal-flus u l-finanzjament tat-terroriżmu ekwivalenti għal dawk adottati minn korpi internazzjonali rilevanti li jaħdmu f'dan il-qasam, bħal pereżempju t-Task Force ta' Azzjoni Finanzjarja dwar il-Ħasil tal-Flus (FATF).

Artikolu 19

Il-Ġlieda Kontra t-Terroriżmu

Il-Partijiet jaqblu li jikkooperaw fil-prevenzjoni u t-trażżin tal-atti terroristiċi b'rispett sħiħ għall-istat tad-dritt, id-drittijiet internazzjonali tal-bniedem, u d-dritt umanitarju u tar-refuġjati u skont l-Istrateġija Globali tan-NU Kontra t-Terroriżmu tal-2006 kif ukoll il-liġijiet u r-regolamenti rispettivi tagħhom. Il-Partijiet jagħmlu dan, b'mod partikolari fil-qafas tal-implimentazzjoni sħiħa tar-Riżoluzzjonijiet tal-Kunsill tas-Sigurtà tan-NU 1267 (1999), 1373 (2001), 1540 (2004) u 1904 (2009) u strumenti oħra rilevanti tan-NU, u konvenzjonijiet u strumenti internazzjonali applikabbli:

Artikolu 20

Il-Kooperazzjoni Ġuridika

1.  Il-Partijiet jaqblu li jiżviluppaw kooperazzjoni ġudizzjarja fi kwistjonijiet ċivili u kummerċjali fir-rigward tan-negozjati, r-ratifika u l-implimentazzjoni tal-konvenzjonijiet multilaterali dwar il-kooperazzjoni ġudizzjarja ċivili u, b'mod partikolari l-konvenzjonijiet tal-Konferenza tal-Aja dwar il-Liġi Internazzjonali Privata fil-qasam tal-kooperazzjoni ġuridika internazzjonali u l-litigazzjoni kif ukoll il-protezzjoni tat-tfal.

2.  Rigward il-kooperazzjoni ġudizzjarja fi kwistjonijiet kriminali, il-Partijiet se jfittxu li jtejbu l-kooperazzjoni dwar l-assistenza ġuridika reċiproka. Dak jinkludi, fejn xieraq, l-adeżjoni ma', u l-implimentazzjoni tal-istrumenti internazzjonali rilevanti tan-NU u tal-Kunsill tal-Ewropa u kooperazzjoni eqreb mal-Eurojust.

TITOLU IV

IL-KOOPERAZZJONI SETTORJALI EKONOMIKA U KOOPERAZZJONI SETTORJALI OĦRA

KAPITOLU 1

Ir-riforma tal-amministrazzjoni pubblika

Artikolu 21

Il-kooperazzjoni tiffoka fuq l-iżvilupp ta' amministrazzjoni pubblika effiċjenti u responsabbli fir-Repubblika tal-Moldova, bl-għan li tiġi appoġġata l-implimentazzjoni tal-istat tad-dritt, filwaqt li jiġi żgurat li l-istituzzjonijiet jaħdmu għall-ġid tal-popolazzjoni kollha tar-Repubblika tal-Moldova, u jitħeġġeġ l-iżvilupp mingħajr xkiel tar-relazzjonijiet bejn ir-Repubblika tal-Moldova u s-sħab tagħha. Se tingħata attenzjoni partikolari għall-modernizzazzjoni u l-iżvilupp tal-funzjonijiet eżekuttivi, bl-għan li jiġu provduti servizzi ta' kwalità liċ-ċittadini tar-Repubblika tal-Moldova.

Artikolu 22

Il-kooperazzjoni tkopri l-oqsma li ġejjin:

Artikolu 23

Il-kooperazzjoni tkopri l-livelli kollha tal-amministrazzjoni pubblika, inkluża l-amministrazzjoni lokali.

KAPITOLU 2

Id-djalogu ekonomiku

Artikolu 24

1.  L-UE u r-Repubblika tal-Moldova jiffaċilitaw il-proċess tar-riforma ekonomika billi jtejbu l-fehim tal-elementi fundamentali tal-ekonomiji rispettivi tagħhom. Il-kooperazzjoni bejn il-Partijiet ikollha l-għan li tippromwovi politiki ekonomiċi pertinenti għall-ekonomiji tas-suq li jiffunzjonaw kif ukoll il-formulazzjoni u l-implimentazzjoni ta' dawk il-politiki ekonomiċi.

2.  Ir-Repubblika tal-Moldova tagħmel ħilitha sabiex tistabbilixxi ekonomija tas-suq li tiffunzjona u sabiex gradwalment tapprossima l-politiki tagħha ma' dawk tal-UE, f'konformità mal-prinċipji gwida ta' politiki fiskali u makroekonomiċi sodi, inkluż l-indipendenza tal-banek u l-istabbiltà tal-prezzijiet, finanzi pubbliċi sodi u bilanċ tal-pagamenti sostenibbli.

Artikolu 25

1.  Għal dawk il-finijiet, il-Partijiet jaqblu li jikkooperaw fl-oqsma li ġejjin:

2.  Il-kooperazzjoni tinkludi wkoll l-iskambju ta' informazzjoni dwar il-prinċipji u l-funzjonament tal-unjoni ekonomika u monetarja Ewropea.

Artikolu 26

Se jsir djalogu regolari dwar il-kwistjonijiet koperti f'dan il-Kapitolu.

KAPITOLU 3

Id-dritt soċetarju, il-kontabbiltà u l-awditjar u l-governanza korporattiva

Artikolu 27

1.  Filwaqt li jagħrfu l-importanza ta' set ta' regoli u prattiki effettiv fl-oqsma tad-dritt soċjetarju u l-governanza korporattiva, kif ukoll fil-kontabbiltà u l-awditjar, għall-ħolqien ta' ekonomija tas-suq li tiffunzjona tajjeb u biex iħeġġu l-kummerċ, il-Partijiet jaqblu li jikkooperaw:

2.  Ir-regoli u r-rakkomandazzjonijiet rilevanti tal-UE huma elenkati fl-Anness II għal dan il-Ftehim.

Artikolu 28

Il-Partijiet se jimmiraw li jaqsmu informazzjoni u għarfien espert dwar is-sistemi eżistenti u l-iżviluppi ġodda rilevanti f'dawk l-oqsma. Barra minn hekk, il-Partijiet se jippruvaw itejbu l-iskambju tal-informazzjoni bejn ir-reġistri tan-negozju tal-Istati Membri u r-reġistru nazzjonali tal-kumpaniji tar-Repubblika tal-Moldova.

Artikolu 29

Se jsir djalogu regolari dwar il-kwistjonijiet koperti f'dan il-Kapitolu.

Artikolu 30

Ir-Repubblika tal-Moldova twettaq l-approssimazzjoni tal-leġiżlazzjoni tagħha mal-atti tal-UE u l-istrumenti internazzjonali imsemmija fl-Anness II għal dan il-Ftehim, skont id-dispożizzjonijiet ta' dan l-Anness.

KAPITOLU 4

L-impjiegi, il-politika soċjali u l-opportunitajiet indaqs

Artikolu 31

Il-Partijiet isaħħu d-djalogu u l-kooperazzjoni tagħhom fil-promozzjoni tal-Aġenda tax-Xogħol Deċenti tal-Organizzazzjoni Internazzjonali tax-Xogħol (ILO), il-politika tal-impjiegi, is-saħħa u s-sigurtà fuq il-post tax-xogħol, id-djalogu soċjali, il-protezzjoni soċjali, l-inklużjoni soċjali, l-ugwaljanza bejn is-sessi u l-ġlieda kontra d-diskriminazzjoni, u d-drittijiet soċjali, u b'hekk jikkontribwixxu għall-promozzjoni ta' aktar impjiegi u impjiegi aħjar, it-tnaqqis tal-faqar, it-titjib tal-koeżjoni soċjali, l-iżvilupp sostenibbli u kwalità ta' ħajja aħjar.

Artikolu 32

Il-kooperazzjoni, ibbażata fuq l-iskambju ta' informazzjoni u l-aħjar prattiki, tista' tkopri għadd ta' kwistjonijiet li jridu jiġu identifikati fost l-oqsma li ġejjin:

Artikolu 33

Il-Partijiet jinkoraġġixxu l-involviment tal-partijiet interessati kollha rilevanti, inkluż l-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili u b'mod partikolari s-sħab soċjali, fir-riformi u l-iżvilupp politiċi fir-Repubblika tal-Moldova u fil-koperazzjoni bejn il-Partijiet taħt dan il-Ftehim.

Artikolu 34

Il-Partijiet jimmiraw li jtejbu l-kooperazzjoni fil-kwistjonijiet tal-impjiegi u tal-politika soċjali fil-fora u fl-organizzazzjonijiet reġjonali, multilaterali u internazzjonali rilevanti kollha.

Artikolu 35

Il-Partijiet jippromwovu r-responsabbiltà soċjali korporattiva u jħeġġu prattiki ta' negozju responsabbli, bħal dawk promossi mid-dikjarazzjoni tripartitika tal-prinċipji tal-Patt Globali tan-NU u l-ILO dwar l-intrapriżi multinazzjonali u l-politika soċjali.

Artikolu 36

Se jsir djalogu regolari dwar il-kwistjonijiet koperti f'dan il-Kapitolu.

Artikolu 37

Ir-Repubblika tal-Moldova twettaq l-approssimazzjoni tal-leġiżlazzjoni tagħha mal-atti tal-UE u l-istrumenti internazzjonali imsemmija fl-Anness III għal dan il-Ftehim, skont id-dispożizzjonijiet ta' dan l-Anness.

KAPITOLU 5

Il-protezzjoni tal-konsumaturi

Artikolu 38

Il-Partijiet jikkooperaw sabiex jiżguraw livell għoli ta' protezzjoni tal-konsumatur u biex jilħqu kompatibbiltà bejn is-sistemi tagħhom tal-protezzjoni tal-konsumatur.

Artikolu 39

Sabiex jintlaħqu dawk l-objettivi, il-kooperazzjoni tista' tinkludi, fejn xieraq:

Artikolu 40

Ir-Repubblika tal-Moldova twettaq l-approssimazzjoni tal-leġiżlazzjoni tagħha mal-atti tal-UE u l-istrumenti internazzjonali imsemmija fl-Anness IV għal dan il-Ftehim, skont id-dispożizzjonijiet ta' dan l-Anness.

KAPITOLU 6

L-istatistika

Artikolu 41

Il-Partijiet jiżviluppaw u jsaħħu l-kooperazzjoni tagħhom dwar kwistjonijiet ta' statistika, u b'hekk jikkontribwixxu għall-objettiv fuq perjodu fit-tul li jipprovdu fil-ħin, dejta statistika komparabbli u kredibbli fil-livell internazzjonali. Huwa mistenni li sistema statistika nazzjonali sostenibbli, effiċjenti u professjonalment indipendenti tipproduċi informazzjoni rilevanti għaċ-ċittadini, għan-negozji u għal dawk li jieħdu d-deċiżjonijiet fl-UE u fir-Repubblika tal-Moldova, li tippermettilhom jieħdu deċiżjonijiet infurmati fuq dik il-bażi. Is-sistema nazzjonali tal-istatistika għandha tirrispetta l-Prinċipji Fundamentali tal-Istatistika Uffiċjali tan-NU, billi tqis l-acquis tal-UE fl-istatistika, inkluż il-Kodiċi ta' Prattika tal-Istatistika Ewropea, sabiex tkun allinjata s-sistema nazzjonali tal-statistika man-normi u l-standards Ewropej.

Artikolu 42

Il-kooperazzjoni għandha l-għan li:

Artikolu 43

Il-Partijiet jikkoperaw fil-qafas tas-Sistema Statistika Ewropea, fejn l-Eurostat huwa l-awtorità Ewropea tal-istatistika. Tali koperazzjoni, fost oħrajn, tiffoka fuq:

Artikolu 44

Il-Partijiet, fost oħrajn, jiskambjaw informazzjoni u għarfien espert, u jiżviluppaw il-koperazzjoni tagħhom, filwaqt li jqisu l-esperjenza diġà akkumulata fir-riforma tas-sistema statistika mnedija fil-qafas ta' diversi programmi ta' assistenza. L-isforzi jiġu mmirati lejn aktar allinjament mal-acquis tal-UE fl-istatistika, fuq il-bażi tal-istrateġija nazzjonali għall-iżvilupp tas-sistema tal-istatistika tar-Repubblika tal-Moldova, filwaqt li jitqies l-iżvilupp tas-Sistema Statistika Ewropea. L-enfasi fil-proċess tal-produzzjoni tad-dejta statistika jkun l-iżvilupp ulterjuri ta' kampjuni ta' stħarriġ u l-użu ta' dokumenti amministrattivi, filwaqt li titqies il-ħtieġa li jitnaqqas il-piż tar-rispons. Id-dejta tkun rilevanti għat-tfassil u l-monitoraġġ tal-politiki fl-oqsma prinċipali tal-ħajja soċjali u ekonomika.

Artikolu 45

Se jsir djalogu regolari dwar il-kwistjonijiet koperti f'dan il-Kapitolu. Sa fejn ikun possibbli, l-attivitajiet li jsiru fi ħdan is-Sistema Ewropea tal-Istatistika, inkluż it-taħriġ, għandhom ikunu miftuħa għall-parteċipazzjoni tar-Repubblika tal-Moldova.

Artikolu 46

1.  Il-Partijiet jintrabtu li jistabbilixxu u jirrevedu fuq bażi perjodika programm ta' approssimazzjoni gradwali tal-leġiżlazzjoni tar-Repubblika tal-Moldova mal-acquis tal-UE fil-qasam tal-istatistika.

2.  L-acquis tal-UE fil-qasam tal-istatistika huwa stipulat fil-Kompendju tar-Rekwiżiti Statistiċi aġġornat kull sena, li hu meqjus mill-Partijiet bħala anness ma' dan il-Ftehim (l-Anness V).

KAPITOLU 7

Il-ġestjoni tal-finanzi pubbliċi: il-politika baġitarja, il-kontroll intern, l-ispezzjoni finanzjarja u l-awditjar estern

Artikolu 47

Il-kooperazzjoni fil-qasam kopert b'dan il-Kapitolu se tiffoka fuq l-implimentazzjoni tal-istandards internazzjonali kif ukoll fuq il-prattika tajba tal-UE f'dan il-qasam, li se jikkontribwixxi għall-iżvilupp ta' sistema moderna tal-ġestjoni tal-finanzi pubbliċi fir-Repubblika tal-Moldova kompatibbli mal-prinċipji bażiċi tal-UE u dawk internazzjonali ta' trasparenza, responsabbiltà, ekonomija, effiċjenza u effikaċja.

Artikolu 48

Is-Sistemi tal-Kontabbiltà u tal-Baġit

Il-Partijiet jikkooperaw fir-rigward ta':

Artikolu 49

Il-Kontroll Intern, l-Ispezzjoni Finanzjarja u l-Awditjar Estern

Il-Partijiet jikkoperaw ukoll fir-rigward ta':

Artikolu 50

Il-Ġlieda Kontra l-Frodi u l-Korruzzjoni

Il-Partijiet jikkoperaw ukoll fir-rigward ta':

Artikolu 51

Se jsir djalogu regolari dwar il-kwistjonijiet koperti f'dan il-Kapitolu.

KAPITOLU 8

It-tassazzjoni

Artikolu 52

Il-Partijiet jikkoperaw sabiex itejbu l-governanza tajba fil-qasam tat-taxxa, bil-ħsieb li jtejbu aktar ir-relazzjonijiet ekonomiċi, il-kummerċ, l-investiment u l-kompetizzjoni ġusta.

Artikolu 53

B'referenza għall-Artikolu 52 ta' dan il-Ftehim, il-Partijiet jirrikonoxxu u jimpenjaw ruħhom li jimplimentaw il-prinċipji ta' governanza tajba fil-qasam tat-taxxa, jiġifieri l-prinċipji ta' trasparenza, skambju ta' informazzjoni u kompetizzjoni ġusta tat-taxxa, kif huma marbuta li jagħmlu l-Istati Membri fil-livell tal-UE. Għal dan l-għan, bla ħsara għall-kompetenzi tal-UE u tal-Istati Membri, il-Partijiet se jtejbu l-kooperazzjoni internazzjonali fil-qasam tat-taxxa, jiffaċilitaw il-ġbir ta' dħul leġittimu tat-taxxa, u jiżviluppaw miżuri għall-implimentazzjoni effettiva tal-prinċipji msemmija hawn fuq.

Artikolu 54

Il-Partijiet itejbu u jsaħħu l-koperazzjoni tagħhom mmirata lejn it-titjib u l-iżvilupp tas-sistema ta' tassazzjoni u l-amministrazzjoni tar-Repubblika tal-Moldova, inkluż it-titjib tal-ġbir u l-kapaċità ta' kontroll, b'attenzjoni speċifika fuq il-proċeduri ta' rifużjoni tat-taxxa fuq il-valur miżjud (VAT), biex tiġi evitata akkumulazzjoni ta' arretrati, jiġi żgurat ġbir effettiv tat-taxxa u tissaħħaħ il-ġlieda kontra l-frodi tat-taxxa u l-evitar tat-taxxa. Il-Partijiet jistinkaw biex itejbu l-kooperazzjoni u l-kondiviżjoni tal-esperjenzi fil-ġlieda kontra l-frodi tat-taxxa, u b'mod partikolari l-frodi “karużell”.

Artikolu 55

Il-Partijiet jiżviluppaw il-kooperazzjoni tagħhom u jarmonizzaw il-politika fil-ġlieda kontra l-frodi u l-kuntrabandu ta' prodotti suġġetti għas-sisa. Dik il-koperazzjoni se tinkludi, fost oħrajn, l-approssimazzjoni gradwali tar-rati tas-sisa fuq il-prodotti tat-tabakk, safejn possibbli, filwaqt li jitqiesu r-restrizzjonijiet fil-kuntest reġjunali, inkluż permezz ta' djalogu fil-livell reġjunali u skont il-Konvenzjoni Qafas tal-Organizzazzjoni Dinjija tas-Saħħa dwar il-Kontroll tat-Tabakk tal-2003 (WHO FCTC). Għal dak l-għan, il-Partijiet se jagħmlu ħilthom biex isaħħu l-kooperazzjoni tagħhom fil-kuntest reġjonali.

Artikolu 56

Se jsir djalogu regolari dwar il-kwistjonijiet koperti f'dan il-Kapitolu.

Artikolu 57

Ir-Repubblika tal-Moldova twettaq l-approssimazzjoni tal-leġiżlazzjoni tagħha mal-atti tal-UE u l-istrumenti internazzjonali imsemmija fl-Anness VI għal dan il-Ftehim, skont id-dispożizzjonijiet ta' dan l-Anness.

KAPITOLU 9

Is-servizzi finanzjarji

Artikolu 58

Filwaqt li jirrikonoxxu li sett ta' regoli u prattiki effettivi fil-qasam tas-servizzi finanzjarji huwa meħtieġ biex jistabbilixxu ekonomija tas-suq li tiffunzjona bis-sħiħ u sabiex irawmu skambji kummerċjali fost il-Partijiet, il-Partijiet jaqblu li jikkooperaw fil-qasam tas-servizzi finanzjarji skont l-objettivi li ġejjin:

Artikolu 59

1.  Il-Partijiet jinkoraġġixxu l-kooperazzjoni bejn l-awtoritajiet regolatorji u superviżorji relevanti, inkluż l-iskambju ta' informazzjoni, il-kondiviżjoni ta' għarfien espert dwar is-swieq finanzjarji u miżuri oħra bħal dawn.

2.  Tingħata attenzjoni speċjali għall-iżvilupp tal-kapaċità amministrattiva ta' dawn l-awtoritajiet, inkluż permezz ta' skambju tal-persunal u taħriġ konġunt.

Artikolu 60

Se jsir djalogu regolari dwar il-kwistjonijiet koperti f'dan il-Kapitolu.

Artikolu 61

Ir-Repubblika tal-Moldova twettaq l-approssimazzjoni tal-leġiżlazzjoni tagħha mal-atti tal-UE u l-istrumenti internazzjonali imsemmija fl-Anness XXVIII-A għal dan il-Ftehim, skont id-dispożizzjonijiet ta' dan l-Anness.

KAPITOLU 10

Il-politika industrijali u tal-intrapriżi

Artikolu 62

Il-Partijiet jiżviluppaw u jsaħħu l-kooperazzjoni tagħhom dwar il-politika industrijali u tal-intrapriżi, u b'hekk jittejjeb l-ambjent kummerċjali għall-operaturi ekonomiċi kollha, iżda b'enfasi partikolari fuq l-impriżi żgħar u medji (SMEs). Il-kooperazzjoni msaħħa għandha ttejjeb il-qafas amministrattiv u regolatorju kemm għan-negozi tal-UE u n-negozji tar-Repubblika tal-Moldova li joperaw fl-UE u fir-Repubblika tal-Moldova, u għandha tkun bbażata fuq l-politiki industrijali u tal-SMEs tal-UE, filwaqt li jitqiesu l-prinċipji u l-prattiki rikonoxxuti internazzjonalment f'dan il-qasam.

Artikolu 63

Għal dawk il-finijiet, il-Partijiet jikkoperaw sabiex:

Artikolu 64

Se jsir djalogu regolari dwar il-kwistjonijiet koperti f'dan il-Kapitolu. Dak se jinvolvi wkoll rappreżentanti tan-negozji tal-UE u n-negozji tar-Repubblika tal-Moldova.

KAPITOLU 11

L-estrazzjoni minerarja u l-materja prima

Artikolu 65

Il-Partijiet jiżviluppaw u jsaħħu l-kooperazzjoni li tkopri l-industriji tal-mijieri u l-kummerċ tal-materja prima, bil-ħsieb li jiġi promoss l-għarfien reċiproku, jitjieb l-ambjent tan-negozju, tiġi skambjata l-informazzjoni u jkun hemm kooperazzjoni dwar kwistjonijiet mhux tal-enerġija, li jirrigwardaw b'mod partikolari l-minjieri ta' minerali metalliċi u minerali industrijali.

Artikolu 66

Għal dak l-għan, il-Partijiet jikkooperaw fl-oqsma li ġejjin:

KAPITOLU 12

L-agrikoltura u l-iżvilupp rurali

Artikolu 67

Il-Partijiet jikkooperaw biex jippromwovu l-iżvilupp agrikolu u rurali, b'mod partikolari permezz ta' konverġenza gradwali tal-politiki u l-leġiżlazzjoni.

Artikolu 68

Il-kooperazzjoni bejn il-Partijiet fil-qasam tal-agrikoltura u l-iżvilupp rurali tkopri, fost oħrajn, l-oqsma li ġejjin:

Artikolu 69

Se jsir djalogu regolari dwar il-kwistjonijiet koperti f'dan il-Kapitolu.

Artikolu 70

Ir-Repubblika tal-Moldova twettaq l-approssimazzjoni tal-leġiżlazzjoni tagħha mal-atti tal-UE u l-istrumenti internazzjonali imsemmija fl-Anness VII għal dan il-Ftehim, skont id-dispożizzjonijiet ta' dan l-Anness.

KAPITOLU 13

Is-sajd u l-politika marittima

Taqsima 1

Il-politika tas-sajd

Artikolu 71

Il-Partijiet jiżviluppaw u jsaħħu l-kooperazzjoni tagħhom dwar kwistjonijiet li jkopru l-governanza marittima u tas-sajd, u b'hekk jiżviluppaw kooperazzjoni bilaterali u multilaterali eqreb fis-settur tas-sajd. Il-Partijiet jinkoraġġixxu wkoll approċċ integrat lejn kwistjonijiet tas-sajd u jippromwovu l-iżvilupp tas-sajd sostenibbli.

Artikolu 72

Il-Partijiet jieħdu azzjonijiet konġunti, jiskambjaw informazzjoni u jagħtu appoġġ lil xulxin sabiex jippromwovu:

Artikolu 73

Il-Partijiet se jappoġġjaw inizjattivi, bħal pereżempju l-iskambju reċiproku tal-esperjenza u l-provvista ta' appoġġ, sabiex jiżguraw l-implimentazzjoni ta' politika tas-sajd sostenibbli, inkluż:

Taqsima 2

Il-Politika marittima

Artikolu 74

Meta titqies il-kooperazzjoni tagħhom fl-oqsma tas-sajd, tat-trasport, tal-ambjent u politiki oħrajn relatati mal-baħar, il-Partijiet jiżviluppaw ukoll kooperazzjoni u appoġġ reċiproku, meta jkun xieraq, fuq kwistjonijiet marittimi, b'mod partikolari billi jappoġġaw b'mod attiv approċċ integrat lejn l-affarijiet marittimi u governanza tajba fil-Baħar l-Iswed fil-fora marittima internazzjonali rilevanti.

Artikolu 75

Se jsir djalogu regolari dwar il-kwistjonijiet koperti f'dan il-Kapitolu.

KAPITOLU 14

Il-kooperazzjoni fl-enerġija

Artikolu 76

Il-Partijiet jaqblu li jkomplu l-kooperazzjoni attwali tagħhom dwar kwistjonijiet li jirrigwardaw l-enerġija fuq il-bażi tal-prinċipji ta' sħubija, interess reċiproku, trasparenza u prevedibbiltà. Il-kooperazzjoni għandha timmira lejn l-effiċjenza tal-enerġija, l-integrazzjoni tas-suq u l-konverġenza regolatorja fis-settur tal-enerġija, filwaqt li titqies il-ħtieġa li jiġu żgurati l-kompetittività u l-aċċess għal enerġija sigura, ambjentalment sostenibbli u għall-bwiet ta' kulħadd, inkluż permezz tad-dispożizzjonijiet tat-Trattat dwar il-Komunità tal-Enerġija.

Artikolu 77

Il-kooperazzjoni tkopri, fost oħrajn, l-oqsma u l-objettivi li ġejjin:

Artikolu 78

Se jsir djalogu regolari dwar il-kwistjonijiet koperti f'dan il-Kapitolu.

Artikolu 79

Ir-Repubblika tal-Moldova twettaq l-approssimazzjoni tal-leġiżlazzjoni tagħha mal-atti tal-UE u l-istrumenti internazzjonali imsemmija fl-Anness VIII għal dan il-Ftehim, skont id-dispożizzjonijiet ta' dan l-Anness.

KAPITOLU 15

It-trasport

Artikolu 80

Il-Partijiet:

Artikolu 81

Dik il-kooperazzjoni tkopri, fost oħrajn, l-oqsma li ġejjin:

Artikolu 82

1.  Il-koperazzjoni timmira wkoll lejn it-titjib tal-moviment ta' passiġġieri u oġġetti, iż-żieda tal-fluwidità tal-flussi tat-trasport bejn ir-Repubblika tal-Moldova, l-UE u pajjiżi terzi fir-reġjun, billi tneħħi ostakli amministrattivi, tekniċi u oħrajn, ittejjeb in-netwerks tat-trasport u l-infrastruttura b'mod partikolari fuq l-assi prinċipali li jgħaqqdu l-Partijiet. Dik il-koperazzjoni tinkludi azzjonijiet biex jiffaċilitaw il-qsim tal-fruntieri.

2.  Il-kooperazzjoni tinkludi l-iskambju ta' informazzjoni u l-attivitajiet konġunti:

Artikolu 83

Se jsir djalogu regolari dwar il-kwistjonijiet koperti f'dan il-Kapitolu.

Artikolu 84

Il-Partijiet se jikkooperaw fuq it-titjib tal-konnessjonijiet tat-trasport skont id-dispożizzjonijiet imsemmija fl-Anness IX għal dan il-Ftehim.

Artikolu 85

Ir-Repubblika tal-Moldova twettaq l-approssimazzjoni tal-leġiżlazzjoni tagħha mal-atti tal-UE u l-istrumenti internazzjonali imsemmija fl-Anness X, u fl-Anness XXVIII-D għal dan il-Ftehim, skont id-dispożizzjonijiet ta' dawn l-Annessi.

KAPITOLU 16

L-ambjent

Artikolu 86

Il-Partijiet jiżviluppaw u jsaħħu l-kooperazzjoni tagħhom dwar kwistjonijiet ambjentali, biex b'hekk ikun hemm kontribut għall-objettiv fit-tul tal-iżvilupp sostenibbli u l-ekonomija ekoloġika. Huwa mistenni li l-protezzjoni ambjentali msaħħa ġġib benefiċċji liċ-ċittadini u n-negozji fl-UE u fir-Repubblika tal-Moldova, anki permezz ta' titjib tas-saħħa pubblika, il-preservazzjoni tar-riżorsi naturali, aktar effiċjenza ekonomika u ambjentali, l-integrazzjoni tal-ambjent f'oqsma oħra ta' politika, kif ukoll l-użu ta' teknoloġiji moderni u aktar nodfa li jikkontribwixxu għal tendenzi ta' produzzjoni aktar sostenibbli. Il-kooperazzjoni titwettaq waqt li jitqiesu l-interessi tal-Partijiet fuq il-bażi ta' ugwaljanza u benefiċċju reċiproku kif ukoll waqt li titqies l-interdipendenza eżistenti bejn il-Partijiet fil-qasam tal-protezzjoni tal-ambjent, u l-ftehimiet multilaterali f'dak il-qasam.

Artikolu 87

Il-kooperazzjoni timmira lejn il-preservazzjoni, l-protezzjoni, it-titjib u r-rijabilitazzjoni tal-kwalità tal-ambjent, il-ħarsien tas-saħħa umana, l-użu sostenibbli tar-riżorsi naturali u l-promozzjoni ta' miżuri fil-livell internazzjonali sabiex jiġu trattati l-problemi ambjentali reġjonali jew globali, inkluż fl-oqsma ta':

Artikolu 88

Il-Partijiet, fost oħrajn:

Il-Partijiet jagħtu importanza speċjali lill-kwistjonijiet transfruntiera u l-kooperazzjoni reġjonali.

Artikolu 89

Il-kooperazzjoni tkopri, fost oħrajn, l-objettivi li ġejjin:

Artikolu 90

Se jsir djalogu regolari dwar il-kwistjonijiet koperti f'dan il-Kapitolu.

Artikolu 91

Ir-Repubblika tal-Moldova twettaq l-approssimazzjoni tal-leġiżlazzjoni tagħha mal-atti tal-UE u l-istrumenti internazzjonali imsemmija fl-Anness XI għal dan il-Ftehim, skont id-dispożizzjonijiet ta' dan l-Anness.

KAPITOLU 17

L-azzjoni klimatika

Artikolu 92

Il-Partijiet jiżviluppaw u jsaħħu l-kooperazzjoni tagħhom biex jiġġieldu t-tibdil fil-klima. Il-kooperazzjoni titwettaq waqt li jitqiesu l-interessi tal-Partijiet fuq il-bażi tal-ugwaljanza u l-benefiċċju reċiproku kif ukoll waqt li titqies l-interdipendenza eżistenti bejn l-impenji bilaterali u multilaterali f'dan il-qasam.

Artikolu 93

Il-koperazzjoni tippromwovi miżuri fil-livell domestiku, reġjonali u internazzjonali, inkluż fl-oqsma ta':

Artikolu 94

Il-Partijiet, fost oħrajn:

Il-Partijiet jagħtu importanza speċjali lill-kwistjonijiet transfruntiera u l-kooperazzjoni reġjonali.

Artikolu 95

Il-kooperazzjoni tkopri, fost oħrajn, l-iżvilupp u l-implimentazzjoni ta':

Artikolu 96

Se jsir djalogu regolari dwar il-kwistjonijiet koperti f'dan il-Kapitolu.

Artikolu 97

Ir-Repubblika tal-Moldova twettaq l-approssimazzjoni tal-leġiżlazzjoni tagħha mal-atti tal-UE u l-istrumenti internazzjonali imsemmija fl-Anness XII għal dan il-Ftehim, skont id-dispożizzjonijiet ta' dan l-Anness.

KAPITOLU 18

Is-soċjetà tal-informazzjoni

Artikolu 98

Il-Partijiet isaħħu l-kooperazzjoni dwar l-iżvilupp tas-Soċjetà tal-Informazzjoni għall-benefiċċju taċ-ċittadini u n-negozji permezz tad-disponibbiltà wiesgħa tat-Teknoloġija tal-Informazzjoni u l-Komunikazzjoni (ICT) u permezz ta' kwalità aħjar ta' servizzi bi prezzijiet raġonevoli. Dik il-kooperazzjoni għandha timmira biex tiffaċilta l-aċċess għas-swieq tal-komunikazzjoni elettronika, tħeġġeġ il-kompetizzjoni u l-investiment fis-settur, u tippromwovi l-iżvilupp tas-servizzi pubbliċi onlajn.

Artikolu 99

Il-kooperazzjoni tista' tkopri s-suġġetti li ġejjin:

Artikolu 100

Il-Partijiet iħeġġu l-kooperazzjoni bejn ir-regolaturi tal-UE u l-awtoritajiet regolatorji nazzjonali tar-Repubblika tal-Moldova fil-qasam tal-komunikazzjoni elettronika. Il-Partijiet jikkunsidraw wkoll il-kooperazzjoni f'oqsma rilevanti oħra, inkluż permezz ta' inizjattivi reġjonali.

Artikolu 101

Se jsir djalogu regolari dwar il-kwistjonijiet koperti f'dan il-Kapitolu.

Artikolu 102

Ir-Repubblika tal-Moldova twettaq l-approssimazzjoni tal-leġiżlazzjoni tagħha mal-atti tal-UE u l-istrumenti internazzjonali imsemmija fl-Anness XXVIII-B għal dan il-Ftehim, skont id-dispożizzjonijiet ta' dan l-Anness.

KAPITOLU 19

IT-turiżmu

Artikolu 103

Il-Partijiet jikkoperaw fil-qasam tat-turiżmu bl-għan li jissaħħaħ l-iżvilupp ta' industrija tat-turiżmu kompetittiva u sostenibbli bħala waħda li tiġġenera t-tkabbir ekonomiku, l-għoti ta' setgħa, l-impjiegi u l-kambju.

Artikolu 104

Il-kooperazzjoni fil-livelli bilaterali, reġjonali u Ewropew għandha tkun ibbażata fuq il-prinċipji li ġejjin:

Artikolu 105

Il-kooperazzjoni tiffoka fuq s-suġġetti li ġejjin:

Artikolu 106

Se jsir djalogu regolari dwar il-kwistjonijiet koperti f'dan il-Kapitolu.

KAPITOLU 20

L-iżvilupp reġjonali, il-kooperazzjoni fil-livell transfruntier u reġjonali

Artikolu 107

1.  Il-Partijiet jippromwovu l-fehim reċiproku u l-kooperazzjoni bilaterali fil-qasam tal-politika reġjonali, inkluż metodi ta' formulazzjoni u implimentazzjoni ta' politiki reġjonali, governanza u sħubija fuq diversi livelli, b'enfasi speċjali fuq l-iżvilupp ta' żoni żvantaġġati u l-kooperazzjoni territorjali, biex b'hekk jistabbilixxu mezzi ta' komunikazzjoni u jqawwu l-iskambju tal-informazzjoni u l-esperjenza bejn l-awtoritajiet nazzjonali, reġjonali u lokali, l-atturi soċjo-ekonomiċi u s-soċjetà ċivili.

2.  B'mod partikolari, il-Partijiet jikkooperaw bl-għan li jallinjaw il-prattika tar-Repubblika tal-Moldova mal-prinċipji li ġejjin:

Artikolu 108

1.  Il-Partijiet jappoġġaw u jsaħħu l-involviment tal-awtoritajiet fil-livell lokali u dak reġjonali fil-kooperazzjoni transfruntiera u reġjonali u l-istrutturi ta' ġestjoni relatati, isaħħu l-kooperazzjoni permezz tal-istabbiliment ta' qafas leġiżlattiv li jippermetti dan, isostnu u jiżviluppaw miżuri tal-bini tal-kapaċità u jippromwovu n-netwerks ekonomiċi u tan-negozju transfruntiera u reġjonali.

2.  Il-Partijiet se jikkooperaw biex jikkonsolidaw il-kapaċitajiet istituzzjonali u operazzjonali tal-istituzzjonijiet nazzjonali u reġjonali fl-oqsma tal-iżvilupp reġjonali u l-ippjanar tal-użu tal-art permezz ta', fost oħrajn:

Artikolu 109

1.  Il-Partijiet isaħħu u jħeġġu l-iżvilupp ta' elementi transfruntiera u reġjonali, fost oħrajn, tat-trasport, tal-enerġija, tan-netwerks tal-komunikazzjoni, tal-kultura, tal-edukazzjoni, tat-turiżmu, tas-saħħa u oqsma oħra koperti minn dan il-Ftehim li għandhom influwenza fuq il-kooperazzjoni transfruntiera u reġjonali.

2.  Il-Partijiet jintensifikaw il-kooperazzjoni bejn ir-reġjuni tagħhom fil-forma ta' programmi transnazzjonali u transfruntiera, jikoraġixxu l-parteċipazzjoni tar-reġjuni tar-Repubblika tal-Moldova fl-istrutturi u l-organizzazzjonijiet reġjonali Ewropej u jippromwovu l-iżvilupp ekonomiku u istituzzjonali tagħhom billi jimplimentaw proġetti ta' interess komuni.

Dawk l-attivitajiet se jitwettqu fil-kuntest ta':

Artikolu 110

1.  Il-Partijiet jintensifikaw u jiżguraw koordinazzjoni u kooperazzjoni aħjar bejn il-pajjiżi u r-reġjuni fl-Istrateġija tal-UE għar-Reġjun tad-Danubju, li tiffoka, fost oħrajn, fuq it-titjib tal-konnessjonijiet tat-trasport u l-enerġija, l-ambjent, l-iżvilupp ekonomiku u soċjali u s-sigurtà li se jikkontribwixxi għal trasport bit-triq u bil-ferrovija aktar mgħaġġel, enerġija orħos u aktar sikura, ambjent aħjar b'ilma aktar nadif, bijodiversità protetta, u prevenzjoni tal-għargħar transfruntiera aktar effiċjenti.

2.  Il-Partijiet iżidu l-kooperazzjoni transfruntiera bl-għan li jerġa' jkun hemm navigazzjoni fix-xmara Prut u dan iwassal għall-prevenzjoni tal-għargħar fil-baċir tax-xmara, it-titjib tal-kwalità tal-ilma u l-irrigazzjoni agrikola, l-intensifikazzjoni tal-attivitajiet ekonomiċi, il-promozzjoni tat-turiżmu u l-attivitajiet kulturali u jikkontribwixxi għall-bini tal-kapaċità.

Artikolu 111

Il-Partijiet jiffaċilitaw il-moviment taċ-ċittadini tal-UE u tar-Repubblika tal-Moldova li huma msejħa biex jaqsmu l-fruntiera fuq bażi frekwenti u fuq distanzi qosra.

Artikolu 112

Se jsir djalogu regolari dwar il-kwistjonijiet koperti f'dan il-Kapitolu.

KAPITOLU 21

IS-saħħa pubblika

Artikolu 113

Il-Partijiet jaqblu li jiżviluppaw il-kooperazzjoni tagħhom fil-qasam tas-saħħa pubblika, biex jgħollu l-livell tas-sikurezza tas-saħħa pubblika u l-protezzjoni tas-saħħa tal-bniedem bħala prekundizzjoni għall-iżvilupp sostenibbli u t-tkabbir ekonomiku.

Artikolu 114

Il-kooperazzjoni tkopri, b'mod partikolari, l-oqsma li ġejjin:

Artikolu 115

Il-kooperazzjoni tippermetti:

Artikolu 116

Ir-Repubblika tal-Moldova twettaq l-approssimazzjoni tal-leġiżlazzjoni tagħha mal-atti tal-UE u l-istrumenti internazzjonali imsemmija fl-Anness XIII għal dan il-Ftehim, skont id-dispożizzjonijiet ta' dan l-Anness.

KAPITOLU 22

IL-protezzjoni ċivili

Artikolu 117

Il-Partijiet jiżviluppaw u jsaħħu l-kooperazzjoni tagħhom fid-diżastri naturali u dawk ikkawżati mill-bniedem. Il-kooperazzjoni titwettaq waqt li jitqiesu l-interessi tal-Partijiet fuq il-bażi tal-ugwaljanza u l-benefiċċju reċiproku kif ukoll waqt li titqies l-interdipendenza eżistenti bejn il-Partijiet u l-attivitajiet multilaterali fil-qasam tal-protezzjoni ċivili.

Artikolu 118

Il-kooperazzjoni għandha l-għan li ttejjeb il-prevenzjoni, it-tħejjija u r-reazzjoni għad-diżastri naturali u dawk ikkawżati mill-bniedem.

Artikolu 119

Il-Partijiet fost oħrajn jiskambjaw informazzjoni u għarfien espert u jimplimentaw attivitajiet konġunti fil-livell nazzjonali, reġjonali u internazzjonali. Il-kooperazzjoni tinkludi l-implimentazzjoni ta' ftehimiet speċifiċi u arranġamenti amministrattivi f'dan il-qasam konklużi bejn il-Partijiet skont is-setgħat u l-kompetenzi rispettivi tal-UE u tal-Istati Membri tagħha u skont il-proċeduri legali tal-Partijiet.

Artikolu 120

Il-kooperazzjoni tkopri, fost oħrajn, l-objettivi li ġejjin:

Artikolu 121

Se jsir djalogu regolari dwar il-kwistjonijiet koperti f'dan il-Kapitolu.

KAPITOLU 23

Il-kooperazzjoni fl-edukazzjoni, it-taħriġ, il-multilingwiżmu, iż-żgħażagħ u l-isport

Artikolu 122

Il-Partijiet jikkooperaw biex jippromwovu t-tagħlim tul il-ħajja u jinkoraġġixxu l-kooperazzjoni u t-trasparenza fil-livelli kollha tal-edukazzjoni u t-taħriġ, b'attenzjoni partikolari fuq l-edukazzjoni superjuri.

Artikolu 123

Dik il-kooperazzjoni tiffoka, fost oħrajn, fuq dawn l-oqsma li ġejjin:

Artikolu 124

Il-Partijiet jippromwovu l-kooperazzjoni u l-iskambji f'oqsma ta' interess reċiproku, bħad-diversità lingwistika u t-tagħlim tal-lingwi tul il-ħajja, permezz ta' skambju ta' informazzjoni u l-aħjar prattiki.

Artikolu 125

Il-Partijiet jaqblu li jikkooperaw fil-qasam taż-żgħażagħ biex:

Artikolu 126

Il-Partijiet iħeġġu l-kooperazzjoni fil-qasam tal-isport u l-attività fiżika permezz tal-iskambju ta' informazzjoni u prattiki tajba sabiex jippromwovu stil ta' ħajja tajjeb għas-saħħa, il-valuri soċjali u edukattivi tal-isport u l-governanza tajba fl-isport fi ħdan is-soċjetajiet tal-UE u r-Repubblika tal-Moldova.

KAPITOLU 24

Il-kooperazzjoni fir-riċerka, l-iżvilupp teknoloġiku u d-dimostrazzjoni

Artikolu 127

Il-Partijiet jippromwovu l-kooperazzjoni fl-oqsma kollha tar-riċerka xjentifika ċivili u l-iżvilupp teknoloġiku u d-dimostrazzjoni (RTD) fuq il-bażi ta' benefiċċju reċiproku u soġġett għal protezzjoni adegwata u effettiva tad-drittijiet tal-proprjetà intellettwali.

Artikolu 128

Il-kooperazzjoni fl-RTD tkopri:

Artikolu 129

Fit-twettiq tal-attivitajiet ta' kooperazzjoni fl-RTD, għandhom jinstabu sinerġiji ma' attivitajiet iffinanzjati miċ-Ċentru tax-Xjenza u t-Teknoloġija (STCU) u attivitajiet oħra mwettqa fil-qafas tal-kooperazzjoni finanzjarja bejn l-UE u r-Repubblika tal-Moldova.

KAPITOLU 25

Il-kooperazzjoni fil-kultura, il-politika awdjoviżiva u l-midja

Artikolu 130

Il-Partijiet jinkoraġġixxu l-kooperazzjoni kulturali skont il-prinċipji mħaddna fil-Konvenzjoni tal-Organizzazzjoni tan-Nazzjonijiet Uniti għall-Edukazzjoni, ix-Xjenza u l-Kultura (Unesco) dwar il-Protezzjoni u l-Promozzjoni tad-Diversità tal-Espressjonijiet Kulturali tal-2005. Il-Partijiet se jfittxu djalogu politiku regolari f'oqsma ta' interess reċiproku, inkluż l-iżvilupp tal-industriji kulturali fl-UE u r-Repubblika tal-Moldova. Il-kooperazzjoni bejn il-Partijiet se trawwem id-djalogu interkulturali, inkluż permezz tal-parteċipazzjoni tas-settur tal-kultura u s-soċjetà ċivili tal-UE u tar-Repubblika tal-Moldova.

Artikolu 131

1.  Il-Partijiet jiżviluppaw djalogu regolari u jikkoperaw sabiex jippromwovu l-industrija awdjoviżiva fl-Ewropa u jinkoraġġixxu l-koproduzzjoni fl-oqsma taċ-ċinema u tat-televiżjoni.

2.  Il-kooperazzjoni tinkludi, fost oħrajn, il-kwistjoni tat-taħriġ tal-ġurnalisti u ta' professjonisti oħra tal-midja, kif ukoll l-appoġġ lill-midja, sabiex jissaħħu l-indipendenza, il-professjonaliżmu u r-rabtiet tagħhom mal-midja tal-UE f'konformità mal-istandards Ewropej, inkluż l-istandards tal-Kunsill tal-Ewropa u l-Konvenzjoni tal-2005 tal-Unesco dwar il-Protezzjoni u l-Promozzjoni tad-Diversità tal-Espressjonijiet Kulturali.

Artikolu 132

Il-Partijiet jikkonċentraw l-kooperazzjoni tagħhom fuq għadd ta' oqsma:

Artikolu 133

Ir-Repubblika tal-Moldova twettaq l-approssimazzjoni tal-leġiżlazzjoni tagħha mal-atti tal-UE u l-istrumenti internazzjonali imsemmija fl-Anness XIV għal dan il-Ftehim, skont id-dispożizzjonijiet ta' dan l-Anness.

KAPITOLU 26

Il-kooperazzjoni mas-soċjetà ċivili

Artikolu 134

Il-Partijiet jistabbilixxu djalogu dwar il-kooperazzjoni mas-soċjetà ċivili, bl-objettivi li ġejjin:

Artikolu 135

Il-Partijiet jippromwovu djalogu u koperazzjoni bejn il-partijiet interessati tas-soċjetà ċivili miż-żewġ naħat bħala parti integrali tar-relazzjonijiet bejn l-UE u r-Repubblika tal-Moldova. L-għanijiet ta' tali djalogu u tali kooperazzjoni huma:

Artikolu 136

Se jsir djalogu regolari bejn il-Partijiet dwar il-kwistjonijiet koperti f'dan il-Kapitolu.

KAPITOLU 27

Il-kooperazzjoni fil-protezzjoni u l-promozzjoni tad-drittijiet tat-tfal

Artikolu 137

Il-Partijiet jaqblu li jikkooperaw biex jiżguraw il-promozzjoni tad-drittijiet tat-tfal skont il-liġijiet u l-istandards internazzjonali, b'mod partikolari l-Konvenzjoni tan-Nazzjonijiet Uniti dwar id-Drittijiet tat-Tfal tal-1989, filwaqt li jqisu l-prijoritajiet identifikati fil-kuntest speċifiku tar-Repubblika tal-Moldova, b'mod partikolari għall-gruppi vulnerabbli.

Artikolu 138

Tali kooperazzjoni tinkludi, b'mod partikolari:

Artikolu 139

Se jsir djalogu regolari dwar il-kwistjonijiet koperti f'dan il-Kapitolu.

KAPITOLU 28

Il-parteċipazzjoni fil-programmi u l-aġenziji tal-unjoni

Artikolu 140

Ir-Repubblika tal-Moldova titħalla tipparteċipa fl-aġenziji kollha tal-Unjoni li huma miftuħa għall-parteċipazzjoni tar-Repubblika tal-Moldova skont id-dispożizzjonijiet rilevanti li jistabbilixxu dawn l-aġenziji. Ir-Repubblika tal-Moldova tidħol fi ftehimiet separati mal-UE li jippermettu l-parteċipazzjoni tagħha f'kull waħda minn dawk l-aġenziji inkluż l-ammont tal-kontribuzzjoni finanzjarja.

Artikolu 141

Ir-Repubblika tal-Moldova titħalla tipparteċipa fil-programmi attwali u futuri kollha tal-Unjoni li huma miftuħa għall-parteċipazzjoni tar-Repubblika tal-Moldova skont id-dispożizzjonijiet rilevanti li jistabbilixxu dawk il-programmi. Il-parteċipazzjoni tar-Repubblika tal-Moldova fil-programmi tal-Unjoni tkun skont id-dispożizzjonijiet stabbiliti fil-Protokoll I għal dan il-Ftehim dwar Ftehim Qafas bejn l-Unjoni Ewropea u r-Repubblika tal-Moldova dwar il-Prinċipji Ġenerali għall-Parteċipazzjoni tar-Repubblika tal-Moldova fil-Programmi tal-Unjoni.

Artikolu 142

Il-partijiet se jwettqu djalogu regolari dwar il-parteċipazzjoni tar-Repubblika tal-Moldova fil-programmi u l-aġenziji tal-Unjoni. B'mod partikolari, l-UE tgħarraf lir-Repubblika tal-Moldova fil-każ tat-twaqqif ta' aġenziji u programmi ġodda tal-Unjoni, kif ukoll dwar bidliet f'termini ta' parteċipazzjoni fi programmi u l-aġenziji tal-Unjoni, imsemmija fl-Artikoli 140 u 141 ta' dan il-Ftehim.

TITOLU V

IL-KUMMERĊ U KWISTJONIJIET RELATATI MAL-KUMMERĊ

KAPITOLU 1

It-trattament nazzjonali u l-aċċess tas-suq għall-prodotti

Taqsima 1

Dispożizzjonijiet komuni

Artikolu 143

Objettiv

Il-partijiet jistabilixxu progressivament żona ta' kummerċ ħieles matul perjodu tranżitorju ta' 10 snin massimu li jibda mid-dħul fis-seħħ ta' dan il-Ftehim, skont id-dispożizzjonijiet ta' dan il-Ftehim u skont l-Artikolu XXIV tal-Ftehim Ġenerali dwar it-Tariffi u l-Kummerċ tal-1994 (GATT tal-1994).

Artikolu 144

Il-Kamp ta' Applikazzjoni u l-Kopertura

1.  Id-disposizzjonijiet ta' dan il-Kapitolu japplikaw għall-kummerċ tal-oġġetti ( 1 ) bejn il-Partijiet.

2.  Għall-finijiet ta' dan il-Kapitolu, “li joriġinaw” tfisser li jikkwalifikaw skont ir-regoli ta' oriġini stabbiliti fil-Protokoll II għal dan il-Ftehim.

Taqsima 2

L-Eliminazzjoni tad-dazji doganali, il-miżati u imposti oħra

Artikolu 145

Id-Definizzjoni tad-Dazji Doganali

Għall-finijiet ta' dan il-Kapitolu, “dazju doganali” jinkludi kull dazju jew ħlas ta' kull għamla li jkunu ġew imposti, jew b'rabta mal-importazzjoni jew l-esportazzjoni ta' oġġett, inkluż kull forma ta' soprataxxa jew jew ħlas żejjed imposti, jew b'rabta ma' din l-importazzjoni jew l-esportazzjoni. “Dazju doganali” ma jinkludi l-ebda wieħed minn dawn li ġejjin:

Artikolu 146

Il-Klassifikazzjoni tal-Oġġetti

Il-klassifikazzjoni tal-oġġetti fil-kummerċ bejn il-Partijiet tkun dik stabbilita skont is-Sistema Armonizzata ta' Deskrizzjoni u Kodifikazzjoni tal-Merkanzija tal-1983 (HS) fin-nomenklatura tat-tariffi tar-Repubblika tal-Moldova bbażata fuq HS 2007 u n-nomenklatura tat-tariffi tal-Unjoni bbażata fuq HS 2012 u fl-emendi sussegwenti għal dawk in-nomenklaturi.

Artikolu 147

L-Eliminazzjoni tad-Dazji Doganali fuq l-Importazzjonijiet

1.  Kull parti tnaqqas jew telimina d-dazji doganali fuq l-oġġetti li joriġinaw fil-Parti l-oħra skont l-Anness XV għal dan il-Ftehim.

2.  Għal kull oġġett, ir-rata bażi tad-dazji doganali, li għaliha jridu jiġu applikati t-tnaqqis u t-tneħħija suċċessivi skont il-paragrafu 1 ta' dan l-Artikolu hija speċifikata fl-Anness XV għal dan il-Ftehim.

