1

Permezz tar-rikors tagħhom ibbażat fuq l-Artikolu 263 TFUE, ir-rikorrenti fil-Kawża T‑386/21, Crédit agricole SA u Crédit agricole Corporate and Investment Bank (iktar ’il quddiem, imsejħa flimkien, “Crédit agricole”), jitolbu, minn naħa, l-annullament tad-Deċiżjoni tal-Kummissjoni C(2021) 2871 final, tat‑28 ta’ April 2021, li tirrigwarda proċedura skont l-Artikolu 101 TFUE u l-Artikolu 53 tal-Ftehim ŻEE (Każ AT.40346 – Bonds SSA) (iktar ’il quddiem id-“Deċiżjoni kkontestata”), sa fejn tikkonċernahom, u, min-naħa l-oħra, it-tnaqqis tal-ammont tal-multa li ġiet imposta fuqhom fl-imsemmija deċiżjoni.

2

Permezz tar-rikors tagħhom ibbażat fuq l-Artikolu 263 TFUE, ir-rikorrenti fil-Kawża T‑406/21, UBS Group AG, aventi kawża ta’ Credit Suisse Group AG, u Credit Suisse Securities (Europe) Ltd (iktar ’il quddiem, imsejħa flimkien, “Credit Suisse”), jitolbu, essenzjalment, l-annullament tad-Deċiżjoni kkontestata, sa fejn tikkonċernahom.

3

L-aġir inkwistjoni jirrigwarda bonds suprasovrani (supra-sovereign bond), bonds sovrani (sovereign bonds) u bonds tal-aġenziji (agency (sub-sovereign) bonds), iddenominati f’dollari tal-Istati Uniti (iktar ’il quddiem il-“BSSA”). Il-BSSA huma titoli ta’ kreditu li jippermettu lill-emittent tagħhom jiġġenera fondi biex jiffinanzja ċerti spejjeż jew investimenti.

4

Għalhekk, l-emittent tagħhom jista’ b’dan il-mod joħroġ bond sabiex jissellef flus (ammont nozzjonali) mingħand investitur (detentur) għal perijodu ta’ żmien determinat, li jista’ jkun qasir (pereżempju, 2 snin) jew twil (pereżempju, 10 snin jew 30 sena) u b’rata ta’ interessi ddefinita minn qabel, fissa jew varjabbli. Id-detentur tal-bond jirċievi l-interessi (kupun) mingħand l-emittent f’intervalli regolari, kif ukoll il-ħlas lura tal-ammont nozzjonali fl-iskadenza miftiehma.

5

Il-BSSA jiġu kkategorizzati skont l-identità tal-emittent tagħhom. Il-bonds suprasovrani jinħarġu minn istituzzjonijiet supranazzjonali, bħall-Bank Ewropew tal-Investiment (BEI) jew il-Bank Internazzjonali għar-Rikostruzzjoni u l-Iżvilupp (IBRD). Il-bonds sovrani jinħarġu minn gvernijiet ċentrali u jistgħu jiġu ddenominati fil-munita nazzjonali tagħhom u suġġetti għad-dritt nazzjonali tagħhom, jew jiġu ddenominati f’munita li ma tkunx il-munita nazzjonali tagħhom u jkunu suġġetti għal dritt li ma jkunx id-dritt nazzjonali tagħhom. Fl-aħħar nett, il-bonds tal-aġenziji jinħarġu minn awtoritajiet infrastatali jew minn istituzzjonijiet sostnuti impliċitament jew espliċitament minn awtoritajiet pubbliċi, bħall-Caisse d’amortissement de la dette sociale (CADES, France) (il-Fond għall-Ħlas Lura tad-Dejn Soċjali (CADES, Franza) jew il-Kreditanstalt für Wiederaufbau (KfW, l-Istituzzjoni ta’ Kreditu għar-Rikostruzzjoni, il-Ġermanja). Dawn il-bonds jistgħu jinħarġu jew fil-munita nazzjonali, jew f’munita barranija.

6

Il-BSSA jiġu offruti għall-bejgħ għall-ewwel darba minn, jew f’isem, l-emittent tagħhom fis-suq primarju. Huma mbagħad jiġu skambjati “over-the-counter” (over-the-counter) bejn investituri fis-suq sekondarju, mingħajr borża ċentrali.