3.  Jekk, fi kwalunkwe mument wara d-data tad-dħul fis-seħħ ta' dan il-Ftehim, Parti tnaqqas ir-rata tad-dazju doganali applikata tan-nazzjon l-aktar favorit (MFN), tali rata tad-dazju tapplika bħala rata bażi jekk u sakemm tkun aktar baxxa mir-rata ta' dazju doganali kkalkolata skont l-Anness XV għal dan il-Ftehim.

4.  Wara d-dħul fis-seħħ ta' dan il-Ftehim, il-Partijiet jistgħu jiftiehmu biex jikkunsidraw l-aċċellerazzjoni u t-twessigħ tal-kamp ta' applikazzjoni tat-tneħħija tad-dazji doganali fuq il-kummerċ bejn il-Partijiet. Deċiżjoni tal-Kumitat ta' Assoċjazzjoni fil-konfigurazzjoni tal-Kummerċ, kif stabbilita fl-Artikolu 438(4) ta' dan il-Ftehim, dwar l-aċċelereazzjoni jew t-tneħħija ta' dazju doganali fuq oġġett tħassar kwalunkwe rata ta' dazju jew kategorija tal-fażi determinata skont l-Anness XV għal dan il-Ftehim.

5.  Tul it-tielet sena wara d-dħul fis-seħħ ta' dan il-Ftehim, il-Partijiet jivvalutaw is-sitwazzjoni, waqt li jqisu t-tendenza tal-kummerċ fil-prodotti agrikoli bejn il-Partijiet, is-sensitivitajiet partikolari ta' dawn il-prodotti u l-iżvilupp tal-politika agrikola fuq iż-żewġ naħat.

6.  Il-Partijiet jeżaminaw, fil-Kumitat ta' Assoċjazzjoni fil-konfigurazzjoni tal-Kummerċ, fuq bażi reċiproka xierqa, l-opportunitajiet li jagħtul lil xulxin konċessjonijiet oħra bil-ħsieb li titjieb il-liberalizzazzjoni fil-kummerċ ta' prodotti agrikoli, b'mod partikolari dawk soġġetti għall-kwoti tariffarji (TRQs).

Artikolu 148

Il-mekkaniżmu kontra ċ-ċirkomvenzjoni għall-prodotti agrikoli u l-prodotti agrikoli proċessati

1.  Il-prodotti elenkati fl-Anness XV-C għal dan il-Ftehim huma soġġetti għall-mekkaniżmu kontra ċ-ċirkomvenzjoni. Il-volum annwali medju tal-importazzjonijiet mir-Repubblika tal-Moldova fl-Unjoni għal kull kategorija ta' dawk il-prodotti huwa previst fl-Anness XV-C għal dan il-Ftehim.

2.  Meta l-volum tal-importazzjonijiet ta' waħda mill-kategoriji jew aktar ta' prodotti msemmija fil-paragrafu 1 ta' dan l-Artikolu jilħaq 70 % tal-volum indikat fl-Anness XV-C fi kwalunkwe sena li tibda fl-1 ta' Jannar, l-Unjoni tinnotifika lir-Repubblika tal-Moldova dwar il-volum tal-importazzjonijiet tal-prodott(i) kkonċernat(i). Wara dik in-notifika u fi żmien 14-il jum kalendarju mid-data li fiha l-volum tal-importazzjonijiet ta' waħda mill-kategoriji jew aktar ta' prodotti msemmija fil-paragrafu 1 ta' dan l-Artikolu jilħaq 80 % tal-volum indikat fl-Anness XV-C għal dan il-Ftehim, ir-Repubblika tal-Moldova tipprovdi lill-Unjoni ġustifikazzjoni valida għaż-żieda tal-importazzjonijiet. Jekk dawk l-importazzjonijiet jilħqu 100 % tal-volum indikat fl-Anness XV-C għal dan il-Ftehim u fin-nuqqas ta' ġustifikazzjoni valida mir-Repubblika tal-Moldova, l-Unjoni tista' temporanjament tissospendi t-trattament preferenzjali għall-prodotti kkonċernati.

Is-sospensjoni tkun applikabbli għal perjodu ta' sitt xhur u tidħol fis-seħħ fid-data tal-pubblikazzjoni tad-deċiżjoni li tissospendi t-trattament preferenzjali f'Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea.

3.  Is-sospensjonijiet temporanji kollha adottati skont il-paragrafu 2 jiġu nnotifikati mill-Unjoni lir-Repubblika tal-Moldova mingħajr dewmien żejjed.

4.  Sospensjoni temporanja tista' titneħħa qabel l-iskadenza ta' sitt xhur mid-dħul fis-seħħ tagħha mill-Unjoni jekk ir-Repubblika tal-Moldova tipprovdi evidenza fil-Kumitat ta' Assoċjazzjoni fil-konfigurazzjoni tal-Kummerċ, kif stabbilit fl-Artikolu 438(4) ta' dan il-Ftehim, li l-volum tal-kategorija relevanti ta' prodotti importati li jaqbżu l-volum imsemmi fl-Anness XV-C għal dan il-Ftehim jirriżulta minn bidla fil-livell ta' produzzjoni u l-kapaċità ta' esportazzjoni tar-Repubblika tal-Moldova għall-prodott(i) kkonċernat(i).

5.  L-Anness XV-C għal dan il-Ftehim jista' jiġi emendat u l-volum modifikat b'kunsens reċiproku tal-Unjoni u r-Repubblika tal-Moldova fil-Kumitat ta' Assoċjazzjoni fil-konfigurazzjoni tal-Kummerċ fuq talba tar-Repubblika tal-Moldova, sabiex jirrifletti l-bidliet fil-livell ta' produzzjoni u l-kapaċità ta' esportazzjoni tar-Repubblika tal-Moldova għall-prodott(i) kkonċernat(i).

Artikolu 149

Status Quo

L-ebda Parti ma tista' żżid dazju doganali eżistenti, jew tadotta dazju doganali ġdid, fuq oġġett li joriġina fil-Parti l-oħra. Dak ma jipprekludi l-ebda Parti milli:

Artikolu 150

Id-Dazji Doganali fuq l-Esportazzjoni

L-ebda waħda mill-Partijiet ma tadotta jew iżżomm dazju jew taxxa, għajr l-imposti interni applikati skont l-Artikolu 152 ta' dan il-Ftehim, fuq jew in konnessjoni mal-esportazzjoni ta' oġġetti fit-territorju tal-Parti l-oħra.

Artikolu 151

Miżati u Imposti Oħra

Kull Parti tiżgura, skont l-Artikolu VIII tal-GATT tal-1994 u n-noti interpretattivi għalih, li l-ammont tal-miżati u l-imposti kollha ta' kwalunkwe tip għajr id-dazji doganali jew miżuri oħra msemmija fl-Artikolu 147 ta' dan il-Ftehim, imposti fuq l-importazzjoni jew l-esportazzjoni ta' oġġetti jew konnessi magħhom huwa limitat għall-kost approssimativ tas-servizzi mogħtija u ma jirrapreżentax protezzjoni indiretta tal-oġġetti domestiċi jew tassazzjoni tal-importazzjonijiet u l-esportazzjonijiet għal raġunijiet fiskali.

Taqsima 3

Miżuri mhux tariffarji

Artikolu 152

It-Trattament Nazzjonali

Kull Parti tagħti trattament nazzjonali lill-oġġetti tal-Parti l-oħra skont l-Artikolu III tal-GATT tal-1994, inklużi n-noti interpretattivi għalih. Għal dak l-għan, l-Artikolu III tal-GATT tal-1994 u n-noti interpretattivi għalih huma inkorporati f'dan il-Ftehim u magħmula parti integrali minnu.

Artikolu 153

Ir-Restrizzjonijiet fuq l-Importazzjonijiet u l-Esportazzjonijiet

L-ebda waħda mill-Partijiet ma tadotta jew iżżomm xi projbizzjoni jew restrizzjoni fuq l-importazzjoni ta' kwalunkwe oġġett tal-Parti l-oħra jew fuq l-esportazzjoni jew il-bejgħ għall-esportazzjoni ta' kwlaunkwe oġġett maħsub għat-territorju tal-Parti l-oħra, għajr kif previst mod ieħor f'dan il-Ftehim jew skont l-Artikolu XI tal-GATT tal-1994 u n-noti interpretattivi għalih. Għal dak l-għan, l-Artikolu XI tal-GATT tal-1994 u n-noti interpretattivi għalih huma inkorporati f'dan il-Ftehim u magħmula parti integrali minnu.

Taqsima 4

Dispożizzjonijiet speċifiċi relatati mal-oġġetti

Artikolu 154

Eċċezzjonijiet Ġenerali

1.  Xejn f'dan il-Kapitolu ma jkun miftiehem b'mod biex jipprevjeni l-adozzjoni jew l-infurzar ta' miżuri minn kwalunkwe Parti skont l-Artikoli XX u XXI tal-GATT tal-1994 u kull nota interepretattiva rilevanti għal dawn l-Artikoli skont il-GATT tal-1994, li huma b'dan inkorporati u magħmula parti integrali minnu.

2.  Il-Partijiet jifhmu li qabel ma jieħdu xi miżura li għaliha tista' tinkiseb il-ġustifikazzjoni fis-sottoparagrafi (i) u (j) tal-Artikolu XX tal-GATT tal-1994, il-Parti li tkun beħsiebha tieħu l-miżuri tipprovdi lill-Parti l-oħra l-informazzjoni kollha relevanti u ssib soluzzjoni aċċettabbli għall-Partijiet. Jekk ma jintlaħaq l-ebda ftehim fi żmien 30 jum li tiġi pprovduta tali informazzjoni, il-Parti tista' tapplika miżuri skont dan il-paragrafu fuq l-oġġett ikkonċernat. Meta ċirkustanzi eċċezzjonali u kritiċi jkunu jeħtieġu azzjoni immedjata u jagħmlu informazzjoni jew eżami minn qabel impossibbli, il-Parti li tkun beħsiebha tieħu l-miżuri tista' tapplika minnufih il-miżuri ta' prekawzjoni neċessarji sabiex tiġi indirizzata s-sitwazzjoni u tgħarraf immedjatament lill-Parti l-oħra dwarhom.

Taqsima 5

Il-Kooperazzjoni amministrattiva u l-kordinazzjoni ma' pajjiżi oħra

Artikolu 155

Dispożizzjonijiet Speċjali dwar il-Kooperazzjoni Amministrattiva

1.  Il-Partijiet jaqblu li l-kooperazzjoni u l-assistenza amminstrattivi huma essenzjali għall-implimentazzjoni u l-kontroll tat-trattament preferenzjali mogħti skont dan il-Kapitolu u jenfasizzaw l-impenn tagħhom li jiġġieldu kontra kull irregolarità u frodi fi kwistjonijiet doganali u fi kwistjonijiet relatati magħhom.

2.  Meta Parti ssib, fuq il-bażi ta' informazzjoni oġġettiva, li hemm nuqqas mill-Parti l-oħra li tipprovdi kooperazzjoni jew assistenza amministrattiva u/jew li hemm irregolaritajiet jew frodi skont dan il-Kapitolu, il-Parti kkonċernata tista' temporanjament tissospendi t-trattament preferenzjali rilevanti tal-prodott(i) kkonċernat(i) skont dan l-Artikolu u b'mod partikolari l-proċedura prevista fil-paragrafu 5.

3.  Għall-finijiet ta' dan l-Artikolu, nuqqas ta' kooperazzjoni jew assistenza amministrattiva jfisser, fost oħrajn:

4.  Għall-finijiet ta' dan l-Artikolu, sejba ta' irregolaritajiet jew frodi tista' tiġi determinata, fost oħrajn, fejn ikun hemm żieda rapida, mingħajr spjegazzjoni sodisfaċenti, fil-volum ta' importazzjonijiet ta' oġġetti li taqbeż il-livell tal-produzzjoni u l-kapaċità tal-esportazzjoni normali tal-Parti l-oħra, li tkun marbuta ma' informazzjoni oġġettiva dwar l-irregolaritajiet jew il-frodi.

5.  L-applikazzjoni ta' sospensjoni temporanja tkun soġġetta għall-kundizzjonijiet li ġejjin:

6.  Kull Parti tippubblika l-avviżi kollha lill-importaturi li jikkonċernaw kull notifika msemmija fil-paragrafu 5(a), kull deċiżjoni msemmija fil-paragrafu 5(b), u kull estensjoni jew terminazzjoni kif imsemmi fil-paragrafu 5(c), skont il-proċeduri nazzjonali tagħha.

Artikolu 156

Il-Ġestjoni tal-Iżbalji Amministrattivi

Fil-każ ta' żball min-naħa tal-awtoritajiet kompetenti fil-ġestjoni xierqa tas-sistema preferenzjali fl-esportazzjoni, u b'mod partikolari fl-applikazzjoni tad-dispożizzjonijiet tal-Protokoll II għal dan il-Ftehim dwar id-definizzjoni tal-prodotti li joriġinaw u l-metodi ta' kooperazzjoni amministrattiva, meta dak l-iżball iwassal għal konsegwenzi f'termini ta' dazji tal-importazzjoni, il-Parti li qed tiffaċċja tali konsegwenzi tista' titlob lill-Kumitat ta' Assoċjazzjoni fil-konfigurazzjoni tal-Kummerċ, kif stabbilit fl-Artikolu 438(4) ta' dan il-Ftehim biex jeżamina l-possibbiltà li jkunu adottati l-miżuri kollha xierqa sabiex jinsab rimedju għas-sitwazzjoni.

Artikolu 157

Il-Ftehimiet ma' Pajjiżi Oħrajn

1.  Dan il-Ftehim ma jipprekludix iż-żamma jew l-istabbiliment ta' unjonijiet doganali, żoni oħra ta' kummerċ ħieles jew arranġamenti għal kummerċ bejn il-fruntieri ħlief jekk dawn ikunu f'kunflitt mal-arranġamenti tal-kummerċ previsti f'dan il-Ftehim.

2.  Il-konsultazzjonijiet bejn il-Partijiet isiru fil-Kumitat ta' Assoċjazzjoni fil-konfigurazzjoni tal-Kummerċ, kif stabbilit fl-Artikolu 438(4) ta' dan il-Ftehim, dwar ftehimiet li jwaqqfu unjonijiet doganali, żoni oħra ta' kummerċ ħieles jew arranġamenti għal kummerċ bejn il-fruntieri u, fejn mitlub, dwar kwistjonijiet importanti oħra li huma relatati mal-politiki tal-kummerċ rispettivi tagħhom mal-pajjiżi terzi. B'mod partikolari, fil-każ li pajjiż terz isir membru tal-UE, it-tali konsultazzjonijiet isiru sabiex jiġi żgurat li qed jitqiesu l-interessi reċiproċi tal-Unjoni u tar-Repubblika tal-Moldova kif iddikjarati f'dan il-Ftehim.

KAPITOLU 2

Rimedji kummerċjali

Taqsima 1

Miżuri ta' salvagwardja globali

Artikolu 158

Dispożizzjonijiet ġenerali

1.  Il-Partijiet jikkonfermaw id-drittijiet u l-obbligi tagħhom skont l-Artikolu XIX tal-GATT tal-1994 u l-Ftehim dwar is-Salvagwardji li jinsab fl-Anness 1 A tal-Ftehim li jistabbilixxi l-Organizzazzjoni Dinjija tal-Kummerċ (“il-Ftehim tad-WTO”) (“il-Ftehim dwar is-Salvagwardji”) u l-Artikolu 5 tal-Ftehim dwar l-Agrikoltura, li jinsab fl-Anness 1 A tal-Ftehim tad-WTO (“il-Ftehim dwar l-Agrikoltura”).

2.  Ir-regoli preferenzjali tal-oriġini stabbiliti taħt il-Kapitolu 1 (it-Trattament Nazzjonali u l-Aċċess tas-Suq għall-Prodotti) tat-Titolu V (Il-Kummerċ u Kwistjonijiet relatati mal-Kummerċ) ta' dan il-Ftehim ma japplikawx għal din it-Taqsima.

3.  Id-dispożizzjonijiet ta' din it-Taqsima mhumiex soġġetti għall-Kapitolu 14 (Is-Soluzzjoni tat-Tilwim) tat-Titolu V (Il-Kummerċ u Kwistjonijiet relatati mal-Kummerċ) ta' dan il-Ftehim.

Artikolu 159

It-trasparenza

1.  Il-Parti li tagħti bidu għal investigazzjoni ta' salvagwardja tinnotifika lill-Parti l-oħra bit-tali bidu, sakemm din tal-aħħar ikollha interess ekonomiku sostanzjali.

2.  Minkejja l-Artikolu 158 ta' dan il-Ftehim, fuq talba tal-Parti l-oħra, il-Parti li tibda investigazzjoni ta' salvagwardja u li għandha l-intenzjoni li tapplika miżuri ta' salvagwardja tipprovdi immedjatment notifika ad hoc bil-miktub tal-informazzjoni pertinenti kollha li twassal għall-bidu tal-investigazzjoni ta' salvagwardja u l-impożizzjoni ta' miżuri ta' salvagwardja, inkluż fejn relevanti, informazzjoni dwar il-bidu ta' investigazzjoni ta' salvagwardja, dwar is-sejbiet proviżorji u dwar is-sejbiet finali tal-investigazzjonijiet kif ukoll toffri l-possibilità għal konsultazzjonijiet lill-Parti l-oħra.

3.  Għall-finijiet ta' dan l-Artikolu, Parti hija kkunsidrata li għandha interess ekonomiku sostanzjali meta tkun fost il-ħames l-akbar fornituri tal-prodott importat tul il-perjodu ta' tliet snin l-aktar riċenti, imkejjel f'termini ta' volum jew valur assolut.

Artikolu 160

L-Applikazzjoni tal-Miżuri

1.  Meta jkunu imposti miżuri ta' salvagwardja, il-Partijiet ifittxu li jimponuhom b'mod li l-inqas jaffettwa l-kummerċ bilaterali tagħhom.

2.  Għall-finijiet tal-paragrafu 1, jekk Parti tikkunsidra li r-rekwiżiti legali għall-impożizzjoni ta' miżuri definittivi ta' salvagwardja huma ssodisfati u jkollha l-intenzjoni li tapplika tali miżuri, dik il-Parti tinnotifika lill-Parti l-oħra u tagħtiha l-possibilita li twettaq konsultazzjonijiet bilaterali. Jekk ma tintlaħaqx l-ebda soluzzjoni sodisfaċenti fi żmien 30 ġurnata min-notifika, il-Parti li timporta tista' tieħu l-miżuri xierqa biex tirrimedja l-problema.

Taqsima 2

L-Antidumping u l-miżuri kompensatorji

Artikolu 161

Dispożizzjonijiet ġenerali

1.  Il-Partijiet jikkonfermaw id-drittijiet u l-obbligi tagħhom skont l-Artikolu VI tal-GATT tal-1994, il-Ftehim dwar l-Implimentazzjoni tal-Artikolu VI tal-GATT tal-1994, li jinsab fl-Anness 1 A tal-Ftehim tad-WTO (“il-Ftehim dwar l-Antidumping”) u l-Ftehim dwar is-Sussidji u l-Miżuri Kumpensatorji, li jinsab fl-Anness 1 A tal-Ftehim tad-WTO (“il-Ftehim dwar is-SCM”).

2.  Ir-regoli preferenzjali tal-oriġini stabbiliti taħt il-Kapitolu 1 (it-Trattament Nazzjonali u l-Aċċess tas-Suq għall-Prodotti) tat-Titolu V (Il-Kummerċ u Kwistjonijiet relatati mal-Kummerċ) ta' dan il-Ftehim ma japplikawx għal din it-Taqsima.

3.  Id-dispożizzjonijiet ta' din it-Taqsima mhumiex soġġetti għall-Kapitolu 14 (Is-Soluzzjoni tat-Tilwim) tat-Titolu V (Il-Kummerċ u Kwistjonijiet relatati mal-Kummerċ) ta' dan il-Ftehim.

Artikolu 162

It-trasparenza

1.  Il-Partijiet jaqblu li miżuri tal-antidumping u kumpensatorji għandhom jintużaw b'konformità sħiħa mar-rekwiżiti tal-Ftehim dwar l-Antidumping u l-Ftehim dwar is-SCM rispettivament u jkunu bbażati fuq sistema ġusta u trasparenti.

2.  Il-Partijiet jiżguraw, immedjatament wara l-impożizzjoni ta' miżuri provviżorji u qabel issir id-determinazzjoni finali, l-iżvelar sħiħ u sinifikanti tal-fatti u l-konsiderazzjonijiet essenzjali kollha li jiffurmaw il-bażi għad-deċiżjoni li jiġu applikati l-miżuri, bla ħsara għall-Artikolu 6(5) tal-Ftehim dwar l-Antidumping u l-Artikolu 12(4) tal-Ftehim dwar is-SCM. L-iżvelar għandu jsir bil-miktub u jippermetti lill-partijiet interessati żmien suffiċjenti sabiex jagħmlu l-kummenti tagħhom.

3.  Sakemm dan ma jittardjax bla bżonn l-andament tal-investigazzjoni, kull parti interessata tingħata l-opportunità ta' smigħ sabiex tesprimi l-opinjonijiet tagħha waqt l-investigazzjonijiet dwar l-antidumping jew l-antisussidji.

Artikolu 163

Il-Konsiderazzjoni tal-Interess Pubbliku

Il-miżuri ta' antidumping u kompensatorji ma jistgħux ikunu applikati minn Parti meta, abbażi tal-informazzjoni disponibbli matul l-investigazzjoni, jistgħa jkun konkluż b'mod ċar li mhux fl-interess pubbliku li jkunu applikati tali miżuri. Id-determinazzjoni tal-interess pubbliku tkun ibbażata fuq apprezzament tal-interessi varji kollha globali, inkluż l-interessi tal-industrija domestika, tal-utenti, tal-konsumaturi u tal-importaturi sakemm huma jkunu pprovdew informazzjoni relevanti lill-awtoritajiet investigattivi.

Artikolu 164

Ir-Regola tad-Dażju Inferjuri

Jekk Parti tiddeċiedi li timponi dazju proviżorju jew definittiv antidumping jew kumpensatorju, l-ammont ta' dan id-dazju ma jaqbiżx il-marġni ta' dumping jew l-ammont totali ta' sussidji kumpensatorji, iżda għandu jkun inqas mill-marġni tad-dumping jew l-ammont totali tas-sussidji kumpensatorji jekk tali dazju ikun biżżejjed sabiex ineħħi d-dannu għall-industrija domestika.

Taqsima 3

Il-Miżuri ta' salvagwardja bilaterali

Artikolu 165

L-Applikazzjoni ta' Miżura ta' Salvagwardja Bilaterali

1.  Jekk, b'riżultat tat-tnaqqis jew it-tneħħija ta' dazju doganali skont dan il-Ftehim, l-oġġetti li joriġinaw minn Parti jkunu qegħdin jiġu impurtati fit-territorju tal-Parti l-oħra f'tali kwantitajiet miżjuda, f'termini assoluti jew relattivi mal-produzzjoni domestika, u b'kundizzjonijiet li jikkawżaw jew li jheddu li jikkawżaw dannu serju lill-industrija domestika li tipproduċi oġġetti simili jew direttament kompetituri, il-Parti importatriċi tista' tadotta l-miżuri previsti fil-paragrafu 2 b'mod konformi mal-kundizzjonijiet u l-proċeduri stipulati f'din it-Taqsima.

2.  Il-Parti importatriċi tista' tieħu miżura ta' salvagwardja bilaterali li:

Artikolu 166

Kundizzjonijiet u Limitazzjonijiet

1.  Parti għandha tinnotifika lill-Parti l-oħra bil-miktub dwar il-ftuħ ta' investigazzjoni kif deskritt fil-paragrafu 2 u tikkonsulta mal-Parti l-oħra sa fejn ikun prattiku qabel ma tapplika miżura ta' salvagwardja bilaterali, bil-għan li tirrevedi l-informazzjoni li toħroġ mill-investigazzjoni u tiskambja opinjonijiet dwar il-miżura.

2.  Parti tapplika miżura ta' salvagwardja bilaterali biss wara investigazzjoni mill-awtoritajiet kompetenti tagħha skont l-Artikoli 3 u 4.2(c) tal-Ftehim dwar is-Salvagwardji. Għal dak l-għan, l-Artikoli 3 u 4.2(c) tal-Ftehim dwar is-Salvagwardji huma inkorporati f'dan il-Ftehim u magħmula parti minnu, mutatis mutandis.

3.  Meta titwettaq l-investigazzjoni deskritta fil-paragrafu 2 ta' dan l-Artikolu, il-Parti tikkonforma mar-rekwiżiti tal-Artikolu 4.2(a) tal-Ftehim dwar is-Salvagwardji. Għal dak l-għan, l-Artikolu 4.2(a) tal-Ftehim dwar is-Salvagwardji huwa inkorporat f'dan il-Ftehim u magħmula parti minnu, mutatis mutandis.

4.  Kull Parti tiżgura li l-awtoritajiet kompetenti tagħha jtemmu kull investigazzjoni deskritta fil-paragrafu 2 fi żmien sena mid-data tal-bidu tagħha.

5.  L-ebda Parti ma tista' tapplika miżura ta' salvagwardja bilaterali:

6.  Meta Parti ttemm miżura ta' salvagwardja bilaterali, ir-rata tad-dazju doganali tkun ir-rata li, skont l-Iskeda tagħha inkluża fl-Anness XV għal dan il-Ftehim, kienet tkun fis-seħħ li ma kienx għall-miżura.

Artikolu 167

Il-Miżuri Provviżorji

F'ċirkustanzi kritiċi fejn id-dewmien jista' jikkawża dannu li jkun diffiċli jissewwa, Parti tista' tapplika miżura ta' salvagwardja bilaterali fuq bażi provviżorja skont determinazzjoni preliminari li teżisti evidenza ċara li l-importazzjonijiet ta' oġġett li joriġina mill-Parti l-oħra żdiedu b'riżultat tat-tnaqqis jew it-tneħħija ta' dazju doganali skont dan il-Ftehim, u dawn l-importazzjonijiet jikkawżaw dannu serju, jew theddida ta' dannu serju, għall-industrija domestika. Il-perjodu ta' kull miżura provviżorja ma għandux jaqbeż il-200 jum, li matulhom il-Parti tikkonforma mar-rekwiżiti tal-Artikoli 166(2) u 166(3) ta' dan il-Ftehim. Il-Parti tħallas lura minnufih kull dazju imħallas li jkun aktar mid-dazju doganali stabbilit fl-Anness XV għal dan il-Ftehim jekk l-investigazzjoni deskritta fl-Artikolu 166(2) ta' dan il-Ftehim ma tirriżultax f'konklużjoni li r-rekwiżiti tal-Artikolu 165 ta' dan il-Ftehim ikunu ġew issodisfati. Il-perjodu ta' kull miżura provviżorja jingħadd bħala parti mill-perjodu preskritt fl-Artikolu 166(5)(b) ta' dan il-Ftehim.

Artikolu 168

Il-Kumpens

1.  Parti li tapplika miżura ta' salvagwardja bilaterali tikkonsulta mal-Parti l-oħra sabiex jiftiehmu reċiprokament dwar kumpens xieraq għal-liberalizzazzjoni tal-kummerċ fil-forma ta' konċessjonijiet li jkollhom effetti kummerċjali sostanzjalment ekwivalenti jew ekwivalenti għall-valur tad-dazji addizzjonali li jkunu mistennijin li jirriżultaw mill-miżura ta' salvagwardja. Il-Parti tipprovdi opportunità għal tali konsultazzjonijiet sa mhux aktar tard minn 30 jum wara l-applikazzjoni tal-miżura ta' salvagwardja bilaterali.

2.  Jekk il-konsultazzjonijiet skont il-paragrafu 1 ma jwasslux għal ftehim dwar kumpens għal-liberalizzazzjoni tal-kummerċ fi żmien 30 jum wara li jibdew il-konsultazzjonijiet, il-Parti li l-prodotti tagħha jkunu soġġetti għall-miżura ta' salvagwardja tista' tissospendi l-applikazzjoni ta' konċessjonijiet sostanzjalment ekwivalenti lill-Parti li tkun qiegħda tapplika l-miżura ta' salvagwardja.

3.  Id-dritt tas-sospensjoni li saret referenza għalih fil-paragrafu 2 ma għandux jiġi eżerċitat għall-ewwel 24 xahar li matulhom tkun fis-seħħ miżura ta' salvagwardja bilaterali, bil-kundizzjoni li l-miżura ta' salvagwardja tkun tikkonforma mad-dispożizzjonijiet ta' dan il-Ftehim.

Artikolu 169

Definizzjonijiet

Għall-finijiet ta' din it-Taqsima:

KAPITOLU 3

L-ostakoli tekniċi għall-kummerċ, l-istandardizzazzjoni, il-metroloġija, l-akkreditazzjoni u l-valutazzjoni tal-konformità

Artikolu 170

Il-Kamp ta' Applikazzjoni u d-Definizzjonijiet

1.  Dan il-Kapitolu japplika għall-preparazzjoni, l-adozzjoni u l-applikazzjoni tar-regolamenti tekniċi, l-istandards, u l-proċeduri ta' valutazzjoni ta' konformità kif definiti fil-Ftehim dwar Ostakli Tekniċi għall-Kummerċ, fl-Anness 1 A għall-Ftehim tad-WTO (“il-Ftehim TBT”), li jistgħu jaffettwaw l-kummerċ tal-oġġetti bejn il-Partijiet.

2.  Minkejja l-pargrafu 1 ta' dan l-Artikolu, dan il-Kapitolu ma japplikax għall-miżuri sanitarji u fitosanitarji kif definiti fl-Anness A għall-Ftehim dwar l-Applikazzjoni ta' Miżuri Sanitarji u Fitosanitarji, fl-Anness 1 A għall-Ftehim tad-WTO (“il-Ftehim SPS”), u lanqas għall-ispeċifikazzjonijiet preparati mill-awtoritajiet pubbliċi għar-rekwiżiti proprji ta' produzzjoni jew konsum.

3.  Għall-finijiet ta' dan il-Kapitolu, japplikaw id-definizzjonijiet tal-Anness 1 għall-Ftehim dwar it-TBT.

Artikolu 171

L-Affermazzjoni tal-Ftehim dwar it-TBT

Il-partijiet jaffermaw id-drittijiet u l-obbligi eżistenti tagħhom fir-rigward ta' xulxin skont il-Ftehim TBT, li huwa b'dan inkorporat f'dan il-Ftehim u magħmul parti minnu.

Artikolu 172

Il-Kooperazzjoni Teknika

1.  Il-Partijiet isaħħu l-kooperazzjoni tagħhom fil-qasam tar-regolamenti tekniċi, l-istandards, il-metroloġija, is-sorveljanza tas-suq, l-akkreditazzjoni u l-proċeduri għall-valutazzjoni tal-konformità bl-għan li jżiedu l-fehim reċiproku tas-sistemi rispettivi tagħhom u jiffaċilitaw l-aċċess għas-swieq rispettivi tagħhom. Għal dak l-għan, huma jistgħu jistabbilixxu djalogi regolatorji kemm fil-livelli orizzontali kif ukoll f'dawk settorjali.

2.  Fil-kooperazzjoni tagħhom, il-Partijiet ifittxu li jidentifikaw, jiżviluppaw u jippromwovu inizjattivi li jiffaċilitaw il-kummerċ li jistgħu jinkludu, iżda mhumiex limitati għal:

Artikolu 173

L-Approssimazzjoni tar-Regolamenti Tekniċi, l-Istandards u l-Valutazzjoni tal-Konformità

1.  Ir-Repubblika tal-Moldova tieħu l-miżuri meħtieġa sabiex gradwalment issir konformi mar-regolamenti tekniċi, l-istandards, il-metroloġija, l-akkreditazzjoni, il-valutazzjoni tal-konformità, is-sistemi li jikkorrispondu u s-sistema ta' sorveljanza tas-suq tal-Unjoni, u timpenja ruħha li ssegwi l-prinċipji u l-prattika stabbiliti fl-acquis rilevanti tal-Unjoni.

2.  Bl-għan li jintlaħqu l-objettivi stabbiliti fil-paragrafu 1, ir-Repubblika tal-Moldova:

3.  Ir-Repubblika tal-Moldova toqgħod lura milli temenda l-leġiżlazzjoni orizzontali u settorjali tagħha, ħlief għall-allinjament tat-tali leġiżlazzjoni progressivament mal-acquis tal-Unjoni korrispondenti u biex jinżamm dan l-allinjament, u tinnotifika lill-Unjoni bil-bidliet għa l-leġiżlazzjoni domestika tagħha.

4.  Ir-Repubblika tal-Moldova tiżgura l-parteċipazzjoni tal-korpi nazzjonali rilevanti tagħha f'organizzazzjonijiet Ewropej u Internazzjonali għall-istandardizzazzjoni, il-metroloġija legali u fundamentali, u l-valutazzjoni tal-konformità, inkluż l-akkreditazzjoni, skont l-oqsma rispettivi ta' attività ta' dawk il-korpi u l-istatus tas-sħubija disponibbli għalihom.

5.  Bil-ħsieb li tiġi integata s-sistema ta' standardizzazzjoni tagħha, ir-Repubblika tal-Moldova:

6.  Wara d-dħul fis-seħħ ta' dan il-Ftehim, ir-Repubblika tal-Moldova tipprovdi lill-Unjoni rapporti dwar il-miżuri meħuda skont l-Anness XVI għal dan il-Ftehim darba fis-sena. Meta l-azzjonijiet elenkati fl-Anness XVI għal dan il-Ftehim ma jkunux implimentati fiż-żmien stipulat fih, ir-Repubblika tal-Moldova tindika skeda ġdida għat-tlestija ta' tali azzjonijiet. L-Anness XVI għal dan il-Ftehim jista' jiġi adattat mill-Partijiet.

Artikolu 174

Ftehim dwar il-Valutazzjoni tal-Konformità u l-Aċċettazzjoni tal-Prodotti Industrijali (ACAA)

1.  Il-Partijiet fl-aħħar mill-aħħar jaqblu li jżidu Ftehim dwar il-Valutazzjoni tal-Konformità u l-Aċċettazzjoni ta' Prodotti Industrijali (ACAA) bħala Protokoll għal dan il-Ftehim, li jkopri setturi mil-lista fl-Anness XVI għal dan il-Ftehim li huma meqjusa allinjati wara li jkunu ġew miftiehma, wara verifika mill-Unjoni, li leġiżlazzjoni orizzontali u settorjali rilevanti, l-istituzzjonijiet u l-istandards tar-Repubblika tal-Moldova ġew allinjati bis-sħiħ ma' dawk tal-Unjoni. Huwa maħsub li fl-aħħar mill-aħħar jiġi estiż l-ACAA biex ikopri s-setturi kollha elenkati fl-Anness XVI għal dan il-Ftehim.

2.  L-ACCA se jipprevedi li l-kummerċ bejn il-Partijiet ta' prodotti fis-setturi koperti minnu jseħħ taħt l-istess kundizzjonijiet bħal dawk applikati għall-kummerċ ta' tali prodotti bejn l-Istati Membri.

Artikolu 175

L-Immarkar u t-Tikkettar

1.  Bla ħsara għall-Artikolu 173 u l-Artikolu 174 ta' dan il-Ftehim u fir-rigward tar-regolamenti tekniċi relatati mar-rekwiżiti tat-tikkettar u l-immarkar, il-Partijiet jaffermaw mill-ġdid il-prinċipji tal-Kapitolu 2.2 tal-Ftehim TBT li tali rekwiżiti mhumiex preparati, adottati jew applikati bil-ħsieb li joħolqu ostakoli mhux neċessarji għall-kummerċ internazzjonali, jew li jkollhom tali effett. Għal dak l-għan, tali rekwiżiti ta' tikkettar u mmarkar ma jkunux aktar ta' restrizzjoni ta' kummerċ milli hu meħtieġ biex jintlaħaq objettiv leġittimu, filwaqt li jitqiesu r-riskji li jinħolqu jekk dan ma jseħħx.

2.  Fir-rigward tal-immarkar jew t-tikkettar obbligatorju b'mod partikolari, il-Partijiet jaqblu li:

KAPITOLU 4

Il-miżuri sanitarji u fitosanitarji

Artikolu 176

Objettiv

1.  L-objettiv ta' dan il-Kapitolu huwa li jiffaċilita l-kummerċ fil-prodotti bażiċi koperti mill-miżuri sanitarji jew fitosanitarji (miżuri SPS) bejn il-Partijiet, filwaqt li jkunu salvagwardati l-ħajja jew is-saħħa tal-bnedmin, tal-animmali u tal-pjanti, billi:

2.  Dan il-Kapitolu għandu l-għan li jilħaq fehim komuni bejn il-Partijiet dwar l-istandards tal-benesseri tal-annimali.

Artikolu 177

L-Obbligi Multilaterali

Il-Partijiet jaffermaw mill-ġdid id-drittijiet u l-obbligi tagħhom skont il-Ftehimiet tad-WTO, u b'mod partikolari l-Ftehim SPS.

Artikolu 178

Il-Kamp ta' Applikazzjoni

Dan il-Kapitolu japplika għall-miżuri sanitarji u fitosanitarji kollha ta' Parti li jistgħu, direttament jew indirettament, jaffettwaw il-kummerċ bejn il-Partijiet, inkluż il-miżuri kollha elenkati fl-Anness XVII għal dan il-Ftehim.

Artikolu 179

Definizzjonijiet

Għall-finijiet ta' dan il-Kapitolu japplikaw id-definizzjonijiet li ġejjin:

Artikolu 180

L-Awtoritajiet Kompetenti

Il-Partijiet jinformaw lil xulxin dwar l-istruttura, l-organizzazzjoni u l-kondiviżjoni tal-kompetenzi tal-awtoritajiet kompetenti tagħhom matul l-ewwel laqgħa tas-Sottokumitat Sanitarju u Fitosanitarju (“Sotto-kumitat tal-SPS”) imsemmi fl-Artikolu 191 ta' dan il-Ftehim. Il-Partijiet jinfurmaw lil xulxin dwar kull tibdil fl-istruttura, l-organizzazzjoni u t-tqassim tal-kompetenzi, inkluż dwar il-punti ta' kuntatt, li jikkonċernaw tali awtoritajiet kompetenti.

Artikolu 181

L-Approssimazzjoni Gradwali

1.  Ir-Repubblika tal-Moldova tapprossima b'mod gradwali l-liġi tagħha sanitarja u fitosanitarja u dik dwar il-benessri tal-annimali ma' dik tal-Unjoni kif stipulat fl-Anness XXIV għal dan il-Ftehim.

2.  Il-Partijiet jikkooperaw dwar l-approssimazzjoni gradwali u l-bini ta' kapaċità-.

3.  Is-Sottokumitat tal-SPS jimmonitorja b'mod regolari l-implimentazzjoni tal-proċess ta' approssimazzjoni stipulat fl-Anness XXIV għal dan il-Ftehim sabiex jipprovdi rakkomandazzjonijiet neċessarji dwar l-approssimazzjoni.

4.  Mhux aktar tard minn tliet xhur wara d-dħul fis-seħħ ta' dan il-Ftehim, ir-Repubblika tal-Moldova tissottometti lista tal-miżuri sanitarji u fitosanitarji tal-UE, dwar il-benessri tal-annimali u miżuri leġiżlattivi oħrajn li r-Repubblika tal-Moldova se tqarreb. Il-lista tkun maqsuma f'oqsma ta' prijorità li jirrigwardaw il-miżuri, definiti fl-Anness XVII għal dan il-Ftehim, li jispeċifikaw il-komodità jew il-grupp ta' komoditajiet koperti b'dawn il-miżuri approssimati. Dik il-lista ta' approssimazzjoni sservi bħala dokument ta' referenza għall-implimentazzjoni ta' dan il-Kapitolu.

5.  Il-lista ta' approssimazzjoni u l-prinċipji għall-evalwazzjoni tal-progress fil-proċess ta' approssimazzjoni se jiżdiedu mal-Anness XXIV għal dan il-Ftehim u se jkunu bbażati fuq ir-riżorsi tekniċi u finanzjarji tar-Repubblika tal-Moldova.

Artikolu 182

Ir-rikonoxximet għal raġunijiet ta' kummerċ tal-istatus tas-saħħa tal-annimali u tal-pesti u tal-kundizzjonijiet reġjunali

Ir-rikonoxximent tal-istatus tal-mard tal-annimali, infezzjonijiet fl-annimali jew pesti

1.  Fir-rigward tal-mard tal-annimali u l-infezzjonijiet fl-annimali (inkluż żoonożi), japplika dan li ġej:

2.  Fir-rigward tal-pesti, japplika dan li ġej:

Ir-rikonoxximent tar-reġjonalizzazzjoni/tqassim f'żoni, żoni ħielsa mill-pesti (Pest Free Areas, PFAs) u żoni protetti (Protected Zones, PZs)

3.  Il-Partijiet jirrikonoxxu l-kunċett tar-reġjonalizzazzjoni u PFAs, kif speċifikat fil-Konvenzjoni Internazzjonali għall-Protezzjoni ta' Pjanti (IPPC) tal-1997 u l-Istandards Internazzjonali għall-Miżuri Fitosanitarji (ISPMs) tal-Organizzazzjoni tal-Ikel u l-Agrikoltura tan-Nazzjonijiet Uniti (FAO), u taż-żoni protetti, kif definit fid-Direttiva tal-Kunsill 2000/29/KE tat-8 ta' Mejju 2000 dwar il-miżuri protettivi kontra l-introduzzjoni ġewwa l-Komunità ta' organiżmi ta' ħsara għall-pjanti jew għall-prodotti tal-pjanti u kontra t-tixrid tagħhom ġewwa l-Komunità, li huma jaqblu li japplikaw għall-kummerċ bejniethom.

4.  Il-Partijiet jaqblu li d-deċiżjonijiet ta' reġjunalizzazzjoni għall-mard tal-annimali u tal-ħut elenkati fl-Anness XVIII-A għal dan il-Ftehim u għall-pesti elenkati fl-Anness XVIII-B għal dan il-Ftehim jittieħdu skont id-dispożizzjonijiet tal-Anness XIX il-Parti A u B għal dan il-Ftehim.

5.  Fir-rigward ta' mard tal-annimali u skont id-dispożizzjonijiet tal-Artikolu 184 ta' dan il-Ftehim, il-Parti li tesporta li tfittex rikonoxximent tad-deċiżjonijiet ta' reġjunalizzazzjoni tagħha mill-Parti li timporta tavża bil-miżuri tagħha bi spjegazzjonijiet kompluti u d-dejta ta' sostenn għad-determinazzjonijiet u d-deċiżjonijiet tagħha. Mingħajr preġudizzju għall-Artikolu 185 ta' dan il-Ftehim, u sakemm il-Parti importatriċi ma tqajjimx oġġezzjoni espliċita u titlob informazzjoni addizzjonali, konsultazzjonijiet u/jew verifika fi żmien 15-il ġurnata wara l-irċevuta tan-notifika, id-deċiżjoni ta' reġjunalizzazzjoni notifikata b'dan il-mod tkun meqjusa aċċettata.

Il-konsultazzjonijiet imsemmija fl-ewwel subparagrafu ta' dan il-paragrafu jsiru skont l-Artikolu 185(3) ta' dan il-Ftehim. Il-Parti li timporta tivvaluta l-informazzjoni addizjonali fi żmien 15-il ġurnata wara l-irċevuta tal-informazzjoni addizzjonali. Il-verifika msemmija fl-ewwel subparagrafu ta' dan il-paragrafu titwettaq skont l-Artikolu 188 ta' dan il-Ftehim fi żmien 25 jum ta' xogħol wara l-irċevuta tat-talba ta' verifika.

6.  Fir-rigward ta' pesti, kull Parti tiżgura li l-kummerċ fil-pjanti, prodotti tal-pjanti u oġġetti oħra, kif xieraq, tqis l-istatus tal-pesti f'żona rikonoxxuta bħala protetta jew PFA mill-Parti l-oħra. Parti li tfittex li tikseb rikonoxximent tal-PFA tagħha mill-Parti l-oħra tavża bil-miżuri tagħha u, meta mitluba, tipprovdi spjegazzjonijiet kompluti u dejta ta' sostenn għall-istabbiliment u ż-żamma, kif gwidata mill-FAO jew IPPC, inklużi l-ISPMs. Mingħajr preġudizzju għall-Artikolu 190 ta' dan il-Ftehim, u sakemm Parti ma tqajjimx oġġezzjoni espliċita u titlob informazzjoni addizzjonali, konsultazzjonijiet u/jew verifika fi żmien tliet xhur wara n-notifika, id-deċiżjoni ta' reġjunalizzazzjoni għal PFA notifikata b'dan il-mod tkun meqjusa aċċettata.

Il-konsultazzjonijiet imsemmija fl-ewwel subparagrafu ta' dan il-paragrafu jsiru skont l-Artikolu 185(3) ta' dan il-Ftehim. Il-Parti importatriċi tivvaluta l-informazzjoni addizjonali fi żmien tliet xhur wara l-irċevuta tal-informazzjoni addizzjonali. Il-verifika msemmija fl-ewwel subparagrafu ta' dan il-paragrafu titwettaq skont l-Artikolu 188 ta' dan il-Ftehim fi żmien 12-il xahar wara l-irċevuta tat-talba ta' verifika, filwaqt li titqies il-bijoloġija tal-pesti u l-għalla kkonċernati.

7.  Wara l-finalizzazzjoni tal-proċeduri msemmija fil-paragrafi 4 sa 6 ta' dan l-Artikolu, u mingħajr preġudizzju għall-Artikolu 190 ta' dan il-Ftehim, mingħajr dewmien żejjed, kull Parti tieħu l-miżuri leġiżlattivi u amministrativi biex jippermettu l-kummerċ fuq dik il-bażi.

Kompartimentalizzazzjoni

8.  Il-Partijiet jimpenjaw ruħhom li jwettqu diskussjonijiet oħra bl-għan li jimplimentaw il-prinċipju ta' kompartimentalizzazzjoni.

Artikolu 183

Ir-Rikonoxximent tal-Ekwivalenza

1.  Ekwivalenza tista' tkun rikonoxxuta fir-rigward ta':

2.  Fir-rigward tad-determinazzjoni tal-ekwivalenza, il-Partijiet isegwu l-proċess stabbilit fil-paragrafu 3. Dak il-proċess jinkludi dimostrazzjoni oġġettiva tal-ekwivalenza mill-Parti esportatriċi u valutazzjoni oġġettiva tat-talba mill-Parti importatriċi. Dik il-valutazzjoni tista' tinkludi spezzjonijiet jew verifiki.

3.  Fuq talba tal-Parti esportatriċi dwar ir-rikonoxximent tal-ekwivalenza, kif stipulat fil-paragrafu 1 ta' dan l-Artikolu, mingħajr dewmien u mhux aktar tard minn tliet xhur mill-irċevuta ta' tali talba mill-Parti importatriċi, il-Partijiet jibdew il-proċess ta' konsultazzjoni li jinkludi l-passi stabbiliti fl-Anness XXI għal dan il-Ftehim. Fil-każ li jsiru talbiet multipli mill-Parti esportatriċi, il-Partijiet, fuq talba tal-Parti importatriċi, fi ħdan is-Sottokumitat imsemmi fl-Artikolu 191 ta' dan il-Ftehim jaqblu fuq skeda li matulha huma jagħtu bidu u jwettqu l-proċess imsemmi f'dan il-paragrafu.

4.  Ir-Repubblika tal-Moldova tinnotifika l-Unjoni hekk kif l-approssimazzjoni tinkseb bħala riżultat tas-sorveljanza prevista fl-Artikolu 181(3) ta' dan il-Ftehim. Dik in-notifika tkun ikkunsidrata bħala talba tar-Repubblika tal-Moldova biex jinbeda l-proċess għar-rikonoxximent tal-ekwivalenza tal-miżuri kkonċernati, kif stabbilit fil-paragrafu 3 ta' dan l-Artikolu.

5.  Sakemm ma jkunx miftiehem mod ieħor, il-Parti importatriċi tiffinalizza l-proċess għar-rikonoxximent tal-ekwivalenza msemmi fil-paragrafu 3 ta' dan l-Artikolu fi żmien 12-il xahar minn meta tkun irċeviet it-talba tal-Parti esportatriċi, inkluż dossier li juri l-ekwivalenza. Dak il-limitu ta' żmien jista' jiġi estiż fir-rigward tal-uċuħ staġjonali meta jkun ġustifikabbli li tiġi mdewma l-valutazzjoni li tippermetti l-verifika matul perjodu xieraq tat-tkabbir ta' wiċċ tar-raba'.

6.  Il-Parti importatriċi tiddetermina ekwivalenza fir-rigward ta' pjanti, prodotti tal-pjanti u oġġetti oħra skont l-ISPMs rilevanti.

7.  Il-Parti importatriċi tista' tirtira jew tissospendi ekwivalenza abbażi ta' kwalunkwe emenda minn wieħed mill-Partijiet ta' miżuri li jaffetwaw l-ekwivalenza, sakemm il-proċedeura li ġejja tkun segwita:

8.  Ir-rikonoxximent, is-sospensjoni jew l-irtirar tal-ekwivalenza huwa biss responsabbiltà tal-Parti importatriċi li taġixxi skont il-qafas amministrattiv u leġiżlattiv. Dik il-Parti tipprovdi lill-Parti esportatriċi, bil-miktub, spjegazzjoni sħiħa u d-dejta ta' sostenn użati għad-determinazzjonijiet u d-deċiżjonijiet koperti b'dan l-Artikolu. Fil-każ ta' nuqqas ta' -rikonoxximent, sospensjoni jew irtirar ta' ekwivalenza, il-Parti importatriċi tindika lill-Parti esportatriċi l-kundizzjonijiet meħtieġa li abbażi tagħhom il-proċess imsemmi fil-paragrafu 3 jista' jinbeda mill-ġdid.

9.  Mingħajr ħsara għall-Artikolu 190 ta' dan il-Ftehim, il-Parti li timporta tista'tirtira jew tissospendi ekwivalenza qabel ma l-miżuri ġodda proposti minn kwalunkwe Parti jidħlu fis-seħħ.

10.  Fil-każ li ekwivalenza tkun rikonoxxuta formalment mill-Parti importatriċi, abbażi tal-proċess ta' konsultazzjoni kif stipulat fl-Anness XXI għal dan il-Ftehim, is-Sottokumitat tal-SPS, f'konformità mal-proċedura stabbilita fl-Artikolu 191(5) ta' dan il-Ftehim, japprova r-rikonoxximent tal-ekwivalenza fil-kummerċ bejn il-Partijiet. Dik id-deċiżjoni ta' approvazzjoni tista' wkoll tipprovdi għat-tnaqqis tal-kontrolli fiżiċi fuq il-fruntieri, is-simplifikazzjoni taċ-ċertifikati u l-elenkar minn qabel ta' proċeduri għall-istabbilimenti, kif xieraq.

L-istatus ta' ekwivalenza jkun elenkat fl-Anness XXV għal dan il-Ftehim.

Artikolu 184

It-Trasparenza u l-Iskambju ta' Informazzjoni

1.  Mingħajr preġudizzju għall-Artikolu 185 ta' dan il-Ftehim, il-Partijiet jikkooperaw sabiex itejbu l-fehim reċiproku tal-istruttura u l-mekkaniżmi ta' kontroll uffiċjali tal-Parti l-oħra li għandhom il-kompitu li japplikaw il-miżuri elenkati fl-Anness XVII għal dan il-Ftehim u biex titjieb l-effettività ta' tali struttura u mekkaniżmu. Dak jista' jinkiseb, fost l-oħrajn, permezz ta' rapporti ta' awditi internazzjonali meta jiġu ppubblikati mill-Partijiet. Il-Partijiet jistgħu jiskambjaw informazzjoni dwar ir-riżultati ta' dawn l-awditi jew informazzjoni oħra, kif xieraq.

2.  Fil-qafas tal-approssimazzjoni tal-leġiżlazzjoni kif imsemmi fl-Artikolu 181 ta' dan il-Ftehim jew tar-rikonoxximent tal-ekwivalenza kif imsemmi fl-Artikolu 183 ta' dan il-Ftehim, il-Partijiet iżommu lil xulxin infurmati dwar il-bidliet leġiżlattivi jew proċedurali adottati fl-oqsma kkonċernati.

3.  F'dak il-kuntest, l-Unjoni tinforma lir-Repubblika tal-Moldova ħafna qabel il-bidliet fil-leġiżlazzjoni tal-Unjoni li jippermettu lir-Repubblika tal-Moldova tqis il-modifikazzjoni tal-leġiżlazzjoni tagħha kif xieraq.

Il-livell neċessarju ta' kooperazzjoni għandu jintlaħaq sabiex tkun iffaċilitata t-trażmissjoni tad-dokumenti leġiżlattivi fuq talba ta' waħda mill-Partijiet.

Għal dak l-għan, kull Parti tinnotifika mingħajr dewmien lill-Parti l-oħra bil-punti ta' kuntatt tagħha, inkluż kwalunkwe bidla f'dawk il-punti ta' kuntatt.

Artikolu 185

In-Notifika, il-Konsultazzjoni u l-Faċilitazzjoni tal-Komunikazzjoni

1.  Kull Parti tinnotifika bil-miktub lill-Parti l-oħra fi żmien jumejn ta' xogħol, bi kwalunkwe riskju serju jew sinifikanti għas-saħħa tan-nies, l-annimali jew il-pjanti, inkluż emerġenzi jew sitwazzjonijiet ta' kontroll alimentari fejn hemm risku identifikat b'mod ċar ta' effetti serji fuq is-saħħa assoċjati mal-konsum ta' prodotti mill-annimali jew mill-pjanti, partikolarment:

2.  Notifiki jintbagħtu lill-punti ta' kuntatt imsemmija fl-Artikolu 184(3) ta' dan il-Ftehim.

Notifika bil-miktub tfisser notifika bil-posta, bil-faks jew bil-posta elettronika. Notifiki jintbagħtu biss bejn il-Punti ta' kuntatt imsemmija fl-Artikolu 184(3) ta' dan il-Ftehim.

3.  Fejn Parti jkollha tħassib serju fir-rigward ta' riskju għas-saħħa tal-bnedmin, l-annimali jew il-pjanti, iseħħu konsultazzjonijiet mill-aktar fis possibbli dwar is-sitwazzjoni fuq it-talba ta' dik il-Parti, u f'kull każ, fi żmien 15-il jum ta' xogħol minn meta tkun saret dik it-talba. F'tali sitwazzjonijiet, kull Parti tagħmel ħilitha biex tipprovdi l-informazzjoni kollha meħtieġa biex tevita l-interruzzjoni tal-kummerċ, u biex tasal għal soluzzjoni aċċettabbli għat-tnejn li tkun konsistenti mal-protezzjoni tas-saħħa tal-bnedmin, l-annimali jew il-pjanti.

4.  Fuq talba ta' Parti, konsultazzjonijiet rigward il-benessri tal-annimali jsiru malajr kemm jista' jkun u fi kwalunkwe każ fi żmien 20 jum ta' xogħol mid-data tan-notifika. F'tali sitwazzjonijiet, kull Parti tara li tipprovdi l-informazzjoni kollha mitluba.

5.  Fuq talba ta' Parti, isiru konsultazzjonijiet kif imsemmija fil-paragrafi 3 u 4 ta' dan l-Artikolu permezz ta' konferenza bil-vidjo jew awdjo. Il-Parti rikjedenti tiżgura l-preparazzjoni tal-minuti tal-konsultazzjoni, li jkunu formalment approvati mill-Partijiet. Għall-finijiet ta' dik l-approvazzjoni, id-dispożizzjonijiet tal-Artikolu 184(3) ta' dan il-Ftehim japplikaw.

6.  Ir-Repubblika tal-Moldova se tiżviluppa u timplimenta Sistema Nazzjonali ta' Twissija Rapida għall-Ikel u l-Għalf (NRASFF) u Mekkaniżmu Nazzjonali ta' Twissija Bikrija (NEWM) kompatibbli ma' dawk tal-UE. Wara li r-Repubblika tal-Moldova timplimenta l-leġiżlazzjoni meħtieġa f'dan il-qasam u toħloq kundizzjonijiet għall-funzjonament tajjeb tan-NRASFF u tan-NEWM fuq il-post, u fil-perjodu xieraq ta' żmien li jrid jiġi miftiehem bejn il-Partijiet, in-NRASFF u n-NEWM se jkunu konnessi mas-sistemi korrispondenti tal-UE.

Artikolu 186

Il-Kundizzjonijiet Kummerċjali

1.  Il-kundizzjonijiet ġenerali għall-importazzjoni:

2.  Il-kundizzjonijiet ta' importazzjoni dwar ir-rikonoxximent tal-ekwivalenza:

3.  Mid-data tad-dħul fis-seħħ ta' dan il-Ftehim, il-komoditajiet imsemmija fl-Annessi XVII-A u XVII-C(2) għal dan il-Ftehim ma jkunux suġġetti għal awtorizzazzjoni għall-importazzjoni speċifika.

4.  Għal kundizzjonijiet li jaffettwaw il-kummerċ tal-komoditajiet imsemmija fil-pargarafu 1(a) ta' dan l-Artikolu, fuq talba tal-Parti esportatriċi, il-Partijiet jidħlu f'konsultazzjonijiet fis-Sottokumitat tal-SPS skont id-dispożizzjonijiet tal-Artikolu 191 ta' dan il-Ftehim, sabiex jaqblu fuq kundizzjonijiet alternattivi jew addizzjonali ta' importazzjoni tal-Parti importatriċi. Tali alternattiva jew kundizzjonijiet addizzjonali għall-importazzjoni jistgħu, fejn xieraq, ikunu bbażati fuq miżuri tal-Parti esportatriċi rikonoxxuti bħala ekwivalenti mill-Parti importatriċi. Jekk jintlaħaq qbil, il-Parti importatriċi tieħu l-miżuri leġiżlattivi u/jew amministrattivi neċessarji biex tippermetti l-importazzjoni fuq il-bażi tal-kundizzjonijiet ta' importazzjoni miftiehma, fi żmien 90 ġurnata.

5.  Lista ta' stabbilimenti, approvazzjoni kundizzjonali:

6.  Fuq talba ta' Parti, il-Parti l-oħra tipprovdi l-ispjegazzjoni u d-dejta ta' sostenn għad-determinazzjonijiet u d-deċiżjonijiet koperti minn dan l-Artikolu.

Artikolu 187

Il-Proċedura ta' Ċertifikazzjoni

1.  Għall-finijiet ta' proċeduri ta' ċertifikazzjoni u ħruġ ta' ċertifikati u dokumenti uffiċjali, il-Partijiet jaqblu dwar il-prinċipji stabbiliti fl-Anness XXIII għal dan il-Ftehim.

2.  Is-Sottokumitat tal-SPS imsemmi fl-Artikolu 191 ta' dan il-Ftehim jista' jaqbel dwar ir-regoli li jkunu segwiti fil-każ ta' ċertifikazzjoni elettronika, irtirar ta' ċertifikati jew bdil tagħhom.

3.  Fil-qafas tal-leġiżlazzjoni approssimata kif imsemmija fl-Artikolu 181 ta' dan il-Ftehim, il-Partijiet jaqblu fuq mudelli komuni ta' ċertifikati fejn dawn ikunu applikabbli.

Artikolu 188

Il-Verifika

1.  Sabiex tinżamm il-kunfidenza fl-implimentazzjoni effettiva tad-dispożizzjonijiet ta' dan il-Kapitolu, kull Parti għandha d-dritt:

2.  Kwalunkwe Parti tista' taqsam ir-riżultati tal-verifiki msemmija fil-paragrafu 1(a) ma' partijiet terzi u tagħmel ir-riżultati disponibbli pubblikament kif jista' jkun rekwiżit mid-dispożizzjonijiet applikabbli għal kwalunkwe Parti. Id-dispożizzjonijiet ta' kunfidenzjallità applikabbli għal kwalunkwe Parti jkunu rispettati f'tali kondiviżjoni u/jew pubblikazzjoni tar-riżultati, fejn xieraq.

3.  Jekk il-Parti importatriċi tiddeċiedi li twettaq żjara ta' verifika fil-Parti li tesporta, il-Parti li timporta tgħarraf lill-Parti li tesporta dwar dik iż-żjara ta' verifika mill-inqas 3 xhur qabel ma titwettaq iż-żjara ta' verifika, ħlief f'każijiet ta' emerġenza jew jekk il-Partijiet jiftiehmu mod ieħor. Kull modifika għal dik iż-żjara tiġi miftiehma mill-Partijiet.

4.  L-ispejjeż imġarrba fit-twettiq ta' verifika tas-sistemi ta' spezzjoni u ċertifikazzjoni kollha jew parti minnhom tal-awtoritajiet kompetenti tal-Parti l-oħra, jew miżuri oħra, fejn applikabbli, jitħallsu mill-Parti li twettaq il-verifika jew l-ispezzjoni.

5.  L-abbozz ta' komunikazzjoni bil-miktub tal-verifiki jintbagħat lill-Parti li tesporta fi żmien tliet xhur wara t-tmiem tal-verifika. Il-Parti li tesporta jkollha 45 jum ta' xogħol biex tikkummenta dwar l-abbozz ta' komunikazzjoni bil-miktub. Il-kummenti li jsiru mill-Parti esportatriċi jiżdiedu mar-riżultat finali u, fejn xieraq, jiġu inklużi fih. Madankollu, meta jiġi identifikat riskju sinifikanti għas-saħħa tal-bnedmin, l-annimali jew il-pjanti matul il-verifika, il-Parti li tesporta tiġi infurmata malajr kemm jista' jkun u fi kwalunkwe każ fi żmien 10 ijiem mit-tmiem tal-verifika.

6.  Għaċ-ċarezza, ir-riżultati ta' verifika jistgħu jikkontribwixxu għall-proċeduri msemmija fl-Artikoli 181, 183 u 189 ta' dan il-Ftehim li jitmexxew mill-Partijiet jew minn waħda mill-Partijiet.

Artikolu 189

Il-Kontroll tal-Importazzjonijiet u l-Miżati tal-Ispezzjoni

1.  Il-Partijiet jaqblu li l-kontrolli fuq l-importazzjoni mill-Parti importatriċi ta' kunsinni mill-Parti esportatriċi jirrispettaw il-prinċipji stabbiliti fl-Anness XXII il-Parti A għal dan il-Ftehim. Ir-riżultati ta' dawk il-kontrolli jistgħu jikkontribwixxu għall-proċess ta' verifika msemmi fl-Artikolu 188 ta' dan il-Ftehim.

2.  Il-frekwenzi ta' kontrolli fiżiċi fuq l-importazzjoni applikati minn kull Parti huma stabbiliti fl-Anness XXII, il-Parti B għal dan il-Ftehim. Parti tista' temenda dawk il-frekwenzi, fil-kompetenza tagħha u skont il-leġiżlazzjoni interna tagħa, b'riżultat ta' progress li sar skont l-Artikoli 181, 183 u 186 ta' dan il-Ftehim, jew b'riżultat tal-verifiki, konsultazzjonijiet jew miżuri oħra previsti f'dan il-Ftehim. Is-Sottokumitat tal-SPS, imsemmi fl-Artikolu 191 ta' dan il-Ftehim, għaldaqstant jimmodifika kif xieraq l-Anness XXII il-Parti B għal dan il-Ftehim b'deċiżjoni.

3.  Miżati tal-spezzjoni jistgħu jkopru biss il-kostijiet imġarrba mill-awtorità kompetenti biex twettaq il-kontrolli fuq l-importazzjoni. Il-miżata tiġi kkalkolata fuq l-istess bażi tal-miżati mitluba għall-ispezzjoni ta' prodotti domestiċi simili.

4.  Il-Parti importatriċi, fuq talba tal-Parti esportatriċi, tinforma lill-Parti esportatriċi b'kull emenda, inklużi r-raġunijiet għal tali emenda, li jikkonċernaw il-miżuri li jaffetwaw il-kontrolli fuq l-importazzjoni u l-miżati ta' spezzjoni, u b'kull bidla sinifikanti fil-kondotta amministrattiva għal tali kontrolli.

5.  Il-Partijiet jistgħu jaqblu dwar il-kundizzjonijiet biex japprovaw, minn data li għandha tiġi ddeterminata mis-Sottokumitat tal-SPS imsemmi fl-Artikolu 191 ta' dan il-Ftehim, il-kontrolli ta' xulxin kif imsemmi fl-Artikolu 188(1)(b) ta' dan il-Ftehim bil-ħsieb li tiġi addattata u reċiprokament imnaqqsa, fejn applikabbli, il-frekwenza tal-kontrolli fiżiċi fuq l-importazzjoni għall-komoditajiet imsemmija fl-Artikolu 186(2)(a) ta' dan il-Ftehim.

Minn dik id-data 'l quddiem, il-Partijiet jistgħu japprovaw b'mod reċiproku l-kontrolli ta' xulxin għal ċertu komoditajiet u, konsegwentament inaqqsu jew ibiddlu l-kontrolli fuq l-importazzjoni għal dawk il-komoditajiet.

Artikolu 190

Il-Miżuri ta' Salvagwardja

1.  Jekk il-Parti esportatriċi tieħu xi miżuri fit-territorju tagħha biex tikkontrolla kull kawża li tista' tikkostitwixxi periklu serju jew riskju għas-saħħa tal-bniedem, tal-annimali jew tal-pjanti, il-Parti esportatriċi, mingħajr preġudizzju għad-dispożizzjonijiet tal-paragrafu 2, tieħu miżuri ekwivalenti biex tipprevjeni l-introduzzjoni tal-periklu jew ir-riskju fit-territorju tal-Parti importatriċi.

2.  Għal raġunijiet ta' saħħa serja tal-bnedmin, l-annimali jew il-pjanti, il-Parti importatriċi tista' tieħu l-miżuri proviżorji neċessarji għall-protezzjoni tas-saħħa tal-bnedmin, l-annimali jew il-pjanti. Għall-kunsinni li jkunu fi triqithom bejn il-Partijiet, il-Parti importatriċi tikkunsdira l-aktar soluzzjoni xierqa u proporzjonata sabiex jiġu evitati interruzzjonijiet żejda għall-kummerċ.

3.  Il-Parti li tadotta l-miżuri skont il-paragrafu 2 ta' dan l-Artikolu, tinforma lill-Parti l-oħra mhux aktar tard minn jum ta' xogħol mid-data tal-adozzjoni tal-miżuri. Fuq talba ta' waħda mill-Partijiet, u skont id-dispożizzjonijiet tal-Artikolu 185(3) ta' dan il-Ftehim, il-Partijiet ikollhom konsultazzjonijiet dwar is-sitwazzjoni fi żmien 15-il jum ta' xogħol min-notifika. Il-Partijiet iqisu b'mod dovut kwalunkwe informazzjoni pprovduta permezz ta' tali konsultazzjonijiet u jfittxu li jevitaw interruzzjoni żejda għal kummerċ, waqt li jikkunsdraw, fejn xieraq, l-eżitu tal-konsultazzjonijiet previsti fl-Artikolu 185(3) ta' dan il-Ftehim.

Artikolu 191

Is-Sottokumitat Sanitarju u Fitosanitarju

1.  Is-Sottokumitat Sanitarju u Fitosanitarju (“Is-Sottokumitat tal-SPS”) huwa b'dan stabbilit. Dan jiltaqa' fi żmien tliet xhur, mid-dħul fis-seħħ ta' dan il-Ftehim, fuq talba ta' kwalunkwe Parti, jew mill-inqas darba fis-sena. Soġġett għall-qbil tal-Partijiet, tista' ssir laqgħa tas-Sottokumitat tal-SPS permezz ta' konferenza vidjo jew awdjo. Is-Sottokumitat tal-SPS jista' wkoll jindirizza kwistjonijiet mingħajr ma jiltaqa', bil-korrispondenza.

2.  Is-Sottoumitat tal-SPS ikollu l-funzjonijiet li ġejjin:

3.  Il-Partijiet jaqblu li jistabbilixxu gruppi ta' ħidma tekniċi, fejn xieraq, li jkunu magħmulin minn rappreżentanti ta' livell espert tal-Partijiet, li jidentifikaw u jindirizzaw kwistjonijiet tekniċi u xjentifiċi li joħorġu mill-applikazzjoni ta' dan il-Kapitolu. Meta tkun meħtieġa kompetenza esperta addizzjonali, il-Partijiet jistgħu jistabbilixxu gruppi ad hoc, inklużi gruppi xjentifiċi u esperti. Is-sħubija f'tali gruppi ad hoc ma tkunx ristretta għar-rappreżentanti tal-Partijiet.

4.  Is-Sottokumitat tal-SPS jinforma regolarment, permezz ta' rapport, lill-Kumitat ta' Assoċjazzjoni fil-konfigurazzjoni tal-Kummerċ, kif stabbilit fl-Artikolu 438(4) ta' dan il-Ftehim, dwar l-attivitajiet tiegħu u d-deċiżjonijiet meħuda fi ħdan il-kompetenza tiegħu.

5.  Is-Sottokumitat tal-SPS jadotta l-proċeduri ta' ħidma tiegħu fl-ewwel laqgħa tiegħu.

6.  Kwalunkwe deċiżjoni, rakkomandazzjoni, rapport jew azzjoni oħra mis-Sottokumitat tal-SPS jew kwalunkwe grupp stabbilit mis-Sottokumitat tal-SPS jiġu adottati b'kunsens bejn il-Partijiet.

KAPITOLU 5

Id-dwana u l-faċilitazzjoni tal-kummerċ

Artikolu 192

Objettivi

1.  Il-Partijiet jirrikonoxxu l-importanza tal-faċilitazzjoni tad-dwana u dik kummerċjali fl-ambjent tal-kummerċ bilaterali li qed jevolvi. Il-Partijiet jaqblu li jsaħħu l-kooperazzjoni f'dan il-qasam bil-għan li jiżguraw li l-leġiżlazzjoni u l-proċeduri rilevanti, kif ukoll il-kapaċità amministrattiva tal-amministrazzjonijiet rilevanti, jissodisfaw l-objettivi ta' kontroll effettiv u jsostnu l-faċilitazzjoni tal-kummerċ leġittimu bħala kwistjoni ta' prinċipju.

2.  Il-Partijiet jirrikonoxxu li l-ogħla importanza tingħata lill-objettivi tal-politika pubblika leġittima inkluż il-faċilitazzjoni tal-kummerċ, is-sigurtà u l-prevenzjoni tal-frodi u approċċ ibbilanċjat għalihom.

Artikolu 193

Il-Leġiżlazzjoni u l-Proċeduri

1.  Il-Partijiet jaqblu li l-leġiżlazzjoni doganali u dwar il-kummerċ rispettiva tagħhom, bħala kwistjoni ta' prinċipju, tkun stabbli u komprensiva, kif ukoll li d-dispożizzjonijiet u l-proċeduri jkunu proporzjonati, trasparenti, previdibbli, mhux diskriminatorji, imparzjali u applikati uniformament u b'mod effettiv u fost l-oħrajn:

2.  Sabiex itejbu l-metodi ta' ħidma, u kif ukoll jiżguraw in-nondiskriminazzjoni, it-trasparenza, l-effiċjenza, l-integrità u r-responsabbiltà tal-operazzjonijiet, il-Partijiet:

3.  Il-Partijiet mhux se japplikaw:

4.  Għall-finijiet ta' dan il-Ftehim, japplikaw ir-regoli ta' tranżitu u d-definizzjonijiet kif stabbiliti fid-dispożizzjonijiet tad-WTO, b'mod partikolari l-Artikolu V tal-GATT tal-1994, u dispożizzjonijiet relatati, inkluż kwalunkwe kjarifika u emenda li jirriżultaw min-negozjati taċ-Ċiklu ta' Doha dwar il-faċilitazzjoni tal-kummerċ. Dawk id-dispożizzjonijiet japplikaw ukoll meta t-tranżitu tal-merkanzija jibda jew jispiċċa fit-territorju ta' Parti (tranżitu intern).

Il-Partijiet isegwu l-interkonnettività progressiva tas-sistemi ta' tranżitu doganali rispettivi tagħhom, bil-ħsieb tal-adeżjoni futura tar-Repubblika tal-Moldova mal-Konvenzjoni dwar proċedura komuni ta' tranżitu tal-1987.

Il-Partijiet jiżguraw il-kooperazzjoni u l-koordinazzjoni bejn l-awtoritajiet ikkonċernati kollha fit-territorji tagħhom sabiex jiffaċilitaw it-traffiku fi tranżitu. Il-Partijiet jippromwovu wkoll il-kooperazzjoni bejn l-awtoritajiet u s-settur privat fir-rigward tat-tranżitu.

Artikolu 194

Ir-Relazzjonijiet mal-Komunità tan-Negozju

Il-Partijiet jiftiehmu:

Artikolu 195

Il-Miżati u l-Imposti

1.  Mill-1 ta' Jannar tas-sena wara d-dħul fis-seħħ ta' dan il-Ftehim, il-Partijiet jipprojbixxu miżati amministrattivi li għandhom l-effett ekwivalenti ta' dazji u imposti fuq l-importazzjoni jew l-esportazzjoni.

2.  Fir-rigward tal-miżati u l-imposti kollha ta' kwalunkwe tip imposti mill-awtoritajiet doganali ta' kull Parti, inklużi miżati u imposti għal kompiti li saru f'isem l-imsemmija awtoritajiet, dwar jew f'konnessjoni mal-importazzjoni jew l-esportazzjoni u mingħajr preġudizzju għall-Artikoli rilevanti fil-Kapitolu 1 (it-Trattament Nazzjonali u l-Aċċess għas-Suq għall-Merkanzija) tat-Titolu V (il-Kummerċ u Kwistjonijiet relatati mal-Kummerċ) ta' dan il-Ftehim, il-Partijiet jaqblu li:

Artikolu 196

Il-Valutazzjoni Doganali

1.  Id-dispożizzjonijiet tal-Ftehim dwar l-Implimentazzjoni tal-Artikolu VII tal-GATT tal-1994 fl-Anness 1 A mal-Ftehim tad-WTO, inkluża kull emenda segwenti, imexxu l-valutazzjoni doganali tal-merkanzija fil-kummerċ bejn il-Partijiet. Dawk id-dispożizzjonijiet huma b'dan inkorporati f'dan il-Ftehim u magħmula parti minnu. Ma jintużawx valuri doganali minimi.

2.  Il-Partijiet jikkoperaw bil-għan li jilħqu approċċ komuni għal kwistjonijiet relatati ma' valutazzjoni doganali.

Artikolu 197

Il-Kooperazzjoni Doganali

Il-Partijiet isaħħu l-kooperazzjoni fil-qasam tad-dwana biex jiżguraw l-implimentazzjoni tal-objettivi ta' dan il-Kapitolu biex jiffaċilitaw aktar il-kummerċ, filwaqt li jiżguraw il-kontroll effettiv, is-sigurtà u l-prevenzjoni ta' frodi. Għal dak l-għan, il-Partijiet se jużaw, fejn xieraq, il-Pjanijiet ta' Azzjoni Doganali tal-Kummissjoni Ewropea tal-2007 bħala għodda ta' limitu referenzjarju.

Sabiex jiżguraw il-konformità mad-dispożizzjonijiet ta' dan il-Kapitolu, il-Partijiet fost l-oħrajn:

Artikolu 198

L-Assistenza Amministrattiva Reċiproka fi Kwistjonijiet Doganali

Mingħajr preġudizzju għall-forom oħra ta' kooperazzjoni previsti f'dan il-Ftehim, b'mod partikolari fl-Artikolu 197 ta' dan il-Ftehim, il-Partijiet jipprovdu lil xulxin b'għajnuna amministrattiva reċiproka fi kwistjonijiet doganali skont id-dispożizzjonijiet tal-Protokoll III dwar l-Għajnuna Amministrattiva Reċiproka fi Kwistjonijiet Doganali għal dan il-Ftehim.

Artikolu 199

L-għajnuna teknika u l-infurzar tal-kapaċitajiet

Il-Partijiet jikkooperaw bil-għan li jipprovdu għajnuna teknika u infurzar tal-kapaċitajiet għall-implimentazzjoni tal-faċilitazzjoni tal-kummerċ u r-riformi doganali.

Artikolu 200

Is-Sottokumitat Doganali

1.  B'dan qed jiġi stabbilit is-Sottokumitat Doganali Dan jirrapporta lill-Kumitat ta' Assoċjazzjoni fil-Konfigurazzjoni tal-Kummerċ, kif stabbilit fl-Artikolu 438(4) ta' dan il-Ftehim.

2.  Il-funzjoni tas-Sottokumitat tinkludi konsultazzjonijiet u monitoraġġ regolari tal-implimentazzjoni u l-amministrazzjoni ta' dan il-Kapitolu, inkluż il-materji ta' kooperazzjoni doganali, il-kooperazzjoni u l-ġestjoni doganali transfruntiera, l-għajnuna teknika, ir-regoli ta' oriġini, u l-faċilitazzjoni tal-kummerċ, kif ukoll l-għajnuna amministrattiva reċiproka fi kwistjonijiet doganali.

3.  Is-Sottokumitat Doganali, fost l-oħrajn:

Artikolu 201

Approssimazzjoni tal-leġiżlazzjoni doganali

Approssimazzjoni gradwali mal-liġi doganali tal-Unjoni u ċerta liġi internazzjonali titwettaq kif spjegat fl-Anness XXVI għal dan il-Ftehim.

KAPITOLU 6

L-istabbiliment, il-kummerċ fis-servizzi u l-kummerċ elettroniku

Taqsima 1

Dispożizzjonijiet ġenerali

Artikolu 202

L-Objettiv, il-Kamp ta' Applikazzjoni u l-Kopertura

1.  Il-Partijiet, waqt li jaffermaw mill-ġdid l-impenji rispettivi tagħhom skont il-Ftehim tad-WTO, b'dan jistabbilixxu l-arranġamenti meħtieġa għal-liberalizzazzjoni progressiva reċiproka tal-istabbiliment u l-kummerċ fis-servizzi u għall-kooperazzjoni fil-kummerċ elettroniku.

2.  L-akkwist tal-gvern huwa kopert fil-Kapitolu 8 (l-Akkwist Pubbliku) tat-Titolu V (il-Kummerċ u Kwistjonijiet relatati mal-Kummerċ) ta' dan il-Ftehim. Xejn f'dan il-Kapitolu ma jinftiehem li jimponi xi obbligu fir-rigward tal-akkwist mill-gvern.

3.  Is-sussidji huma koperti fil-Kapitolu 10 (Kompetizzjoni) tat-Titolu V (Kummerċ u Kwistjonijiet relatati mal-Kummerċ) ta' dan il-Ftehim. Id-dispożizzjonijiet ta' dan il-Kapitolu ma japplikawx għal sussidji mogħtija mill-Partijiet.

4.  Skont id-dispożizzjonijiet ta' dan il-Kapitolu, kull Parti tirriserva d-dritt li tirregola u tintroduċi regolamenti ġodda sabiex ikunu sodisfatti l-objettivi leġittimi tal-politika.

5.  Dan il-Kapitolu ma japplikax għal miżuri li jaffettwaw persuni fiżiċi li jkunu qegħdin ifittxu aċċess għas-suq tax-xogħol ta' xi Parti, u lanqas ma japplika għal miżuri fir-rigward taċ-ċittadinanza, ir-residenza jew l-impjieg fuq bażi permanenti.

6.  Xejn f'dan il-Kapitolu ma jimpedixxi Parti milli tapplika miżuri sabiex tirregola d-dħul ta' persuni fiżiċi, jew is-soġġorn temporanju tagħhom, fit-territorju tagħha, inklużi dawk il-miżuri li jkunu meħtieġa sabiex iħarsu l-integrità, u jiżguraw il-moviment ordinat ta' persuni fiżiċi bejn il-fruntieri tagħha, sakemm dawk il-miżuri ma jkunux applikati b'mod li jħassru jew idgħajfu l-benefiċċji li jingħataw lil kwalunkwe Parti skont it-termini ta' impenn speċifiku f'dan il-Kapitolu u l-Annessi XXVII u XXVIII għal dan il-Ftehim ( 2 ).

Artikolu 203

Definizzjonijiet

Għall-finijiet ta' dan il-Kapitolu:

Taqsima 2

L-Istabbiliment

Artikolu 204

Il-Kamp ta' Applikazzjoni

Din it-Taqsima tapplika għall-miżuri adottati jew miżmuma mill-Partijiet li jaffettwaw l-istabbiliment fir-rigward tal-attivitajiet ekonomiċi kollha, bl-eċċezzjoni ta':

Artikolu 205

Trattament nazzjonali u trattament tal-pajjiż l-aktar favorit

1.  Soġġett għar-riservi elenkati fl-Anness XXVII-E għal dan il-Ftehim, mad-dħul fis-seħħ ta' dan il-Ftehim, ir-Repubblika tal-Moldova tagħti:

2.  Soġġett għar-riservi elenkati fl-Anness XXVII-A għal dan il-Ftehim, mad-dħul fis-seħħ ta' dan il-Ftehim, l-Unjoni tagħti:

3.  Soġġett għar-riservi elenkati fl-Annessi XXVII-A u XXVII-E għal dan il-Ftehim, il-Partijiet ma jadottaw l-ebda regolament jew miżura ġodda li jintroduċu diskriminazzjoni fir-rigward tal-istabbiliment ta' persuni ġuridiċi tal-Unjoni jew tar-Repubblika tal-Moldova fuq it-territorju tagħhom jew fir-rigward tat-tħaddim tagħhom, ladarba stabbiliti, meta mqabbla mal-persuni ġuridiċi tagħhom.

Artikolu 206

Ir-Rieżami

1.  Bil-ħsieb li jkunu liberalizzati progressivament il-kundizzjonijiet ta' stabbiliment, il-Partijiet regolarment jirrevedu l-qafas ġuridiku ta' stabbiliment ( 10 ) u l-ambjent ta' stabbiliment, konsistenti mal-impenji tagħhom fil-ftehimiet internazzjonali.

2.  Fil-kuntest tar-rieżami msemmi fil-paragrafu 1, il-Partijiet jivvalutaw kwalunkwe ostaklu għall-istabbiliment li jkun inqala'. Bil-għan li jissaħħu d-dispożizzjonijiet ta' dan il-Kapitolu, il-Partijiet isibu modi xierqa biex jindirizzaw dawn l-ostakli, li jistgħu jinkludu aktar negozjati, inkluż fir-rigward tal-protezzjoni tal-investiment u tal-proċeduri ta' soluzzjoni tat-tilwim bejn l-investitur u l-Istat.

Artikolu 207

Ftehimiet Oħra

Xejn f'dan il-Kapitolu ma jinftiehem li jillimita d-drittijiet tal-intraprendituri tal-Partijiet li jibbenefikaw minn kwalunkwe trattament aktar favorevoli previst fi kwalunkwe ftehim internazzjonali eżistenti jew futur relatat mal-investiment li għalih ikunu partijiet Stat Membru u r-Repubblika tal-Moldova.

Artikolu 208

Standard ta' trattament għal fergħat u uffiċċji rappreżentattivi

1.  Id-dispożizzjonijiet tal-Artikolu 205 ta' dan il-Ftehim ma jipprekludux l-applikazzjoni minn Parti ta' regoli partikolari li jikkonċernaw l-istabbiliment u t-tħaddim fit-territorju tagħha ta' fergħat u uffiċċji rappreżentattivi ta' persuni ġuridiċi ta' Parti oħra li mhumiex inkorporati fit-territorju tal-ewwel Parti, li huma ġustifikati minn differenzi ġuridiċi jew tekniċi bejn dawn il-fergħat u uffiċċji rappreżentattivi meta mqabbla ma' fergħat u uffiċċji rappreżentattivi ta' persuni ġuridiċi inkorporati fit-territorju tagħha jew, fir-rigward tas-servizzi finanzjarji, għal raġunijiet ta' prudenza.

2.  Id-differenza fit-trattament ma tmurx lil hinn minn dak strettament neċessarju bħala riżultat ta' dawn id-differenzi ġuridiċi jew tekniċi jew, fir-rigward tas-servizzi finanzjarji, għal raġunijiet ta' prudenza.

Taqsima 3

IL-Provvista transfruntiera tas-servizzi

Artikolu 209

Il-Kamp ta' Applikazzjoni

Din it-Taqsima tapplika għal miżuri tal-Partijiet li jaffettwaw il-provvista transfruntiera tas-setturi tas-servizzi kollha bl-eċċezzjoni ta':

Artikolu 210

L-Aċċess għas-Suq

1.  Rigward l-aċċess għas-swieq permezz tal-provvista transfruntiera tas-servizzi, kull Parti tagħti lis-servizzi u lill-fornituri tas-servizzi tal-Parti l-oħra trattament mhux inqas favorevoli minn dak previst fl-impenji speċifiċi inklużi fl-Annessi XXVII-B u XXVII-F għal dan il-Ftehim.

2.  Fis-setturi fejn jittieħdu impenji dwar l-aċċess għas-suq, il-miżuri li Parti ma tadottax jew iżżomm fuq il-bażi ta' sottodiviżjoni reġjunali jew fuq il-bażi tat-territorju sħiħ tagħha, sakemm ma jkunx speċifikat mod ieħor fl-Annessi XXVII-B u XXVII-F għal dan il-Ftehim, huma definiti bħala:

Artikolu 211

It-Trattament Nazzjonali

1.  Fis-setturi fejn l-impenji dwar l-aċċess għas-suq ikunu stabbiliti fl-Annessi XXVII-B u XXVII-F għal dan il-Ftehim u suġġetti għal kwalunkwe kundizzjoni jew kwalifika stipulati fih, kull Parti tagħti lis-servizzi u lill-fornituri tas-servizzi tal-Parti l-oħra, fir-rigward tal-miżuri kollha li jaffettwaw il-provvista transfruntiera ta' servizzi, trattament mhux inqas favorevoli minn dak li tagħti lis-servizz u lill-fornituri ta' servizzi simili tagħha stess.

2.  Parti tista' tissodisfa r-rekwiżit previst fil-paragrafu 1 billi tagħti lis-servizzi u lill-fornituri ta' servizzi tal-Parti l-oħra, trattament formalment identiku jew trattament formalment differenti għal dak li tagħti lis-servizzi u lill-fornituri tas-servizzi simili tagħha stess.

3.  Trattament formalment identiku u trattament formalment differenti jiġu kkunsidrati bħala inqas favorevoli fil-każ li jimmodifikaw il-kundizzjonijiet ta' kompetizzjoni favur servizzi jew fornituri ta' servizzi tal-Parti meta pparagunat mas-servizzi jew il-fornituri tas-servizzi tal-Parti l-oħra.

4.  L-impenji speċifiċi li ttieħdu taħt dan l-Artikolu ma jiġux interpretati li jeħtieġu li xi Parti tikkumpensa għal żvantaġġ kompetittiv inerenti li jirriżulta mill-karattru barrani tas-servizzi jew il-fornituri tas-servizzi rilevanti.

Artikolu 212

Il-Listi tal-Impenji

1.  Is-setturi liberalizzati minn kull waħda mill-Partijiet skont din it-Taqsima u, permezz ta' riservi, il-limitazzjonijiet tal-aċċess għas-suq u t-trattament nazzjonali applikabbli għas-servizzi u għall-fornituri ta' servizzi tal-Parti l-oħra f'dawk is-setturi huma stabbiliti fil-listi ta' impenji inklużi fl-Annessi XXVII-B u XXVII-F għal dan il-Ftehim.

2.  Mingħajr preġudizzju għad-drittijiet u l-obbligi tal-Partijiet kif jeżistu jew kif jistgħu jinqalgħu skont il-Konvenzjoni Ewropea dwar it-Televiżjoni Transfruntiera u l-Konvenzjoni Ewropea dwar il-Koproduzzjoni Ċinematografika, il-listi ta' impenji fl-Annessi XXVII-B u XXVII-F għal dan il-Ftehim ma jinkludux impenji dwar is-servizzi awdjoviżivi.

Artikolu 213

Ir-Rieżami

Minħabba l-liberalizzazzjoni progressiva tal-provvista transfruntiera ta' servizzi bejn il-Partijiet, il-Kumitat ta' Assoċjazzjoni fil-konfigurazzjoni tal-Kummerċ, kif stabbilit fl-Artikolu 438(4) ta' dan il-Ftehim, jirrevedi regolarment il-lista ta' impenji msemmija fl-Artikolu 212 ta' dan il-Ftehim. Dan ir-rieżami jqis, fost l-oħrajn, il-proċess ta' approssimazzjoni gradwali, imsemmi fl-Artikoli 230, 240, 249 u 253 ta' dan il-Ftehim u l-impatt tiegħu fuq l-eliminazzjoni tal-ostakli li jkun għad baqa' fuq il-provvista transfruntiera ta' servizzi bejn il-Partijiet.

Taqsima 4

IL-Preżenza temporanja ta' persuni fiżiċi għal skopijiet ta' negozju

Artikolu 214

Il-Kamp ta' Applikazzjoni u d-Definizzjonijiet

1.  Din it-Taqsima tapplika għal miżuri tal-Partijiet li jirrigwardaw id-dħul u s-soġġorn temporanju fit-territorji tagħhom, ta' persunal ewlieni, apprentisti gradwati u bejjiegħa kummerċjali, fornituri ta' servizzi kuntrattwali u professjonisti indipendenti, mingħajr preġudizzju għall-Artikolu 202(5) ta' dan il-Ftehim.

2.  Għall-finijiet ta' din it-Taqsima:

Artikolu 215

Il-Persunal Ewlieni u l-Apprendisti Gradwati

1.  Għal kull settur impenjat skont it-Taqsima 2 (l-Istabbiliment) ta' dan il-Kapitolu u soġġett għal kwalunkwe riserva elenkata fl-Annessi XXVII-A u XXVII-E jew fl-Annessi XXVII-C u XXVII-G għal dan il-Ftehim, kull Parti tippermetti l-intraprendituri tal-Parti l-oħra biex iqabbdu fl-istabbiliment tagħhom persuni fiżiċi ta' dik il-Parti l-oħra bil-kundizzjoni li tali impjegati jkunu persunal ewlieni jew apprentisti gradwati kif definiti fl-Artikolu 214 ta' dan il-Ftehim. Id-dħul u s-soġġorn temporanju ta' persunal ewlieni u ta' apprentisti gradwati jkunu għal perjodu ta' mhux aktar minn tliet snin għal ħaddiema bi trasferiment intra-ażjendali, 90 jum fi kwalunkwe perijodu ta' 12-il xahar għal viżitaturi għall-fini ta' negozju, u sena għall-apprentisti gradwati.

2.  Għal kull settur impenjat skont it-Taqsima 2 (l-Istabbiliment) ta' dan il-Kapitolu, il-miżuri li Parti ma żżommx jew ma tadottax la fuq il-bażi ta' sottodiviżjoni reġjonali u lanqas fuq il-bażi tat-territorju kollu tagħha, sakemm ma jkunx speċifikat mod ieħor fl-Annessi XXVII-C u XXVII-G għal dan il-Ftehim, ġew definiti bħala limitazzjonijiet għan-numru totali ta' persuni fiżiċi li intraprenditur jista' jimpjega bħala persunal ewlieni u ta' apprentisti gradwati f'settur speċifiku, fil-forma ta' kwoti numeriċi jew ta' rekwiżit ta' test ta' ħtiġijiet ekonomiċi, u bħala limitazzjonijiet diskriminatorji.

Artikolu 216

Bejjiegħa tan-negozju

Għal kull settur impenjat skont it-Taqsima 2 (l-Istabbiliment) jew it-Taqsima 3 (il-Provvista Transfruntiera ta' Servizzi) ta' dan il-Kapitolu u soġġett għal kwalunkwe riserva elenkata fl-Annessi XXVII-A u XXVII-E, u XXVII-B u XXVII-F għal dan il-Ftehim, kull Parti tippermetti d-dħul u s-soġġorn temporanju ta' bejjiegħa tan-negozju għal perjodu ta' sa 90 jum fi kwalunkwe perjodu ta' 12-il xahar.

Artikolu 217

Il-Fornituri ta' Servizz Kuntrattwali

1.  Il-Partijiet jaffermaw mill-ġdid l-obbligi rispettivi tagħhom li joħorġu mill-impenji tagħhom skont il-Ftehim Ġenerali dwar il-Kummerċ fis-Servizzi (GATS) fir-rigward tad-dħul u s-soġġorn temporanju ta' fornituri ta' servizzi kuntrattwali.

Skont l-Annessi XXVII-D u XXVII-H għal dan il-Ftehim, kull Parti tippermetti l-provvista ta' servizzi fit-territorju tagħha minn fornituri ta' servizzi kuntrattwali tal-Parti l-oħra, soġġetti għall-kundizzjonijiet speċifikati fil-paragrafu 3 ta' dan l-Artikolu.

2.  L-impenji li l-Partijiet jidħlu għalihom huma suġġetti għall-kundizzjonijiet segwenti:

Artikolu 218

Il-Professjonisti Indipendenti

1.  Skont l-Annessi XXVII-D u XXVII-H għal dan il-Ftehim, il-Partijiet jippermettu l-provvista ta' servizzi fit-territorju tagħhom minn professjonisti indipendenti tal-Parti l-oħra, soġġetti għall-kundizzjonijiet speċifikati fil-paragrafu 2 ta' dan l-Artikolu.

2.  L-impenji li l-Partijiet jidħlu għalihom huma suġġetti għall-kundizzjonijiet segwenti:

Taqsima 5

Qafas regolatorju

Subtaqsima 1

Ir-Regolamentazzjoni domestika

Artikolu 219

Il-Kamp ta' Applikazzjoni u d-Definizzjonijiet

1.  Id-dixxiplini li ġejjin japplikaw għal miżuri mill-Partijiet dwar rekwiżiti u proċeduri ta' liċenzjar, rekwiżiti ta' kwalifiki u proċeduri li jaffettwaw:

2.  Fil-każ tal-provvista transfruntiera ta' servizzi, dawk id-dixxiplini japplikaw biss għal setturi li għalihom il-Parti ħadet impenji speċifiċi u sal-punt li dawk l-impenji speċifiċi japplikaw. Fil-każ ta' stabbiliment, dawk id-dixxiplini ma japplikawx għal setturi sal-punt li riserva hija elenkata skont l-Annessi XXVII-A u XXVII-E għal dan il-Ftehim. Fil-każ ta' soġġorn temporanju ta' persuni fiżiċi, dawk id-dixxiplini ma japplikawx għal setturi sal-punt li riserva hija elenkata skont l-Annessi XXVII-C u XXVII-D u XXVII-G u XXVII-H għal dan il-Ftehim.

3.  Dawk id-dixxiplini ma japplikawx għal miżuri sal-punt li dawn jikkostitwixxu limitazzjonijiet suġġetti għal skedar.

4.  Għall-finijiet ta' din it-Taqsima:

Artikolu 220

Il-Kundizzjonijiet għal-Liċenzjar u l-Kwalifika

1.  Kull Parti tiżgura li miżuri marbuta mar-rekwiżiti u l-proċeduri ta' liċenzjar, ir-rekwiżiti u l-proċeduri ta' kwalifika huma bbażati fuq kriterji li jżommu lill-awtoritajiet kompetenti milli jeżerċitaw is-setgħa tagħhom ta' valutazzjoni b'mod arbitrarju.

2.  Il-kriterji msemmija fil-paragrafu 1 ikunu:

3.  Awtorizzazzjoni jew liċenzja tingħata malli, fid-dawl ta' eżaminazzjoni xierqa, ikun stabbilit li l-kundizzjonijiet biex tinkiseb awtorizzazzjoni jew liċenzja kienu sodisfatti.

4.  Kull Parti żżomm jew tistabbilixxi tribunali ġudizzjarji, tal-arbitraġġ jew amministrattivi jew proċeduri li, fuq talba ta' intraprenditur jew ta' fornitur ta' servizz affettwat, jipprovdu għal rieżami fil-pront u, fejn ikun ġustifikat, rimedji xierqa għal, deċiżjonijiet amministrattivi li jaffettwaw l-istabbiliment, il-provvista transfruntiera ta' servizzi jew il-preżenza temporanja ta' persuni fiżiċi għal skopijiet ta' negozju. Fejn dawn il-proċeduri ma jkunux indipendenti mill-aġenzija fdata bid-deċiżjoni amministrattiva kkonċernata, kull Parti tiżgura li l-proċeduri fil-fatt jipprovdu għal rieżami oġġettiv u imparzjali.

5.  Fejn in-numru ta' liċenzji disponibbli għal attività partikolari hu limitat minħabba n-nuqqas ta' riżorsi naturali disponibbli jew in-nuqqas ta' kapaċità teknika, kull Parti tapplika proċedura ta' għażla għal kandidati potenzjali li tipprovdi garanziji sħaħ ta' imparzjalità u trasparenza, inkluż, b'mod partikolari, reklamar adegwat dwar it-tnedija, il-kondotta u t-tlestija tal-proċedura.

6.  Soġġett għad-dispożizzjonijiet ta' dan l-Artikolu, fl-istabbiliment tar-regoli għal proċedura ta' għażla, kull Parti tista' tqis objettivi ta' politika pubblika inkluż kunsiderazzjonijiet ta' saħħa, sigurta, il-protezzjoni tal-ambjent u l-preservazzjoni tal-wirt kulturali.

Artikolu 221

Il-Proċeduri tal-Liċenzjar u tal-Kwalifika

1.  Il-proċeduri u l-formalitajiet ta' liċenzjar u kwalifika jkunu ċari, ikunu disponibbli għall-pubbliku minn qabel u jkunu tali li jipprovdu lill-applikanti b'garanzija li l-applikazzjoni tagħhom tkun indirizzata b'mod oġġettiv u imparzjali.

2.  Il-proċeduri u l-formalitajiet ta' liċenzjar u kwalifika jkunu sempliċi kemm jista' jkun u ma jikkomplikawx jew idewmu l-provvista tas-servizz mingħajr bżonn. Kwalunkwe miżati ( 21 ) għal-liċenzjar li l-applikanti jistgħu jġarrbu mill-applikazzjoni tagħhom għandhom ikunu raġonevoli u proporzjonati mal-kost tal-proċeduri ta' awtorizzazzjoni inkwistjoni.

3.  Kull Parti tiżgura li d-deċiżjonijiet tal-awtorità kompetenti u l-proċeduri li din tuża fil-proċess ta' liċenzjar jew awtorizzazzjoni huma imparzjali rigward l-applikanti kollha. L-awtorità kompetenti għandha tilħaq id-deċiżjoni tagħha b'mod indipendenti u ma għandha tkun responsabbli lejn l-ebda fornitur tas-servizzi li għalih hija meħtieġa liċenzja jew awtorizzazzjoni.

4.  Fejn jeżistu perjodi ta' żmien speċifiċi għall-applikazzjonijiet, applikant jingħata perjodu ta' żmien raġonevoli biex jippreżenta applikazzjoni. L-awtorità kompetenti tagħti bidu għall-ipproċessar ta' applikazzjoni mingħajr dewmien żejjed. Fejn possibbli, l-applikazzjonijiet għandhom jiġu aċċettati f'format elettroniku skont l-istess kundizzjonijiet ta' awtentiċità bħall-preżentazzjonijiet bil-karti.

5.  Kull Parti tiżgura li l-ipproċessar ta' applikazzjoni, inkluż meta tintlaħaq deċiżjoni finali, jintemm fi żmien raġonevoli mis-sottomissjoni ta' applikazzjoni kompluta. Kull Parti tagħmel ħilitha biex tistabbilixxi żmien normali għall-ipproċessar ta' applikazzjoni.

6.  L-awtorità kompetenti, fi żmien raġonevoli wara li tkun irċeviet applikazzjoni li hi tikkonsidra mhux kompluta, tinforma lill-applikant, sa fejn ikun fattibbli, tidentifika l-informazzjoni addizzjonali meħtieġa biex timtela l-applikazzjoni, u tipprovdi l-opportunità biex jiġu kkoreġuti n-nuqqasijiet.

7.  Il-kopji awtentikati għandhom jiġu aċċettati, fejn possibbli, minflok id-dokumenti oriġinali.

8.  Jekk applikazzjoni tiġi rrifjutata mill-awtorità kompetenti, l-applikant ikun infurmat bil-miktub u mingħajr dewmien bla bżonn. Fil-prinċipju, l-applikant, fuq talba, ikun informat ukoll bir-raġunijiet għar-rifjut tal-applikazzjoni u dwar il-perjodu ta' żmien li għandu biex jappella kontra d-deċiżjoni.

9.  Kull Parti tiżgura li liċenzja jew awtorizzazzjoni, ladarba tingħata, tidħol fis-seħħ mingħajr dewmien bla bżonn bi qbil mat-termini u l-kundizzjonijiet speċifikati fiha.

Subtaqsima 2

Id-Disposizzjonijiet ta' applikazzjoni ġenerali

Artikolu 222

Ir-Rikonoxximent Reċiproku

1.  Xejn f'dan il-Kapitolu ma jimpedixxi lil xi Parti milli teħtieġ li l-persuni fiżiċi jkollhom il-kwalifiki u/jew l-esperjenza professjonali neċessarja speċifikata fit-territorju fejn jiġi pprovdut is-servizz, għas-settur tal-attività kkonċernat.

2.  Kull Parti tinkoraġġixxi lill-korpi professjonali rilevanti biex jipprovdu rakkomandazzjonijiet dwar ir-rikonoxximent reċiproku lill-Kumitat Assoċjat għall-konfigurazzjoni tal-Kummerċ, kif stabbilit fl-Artikolu 438(4) ta' dan il-Ftehim, għall-iskop tat-twettiq, bħala parti jew b'mod sħiħ, mill-intraprendituri u l-fornituri tas-servizzi tal-kriterji applikati minn kull Parti għall-awtorizzazzjoni, il-liċenzjar, it-tħaddim u ċ-ċertifikazzjoni tal-intraprendituri u l-fornituri tas-servizzi u, b'mod partikolari, is-servizzi professjonali.

3.  Malli tasal rakkomandazzjoni kif imsemmija fil-paragrafu 2, il-Kumitat ta' Assoċjazzjoni fil-konfigurazzjoni tal-Kummerċ, fi żmien raġonevoli, jirrevedi dik ir-rakkomandazzjoni bil-ħsieb li jiddetermina jekk hijiex konsistenti ma' dan il-Ftehim u, fuq il-bażi tal-informazzjoni fir-rakkomandazzjoni, jivvaluta b'mod partikolari:

4.  Fejn dawk ir-rekwiżiti jkunu sodisfatti, il-Kumitat ta' Assoċjazzjoni fil-konfigurazzjoni tal-Kummerċ jistabbilixxi l-passi meħtieġa għan-negozjar. Wara dan, il-Partijiet jidħlu f'negozjati, permezz tal-awtoritajiet kompetenti tagħhom, għal Ftehim ta' Rikonoxximent Reċiproku.

5.  Kull Ftehim ta' Rikonoxximent Reċiproku msemmi fil-paragrafu 4 ta' dan l-Artikolu jkun skont id-dispożizzjonijiet rilevanti tal-Ftehim tad-WTO u, b'mod partikolari, l-Artikolu VII tal-GATS.

Artikolu 223

It-Trasparenza u l-Iżvelar tal-Informazzjoni Kunfidenzjali

1.  Kull Parti twieġeb fil-pront għat-talbiet kollha mill-Parti l-oħra għal informazzjoni speċifika dwar xi waħda mill-miżuri tagħha ta' applikazzjoni ġenerali jew dwar ftehimiet internazzjonali li jappartjenu għal dan il-Ftehim jew jaffettwawh. Kull Parti tistabbilixxi wkoll punt ta' informazzjoni wieħed jew aktar sabiex jipprovdu informazzjoni speċifika lil intraprendituri u lil fornituri ta' servizzi tal-Parti l-oħra, fuq talba, dwar il-kwistjonijiet kollha bħal dawn. Il-Partijiet jinnotifikaw lil xulxin dwar il-punti ta' informazzjoni tagħhom fi żmien tliet xhur wara d-dħul fis-seħħ ta' dan il-Ftehim. Il-punti ta' informazzjoni mhemmx għalfejn ikunu depożitarji ta' liġijiet u regolamenti.

2.  Xejn f'dan il-Ftehim ma jeħtieġ li xi Parti tipprovdi informazzjoni kunfidenzjali, li l-iżvelar tagħha jista' jxekkel l-infurzar tal-liġi jew li jkun kuntrarju mod ieħor għall-interessi pubbliċi jew li jippreġudika l-interessi kummerċjali leġittimi ta' impriżi partikolari, pubbliċi jew privati.

Subtaqsima 3

Is-Servizzi tal-kompjuter

Artikolu 224

Fehim dwar is-Servizzi tal-Kompjuter

1.  Sal-punt li l-kummerċ fis-servizzi tal-kompjuter ikun liberalizzat skont it-Taqsima 2 (l-Istabbiliment), it-Taqsima 3 (il-Provvista Transfruntiera ta' Servizzi) u t-Taqsima 4 (il-Preżenza Temporanja ta' Persuni Fiżiċi għall-Skopijiet ta' Negozju) ta' dan il-Kapitolu, il-Partijiet jikkonformaw mad-dispożizzjonijiet ta' dan l-Artikolu.

2.  CPC ( 22 ) 84, il-kodiċi tan-NU li jintuża biex jiddeskrivi servizzi tal-kompjuter u servizzi relatati mal-kompjuter, ikopri l-funzjonijiet bażiċi li jintużaw sabiex ikunu pprovduti s-servizzi tal-kompjuter u s-servizzi relatati mal-kompjuter kollha:

L-iżviluppi teknoloġiċi wasslu għal żieda fl-offerta ta' dawk is-servizzi bħala grupp jew pakkett ta' servizzi relatati li jistgħu jinkludu dawk il-funzjonijiet kollha jew xi wħud minnhom. Pereżempju, servizzi bħal web hosting jew domain hosting, servizzi ta' estrazzjoni tad-dejta (data mining) u grid computing jikkonsistu f'taħlita ta' funzjonijiet bażiċi ta' servizzi tal-kompjuter.

3.  Is-servizzi tal-kompjuter u oħrajn relatati, irrispettivament minn jekk jitwasslux permezz ta' netwerk, fosthom l-Internet, jinkludu s-servizzi kollha li jipprovdu:

4.  Is-servizzi tal-kompjuter u s-servizzi relatati jippermettu l-provvista ta' servizzi oħrajn (pereżempju servizzi bankarji) kemm b'mezzi elettroniċi kif ukoll b'mezzi oħrajn. Madankollu, hemm distinzjoni importanti bejn is-servizz ta' awtorizzazzjoni (pereżempju web-hosting jew hosting ta' applikazzjonijiet) u l-kontenut jew is-servizz ċentrali li qed jitwassal elettronikament (pereżempju s-servizzi bankarji). F'każijiet bħal dawn, il-kontenut jew is-servizz ċentrali mhux kopert mis-CPC 84.

Subtaqsima 4

Is-Servizzi postali u tal-kurrier

Artikolu 225

Il-Kamp ta' Applikazzjoni u d-Definizzjonijiet

1.  Din is-Sottotaqsima tistabbilixxi l-prinċipji tal-qafas regolatorju għal kull servizz postali u bil-kurrier liberalizzat skont it-Taqsima 2 (l-Istabbiliment), it-Taqsima 3 (il-Provvista Transfruntiera ta' Servizzi) u t-Taqsima 4 (il-Preżenza Temporanja ta' Persuni Fiżiċi għal Skopijiet ta' Negozju) ta' dan il-Kapitolu.

2.  Għall-finijiet ta' din is-Sottotaqsima u tat-Taqsima 2 (l-Istabbiliment), it-Taqsima 3 (il-Provvista Transfruntiera ta' Servizzi) u t-Taqsima 4 (il-Preżenza Temporanja ta' Persuni Fiżiċi għal Skopijiet ta' Negozju) ta' dan il-Kapitolu:

Artikolu 226

Prevenzjoni tal-prattiki antikompetittivi fis-settur postali u tal-kurriera

Miżuri xierqa jinżammu jew ikunu introdotti għall-iskop li l-fornituri li għandhom l-abbiltà, waħedhom jew flimkien, jaffettwaw materjalment it-termini ta' parteċipazzjoni (fir-rigward ta' prezz u provvista) fis-suq rilevanti għas-servizzi postali u tal-kurrier b'riżultat tal-użu tal-pożizzjoni tagħhom fis-suq, ma jitħallewx jidħlu fi prattiki antikompetittivi jew ikompluhom.

Artikolu 227

Servizz universali

Kull Parti għandha d-dritt li tiddefinixxi t-tip ta' obbligu universali tas-servizz li tixtieq li żżomm. Obbligi tali ma jitqiesux antikompetittivi minnhom infushom, sakemm jiġu amministrati b'mod trasparenti, mhux diskriminatorju u kompetittivament newtrali u ma jxekklux aktar milli huwa meħtieġ għax-xorta ta' servizz universali definit mill-Parti.

Artikolu 228

Liċenzji

1.  Liċenzja tista' tkun meħtieġa biss għal servizzi li jkunu fil-kamp ta' applikazzjoni tas-servizz universali.

2.  Fejn tinħtieġ liċenzja, dawn li ġejjin isiru pubblikament disponibbli:

3.  Ir-raġunijiet li għalihom tinċaħad liċenzja jsiru magħrufa lill-applikant meta jintalbu. Proċedura ta' appell permezz ta' korp indipendenti tkun stabbilita minn kull Parti. Tali proċedura tkun trasparenti, mhux diskriminatorja u bbażata fuq kriterji oġġettivi.

Artikolu 229

L-indipendenza tal-korp regolatorju

Il-korp regolatorju jkun legalment separat minn kwalunkwe fornitur ta' servizzi postali u bil-kurrier u mhux responsabbli lejn l-ebda fornitur ta' tali servizzi. Id-deċiżjonijiet tal-korp regolatorju u l-proċeduri li jintużaw minnu jkunu imparzjali fir-rigward tal-parteċipanti kollha tas-suq.

Artikolu 230

L-approssimazzjoni gradwali

Kull Parti tirrikonoxxi l-importanza tal-approssimazzjoni gradwali tal-leġiżlazzjoni eżistenti u futura tar-Repubblika tal-Moldova għal-lista tal-acquis tal-Unjoni stabbilita fl-Anness XXVIII-C għal dan il-Ftehim.

Subtaqsima 5

Netwerks u servizzi tal-komunikazzjoni elettronika

Artikolu 231

Il-Kamp ta' Applikazzjoni u d-Definizzjonijiet

1.  Din is-Sottotaqsima tistabbilixxi l-prinċipji tal-qafas regolatorju għal kull servizz ta' komunikazzjoni elettronika liberalizzat skont it-Taqsima 2 (l-Istabbiliment), it-Taqsima 3 (il-Provvista Transfruntiera ta' Servizzi) u t-Taqsima 4 (il-Preżenza Temporanja ta' Persuni Fiżiċi għal Skopijiet ta' Negozju) ta' dan il-Kapitolu.

2.  Għall-finijiet ta' din is-Sottotaqsima u tat-Taqsima 2 (l-Istabbiliment), it-Taqsima 3 (il-Provvista Transfruntiera ta' Servizzi) u t-Taqsima 4 (il-Preżenza Temporanja ta' Persuni Fiżiċi għal Skopijiet ta' Negozju) ta' dan il-Kapitolu:

Artikolu 232

L-Awtorità Regolatorja

1.  Kull Parti tiżgura li l-awtoritajiet regolatorji għas-servizzi ta' komunikazzjoni elettronika huma legalment distinti u funzjonalment indipendenti minn kwalunkwe fornitur ta' servizzi ta' komunikazzjoni elettronika. Jekk Parti żżomm is-sjieda jew il-kontroll ta' fornitur li jipprovdi netwerks jew servizzi ta' komunikazzjoni elettronika, tali Parti tiżgura s-separazzjoni strutturali effettiva tal-funzjoni regolatorja mill-attivitajiet assoċjati mas-sjieda jew kontroll.

2.  Kull Parti tiżgura li l-awtorità regolatorja tingħata biżżejjed setgħa biex tirregola s-settur. Il-kompiti li jitwettqu minn awtorità regolatorja jsiru magħmula pubbliċi f'forma faċilment aċċessibbli u ċara, b'mod partikolari meta dawk il-kompiti jiġu assenjati lil aktar minn korp wieħed.

3.  Kull Parti tiżgura li d-deċiżjonijiet tal-awtoritajiet regolatorji u l-proċeduri li jintużaw minnhom ikunu imparzjali fir-rigward tal-parteċipanti kollha fis-suq u trasparenti.

4.  L-awtorità regolatorja jkollha s-setgħa li twettaq analiżi tas-swieq tal-prodotti u tas-servizzi rilevanti li jkunu suxxettibbli għal regolament ex ante. Fejn l-awtorità regolatorja, skont l-Artikolu 234 ta' dan il-Ftehim, hija meħtieġa tiddetermina jekk għandhiex timponi, iżżomm, temenda jew tirtira obbligi, hija tiddetermina abbażi ta' analiżi tas-suq jekk is-suq relevanti huwiex effetivament kompetittiv.

5.  Fejn l-awtorità regolatorja tiddetermina li suq rilevanti mhux efettivament kompetittiv, hija tidentifika u taħtar fornituri ta' servizzi b'saħħa sinifikanti fis-suq fuq dak is-suq u timponi, iżżomm jew temenda obbligi regolatorji speċifiċi msemmija fl-Artikolu 234 ta' dan il-Ftehim, kif xieraq. Fejn l-awtorità regolatorja tikkonkludi li s-suq huwa effettivament kompetittiv hija ma timponix jew iżżomm kwalunkwe mill-obbligi regolatorji msemmija fl-Artikolu 234 ta' dan il-Ftehim.

6.  Kull Parti tiżgura li fornitur ta' servizzi affettwat mid-deċiżjoni ta' awtorità regolatorja jkollu dritt li jappella kontra dik id-deċiżjoni quddiem korp tal-appell li jkun indipendenti mill-partijiet involuti fid-deċiżjoni. Kull Parti tiżgura li l-merti tal-każ jitqiesu kif dovut. Sakemm jinqata' dak l-appell, id-deċiżjoni tal-awtorità regolatorja tibqa' tgħodd, sakemm il-korp tal-appell ma jiddeċidix mod ieħor. Fejn il-korp tal-appell ma jkollux karattru ġuridiku, dejjem jingħataw raġunijiet bil-miktub għad-deċiżjoni tiegħu u d-deċiżjonijiet tiegħu jkunu wkoll suġġetti għal rieżami minn awtorità ġuridika imparzjali u indipendenti. Id-deċiżjonijiet li jieħdu l-korpi tal-appell ikunu infurzati b'mod effettiv.

7.  Kull Parti tiżgura li fejn l-awtoritajiet regolatorji ikollhom il-ħsieb li jieħdu miżuri relatati ma' kwalunkwe mid-dispożizzjonijiet ta' din is-Sottotaqsima li għandhom impatt sinifikanti għas-suq rilevanti, huma jagħtu lill-partijiet interessati l-opportunità li jikkummentaw fuq l-abbozz tal-miżura f'perjodu raġonevoli ta' żmien. L-awtoritajiet regolatorji jippubblikaw il-proċeduri ta' konsultazzjoni tagħhom. Ir-riżultati tal-proċedura ta' konsultazzjoni jitqiegħdu għad-dispożizzjoni tal-pubbliku, ħlief fil-każ ta' informazzjoni kunfidenzjali.

8.  Kull Parti tiżgura li l-fornituri li jipprovdu n-netwerks u s-servizzi tal-komunikazzjoni elettronika jipprovdu l-informazzjoni kollha, inkluża l-informazzjoni finanzjarja, meħtieġa mill-awtoritajiet regolatorji biex jiżguraw il-konformità mad-dispożizzjonijiet ta' din is-Sottotaqsima jew mad-deċiżjonijiet meħuda skont din is-Sottotaqsima. Dawk il-fornituri jipprovdu dik l-infomazzjoni malajr, fuq talba u skont il-limiti ta' żmien u l-livell ta' dettall meħtieġa mill-awtorità regolatorja. L-informazzjoni mitluba mill-awtorità regolatorja tkun proporzjonata mat-twettiq ta' dak il-kompitu. L-awtorità regolatorja tagħti raġunijiet li jiġġustifikaw it-talba għal dik l-informazzjoni.

Artikolu 233

Awtorizzazzjoni biex jiġu pprovduti servizzi ta' komunikazzjoni elettronika

1.  Kemm jista' jkun, kull Parti tiżgura li l-provvista tas-servizzi tkun awtorizzata wara sempliċi notifika.

2.  Kull Parti tiżgura li liċenzja tista' tkun meħtieġa biex tindirizza kwistjonijiet ta' attribuzzjonijiet ta' numri u frekwenzi. It-termini u l-kundizzjonijiet għal tali liċenzji jkunu pubblikament disponibbli.

3.  Kull Parti tiżgura li fejn liċenzja tkun meħtieġa:

Artikolu 234

L-Aċċess u l-Interkonnessjoni

1.  Kull Parti tiżgura li kull fornitur tas-servizzi awtorizzat biex jipprovdi servizzi ta' komunikazzjoni elettronika jkollu d-dritt u l-obbligu jinnegozja l-aċċess u l-interkonnessjoni mal-fornituri l-oħra ta' netwerks u servizzi ta' komunikazzjoni elettronika disponibbli pubblikament. Fil-prinċipju, l-aċċess u l-interkonnessjoni għandhom ikunu miftiehma fuq il-bażi ta' negozjar kummerċjali bejn il-fornituri tas-servizzi kkonċernati.

2.  Kull Parti tiżgura li l-fornituri tas-servizzi li jiksbu informazzjoni mingħand fornitur ieħor waqt il-proċess tan-negozjar tal-arranġamenti dwar l-interkonnessjoni, jużaw dik l-informazzjoni biss għall-iskop li għalih tkun ingħatat u jirrispettaw dejjem il-kunfidenzjalità tal-informazzjoni mibgħuta jew miżmuma.

3.  Kull Parti tiżgura li, skont l-Artikolu 232 ta' dan il-Ftehim, malli jinstab li suq rilevanti mhuwiex effettivament kompetittiv, l-awtorità regolatorja jkollha s-setgħa timponi fuq il-fornitur maħtur bħala dak li għandu saħħa sinifikanti fis-suq obbligu wieħed jew aktar mis-segwenti rigward l-interkonnessjoni jew l-aċċess:

4.  Kull Parti tiżgura li fornitur ta' servizz li jitlob interkonnessjoni ma' fornitur ta' servizz maħtur bħala dak li għandu saħħa sinifikanti fis-suq ikollu rikors, fi kwalunkwe ħin jew wara perjodu ta' żmien raġonevoli li jkun sar mgħarraf pubblikament, lil korp domestiku indipendenti, li jista' jkun korp regolatorju kif imsemmi fl-Artikolu 231(2)(d) ta' dan il-Ftehim biex isolvi tilwim rigward patti u kundizzjonijiet għall-interkonnessjoni u/jew aċċess.

Artikolu 235

Ir-Riżorsi Skarsi

1.  Kull Parti tiżgura li kull proċedura għall-allokazzjoni u l-użu ta' riżorsi skarsi, fosthom il-frekwenzi, in-numri u d-drittijiet ta' aċċess, titwettaq b'mod oġġettiv, proporzjonat, fil-ħin, trasparenti u mhux diskriminatorju. L-istat preżenti tal-bnadi ta' frekwenzi allokati jkun magħmul disponibbli għall-pubbliku, iżda m'hemmx bżonn ta' identifikazzjoni dettaljata tal-frekwenzi allokati għal użu governattiv speċifiku.

2.  Kull Parti tiżgura l-ġestjoni effettiva tal-frekwenzi tar-radju għal servizzi ta' komunikazzjoni elettronika fit-territorju tagħha bil-għan li tiżgura użu effettiv u effiċjenti tal-ispektrum. Fejn it-talba għal frekwenzi speċifiċi taqbeż id-disponibbiltà tagħhom, proċeduri xierqa u trasparenti jkunu segwiti biex ikunu assenjati dawk il-frekwenzi sabiex ikun ottimizzat l-użu tagħhom u ffaċilitat l-iżvilupp tal-kompetizzjoni.

3.  Kull Parti tiżgura li d-distribuzzjoni tar-riżorsi nazzjonali ta' nnumerar u l-ġestjoni tal-pjanijiet nazzjonali ta' nnumerar ikunu fdati lill-awtorità regolatorja.

4.  Fejn l-awtoritajiet pubbliċi jew lokali jżommu s-sjieda jew il-kontroll tal-fornituri li joperaw in-netwerks u/jew servizzi ta' komunikazzjoni pubblika, jeħtieġ li tkun żgurata separazzjoni strutturali effettiva bejn il-funzjoni responsabbli biex tagħti d-drittijiet ta' aċċess mill-attivitajiet assoċjati mas-sjieda jew kontroll.

Artikolu 236

Servizz universali

1.  Kull Parti għandha d-dritt li tiddefinixxi t-tip ta' obbligi ta' servizz universali li tixtieq iżżomm.

2.  Fihom infushom dawn l-obbligi ma jitqiesux antikompetittivi, sakemm jiġu amministrati b'mod trasparenti, oġġettiv u mhux diskriminatorju. L-amministrazzjoni ta' tali obbligi tkun newtrali wkoll fir-rigward tal-kompetizzjoni u ma tkunx ta' aktar piż milli meħtieġ għat-tip ta' servizz universali definit mill-Parti.

3.  Kull Parti tiżgura li l-fornituri kollha jkunu eliġibbli biex jiżguraw servizz universali u li l-ebda fornitur tas-servizzi ma jiġi eskluż a priori. Il-ħatra ssir permezz ta' mekkaniżmu effiċjenti, trasparenti oġġettiv u mhux diskriminatorju. Fejn neċessarju, kull Parti tivvaluta jekk il-provvista ta' servizz universali tirrappreżentax piż li mhux ġust fuq l-organizzazzjoni(jiet) maħtura biex jipprovdu s-servizz universali. Fejn ikun iġġustifikat fuq il-bażi ta' tali kalkolu, u filwaqt li jitqies il-benefiċċju għas-suq, jekk ikun hemm, dovut lil organizzazzjoni li toffri servizz universali, l-awtoritajiet regolatorji jiddeterminaw jekk ikunx meħtieġ mekkaniżmu biex jikkumpensa lill-fornitur(i) ta' servizzi kkonċernat(i) jew biex jinqasam il-kost nett tal-obbligi tas-servizz universali.

4.  Kull Parti tiżgura li:

Artikolu 237

Il-provvista Transfruntierai ta' servizzi ta' komunikazzjoni elettronika

L-ebda Parti ma tista' titlob li fornitur ta' servizz tal-Parti l-oħra jwaqqaf stabbiliment, iwaqqaf kwalunkwe tip ta' preżenza, jew li jkun residenti fit-territorju tagħha bħala kundizzjoni għall-provvista transfruntiera ta' servizz.

Artikolu 238

Il-Kunfidenzjalità tal-Informazzjoni

Kull Parti tiżgura l-kunfidenzjalità tad-dejta tal-komunikazzjoni elettronika u tad-dejta tat-traffiku relatata permezz ta' netwerk pubbliku ta' komunikazzjoni elettronika u servizzi ta' komunikazzjoni elettronika pubblikament disponibbli mingħajr ma tillimita l-kummerċ fis-servizzi.

Artikolu 239

It-Tilwim bejn il-Fornituri tas-Servizzi

1.  Kull Parti tiżgura li fil-każ ta' tilwim bejn il-fornituri ta' netwerks jew servizzi ta' komunikazzjoni elettronika f'konnessjoni mad-drittijiet u l-obbligi msemmija f'dan il-Kapitolu, l-awtorità regolatorja kkonċernata, fuq talba ta' Parti jew oħra, toħroġ deċiżjoni vinkolanti biex issolvi t-tilwima fl-iqsar żmien possibbli u fi kwalunkwe każ fi żmien erba' xhur.

2.  Id-deċiżjoni tal-awtorità regolatorja tkun disponibbli għall-pubbliku, wara li jkunu kkunsidrati r-rekwiżiti ta' kunfidenzjalità tan-negozju. Il-fornituri ta' servizz ikkonċernati jingħataw dikjarazzjoni sħiħa tar-raġunijiet li fuqhom tkun ibbażata.

3.  Meta tali tilwima tikkonċerna l-provvista transfruntiera tas-servizzi, l-awtoritajiet regolatorji nazzjonali kkonċernati jikkoordinaw l-isforzi tagħhom sabiex tinstab soluzzjoni għat-tilwima.

Artikolu 240

L-approssimazzjoni gradwali

Kull Parti tirrikonoxxi l-importanza tal-approssimazzjoni gradwali tal-leġiżlazzjoni eżistenti u futura tar-Repubblika tal-Moldova għal-lista tal-acquis tal-Unjoni stabbilita fl-Anness XXVIII-B għal dan il-Ftehim.

Subtaqsima 6

Is-Servizzi finanzjarji

Artikolu 241

Il-Kamp ta' Applikazzjoni u d-Definizzjoni

1.  Din it-Taqsima tistabbilixxi l-prinċipji tal-qafas regolatorju għas-servizzi finanzjarji kollha liberalizzati skont it-Taqsima 2 (l-Istabbiliment), it-Taqsima 3 (il-Provvista Transfruntiera tas-Servizzi) u t-Taqsima 4 (il-Preżenza Temporanja ta' Persuni Fiżiċi għal Skopijiet ta' Negozju) ta' dan il-Kapitolu.

2.  Għall-finijiet ta' din is-Sottotaqsima u tat-Taqsima 2 (l-Istabbiliment), it-Taqsima 3 (il-Provvista Transfruntiera ta' Servizzi) u t-Taqsima 4 (il-Preżenza Temporanja ta' Persuni Fiżiċi għal Skopijiet ta' Negozju) ta' dan il-Kapitolu:

Artikolu 242

Il-konċessjoni prudenzjali

1.  Kull Parti tista' tadotta jew iżżomm miżuri għal raġunijiet prudenzjali, fosthom:

2.  Dawk il-miżuri ma jkunux aktar ta' piż milli neċessarju biex jilħqu l-għan tagħhom, u ma jiddiskriminawx kontra fornituri ta' servizzi finanzjarji tal-Parti l-oħra meta mqabbla mal-fornituri ta' servizzi finanzjarji proprji.

3.  Xejn f'dan il-Ftehim ma jiġi interpretat li jeħtieġ li xi Parti tiżvela informazzjoni relatata mal-affarijiet u l-kontijiet ta' konsumaturi individwali jew xi informazzjoni kunfidenzjali jew proprjetarja fil-pussess ta' entitajiet pubbliċi.

Artikolu 243

Ir-Regolamentazzjoni Effettiva u Trasparenti

1.  Kull Parti tagħmel ħilitha biex tipprovdi bil-quddiem lill-persuni kollha interessati kull miżura ta' applikazzjoni ġenerali li l-Parti tipproponi li tadotta sabiex tippermetti li tali persuni jkollhom l-opportunità li jikkummentaw dwar il-miżura. Tali miżura tkun ipprovduta:

2.  Kull Parti tqiegħed disponibbli għall-persuni interessati kollha r-rekwiżiti tagħha biex l-applikazzjonijiet relatati mal-provvista ta' servizzi finanzjarji jkunu kompluti.

Fuq talba ta' applikant, il-Parti kkonċernata tinforma lill-applikant dwar l-istatus tal-applikazzjoni tiegħu. Jekk il-Parti jkollha bżonn informazzjoni addizzjonali mingħand l-applikant, hija tinforma lill-applikant mingħajr dewmien bla bżonn.

3.  Kull Parti tagħmel ħilitha biex tiżgura li l-istandards maqbula internazzjonalment għar-regolamentazzjoni u s-superviżjoni fis-settur tas-servizzi finanzjarji u għall-ġlieda kontra l-evażjoni u l-evitar tat-taxxa, jiġu implimentati u applikati fit-territorju tagħha.. Tali standards maqbula internazzjonalment huma, fost l-oħrajn, “il-Prinċipji Bażiċi għal Superviżjoni Bankarja Effettiva” tal-Kumitat ta' Basel dwar is-Superviżjoni Bankarja, “il-Prinċipji Ewlenin tal-Assigurazzjoni” tal-Assoċjazzjoni Internazzjonali tas-Superviżuri tal-Assigurazzjoni, “L-Għanijiet u l-Prinċipji tar-Regolamentazzjoni tat-Titoli tas-Sigurtà” tal-Organizzazzjoni Internazzjonali tal-Kummissjoni dwar it-Titoli tas-Sigurtà, “il-Ftehim dwar l-Iskambju ta' Informazzjoni dwar Kwistjonijiet relatati mat-Taxxa” tal-Organizzazzjoni għall-Kooperazzjoni u l-Iżvilupp Ekonomiċi (OECD), “Id-Dikjarazzjoni dwar it-Trasparenza u l-Iskambju ta' Informazzjoni għal Finijiet ta' Taxxa” tal-G20, u “L-Erbgħin Rakkomandazzjoni” dwar il-ħasil tal-flus u “D-Disa' Rakkomandazzjonijiet Speċjali” dwar l-iffinanzjar tat-terroriżmu tat-Task Force għall-Azzjoni Finanzjarja.

Il-Partijiet jieħdu nota wkoll tal-“Għaxar Prinċipji Ewlenin għall-Iskambju tal-Informazzjoni”, ippromulgati mill-Ministri tal-Finanzi tal-G7, u jieħdu l-passi kollha meħtieġa biex jippruvaw japplikawhom fil-kuntatti bilaterali tagħhom.

Artikolu 244

Is-servizzi finanzjarji ġodda

Kull Parti tippermetti li fornitur ta' servizzi finanzjarji tal-Parti l-oħra jipprovdi servizz finanzjarju ġdid ta' tip simili għal dawk is-servizzi li l-Parti kieku tippermetti li l-fornituri tas-servizzi finanzjarji proprji tagħha jipprovdu skont il-liġi domestika tagħha f'ċirkostanzi simili. Parti tista' tiddetermina l-forma ġuridika li permezz tagħha s-servizz jista' jkun ipprovdut u tista' teħtieġ awtorizzazzjoni għall-għoti ta' servizz. Fejn tali awtorizzazzjoni tkun meħtieġa, tittieħed deċiżjoni f'perjodu raġonevoli ta' żmien u l-awtorizzazzjoni tista' tiġi rrifjutata biss għal raġunijiet ta' prudenza.

Artikolu 245

L-Ipproċessar tad-Dejta

1.  Kull Parti tippermetti lil fornitur ta' servizzi finanzjarji tal-Parti l-oħra jittrasferixxi informazzjoni f'forma elettronika jew f'forma oħra, kemm fit-territorju tagħha kif ukoll barra mit-territorju tagħha, għall-ipproċessar tad-dejta meta dan l-ipproċessar huwa meħtieġ fil-proċess ordinarju tal-kummerċ ta' dan il-fornitur ta' servizzi finanzjarji.

2.  Kull Parti tadotta salvagwardji adegwati għall-protezzjoni tal-privatezza u d-drittijiet u l-libertajiet fundamentali tal-individwi, partikolarment fir-rigward tat-trasferiment ta' dejta personali.

Artikolu 246

L-Eċċezzjonijiet Speċifiċi

1.  Xejn f'dan il-Kapitolu ma jinftiehem li jimpedixxi Parti, inklużi l-entitajiet pubbliċi tagħha, milli twettaq jew tipprovdi b'mod esklużiv fit-territorju tagħha attivitajiet jew servizzi li jiffurmaw parti minn pjan pubbliku tal-irtirar jew sistema statutorja tas-sigurtà soċjali, ħlief meta dawk l-attivitajiet jistgħu jitwettqu, kif previst fir-regolament domestiku tal-Parti, minn fornituri ta' servizzi finanzjarji f'kompetizzjoni ma' entitajiet pubbliċi jew istituzzjonijiet privati.

2.  Xejn f'dan il-Ftehim ma japplika għal attivitajiet imwettqa minn bank ċentrali jew awtorità monetarja jew minn kwalunkwe entità pubblika oħra sabiex jitwettqu politiki monetarji jew ta' rati tal-kambju.

3.  Xejn f'dan il-Kapitolu ma jinftiehem li jipprevjeni Parti, inklużi l-entitajiet pubbliċi tagħha, milli esklużivament twettaq jew tipprovdi fit-territorju tagħha attivitajiet jew servizzi f'isem jew jew bil-garanzija jew bl-użu tar-riżorsi finanzjarji tal-Parti, jew tal-entitajiet pubbliċi tagħha.

Artikolu 247

L-organizzazzjonijiet awtoregolatorji

Meta Parti titlob sħubija jew parteċipazzjoni jew aċċess għal kwalunkwe korp -awtoregolatorju, skambju jew suq ta' titoli ta' sigurtà jew futuri, aġenzija tal-ikklerjar jew kwalunkwe organizzazzjoni jew assoċjazzjoni oħra, sabiex il-fornituri ta' servizzi finanzjarji tal-Parti l-oħra jkunu jistgħu jipprovdu servizzi finanzjarji fuq bażi ugwali mal-fornituri ta' servizzi finanzjarji ta' dik il-Parti, jew meta l-Parti tipprovdi tali entitajiet, b'mod dirett jew indirett, bi privileġġi jew vantaġġi fil-provvista ta' servizzi finanzjarji, il-Parti tiżgura l-osservanza tal-obbligi skont l-Artikolu 205(1) u l-Artikolu 211 ta' dan il-Ftehim.

Artikolu 248

Issistemi ta' kklerjar u pagament

Skont it-termini u l-kundizzjonijiet li jagħtu trattament nazzjonali, kull Parti tagħti lill-fornituri ta' servizzi finanzjarji tal-Parti l-oħra stabbiliti fit-territorju tagħha, aċċess għal sistemi ta' ħlas u kklerjar operati minn entitajiet pubbliċi, u għal faċilitajiet uffiċjali ta' finanzjament u finanzjament mill-ġdid li huma disponibbli fil-proċess normali ta' negozju ordinarju. Dan l-Artikolu ma jagħtix aċċess lis-sellief tal-Parti għal faċilitajiet tal-aħħar istanza.

Artikolu 249

L-approssimazzjoni gradwali

Kull Parti tirrikonoxxi l-importanza tal-approssimazzjoni gradwali tal-leġiżlazzjoni tar-Repubblika tal-Moldova eżistenti u futura mal-istandards internazzjonali tal-aħjar prattiki elenkati skont l-Artikolu 243(3) ta' dan il-Ftehim kif ukoll mal-lista tal-acquis tal-Unjoni stabbilit fl-Anness XXVIII-A għal dan il-Ftehim.

Subtaqsima 7

Is-Servizzi tat-trasport

Artikolu 250

Il-Kamp ta' Applikazzjoni

Din it-Taqsima tistabbilixxi l-prinċipji rigward il-liberalizzazzjoni tas-servizzi internazzjonali ta' trasport skont it-Taqsima 2 (l-Istabbiliment), it-Taqsima 3 (il-Provvista Transfruntiera tas-Servizzi) u t-Taqsima 4 (il-Preżenza Temporanja ta' Persuni Fiżiċi għal Skopijiet ta' Negozju) ta' dan il-Kapitolu.

Artikolu 251

It-Trasport Marittimu Internazzjonali

1.  Għall-finijiet ta' din is-Sottotaqsima u tat-Taqsima 2 (l-Istabbiliment), it-Taqsima 3 (il-Provvista Transfruntiera ta' Servizzi) u t-Taqsima 4 (il-Preżenza Temporanja ta' Persuni Fiżiċi għal Skopijiet ta' Negozju) ta' dan il-Kapitolu:

2.  Fir-rigward tat-trasport marittimu internazzjonali, kull Parti taqbel li tiżgura l-applikazzjoni effettiva tal-prinċipju ta' aċċess mhux ristrett għal merkanzija fuq bażi kummerċjali, il-libertà li tipprovdi servizzi marittimi internazzjonali, kif ukoll trattament nazzjonali fil-qafas tal-provvista ta' servizzi bħal dawn.

Fid-dawl tal-livelli eżistenti ta' liberalizzazzjoni bejn il-Partijiet fit-trasport marittimu internazzjonali:

3.  Fl-applikazzjoni ta' dawk il-prinċipji, il-Partijiet:

4.  Kull Parti tippermetti lill-fornituri ta' servizzi ta' trasport marittimu internazzjonali tal-Parti l-oħra li jkollhom stabbiliment fit-territorju tagħha b'kundizzjonijiet ta' stabbiliment u tħaddim mhux inqas favorevoli minn dawk mogħtija lill-fornituri ta' servizzi tagħha stess jew dawk ta' kwalunkwe pajjiż terz, skont liema jkunu l-aħjar.

5.  Skont termini u kondizzjonijiet raġonevoli u mhux diskriminatorji, kull Parti tagħmel aċċessibbli lill-fornituri ta' servizzi ta' trasport marittimu tal-Parti l-oħra dawn is-servizzi fil-port: il-pilotaġġ, l-għajnuna għall-irmonk, il-provvista ta' bżonnijiet, fjuwil u ilma, il-ġbir taż-żibel u r-rimi tal-iskart tas-saborra, is-servizzi tal-kaptan tal-port, l-għajnuna għan-navigazzjoni, is-servizzi operattivi bbażati fuq l-art essenzjali għall-operazzjonijiet tal-vapuri, inklużi l-komunikazzjonijiet, il-provvisti tal-ilma u l-elettriku, il-faċilitajiet għat-tiswija ta' emerġenza, l-ankraġġ, l-irmiġġ u s-servizzi ta' rmiġġ.

6.  Kull Parti tippermetti l-moviment ta' tagħmir bħal kontejners vojta, li ma jinġarrux bħala merkanzija bi ħlas, bejn portijiet ta' Stat Membru jew bejn portijiet tar-Repubblika tal-Moldova.

7.  Kull Parti, soġġetta għall-awtorizzazzjoni tal-awtorità kompetenti, tippermetti lill-fornituri ta' servizzi ta' trasport marittimu internazzjonali tal-Parti l-oħra li jipprovdu servizzi feeder bejn il-portijiet nazzjonali tagħhom.

Artikolu 252

It-Trasport bl-ajru

Liberalizzazzjoni progressiva tat-trasport tal-ajru bejn il-Partijiet, adatta għall-bżonnijiet kummerċjali reċiproċi tagħhom u l-kundizzjonijiet tal-aċċess reċiproku għas-suq hija koperta mill-Ftehim dwar l-Ispazju Komuni għall-Avjazzjoni bejn l-UE u l-Istati Membri tagħha u r-Repubblika tal-Moldova.

Artikolu 253

L-Approssimazzjoni Gradwali

Kull Parti tirrikonoxxi l-importanza tal-approssimazzjoni gradwali tal-leġiżlazzjoni eżistenti u futura tar-Repubblika tal-Moldova għal-lista tal-acquis tal-Unjoni stabbilita fl-Anness XXVIII-D għal dan il-Ftehim.

Taqsima 6

Il-Kummerċ elettroniku

Subtaqsima 1

Dispożizzjonijiet ġenerali

Artikolu 254

L-objettiv u l-prinċipji

1.  Il-Partijiet, filwaqt li jirrikonoxxu li l-kummerċ elettroniku jżid l-opportunijiet kummerċjali f'bosta setturi, jaqblu li jippromwovu l-iżvilupp tal-kummerċ elettroniku bejniethom, partikolarment billi jikkooperaw rigward il-kwistjonijiet li jirriżultaw mill-kummerċ elettroniku skont id-dispożizzjonijiet ta' dan il-Kapitolu.

2.  Il-Partijiet jaqblu li l-iżvilupp tal-kummerċ elettroniku jrid ikun għal kollox kompatibbli mal-ogħla standards internazzjonali tal-protezzjoni tad-dejta, sabiex tkun żgurata l-kunfidenza tal-utenti tal-kummerċ elettroniku.

3.  Il-Partijiet jaqblu li t-trażmissjonijiet elettroniċi jitqiesu bħala provvista ta' servizzi, fit-tifsira tat-Taqsima 3 (il-Provvista Transfruntiera tas-Servizzi) ta' dan il-Kapitolu, li ma jistgħux ikunu soġġetti għal dazji doganali.

Artikolu 255

Il-Kooperazzjoni fil-Kummerċ Elettroniku

1.  Il-Partijiet iżommu djalogu fuq kwistjonijiet regolatorji mqajma mill-kummerċ elettroniku, li, jindirizza, fost l-oħrajn, il-kwistjonijiet li ġejjin:

2.  Tali kooperazzjoni tista' tieħu l-forma ta' skambju ta' informazzjoni dwar il-leġiżlazzjoni rispettiva tal-Partijiet dwar dawk il-kwistjonijiet kif ukoll dwar l-implimentazzjoni ta' tali leġiżlazzjoni.

Subtaqsima 2

Ir-Responsabbilità ta' fornituri intermedjarji ta' servizzi

Artikolu 256

L-Użu tas-Servizzi tal-Intermedjarji

1.  Il-Partijiet jirrikonoxxu li s-servizzi tal-intermedjarji jistgħu jintużaw minn partijiet terzi għal attivitajiet ta' ksur u jipprovdu l-miżuri stabbiliti f'din is-SottoTaqsima fir-rigward tal-fornituri intermedjarji ta' servizzi.

2.  Għall-finijiet tal-Artikolu 257 ta' dan il-Ftehim, “fornitur ta' servizzi” tfisser fornitur ta' trażmissjoni, routing, jew konnessjonijiet ta' komunikazzjoni onlajn diġitali bejn jew fost punti speċifikati mill-utent, ta' materjal li jagħżlu l-utent mingħajr ma jimmodifika l-kontenut tiegħu. Għall-finiijiet tal-Artikoli 258 u 259 ta' dan il-Ftehim, “fornitur ta' servizzi” tfisser fornitur jew operatur ta' faċilitajiet għal servizzi onlajn jew aċċess għan-netwerk.

Artikolu 257

Ir-responsabbilità ta' fornituri intermedjarji ta' servizzi: “mere conduit”

1.  Meta jiġi pprovdut servizz tas-soċjetà tal-informazzjoni li jkun jikkonsisti fit-trażmissjoni f'netwerk ta' komunikazzjoni, ta' informazzjoni pprovduta minn riċevitur tas-servizz, kull Parti tiżgura li l-fornitur tas-servizz ma jkunx responsabbli għall-informazzjoni trażmessa, sakemm il-fornitur:

2.  L-atti tat-trażmissjoni u l-provvediment ta' aċċess li hemm referenza għalihom fil-paragrafu 1 jinkludu l-ħażna awtomatika, intermedja u tranżitorja tal-informazzjoni trażmessa sakemm tkun seħħet għall-uniku skop li titwettaq it-trażmissjoni fin-netwerk tal-komunikazzjoni, u basta li l-informazzjoni ma tinħażinx għal perjodu itwal milli raġonevolment ikun meħtieġ għat-trażmissjoni.

3.  Dan l-Artikolu ma jaffettwax il-possibilità għal qorti jew awtorità amministrattiva, skont is-sistemi ġuridiċi tal-Partijiet, li jeħtieġu li l-fornitur tas-servizz jittermina jew jipprevjeni ksur.

Artikolu 258

Ir-responsabbilità ta' fornituri intermedjarji ta' servizzi: “caching”

1.  Fejn jiġi pprovdut servizz tas-soċjetà tal-informazzjoni li jkun jikkonsisti fit-trażmissjoni f'netwerk tal-komunikazzjoni, ta' informazzjoni pprovduta minn riċevitur tas-servizz, kull Parti tiżgura li l-fornitur tas-servizzi ma jkunx responsabbli għall-ħażna awtomatika, intermedja u temporanja ta' dik l-informazzjoni, imwettqa għall-uniku skop li t-trażmissjoni suċċessiva tal-informazzjoni ssir iżjed effiċjenti għal riċevituri oħra tas-servizz meta jitolbuha, bil-kundizzjoni li:

2.  Dan l-Artikolu ma jaffettwax il-possibilità għal qorti jew awtorità amministrattiva, skont is-sistemi ġuridiċi tal-Partijiet, li jeħtieġu li l-fornitur tas-servizz jittermina jew jipprevjeni ksur.

Artikolu 259

Ir-responsabbilità ta' fornituri intermedjarji ta' servizzi: “hosting”

1.  Meta jiġi pprovdut servizz tas-soċjetà tal-informazzjoni li jkun jikkonsisti fil-ħażna ta' informazzjoni pprovduta minn riċevitur tas-servizz, kull Parti tiżgura li l-fornitur ta' servizzi ma jkunx responsabbli għall-informazzjoni maħżuna fuq talba ta' riċevitur tas-servizz, bil-kundizzjoni li:

2.  Il-paragrafu 1 m'għandux japplika meta r-riċevitur tas-servizz ikun qiegħed jaġixxi bl-awtorità jew il-kontroll tal-fornitur.

3.  Dan l-Artikolu ma jaffettwax il-possibiltà għal qorti jew awtorità amministrattiva, skont is-sistemi legali tal-Partijiet, li jeħtieġu li l-fornitur ta' servizz iwaqqaf jew jipprevjeni ksur, l-anqas ma taffettwa l-possibbiltà għall-Partijiet li jistabbilixxu proċeduri li jirregolaw it-tneħħija jew id-diżattivazzjoni tal-aċċess għall-informazzjoni.

Artikolu 260

L-ebda obbligu ġenerali ta' monitoraġġ

1.  Il-Partijiet ma jimponux obbligu ġenerali fuq il-fornituri, meta dawn jipprovdu s-servizzi koperti mill-Artikoli 257, 258 u 259 ta' dan il-Ftehim, sabiex jimmonitorjaw l-informazzjoni li jittrażmettu jew jaħżnu, u lanqas ma jimponu obbligu ġenerali sabiex ifittxu attivament fatti jew ċirkustanzi li jindikaw attività illegali.

2.  Parti tista' tistabbilixxi obbligi għall-fornituri ta' servizzi tas-soċjetà tal-informazzjoni sabiex jinfurmaw fil-pront lill-awtoritajiet kompetenti dwar allegati attivitajiet illegali mwettqa jew informazzjoni pprovduta mir-riċevituri tas-servizz tagħhom, jew obbligi li jikkomunikaw lill-awtoritajiet kompetenti, meta jiġu mitluba, informazzjoni li tippermetti l-identifikazzjoni ta' riċevituri tas-servizz tagħhom li magħhom ikollhom ftehimiet ta' ħażna.

Taqsima 7

L-Eċċezzjonijiet

Artikolu 261

Eċċezzjonijiet Ġenerali

1.  Mingħajr preġudizzju għall-eċċezzjonijiet ġenerali stabbiliti fl-Artikolu 446 ta' dan il-Ftehim, id-dispożizzjonijiet ta' dan il-Kapitolu u l-Annessi XXVII-A u XXVII-E, XXVII-B u XXVII-F, XXVII-C u XXVII-G, XXVII-D u XXVII-H għal dan il-Ftehim huma soġġetti għall-eċċezzjonijiet previsti f'dan l-Artikolu.

2.  Soġġett għar-rekwiżit li tali miżuri ma jiġux applikati b'mod li jikkostitwixxu mezz ta' diskriminazzjoni arbitrarja jew mhux ġustifikabbli bejn pajjiżi fejn ikun hemm kundizzjonijiet simili, jew restrizzjoni moħbija fuq l-istabbiliment jew il-provvista transfruntiera ta' servizzi, xejn f'dan il-Kapitolu ma jinftiehem li jimpedixxi l-adozzjoni jew l-infurzar min-naħa ta' kwalunkwe Parti ta' miżuri:

3.  Id-dispożizzjonijiet ta' dan il-Kapitolu u tal-Annessi XXVII-A u XXVII-E, XXVII-B u XXVII-F, XXVII-C u XXVII-G, XXVII-D u XXVII-H għal dan il-Ftehim ma japplikawx għas-sistemi rispettivi tas-sigurtà soċjali tal-Partijiet jew għal attivitajiet fit-territorju ta' kull Parti li huma konnessi, anke okkażjonalment, mat-tħaddim ta' awtorità uffiċjali.

Artikolu 262

Il-miżuri ta' tassazzjoni

It-trattament tal-pajjiż l-aktar favorit mogħti skont id-dispożizzjonijiet ta' dan il-Kapitolu ma japplikax għat-trattament tat-taxxa li l-Partijiet qed jipprovdu jew se jipprovdu fil-futur abbażi ta' ftehimiet bejn il-Partijiet imfasslin biex jevitaw it-tassazzjoni doppja.

Artikolu 263

L-eċċezzjonijiet dwar is-sigurtà

Xejn f'dan il-Ftehim ma jkun interpretat li:

KAPITOLU 7

Pagamenti kurrenti u moviment ta' kapital

Artikolu 264

Il-Pagamenti Kurrenti

Il-Partijiet jimpenjaw ruħhom li jawtorizzaw, f'munita liberament konvertibbli, skont id-disposizzjonijiet tal-Artikolu VIII tal-Ftehim tal-Fond Monetarju Internazzjonali, kwalunkwe pagament u trasferiment fil-kont kurrenti ta' bilanċ ta' pagamenti bejn il-Partijiet.

Artikolu 265

Il-movimenti tal-kapital

1.  Fir-rigward ta' tranżazzjonijiet fuq il-kont kapitali u finanzjarju tal-bilanċ tal-pagamenti, minn meta jidħol fis-seħħ dan il-Ftehim, il-Partijiet jiżguraw il-moviment ħieles tal-kapital relatat ma' investimenti diretti, inkluż l-akkwist tal-propjetà, skont il-liġijiet tal-pajjiż ospitanti, l-investimenti magħmula skont id-dispożizzjonijiet tal-Kapitolu 6 (l-Istabbiliement, il-Kummerċ fis-Servizzi u l-Kummerċ Elettroniku) tat-Titolu V (il-Kummerċ u Kwistjonijiet relatati mal-Kummerċ) ta' dan il-Ftehim, u l-likwidazzjoni jew ir-ripatrijazzjoni tal-kapital investit u ta' kwalunkwe profitt li joħroġ minnu.

2.  Fir-rigward ta' tranżazzjonijiet fuq il-kont kapitali u finanzjarju tal-bilanċ tal-pagamenti għajr it-tranżazzjonijiet elenkati fil-paragrafu 1, mid-dħul fis-seħħ ta' dan il-Ftehim, kull Parti tiżgura, mingħajr preġudizzju għad-dispożizzjonijiet l-oħra ta' dan il-Ftehim,

Artikolu 266

Il-Miżuri ta' Salvagwardja

Fejn, f'ċirkustanzi eċċezzjonali, pagamenti jew movimenti ta' kapital jikkawżaw, jew jheddu li jikkawżaw, diffikultajiet serji għat-tħaddim tal-politika monetarja jew il-politika dwar ir-rata tal-kambju, inklużi diffikultajiet serji ta' bilanċ ta' pagamenti, f'wieħed jew aktar mill-Istati Membri jew fir-Repubblika tal-Moldova, il-Partijiet ikkonċernati jistgħu jieħdu miżuri ta' salvagwardja għal perjodu li ma jaqbiżx is-sitt xhur jekk miżuri bħal dawn ikunu strettament meħtieġa. Il-Parti li tadotta l-miżura ta' salvagwardja tinforma lill-Parti l-oħra minnufih dwar l-adozzjoni ta' kwalunkwe miżura ta' salvagwardja u, kemm jista' jkun malajr, dwar skeda taż-żmien għat-tneħħija tagħha.

Artikolu 267

Il-faċilitazzjoni u d-dispożizzjonijiet ta' evoluzzjoni

1.  Il-Partijiet jikkonsultaw sabiex jiffaċilitaw il-moviment tal-kapital bejn il-Partijiet sabiex jippromwovu l-objettivi ta' dan il-Ftehim.

2.  Matul l-ewwel erba' snin wara d-data tad-dħul fis-seħħ ta' dan il-Ftehim, il-Partijiet jieħdu miżuri li jippermettu l-ħolqien tal-kundizzjonijiet meħtieġa għal applikazzjoni gradwali addizzjonali tar-regoli tal-Unjoni fir-rigward tal-moviment ħieles tal-kapital.

3.  Sal-aħħar tal-ħames sena mid-data tad-dħul fis-seħħ ta' dan il-Ftehim, il-Kumitat ta' Assoċjazzjoni fil-konfigurazzjoni tal-Kummerċ, kif stabbilit fl-Artikolu 438(4) ta' dan il-Ftehim, jirrevedi l-miżuri meħuda u jiddetermina t-termini għal liberalizzazzjoni ulterjuri.

KAPITOLU 8

L-akkwist pubbliku

Artikolu 268

Objettivi

1.  Il-Partijiet jirrikonoxxu l-kontribut li sejħiet għall-offerti li jkunu trasparenti, mhux diskriminatorji, kompetittivi u miftuħa jagħtu lill-iżvilupp ekonomiku sostenibbli u jiffissaw bħala l-objettiv tagħhom, il-ftuħ effettiv, reċiproku u gradwali tas-swieq tal-akkwist rispettiv tagħhom.

2.  Dan il-Kapitolu jipprevedi aċċess reċiproku għas-swieq tal-akkwist pubbliku abbażi tal-prinċipju ta' trattament nazzjonali fuq livell nazzjonali, reġjunali u lokali għal kuntratti u konċessjonijiet pubbliċi fis-settur pubbliku u kif ukoll fis-settur tal-utilitajiet. Dan jipprovdi għall-approssimazzjoni gradwali tal-leġiżlazzjoni dwar l-akkwist pubbliku fir-Repubblika tal-Moldova mal-acquis tal-Unjoni dwar l-akkwist pubbliku, akkumpanjata b'riforma istituzzjonali u l-ħolqien ta' sistema effiċjenti ta' akkwist pubbliku abbażi tal-prinċipji li jiggvernaw l-akkwist pubbliku fl-Unjoni u l-patti u d-definizjonijiet stabbiliti fid-Direttiva 2004/18/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tal-31 ta' Marzu 2004 fuq koordinazzjoni ta' proċeduri għall-għoti ta' kuntratti għal xogħlijiet pubbliċi, kuntratti għal provvisti pubbliċi u kuntratti għal servizzi pubbliċi u d-Direttiva 2004/17/KE tal-Parlament Ewroepw u tal-Kunsill tal-31 ta' Marzu 2004 li tikkoordina l-proċeduri ta' akkwisti ta' entitajiet li joperaw fis-setturi tas-servizzi tal-ilma, l-enerġija, it-trasport u postali.

Artikolu 269

Il-Kamp ta' Applikazzjoni

1.  Dan il-Kapitolu japplika għal kuntratti pubbliċi ta' xogħlijiet, provvisti u servizzi, kif ukoll kuntratti ta' xogħlijiet, provvista u servizzi fis-settur tal-utilitajiet u konċessjonijiet ta' xogħlijiet u servizzi.

2.  Dan il-Kapitolu japplika għal kwalunkwe awtorità kontraenti jew kwalunkwe entità kontraenti li tissodisfa d-definizzjonijiet tal-acquis tal-Unjoni dwar l-akkwist pubbliku (minn issa 'l quddiem it-tnejn imsejħa “entitajiet kontraenti”). Dan ikopri wkoll il-korpi mmexxija mil-liġi pubblika u l-impriżi pubbliċi fil-qasam tal-utilitajiet, bħall-intrapriżi bi sjieda statali li jwettqu attivitajiet rilevanti u impriżi privati li joperaw abbażi ta' drittijiet speċjali u esklużivi fil-qasam tal-utilitajiet.

3.  Dan il-Kapitolu japplika għal kuntratti bil-valur ikbar mil-limiti minimi stipulati fl-Anness XXIX-A għal dan il-Ftehim:

4.  Il-kalkolu tal-valur stmat ta' kuntratt pubbliku jkun ibbażat fuq l-ammont totali pagabbli, nett mit-taxxi fuq il-valur miżjud. Meta tapplika dawk il-limiti minimi, ir-Repubblika tal-Moldova se tikkalkola u tikkonverti l-valuri tal-kuntratti fil-munita nazzjonali tagħha, bl-użu tar-rata tal-kambju tal-Bank Nazzjonali tagħha.

5.  Il-limiti ta' valur li jistgħu jingħataw jibdew jiġu riveduti regolarment kull sentejn mis-sena tad-dħul fis-seħħ ta' dan il-Ftehim, abbażi tal-medja ta' kuljum tal-valur tal-ewro, espress fi Drittijiet Speċjali ta' Prelevament, matul il-perjodu ta' 24 xahar li jispiċċa fl-aħħar jum ta' Awwissu qabel ir-reviżjoni, b'effett mill-1 ta' Jannar. Il-valur tal-limiti reveduti b'dan il-mod, fejn meħtieġ, jitqarreb lejn l-eqreb elf ewro. Ir-reviżjoni tal-limiti tkun adottata b'deċiżjoni tal-Kumitat ta' Assoċjazzjoni fil-konfigurazzjoni tal-Kummerċ, kif stabbilit fl-Artikolu 438(4) ta' dan il-Ftehim.

Artikolu 270

L-isfond istituzzjonali

1.  Kull Parti tistabbilixxi jew iżżomm qafas istituzzjonali xieraq u l-mekkaniżmi neċessarji għall-funzjonament tajjeb tas-sistema ta' akkwist pubbliku u l-implimentazzjoni tad-dispożizzjonijiet ta' dan il-Kapitolu.

2.  Fil-qafas ta' riforma istituzzjonali, ir-Repubblika tal-Moldova tagħżel partikolarment:

3.  Kull Parti tiżgura li d-deċiżjonijiet meħuda mill-awtoritajiet responsabbli għar-rieżami tal-ilmenti minn operaturi ekonomiċi rigward ksur tal-liġi domestika jkunu infurzati b'mod effettiv.

Artikolu 271

L-istandards bażiċi li jirregolaw l-għoti tal-kuntratti

1.  Mhux aktar tard minn disa' xhur mid-dħul fis-seħħ ta' dan il-Ftehim, il-Partijiet jikkonformaw ma' sett ta' standards bażiċi għall-għoti tal-kuntratti kollha kif stipulat fil-paragrafi 2 sa 15. Dawk l-istandards bażiċi joħorġu direttament mir-regoli u l-prinċipji tal-akkwist pubbliku, kif regolat fl-acquis tal-Unjoni dwar l-akkwist pubbliku, inklużi l-prinċipji tan-nondiskriminazzjoni, trattament ugwali, trasparenza u proporzjonalità.

Il-pubblikazzjoni

2.  Kull Parti tiżgura li l-akkwisti kollha meħtieġa jkunu ppubblikati f'mezz xieraq b'mod li huwa suffiċjenti biex:

3.  Il-pubblikazzjoni tkun xierqa għall-interess ekonomiku tal-kuntratt għall-operaturi ekonomiċi.

4.  Il-pubblikazzjoni jkun fiha mill-inqas id-dettalji essenzjali tal-kuntratt li għandu jingħata, il-kriterji għall-għażla kwalitattiva, il-metodu tal-għotja, il-kriterji biex jingħata l-kuntratt u kwalunkwe informazzjoni addizzjonali oħra li l-operaturi ekonomiċi raġonevolment jeħtieġu biex jiddeċiedu dwar jekk għandhomx jesprimu l-interess tagħhom fil-kisba tal-kuntratt.

L-Għoti tal-Kuntratti

5.  Il-kuntratti kollha jingħataw permezz ta' proċeduri ta' għoti trasparenti u imparzjali li jipprevjenu l-prattiki korrotti. Dik l-imparzjalità tkun żgurata b'mod partikolari permezz tad-deskrizzjoni mhux diskriminatorja tas-suġġett tal-kuntratt, aċċess ugwali għall-operaturi ekonomiċi kollha, limiti taż-żmien xierqa u approċċ trasparenti u oġġettiv.

6.  Meta jkunu deskritti l-karatteristiċi tax-xogħol, provvista jew servizz rikjest, l-entitajiet kontraenti jużaw deskrizzjonijiet ġenerali ta' prestazzjoni u funzjonijiet u standards internazzjonali, Ewropej jew nazzjonali.

7.  Id-deskrizzjoni tal-karatteristiċi rikjesti għal xogħol, provvista jew servizz ma jirreferux għal ditta jew sors speċifiċi, jew proċess partikolari, jew marki kummerċjali, privattivi, tipi jew oriġini jew produzzjoni speċifika sakemm tali referenza ma tkunx ġustifikata mis-suġġett tal-kuntratt u akkumpanjata mill-kliem “jew ekwivalenti”. Tingħata preferenza għall-użu ta' deskrizzjonijiet ġenerali ta' prestazzjoni jew funzjonijiet.

8.  Entitajiet kontraenti ma jimponux kundizzjonijiet li jirriżultaw minn diskriminazzjoni diretta jew indiretta kontra operaturi ekonomiċi tal-Parti l-oħra, bħar-rekwiżi li l-operaturi ekonomiċi interessati fil-kuntratt huma meħtieġa jkunu stabbiliti fl-istess pajjiż, reġjun jew territorju bħall-entità kontraenti.

Minkejja l-ewwel subparagrafu, f'każijiet fejn huwa ġustifikat minn ċirkostanzi speċifiċi tal-kuntratt, l-applikant b'suċċess jista' jkun meħtieġ jistabilixxi ċerta infrastruttura tan-negozju fuq il-post tat-twettiq tal-kuntratt.

9.  Il-limiti taż-żmien għall-espressjoni ta' interess u għall-preżentazzjoni tal-offerti jkunu twal biżżejjed biex jippermettu lill-operaturi ekonomiċi mill-Parti l-oħra jagħmlu valutazzjoni xierqa tas-sejħa għall-offerti u jippreparaw l-offerta tagħhom.

10.  Il-parteċianti kollha huma rikjesti li jkunu jafu r-regoli, il-kriterji tal-għażla u dawk ta' għoti applikabbli minn qabel. Dawk ir-regoli jridu japplikaw b'mod ugwali għall-parteċipanti kollha.

11.  Entitajiet kontraenti jistgħu jistiednu għadd limitat ta' applikanti biex jippreżentaw offerta, sakemm:

Meta jkunu mistiedna għadd limitat ta' applikanti biex jippreżentaw offerta, jiġi kkunsidrat il-bżonn li tkun żgurata kompetizzjoni adegwata.

12.  Entitajiet kontraenti jistgħu jużaw proċeduri negozjati biss f'każijiet eċċezzjonali u definiti meta l-użu ta' tali proċedura effettivament ma jfixkilx il-kompetizzjoni.

13.  Entitajiet kontraenti jistgħu jużaw sistemi ta' kwalifika biss bil-kundizzjoni li l-lista ta' operaturi kwalifikati tkun kumpilata permezz ta' proċedura rreklamata, trasparenti u miftuħa biżżejjed. Kuntratti li jaqgħu fil-kamp ta' applikazzjoni ta' tali sistema jingħataw ukoll fuq bażi mhux diskriminatorja.

14.  Kull Parti tiżgura li kuntratti jingħataw b'mod trasparenti lill-applikant li jkun ressaq l-aktar offerta ekonomikament vantaġġuża jew l-offerta bl-irħas prezz, abbażi tal-kriteri għas-sejħa għall-offerti u r-regoli proċedurali stabbiliti u kkomunikati minn qabel. Id-deċiżjonijiet finali jkunu kkomunikati lill-applikanti kollha mingħajr dewmien żejjed. Fuq talba tal-applikant irrifjutat, iridu jkunu pprovduti raġunijiet f'dettall suffiċjenti li jippermetti r-rieżami ta' tali deċiżjoni.

Il-Protezzjoni Ġudizzjarja

15.  Kull Parti tiżgura li kwalunkwe persuna li għandha jew li kellha interess li tikseb kuntratt partikolari u li kienet danneġġata, jew qiegħda fis-riskju li tkun danneġġata, b'allegat ksur hija intitolata għal protezzjoni ġudizzjarja effettiva u imparzjali kontra kwalunkwe deċiżjoni tal-entità kontraenti fir-rigwarda tal-għoti ta' dak il-kuntratt. Id-deċiżjonijiet matul tali reviżjoni jew fit-tmiem tagħha jkunu disponibbli għall-pubbliku b'mod li jkun suffiċjenti biex jinforma lill-operaturi ekonomiċi kollha interessati.

Artikolu 272

L-ippjanar tal-approssimazzjoni gradwali

1.  Qabel il-bidu tal-approssimazzjoni gradwali, ir-Repubblika tal-Moldova tissottometti lill-Kumitat ta' Assoċjazzjoni fil-konfigurazzjoni tal-Kummerċ, kif stabbilit fl-Artikolu 438(4) ta' dan il-Ftehim, pjan direzzjonali komprensiv għall-implimentazzjoni ta' dan il-Kapitolu bi skedi ta' żmien u miri importanti li jinkludu r-riformi kollha f'termini ta' approssimazzjoni għall-acquis tal-Unjoni u l-bini ta' kapaċità istituzzjonali. Dan il-pjan direzzjonali jikkonforma mal-fażijiet u l-iskedi ta' żmien stabbiliti fl-Anness XXIX-B għal dan il-Ftehim

2.  Il-pjan direzzjonali jkopri l-aspetti kollha tar-riforma u l-qafas ġuridiku ġenerali għall-implimentazzjoni ta' attivitajiet ta' akkwist pubbliku, b'mod partikolari, lejn l-approssimazzjoni għal kuntratti pubbliċi, kuntratti fis-settur tas-servizzi, konċessjonijiet ta' xogħlijiet u proċeduri ta' rieżami, u t-tisħiħ tal-kapaċità amministrattiva fil-livelli kollha, inklużi l-korpi ta' rieżami u l-mekkaniżmi ta' infurzar.

3.  Wara opinjoni favorevoli mill-Kumitat ta' Assoċjazzjoni fil-konfigurazzjoni tal-Kummerċ, dan il-pjan direzzjonali jkun ikkunsidrat bħala dokument ta' referenza għall-implimentazzjoni ta' dan il-Kapitolu. L-Unjoni tagħmel mill-aħjar biex tassisti lir-Repubblika tal-Moldova fl-implimentazzjoni tal-pjan direzzjonali.

Artikolu 273

L-Approssimazzjoni Gradwali

1.  Ir-Repubblika tal-Moldova tiżgura li leġiżlazzjoni eżistenti u futura dwar l-akkwist pubbliku se ssir gradwalment kompatibbli mal-acquis tal-Unjoni dwar l-akkwist pubbliku.

2.  L-approssimazzjoni mal-acquis tal-Unjoni titwettaq f'fażijiet konsekuttivi kif stabbilit fl-iskeda fl-Anness XXIX-B għal dan il-Ftehim u speċifikat aktar fl-Annessi XXIX-C sa XXIX-F, XXIX-H, XXIX-I, u XXIX-K tiegħu. L-Annessi XXIX-G u XXIX-J għal dan il-Ftehim jidentifikaw l-elementi li mhumiex obbligatorji li ma jeħtiġux li jitqarrbu, filwaqt li l-Annessi XXIX-L sa XXIX-O għal dan il-Ftehim jidentifikaw l-elementi tal-acquis tal-Unjoni li jibqgħu barra mill-kamp ta' applikazzjoni tal-approssimazzjoni. F'dak il-proċess, tingħata kunsiderazzjoni dovuta lill-każistika korrispondenti tal-Qorti tal-Ġustizzja tal-Unjoni Ewropea u l-miżuri ta' implimentazzjoni adottati mill-Kummissjoni Ewropea u, jekk dan ikun neċessarju, kwalunkwe bidla lill-acquis tal-UE li sseħħ sadanittant. L-implimentazzjoni ta' kull fażi se tkun evalwata mill-Kumitat ta' Assoċjazzjoni fil-konfigurazzjoni tal-Kummerċ, kif stabbilit fl-Artikolu 438(4) ta' dan il-Ftehim u, wara valutazzjoni pożittiva minn dak il-Kumitat, tintrabat mal-għoti reċiproku ta' aċċess għas-suq kif stabbilit fl-Anness XXIX-B għal dan il-Ftehim. Il-Kummisjoni Ewropea tinnotifika mingħajr dewmien żejjed lir-Repubblika tal-Moldova bi kwalunkwe modifiki lill-acquis tal-Unjoni. Din tipprovdi parir u għajnuna teknika xierqa għall-għan li jkunu implimentati tali modifiki.

3.  Il-Kumitat ta' Assoċjazzjoni fil-konfigurazzjoni tal-Kummerċ jipproċedi biss għall-evalwazzjoni tal-fażi li jmiss ladarba l-miżuri biex jimplimentaw il-fażi preċedenti jkunu twettqu u ġew approvati skont it-termini stabbiliti fil-paragrafu 2.

4.  Kull Parti tiżgura li dawk l-aspetti u l-oqsma tal-akkwist pubbliku li mhumiex koperti minn dan l-Artikolu jikkonformaw mal-prinċipji ta' trasparenza, nondiskriminazzjoni u trattament ugwali kif stabbilit fl-Artikolu 271 ta' dan il-Ftehim.

Artikolu 274

L-aċċess għas-suq

1.  Il-Partijiet jaqblu li l-ftuħ effettiv u reċiproku tas-swieq rispettivi tagħhom jintlaħaq gradwalment u simultanjament. Matul dan il-proċess ta' approssimazzjoni, il-punt sa fejn l-aċċess għas-suq mogħti reċiprokament ikun marbut mal-progress li sar f'dak il-proċess kif stipulat fl-Anness XXIX-B għal dan il-Ftehim.

2.  Id-deċiżjoni biex jipproċedu għal fażi ulterjuri ta' ftuħ tas-suq issir abbażi tal-valutazzjoni tal-kwalità tal-leġiżlazzjoni adottata kif ukoll l-implimentazzjoni prattika tagħha. Din il-valutazzjoni titwettaq regolarment mill-Kumitat ta' Assoċjazzjoni fil-konfigurazzjoni tal-Kummerċ, kif stabbilit fl-Artikolu 438(4) ta' dan il-Ftehim.

3.  Sa fejn Parti, skont l-Anness XXIX-B għal dan il-Ftehim, tkun fetħet is-suq tal-akkwist tagħha lill-Parti l-oħra:

4.  Wara l-implimentazzjoni tal-aħħar fażi fil-proċess tal-approssimazzjoni, il-Partijiet se jeżaminaw il-possibilità li jagħtu aċċess reċiproku għas-suq fir-rigward ta' akkwisti inqas mil-limiti minimi ta' valur stabbiliti fl-Anness XXIX-A għal dan il-Ftehim.

5.  Il-Finlandja tirriżerva l-pożizzjoni tagħha fir-rigward tal-Gżejjer Åland.

Artikolu 275

L-Informazzjoni

1.  Kull Parti tiżgura li l-entitjiet kontraenti u l-operaturi ekonomiċi jkunu informati b'mod xieraq dwar il-proċeduri ta' akkwist pubbliku, anke permezz tal-pubblikazzjoni tal-leġiżlazzjoni u s-sentenzi amministrattivi rilevanti.

2.  Kull Parti tiżgura t-tixrid effettiv ta' informazzjoni dwar opportunitajiet għal tfigħ ta' offerti.

Artikolu 276

Il-kooperazzjoni

1.  Il-Partijiet itejbu l-kooperazzjoni tagħhom permezz ta' skambju ta' esperjenzi u informazzjoni relatati mal-aħjar prattiki u oqfsa regolatorji tagħhom.

2.  L-Unjoni tiffaċilita l-implimentazzjoni ta' dan il-Kapitolu, inkluż permezz ta' għajnuna teknika fejn xieraq. F'konformità mad-dispożizzjonijiet fit-Titolu VI (l-Għajnuna Finanzjarja u Dispożizzjonijiet ta' Kontroll u Kontra l-Frodi) ta' dan il-Ftehim, deċiżjonijiet speċifiċi dwar l-għajnuna finanzjarja jgħaddu mill-mekkaniżmi u strumenti ta' finanzjar tal-Unjoni.

3.  Lista indikattiva ta' kwistjonijiet għal kooperazzjoni hija inkluża fl-Anness XXIX-P għal dan il-Ftehim.

KAPITOLU 9

Id-drittijiet ta' proprjetà intellettwali

Taqsima 1

Id-dispożizzjonijiet ġenerali u prinċipji

Artikolu 277

Objettivi

L-objettivi ta' dan il-Kapitolu huma:

Artikolu 278

In-natura u l-kamp ta' applikazzjoni tal-obbligi

1.  Il-Partijiet jiżguraw l-implimentazzjoni adegwata u effettiva tal-ftehimiet internazzjonali li jirrigwardaw il-proprjetà internazzjonali li tagħhom huma partijiet fosthom il-Ftehim tad-WTO dwar l-Aspetti tad-Drittijiet tal-Proprjetà Intellettwali Relatati mal-Kummerċ (“il-Ftehim TRIPS”). Id-dispożizzjonijiet ta' dan il-Kapitolu jikkumplimentaw u jispeċifikaw ulterjorment id-drittijiet u l-obbligi bejn il-Partijiet skont il-Ftehim TRIPS u ftehimiet internazzjonali oħra fil-qasam tal-proprjetà intellettwali.

2.  Għall-finijiet ta' dan il-Ftehim, l-espressjoni “proprjetà intellettwali” tirreferi mill-inqas għall-kategoriji kollha tal-proprjetà intellettwali koperti mill-Artikoli 280 sa 317 ta' dan il-Ftehim.

3.  Il-protezzjoni tal-proprjetà intellettwali tinkludi l-protezzjoni kontra l-kompetizzjoni inġusta kif imsemmija fl-Artikolu 10bis tal-Konvenzjoni ta' Pariġi għall-Protezzjoni tal-Proprjetà Industrijali tal-1967 (“il-Konvenzjoni ta' Pariġi”).

Artikolu 279

L-eżawriment

Kull Parti tipprovdi għal reġim ta' eżawriment domestiku jew reġjonali tad-drittijiet tal-proprjetà intellettwali.

Taqsima 2

L-Istandards li jirrigwardaw id-drittijiet tal-proprjetà intellettwali

Subtaqsima 1

Id-Drittijiet tal-awtur u drittijiet relatati

Artikolu 280

Il-protezzjoni mogħtija

Il-Partijiet jikkonformaw mad-drittijiet u l-obbligi stabbiliti fil-ftehimiet internazzjonali li ġejjin:

Artikolu 281

L-Awturi

Kull Parti tipprovdi lill-awturi d-dritt esklużiv li jawtorizzaw jew jipprojbixxu:

Artikolu 282

L-artisti

Kull Parti tipprovdi lill-artisti d-dritt esklużiv li:

Artikolu 283

Il-produtturi ta' fonogrammi

Kull Parti tipprovdi lill-produtturi ta' fonogrammi d-dritt esklużiv li:

Artikolu 284

L-organizzazzjonijiet tax-xandir

Kull Parti tipprovdi lill-organizzazzjonijiet tax-xandir id-dritt esklużiv li jawtorizzaw jew jipprojbixxu:

Artikolu 285

Ix-xandir u l-komunikazzjoni lill-pubbliku

1.  Kull Parti tipprovdi dritt biex jiżguraw li jitħallas ħlas uniku ekwu mill-utent, jekk tintuża fonogramma ppubblikata għall-finijiet kummerċjali, jew tintuża riproduzzjoni ta' din il-fonogramma, għax-xandir b'mezzi mingħajr wajers jew għal kull komunikazzjoni lill pubbliku, u biex jiżguraw li dak il-ħlas jitqassam bejn l-artisti u l-produtturi tal-fonogramma rilevanti.

2.  Kull Parti tista', fin-nuqqas ta' ftehim bejn l-artisti u l-produtturi tal-fonogramma, tistipula l-kundizzjonijiet għat-tqassim ta' dak il-ħlas bejniethom.

Artikolu 286

Il-Perjodu ta' Protezzjoni

1.  Id-drittijiet tal-awtur ta' xogħol artistiku jew letterarju skont it-tifsira tal-Artikolu 2 tal-Konvenzjoni ta' Berna jdumu tul il-ħajja tal-awtur u għal 70 sena minn mewtu/ha, irrispettivament mid-data meta x-xogħol ikun sar legalment disponibbli għall-pubbliku.

2.  It-terminu ta' protezzjoni ta' kompożizzjoni mużikali bil-kliem jiskadi 70 sena mill-mewt tal-aħħar mill-persuni li ġejjin li jkunu baqgħu ħajjin, sew jekk dawk il-persuni jkunu nominati bħala -koawturi kif ukoll jekk le: l-awtur tal-lirika u l-kompożitur tal-kompożizzjoni mużikali, sakemm iż-żewġ kontributi jkunu nħolqu speċifikament għall-kompożizzjoni mużikali rispettiva bil-kliem.

3.  Id-drittijiet tal-artisti jiskadu mhux qabel 50 sena mid-data tal-prestazzjoni. Madankollu:

4.  Id-drittijiet tal-produtturi ta' fonogrammi ma jiskadux qabel 50 sena minn meta ssir ir-reġistrazzjoni. Madankollu:

5.  Id-drittijiet tal-organizzazzjonijiet tax-xandir jiskadu mhux qabel 50 sena wara l-ewwel trażmissjoni ta' xandira, kemm jekk dik ix-xandira tiġi trażmessa b'mezzi bil-wajer kif ukoll jekk mingħajrhom, fosthom bil-kejbil jew bis-satellita.

6.  Il-perjodi stipulati f'dan l-Artikolu jiġu kkalkolati mill-ewwel ta' Jannar tas-sena li ssegwi l-avveniment li jagħti bidu għalihom.

Artikolu 287

Il-Protezzjoni tal-Miżuri Teknoloġiċi

1.  Kull Parti tipprovdi protezzjoni ġuridika adegwata kontra l-evitar ta' kwalunkwe miżura teknoloġika effettiva, li l-persuna kkonċernata twettaq fl-għarfien, jew raġunijiet xierqa biex ikollha għarfien, li hu/hi tkun qiegħda ssegwi dak l-għan.

2.  Kull Parti tipprovdi protezzjoni ġuridika adegwata kontra l-manifattura, l-importazzjoni, id-distribuzzjoni, il-bejgħ, il-kiri, ir-reklamar għall-bejgħ jew għall-kiri, jew il-pussess għal skopijiet kummerċjali, ta' apparat, prodotti jew komponenti, jew il-provvista ta' servizzi li:

3.  Għall-finijiet ta' dan il-Ftehim, l-espressjoni “miżuri teknoloġiċi” tfisser kwalunkwe teknoloġija, apparat jew komponent li, fil-proċess normali tat-tħaddim tiegħu, ikun imfassal sabiex jevita jew jillimita atti, fir-rigward ta' xogħlijiet jew suġġetti protetti oħra, li ma jkunux awtorizzati mid-detentur ta' kwalunkwe drittijiet tal-awtur jew kwalunkwe dritt relatat kif previst mil-liġi domestika. Il-miżuri teknoloġiċi jitqiesu “effettivi” meta l-użu ta' xogħol jew suġġett ieħor protett ikun ikkontrollat mid-detenturi tad-drittijiet permezz tal-applikazzjoni ta' kontroll tal-aċċess jew proċess ta' protezzjoni, bħal kodifikazzjoni, scrambling jew trasformazzjoni oħra tax-xogħol jew suġġett ieħor, jew mekkaniżmu ta' kontroll tal-ikkupjar, li jikseb l-għan ta' protezzjoni.

Artikolu 288

Il-protezzjoni ta' informazzjoni dwar l-immaniġġar tad-drittijiet

1.  Kull Parti tipprovdi protezzjoni ġuridika adegwata kontra kull persuna li twettaq xi wieħed mill-atti li ġejjin mingħajr ma jkollha l-awtorità:

jekk dik il-persuna tkun taf, jew ikollha raġunijiet biżżejjed sabiex tkun taf, li billi tagħmel dan tkun qiegħda tikkawża, tippermetti, tiffaċilita jew taħbi l-ksur ta' xi dritt tal-awtur jew drittijiet relatati kif previst mil-liġi domestika.

2.  Għall-finijiet ta' dan il-Kapitolu, l-espressjoni “informazzjoni dwar l-immaniġġar tad-drittijiet” tfisser kull informazzjoni pprovduta mid-detenturi tad-drittijiet li tidentifika x-xogħol jew suġġett ieħor li huwa s-suġġett tal-protezzjoni skont dan il-Kapitolu, l-awtur jew kull detentur ieħor ta' drittijiet, jew informazzjoni dwar it-termini u l-kundizzjonijiet tal-użu tax-xogħol jew ħaġa oħra, u kull numru jew kodiċi li jirrappreżentaw tali informazzjoni. Il-paragrafu 1 japplika meta xi waħda minn dawk l-elementi ta' informazzjoni tkun assoċjata ma' kopja ta', jew tidher b'rabta mal-komunikazzjoni lill-pubbliku, ta' xogħol jew suġġett ieħor li huwa s-suġġett tal-protezzjoni skont dan il-Kapitolu.

Artikolu 289

Eċċezzjonijiet u limitazzjonijiet

1.  Skont il-konvenzjonijiet u l-ftehimiet internazzjonali li għalihom huma partijiet, kull Parti tista' tipprovdi għal limitazzjonijiet u eċċezzjonijiet għad-drittijiet li hemm stabbiliti fl-Artikoli 281 sa 286 ta' dan il-Ftehim biss f'ċerti każi speċjali li ma jmorrux kontra l-isfruttament normali tas-suġġett protett u ma jippreġudikawx b'mod bla raġuni l-interessi leġittimi tad-detenturi tad-drittijiet.

2.  Kull Parti tipprovdi li l-atti temporanji ta' riproduzzjoni msemmija fl-Artikoli 282 sa 285 ta' dan il-Ftehim, li huma temporanji jew inċidentali, li huma parti integrali u essenzjali tal-proċess teknoloġiku u li l-għan ewlieni tagħhom hu li jippermettu

Artikolu 290

Id-dritt tal-bejgħ mill-ġdid tal-artisti fix-xogħlijiet tal-arti

1.  Kull Parti tipprovdi, għall-benefiċċju tal-awtur ta' xogħol oriġinali tal-arti, dritt ta' bejgħ mill-ġdid, li għandu jkun definit bħala dritt mhux trasferibbli, li ma jistax jitneħħa, lanqas bil-quddiem, sabiex jirċievi royalty ibbażata fuq il-prezz tal-bejgħ għal kwalunkwe bejgħ mill-ġdid tax-xogħol, wara l-ewwel trasferiment tax-xogħol mill-awtur.

2.  Id-dritt imsemmi fil-paragrafu 1 japplika għall-atti kollha ta' bejgħ mill-ġdid li jinvolvu bħala bejjiegħa, xerrejja jew intermedjarji professjonisti tas-suq tal-arti, bħal kmamar fejn jinbiegħu oġġetti bl-irkant, galleriji tal-arti u, b'mod ġenerali, kwalunkwe negozjanti tax-xogħlijiet tal-arti.

3.  Kull Parti tista' tipprovdi li d-dritt imsemmi fil-paragrafu 1 ma jgħoddx għal atti ta' bejgħ mill-ġdid fejn il-bejjiegħ ikun kiseb ix-xogħol direttament mill-awtur inqas minn tliet snin qabel dak il-bejgħ mill-ġdid u fejn il-prezz tal-bejgħ mill-ġdid ma jkunx jaqbeż ċertu ammont minimu.

4.  Ir-royalty titħallas mill-bejjiegħ. Kull Parti tista' tipprovdi li waħda mill-persuni fiżiċi jew ġuridiċi li hemm riferenza għalihom fil-paragrafu 2, minbarra l-bejjiegħ tkun responsabbli waħedha jew taqsam ir-responsabbiltà mal-bejjiegħ għall-pagament tar-royalty.

5.  Il-protezzjoni mogħtija tista' tintalab sal-punt permess mill-Parti fejn dik il-protezzjoni tintalab. Il-proċedura għall-ġbir u l-ammonti huma soġġetti għal determinazzjoni fil-liġi domestika.

Artikolu 291

Kooperazzjoni fuq il-ġestjoni kollettiva tad-drittijiet

Il-Partijiet jagħmlu ħilithom biex jippromwovu d-djalogu u l-kooperazzjoni bejn is-soċjetajiet tal-immaniġġar kollettiv rispettivi tagħhom bil-għan li jippromwovu d-disponibbiltà tax-xogħlijiet u suġġetti oħra protetti u t-trasferiment ta' royalties għall-użu ta' dawn ix-xogħlijiet jew suġġett ieħor protett.

Subtaqsima 2

Il-Marki kummerċjali

Artikolu 292

Il-ftehimiet internazzjonali

Il-Partijiet:

Artikolu 293

Il-Proċedura tar-Reġistrazzjoni

1.  Kull Parti tipprovdi sistema għar-reġistrazzjoni tal-marki kummerċjali fejn kull deċiżjoni negattiva finali meħuda mill-amministrazzjoni rilevanti tal-marki kummerċjali tiġi kkomunikata lill-applikant bil-miktub u b'raġunijiet xierqa.

2.  Kull Parti tipprovdi l-possibbiltà li wieħed jopponi applikazzjonijiet għar-reġistrazzjoni tal-marki kummerċjali. Tali proċedimenti ta' oppożizzjoni jkunu kuntrarji.

3.  Il-Partijiet jipprovdu bażi tad-dejta elettronika pubblikament disponibbli ta' applikazzjonijiet u reġistrazzjonijiet ta' marki kummerċjali.

Artikolu 294

Il-marki kummerċjali magħrufa

Għall-iskop li jingħata effett lill-Artikolu 6bis tal-Konvenzjoni ta' Pariġi u l-Artikolu 16(2) u (3) tal-Ftehim TRIPS dwar il-protezzjoni ta' marki kummerċjali -magħrufa, il-Partijiet japplikaw ir-Rakkomandazzjoni Konġunta dwar Dispożizzjonijiet dwar il-Protezzjoni ta' Marki Kummerċjali Magħrufa addottata mill-Assemblea tal-Unjoni ta' Pariġi għall-Protezzjoni tal-Proprjetà Industrijali u l-Assemblea Ġenerali tal-Organizzazzjoni Dinjija tal-Proprjetà Intellettwali (WIPO) fl-Erbgħa u Tletin Serje ta' Laqgħat tal-Assemblej tal-Istati Membri tad-WIPO (Settembru 1999).

Artikolu 295

L-eċċezzjonijiet għad-drittijiet mogħtija minn marka kummerċjali

Kull Parti tipprovdi għal eċċezzjonijiet limitati għad-drittijiet mogħtija minn marka kummerċjali, bħall-użu ġust ta' termini deskrittivi, il-protezzjoni tal-indikazzjonijiet ġeografiċi kif previst fl-Artikolu 303 ta' dan il-Ftehim, jew eċċezzjonijiet limitati oħra li jqisu l-interessi leġittimi tal-proprjetarju tal-marka kummerċjali u ta' partijiet terzi.

Subtaqsima 3

L-Indikazzjonijiet ġeografiċi

Artikolu 296

Il-Kamp ta' Applikazzjoni

1.  Din is-Sottotaqsima tapplika għar-rikonoxximent u għall-protezzjoni tal-indikazzjonijiet ġeografiċi li qed joriġinaw fit-territorji tal-Partijiet.

2.  Biex indikazzjoni ġeografika ta' Parti tkun protetta mill-Parti l-oħra, hija tkopri prodotti li jaqgħu fil-kamp ta' applikazzjoni tal-leġiżlazzjoni ta' dik il-Parti msemmija fl-Artikolu 297 ta' dan il-Ftehim.

3.  “Indikazzjoni ġeografika” tfisser indikazzjoni kif iddefinita fl-Artikolu 22(1) tal-Ftehim TRIPS, li tinkludi wkoll id-“denominazzjonijiet tal-oriġini”.

Artikolu 297

L-Indikazzjonijiet Ġeografiċi Stabbiliti

1.  Wara li eżaminat il-leġiżlazzjoni tar-Repubblika tal-Moldova dwar il-protezzjoni tal-indikazzjonijiet ġeografiċi elenkati fil-Parti A tal-Anness XXX-A għal dan il-Ftehim, l-Unjoni tikkonkludi li din il-leġiżlazzjoni tissodisfa l-elementi stabbiliti fil-Parti C tal-Anness XXX-A għal dan il-Ftehim.

2.  Wara li eżaminat il-leġiżlazzjoni tal-Unjoni dwar il-protezzjoni tal-indikazzjonijiet ġeografiċi elenkati fil-Parti B tal-Anness XXX-A għal dan il-Ftehim, ir-Repubblika tal-Moldova tikkonkludi li din il-leġiżlazzjoni tissodisfa l-elementi stabbiliti fil-Parti C tal-Anness XXX-A għal dan il-Ftehim.

3.  Il-Gvern tar-Repubblika tal-Moldova, wara li lesta proċedura ta' oġġezzjoni skont il-kriterji stabbiliti fl-Anness XXX-B għal dan il-Ftehim u wara li eżamina l-indikazzjonijiet ġeografiċi għall-prodotti agrikoli u dawk alimentari tal-Unjoni elenkati fl-Anness XXX-C għal dan il-Ftehim u l-indikazzjonijiet ġeografiċi għall-inbejjed, inbejjed aromatizzati u xorb alkoħoliku tal-Unjoni elenkati fl-Anness XXX-D għal dan il-Ftehim, li kienu ġew irreġistrati mill-Unjoni skont il-leġiżlazzjoni msemmija fil-paragrafu 2 ta' dan l-Artikolu, jipproteġi dawk l-indikazzjoniiet ġeografiċi skont il-livell ta' protezzjoni stabbilit f'din is-Sottotaqsima.

4.  L-Unjoni, wara li lestiet proċedura ta' oġġezzjoni skont il-kriterji stabbiliti fl-Anness XXX-B għal dan il-Ftehim u wara li eżaminat l-indikazzjonijiet ġeografiċi għall-prodotti agrikoli u dawk alimentari tar-Repubblika tal-Moldova elenkati fl-Anness XXX-C għal dan il-Ftehim u l-indikazzjonijiet ġeografiċi għall-inbejjed, inbejjed aromatizzati u xorb alkoħoliku tar-Repubblika tal-Moldova elenkati fl-Anness XXX-D għal dan il-Ftehim, li kienu ġew irreġistrati mir-Repubblika tal-Moldova skont il-leġiżlazzjoni msemmija fil-paragrafu 1 ta' dan l-Artikolu, tipproteġi dawk l-indikazzjoniiet ġeografiċi skont il-livell ta' protezzjoni stabbilit f'din is-Sottotaqsima.

5.  Id-deċiżjonijiet tal-Kumitat Konġunt stabbilit bl-Artikolu 11 tal-Ftehim bejn l-Unjoni Ewropea u r-Repubblika tal-Moldova dwar il-protezzjoni tal-indikazzjonijiet ġeografiċi għall-prodotti agrikoli u dawk alimentari dwar l-emenda tal-Annessi III u IV għal dak il-Ftehim, li jittieħdu qabel id-dħul fis-seħħ ta' dan il-Ftehim, jitqiesu li jkunu deċiżjonijiet tas-Sottokumitat dwar l-Indikazzjonijiet Ġeografiċi, u l-indikazzjonijiet ġeografiċi miżjuda mal-Annessi III u IV ma' dak il-Ftehim jitqiesu li huma parti mill-Annessi XXX-C u XXX-D għal dan il-Ftehim. Għaldaqstant, il-Partijiet jipproteġu dawk l-indikazzjonijiet ġeografiċi bħala indikazzjonijiet ġeografiċi stabbiliti skont dan il-Ftehim.

Artikolu 298

Iż-Żieda ta' Indikazzjonijiet Ġeografiċi Ġodda

1.  Il-Partijiet jaqblu dwar il-possibbiltà li jiżdiedu indikazzjonijiet ġeografiċi ġodda sabiex ikunu protetti fl-Annessi XXX-C u XXX-D għal dan il-Ftehim skont il-proċedura stabbilita fl-Artikolu 306(3) ta' dan il-Ftehim wara li jkunu kkompletaw il-proċedura ta' oġġezzjoni u wara li jkunu eżaminaw l-indikazzjonijiet ġeografiċi kif imsemmija fl-Artikolu 297(3) u 297(4) ta' dan il-Ftehim għas-sodisfazzjon taż-żewġ Partijiet.

2.  Parti ma tintalabx tipproteġi bħala indikazzjoni ġeografika isem li jidħol f'kunflitt mal-isem ta' varjetà ta' pjanti, inkluża varjetà ta' għeneb tal-inbid, jew razza ta' annimali u li għaldaqstant huwa probabbli li jqarraq lill-konsumatur dwar il-vera oriġini tal-prodott.

Artikolu 299

Il-kamp ta' applikazzjoni tal-protezzjoni tal-indikazzjonijiet ġeografiċi

1.  L-indikazzjonijiet ġeografiċi elenkati fl-Annessi XXX-C u XXX-D għal dan il-Ftehim, kif ukoll dawk miżjuda skont l-Artikolu 298 ta' dan il-Ftehim, ikunu protetti kontra:

2.  Jekk l-indikazzjonijiet ġeografiċi jkunu totalment jew parzjalment omonimi, il-protezzjoni tingħata lil kull indikazzjoni sakemm din tkun intużat bona fide u b'attenzjoni xierqa għall-użu lokali u tradizzjonali u għar-riskju effettiv ta' konfużjoni. Mingħajr preġudizzju għall-Artikolu 23 tal-Ftehim TRIPS, il-Partijiet jiddeċiedu b'mod reċiproku l-kundizzjonijiet prattiċi tal-użu li skonthom l-indikazzjonijiet ġeografiċi omonimi se jiddifferenzjaw wieħed mill-ieħor, b'kont meħud tal-bżonn li jkun żgurat trattament ġust tal-produtturi kkonċernati u li l-konsumaturi ma jiġux imqarrqa. Isem omonimu li jqarraq bil-konsumatur billi jagħtih x'jifhem li l-prodotti jkunu ġejjin minn territorju ieħor ma jiġix irreġistrat anke jekk l-isem ikun preċiż relattivament għat-territorju, ir-reġjun jew il-post tal-oriġini attwali tal-prodott ikkonċernat.

3.  Fejn Parti, fil-kuntest ta' negozjati ma' pajjiż terz, tipproponi li tipproteġi indikazzjoni ġeografika ta' dak il-pajjiż terz, u l-isem ikun omonimu ma' indikazzjoni ġeografika tal-Parti l-oħra, din tal-aħħar tkun ikkonsultata u tingħata l-opportunità li tikkummenta qabel ma l-isem ikun protett.

4.  Xejn f'din is-Sottotaqsima ma jobbliga lil Parti li tipproteġi indikazzjoni ġeografika tal-Parti l-oħra li mhijiex jew li ma għadhiex aktar protetta fil-pajjiż tal-oriġini tagħha. Il-Partijiet jinnotifikaw lil xulxin jekk indikazzjoni ġeografika ma tkunx għadha protetta fil-pajjiż tal-oriġini tagħha.

5.  Id-dispożizzjonijiet ta' din is-Sottotaqsima ma jippreġudikaw bl-ebda mod id-dritt ta' kull persuna li tuża, fin-negozju, l-isem tagħha, jew l-isem tal-predeċessur tagħha fin-negozju, ħlief meta dak l-isem jintuża b'tali mod li jqarraq lill-konsumaturi.

Artikolu 300

Id-dritt tal-użu tal-indikazzjonijiet ġeografiċi

1.  Isem protett skont din is-Sottotaqsima jista' jintuża minn kull operatur li jikkummerċjalizza, jipproduċi, jipproċessa jew jipprepara prodotti agrikoli, oġġetti tal-ikel, inbejjed, inbejjed aromatizzati jew xorb alkoħoliku li jkunu konformi mal-ispeċifikazzjoni tal-prodott korrispondenti.

2.  Ladarba indikazzjoni ġeografika tkun protetta skont din is-Sottotaqsima, l-użu ta' tali isem protett ma jkun suġġett għall-ebda reġistrazzjoni tal-utenti jew għal imposti ulterjuri.

Artikolu 301

L-infurzar tal-protezzjoni

Il-Partijiet jinfurzaw il-protezzjoni prevista fl-Artikoli 297 sa 300 ta' dan il-Ftehim b'azzjonijiet amministrattivi jew proċedimenti ġuridiċi adattati, kif ikun xieraq, inkluż fil-fruntiera doganali (esportazzjoni u importazzjoni), sabiex jipprevjenu u jwaqqfu kull użu illegali tal-indikazzjonijiet ġeografiċi protetti. Huma jinfurzaw ukoll tali protezzjoni fuq talba ta' xi parti interessata.

Artikolu 302

L-implimentazzjoni tal-azzjonijiet komplementari

Mingħajr preġudizzju għall-impenji preċedenti tar-Repubblika tal-Moldova li tagħti protezzjoni lill-indikazzjonijiet ġeografiċi tal-Unjoni derivati minn ftehimiet internazzjonali dwar il-protezzjoni tal-indikazzjonijiet ġeografiċi u l-infurzar tagħhom, inklużi l-impenji meħuda fil-Ftehim ta' Lisbona għall-Protezzjoni tad-Denominazzjonijiet tal-Oriġini u r-Reġistrazzjoni Internazzjonali tagħhom, u skont l-Artikolu 301 ta' dan il-Ftehim, ir-Repubblika tal-Moldova tibbenefika minn perjodu tranżitorju ta' ħames snin mill-1 ta' April 2013 sabiex tistabbilixxi l-azzjonijiet komplementari kollha li jkunu meħtieġa sabiex jitwaqqaf kwalunkwe użu illegali tal-indikazzjonijiet ġeografiċi protetti, b'mod partikolari l-miżuri fil-fruntiera doganali.

Artikolu 303

Ir-relazzjoni mal-marki kummerċjali

1.  Il-Partijiet jirrifjutaw li jirreġistraw jew jinvalidaw, ex officio jew meta ssir talba minn parti interessata skont il-leġiżlazzjoni ta' kull Parti, marka kummerċjali li taqbel ma' kull waħda mis-sitwazzjonijiet imsemmijin fl-Artikolu 299(1) ta' dan il-Ftehim b'rabta ma' indikazzjoni ġeografika protetta għal prodotti simili, bil-kondizzjoni li tintbagħat applikazzjoni għar-reġistrazzjoni tal-marka kummerċjali wara d-data ta' applikazzjoni għall-protezzjoni tal-indikazzjoni ġeografika fit-territorju kkonċernat.

2.  Għall-indikazzjonijiet ġeografiċi msemmija fl-Artikolu 297 ta' dan il-Ftehim, id-data ta' applikazzjoni għall-protezzjoni tkun l-1 ta' April 2013.

3.  Għall-indikazzjonijiet ġeografiċi msemmijin fl-Artikolu 298 ta' dan il-Ftehim, id-data tal-applikazzjoni għall-protezzjoni tkun id-data li fiha tintbagħat talba lill-Parti l-oħra għall-protezzjoni ta' indikazzjoni ġeografika.

4.  Għall-indikazzjonijiet ġeografiċi msemmija fl-Artikolu 298 ta' dan il-Ftehim, il-Partijiet ma jkollhom l-ebda obbligu sabiex jipproteġu indikazzjoni ġeografika fejn, fid-dawl ta' marka kummerċjali li jkollha reputazzjoni jew li tkun magħrufa sew, il-protezzjoni tista' tqarraq bil-konsumaturi dwar l-identità vera tal-prodott.

5.  Mingħajr preġudizzju għall-paragrafu 4 ta' dan l-Artikolu, il-Partijiet jipproteġu l-indikazzjonijiet ġeografiċi anke meta teżisti marka kummerċjali preċedenti. Marka kummerċjali preċedenti tfisser marka kummerċjali li l-użu tagħha jikkorrispondi ma' waħda mis-sitwazzjonijiet imsemmija fl-Artikolu 299(1) ta' dan il-Ftehim, li kienet saret applikazzjoni għaliha, ġiet irreġistrata jew stabbilita bl-użu, jekk dik il possibbiltà hemm provvediment għaliha fil-leġiżlazzjoni kkonċernata, fit-territorju ta' waħda mill-Partijiet qabel id-data li fiha l-applikazzjoni għall-protezzjoni tal-indikazzjoni ġeografika hija ppreżentata mill-Parti l-oħra skont din is-Sottotaqsima. Marka kummerċjali bħal din tista' tibqa' tiġi wżata u mġedda minkejja l-protezzjoni tal-indikazzjoni ġeografika, bil-kondizzjoni li fil-leġiżlazzjoni tal-Partijiet dwar il-marki kummerċjali ma jkunux jeżistu raġunijiet għall-invalidità jew ir-revoka tal-marka kummerċjali.

Artikolu 304

Ir-Regoli Ġenerali

1.  Din is-Sottoaqsima tapplika mingħajr preġudizzju għad-drittijiet u l-obbligi tal-Partijiet skont il-Ftehim tad-WTO.

2.  Minkejja l-Artikolu 302 ta' dan il-Ftehim, l-importazzjoni, l-esportazzjoni u l-kummerċjalizzazzjoni ta' kull prodott imsemmi fl-Artikoli 297 u 298 ta' dan il-Ftehim jitwettqu f'konformità mal-liġijiet u mar-regolamenti li japplikaw fit-territorju tal-Parti importatriċi.

3.  Kull kwistjoni li tinqala' minħabba l-ispeċifikazzjonijiet tekniċi ta' ismijiet irreġistrati tkun indirizzata fis-Sottokumitat dwar l-Indikazzjonijiet Ġeografiċi stabbilit skont l-Artikolu 306 ta' dan il-Ftehim.

4.  L-indikazzjonijiet ġeografiċi protetti skont din is-Sottotaqsima jistgħu jiġu kkanċellati biss mill-Parti fejn joriġina l-prodott.

5.  Speċifikazzjoni tal-prodott imsemmija f'din is-Sotto-Taqsima tkun dik approvata, inkluża kull emenda li wkoll tkun ġiet approvata, mill-awtoritajiet tal-Parti li l-prodott joriġina fit-territorju tagħha.

Artikolu 305

Il-Kooperazzjoni u t-Trasparenza

1.  Il-Partijiet jibqgħu f'kuntatt, direttament jew permezz tas-Sottokumitat dwar l-Indikazzjonijiet Ġeografiċi stabbilit skont l-Artikolu 306 ta' dan il-Ftehim, dwar il-kwistjonijiet kollha relatati mal-implimentazzjoni u l-funzjonament ta' din is-Sottotaqsima. B'mod partikolari, Parti tista' titlob informazzjoni mill-Parti l-oħra rigward speċifikazzjonijiet ta' prodott u l-modifika tagħhom, u punti ta' kuntatt għal dispożizzjonijiet ta' kontroll.

2.  Kull Parti tista' tagħmel pubblikament disponibbli l-ispeċifikazzjonijiet tal-prodott jew sommarju tagħhom u l-punti ta' kuntatt għal dispożizzjonijiet ta' kontroll li jikkorrispondu għall-indikazzjonijiet ġeografiċi tal-Parti l-oħra protetti skont dan l-Artikolu.

Artikolu 306

Is-Sottokumitat dwar l-Indikazzjonijiet Ġeografiċi

1.  Is-Sottokumitat dwar l-Indikazzjonijiet Ġeografiċi huwa b'dan stabbilit.

2.  Is-Sottokumitat dwar l-Indikazzjonijiet Ġeografiċi jikkonsisti fir-rappreżentanti tal-Partijiet bil-għan li jimmonitorjaw l-iżvilupp ta' din is-Sottoaqsima u li jintensifikaw il-kooperazzjoni u d-djalogu tagħhom dwar l-indikazzjonijiet ġeografiċi. Dan jirrapporta lill-Kumitat ta' Assoċjazzjoni fil-Konfigurazzjoni tal-Kummerċ, kif stabbilit fl-Artikolu 438(4) ta' dan il-Ftehim.

3.  Is-Sottokumitat dwar l-Indikazzjonijiet Ġeografiċi jadotta d-deċiżjonijiet tiegħu b'kunsens. Dan jiddetermina r-regoli ta' proċedura tiegħu stess. Dan jiltaqa' mill-inqas darba fis-sena u fuq it-talba ta' kwalunkwe waħda mill-Partijiet, alternattivament fl-UE u fir-Repubblika tal-Moldova, f'ħin u post u b'mod (li jista' jinkludi vidjokonferenza) li jiġu ddeterminati reċiprokament mill-Partijiet, imma mhux iktar tard minn 90 jum mit-talba.

4.  Is-Sottokumitat dwar l-Indikazzjonijiet Ġeografiċi jieħu ħsieb ukoll il-funzjonament xieraq ta' din is-Sottotaqsima u jista' jqis kull kwistjoni li hija relatata mal-implimentazzjoni u t-tħaddim tiegħu. B'mod partikolari, huwa jkun responsabbli biex:

Subtaqsima 4

Id-Disinji

Artikolu 307

Il-ftehimiet internazzjonali

Il-Partijiet jikkonformaw mal-Att ta' Ġinevra tal-Ftehim tal-Aja dwar ir-Reġistrazzjoni Internazzjonali ta' Disinji Industrijali tal-1999.

Artikolu 308

Il-protezzjoni ta' disinji rreġistrati

1.  Kull Parti tipprovdi l-protezzjoni ta' disinji maħluqa indipendentement li huma oriġinali u ġodda ( 27 ). Dik il-protezzjoni tkun ipprovduta bir-reġistrazzjoni, li tagħti dritt esklużiv lid-detenturi ta' disinn irreġistrat skont id-dispożizzjonijiet ta' dan l-Artikolu.

2.  Disinn li jiġi applikat jew inkorporat fi prodott li jikkostitwixxi parti komponenti ta' prodott kumpless jiġi kkunsidrat biss li jkun ġdid u oriġinali:

3.  L-espressjoni “użu normali” fil-paragrafu 2(a) tfisser użu mill-utent finali, esklużi l-manutenzjoni, servis jew tiswija.

4.  Id-detentur ta' disinn irreġistrat ikollu d-dritt li jimpedixxi lil partijiet terzi li ma jkollhomx il-kunsens tas-sid, tal-anqas milli jagħmlu, joffru għall-bejgħ, ibigħu, jimpurtaw, jesportaw, jistokkjaw jew jużaw prodott li jġorr jew li jinkorpora d-disinn protett meta dawn l-atti jsiru għal skopijiet kummerċjali, jippreġudikaw b'mod mhux ġustifikat l-użu normali tad-disinn, jew ma jkunux kompatibbli mal-prattiki tal-kummerċ ġust.

5.  Il-perjodu ta' protezzjoni disponibbli jammonta għal 25 sena mid-data tal-preżentazzjoni tal-applikazzjoni għar-reġistrazzjoni.

Artikolu 309

Il-protezzjoni mogħtija lil disinji mhux irreġistrati

1.  Kull Parti tipprovdi l-mezzi ġuridiċi sabiex timpedixxi l-użu ta' disinji mhux irreġistrati, biss jekk l-użu kkontestat jirriżulta mill-ikkupjar tad-dehra mhux irreġistrata tal-prodott. Għall-finijiet ta' dan l-Artikolu, it-terminu “użu” jinkludi l-offerta għall-bejgħ, it-tqegħid fis-suq, l-importazzjoni jew l-esportazzjoni tal-prodott.

2.  Il-perjodu ta' protezzjoni disponibbli għad-disinji mhux irreġistrati jammonta għal mill-inqas tliet snin mid-data meta d-disinn tqiegħed għad-dispożizzjoni tal-pubbliku f'waħda mill-Partijiet.

Artikolu 310

Eċċezzjonijiet u esklużjonijiet

1.  Kull Parti tista' tipprovdi eċċezzjonijiet limitati għall-protezzjoni tad-disinji, bil-kundizzjoni li tali eċċezzjonijiet ma jkunux f'kunflitt inġust mal-isfruttament normali tad-disinji protetti u ma jippreġudikawx inġustament l-interessi leġittimi tas-sid tad-disinn protett, filwaqt li jitqiesu l-interessi leġittimi ta' partijiet terzi.

2.  Il-protezzjoni tad-disinji ma testendix għal disinji ddettati essenzjalment minn konsiderazzjonijiet tekniċi jew funzjonali. B'mod partikolari, ma jkunx hemm dritt ta' disinn għall-karatteristiċi tad-dehra ta' prodott li jkunu meħtieġa jiġu riprodotti fil-forma u fil-qisien eżatti tagħhom biex il-prodott, li fih id-disinn ikun inkorporat jew li għalih ikun applikat, ikun jista' jitqabbad mekkanikament ma' jew jitqiegħed fi, madwar jew kontra prodott ieħor b'mod li ż-żewġ prodotti jkunu jistgħu jaqdu l-funzjoni tagħhom.

Artikolu 311

Ir-relazzjoni mad-dritt tal-awtur

Disinn ikun eliġibbli wkoll għal protezzjoni skont il-liġi tad-drittijiet tal-awtur ta' Parti mid-data li fiha d-disinn jiġi maħluq jew iffissat fi kwalunkwe forma. Il-punt safejn, u l-kundizzjonijiet li fuqhom, din il-protezzjoni tiġi kkonferita, inkluż il-livell meħtieġ tal-oriġinalità, jiġu stabbiliti minn kull Parti.

Subtaqsima 5

il-Privattivi

Artikolu 312

Il-ftehimiet internazzjonali

Il-Partijiet iżommu mad-dispożizzjonijiet tat-Trattat tad-WIPO dwar il-Kooperazzjoni dwar il-Privattivi u jagħmlu kull sforz raġonevoli sabiex jikkonformaw mat-Trattat tad-WIPO dwar il-Liġi dwar il-Privattivi.

Artikolu 313

Il-privattivi u s-saħħa pubblika

1.  Il-Partijiet jirrikonoxxu l-importanza tad-Dikjarazzjoni tal-Konferenza Ministerjali tad-WTO dwar il-Ftehim TRIPS u s-Saħħa Pubblika, adottata fl-14 ta' Novembru 2001. Fl-interpretazzjoni u l-implimentazzjoni tad-drittijiet u l-obbligi skont dan il-Kapitolu, il-Partijiet jiżguraw konsistenza ma' dik id-Dikjarazzjoni.

2.  Il-Partijiet jirrispettaw id-Deċiżjoni tal-Kunsill Ġenerali tad-WTO tat-30 ta' Awwissu 2003 dwar il-paragrafu 6 tad-dikjarazzjoni msemmija fil-paragrafu 1 ta' dan l-Artikolu u jikkontribwixxu għall-implimentazzjoni tagħha.

Artikolu 314

Iċ-ċertifikat ta' protezzjoni supplimentari

1.  Il-Partijiet jirrikonoxxu li l-prodotti mediċinali u dawk għall-protezzjoni tal-pjanti protetti bi privattiva jistgħu jkunu suġġetti għal proċedura amministrattiva ta' awtorizzazzjoni qabel ma jitpoġġew fis-suq tagħhom. Huma jirrikonoxxu li l-perjodu ta' żmien bejn il-preżentazzjoni tal-applikazzjoni għal privattiva u l-ewwel awtorizzazzjoni biex il-prodott jitpoġġa fis-suq rispettiv tagħhom, kif definit għal dak l-iskop mil-liġi domestika, jista' jqassar il-perjodu ta' protezzjoni effettiva skont il-privattiva.

2.  Kull Parti tipprovdi għal perjodu ulterjuri ta' protezzjoni għal prodott mediċinali jew wieħed għall-protezzjoni tal-pjanti protett bi privattiva u li kien suġġett għal proċedura amministrattiva ta' awtorizzazzjoni, b'dak il-perjodu li jkun ekwivalenti għall-perjodu msemmi fit-tieni sentenza tal-paragrafu 1, imnaqqas b'perjodu ta' ħames snin.

3.  Minkejja l-paragrafu 2, it-tul ta' żmien tal-perjodu ulterjuri ta' protezzjoni ma jistax jaqbeż il-ħames snin.

4.  Fil-każ ta' prodotti mediċinali li għalihom twettqu studji pedjatriċi, u sakemm ir-riżultati ta' dawk l-istudji jkunu riflessi fl-informazzjoni dwar il-prodott, il-Partijiet jipprovdu għal estensjoni ta' sitt xhur oħra fuq il-perjodu ta' protezzjoni msemmi fil-paragrafu 2.

Artikolu 315

Il-protezzjoni tad-dejta ppreżentata biex tinkiseb awtorizzazzjoni biex jitpoġġa prodott mediċinali fis-suq

1.  Kull Parti timplimenta sistema komprensiva biex jiggarantixxu l-kunfidenzjalità, in-nuqqas ta' żvelar u n-nuqqas ta' dipendenza fuq dejta ppreżentata għall-iskop li tinkiseb awtorizzazzjoni sabiex prodott mediċinali jitqiegħed fis-suq. ( 28 )

2.  Kull Parti tiżgura li kull informazzjoni meħtieġa li tkun ippreżentata sabiex tinkiseb awtorizzazzjoni biex jitqiegħed prodott mediċinali fis-suq tibqa' mhux żvelata lil partijiet terzi u tgawdi minn protezzjoni kontra l-użu kummerċjali inġust.

Għal dak l-għan,

3.  Il-perjodu ta' seba' snin imsemmi fil-paragrafu 2(b) jiġi estiż għal massimu ta' tmien snin jekk, matul l-ewwel ħames snin wara li tkun inkisbet l-awtorizzazzjoni inizjali, id-detentur jikseb awtorizzazzjoni għal indikazzjoni terapewtika ġdida waħda jew aktar kkunsidrati li jkunu ta' benefiċċju kliniku sinifikanti meta mqabbla ma' terapiji eżistenti.

4.  Id-dispożizzjonijiet ta' dan l-Artikolu ma għandhomx effett retroattiv. Dawn ma jaffetwawx it-tqegħid fis-suq ta' prodotti mediċinali awtorizzati qabel id-dħul fis-seħħ ta' dan il-Ftehim.

5.  Ir-Repubblika tal-Moldova tintrabat li tallinja l-leġiżlazzjoni tagħha li tikkonċerna l-protezzjoni tad-dejta għal prodotti mediċinali ma' dik tal-Unjoni f'data li tiġi deċiża mill-Kumitat ta' Assoċjazzjoni fil-konfigurazzjoni tal-Kummerċ, kif stabbilit fl-Artikolu 438(4) ta' dan il-Ftehim.

Artikolu 316

Il-protezzjoni tad-dejta dwar prodotti għall-protezzjoni tal-pjanti

1.  Kull Parti tistabbilixxi r-rekwiżiti tas-sigurtà u l-effikaċja qabel ma tawtorizza t-tqegħid fis-suq ta' prodotti għall-protezzjoni tal-pjanti.

2.  Kull Parti tassenja dritt temporanju tal-protezzjoni tad-dejta lis-sid ta' test jew rapport ta' studju ppreżentat għall-ewwel darba biex tinkiseb awtorizzazzjoni għall-kummerċjalizzazzjoni għal prodott għall-protezzjoni tal-pjanti.

Matul il-perjodu ta' validità tad-dritt tal-protezzjoni tad-dejta, it-test jew rapport ta' studju ma jintużax għall-benefiċċju ta' kwalunkwe persuna oħra li tfittex li tikseb awtorizzazzjoni għall-kummerċjalizzazzjoni għal prodott għall-protezzjoni tal-pjanti, għajr meta jingħata l-kunsens espliċitu tas-sid.

3.  It-test jew rapport ta' studju jissodisfaw il-kundizzjonijiet li ġejjin:

4.  Il-perjodu ta' protezzjoni tad-dejta jkun ta' mill-inqas għaxar snin li jibdew mid-data tal-ewwel awtorizzazzjoni fil-Parti kkonċernata. Fil-każ ta' prodotti għall-protezzjoni tal-pjanti b'riskju baxx, il-perjodu jista' jiġi estiż għal 13-il sena.

5.  Il-perjodi msemmija fil-paragrafu 4 jiġu estiżi bi tliet xhur għal kull estensjoni ta' awtorizzazzjoni għal użi minuri ( 29 ) jekk l-applikazzjonijiet għal tali awtorizzazzjonijiet ikunu magħmula mid-detentur tal-awtorizzazzjoni mhux iktar tard minn ħames snin wara d-data tal-ewwel awtorizzazzjoni. Il-perijodu totali ta' protezzjoni ta' data ma jista' bl-ebda mod jaqbeż it-13-il sena. Għal prodotti għall-protezzjoni tal-pjanti b'riskju baxx, il-perjodu totali ta' protezzjoni tad-dejta ma jista' bl-ebda mod jaqbeż il-15-il sena.

6.  Test jew rapport ta' studju jiġu protetti wkoll jekk kienu meħtieġa għat-tiġdid jew għar-rieżami ta' awtorizzazzjoni. F'dawk il-każijiet, il-perjodu għall-protezzjoni tad-dejta jkun ta' 30 xahar.

Artikolu 317

Il-varjetajiet tal-pjanti

Il-Partijiet jipproteġu d-drittijiet tal-varjetajiet tal-pjanti, b'konformità mal-Konvenzjoni Internazzjonali għall-Protezzjoni ta' Varjetajiet Ġodda ta' Pjanti inkluż l-eċċezzjoni fakultattiva tad-dritt ta' min ikabbar kif imsemmi fl-Artikolu 15(2) tal-imsemmija Konvenzjoni, u jikkooperaw sabiex jippromwovu u jinfurzaw dawk id-drittijiet.

Taqsima 3

L-Infurzar tad-drittijiet ta' proprjetà intelletwali

Artikolu 318

L-Obbligi Ġenerali

1.  Il-Partijiet jaffermaw mill-ġdid l-impenji tagħhom skont il-Ftehim TRIPS, partikolarment il-Parti III tiegħu, u jipprovdu l-miżuri, il-proċeduri u r-rimedji komplementari stabbiliti f'din it-Taqsima meħtieġa biex jiżguraw l-infurzar tad-drittijiet tal-proprjetà intelletwali ( 30 ).

2.  Dawk il-miżuri, il-proċeduri u r-rimedji komplementari jkunu ġusti u ekwi, u ma jkunux ikkomplikati jew għaljin bla bżonn, jew jinvolvu limiti ta' żmien mhux raġonevoli jew dewmien mhux iġġustifikat.

3.  Dawk il-miżuri u r-rimedji komplementari jkunu wkoll effettivi, proporzjonati u dissważivi u jkunu applikati b'tali mod li jkun evitat il-ħolqien ta' ostakoli għall-kummerċ leġittimu u sabiex ikunu pprovduti salvagwardji kontra l-abbuż tagħhom.

Artikolu 319

L-applikanti intitolati

Kull Parti tirrikonoxxi bħala persuni intitolati sabiex ifittxu l-applikazzjoni tal-miżuri, il-proċeduri u r-rimedji msemmija f'din it-Taqsima u fil-Parti III tal-Ftehim TRIPS:

Subtaqsima 1

L-Infurzar ċivili

Artikolu 320

Il-Miżuri biex tkun ippreservata l-Evidenza

1.  Kull Parti tiżgura li, anke qabel il-bidu tal-proċedimenti fuq il-merti tal-każ, l-awtoritajiet ġudizzjarji kompetenti jistgħu, fuq applikazzjoni minn Parti li tkun ippreżentat evidenza raġonevolment disponibbli sabiex issostni l-allegazzjonijiet tiegħu/tagħha li d-dritt tal-proprjetà intellettwali tiegħu/tagħha jkun inkiser jew ikun se jinkiser, jordnaw miżuri provviżorji fil-pront u effettivi sabiex tiġi ppreżervata l-evidenza rilevanti fir-rigward tal-allegat ksur, soġġetta għall-protezzjoni ta' informazzjoni kunfidenzjali.

2.  Tali miżuri jistgħu jinkludu d-deskrizzjoni dettaljata, bit-teħid tal-kampjuni jew le, jew bil-qbid fiżiku tal-prodotti li allegatament qed jagħmlu l-ksur jew le u, fil-każijiet xierqa, il-materjali u l-għodod li ntużaw fil-produzzjoni u/jew fid-distribuzzjoni ta' dawk il-prodotti u d-dokumenti relatati magħhom. Dawk il-miżuri jittieħdu, jekk ikun hemm bżonn, mingħajr ma tinstema l-parti l-oħra, b'mod partikolari fejn kwalunkwe dewmien ikun probabbli li jikkawża dannu rreparabbli lid-detentur tad-dritt jew fejn ikun hemm riskju li jista' jintwera li qiegħda tinqered l-evidenza.

Artikolu 321

Id-Dritt għall-Informazzjoni

1.  Kull Parti tiżgura li, fil-kuntest tal-proċedimenti li jikkonċernaw ksur ta' dritt ta' proprjetà intelletwali u b'risposta għal talba ġġustifika u proporzjonata tar-rikorrent, l-awtoritajiet ġudizzjarji kompetenti jistgħu jordnaw li l-informazzjoni dwar l-oriġini u n-netwerks ta' distribuzzjoni tal-prodotti jew tas-servizzi li jiksru dritt ta' proprjetà intelletwali tkun ipprovduta mill-kontraventur u/jew minn kull persuna oħra li:

2.  L-informazzjoni msemmija fil-paragrafu 1 tinkludi, kif xieraq:

3.  Il-paragrafi 1 u 2 għandhom japplikaw mingħajr preġudizzju għal dispożizzjonijiet statutarji oħrajn li:

Artikolu 322

Miżuri provviżorji u prekawzjonarji

1.  Kull Parti tiżgura li l-awtoritajiet ġudizzjarji jistgħu, fuq it-talba tal-applikant, joħorġu inġunzjoni interlokutorja kontra l-allegat kontraventur maħsuba sabiex tipprevjeni kull ksur imminenti ta' dritt ta' proprjetà intellettwali jew biex tipprojbixxi, fuq bażi provviżorja u soġġetta, fejn ikun xieraq, għal pagament rikorrenti ta' penali fejn ikun previst fil-liġi domestika, il-kontinwazzjoni tal-ksur allegat ta' dak id-dritt, jew li tali kontinwazzjoni tkun suġġetta għad-depożitu ta' garanziji maħsuba biex ikun żgurat il-kumpens tad-detentur tad-dritt. Inġunzjoni interlokutorja tista' tinħareġ ukoll, skont l-istess kundizzjonijiet, kontra intermedjarju li s-servizzi tiegħu qegħdin jintużaw minn parti terza biex isir ksur tad-dritt tal-proprjetà intellettwali.

2.  Inġunzjoni interlokutorja tista' tinħareġ ukoll sabiex jiġi ordnat is-sekwestru jew il-kunsinna tal-prodotti ssuspettati li qed jiksru dritt ta' proprjetà intelletwali, sabiex tipprevjeni d-dħul fi jew il-movimenti tagħhom fil-kanali kummerċjali.

3.  Fil-każ ta' ksur allegat imwettaq fuq skala kummerċjali, il-Partijiet jiżguraw li, jekk l-applikant juri ċirkustanzi li x'aktarx jipperikolaw l-irkupru tad-danni, l-awtoritajiet ġudizzjarji jistgħu jordnaw is-sekwestru prekawzjonarju tal-proprjetà mobbli u immobbli tal-allegat kontraventur, fosthom is-sekwestru tal-kontijiet bankarji u assi oħra tiegħu. Għal dan il-għan, l-awtoritajiet kompetenti jistgħu jordnaw il-komunikazzjoni ta' dokumenti bankarji, finanzjarji jew kummerċjali, jew l-aċċess xieraq għall-informazzjoni rilevanti.

Artikolu 323

Il-miżuri ta' korrezzjoni

1.  Kull Parti tiżgura li l-awtoritajiet ġudizzjarji kompetenti jistgħu jordnaw, fuq it-talba tal-applikant u mingħajr preġudizzju għal kull dannu dovut lid-detentur tad-dritt minħabba l-ksur, u mingħajr kumpens ta' kwalunkwe xorta, mill-inqas it-tneħħija definittiva mill-kanali kummerċjali jew il-qerda tal-prodotti li sabu li qed jiksru dritt ta' proprjetà intellettwali. Jekk ikun xieraq, l-awtoritajiet ġudizzjarji kompetenti jistgħu jordnaw ukoll il-qerda ta' materjali u għodod użati b'mod predominanti fil-ħolqien jew il-manifattura ta' dawk il-prodotti.

2.  L-awtoritajiet ġudizzjarji tal-Partijiet ikollhom is-setgħa jordnaw li dawk il-miżuri jitwettqu bl-ispejjeż għall-kontraventur, sakemm ma jiġux invokati raġunijiet partikolari sabiex dan ma jsirx.

Artikolu 324

L-inġunzjonijiet

Kull Parti tiżgura li, meta tkun ittieħdet deċiżjoni ġudizzjarja li ssib ksur ta' dritt tal-proprjetà intellettwali, l-awtoritajiet ġudizzjarji jistgħu joħorġu inġunzjoni kontra l-kontraventur, kif ukoll kontra intermedjarju li s-servizzi tiegħu qed jintużaw minn parti terza sabiex tikser dritt ta' proprjetà intellettwali, li jkollha l-għan li tipprojbixxi l-kontinwazzjoni tal-ksur.

Artikolu 325

Il-miżuri alternattivi

Il-Partijiet jistgħu jipprovdu li, f'każijiet xierqa u fuq talba tal-persuna responsabbli li tista' tkun soġġetta għall-miżuri previsti fl-Artikolu 323 u/jew l-Artikolu 324 ta' dan il-Ftehim, l-awtoritajiet ġudizzjarji kompetenti jistgħu jordnaw kumpens fi flus li jitħallas lill-parti li ssofri dannu minflok ma jiġu applikati l-miżuri previsti f'dawk iż-żewġ Artikoli jekk dik il-persuna tkun aġixxiet b'mod mhux intenzjonali u mingħajr negliġenza, jekk it-twettiq tal-miżuri inkwistjoni jikkawżalha dannu sproporzjonat u jekk il-kumpens fi flus lill-parti li ssofri dannu jidher li jkun raġonevolment sodisfaċenti.

Artikolu 326

Il-kumpens għad-danni

1.  Kull Parti tiżgura li l-awtoritajiet ġudizzjarji, fuq l-applikazzjoni tal-parti li sarulha d-danni, jordnaw lill-kontraventur li, jew kien jaf, jew kellu raġunijiet validi biex ikun jaf, daħal f'attività ta' ksur, biex iħallas il-kumpens għad-danni lid-detentur tad-dritt skont il-preġudizzju attwali mġarrab minnu riżultat tal-ksur. Meta l-awtoritajiet ġudizzjarji jiffissaw l-ammont tal-kumpens għad-danni:

2.  Meta l-kontraventur ma jkunx involva ruħu konxjament, jew b'raġunijiet suffiċjenti biex ikun jaf, fl-attività ta' ksur, il-Partijiet jistgħu jistabbilixxu li l-awtoritajiet ġudizzjarji jistgħu jordnaw l-irkupru ta' profitti jew il-pagament tal-kumpens għad-danni li jistgħu jkunu stabbiliti minn qabel favur il-persuna danneġġata.

Artikolu 327

L-ispejjeż ġuridiċi

Kull Parti tiżgura li spejjeż ġuridiċi u spejjeż oħra raġonevoli u proprozjonati mħallsa mill-parti rebbieħa, bħala regola ġenerali, ikunu mħallsa mill-parti li tkun tilfet, sakemm l-ekwità ma tippermettix li jsir dan.

Artikolu 328

Il-pubblikazzjoni tad-deċiżjonijiet ġudizzjarji

Kull Parti tiżgura li, fil-proċedimenti ġuridiċi stabbiliti għall-ksur ta' dritt tal-proprjetà intellettwali, l-awtoritajiet ġudizzjarji jistgħu jordnaw, fuq it-talba tal-applikant u għad-dannu tal-kontraventur, miżuri xierqa għat-tixrid tal-informazzjoni li tikkonċerna d-deċiżjoni, inkluż il-wiri tad-deċiżjoni u l-pubblikazzjoni tagħha sħiħa jew parti minnha.

Artikolu 329

Il-preżunzjoni li wieħed huwa awtur jew sid

Bl-għan li jiġu applikati l-miżuri, il-proċeduri u r-rimedji previsti f'din it-Taqsima:

Subtaqsima 2

Dispożizzjonijiet oħrajn

Artikolu 330

Miżuri dwar il-konfini

1.  Kull Parti, sakemm ma jkunx previst mod ieħor f'din is-SottoTaqsima, tadotta proċeduri sabiex detentur ta' dritt, li jkollu raġunijiet validi biex jissuspetta li jista' jkun hemm importazzjoni, esportazzjoni, riesportazzjoni, dħul jew ħruġ mit-territorju doganali, tqegħid skont proċedura ta' sospensjoni jew tqegħid taħt żona ħielsa jew f'maħżen ħieles ta' merkanzija li jikser dritt ta' proprjetà intelletwali ( 31 ), ikun permess jippreżenta applikazzjoni bil-miktub mal-awtoritajiet amministrattivi jew ġudizzjarji kompetenti għas-sospensjoni mill-awtoritajiet doganali tar-rilaxx jew iż-żamma ta' tali prodotti.

2.  Kull Parti tipprovdi li meta l-awtoritajiet tad-dwana, fl-andament tal-azzjonijiet tagħhom u qabel ma tiġi ppreżentata jew mogħtija applikazzjoni minn detentur ta' dritt, ikollhom biżżejjed raġunijiet sabiex jissuspettaw li l-prodotti jiksru dritt tal-proprjetà intellettwali, huma jistgħu jissospendu r-rilaxx tal-oġġetti jew iżommuhom sabiex jippermettu lid-detentur tad-dritt jissottometti applikazzjoni għal azzjoni skont il-paragrafu 1.

3.  Kull dritt jew obbligu li jikkonċerna l-importatur li huma stabbiliti fil-liġi domestika għall-implimentazzjoni ta' dan l-Artikolu u tat-Taqsima 4 tal-Parti III tal-Ftehim TRIPS ikunu applikabbli wkoll għall-esportatur jew għad-detentur tal-oġġetti.

4.  Kull Parti tipprovdi li l-awtoritajiet kompetenti tagħha jirrikjedu detentur tad-dritt li jitlob il-proċeduri deskritti fil-paragrafu 1 jipprovdi evidenza adegwata li tissodisfa lill-awtoritajiet kompetenti li, skont il-liġi tal-Parti li tkun qed tipprovdi l-proċeduri, ikun sar ksur prima facie tad-dritt tal-proprjetà intellettwali tad-detentur tad-dritt, u li jipprovdi biżżejjed informazzjoni li tista' tkun mistennija b'mod raġonevoli li jkollu għarfien tagħha d-detentur tad-dritt ħalli l-oġġetti suspettati jingħarfu b'mod raġonevoli mill-awtoritajiet kompetenti. Ir-rekwiżit li tingħata biżżejjed informazzjoni ma jiskoraġġixxix b'mod mhux raġonevoli r-rikors għall-proċeduri deskritti fil-paragrafu 1.

5.  Bil-ħsieb li jiġi stabbilit jekk inkisirx dritt ta' proprjetà intellettwali, l-uffiċċju doganali jinforma lid-detentur tad-drittijiet, fuq it-talba tiegħu u jekk ikun magħruf, bl-ismijiet u l-indirizzi ta' min jirċievi l-kunsinna, il-konsenjatur jew id-detentur tal-oġġetti u l-oriġini u provenjenza tal-oġġetti suspettati bi ksur ta' dritt ta' proprjetà intellettwali.

L-uffiċċju doganali jagħti wkoll lill-applikant l-opportunità li jispezzjona l-oġġetti li r-rilaxx tagħhom ġie sospiż jew li nżammu. Meta jeżamina l-oġġetti, l-uffiċċju doganali jista' jieħu kampjuni u jagħtihom jew jibgħathom lid-detentur tad-drittijiet, fuq talba tiegħu, strettament għal skopijiet ta' analiżi u biex tiġi faċilitata l-proċedura sussegwenti.

6.  L-awtoritajiet doganali jkunu attivi fil-mira u l-identifikazzjoni ta' bastimenti li fihom prodotti suspettati li jiksru dritt ta' proprjetà intellettwali fuq il-bażi ta' tekniki tal-analiżi tar-riskju. Dawn jistabbilixxu sistemi għal kooperazzjoni mill-qrib mad-detenturi tad-drittijiet, inklużi mekkaniżmi effettivi biex jiġbru informazzjoni għall-analiżi tar-riskju.

7.  Il-Partijiet jaqblu li jikkooperaw ma' xulxin bil-ħsieb li jeliminaw kummerċ internazzjonali fi prodotti li jiksru d-drittijiet ta' proprjetà intelletwali. B'mod partikolari, għal dak l-għan, fejn xieraq, dawn jaqsmu l-informazzjoni u jirranġaw għall-kooperazzjoni bejn l-awtoritajiet kompetenti tagħhom fir-rigward tal-kummerċ fi prodotti li jiksru d-drittijiet tal-proprjetà intellettwali.

8.  Għal prodotti fi tranżitu minn ġewwa t-territorju ta' Parti ddestinati għat-territorju tal-Parti l-oħra, l-ewwel Parti tipprovdi informazzjoni lill-Parti l-oħra biex ikun permess l-infurzar effettiv kontra bastimenti b'oġġetti suspettati li jiksru dritt ta' proprjetà intelletwali.

9.  Mingħajr preġudizzju għal forom oħra ta' kooperazzjoni, il-Protokoll III dwar l-Għajnuna Amministrattiva Reċiproka fi Kwistjonijiet Doganali tkun applikabbli fir-rigward tal-paragrafi 7 u 8 ta' dan l-Artikolu fir-rigward tal-ksur tal-leġiżlazzjoni doganali relatat mad-drittijiet tal-proprjetà intellettwali.

10.  Is-Sottokumitat Doganali msemmi fl-Artikolu 200 ta' dan il-Ftehim jaġixxi bħala l-Kumitat responsabbli biex jiżgura l-funzjonament u l-implimentazzjoni xierqa ta' dan l-Artikolu.

Artikolu 331

Il-kodiċi ta' mġiba

Il-partijiet jinkoraġġixxu:

Artikolu 332

Il-kooperazzjoni

1.  Il-Partijiet jaqblu li jikkoperaw bil-għan li jsostnu l-implimentazzjoni tal-impenji u l-obbligi meħuda taħt dan il-Kapitolu.

2.  Soġġetti għad-dispożizzjonijiet tat-Titolu VI (l-Għajnuna Finanzjarja, u d-Dispożizzjonijiet Kontra l-Frodi u ta' Kontroll) ta' dan il-Ftehim, l-oqsma ta' kooperazzjoni jinkludu, iżda mhumiex limitati għal, l-attivitajiet li ġejjin:

KAPITOLU 10

Il-kompetizzjoni

Taqsima 1

L-antitrust u l-fużjonijiet

Artikolu 333

Definizzjonijiet

Għall-finijiet ta' din it-Taqsima:

Artikolu 334

Il-prinċipji

Il-Partijiet jirrikonoxxu l-importanza tal-kompetizzjoni ħielsa u mingħajr distorsjoni fir-relazzjonijiet kummerċjali tagħhom. Il-Partijiet jirrikonoxxu li prattiki tan-negozju antikompetittivi għandhom il-potenzjal li jgħawġu l-funzjonament xieraq tas-swieq u jdgħajfu l-benefiċċji tal-liberalizzazzjoni kummerċjali.

Artikolu 335

L-implimentazzjoni

1.  Kull Parti żżomm fit-territorju rispettiv tagħha liġijiet tal-kompetizzjoni komprensivi li jindirizzaw b'mod effettiv ftehimiet antikompetittivi, prattiki miftiehma u l-kondotta unilaterali antikompetittiva tal-impriżi b'setgħa dominanti fis-suq u jipprovdu kontroll effettiv tal-konċentrazzjonijiet.

2.  Kull Parti żżomm awtorità b'funzjoni indipendenti b'riżorsi umani u finanzjarji xierqa sabiex tinfurza b'mod effettiv il-liġijiet dwar il-kompetizzjoni msemmija fl-Artikolu 333(2).

3.  Il-Partijiet jirrikonoxxu l-importanza li japplikaw il-liġijiet rispettivi tagħhom dwar il-kompetizzjoni b'mod trasparenti u mhux diskriminatorju, waqt li jirrispettaw il-prinċipji tal-ġustizzja proċedurali u d-drittijiet tad-difiża tal-impriżi kkonċernati.

Artikolu 336

Il-monopolji statali, l-impriżi pubbliċi u l-impriżi fdati bi drittijiet speċjali jew esklużivi

1.  Xejn f'dan il-Kapitolu ma jimpedixxi lil Parti milli taħtar jew iżżomm monopolji tal-Istat jew impriżi pubbliċi jew tafda impriżi bi drittjiet speċjali jew esklużivi skont il-liġi rispettiva tagħha.

2.  Fir-rigward tal-monopolji statali ta' xorta kummerċjali, l-impriżi pubbliċi u l-impriżi fdati bi drittijiet speċjali jew esklużivi, kull Parti tiżgura li tali impriżi jkunu soġġetti għal-liġijiet dwar il-kompetizzjoni msemmija fl-Artikolu 333(2), sakemm l-applikazzjoni ta' dawk il-liġijiet ma xxekkilx il-prestazzjoni, fil-liġi jew fil-fatt, tal-kompiti partikolari ta' interess pubbliku, mogħtija lill-impriżi inkwistjoni.

Artikolu 337

Il-kooperazzjoni u l-iskambju tal-informazzjoni

1.  Il-Partijiet jirrikonoxxu l-importanza tal-kooperazzjoni u l-koordinazzjoni bejn l-awtoritajiet dwar il-kompetizzjoni rispettivi tagħhom sabiex itejbu l-infurzar effettiv tal-liġi dwar il-kompetizzjoni, u sabiex jilħqu l-objettivi ta' dan il-Ftehim permezz tal-promozzjoni tal-kompetizzjoni u t-trażżin tal-imġiba kummerċjali antikompetittiva jew tat-tranżazzjonijiet antikompetittivi.

2.  Għal dak l-għan, kull awtorità tal-kompetizzjoni tista' tinforma lill-awtorità tal-kompetizzjoni l-oħra li lesta li tikkoopera rigward l-attività ta' infurzar ta' kwalunkwe Parti. L-ebda parti ma tiġi mċaħħda milli tieħu deċiżjonijiet awtonomi dwar il-kwistjonijiet soġġetti għall-kooperazzjoni.

3.  Bl-iskop tal-faċilitazzjoni tal-infurzar effettiv tal-liġijiet dwar il-kompetizzjoni rispettivi tagħhom, l-awtoritajiet ta' kompetizzjoni jistgħu jiskambjaw informazzjoni mhux kunfidenzjali. L-iskambji kollha ta' informazzjoni jkunu soġġetti għall-istandards ta' kunfidenzjalità applikabbli f'kull Parti. Kull meta l-Partijiet jiskambjaw informazzjoni skont dan l-Artikolu, huma jikkunsidraw il-limitazzjonijiet imposti mir-rekwiżiti tas-segretezza professjonali u tan-negozju fil-ġuriżdizzjonijiet rispettivi tagħhom.

Artikolu 338

Is-soluzzjoni tat-tilwim

Id-dispożizzjonijiet dwar il-mekkaniżmu ta' soluzzjoni tat-tilwim fil-Kapitolu 14 (is-Soluzzjoni tat-Tilwim) tat-Titolu V (Kummerċ u Kwistjonijiet relatati mal-Kummerċ) ta' dan il-Ftehim ma jgħoddux għal din it-Taqsima.

Taqsima 2

L-Għajnuna mill-istat

Artikolu 339

Il-prinċipji ġenerali u l-kamp ta' applikazzjoni

1.  L-għajnuna mill-Istat mogħtija mill-Unjoni jew mir-Repubblika tal-Moldova, jew permezz tar-riżorsi ta' waħda mill-Partijiet, fi kwalunkwe forma, li tgħawweġ jew thedded li tgħawweġ il-kompetizzjoni billi tiffavorixxi ċerti impriżi jew il-produzzjoni ta' ċerti prodotti u servizzi u li taffettwa l-kummerċ bejn il-Partijiet, tkun inkompatibbli ma' dan il-Ftehim.

2.  Dan il-Kapitolu ma japplikax għall-għajnuna mill-Istat marbuta mas-sajd, prodotti koperti mill-Anness 1 għall-Ftehim dwar l-Agrikoltura jew għajnuniet oħra koperti mill-Ftehim dwar l-Agrikoltura.

Artikolu 340

Il-valutazzjoni tal-għajnuna mill-Istat

1.  L-għajnuna mill-Istat tiġi valutata abbażi tal-kriterji li ġejjin mill-applikazzjoni tar-regoli dwar il-kompetizzjoni applikabbli fl-UE, b'mod partikolari l-Artikolu 107 tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea u strumenti ta' interpretazzjoni adottati mill-istituzzjonijiet tal-UE, inkluża l-ġurisprudenza rilevanti tal-Qorti tal-Ġustizzja tal-Unjoni Ewropea.

2.  L-obbligi li joħorġu minn dan l-Artikolu japplikaw fi żmien ħames snin mid-data tad-dħul fis-seħħ ta' dan il-Ftehim.

Artikolu 341

Il-leġiżlazzjoni dwar l-għajnuna mill-Istat u l-awtorità

1.  Il-Partijiet jadottaw jew iżommu, kif xieraq, leġiżlazzjoni għall-kontroll tal-għajnuna mill-Istat. Huma jistabbilixxu jew iżommu wkoll, kif xieraq, awtorità b'funzjoni indipendenti fdata bis-setgħat meħtieġa għall-kontroll tal-għajnuna mill-Istat. Dik l-awtorità jkollha, fost l-oħrajn, is-setgħat li tawtorizza skemi ta' għajnuna mill-Istat u miżuri individwali ta' għajnuna mill-Istat, kif ukoll is-setgħat sabiex tordna l-irkupru tal-għajnuna mill-Istat mogħtija bi ksur tal-liġi.

2.  L-obbligi li joħorġu minn dan l-Artikolu jiġu sodisfatti fi żmien sentejn mid-data tad-dħul fis-seħħ ta' dan il-Ftehim.

3.  Kull skema ta' għajnuna mill-Istat qabel l-istabbiliment tal-awtorità dwar l-għajnuna mill-Istat tiġi allinjata fi żmien perjodu ta' tmien snin mid-data tad-dħul fis-seħħ ta' dan il-Ftehim. Mingħajr preġudizzju għal Kapitoli oħra ta' dan il-Ftehim, il-perjodu ta' allinjament jiġi estiż għal perjodu massimu ta' għaxar snin mid-data tad-dħul fis-seħħ ta' dan il-Ftehim fir-rigward ta' skemi ta' għajnuna mill-Istat skont il-Liġi tar-Repubblika tal-Moldova dwar iż-Żoni Ekonomiċi Ħielsa Nru 440-XV tas-27 ta' Lulju 2001.

Artikolu 342

It-trasparenza

1.  Kull Parti tiżgura t-trasparenza fil-qasam tal-għajnuna mill-Istat. Għal dak l-għan, kull Parti, mill-1 ta' Jannar 2016, tirrapporta kull sentejn lill-Parti l-oħra, skont il-metodoloġija u l-preżentazzjoni tal-istħarriġ annwali tal-UE dwar l-għajnuna mill-Istat. Dak ir-rapport jitqies li ġie pprovdut jekk l-informazzjoni rilevanti ssir disponibbli mill-Partijiet jew f'isimhom fuq websajt aċċessibbli pubblikament.

2.  Kull meta Parti tqis li r-relazzjonijiet kummerċjali tagħha ġew affetwati minn xi każ individwali ta' għajnuna mill-Istat mogħtija mill-Parti l-oħra, il-Parti kkonċernata tista' titlob lill-Parti l-oħra sabiex tipprovdi informazzjoni dwar il-każ individwali ta' għajnuna mill-Istat.

Artikolu 343

Il-kunfidenzjalità

Meta jiskambjaw l-informazzjoni skont dan il-Kapitolu, il-Partijiet jikkunsidraw il-limitazzjonijiet imposti mir-rekwiżiti tas-segretezza professjonali u tan-negozju.

Artikolu 344

Il-klawsola ta' rieżami

Il-Partijiet iżommu taħt rieżami kontinwu l-kwistjonijiet li saret referenza għalihom f'dan il-Kapitolu. Kull Parti tista' tirreferi tali kwistjonijiet lill-Kumitat ta' Assoċjazzjoni fil-konfigurazzjoni tal-Kummerċ, kif stabbilit fl-Artikolu 438(4) ta' dan il-Ftehim. Il-Partijiet jaqblu li jivvalutaw il-progress fl-implimentazzjoni ta' dan il-Kapitolu kull sentejn wara d-dħul fis-seħħ ta' dan il-Ftehim, sakemm iż-żewġ Partijiet ma jaqblux mod ieħor.

KAPITOLU 11

L-Enerġija relatata mal-kummerċ

Artikolu 345

Definizzjonijiet

Għall-finijiet ta' dan il-Kapitolu:

Artikolu 346

Il-Prezzijiet domestiċi irregolati

1.  Skont il-Protokoll dwar l-adeżjoni tar-Repubblika tal-Moldova fil-Komunità tal-Enerġija, il-prezz għall-provvista tal-gass u tal-elettriku għal klijenti mhux domestiċi ikun determinat unikament mill-provvista u d-domanda.

2.  Permezz ta' deroga mill-paragrafu 1, Parti tista' timponi fl-interess ekonomiku ġenerali ( 32 ) obbligu fuq l-impriżi li hu relatat mal-prezz tal-provvista tal-gass naturali u l-elettriku (minn issa 'l quddiem imsejjaħ “prezz irregolat”). Fil-każ li klijenti mhux domestiċi ma jkunux jistgħu jaqblu ma' fornitur fuq prezz għall-elettriku jew gass naturali li jkun inqas minn jew ugwali għall-prezz irregolat għall-gass naturali jew l-elettriku, il-klijenti mhux domestiċi jkollhom id-dritt li jidħlu f'kuntratt għall-provvista tal-elettriku jew gass naturali ma' fornitur kontra l-prezz irregolat applikabbli. Fi kwalunkwe każ, il-klijenti mhux domestiċi jkunu ħielsa li jinnegozjaw u jiffirmaw kuntratt ma' xi fornitur alternattiv.

3.  Il-Parti li timponi obbligu skont il-paragrafu 2 tiżgura li l-obbligu huwa definit b'mod ċar, trasparenti, proporzjonat, mhux -diskriminatorju, verifikabbli u għal tul ta' żmien limitat. Meta timponi kwalunkwe obbligu bħal dan, il-Parti tiggarantixxi wkoll l-ugwaljanza tal-aċċess għal impriżi oħra lill-konsumaturi.

4.  Fejn il-prezz li bih il-gass naturali u l-elettriku jinbiegħu fis-suq domestiku jkun irregolat minn Parti, dik il-Parti tiżgura li l-metodoloġija sottostanti tal-kalkolu tal-prezz irregolat tkun ippubblikata qabel id-dħul fis-seħħ tal-prezz irregolat.

Artikolu 347

Il-projbizzjoni tal-ipprezzar doppju

1.  Mingħajr preġudizzju għall-possibbiltà li jiġu imposti prezzijiet irregolati b'mod konsistenti mal-paragrafi 2 u 3 tal-Artikolu 346 ta' dan il-Ftehim, Parti jew awtorità regolatorja ta' Parti ma jadottawx jew ma jżommux miżura li twassal għal prezz ogħla għall-prodotti tal-enerġija esportati lejn il-Parti l-oħra mill-prezz impost għal tali prodotti meta jkunu intiżi għall-konsum domestiku.

2.  Il-Parti li tesporta fuq talba mill-Parti l-oħra tipprovdi evidenza li prezz differenti għall-istess prodotti tal-enerġija li jinbiegħu fis-suq domestiku u dawk esportati ma jirriżultax minn miżura pprojbita mill-paragrafu 1.

Artikolu 348

It-tranżitu

Il-Partijiet jieħdu kwalunkwe miżura meħtieġa biex jiffaċilitaw it-tranżitu, konsistenti mal-prinċipju tal-libertà tat-tranżitu, u skont l-Artikoli V.1, V.2, V.4 u V.5 tal-GATT tal-1994 u l-Artikoli 7.1 u 7.3 tat-Trattat dwar il-Karta tal-Enerġija, li huma inkorporati f'dan il-Ftehim u magħmula parti minnu.

Artikolu 349

It-Trasport

Fir-rigward tat-trasport tal-elettriku u l-gass, b'mod partikolari l-aċċess ta' partijiet terzi għal infrastruttura fissa, il-Partijiet jadattaw il-leġiżlazzjoni tagħhom, kif imsemmi fl-Anness VIII għal dan il-Ftehim u fit-Trattat dwar il-Komunità tal-Enerġija, sabiex jiġi żgurat li t-tariffi, ippubblikati qabel id-dħul fis-seħħ tagħhom, il-proċeduri tal-allokazzjoni tal-kapaċità u l-kundizzjonijiet l-oħra kollha huma oġġettivi, raġonevoli u trasparenti u li ma jiddiskriminawx fuq il-bażi tal-oriġini, sjieda jew destinazzjoni tal-elettriku jew il-gass.

Artikolu 350

It-teħid mhux awtorizzat ta' prodotti fi tranżitu

Kull Parti tieħu l-miżuri kollha meħtieġa biex tipprojbixxi u tindirizza kwalunkwe teħid ta' prodotti tal-enerġija mhux awtorizzat fi tranżitu minn ġewwa t-territorju tagħha minn kwalunkwe entità soġġetta għall-kontroll jew il-ġuriżdizzjoni ta' dik il-Parti.

Artikolu 351

It-tranżitu mingħajr interruzzjoni

1.  Parti ma tfixkilx it-tranżitu ta' prodotti tal-enerġija fit-territorju tagħha, ħlief fejn tali ndħil ikun speċifikament previst f'kuntratt jew ftehim ieħor li jirregolaw tali tranżitu.

2.  F'każ ta' tilwim dwar kull kwistjoni li tinvolvi l-Partijiet jew entità waħda jew aktar soġġetti għall-kontroll jew il-ġuriżdizzjoni ta' waħda mill-Partijiet, Parti li t-tranżitu tal-prodotti tal-enerġija ma jgħaddix mit-territorju tagħha, qabel il-konklużjoni ta' proċedura għas-soluzzjoni tat-tilwim skont il-kuntratt jew il-ftehim rilevanti jew ta' proċedura ta' emerġenza skont l-Anness XXXI għal dan il-Ftehim jew skont il-Kapitolu 14(is-Soluzzjoni tat-Tilwim) tat-Titolu V (Kummerċ u Kwistjonijiet relatati mal-Kummerċ) ta' dan il-Ftehim, ma tinterrompix jew tnaqqas tali tranżitu, jew tippermetti kwalunkwe entità soġġetta għall-kontroll jew il-ġuriżdizzjoni tagħha, inkluża intrapriża kummerċjali, statali, li tinterrompi jew tnaqqas tali tranżitu, ħlief fiċ-ċirkostanzi previsti fil-paragrafu 1 ta' dan l-Artikolu.

3.  Parti ma tinżammx responsabbli għal interruzzjoni jew tnaqqis tat-tranżitu skont dan l-Artikolu fejn dik il-Parti ma tkunx tista' tipprovdi jew tittrasporta prodotti tal-enerġija b'riżultat ta' azzjonijiet attribwibbli għal pajjiż terz jew entità taħt il-kontroll jew il-ġuriżdizzjoni ta' pajjiż terz.

Artikolu 352

L-obbligu ta' tranżitu għall-operaturi

Kull Parti tiżgura li l-operaturi tal-infrastuttura fissa jieħdu l-miżuri meħtieġa biex:

Artikolu 353

L-awtorità regolatorja għall-elettriku u l-gass

1.  Skont id-Direttiva 2003/55/KE u d-Direttiva 2003/54/KE, awtorità regolatorja fil-qasam tal-gass naturali u l-elettriku tkun legalment distinta u funzjonalment indipendenti minn kull entità oħra pubblika jew privata, u tingħata biżżejjed setgħa biex tiżgura l-kompetizzjoni effettiva u l-funzjonament effiċjenti tas-suq.

2.  Id-deċiżjonijiet ta' awtorità regolatorja u l-proċeduri użati minnha jkunu imparzjali fir-rigward tal-parteċipanti kollha tas-suq.

3.  Operatur affettwat minn deċiżjoni ta' awtorità regolatorja jkollu d-dritt li jappella kontra dik id-deċiżjoni quddiem korp tal-appell li jkun indipendenti miż-żewġ partijiet involuti. Fejn il-korp tal-appell ma jkollux karattru ġuridiku, dejjem jingħataw raġunijiet bil-miktub għad-deċiżjoni tiegħu u d-deċiżjonijiet tiegħu jkunu wkoll soġġetti għal rieżami minn awtorità ġuridika imparzjali u indipendenti. Id-deċiżjonijiet li jieħdu l-korpi tal-appell ikunu infurzati b'mod effettiv.

Artikolu 354

Ir-relazzjoni mat-trattat dwar il-komunità tal-enerġija

1.  Fil-każ ta' kunflitt bejn id-dispożizzjonijet ta' dan il-Kapitolu u d-dispożizzjonijiet tat-Trattat dwar il-Komunità tal-Enerġija jew id-dispożizzjonijiet tal-leġiżlazzjoni tal-Unjoni magħmula applikabbli skont it-Trattat dwar il-Komunità tal-Enerġija, id-dispożizzjonijiet tat-Trattat dwar il-Komunità tal-Enerġija jew id-dispożizzjonijiet tal-leġiżlazzjoni tal-Unjoni magħmula applikabbli skont it-Trattat dwar il-Komunità tal-Enerġija jipprevalu fil-każ ta' tali kunflitt.

2.  Fl-implimentazzjoni ta' dan il-Kapitolu, tingħata preferenza lill-adozzjoni tal-leġiżlazzjoni jew atti oħra li huma konsistenti mat-Trattat dwar il-Komunità tal-Enerġija jew li huma bbażati fuq il-leġiżlazzjoni applikabbli fl-Unjoni. Fil-każ ta' tilwima fir-rigward ta' dan il-Kapitolu, il-leġiżlazzjoni jew atti oħra li jissodisfaw dawk il-kriterji jittieħdu bħala konformi ma' dan il-Kapitolu. Fil-valutazzjoni ta' jekk il-leġiżlazzjoni jew atti oħra jissodisfawx dawk il-kriterji jew le, tiġi kkunsidrata kwalunkwe deċiżjoni rilevanti li tittieħed skont l-Artikolu 91 tat-Trattat dwar il-Komunità tal-Enerġija.

3.  L-ebda Parti ma tuża d-dispożizzjonijiet għas-soluzzjoni tat-tilwim ta' dan il-Ftehim sabiex tallega ksur tad-dispożizzjonijiet tat-Trattat dwar il-Komunità tal-Enerġija.

KAPITOLU 12

It-Trasparenza

Artikolu 355

Definizzjonijiet

Għall-finijiet ta' dan il-Kapitolu:

Artikolu 356

L-objettiv u l-kamp ta' applikazzjoni

Filwaqt li jirrikonoxxu l-impatt li l-ambjent regolatorju jista' jkollu fuq il-kummerċ u l-investiment bejn il-Partijiet, il-Partijiet jipprovdu ambjent regolatorju prevedibbli għall-operaturi ekonomiċi u proċeduri effiċjenti, waqt li jikkunsidraw ir-rekwiżiti taċ-ċertezza ġuridika u l-proporzjonalità.

Artikolu 357

Il-pubblikazzjoni

1.  Kull parti tiżgura li l-miżuri tal-applikazzjoni ġenerali:

2.  Kull Parti:

Artikolu 358

Il-mistoqsijiet u l-punti ta' kuntatt

1.  Sabiex tiġi ffaċilitata l-komunikazzjoni bejn il-Partijiet dwar kull materja koperta mit-Titolu V (Kummerċ u Kwistjonijiet relatati mal-Kummerċ) ta' dan il-Ftehim, kull Parti taħtar punt ta' kuntatt li jaġixxi bħala koordinatur.

2.  Kull Parti żżomm jew tistabbilixxi mekkaniżmi xierqa biex twieġeb mistoqsijiet minn kwalunkwe persuna rigward kwalunkwe miżura ta' applikazzjoni ġenerali, li tkun proposta jew fis-seħħ, u l-applikazzjoni tagħha. Id-domandi jistgħu jiġu indirizzati permezz tal-punt ta' kuntatt stabbilit skont il-paragrafu 1 jew permezz ta' kwalunkwe mekkaniżmu ieħor kif ikun xieraq.

3.  Il-Partijiet jirrikonoxxu li kwalunkwe tweġiba prevista fil-paragrafu 2 tista' ma tkunx definittiva jew legalment vinkolanti iżda għal skopijiet ta' informazzjoni biss, sakemm ma jkunx previst mod ieħor fil-liġijiet u r-regolamenti rispettivi tagħhom.

4.  Fuq talba ta' Parti, il-Parti l-oħra tipprovdi immedjatament informazzjoni u twieġeb għal mistoqsijiet li jirrigwardaw kwalunkwe miżura ta' applikazzjoni ġenerali jew kwalunkwe proposta biex tiġi adottata jew emendata kwalunkwe miżura ta' applikazzjoni ġenerali li l-Parti li tagħmel it-talba tqis li tista' taffettwa t-tħaddim tat-Titolu V (Kummerċ u Kwistjonijiet relatati mal-Kummerċ) ta' dan il-Ftehim, irrispettivament minn jekk il-Parti li tagħmel it-talba tkunx ġiet innotifikata minn qabel b'dik il-miżura.

Artikolu 359

L-amministrazzjoni ta' miżuri ta' applikazzjoni ġenerali

Kull Parti tamministra b'mod oġġettiv, imparzjali u raġonevoli l-miżuri kollha ta' applikazzjoni ġenerali. Għal dak l-għan, kull Parti, fl-applikazzjoni ta' tali miżuri lil persuni, oġġetti jew servizzi partikolari tal-Parti l-oħra f'każijiet speċifiċi:

Artikolu 360

L-analiżi u l-appell

1.  Kull Parti tistabbilixxi jew iżżomm tribunali jew proċeduri ġudizzjarji, arbitrali jew amministrattivi għall-iskop ta' stħarriġ fil-pront u, fejn ikun meħtieġ, il-korrezzjoni ta' azzjoni amministrattiva relatata ma' kwistjonijiet koperti bit-Titolu V (Kummerċ u Kwistjonijiet relatati mal-Kummerċ) ta'dan il-Ftehim. Tali tribunali jew proċeduri jkunu imparzjali u indipendenti mill-uffiċċju jew l-awtorità fdata bl-infurzar amministrattiv, u dawk responsabbli għalihom ma jkollhom l-ebda interess sostanzjali fl-eżitu tal-kwistjoni.

2.  Kull Parti tiżgura li, fi kwalunkwe tribunal jew proċedura simili, il-partijiet fil-proċediment jingħataw id-dritt għal:

3.  Kull Parti tiżgura li, soġġetta għal appell jew rieżami ulterjuri kif previst fil-liġi tagħha, tali deċiżjoni tiġi implimentata minn, u tirregola l-prattika ta', l-uffiċċju jew l-awtorità kompetenti fir-rigward tal-azzjoni amministrattiva inkwistjoni.

Artikolu 361

Il-kwalità u l-prestazzjoni regolatorja u imġiba amministrattiva tajba

1.  Il-Partijiet jaqblu li jikkooperaw fil-promozzjoni tal-kwalità u l-prestazzjoni regolatorja, fosthom permezz tal-iskambju ta' informazzjoni u l-aħjar prattiki dwar il-politiki regolatorji u l-valutazzjonijiet tal-impatt regolatorji rispettivi tagħhom.

2.  Il-Partijiet jaqblu mal-prinċipji ta' mġiba amministrattiva tajba ( 33 ), u jaqblu li jikkooperaw fil-promozzjoni tagħhom, fosthom permezz tal-iskambju ta' informazzjoni u l-aħjar prattiki.

Artikolu 362

Ir-regoli speċifiċi

Id-dispożizzjonijiet ta' dan il-Kapitolu japplikaw mingħajr preġudizzju għal kwalunkwe regola speċifika dwar it-trasparenza stabbilita f'Kapitoli oħra tat-Titolu V (Kummerċ u Kwistjonijiet relatati mal-Kummerċ) ta' dan il-Ftehim.

KAPITOLU 13

Il-Kummerċ u l-iżvilupp sostenibbli

Artikolu 363

Il-kuntest u L-objettivi

1.  Il-Partijiet ifakkru fl-Aġenda 21 tal-Konferenza tan-Nazzjonijiet Uniti dwar l-Ambjent u l-Iżvilupp tal-1992, id-Dikjarazzjoni tal-ILO dwar il-Prinċipji u d-Drittijiet Fundamentali fuq ix-Xogħol tal-1998, il-Pjan ta' Implimentazzjoni ta' Johannesburg dwar l-Iżvilupp Sostenibbli tal-2002, id-Dikjarazzjoni Ministerjali tal-Kunsill Ekonomiku u Soċjali tan-Nazzjonijiet Uniti dwar il-Ġenerazzjoni ta' Impjieg Sħiħ u Produttiv u Xogħol Deċenti għal Kulħadd tal-2006, u d-Dikjarazzjoni tal-ILO dwar il-Ġustizzja Soċjali għal Globalizzazzjoni Ġusta tal-2008. Il-Partijiet jaffermaw mill-ġdid l-impenn tagħhom li jippromwovu l-iżvilupp tal-kummerċ internazzjonali b'mod li jikkontribwixxi għall-objettiv tal-iżvilupp sostenibbli, għall-benessri tal-ġenerazzjonijiet preżenti u futuri, u sabiex jiżguraw li dak l-objettiv ikun integrat u rifless f'kull livell tar-relazzjoni kummerċjali tagħhom.

2.  Il-Partijiet jaffermaw mill-ġdid l-impenn tagħhom biex ifittxu żvilupp sostenibbli u jirrikonoxxu li l-iżvilupp ekonomiku, l-iżvilupp soċjali u l-ħarsien tal-ambjent huma l-pilastri interdipendenti u li jsaħħu 'l xulxin reċiprokament tiegħu. Huma jenfasizzaw il-benefiċċju li kwistjonijiet tax-xogħol u ambjentali relatati mal-kummerċ ( 34 ) jitqiesu bħala parti minn approċċ globali għall-kummerċ u l-iżvilupp sostenibbli.

Artikolu 364

Id-dritt ta' regolamentazzjoni u livelli ta' protezzjoni

1.  Il-Partijiet jirrikonoxxu d-dritt ta' kull Parti li tistabbilixxi politiki u prijoritajiet tagħha ta' żvilupp sostenibbli, tistabbilixxi livelli tagħha stess ta' protezzjoni domestika ambjentali u tax-xogħol, u li tadotta jew timmodifika kif jixraq il-liġi u l-politiki rilevanti tagħha, b'mod konsistenti mal-impenn tagħhom lejn l-istandards rikonoxxuti internazzjonalment u l-ftehimiet imsemmija fl-Artikoli 365 u 366 ta' dan il-Ftehim.

2.  F'dak il-kuntest, kull Parti tfittex li tiżgura li l-liġi u l-politiki tagħha jipprovdu u jinkoraġġixxu livelli għolja ta' protezzjoni ambjentali u tax-xogħol u tagħmel ħilitha biex tkompli ttejjeb dawk il-liġijiet u politiki u l-livelli sottostanti ta' protezzjoni.

Artikolu 365

L-istandards u l-ftehimiet multilaterali dwar ix-xogħol

1.  Il-Partijiet jirrikonoxxu impjiegi sħaħ u produttivi u xogħol deċenti għal kulħadd bħala elementi ewlenin għall-ġestjoni tal-globalizzazzjoni, u jaffermaw mill-ġdid l-impenn tagħhom biex jippromwovu l-iżvilupp tal-kummerċ internazzjonali b'mod li jwassal għal impjiegi sħaħ u produttivi u xogħol deċenti għal kulħadd. F'dak il-kuntest, il-Partijiet jintrabtu li jikkonsultaw u jikkooperaw, kif xieraq, dwar kwistjonijiet ta' xogħol ta' interess reċiproku relatati mal-kummerċ.

2.  Skont l-obbligi li għandhom bħala membri tal-ILO u d-Dikjarazzjoni tal-ILO dwar il-Prinċipji u d-Drittijiet Fundamentali fuq ix-Xogħol u s-Segwitu tagħha tal-1998, il-Partijiet jimpenjaw ruħhom li jirrispettaw, jippromwovu u jwettqu fil-liġi u l-prattika tagħhom u fit-territorju kollu tagħhom l-istandards tax-xogħol ewlenin rikonoxxuti fuq livell internazzjonali, kif inkorporati fil-konvenzjonijiet fundamentali tal-ILO, u b'mod partikolari:

3.  Il-Partijiet jaffermaw mill-ġdid l-impenn tagħhom biex jimplimentaw b'mod effettiv fil-liġi u fil-prattika tagħhom, il-konvenzjonijiet tal-ILO fundamentali, ta' prijorità u oħrajn ratifikati mill-Istati Membri u r-Repubblika tal-Moldova, rispettivament.

4.  Il-Partijiet se jikkunsidraw ukoll ir-ratifika tal-konvenzjonijiet ta' prijorità li jifdal u oħrajn li huma kklassifikati bħala aġġornati mill-ILO. F'dak il-kuntest, il-Partijiet regolarment jiskambjaw informazzjoni dwar is-sitwazzjoni u l-progress rispettivi tagħhom fil-proċess ta' ratifikazzjoni.

5.  Il-Partijiet jirrikonoxxu li l-ksur tal-prinċipji u d-drittijiet fundamentali fuq ix-xogħol ma jistax jiġi invokat jew inkella użat bħala vantaġġ komparattiv leġittimu u li l-istandards tax-xogħol m'għandhomx jintużaw għal skopijiet ta' kummerċ protezzjonist.

Artikolu 366

Il-governanza u l-ftehimiet ambjentali multilaterali

1.  Il-Partijiet jirrikonoxxu l-valur tal-governanza u l-ftehimiet ambjentali internazzjonali bħala risposta tal-komunità internazzjonali għall-problemi ambjentali globali jew reġjonali u jenfasizzaw il-ħtieġa li jsaħħu l-appoġġ reċiproku bejn il-politiki kummerċjali u dawk ambjentali. F'dak il-kuntest, il-Partijiet jintrabtu li jikkonsultaw u jikkooperaw, kif xieraq, fir-rigward tan-negozjati dwar kwistjonijiet ambjentali relatati mal-kummerċ u rigward kwistjonijiet ambjentali relatati mal-kummerċ oħrajn ta' interess reċiproku.

2.  Il-Partijiet jaffermaw mill-ġdid l-impenn tagħhom biex jimplimentaw b'mod effettiv, fil-liġi u fil-prattika tagħhom, il-ftehimiet ambjentali multilaterali (MEAs) li tagħhom ikunu parti.

3.  Il-Partijiet regolarment jiskambjaw informazzjoni dwar is-sitwazzjoni u żviluppi rispettivi tagħhom fir-rigward ir-ratifiki tal-MEAs jew emendi għal dawn il-ftehimiet.

4.  Il-Partijiet jaffermaw mill-ġdid l-impenn tagħhom li jilħqu l-objettiv finali tal-Konvenzjoni Qafas tan-Nazzjonijiet Uniti dwar it-Tibdil fil-Klima (UNFCCC) u l-Protokoll tagħha ta' Kyoto. Huma jintrabtu li jikkooperaw dwar l-iżvilupp tal-qafas internazzjonali futur dwar it-tibdil fil-klima skont l-UNFCCC u l-ftehimiet u d-deċiżjonijiet relatati miegħu.

5.  Xejn f'dan il-Ftehim ma jżomm lill-Partijiet milli jadottaw jew iżommu miżuri għall-implimentazzjoni tal-MEAs li huma parti tagħhom, sakemm dawn il-miżuri ma jkunux applikati b'mod li jikkostitwixxu mezz ta' diskriminazzjoni arbitrarja jew mhux ġustifikabbli bejn il-Partijiet jew restrizzjoni moħbija fuq il-kummerċ.

Artikolu 367

Il-kummerċ u l-iżvilupp sostenibbli

Il-Partijiet jikkonfermaw mill-ġdid l-impenn tagħhom biex isaħħu l-kontribut tal-kummerċ lejn l-għan ta' żvilupp sostenibbli fid-dimensjonijiet ekonomiċi, soċjali u ambjentali tiegħu. Għaldaqstant, il-Partijiet:

Artikolu 368

Id-diversità bijoloġika

1.  Il-Partijiet jirrikonoxxu l-importanza li jiġu żgurati l-konservazzjoni u l-użu sostenibbli tad-diversità bijoloġika bħala element ewlieni għall-kisba tal-iżvilupp sostenibbli, u jaffermaw mill-ġdid l-impenn tagħhom li jikkonservaw u jużaw b'mod sostenibbli d-diversità bijoloġika, skont il-Konvenzjoni dwar id-Diversità Bijoloġika u strumenti internazzjonali rilevanti oħrajn li huma parti tagħhom.

2.  Għal dak l-għan, il-Partijiet jintrabtu li:

Artikolu 369

Il-ġestjoni sostenibbli tal-foresti u l-kummerċ fil-prodotti tal-foresti

1.  Il-Partijiet jirrikonoxxu l-importanza li jiġu żgurati l-konservazzjoni u l-ġestjoni sostenibbli ta' foresti u l-importanza tal-kontribut li l-foresti jagħtu lill-objettivi ekonomiċi, ambjentali u soċjali tal-Partijiet.

2.  Għal dak l-għan, il-Partijiet jintrabtu li:

Artikolu 370

Il-kummerċ fil-prodotti tal-ħut

Filwaqt li jikkunsidraw l-importanza li jiżguraw il-ġestjoni responsabbli tal-istokks tal-ħut b'mod sostenibbli kif ukoll jippromwovu governanza tajba fil-kummerċ, il-Partijiet jimpenjaw ruħhom li:

Artikolu 371

Iż-żamma tal-livelli ta' protezzjoni

1.  Il-Partijiet jirrikonoxxu li mhuwiex xieraq li jinkoraġġixxu l-kummerċ jew l-investiment billi jnaqqsu l-livelli ta' protezzjoni mogħtija fil-liġi domestika ambjentali jew tax-xogħol.

2.  Parti ma tirrinunzjax jew tidderoga minn, jew toffri li tirrinunzja jew tidderoga mil-liġi tax-xogħol jew ambjentali tagħha bħala inkoraġġiment għall-kummerċ jew l-istabbiliment, l-akkwist, l-espansjoni jew iż-żamma ta' investiment jew ta' investitur fit-territorju tagħha.

3.  Parti ma tonqosx, permezz ta' kors ta' azzjoni jew nuqqas ta' azzjoni rikorrenti jew sostnut, milli tinforza l-liġi ambjentali u tax-xogħol tagħha, bħala inkoraġġiment għall-kummerċ jew l-investiment.

Artikolu 372

L-informazzjoni xjentifika

Meta jfasslu u jimplimentaw miżuri bil-għan li jħarsu l-kundizzjonijiet ambjentali jew tax-xogħol li jistgħu jolqtu l-kummerċ jew l-investiment, il-Partijiet iqisu l-informazzjoni xjentifika u teknika li tkun disponibbli, u l-istandards, il-linji gwida jew ir-rakkomandazzjonijiet internazzjonali rilevanti, jekk dawn jeżistu, fosthom il-prinċipju ta' prekawzjoni.

Artikolu 373

It-trasparenza

Kull Parti, skont il-liġi domestika tagħha u l-Kapitolu 12 (it-Trasparenza) tat-Titolu V (Kummerċ u Kwistjonijiet relatati mal-Kummerċ) ta' dan il-Ftehim, tiżgura li kull miżura mmirata biex tipproteġi l-ambjent jew il-kundizzjonijiet tax-xogħol li tista' taffettwa l-kummerċ jew l-investiment tkun żviluppata, introdotta u implimentata b'mod trasparenti, b'avviż u konsultazzjoni pubblika xierqa, u b'komunikazzjoni xierqa u f'waqtha, u l-konsultazzjoni, ma' atturi mhux Statali.

Artikolu 374

Ir-rieżami tal-impatti fuq is-sostenibbiltà

Il-Partijiet jintrabtu li jirrieżaminaw, jimmonitorjaw u jivvalutaw l-impatt tal-implimentazzjoni tat-Titolu V (Kummerċ u Kwistjonijiet relatati mal-Kummerċ) ta' dan il-Ftehim fuq l-iżvilupp sostenibbli permezz tal-proċessi u l-istituzzjonijiet parteċipattivi rispettivi tagħhom, kif ukoll dawk stabbiliti skont dan il-Ftehim, pereżempju permezz ta' valutazzjonijiet tal-impatt fuq is-sostenibbiltà relatati mal-kummerċ.

Artikolu 375

Il-ħidma flimkien dwar il-kummerċ u l-iżvilupp sostenibbli

Il-Partijiet jirrikonoxxu l-importanza li jaħdmu flimkien fuq l-aspetti relatati mal-kummerċ tal-politiki ambjentali u tax-xogħol sabiex jintlaħqu l-għanijiet tat-Titolu V (Kummerċ u Kwistjonijiet relatati mal-Kummerċ) ta' dan il-Ftehim. Huma jistgħu jikkooperaw fuq, fost l-oħrajn, dawn l-oqsma li ġejjin:

Artikolu 376

Il-mekkaniżmi istituzzjonali u ta' monitoraġġ

1.  Kull Parti taħtar uffiċċju fi ħdan l-amministrazzjoni tagħha li jservi bħala l-punt ta' kuntatt mal-Parti l-oħra għall-iskopijiet tal-implimentazzjoni ta' dan il-Kapitolu.

2.  Is-Sottokumitat għall-Kummerċ u l-Iżvilupp Sostenibbli huwa b'dan stabbilit. Dan jirraporta fuq l-attivitajiet tiegħu lill-Kumitat ta' Assoċjazzjoni fil-konfigurazzjoni tal-Kummerċ skont l-Artikolu 438(4) ta' dan il-Ftehim. Dan jinkludi uffiċjali għolja minn ħdan l-amministrazzjonijiet ta' kull Parti.

3.  Is-Sottokumitat għall-Kummerċ u l-Iżvilupp Sostenibbli jiltaqa' fi żmien l-ewwel sena wara d-data tad-dħul fis-seħħ ta' dan il-Ftehim, u suċċessivament skont il-ħtieġa, sabiex jissorvelja l-implimentazzjoni ta' dan il-Kapitolu, fosthom l-attivitajiet ta' kooperazzjoni mwettqa skont l-Artikolu 375 ta' dan il-Ftehim. Dak is-Sottokumitat jistabbilixxi r-regoli ta' proċedura tiegħu stess.

4.  Kull parti ssejjaħ grupp(i) ta' konsulenza domestiku/ċi ġdid/ġodda jew tikkonsulta grupp(i) eżistenti dwar l-iżvilupp sostenibbli bil-kompitu li jagħti/jagħtu pariri dwar kwistjonijiet relatati ma' dan il-Kapitolu. Tali grupp(i) jista'/jistgħu jissottometti/u opinjonijiet jew rakkomandazzjonijiet dwar l-implimentazzjoni ta' dan il-Kapitolu, fosthom fuq inizjattiva proprja tiegħu/tagħhom.

5.  Il-grupp(i) ta' konsulenza domestiku/ċi jinkludi/u organizzazzjonijiet rappreżentattivi indipendenti tas-soċjetà ċivili b'rappreżentanza bbilanċjata ta' partijiet interessati ekonomiċi, soċjali, u ambjentali, inklużi, fost l-oħrajn, organizzazzjonijiet ta' min iħaddem u l-ħaddiema, organizzazzjonijiet mhux governattivi, gruppi tan-negozju, kif ukoll partijiet interessati rilevanti oħra.

Artikolu 377

Il-forum ta' djalogu konġunt mas-soċjetà ċivili

1.  Il-Partijiet jiffaċilitaw forum konġunt ma' organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili stabbiliti fit-territorji tagħhom, inklużi membri tal-grupp(i) ta' konsulenza domestiku/ċi tagħhom u l-pubbliku inġenerali, biex imexxu djalogu fuq l-aspetti tal-iżvilupp sostenibbli ta' dan il-Ftehim. Il-Partijiet jippromwovu rappreżentanza bilanċjata tal-interessi rilevanti, inklużi l-organizzazzjonijiet rappreżentattivi indipendenti ta' min iħaddem, tal-ħaddiema, l-interessi ambjentali u l-gruppi tan-negozju, kif ukoll partijiet interessati rilevanti oħra kif xieraq.

2.  Il-forum ta' djalogu konġunt mas-soċjetà ċivili jiltaqa' darba fis-sena sakemm ma jiġix miftiehem mod ieħor mill-Partijiet. Il-Partijiet jifthiemu dwar it-tħaddim tal-forum ta' djalogu konġunt mas-soċjetà ċivili mhux aktar tard minn sena mid-dħul fis-seħħ ta' dan il-Ftehim.

3.  Il-Partijiet jippreżentaw aġġornament dwar l-implimentazzjoni ta' dan il-Kapitolu lill-forum ta' djalogu konġunt mas-soċjetà ċivili. Il-fehmiet u l-opinjonijiet tal-forum ta' djalogu konġunt mas-soċjetà ċivili jiġu sottomessi lill-Partijiet u jiġu magħmula disponibbli għall-pubbliku.

Artikolu 378

Il-konsultazzjonijiet mal-gvernijiet

1.  Għal kull kwistjoni li tinqala' skont dan il-Kapitolu, il-Partijiet ikollhom rikors biss għall-proċeduri stabbiliti skont dan l-Artikolu u l-Artikolu 379 ta' dan il-Ftehim.

2.  Parti tista' titlob konsultazzjonijiet mal-Parti l-oħra rigward kwalunkwe kwistjoni li tinqala' skont dan il-Kapitolu, billi tibgħat talba bil-miktub lill-punt ta' kuntatt tal-Parti l-oħra. It-talba tippreżenta l-kwistjoni b'mod ċar, tidentifika l-problema inkwistjoni u tipprovdi sommarju qasir fuq it-talbiet skont dan il-Kapitolu. Il-konsultazzjonijiet jibdew immedjatament wara li Parti tibgħat talba għall-konsultazzjonijiet.

3.  Il-Partijiet jagħmlu kull sforz biex jaslu għal soluzzjoni tal-kwistjoni li tissodisfa liż-żewġ naħat. Il-Partijiet jieħdu kont tal-attivitajiet tal-ILO jew ta' organizzazzjonijiet jew korpi ambjentali multilaterali rilevanti sabiex jippromwovu kooperazzjoni u koerenza akbar bejn il-ħidma tal-Partijiet u dawk l-organizzazzjonijiet. Fejn rilevanti, il-Partijiet jistgħu jfittxu parir minn dawk l-organizzazzjonijiet jew korpi, jew kwalunkwe persuna jew korp li huma jqisu xierqa, sabiex teżamina b'mod sħiħ il-kwistjoni.

4.  Jekk Parti tħoss li l-kwistjoni tkun teħtieġ aktar diskussjoni, dik il-Parti tista' titlob li jiltaqa' s-Sottokumitat għall-Kummerċ u l-Iżvilupp Sostenibbli sabiex jikkunsidra l-kwistjoni billi tibgħat talba bil-miktub lill-punt ta' kuntatt tal-Parti l-oħra. Dak is-Sottokumitat jiltaqa' mingħajr dewmien u jfittex li jaqbel fuq soluzzjoni tal-kwistjoni.

5.  Fejn xieraq, dak is-Sottokumitat jista' jfittex il-parir tal-grupp(i) ta' konsulenza domestiku/ċi ta' Parti minnhom jew taż-żewġ Partijiet jew għajnuna esperta oħra.

6.  Kull riżoluzzjoni li tittieħed mill-partijiet li jikkonsultaw dwar il-kwistjoni tkun pubblikament disponibbli.

Artikolu 379

Il-Grupp ta' Esperti

1.  Kull Parti tista', 90 ġurnata mill-konsenja ta' talba għall-konsultazzjonijiet skont l-Artikolu 378(2) ta' dan il-Ftehim, “titlob li jiltaqa” Grupp ta' Esperti sabiex jeżamina kwistjoni li ma tkunx ġiet indirizzata b'mod sodisfaċenti permezz ta' konsultazzjonijiet tal-gvern.

2.  Id-disposizzjonijiet tas-Sottotaqsima 1 u s-Sottotaqsim 3 tat-Taqsima 3, u tal-Artikolu 406 tal-Kapitolu 14 (is-Soluzzjoni tat-Tilwim) tat-Titolu V (Kummerċ u Kwistjonijiet relatati mal-Kummerċ) ta' dan il-Ftehim, kif ukoll ir-Regoli ta' Proċedura fl-Anness XXXIII għal dan il-Ftehim u l-Kodiċi ta' Kondotta għall-Arbitri u l-Medjaturi (“Kodiċi ta' Kondotta”) stabbiliti fl-Anness XXXIV għal dan il-Ftehim, japplikaw, ħlief kif previst mod ieħor f'dan l-Artikolu.

3.  Fl-ewwel laqgħa tiegħu wara d-dħul fis-seħħ ta' dan il-Ftehim, is-Sottokumitat għall-Kummerċ u l-Iżvilupp Sostenibbli jistabbilixxi lista ta' mill-inqas 15-il individwu li huma lesti u kapaċi li jservu bħala esperti fi proċeduri tal-Grupp. Kull Parti tipproponi mill-anqas ħames individwi biex iservu ta' esperti. Il-Partijiet jagħżlu wkoll mill-anqas ħames individwi li ma jkunu ċittadini tal-ebda Parti li jistgħu jservu bħala president tal-Grupp ta' Esperti. Is-Sottokumitat għall-Kummerċ u l-Iżvilupp Sostenibbli jiżgura li l-lista tinżamm dejjem fuq dak il-livell.

4.  Il-lista msemmija fil-paragrafu 3 tinkludi individwi b'għarfien speċjalizzat jew għarfien espert fi kwistjonijiet ta' liġi, xogħol jew ambjent indirizzati f'dan il-Kapitolu, jew ir-riżoluzzjoni ta' tilwimiet li jqumu skont ftehimiet internazzjonali. Huma jkunu indipendenti, iservu fil-kapaċitajiet individwali tagħhom u ma jieħdux istruzzjonijiet mingħand xi organizzazzjoni jew gvern fir-rigward ta' kwistjonijiet relatati mal-kwistjoni, u lanqas ma jkunu affiljati mal-gvern ta' xi Parti, u jikkonformaw mal-Kodiċi ta' Kondotta stabbilit fl-Anness XXXIV għal dan il-Ftehim.

5.  Għal kwistjonijiet li jinqalgħu skont dan il-Kapitolu, il-Grupp ta' Esperti jkun magħmul minn esperti mil-lista msemmija fil-paragrafu 3 ta' dan l-Artikolu, skont l-Artikolu 385 ta' dan il-Ftehim u l-Artikolu 8 tar-Regoli ta' Proċedura stabbiliti fl-Anness XXXIII għal dan il-Ftehim.

6.  Il-Grupp ta' Esperti jista' jfittex informazzjoni u pariri minn kwalunkwe Parti, il-grupp(i) ta' konsulenza domestiku/ċi jew kwalunkwe sors ieħor kif iqis xieraq. Fi kwistjonijiet relatati mar-rispett ta' ftehimiet multilaterali kif stabbilit fl-Artikoli 365 u 366 ta' dan il-Ftehim, il-Grupp ta' Esperti jfittex informazzjoni u pariri mingħand l-ILO jew il-korpi tal-MEA.

7.  Il-Grupp tal-Esperti joħroġ ir-rapport tiegħu lill-Partijiet, skont il-proċeduri rilevanti stabbiliti fil-Kapitolu 14 (is-Soluzzjoni tat-Tilwim) tat-Titolu V (Kummerċ u Kwistjonijiet relatati mal-Kummerċ) ta' dan il-Ftehim. Ir-rapport jistabbilixxi r-riżultati tal-fatti, l-applikabbiltà tad-dispożizzjonijiet rilevanti u r-raġunijiet bażiċi ta' kwalunkwe riżultat u r-rakkomandazzjonijiet li jagħmel. Il-Partijiet jagħmlu r-rapport disponibbli pubblikament fi żmien 15-il jum mill-ħruġ tiegħu.

8.  Il-Partijiet jiddiskutu miżuri xierqa li għandhom jiġu implimentati, wara li jqisu r-rapport u r-rakkomandazzjonijiet tal-Grupp ta' Esperti. Il-Parti kkonċernata tinforma l-grupp(i) ta' konsulenza u lill-Parti l-oħra bid-deċiżjonijiet tagħha fuq kwalunkwe azzjoni jew miżura li għandhom jiġu implimentati mhux aktar tard minn tliet xhur mir-rilaxx pubbliku tar-rapport. Is-segwitu tar-rapport u r-rakkomandazzjonijiet tal-Grupp ta' Esperti jiġu mmonitorjati mis-Sottokumitat għall-Kummerċ u l-Iżvilupp Sostenibbli. Il-korpi konsultattivi u l-Forum ta' Djalogu Konġunt mas-Soċjetà Ċivili jistgħu jippreżentaw osservazzjonijiet lill-Sottokumitat għall-Kummerċ u l-Iżvilupp Sostenibbli f'dak ir-rigward.

KAPITOLU 14

Is-Soluzzjoni għat-tilwim

Taqsima 1

L-Objettiv u l-kamp ta' applikazzjoni

Artikolu 380

Objettiv

L-objettiv ta' dan il-Kapitolu huwa li jistabbilixxi mekkaniżmu effettiv u effiċjenti biex tiġi evitata u solvuta kwalunkwe tilwima bejn il-Partijiet rigward l-interpretazzjoni u l-applikazzjoni tat-Titolu V (Kummerċ u Kwistjonijiet relatati mal-Kummerċ) ta' dan il-Ftehim bil-għan li jaslu, fejn ikun possibbli, għal soluzzjoni miftiehma b'mod reċiproku.

Artikolu 381

Il-kamp ta' applikazzjoni

Dan il-Kapitolu japplika fir-rigward ta' kull tilwima li tikkonċerna l-interpretazzjoni u l-applikazzjoni tad-dispożizzjonijiet tat-Titolu V (Kummerċ u Kwistjonijiet relatati mal-Kummerċ) ta' dan il-Ftehim, ħlief kif previst mod ieħor.

Taqsima 2

Il-Konsultazzjonijiet u medjazzjoni

Artikolu 382

Il-Konsultazzjonijiet

1.  Il-Partijiet jagħmlu ħilithom biex isolvu kwalunkwe tilwima msemmija fl-Artikolu 381 ta' dan il-Ftehim billi jidħlu f'konsultazzjonijiet bona fide bil-għan li jilħqu soluzzjoni miftiehma b'mod reċiproku.

2.  Parti tfittex konsultazzjonijiet permezz ta' talba bil-miktub lill-Parti l-oħra, b'kopja mibgħuta lill-Kumitat ta' Assoċjazzjoni fil-konfigurazzjoni tal-Kummerċ, kif stabbilit fl-Artikolu 438(4) ta' dan il-Ftehim, filwaqt li tagħti raġunijiet għat-talba, inkluż billi tidentifika l-miżura inkwistjoni u d-dispożizzjonijiet li hemm referenza għalihom fl-Artikolu 381 ta' dan il-Ftehim li tikkunsidra applikabbli.

3.  Il-konsultazzjonijiet jinżammu fi żmien 30 jum mid-data ta' meta tasal it-talba u jsiru, sakemm il-Partijiet ma jiftehmux mod ieħor, fit-territorju tal-Parti li tkun saret it-talba lilha. Il-konsultazzjonijiet jitqiesu bħala konklużi fi żmien 30 jum mid-data ta' meta tasal it-talba, sakemm iż-żewg Partijiet ma jaqblux li jkomplu bil-konsultazzjonijiet. Il-konsultazzjonijiet, b'mod partikolari l-informazzjoni kollha li tkun ġiet żvelata u l-pożizzjonijiet meħuda mill-Partijiet matul il-konsultazzjonijiet, ikunu kunfidenzjali, u mingħajr preġudizzju għad-drittijiet ta' kwalunkwe Parti fi kwalunkwe proċediment ulterjuri.

4.  Il-konsultazzjonijiet dwar kwistjonijiet ta' urġenza, inklużi dawk dwar prodotti li jitħassru biż-żmien jew prodotti jew servizzi staġjonali, isiru fi żmien 15 -il jum mid-data ta' meta tasal it-talba mingħand il-Parti li tagħmel it-talba, u jitqiesu bħala konklużi fi żmien dawk il-15-il jum sakemm iż-żewg Partijiet ma jaqblux li jkomplu bil-konsultazzjonijiet.

5.  Jekk il-Parti li ssirilha t-talba ma tirrispondix għat-talba għal konsultazzjonijiet fi żmien għaxart ijiem minn meta tirċeviha, jew jekk il-konsultazzjonijiet ma jsirux fil-periodi ta' żmien stabbiliti fil-paragrafu 3 jew fil-paragrafu 4 ta' dan l-Artikolu, rispettivament, jew jekk il-Partijiet jaqblu li ma jkollhomx konsultazzjonijiet, jew jekk il-konsultazzjonijiet ġew konklużi u ma tkun intlaħqet l-ebda soluzzjoni maqbula reċiprokament, il-Parti li talbet il-konsultazzjonijiet tista' tirrikorri għal Artikolu 384 ta' dan il-Ftehim.

6.  Matul il-konsultazzjonijiet kull Parti twassal biżżejjed informazzjoni fattwali, sabiex tippermetti eżami sħiħ tal-mod li bih il-miżura inkwistjoni tista' taffettwa t-tħaddim u l-applikazzjoni ta' dan il-Ftehim.

7.  Fejn il-konsultazzjonijiet jikkonċernaw it-trasport tal-prodotti tal-enerġija permezz ta' netwerks u Parti minnhom tara li s-soluzzjoni għat-tilwima tkun urġenti minħabba interruzzjoni, kompleta jew parzjali, tat-trasport ta' gass naturali, żejt jew elettriku bejn il-Partijiet, il-konsultazzjonijiet isiru fi żmien tlett ijiem minn meta titressaq it-talba u jkunu kkunsidrati konklużi tlett ijiem wara li titressaq it-talba sakemm iż-żewġ Partijiet ma jaqblux li jkomplu bil-konsultazzjonijiet.

Artikolu 383

Il-Medjazzjoni

Kull Parti tista' titlob lill-Parti l-oħra biex tidħol fi proċedura ta' medjazzjoni rigward kull miżura li taffettwa ħażin il-kummerċ jew l-investiment bejn il-Partijiet skont Anness XXXII għal dan il-Ftehim.

Taqsima 3

Il-Proċeduri għas-soluzzjoni tat-tilwim

Subtaqsima 1

Il-Proċedura ta' arbitraġġ

Artikolu 384

Il-bidu tal-proċedura ta' arbitraġġ

1.  Meta l-Partijiet jonqsu milli jsolvu t-tilwima billi jirrikorru għall-konsultazzjonijiet kif previst fl-Artikolu 382 ta' dan il-Ftehim, il-Parti li tkun fittxet il-konsultazzjonijiet tista' titlob l-istabbiliment ta' bord ta' arbitraġġ skont dan l-Artikolu.

2.  It-talba għall-istabbiliment ta' bord ta' arbitraġġ issir bil-miktub lill-Parti l-oħra u lill-Kumitat ta' Assoċjazzjoni fil-konfigurazzjoni ta' Kummerċ, kif stabbilit fl-Artikolu 438(4) ta' dan il-Ftehim. Il-Parti li tressaq l-ilment tidentifika fit-talba tagħha l-miżura inkwistjoni, u tispjega kif tali miżura mhix konsistenti mad-dispożizzjonijiet imsemmija fl-Artikolu 381 ta' dan il-Ftehim b'mod suffiċjenti biex tiġi ppreżentata bażi ġuridika ċara għall-ilment.

Artikolu 385

L-istabbiliment tal-Bord ta' Arbitraġġ

1.  Bord ta' arbitraġġ ikun magħmul minn tliet arbitri.

2.  Fi żmien għaxart ijiem mid-data meta l-Parti li tilmenta dwarha tirċievi t-talba għall-istabbiliment tal-bord ta' arbitraġġ, il-Partijiet jikkonsultaw sabiex jilħqu ftehim dwar il-kompożizzjoni tal-bord ta' arbitraġġ.

3.  Fil-każ li l-Partijiet ma jkunux jistgħu jaqblu dwar il-kompożizzjoni tal-bord ta' arbitraġġ fil-limitu ta' żmien stabbilit fil-paragrafu 2 ta' dan l-Artikolu, kull Parti tista' taħtar arbitru mil-lista sekondarja tagħha stabbilita skont l-Artikolu 404 ta' dan il-Ftehim fi żmien ħamest ijiem mill-iskadenza taż-żmien stabbilit fil-paragrafu 2 ta' dan l-Artikolu. Jekk xi waħda mill-Partijiet tonqos milli taħtar arbitru, l-arbitru, fuq talba tal-Parti l-oħra, jintgħażel bil-polza mill-president tal-Kumitat ta' Assoċjazzjoni fil-konfigurazzjoni tal-Kummerċ, kif stabbilit fl-Artikolu 438(4) ta' dan il-Ftehim, jew id-delegat tiegħu, mil-lista sekondarja ta' dik il-Parti li tinsab fil-lista stabbilita skont l-Artikolu 404 ta' dan il-Ftehim.

4.  Sakemm il-partijiet ma jilħqux ftehim dwar il-president tal-bord ta' arbitraġġ fil-limitu ta' żmien stabbilit fil-paragrafu 2 ta' dan l-Artikolu, il-President tal-Kumitat ta' Assoċjazzjoni fil-konfigurazzjoni tal-Kummerċ jew id-delegat tiegħu, fuq talba ta' kwalunkwe waħda mill-Partijiet, jagħżel bil-polza l-president tal-bord ta' arbitraġġ mil-lista sekondarja ta' presidenti li tinsab fil-lista stabbilita skont l-Artikolu 404 ta' dan il-Ftehim.

5.  Il-president tal-Kumitat ta' Assoċjazzjoni fil-konfigurazzjoni tal-Kummerċ jew id-delegat tiegħu jagħżel l-arbitri fi żmien ħamest ijiem mit-talba minn kwalunkwe Parti msemmija fil-paragrafi 3 u 4.

6.  Id-data tal-istabbiliment tal-bord ta' arbitraġġ tkun id-data li fiha l-aħħar mit-tliet arbitri magħżula jaċċetta l-ħatra tiegħu skont ir-Regoli ta' Proċedura fl-Anness XXXIII għal dan il-Ftehim.

7.  F'każ li xi waħda mil-listi prevista fl-Artikolu 404 ta' dan il-Ftehim ma tkunx ġiet stabbilita jew ma tinkludix biżżejjed ismijiet fiż-żmien li fih issir it-talba skont il-paragrafi 3 u 4 ta' dan l-Artikolu, l-arbitri jintgħażlu bil-polza mill-individwi li jkunu ġew formalment proposti minn Parti waħda jew miż-żewġ Partijiet.

8.  Sakemm il-Partijiet ma jaqblux mod ieħor, fir-rigward ta' tilwima li tikkonċerna l-Kapitolu 11 (l-Enerġija Relatata mal-Kummerċ) tat-Titolu V (Kummerċ u Kwistjonijiet relatati mal-Kummerċ) ta' dan il-Ftehim li Parti tqis bħala urġenti minħabba interruzzjoni, b'mod sħiħ jew parzjali, ta' kwalunkwe trasport ta' gass naturali, żejt jew elettriku jew theddida ta' interruzzjoni bejn il-Partijiet, it-tieni sentenza tal-paragrafu 3 u l-paragrafu 4 japplikaw mingħajr rikors għall-paragrafu 2, u l-perjodu msemmi fil-paragrafu 5 jkun ta' jumejn.

Artikolu 386

Is-sentenza preliminari dwar l-urġenza

Jekk Parti titlob dan, il-bord ta' arbitraġġ, fi żmien għaxart ijiem mill-istabbiliment tiegħu, jagħti sentenza preliminari dwar jekk iqisx il-każ bħala wieħed urġenti.

Artikolu 387

Ir-rapport tal-bord ta' arbitraġġ

1.  Il-bord ta' arbitraġġ jinnotifika rapport interim lill-Partijiet li jistabbilixxi s-sejbiet ta' fatti, l-applikabbiltà tad-dispożizzjonijiet rilevanti u r-raġunijiet bażiċi għal kwalunkwe sejba u rakkommandazzjoni magħmula minnu, sa mhux aktar tard minn 90 jum wara d-data tal-istabbiliment tal-bord ta' arbitraġġ. Fejn huwa jikkonsidra li dik l-iskadenza ma tistax tintlaħaq, il-president tal-bord ta' arbitraġġ jinnotifika lill-Partijiet u lill-Kumitat ta' Assoċjazzjoni fil-konfigurazzjoni tal-Kummerċ, kif stabbilit fl-Artikolu 438(4) ta' dan il-Ftehim, bil-miktub, fejn jiddikjara r-raġunijiet għad-dewmien u d-data li fiha l-bord tal-arbitraġġ jippjana li jinnotifika r-rapport interim tiegħu. Taħt l-ebda ċirkostanza r-rapport interim ma għandu jiġi notifikat iżjed tard minn 120 jum wara d-data tal-istabbiliment tal-bord ta' arbitraġġ.

2.  Parti tista' tressaq talba bil-miktub lill-bord ta' arbitraġġ biex jeżamina mill-ġdid l-aspetti preċiżi tar-rapport interim fi żmien 14-il jum minn meta dan ikun ġie nnotifikat.

3.  F'każijiet ta' urġenza, inklużi dawk li jinvolvu oġġetti li jitħassru biż-żmien jew oġġetti jew servizzi staġjonali, il-bord ta' arbitraġġ jagħmel kull sforz biex jinnotifika r-rapport interim tiegħu fi żmien 45 jum u, fi kwalunkwe każ, mhux aktar tard minn 60 jum mid-data tal-istabbiliment tal-bord tal-arbitraġġ. Parti tista' tressaq talba bil-miktub lill-bord ta' arbitraġġ biex jeżamina mill-ġdid l-aspetti preċiżi tar-rapport interim fi żmien 7 ijiem min-notifika tar-rapport interim.

4.  Wara li jikkunsidra kwalunkwe kummenti bil-miktub mingħand il-Partijiet dwar ir-rapport interim, il-bord ta' arbitraġġ jista' jimmodifika r-rapport tiegħu u jagħmel eżami ulterjuri jekk iħoss il-ħtieġa. Is-sejbiet fi ħdan is-sentenza finali tal-bord jinkludu diskussjoni xierqa tal-argumenti li jkunu saru fl-istadju ta' analiżi interim, u jwieġbu b'mod ċar il-mistoqsijiet u l-osservazzjonijiet tal-Partijiet.

5.  Fir-rigward ta' tilwima dwar il-Kapitolu 11 (l-Enerġija Relatata mal-Kummerċ) tat-Titolu V (Kummerċ u Kwistjonijiet relatati mal-Kummerċ) ta' dan il-Ftehim li Parti tqis li tkun urġenti minħabba interruzzjoni, jew theddida ta' interruzzjoni, sħiħa jew parzjali, ta' kwalunkwe trasport ta' gass naturali, żejt jew elettriku bejn il-Partijiet, ir-rapport interim jiġi nnotifikat 20 jum wara d-data tal-istabbiliment tal-bord ta' arbitraġġ, u kwalunkwe talba skont il-paragrafu 2 ta' dan l-Artikolu ssir fi żmien ħamest ijiem min-notifika tar-rapport bil-miktub. Il-bord ta' arbitraġġ jista' jiddeċiedi wkoll li jgħaddi mingħajr ir-rapport interim.

Artikolu 388

Il-konċiljazzjoni għal tilwimiet urġenti dwar l-enerġija

1.  Fir-rigward ta' tilwima dwar il-Kapitolu 11 (l-Enerġija Relatata mal-Kummerċ) tat-Titolu V (Kummerċ u Kwistjonijiet relatati mal-Kummerċ) ta' dan il-Ftehim, li Parti tqis li hi urġenti minħabba interruzzjoni jew theddida ta' interruzzjoni, sħiħa jew parzjali, ta' kwalunkwe trasport ta' gass naturali, żejt jew elettriku bejn il-Partijiet, kwalunkwe Parti tista' titlob lill-president tal-bord ta' arbitraġġ biex jaġixxi ta' konċiljatur dwar kwalunkwe kwistjoni relatata mat-tilwima billi tressaq talba lill-bord ta' arbitraġġ.

2.  Il-konċiljatur ifittex li jikseb soluzzjoni miftiehma għat-tilwima u jfittex li jaqbel dwar proċedura li twassal għal tali soluzzjoni. Jekk fi żmien 15-il ġurnata mill-ħatra tiegħu/hu jonqos milli jikseb dan il-ftehim, huwa/jirrakkomanda soluzzjoni għat-tilwima jew proċedura biex tintlaħaq din is-soluzzjoni u jiddeċiedi dwar it-termini u l-kundizzjonijiet li għandhom jiġu osservati mid-data li huwa jispeċifika sakemm it-tilwima tiġi solvuta.

3.  Il-Partijiet u l-entitajiet taħt il-kontroll jew il-ġuriżdizzjoni tagħhom jirrispettaw ir-rakkomandazzjonijiet magħmula skont il-paragrafu 2 dwar it-terimini u l-kundizzjonijiet għal tliet xhur mid-deċiżjoni tal-konċiljatur jew sakemm ma tinstab soluzzjoni għat-tilwima, skont liema minnhom tiġi l-ewwel.

4.  Il-konċiljatur jirrispetta l-Kodiċi ta' Kondotta stabbilit fl-Anness XXXIV għal dan il-Ftehim.

Artikolu 389

In-notifika ta' sentenza tal-bord ta' arbitraġġ

1.  Il-bord ta' arbitraġġ jinnotifika s-sentenza finali tiegħu lill-Partijiet u lill-Kumitat ta' Assoċjazzjoni fil-konfigurazzjoni tal-Kummerċ, kif stabbilit fl-Artikolu 438(4) ta' dan il-Ftehim, fi żmien 120 jum mid-data tal-istabbiliment tal-bord ta' arbitraġġ. Fejn huwa iqis li dik l-iskadenza ma tistax tintlaħaq, il-president tal-bord ta' arbitraġġ jinforma bil-miktub lill-Partijiet u lill-Kumitat ta' Assoċjazzjoni fil-konfigurazzjoni tal-Kummerċ, fejn jiddikjara r-raġunijiet għad-dewmien u d-data li fiha l-bord ta' arbitraġġ ikun beħsiebu jinnotifika s-sentenza tiegħu. Is-sentenza fl-ebda ċirkostanza ma tkun innotifikata aktar tard minn 150 jum wara d-data tal-istabbiliment tal-bord ta' arbitraġġ.

2.  F'każi ta' urġenza, inklużi dawk li jinvolvu oġġettili jitħassru biż-żmien jew oġġetti jew servizzi staġjonali, il-bord ta' arbitraġġ jagħmel kull sforz sabiex jinnotifika s-sentenza tiegħu fi żmien 60 jum mid-data tal-istabbiliment tiegħu. Fl-ebda ċirkostanza s-sentenza ma tiġi nnotifikata aktar tard minn 75 jum wara d-data tal-istabbiliment tiegħu.

3.  Fir-rigward ta' tilwima dwar il-Kapitolu 11 (l-Enerġija Relatata mal-Kummerċ) tat-Titolu V (Kummerċ u Kwistjonijiet relatati mal-Kummerċ) ta' dan il-Ftehim li Parti tqis li tkun urġenti minħabba interruzzjoni jew theddida ta' interruzzjoni, sħiħa jew parzjali, ta' kwalunkwe trasport ta' gass naturali, żejt jew elettriku bejn il-Partijiet, il-bord ta' arbitraġġ jinnotifika s-sentenza tiegħu fi żmien 40 jum mid-data tal-istabbiliment tiegħu.

Subtaqsima 2

Il-Konformità

Artikolu 390

Il-konformità mas-sentenza tal-bord ta' arbitraġġ

Il-Parti li jsir l-ilment kontriha tieħu kull miżura meħtieġa sabiex tkun konformi minnufih, u f'bona fide mas-sentenza tal-bord ta' arbitraġġ.

Artikolu 391

Il-perjodu ta' żmien raġonevoli għall-konformità

1.  Jekk il-konformità immedjata mhix possibbli, il-Partijiet jagħmlu ħilithom biex jaqblu dwar il-perjodu ta' żmien meħtieġ biex jikkonformaw mas-sentenza. F'każ bħal dan, il-Parti li jsir l-ilment kontriha, mhux aktar tard minn 30 jum wara li tirċievi n-notifika tas-sentenza tal-bord ta' arbitraġġ lill-Partijiet, tinnotifika lill-Parti li tkun ressqet l-ilment u lill-Kumitat ta' Assoċjazzjoni fil-konfigurazzjoni tal-Kummerċ, kif stabbilit fl-Artikolu 438(4) ta' dan il-Ftehim, biż-żmien li se tkun teħtieġ għall-konformità (“perjodu ta' żmien raġonevoli”) u tipprovdi r-raġunijiet għall-perjodu ta' żmien raġonevoli propost.

2.  F'każ ta' nuqqas ta' qbil bejn il-Partijiet rigward il-perjodu ta' żmien raġonevoli biex ikun hemm konformità mas-sentenza tal-bord ta' arbitraġġ, il-Parti li tkun ressqet l-ilment, fi żmien 20 jum minn meta l-Parti li jkun sar l-ilment kontriha tkun irċeviet in-notifika li tkun saret skont il-paragrafu 1, titlob bil-miktub lill-bord ta' arbitraġġ oriġinali sabiex jiddetermina t-tul tal-perjodu ta' żmien raġonevoli. Talba bħal din tiġi nnotifikata fl-istess ħin lill-Parti l-oħra u lill-Kumitat ta' Assoċjazzjoni fil-konfigurazzjoni tal-Kummerċ. Il-bord ta' arbitraġġ oriġinali jinnotifika s-sentenza tiegħu lill-Partijiet u lill-Kumitat ta' Assoċjazzjoni fil-konfigurazzjoni tal-Kummerċ fi żmien 20 jum mid-data tal-preżentazzjoni tat-talba.

3.  Il-Parti li jkun sar l-ilment kontriha tinforma bil-miktub lill-Parti li tressaq l-ilment, dwar il-progress tagħha sabiex tikkonforma mas-sentenza tal-bord ta' arbitraġġ, tal-inqas 30 jum qabel ma jiskadi l-perjodu taż-żmien raġonevoli.

4.  Il-perjodu ta' żmien raġonevoli jista' jiġi estiż permezz ta' qbil reċiproku bejn il-Partijiet.

Artikolu 392

Ir-rieżami ta' kwalunkwe miżura Mmħuda għall-konformità mas-sentenza tal-bord ta' arbitraġġ

1.  Il-Parti li jkun sar l-ilment kontriha tinforma lill-Parti li tressaq l-ilment u lill-Kumitat ta' Assoċjazzjoni fil-konfigurazzjoni tal-Kummerċ, kif stabbilit fl-Artikolu 438(4) ta' dan il-Ftehim, qabel ma jintemm il-perjodu taż-żmien raġonevoli, dwar kull miżura li hija tkun ħadet sabiex tikkonforma mas-sentenza tal-bord ta' arbitraġġ.

2.  F'każ li ma jkunx hemm qbil bejn il-Partijiet rigward l-eżistenza jew il-konsistenza ta' kwalunkwe miżura meħuda għall-konformità kif notifikat fil-paragrafu 1 mad-dispożizzjonijiet imsemmija fl-Artikolu 381 ta' dan il-Ftehim, il-Parti li tkun qed tressaq l-ilment tista' titlob bil-miktub lill-bord ta' arbitraġġ oriġinali sabiex jiddeċiedi dwar il-kwistjoni. Talba bħal din tidentifika l-miżura speċifika inkwistjoni u tispjega kif tali miżura mhix konsistenti mad-dispożizzjonijiet imsemmija fl-Artikolu 381 ta' dan il-Ftehim, b'manjiera suffiċjenti biex tiġi ppreżentata l-bażi ġuridika għall-ilment b'mod ċar. Il-bord ta' arbitraġġ jinnotifika s-sentenza tiegħu lill-Partijiet u lill-Kumitat ta' Assoċjazzjoni fil-konfigurazzjoni tal-Kummerċ fi żmien 45 jum mid-data tal-preżentazzjoni tat-talba.

Artikolu 393

Ir-rimedji temporanji f'każ ta' nuqqas ta' konformità

1.  Jekk il-Parti li jkun sar l-ilment kontriha tonqos milli tinnotifika kull miżura li tkun ħadet sabiex tikkonforma mas-sentenza tal-bord ta' arbitraġġ qabel ma jiskadi l-perjodu taż-żmien raġonevoli, jew jekk il-bord ta' arbitraġġ jiddeċiedi li ma tkun teżisti l-ebda miżura meħuda bi skop ta' konformità jew li l-miżura nnotifikata skont l-Artikolu 392(1) ta' dan il-Ftehim ma tkunx konsistenti mal-obbligi ta' dik il-Parti skont id-dispożizzjonijiet imsemmija fl-Artikolu 381 ta' dan il-Ftehim, il-Parti li jkun sar l-ilment kontriha, jekk jintalab mill-Parti li tagħmel l-ilment u wara konsultazzjonijiet ma' dik il-Parti, tippreżenta offerta għal kumpens temporanju.

2.  Jekk il-Parti li tressaq l-ilment tiddeċiedi li ma titlobx offerta għall-kumpens temporanju skont il-paragrafu 1 ta' dan l-Artikolu, jew, fil-każ li ssir tali talba iżda ma jintlaħaq l-ebda ftehim dwar il-kumpens fi żmien 30 jum minn tmiem il-perjodu ta' żmien raġonevoli jew in-notifika tas-sentenza tal-bord ta' arbitraġġ skont l-Artikolu 392 ta' dan il-Ftehim tgħid li ma ttieħdet l-ebda miżura biex ikun hemm konformità jew li l-miżura meħuda biex tinkiseb il-konformità mhix konsistenti mad-dispożizzjonijiet imsemmija fl-Artikolu 381 ta' dan il-Ftehim, il-Parti li għamlet l-ilment tkun intitolata, meta tinnotifika lill-Parti l-oħra u lill-Kumitat ta' Assoċjazzjoni fil-konfigurazzjoni tal-Kummerċ, kif stabbilit fl-Artikolu 438(4) ta' dan il-Ftehim, li tissospendi l-obbligi li joħorġu minn kwalunkwe dispożizzjoni msemmija fl-Artikolu 381 ta' dan il-Ftehim f'livell ekwivalenti għat-tħassir jew l-indeboliment ikkawżat mill-ksur. In-notifika tispeċifika l-livell ta' sospensjoni ta' obbligi. Il-Parti li għamlet l-ilment tista' timplimenta s-sospensjoni f'kull mument wara li jiskadi l-perjodu ta' għaxart ijiem wara d-data tal-wasla tan-notifika mill-Parti li kontriha jkun sar l-ilment, sakemm il-Parti li kontriha jkun sar l-ilment ma tkunx talbet għal arbitraġġ skont il-paragrafu 3 ta' dan l-Artikolu.

3.  Jekk il-Parti li fil-konfront tagħha jkun qed isir l-ilment tqis li l-livell ta' sospensjoni ma jkunx ekwivalenti għan-nullifikazzjoni jew ħsara kkawżati mill-vjolazzjoni, din tista' titlob bil-miktub lill-bord tal-arbitraġġ sabiex jieħu deċiżjoni dwar il-kwistjoni. Tali rikjesta tiġi nnotifikata lill-Parti li tilmenta u lill-Kumitat ta' Assoċjazzjoni fil-konfigurazzjoni tal-Kummerċ qabel ma jiskadi l-perjodu ta' għaxart ijiem imsemmi fil-paragrafu 2. Il-bord ta' arbitraġġ jinnotifika s-sentenza tiegħu fuq il-livell tas-sospensjoni tal-obbligi lill-Partijiet u lill-Kumitat ta' Assoċjazzjoni fil-konfigurazzjoni tal-Kummerċ fi żmien 30 jum mid-data ta' meta tressqet it-talba. L-obbligi ma jiġux sospiżi sakemm il-bord ta' arbitraġġ oriġinali jinnotifika s-sentenza tiegħu, u kull sospensjoni tkun konsistenti mas-sentenza tal-bord ta' arbitraġġ.

4.  Is-sospensjoni tal-obbligi u l-kumpens previsti f'dan l-Artikolu jkunu temporanji u ma jiġux applikati wara li:

Artikolu 394

Ir-rimedji għal tilwimiet urġenti dwar l-enerġija

1.  Fir-rigward ta' tilwima dwar il-Kapitolu 11 (l-Enerġija Relatata mal-Kummerċ) tat-Titolu V (Kummerċ u Kwistjonijiet relatati mal-Kummerċ) ta' dan il-Ftehim li Parti minnhom tqis li tkun urġenti minħabba interruzzjoni jew theddida ta' interruzzjoni, sħiħa jew parzjali, ta' kwalunkwe trasport ta' gass naturali, żejt jew elettriku bejn il-Partijiet, japplikaw id-dispożizzjonijiet ta' dan l-Artikolu dwar ir-rimedji.

2.  Permezz ta' deroga mill-Artikoli 391, 392, u 393 ta' dan il-Ftehim, il-Parti li tagħmel l-ilment tista' tissospendi l-obbligi li joħorġu mit-Titolu V (Kummerċ u Kwistjonijiet relatati mal-Kummerċ) ta' dan il-Ftehim sal-livell li jkun ekwivalenti għat-tħassir jew l-indeboliment ikkawżat mill-Parti li tonqos milli tkun konformi mas-sentenza tal-bord ta' arbitraġġ fi żmien 15-il jum min-notifika tagħha. Dik is-sospensjoni tista' tidħol fis-seħħ immedjatament. Tali sospensjoni tista' tinżamm sakemm il-Parti li sar l-ilment kontriha ma tkunx ikkonformat mas-sentenza tal-bord ta' arbitraġġ.

3.  Jekk il-Parti li jkun sar l-ilment kontriha tikkontesta l-eżistenza ta' nuqqas ta' konformita jew il-livell ta' sospensjoni minħabba n-nuqqas li tikkonforma, din tista' tiftaħ proċedimenti skont l-Artikoli 393(3) u 395 ta' dan il-Ftehim li jkunu eżaminati bil-ħeffa. Il-Parti li tilmenta tintalab tneħħi jew tirranġa s-sospensjoni biss wara li l-bord ta' arbitraġġ ikun iddeċieda dwar il-kwistjoni, u tista' tibqa' żżomm is-sospensjoni sakemm jitlestew il-proċedimenti.

Artikolu 395

Ir-rieżami ta' kull,iżura li tittieħed għall-konformità wara l-adozzjoni ta' rimedji temporanji għan-nuqqas ta' konformità

1.  Il-Parti li jkun sar l-ilment kontriha tinnotifika lill-Parti li tkun ressqet l-ilment u lill-Kumitat ta' Assoċjazzjoni fil-konfigurazzjoni tal-Kummerċ, kif stabbilit fl-Artikolu 438(4) ta' dan il-Ftehim, bil-miżura li tkun ħadet sabiex tkun konformi mas-sentenza tal-bord ta' arbitraġġ wara s-sospensjoni tal-konċessjonijiet jew wara l-applikazzjoni ta' kumpens temporanju, skont il-każ. Bl-eċċezzjoni ta' każijiet skont il-paragrafu 2 ta' dan l-Artikolu, il-Parti li tressaq l-ilment ittemm is-sospensjoni tal-konċessjonijiet fi żmien 30 jum minn meta tirċievi n-notifika. F'każijiet fejn il-kumpens ġie applikat, u bl-eċċezzjoni ta' każijiet skont il-paragrafu 2, il-Parti li sar l-ilment kontriha tista' ttemm l-applikazzjoni ta' tali kumpens fi żmien 30 jum min-notifika tagħha li hi kkonformat mas-sentenza tal-bord ta' arbitraġġ.

2.  Jekk il-Partijiet ma jilħqux ftehim dwar jekk il-miżura nnotifikata ġġibx lill-Parti li jkun sar l-ilment kontriha konformi mad-dispożizzjonijiet imsemmija fl-Artikolu 381 ta' dan il-Ftehim fi żmien 30 jum mid-data tal-wasla tan-notifika, il-Parti li tilmenta titlob bil-miktub lill-bord ta' arbitraġġ oriġinali sabiex jiddeċiedi fuq il-kwistjoni. Talba bħal din tiġi nnotifikata fl-istess ħin lill-Parti l-oħra u lill-Kumitat ta' Assoċjazzjoni fil-konfigurazzjoni tal-Kummerċ. Is-sentenza tal-bord ta' arbitraġġ tiġi nnotifikata lill-Partijiet u lill-Kumitat ta' Assoċjazzjoni fil-konfigurazzjoni tal-Kummerċ fi żmien 45 jum mid-data tas-sottomissjoni tat-talba. Jekk il-bord ta' arbitraġġ jiddeċiedi li l-miżura li tittieħed għall-konformità tkun skont id-dispożizzjonijiet imsemmija fl-Artikolu 381 ta' dan il-Ftehim, is-sospensjoni tal-obbligi jew kumpens, skont il-każ, tintemm. Fejn rilevanti, il-Parti li għamlet l-ilment tadatta l-livell ta' sospensjoni ta' konċessjonijiet mal-livell determinat mill-bord tal-arbitraġġ.

Subtaqsima 3

Dispożizzjonijiet komuni

Artikolu 396

Is-sostituzzjoni tal-arbitri

Jekk fi proċedimenti ta' arbitraġġ skont dan il-Kapitolu, il-bord ta' arbitraġġ oriġinali, jew uħud mill-membri tiegħu, ma jkunux jistgħu jipparteċipaw, jirtiraw, jew jeħtieġ li jiġu sostitwiti għaliex ma jikkonformawx mar-rekwiżiti tal-Kodiċi ta' Kondotta stabbilit fl-Anness XXXIV għal dan il-Ftehim, tapplika l-proċedura stipulata fl-Artikolu 385 ta' dan il-Ftehim. Il-limitu ta' żmien għan-notifika tas-sentenza tal-bord ta' arbitraġġ jiġi estiż għaż-żmien meħtieġ għall-ħatra ta' arbitru ġdid iżda għal mhux aktar minn 20 jum.

Artikolu 397

Is-sospensjoni u t-tmiem tal-proċeduri ta' arbitraġġ u konformità

Fuq talba bil-miktub tal-Partijiet, il-bord ta' arbitraġġ jissospendi l-ħidma tiegħu fi kwalunkwe ħin għal perjodu miftiehem mill-Partijiet li ma jaqbiżx it-12-il xahar konsekuttivi. Il-bord ta' arbitraġġ ikompli l-ħidma tiegħu qabel it-tmiem ta' dak il-perjodu fuq talba bil-miktub mill-Partijiet jew fi tmiem dak il-perjodu fuq it-talba bil-miktub ta' kwalunkwe Parti. Il-Parti rikjedenti tinforma lill-President tal-Kumitat ta' Assoċjazzjoni fil-konfigurazzjoni tal-Kummerċ, kif stabbilit fl-Artikolu 438(4) ta' dan il-Ftehim, u l-Parti l-oħra, kif xieraq. Jekk Parti ma titlobx li titkompla l-ħidma tal-bord ta' arbitraġġ malli jiskadi l-perjodu ta' sospensjoni li jkun sar qbil dwaru, il-proċedura tintemm. Is-sospensjoni u t-tmiem tal-ħidma tal-bord ta' arbitraġġ huma mingħajr preġudizzju għad-drittijiet ta' kull waħda mill-Partijiet f'xi proċediment ieħor soġġett għall-Artikolu 405 ta' dan il-Ftehim.

Artikolu 398

Soluzzjoni bi ftehim reċiproku

Il-Partijiet jistgħu jaslu fi kwalunkwe ħin għal qbil b'mod reċiproku dwar tilwima skont dan il-Kapitolu. Huma jinnotifikaw b'mod konġunt lill-Kumitat ta' Assoċjazzjoni fil-konfigurazzjoni tal-Kummerċ, kif stabbilit fl-Artikolu 438(4) ta' dan il-Ftehim, u l-president tal-bord ta' arbitraġġ, fejn applikabbli, dwar kwalunkwe soluzzjoni ta' dan it-tip. Jekk is-soluzzjoni tirrikjedi l-approvazzjoni skont il-proċeduri rilevanti domestiċi ta' xi waħda mill-Partijiet, in-notifika tirreferi għal dan ir-rekwiżit, u l-proċedura ta' soluzzjoni tat-tilwim tiġi sospiża. Jekk tali approvazzjoni ma tkunx meħtieġa, jew jekk it-tlestija ta' tali proċeduri domestiċi tiġi notifikata, il-proċedura ta' soluzzjoni tat-tilwim tintemm.

Artikolu 399

Ir-regoli ta' proċedura

1.  Il-proċeduri għas-soluzzjoni tat-tilwim skont dan il-Kapitolu jkunu rregolati mir-Regoli ta' Proċedura stabbiliti fl-Anness XXXIII għal dan il-Ftehim u mill-Kodiċi ta' Kondotta stabbilit fl-Anness XXXIV għal dan il-Ftehim.

2.  Kwalunkwe seduta ta' smigħ tal-bord ta' arbitraġġ tkun miftuħa għall-pubbliku sakemm ma jkunx previst mod ieħor fir-Regoli ta' Proċedura.

Artikolu 400

L-informazzjoni u l-pariri tekniċi

Fuq talba ta' Parti, jew b'inizjattiva tiegħu stess, il-bord ta' arbitraġġ jista' jikseb kwalunkwe informazzjoni li jqis xierqa għall-proċediment tal-bord tal-arbitraġġ minn kwalunkwe sors, inklużi l-Partijiet involuti fit-tilwima. Il-bord ta' arbitraġġ ikollu wkoll id-dritt li jfittex l-opinjoni ta' esperti, kif iqis xieraq. Il-bord ta' arbitraġġ jikkonsulta l-Partijiet qabel ma jagħżel esperti bħal dawn. Persuni fiżiċi jew ġuridiċi stabbiliti fit-territorju ta' Parti jistgħu jissottomettu sommarji tal-fatti amicus curiae quddiem il-bord ta' arbitraġġ skont ir-Regoli ta' Proċedura. Kull informazzjoni miksuba skont dan l-Artikolu tiġi żvelata lil kull waħda mill-Partijet u trid titressaq għall-kummenti tagħhom.

Artikolu 401

Ir-regoli ta' interpretazzjoni

Il-bord ta' arbitraġġ jinterpreta d-dispożizzjonijiet imsemmija fl-Artikolu 381 ta' dan il-Ftehim skont ir-regoli tas-soltu dwar l-interpretazzjoni tal-liġi pubblika internazzjonali, inklużi dawk kodifikati fil-Konvenzjoni ta' Vjenna tal-1969 dwar il-Liġi tat-Trattati. Il-bord ta' arbitraġġ iqis ukoll l-interpretazzjonijiet rilevanti stabbiliti f'rapporti ta' bordijiet u tal-Korp tal-Appell adottat mill-Korp tas-Soluzzjoni tat-Tilwim tad-WTO (DSB). Is-sentenzi tal-bord tal-arbitraġġ ma jistgħux iżidu jew inaqqsu d-drittijiet u l-obbligi tal-Partijiet previsti skont dan il-Ftehim.

Artikolu 402

Id-deċiżjonijiet u s-sentenzi tal-bord ta' arbitraġġ

1.  Il-bord ta' arbitraġġ jagħmel kull sforz biex jieħu kull deċiżjoni b'kunsens. Fejn, madankollu, deċiżjoni ma tistax tintlaħaq b'kunsens, il-kwistjoni kkonċernata tiġi deċiża b'vot b'maġġoranza. Madankollu, fl-ebda każ ma jiġu żvelati l-opinjonijiet tal-arbitri li ma jaqblux.

2.  Is-sentenzi tal-bord ta' arbitraġġ ikunu aċċettati mill-Partijiet mingħajr kundizzjonijiet. Dawn ma joħolqu l-ebda drittijiet jew obbligi għal persuni fiżiċi jew ġuridiċi. Is-sentenzi jistabbilixxu s-sejbiet ta' fatt, l-applikabilità tad-dispożizzjonijiet rilevanti msemmija fl-Artikolu 381 ta' dan il-Ftehim u r-raġunijiet bażiċi wara kwalunkwe sejba u l-konklużjoni li għalihom iwasslu. Il-Kumitat ta' Assoċjazzjoni fil-konfigurazzjoni tal-Kummerċ, kif stabbilit fl-Artikolu 438(4) ta' dan il-Ftehim, jagħmel is-sentenzi tal-bord ta' arbitraġġ disponibbli pubblikament fl-intier tagħhom fi żmien għaxart ijiem min-notifika tagħhom, sakemm dan ma jiddeċidix li ma jagħmilx hekk sabiex jiżgura l-kunfidenzjalità ta' informazzjoni kummerċjali kunfidenzjali.

Artikolu 403

Ir-rinviju għall-Qorti tal-Ġustizzja tal-Unjoni Ewropea

1.  Il-proċeduri stipulati f'dan l-Artikolu japplikaw għal tilwimiet dwar l-interpretazzjoni u l-applikazzjoni ta' dispożizzjoni ta' dan il-Ftehim dwar l-approssimazzjoni gradwali li jinsab fil-Kapitolu 3 (l-Ostakli Tekniċi għall-Kummerċ), il-Kapitolu 4 (il-Miżuri Sanitarji u Fitosanitarji), il-Kapitolu 5 (id-Dwana u l-Faċilitazzjoni tal-Kummerċ), il-Kapitolu 6 (l-Istabbiliment, il-Kummerċ fis-Servizzi u l-Kummerċ Elettroniku), il-Kapitolu 8 (l-Akkwist Pubbliku) jew il-Kapitolu 10 (il-Kompetizzjoni) tat-Titolu V (il-Kummerċ u Kwistjonijiet relatati mal-Kummerċ) ta' dan il-Ftehim, jew li inkella jimponi fuq Parti obbligu definit b'referenza għal dispożizzjoni tal-liġi tal-Unjoni.

2.  Fejn tilwima tqajjem kwistjoni ta' interpretazzjoni ta' dispożizzjoni tal-liġi tal-Unjoni msemmija fil-paragrafu 1, il-bord ta' arbitraġġ ma jiddeċidix il-kwistjoni, iżda jitlob lill-Qorti tal-Ġustizzja tal-Unjoni Ewropea sabiex tagħti sentenza dwar il-kwistjoni. F'tali każijiet, l-iskadenzi li japplikaw għas-sentenzi tal-bord ta' arbitraġġ jiġu sospiżi sakemm il-Qorti tal-Ġustizzja tal-Unjoni Ewropea tagħti s-sentenza tagħha. Is-sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tal-Unjoni Ewropea hija vinkolanti fuq il-bord ta' arbitraġġ.

Taqsima 4

Dispożizzjonijiet ġenerali

Artikolu 404

Il-listi ta' arbitri

1.  Il-Kumitat ta' Assoċjazzjoni fil-konfigurazzjoni tal-Kummerċ, kif stabbilit fl-Artikolu 438(4) ta' dan il-Ftehim, mhux aktar tard minn sitt xhur mid-dħul fis-seħħ ta' dan il-Ftehim, jistabbilixxi lista ta' mill-anqas 15-il individwu li jkunu lesti u kapaċi jservu ta' arbitri. Il-lista tkun magħmula minn tliet listi sekondarji: lista sekondarja waħda għal kull Parti u lista sekondarja waħda ta' individwi li ma jkunu ċittadini tal-ebda Parti u li jistgħu jservu bħala president tal-bord ta' arbitraġġ. Kull lista sekondarja tinkludi mill-inqas ħames individwi. Il-Kumitat ta' Assoċjazzjoni fil-konfigurazzjoni tal-Kummerċ jiżgura li l-lista tinżamm dejjem fuq dak il-livell.

2.  L-arbitri jkollhom għarfien speċjalizzat jew esperjenza fil-liġi u fil-kummerċ internazzjonali. Dawn ikunu indipendenti, iservu fil-kapaċitajiet individwali tagħhom u ma jieħdu struzzjonijiet mill-ebda organizzazzjoni jew gvern, u lanqas ma jkunu affiljati mal-gvern ta' xi waħda mill-Partijiet, u jkunu konformi mal-Kodiċi tal-Kondotta stabbilit fl-Anness XXXIV għal dan il-Ftehim.

3.  Il-Kumitat ta' Assoċjazzjoni fil-konfigurazzjoni tal-Kummerċ jista' jistabbilixxi listi addizzjonali ta' 12-il individwu b'għarfien u esperjenza f'setturi speċifiċi koperti minn dan il-Ftehim. Soġġett għall-qbil mill-Partijiet, tali listi addizzjonali jintużaw biex jiffurmaw il-bord ta' arbitraġġ skont il-proċedura stipulata fl-Artikolu 385 ta' dan il-Ftehim.

Artikolu 405

Ir-relazzjoni mal-obbligi tad-WTO

1.  Ir-rikors għad-dispożizzjonijiet ta' dan il-Kapitolu dwar is-soluzzjoni tat-tilwim ikun mingħajr preġudizzju għal kwalunkwe azzjoni fil-qafas tad-WTO, fosthom proċedimenti għas-soluzzjoni tat-tilwim.

2.  Madankollu, Parti ma tfittix, għall-ebda miżura partikolari, rimedju għal obbligu sostanzjalment ekwivalenti kemm skont dan il-Ftehim kif ukoll skont il-Ftehim tad-WTO fiż-żewġ fora. F'każ bħal dan, ladarba jkun inbeda proċediment ta' soluzzjoni tat-tilwim, il-Parti ma tressaqx talba li tfittex rimedju għall-ksur ta' obbligu sostanzjalment ekwivalenti skont il-Ftehim l-ieħor fil-forum l-ieħor, ħlief jekk l-ewwel forum magħżul ma jirnexxilux, minħabba raġunijiet proċedurali jew ġuriżdizzjonali, jasal għal riżultati dwar it-talba għal rimedju ta' dak l-obbligu.

3.  Għall-finijiet tal-paragrafu 2 ta' dan l-Artikolu:

4.  Xejn f'dan il-Ftehim ma jwaqqaf lil Parti milli timplimenta s-sospensjoni ta' obbligi awtorizzati mid-DSB. Il-Ftehim tad-WTO ma jiġix invokat sabiex iwaqqaf Parti milli tissospendi obbligi skont dan il-Kapitolu.

Artikolu 406

Il-limiti ta' żmien

1.  Il-limiti kollha ta' żmien stabbiliti f'dan il-Kapitolu, inklużi l-limiti biex il-bordijiet tal-arbitraġġ jinnotifikaw is-sentenzi tagħhom, jingħaddu f'jiem kalendarji mill-jum li jsegwi l-att jew il-fatt li jkunu qed jirreferu għalih, sakemm ma jkunx ġie speċifikat mod ieħor.

2.  Kull limitu ta' żmien li jissemma f'dan il-Kapitolu jista' jinbidel bi ftehim reċiproku tal-Partijiet fit-tilwima. Il-bord ta' arbitraġġ jista' fi kwalunkwe ħin jipproponi lill-Partijiet li jiġi modifikat kwalunkwe limitu ta' żmien imsemmi f'dan il-Kapitolu, filwaqt li jagħti r-raġunijiet għal din il-proposta.

KAPITOLU 15

Id-dispożizzjonijiet ġenerali dwar l-approssimazzjoni skont it-titolu V

Artikolu 407

Il-progress fl-approssimazzjoni f'oqsma relatati mal-kummerċ

1.  Għall-finijiet tal-faċilitazzjoni tal-valutazzjoni tal-approssimazzjoni, imsemmija fl-Artikoli 451 u 452 ta' dan il-Ftehim, tal-liġi tar-Repubblika tal-Moldova mal-liġi tal-Unjoni fl-oqsma relatati mal-kummerċ tat-Titolu V (Kummerċ u Kwistjonijiet relatati mal-Kummerċ), il-Partijiet regolarment, u mill-inqas darba fis-sena, jiddiskutu l-progress fl-approssimazzjoni skont il-perjodi taż-żmien miftiehma previsti fil-Kapitoli 3, 4, 5, 6, 8 u 10 tat-Titolu V (Kummerċ u Kwistjonijiet relatati mal-Kummerċ) ta' dan il-Ftehim fil-Kumitat ta' Assoċjazzjoni fil-konfigurazzjoni tal-Kummerċ, kif stabbilit fl-Artikolu 438(4) ta' dan il-Ftehim, jew wieħed mis-Sottokumitati tiegħu, stabbiliti skont dan il-Ftehim.

2.  Fuq talba mill-Unjoni, u għall-finijiet ta' tali diskussjoni, ir-Repubblika tal-Moldova tissottometti lill-Kumitat ta' Assoċjazzjoni fil-konfigurazzjoni tal-Kummerċ jew wieħed mis-Sottokumitati tiegħu, kif xieraq, informazzjoni bil-miktub dwar il-progress fl-approssimazzjoni u dwar l-implimentazzjoni u l-infurzar effettivi tal-liġi domestika approssimata, fir-rigward tal-Kapitoli rilevanti tat-Titolu V (Kummerċ u Kwistjonijiet relatati mal-Kummerċ) ta' dan il-Ftehim.

3.  Ir-Repubblika tal-Moldova tinforma lill-Unjoni meta tqis li tkun lestiet l-approssimazzjoni prevista fi kwalunkwe Kapitolu msemmi fil-paragrafu 1.

Artikolu 408

Ir-revoka tal-liġi domestika mhux konsistenti

Bħala parti mill-approssimazzjoni, ir-Repubblika tal-Moldova tirtira d-dispożizzjonijiet tal-liġi domestika tagħha jew tħassar prattiki domestiċi li mhumiex konsistenti mal-liġi tal-Unjoni jew mal-liġi domestika tagħha mqarrba mal-liġi tal-Unjoni fl-oqsma relatati mal-kummerċ tat-Titolu V (Kummerċ u Kwistjonijiet relatati mal-Kummerċ) ta' dan il-Ftehim.

Artikolu 409

Il-valutazzjoni tal-approssimazzjoni f'oqsma relatati mal-kummerċ

1.  Il-valutazzjoni tal-approssimazzjoni mill-Unjoni msemmija fit-Titolu V (Kummerċ u Kwistjonijiet relatati mal-Kummerċ) ta' dan il-Ftehim tibda wara li r-Repubblika tal-Moldova tkun infurmat lill-Unjoni skont l-Artikolu 407(3) ta' dan il-Ftehim, sakemm ma jkunx previst mod ieħor fil-Kapitoli 4 u 8 tat-Titolu V (Kummerċ u Kwistjonijiet relatati mal-Kummerċ) ta' dan il-Ftehim.

2.  L-Unjoni tivvaluta jekk il-leġiżlazzjoni tar-Repubblika tal-Moldova ġietx imqarrba għall-liġi tal-Unjoni u jekk hix implimentata u infurzata b'mod effettiv. Ir-Repubblika tal-Moldova tipprovdi lill-Unjoni bl-informazzjoni kollha meħtieġa sabiex tippermetti tali valutazzjoni, f'lingwa li tiġi miftiehma b'mod reċiproku.

3.  Il-valutazzjoni mill-Unjoni skont il-paragrafu 2 tqis l-eżistenza u t-tħaddim tal-infrastruttura, il-korpi u l-proċeduri rilevanti fir-Repubblika tal-Moldova meħtieġa għall-implimentazzjoni u l-infurzar effettivi tal-leġiżlazzjoni tar-Repubblika tal-Moldova.

4.  Il-valutazzjoni mill-Unjoni skont il-paragrafu 2 tieħu kont tal-eżistenza ta' dispożizzjonijiet jew prattiki domestiċi li mhumiex konsistenti mal-liġi tal-Unjoni jew mal-liġi domestika mqarrba għall-liġi tal-Unjoni fl-oqsma relatati mal-kummerċ tat-Titolu V (Kummerċ u Kwistjonijiet relatati mal-Kummerċ) ta' dan il-Ftehim.

5.  L-Unjoni tinforma lir-Repubblika tal-Moldova fi żmien 12-il xahar mill-bidu tal-valutazzjoni msemmija fil-paragrafu 1 dwar ir-riżultati tal-valutazzjoni tagħha, sakemm ma jkunx previst mod ieħor. Il-Partijiet jiddiskutu l-valutazzjoni fil-Kumitat ta' Assoċjazzjoni fil-konfigurazzjoni tal-Kummerċ, kif stabbilit fl-Artikolu 438(4) ta' dan il-Ftehim, jew is-Sottokumitati rilevanti tiegħu, skont l-Artikolu 452 ta' dan il-Ftehim, sakemm ma jkunx previst mod ieħor.

Artikolu 410

L-iżviluppi rilevanti għall-approssimazzjoni

1.  Ir-Repubblika tal-Moldova tiżgura l-implimentazzjoni effettiva tal-liġi domestika mqarrba u tieħu kull azzjoni meħtieġa biex tirrifletti l-iżviluppi fil-liġi tal-Unjoni fil-liġi domestika tagħha fl-oqsma relatati mal-kummerċ tat-Titolu V (Kummerċ u Kwistjonijiet relatati mal-Kummerċ) ta' dan il-Ftehim.

2.  Ir-Repubblika tal-Moldova żżomm lura minn kull azzjoni li ddgħajjef l-objettiv jew ir-riżultat ta' approssimazzjoni skont it-Titolu V (Kummerċ u Kwistjonijiet relatati mal-Kummerċ) ta' dan il-Ftehim.

3.  L-Unjoni tinforma lir-Repubblika tal-Moldova dwar kull proposta finali tal-Kummissjoni Ewropea biex tadotta jew temenda l-liġi rilevanti tal-Unjoni għall-obbligi ta' approssimazzjoni tar-Repubblika tal-Moldova skont it-Titolu V (Kummerċ u Kwistjonijiet relatati mal-Kummerċ) ta' dan il-Ftehim.

4.  Ir-Repubblika tal-Moldova tgħarraf l-Unjoni bi proposti u miżuri leġiżlattivi, inklużi prattiki domestiċi, li jistgħu jaffettwaw l-ilħiq tal-obbligi tagħha skont it-Titolu V (Kummerċ u Kwistjonijiet relatati mal-Kummerċ) ta' dan il-Ftehim.

5.  Fuq talba, il-Partijiet jiddiskutu l-impatt ta' kwalunkwe proposta jew azzjoni msemmija fil-paragrafi 3 u 4 ta' dan l-Artikolu fuq il-leġiżlazzjoni tar-Repubblika tal-Moldova jew fuq il-konformità mal-obbligi skont it-Titolu V (Kummerċ u Kwistjonijiet relatati mal-Kummerċ) ta' dan il-Ftehim.

6.  Jekk, wara li tkun saret valutazzjoni skont l-Artikolu 409 ta' dan il-Ftehim, ir-Repubblika tal-Moldova timmodifika l-liġi domestika tagħha sabiex tqis il-bidliet fil-Kapitoli 3, 4, 5, 6, 8 u 10 tat-Titolu V (Kummerċ u Kwistjonijiet relatati mal-Kummerċ) ta' dan il-Ftehim, titwettaq valutazzjoni ġdida mill-Unjoni skont l-Artikolu 409 ta' dan il-Ftehim. Jekk ir-Repubblika tal-Moldova tieħu kull azzjoni oħra li jista' jkollha effett fuq l-implimentazzjoni u l-infurzar tal-liġi domestika approssimata, tista' titwettaq valutazzjoni ġdida tal-Unjoni skont l-Artikolu 409 ta' dan il-Ftehim.

7.  Jekk iċ-ċirkostanzi jeħtieġu, benefiċċji partikulari, mogħtija mill-Unjoni fuq il-bażi ta' valutazzjoni li l-leġiżlazzjoni tar-Repubblika tal-Moldova titqarreb għall-liġi tal-Unjoni u implimentata u infurzata b'mod effettiv, jistgħu jiġu temporanjament sospiżi skont il-paragrafu 8, jekk ir-Repubblika tal-Moldova ma titqarribx għall-liġi domestika tagħha biex tieħu kont tat-tibdiliet għat-Titolu V (Kummerċ u Kwistjonijiet relatati mal-Kummerċ) ta' dan il-Ftehim, jekk il-valutazzjoni msemmija fil-paragrafu 6 turi li l-leġiżlazzjoni tar-Repubblika tal-Moldova m'għadhiex approssimata mal-liġi tal-Unjoni, jew jekk il-Kunsill ta' Assoċjazzjoni stabbilit bl-Artikolu 434 ta' dan il-Ftehim jonqos milli jieħu deċiżjoni biex jaġġorna t-Titolu V (Kummerċ u Kwistjonijiet relatati mal-Kummerċ) ta' dan il-Ftehim skont l-iżviluppi fil-liġi tal-Unjoni.

8.  Jekk l-Unjoni beħsiebha timplimenta xi sospensjoni bħal din, hija tinnotifika fil-pront lir-Repubblika tal-Moldova. Ir-Repubblika tal-Moldova tista' tirreferi l-kwistjoni lill-Kumitat ta' Assoċjazzjoni fil-konfigurazzjoni tal-Kummerċ, kif stabbilit fl-Artikolu 438(4) ta' dan il-Ftehim, fi żmien xahar min-notifika, filwaqt li tipprovdi dikjarazzjoni tar-raġunijiet bil-miktub. Il-Kumitat ta' Assoċjazzjoni fil-konfigurazzjoni tal-Kummerċ jiddiskuti l-kwistjoni fi żmien tliet xhur mir-rinviju. Jekk il-kwistjoni ma tiġix riferita lill-Kumitat ta' Assoċjazzjoni fil-konfigurazzjoni tal-Kummerċ, jew jekk ma tistax tiġi solvuta permezz ta' dak il-Kumitat fi żmien tliet xhur mir-riferiment, l-Unjoni tista' timplimenta s-sospensjoni tal-benefiċċji. Is-sospensjoni titneħħa minnufih, jekk il-Kumitat ta' Assoċjazzjoni fil-konfigurazzjoni tal-Kummerċ sussegwentement isolvi l-kwistjoni.

Artikolu 411

L-Iskambju ta' Informazzjoni

L-iskambju ta' informazzjoni f'rabta mal-approssimazzjoni skont it-Titolu V (Kummerċ u Kwistjonijiet relatati mal-Kummerċ) iseħħ permezz tal-punti ta' kuntatt stabbiliti fl-Artikolu 358(1) ta' dan il-Ftehim.

Artikolu 412

Dispożizzjoni ġenerali

1.  Il-Kumitat ta' Assoċjazzjoni fil-konfigurazzjoni tal-Kummerċ, kif stabbilit fl-Artikolu 438(4) ta' dan il-Ftehim, jadotta proċeduri biex jiffaċilita l-valutazzjoni tal-approssimazzjoni u biex jiżgura l-iskambju effettiv ta' informazzjoni li tikkonċerna l-approssimazzjoni, inklużi l-forma, il-kontenut u l-lingwa tal-informazzjoni skambjata.

2.  Kull referenza għal att speċifiku tal-Unjoni fit-Titolu V (Kummerċ u Kwistjonijiet relatati mal-Kummerċ) ta' dan il-Ftehim tkopri emendi, supplimenti u miżuri ta' sostituzzjoni ppubblikati f'Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea qabel id- 29 ta' Novembru 2013.

3.  Id-dispożizzjonijiet fil-Kapitoli 3, 4, 5, 6, 8 u 10 tat-Titolu V (Kummerċ u Kwistjonijiet relatati mal-Kummerċ) ta' dan il-Ftehim jipprevalu fuq id-dispożizzjonijiet stabbiliti f'dan il-Kapitolu sa fejn ikun hemm kunflitt.

4.  Allegazzjonijiet ta' ksur tad-disposizzjonijiet ta' dan il-Kapitolu ma jkunux segwiti skont il-Kapitolu 14 (is-Soluzzjoni tat-Tilwim) tat-Titolu V (Kummerċ u Kwistjonijiet relatati mal-Kummerċ) ta' dan il-Ftehim.

TITOLU VI

L-GĦAJNUNA FINANZJARJA, U D-DISPOŻIZZJONIJIET KONTRA L-FRODI U TA' KONTROLL

KAPITOLU 1

L-għajnuna finanzjarja

Artikolu 413

Ir-Repubblika tal-Moldova tibbenefika minn għajnuna finanzjarja permezz tal-mekkaniżmi u strumenti ta' finanzjament tal-UE rilevanti. Ir-Repubblika tal-Moldova tista' tibbenefika wkoll minn self mill-Bank Ewropew tal-Investiment (BEI), il-Bank Ewropew għar-Rikostruzzjoni u l-Iżvilupp (BERŻ) u istituzzjonijiet finanzjarji internazzjonali oħrajn. L-għajnuna finanzjarja tikkontribwixxi biex jintlaħqu l-objettivi ta' dan il-Ftehim u tkun prevista skont dan il-Kapitolu.

Artikolu 414

Il-prinċipji ewlenin tal-għajnuna finanzjarja jiġu stabbiliti fir-Regolamenti dwar l-Istrumenti Finanzjarji tal-UE rilevanti.

Artikolu 415

L-oqsma prijoritarji tal-għajnuna finanzjarja tal-UE miftiehma mill-Partijiet jiġu stabbiliti fi programmi ta' azzjoni annwali bbażati fuq oqfsa pluriennali li jirriflettu prijoritajiet politiki miftiehma. L-ammonti ta' għajnuna stabbiliti f'dawk il-programmi jqisu l-ħtiġijiet tar-Repubblika tal-Moldova, il-kapaċitajiet tas-settur u l-progress bir-riformi, partikolarment f'oqsma koperti b'dan il-Ftehim.

Artikolu 416

Sabiex jiġi permess l-aħjar użu mir-riżorsi disponibbli, il-Partijiet jagħmlu ħilithom biex jiżguraw li l-għajnuna tal-UE tiġi implimentata b'kooperazzjoni u koordinazzjoni mill-qrib ma' pajjiżi donaturi oħra, organizzazzjonijiet ta' donaturi u istituzzjonijiet finanzjarji internazzjonali, u f'konformità ma' prinċipji internazzjonali tal-effettività tal-għajnuna.

Artikolu 417

Il-bażi fundamentali ġuridika, amministrattiva u teknika tal-għajnuna finanzjarja tkun stabbilita fil-qafas ta' ftehimiet rilevanti bejn il-Partijiet.

Artikolu 418

Il-Kunsill ta' Assoċjazzjoni jkun infurmat dwar il-progress u l-implimentazzjoni tal-għajnuna finanzjarja, u l-impatt tagħha meta jiġu segwiti l-objettivi ta' dan il-Ftehim. Għal dak il-għan, il-korpi rilevanti tal-Partijiet jipprovdu informazzjoni xierqa dwar il-monitoraġġ u l-evalwazzjoni fuq bażi reċiproka u permanenti.

Artikolu 419

Il-Partijiet jimplimentaw l-għajnuna f'konformità mal-prinċipji ta' ġestjoni finanzjarja tajba u jikkooperaw fil-protezzjoni tal-interessi finanzjarji tal-UE u tar-Repubblika tal-Moldova skont il-Kapitolu 2 ((id-Dispożizzjonijiet Kontra l-Frodi u ta' Kontroll) ta' dan it-Titolu.

KAPITOLU 2

Id-Dispożizzjonijiet kontra l-frodi u ta' kontroll

Artikolu 420

Definizzjonijiet

Għall-finijiet ta' dan il-Kapitolu, id-definizzjonijiet stabbiliti fil-Protokoll IV ta' dan il-Ftehim japplikaw.

Artikolu 421

Il-Kamp ta' Applikazzjoni

Dan il-Kapitolu jkun applikabbli għal kwalunkwe ftehim ulterjuri jew strument ta' finanzjament li għandu jiġi konkluż bejn il-Partijiet, u kwalunkwe strument ta' finanzjament ieħor tal-UE li r-Repubblika tal-Moldova tista' tkun assoċjata miegħu, mingħajr preġudizzju għal kwalunkwe klawżola addizzjonali oħra li tkopri awditi, verifiki fuq il-post, spezzjonijiet, kontrolli, u miżuri kontra l-frodi, inklużi dawk li jsiru mill-Uffiċċju Ewropew Kontra l-Frodi (OLAF) u l-Qorti Ewropea tal-Awdituri (QEA).

Artikolu 422

Il-miżuri għall-prevenzjoni u l-ġlieda kontra l-frodi, il-korruzzjoni u kulll attività illegali oħra

Il-Partijiet jieħdu miżuri effettivi sabiex jipprevjenu u jiġġieldu l-frodi, il-korruzzjoni u kwalunkwe attività illegali oħra, fost l-oħrajn, permezz ta' għajnuna amministrattiva reċiproka u għajnuna ġuridika reċiproka fl-oqsma koperti b'dan il-Ftehim.

Artikolu 423

L-iskambju ta' informazzjoni u l-kooperazzjoni ulterjuri fil-livell operattiv

1.  Għall-finijiet tal-implimentazzjoni xierqa ta' dan il-Kapitolu, l-awtoritajiet kompetenti tal-UE u l-awtoritajiet kompetenti tar-Repubblika tal-Moldova jiskambjaw informazzjoni fuq bażi regolari u, fuq talba ta' waħda mill-Partijiet, imexxu konsultazzjonijiet.

2.  L-OLAF jista' jaqbel mal-kontropartijiet tiegħu tar-Repubblika tal-Moldova fuq aktar kooperazzjoni fil-qasam ta' kontra l-frodi, inklużi arranġamenti operattivi mal-awtoritajiet tar-Repubblika tal-Moldova.

3.  Għat-trasferiment u l-ipproċessar tad-dejta personali, l-Artikolu 13 tat-Titolu III (il-Libertà, is-Sigurtà u l-Ġustizzja) ta' dan il-Ftehim japplika.

Artikolu 424

Il-prevenzjoni ta' irregolaritajiet, frodi u korruzzjoni

1.  L-awtoritajiet tar-Repubblika tal-Moldova jivveridikaw b'mod regolari li l-operazzjonijiet iffinanzjati b'fondi tal-UE jkunu ġew implimentati kif xieraq. Dawn jieħdu kull miżura xierqa biex jipprevenu u jirrimedjaw l-irregolaritajiet u l-frodi.

2.  L-awtoritajiet tar-Repubblika tal-Moldova jieħdu kwalunkwe miżura xierqa sabiex jevitaw u jirrimedjaw kwalunkwe prattiki ta' korruzzjoni attiva jew passiva u jeskludu l-kunflitt ta' interess fi kwalunkwe stadju tal-proċeduri relatati mal-implimentazzjoni tal-fondi tal-UE.

3.  L-awtoritajiet tar-Repubblika tal-Moldova jinfurmaw lill-Kummissjoni Ewropea bi kwalunkwe miżura ta' prevenzjoni meħuda.

4.  Il-Kummissjoni Ewropea tkun intitolata li tikseb evidenza, skont l-Artikolu 56 tar-Regolament tal-Kunsill (KE, Euratom) Nru 1605/2002 tal-25 ta' Ġunju 2002 dwar ir-Regolament Finanzjarju applikabbli għall-baġit ġenerali tal-Komunitajiet Ewropej.

5.  Il-Kummissjoni Ewropea tkun intitolata wkoll li tikseb evidenza li l-proċeduri dwar l-akkwist pubbliku u l-għotijiet jissodisfaw il-prinċipji ta' trasparenza, trattament indaqs u nondiskriminazzjoni, jipprevenu kull kunflitt ta' interess, joffru garanziji ekwivalenti għal standards aċċettati internazzjonalment u jiżguraw il-konformità mad-dispożizzjonijiet ta' ġestjoni finanzjarja soda.

6.  Għal dak l-għan, l-awtoritajiet kompetenti tar-Repubblika tal-Moldova jipprovdu lill-Kummissjoni Ewropea b'kullinformazzjoni marbuta mal-implimentazzjoni tal-fondi tal-UE u jinfurmawha mingħajr dewmien b'kull bidla sostanzjali fil-proċeduri jew sistemi tagħhom.

Artikolu 425

L-investigazzjoni u l-prosekuzzjoni

L-awtoritajiet tar-Repubblika tal-Moldova jiżguraw li ssir investigazzjoni u prosekuzzjoni ta' każijiet suspettati, jew każijiet attwali, ta' frodi, korruzjoni jew kwalunkwe irregolarità oħra, inkluż il-kunflitt ta' interess, wara kontrolli nazzjonali jew tal-UE. Fejn xieraq, l-OLAF jista' jassisti l-awtoritajiet kompetenti tar-Repubblika tal-Moldova f'dak il-kompitu.

Artikolu 426

Il-komunikazzjoni ta' frodi, korruzzjoni u irregolaritajiet

1.  L-awtoritajiet kompetenti tar-Repubblika tal-Moldova jgħaddu lill-Kummissjoni Ewropea mingħajr telf ta' żmien kull informazzoni li jsiru jafu biha dwar każijiet suspettati, jew każijiet attwali, ta' frodi, korruzzjoni jew kwalunkwe irregolarità oħra, inkluż kunflitt ta' interess, f'rabta mal-implimentazzjoni tal-fondi tal-UE. F'każ ta' suspett ta' frodi jew korruzzjoni, l-OLAF ikun infurmat ukoll.

2.  L-awtoritajiet kompetenti tar-Repubblika tal-Moldova jirrappurtaw ukoll dwar kull miżura meħuda f'rabta mal-fatti kkomunikati skont dan l-Artikolu. F'każ li ma jkun hemm l-ebda każ sospett jew attwali ta' frodi, korruzzjoni, jew kwalunkwe irregolarità oħra x'jiġi rrappurtat, l-awtoritajiet kompetenti tar-Repubblika tal-Moldova jinfurmaw lill-Kummissjoni Ewropea wara t-tmiem ta' kull sena kalendarja.

Artikolu 427

L-Awditi

1.  Il-Kummissjoni Ewropea u l-QEA huma intitolati jeżaminaw jekk in-nefqa kollha relatata mal-implimentazzjoni tal-fondi tal-UE tkunx irriżultat b'manjiera legali u regolari u jekk il-ġestjoni finanzjarja kinitx soda.

2.  L-awditi isiru abbażi kemm tal-impenji meħuda kif ukoll tal-ħlasijiet li jkunu saru. Dawn ikunu bbażati fuq id-dokumenti u, jekk ikun hemm bżonn, jitwettqu fuqil-post fl-uffiċċji ta' kull entità li ġġestixxi jew tieħu parti fl-implimentazzjon tal-fondi tal-UE. L-awditi jistgħu isiru qabel għeluq il-kontijiet għas-sena finanzjarja inkwistjoni u għal perjodu ta' ħames snin mid-data tal-ħlas tal-bilanċ

3.  L-ispetturi tal-Kummissjoni Ewropea jew kull persuna maħtura mill-Kummissjoni Ewropea jew mill-QEA jistgħu iwettqu kontrolli u awditi dokumentarji jew fuq il-post fl-uffċċji ta' kwalunkwe entità li tiġġestixxi jew tieħu sehem fl-implimentazzjoni tal-fondi tal-UE u tas-sottokuntratturi fir-Repubblika tal-Moldova.

4.  Il-Kummissjoni Ewropea jew persuni oħra maħtura mill-Kummissjoni Ewropea jew mill-QEA ikollhom aċċess għas-siti, ix-xogħlijiet u d-dokumenti, kif ukoll għall-informazzjoni kollha neċessarja, inkluża dik f'format elettroniku, biex iwettqu tali awditi. Dak id-dritt ta' aċċess ikun ikkomunikat lill-istituzzjonijiet pubbliċi tar-Repubblika tal-Moldova u jkun iddikjarat b'mod espliċitu fil-kuntratti konklużi għall-implimentazzjoni tal-istrumenti msemmija f'dan il-Ftehim.

5.  Il-kontrolli u l-awditi imsemmija f'dan l-Artikolu huma applikabbli għall-kuntratturi u s-sottokuntratturi kollha li jkunu rċevew direttament jew indirettament fondi mill-UE. Fit-twettiq tal-kompiti tagħhom, il-QEA u l-entitajiet tal-awditjar tar-Repubblika tal-Moldova jikkooperaw fi spirtu ta' fiduċja filwaqt li jżommu l-indipendenza tagħhom.

Artikolu 428

Il-kontrolli fuq il-post

1.  Fil-qafas ta' dan il-Ftehim, l-OLAF huwa awtorizzat sabiex iwettaq kontrolli u spezzjonijiet fuq il-post sabiex jipproteġi l-interessi finanzjarji tal-UE kontra l-frodi u irregolaritajiet oħra skont id-dispożizzjonijiet tar-Regolament tal-Kunsill (KE, Euratom) Nru 2185/96 tal-11 ta' Novembru 1996 dwar il-verifiki u l-ispezzjonijiet fuq il-post imwettqa mill-Kummissjoni sabiex tipproteġi l-interessi finanzjarji tal-Komunità Ewropea kontra l-frodi u irregolarijiet oħra.

2.  Il-kontrolli u l-ispezzjonijiet fuq il-post jitħejjew u jitmexxew mill-OLAF b'kollaborazzjoni mill-qrib mal-awtoritajiet kompetenti tar-Repubblika tal-Moldova.

3.  L-awtoritajiet tar-Repubblika tal-Moldova jiġu nnotifikati, fi żmien xieraq, bil-mira, l-iskop u l-bażi ġuridika tal-kontrolli u l-ispezzjonijiet, sabiex ikunu jistgħu jipprovdu l-għajnuna kollha rikjesta. Għal dak il-għan, l-uffiċjali tal-awtoritajiet kompetenti tar-Repubblika tal-Moldova jistgħu jipparteċipaw fil-kontrolli u l-ispezzjonijiet fuq il-post.

4.  Jekk l-awtoritajiet tar-Repubblika tal-Moldova kkonċernati jesprimu l-interess tagħhom, il-kontrolli u l-ispezzjonijiet fuq il-post jistgħu jitwettqu b'mod konġunt mill-OLAF u minnhom.

5.  Meta operatur ekonomiku jirreżisti kontroll jew spezzjoni fuq il-post, l-awtoritajiet tar-Repubblika tal-Moldova jagħtu lill-OLAF l-għajnuna li jeħtieġ biex jippermettulu li jwettaq id-dover tiegħu li jagħmel kontroll jew spezzjoni fuq il-post.

Artikolu 429

Il-Miżuri u s-Sanzjonijiet amministrattivi

Il-miżuri u s-sanzjonijiet amministrattivi jistgħu ikunu imposti mill-Kummissjoni Ewropea skont ir-Regolamenti (KE, Euratom) Nru 1605/2002 u (KE, Euratom) Nru 2342/2002 tat-23 ta' Diċembru 200 u r-Regolament tal-Kunsill (KE Euratom) Nru 2988/95 tat-18 ta' Diċembru 1995 dwar il-protezzjoni tal-interessi finanzjarji tal-Komunità Ewropea.

Artikolu 430

L-irkupru

1.  L-awtoritajiet tar-Repubblika tal-Moldova jieħdu kull miżura xierqa biex jirkupraw fondi tal-UE li tħallsu meta ma kienx suppost.

2.  Meta l-awtoritajiet tar-Repubblika tal-Moldova jkunu fdati bl-implimentazzjoni tal-fondi tal-UE, il-Kummissjoni Ewropea tkun intitolata li tirkupra fondi tal-UE li jkunu mħallsa meta ma kienx suppost, b'mod partikolari permezz ta' korrezzjonijiet finanzjarji. Il-Kummissjoni Ewropea tqis il-miżuri meħuda mill-awtoritajiet tar-Repubblika tal-Moldova biex tipprevjeni t-telf tal-fondi tal-UE kkonċernati.

3.  Il-Kummissjoni Ewropea tikkonsulta mar-Repubblika tal-Moldova dwar il-kwistjoni, qabel ma tieħu xi deċiżjoni dwar l-irkupru. Disputi dwar l-irkupru jiġu diskussi fil-Kunsill ta' Assoċjazzjoni.

4.  Meta l-Kummissjoni Ewropea timplimenta l-fondi tal-UE direttament jew indirettament billi tafda kompiti ta' implimentazzjoni tal-baġit lil partijiet terzi, deċiżjoni meħuda mill-Kummissjoni Ewropea li taqa' fi ħdan il-kamp ta' applikazzjoni ta' dan it-Titolu ta' dan il-Ftehim li timponi obbligu ta ħlas fuq persuni bl-eċċezzjoni ta' Stati, tkun infurzabbli fir-Repubblika tal-Moldova skont il-prinċipji li ġejjin:

5.  L-ordni ta' infurzar jinħareġ, mingħajr l-ebda kontroll ulterjuri għajr il-verifika tal-awtentiċità tal-att, mill-awtoritajiet maħtura mill-gvern tar-Repubblika tal-Moldova. L-infurzar iseħħ skont ir-regoli tal-proċedura tar-Repubblika tal-Moldova. Il-legalità tad-deċiżjoni ta' infurzar tkun suġġetta għall-kontroll mill-Qorti tal-Ġustizzja tal-Unjoni Ewropea.

6.  Is-sentenzi mogħtija mill-Qorti tal-Ġustizzja tal-Unjoni Ewropea skont klawżola ta' arbirtaġġ f'kuntratt fi ħdan il-kamp ta' applikazzjoni ta' dan il-Kapitolu jkunu infurzabbli bl-istess kundizzjonijiet.

Artikolu 431

Il-kunfidenzjalità

L-informazzjoni kkomunikata jew akkwistata fi kwalunkwe għamla skont dan il-Kapitolu tkun koperta bis-segretezza professjonali u protetta bl-istess mod ta' kif informazzjoni simili hija protetta bil-liġi tar-Repubblika tal-Moldova u bid-dispożizzjonijiet korrispondenti applikabbli għall-istituzzjonijiet tal-UE. Tali informazzjoni ma tistax tiġi kkomunikata għajr lil persuni fl-istituzzjonijiet tal-UE, fl-Istati Membri jew fir-Repubblika tal-Moldova, li l-funzjonijiet tagħhom jirrikjedu li jkunu jafu biha, l-anqas ma tista' tintuża għal għanijiet oħra ħlief biex ikun żgurat il-ħarsien effettiv tal-interessi finanzjarji tal-Partijiet.

Artikolu 432

L-approssimazzjoni tal-leġiżlazzjoni doganali

Ir-Repubblika tal-Moldova tqarreb il-leġiżlazzjoni tagħha mal-atti tal-UE u l-istrumenti internazzjonali msemmija fl-Anness XXXV għal dan il-Ftehim, skont id-dispożizzjonijiet ta' dak l-Anness.

TITOLU VII

ID-DISPOŻIZZJONIJIET ISTITUZZJONALI, ĠENERALI U FINALI

KAPITOLU 1

Il-qafas istituzzjonali

Artikolu 433

Id-djalogu politiku u dwar il-politiki, inkluż dwar kwistjonijiet relatati mal-kooperazzjoni settorjali bejn il-Partijiet, jista' ssir fi kwalunkwe livell. Djalogu politiku ta' -livell għoli perjodiku jsir fi ħdan il-Kunsill ta' Assoċjazzjoni stabbilit mill-Artikolu 434 ta' dan il-Ftehim u fil-qafas ta' laqgħat regolari bejn ir-rappreżentanti tal-Partijiet fil-livell ministerjali permezz ta' qbil reċiproku.

Artikolu 434

1.  B'dan qed jiġi stabbilit il-Kunsill tal-Assoċjazzjoni. Dan jissorvelja u jimmonitorja l-applikazzjoni u l-implimentazzjoni ta' dan il-Ftehim u perjodikament jirrevedi l-funzjonament ta' dan il-Ftehim fid-dawl tal-objettivi tiegħu.

2.  Il-Kunsill ta' Assoċjazzjoni jiltaqa' fuq il-livell ministerjali u f'intervalli regolari, mill-inqas darba fis-sena, u meta ċ-ċirkostanzi jeħtieġu dan. Il-Kunsill ta' Assoċjazzjoni jista' jiltaqa' fi kwalunkwe konfigurazzjoni, bi ftehim reċiproku.

3.  Barra milli jissorvelja u jimmonitorja l-applikazzjoni u l-implimentazzjoni ta' dan il-Ftehim, il-Kunsill ta' Assoċjazzjoni jeżamina kull kwistjoni ewlenija li tinqala' fi ħdan il-qafas ta' dan il-Ftehim u kull kwistjoni bilaterali jew internazzjonali oħra ta' interess reċiproku.

Artikolu 435

1.  Il-Kunsill ta' Assoċjazzjoni jkun magħmul minn membri tal-Kunsill tal-Unjoni Ewropea u membri tal-Kummissjoni Ewropea, minn naħa, u mill-membri tal-Gvern tar-Repubblika tal-Moldova, min-naħa l-oħra.

2.  Il-Kunsill ta' Assoċjazzjoni jistabbilixxi r-regoli ta' proċedura tiegħu stess.

3.  Il-Kunsill ta' Assoċjazzjoni jiġi ppresedut b'rotazzjoni minn rappreżentant tal-Unjoni u rappreżentant tar-Repubblika tal-Moldova.

4.  Fejn xieraq, u bi ftehim reċiproku, rappreżentanti ta' korpi oħra jistgħu jieħdu sehem bħala osservaturi fil-ħidma tal-Kunsill ta' Assoċjazzjoni.

Artikolu 436

1.  Għall-finijiet tal-kisba tal-objettivi ta' dan il-Ftehim, il-Kunsill ta' Assoċjazzjoni jkollu s-setgħa li jieħu deċiżjonijiet fil-kamp ta' applikazzjoni ta' dan il-Ftehim. Tali deċiżjonijiet ikunu vinkolanti fuq il-Partijiet, li jieħdu l-miżuri xierqa, fosthom, jekk ikun meħtieġ, azzjoni ta' korpi stabbiliti skont dan il-Ftehim, sabiex jimplimentaw id-deċiżjonijiet li jkunu ħadu. Il-Kunsill ta' Assoċjazzjoni jista' jagħmel ukoll rakkomandazzjonijiet. Huwa jadotta d-deċiżjonijiet u r-rakkomandazzjonijiet tiegħu bi ftehim bejn il-Partijiet wara t-tlestija tal-proċeduri interni rispettivi.

2.  F'konformità mal-objettiv tal-approssimazzjoni gradwali tal-leġiżlazzjoni tar-Repubblika tal-Moldova ma' dik tal-Unjoni kif stabbilit f'dan il-Ftehim, il-Kunsill ta' Assoċjazzjoni jkun forum għall-iskambju ta' informazzjoni dwar il-leġiżlazzjoni tal-UE u tar-Repubblika tal-Moldova, kemm fil-preparazzjoni u kif ukoll fis-seħħ, u dwar l-implimentazzjoni, l-infurzar u l-miżuri ta' konformità.

3.  Skont il-paragrafu 1 ta' dan l-Artikolu, il-Kunsill ta' Assoċjazzjoni jkollu s-setgħa li jaġġorna jew jemenda l-Annessi għal dan il-Ftehim mingħajr preġudizzju għal kwalunkwe dispożizzjoni speċifika skont it-Titolu V (Kummerċ u Kwistjonijiet relatati mal-Kummerċ) ta' dan il-Ftehim.

Artikolu 437

1.  B'dan qed jiġi stabbilit Kumitat ta' Assoċjazzjoni. Dan jassisti lill-Kunsill ta' Assocjazzjoni fit-twettiq ta' dmirijietu.

2.  Il-Kumitat ta' Assoċjazzjoni ikun magħmul minn rappreżentanti tal-Partijiet, fil-prinċipju, f'livell ta' uffiċjal għoli pubbliku.

3.  Il-Kumitat ta' Assoċjazzjoni jiġi ppresedut b'rotazzjoni minn rappreżentant tal-Unjoni u rappreżentant tar-Repubblika tal-Mol