7

L-aġir ikkritikat fid-Deċiżjoni kkontestata ma jikkonċernax is-suq primarju, iżda biss it-tranżazzjonijiet sussegwenti mwettqa fis-suq sekondarju.

8

Il-funzjonament ta’ dan l-aħħar suq, deskritt fil-premessi 10 sa 64 tad-Deċiżjoni kkontestata, huwa espost fil-qosor iktar ’il quddiem għall-ħtiġijiet ta’ din is-sentenza.

9

Wara l-ħruġ tal-bond fis-suq primarju, dan imbagħad jiġi nnegozjat bejn investituri fis-suq sekondarju. Bejn il-mument ta’ dan il-ħruġ u l-iskadenza ta’ dan il-bond, il-prezz ta’ dan tal-aħħar jevolvi u potenzjalment ivarja mill-prezz tal-ħruġ tiegħu fid-dawl ta’ diversi fatturi, bħall-evoluzzjoni tal-ambjent ekonomiku (pereżempju, l-evoluzzjoni ġenerali tar-rati ta’ interessi fis-swieq) jew tal-fatturi speċifiċi għall-emittent (pereżempju, ir-riskju pperċepit, il-likwidità jew id-disponibbiltà ta’ emissjonijiet iktar reċenti).

10

Bond huwa ġeneralment innegozjat b’riferiment għar-rendiment tiegħu mal-maturità (yield), stabbilit bħala perċentwali tal-ammont nozzjonali tiegħu. Dan ir-rendiment huwa dak li investitur jista’ jikseb jekk jixtri dan il-bond illum bi prezz partikolari u jżommu sal-iskadenza tiegħu, u jiddependi għalhekk fuq il-kupun u kull profitt magħmul minn xiri inizjali taħt l-ammont nozzjonali jew kull telf magħmul minn xiri inizjali ogħla mill-ammont nozzjonali.

11

Fis-suq sekondarju, il-prezz ta’ bond huwa ġeneralment iddeterminat b’riferiment għar-rendiment u influwenzat minn diversi fatturi bħall-volumi disponibbli u l-prezz kif ukoll id-disponibbiltà ta’ bonds paragunabbli. Bidla fir-rati tal-interessi tas-suq jew bidla fil-klassifikazzjoni tal-kreditu tal-emittent jista’ jkollhom ukoll impatt fuq il-prezz li bih bond jiġi nnegozjat fis-suq.

12

“Ġeneratur tas-suq” (market maker) huwa istituzzjoni jew individwu li huwa lest li jixtri jew ibigħ prodotti finanzjarji fis-suq b’mod ġenerali u kontinwu minflok tranżazzjoni bi tranżazzjoni, bi prezzijiet li jiddetermina huwa stess.

13

Ir-rwol ta’ ġeneratur tas-suq huwa li jipprovdi kwotazzjoni kontinwa fuq bonds, billi jikkwota prezzijiet bidirezzjonali – jiġifieri, “prezz tal-offerta” (bid price) u “prezz tat-talba” (ask price) –, irrispettivament mis-sitwazzjoni tas-suq, sabiex jiffaċilita l-iskambji ta’ dawn il-bonds. Billi jagħmel disponibbli volumi ta’ bonds u jikkwotahom b’mod kontinwu, il-ġeneratur tas-suq jiffavorixxi l-likwidità tas-suq, jiġifieri l-possibbiltà għall-investituri li jixtru jew ibigħu l-bonds malajr.

14

Għalkemm ma hemmx ġeneraturi tas-suq uffiċjali fis-suq tal-BSSA, ċerti istituzzjonijiet finanzjarji — bħar-rikorrenti f’din il-kawża — jagħżlu li jassumu l-funzjoni ta’ ġeneratur tas-suq, fis-sens li huma jikkwotaw prezzijiet bidirezzjonali.

15

Meta l-banek jaġixxu fis-suq sekondarju, huma jipprovaw jiġġeneraw dħul billi jagħmlu profitt mid-differenza bejn il-prezz tal-offerta u l-prezz tat-talba. Id-differenza bejn dawn iż-żewġ prezzijiet tissejjaħ id-“differenzjal” (spread), li jikkostitwixxi d-dħul tal-bank, meta tranżazzjoni ta’ xiri u ta’ bejgħ mill-ġdid tiġi kkunsidrata fl-integralità tagħha (iktar ’il quddiem it-“tranżazzjoni sħiħa ta’ xiri u bejgħ mill-ġdid”). Fil-kuntest ta’ tali tranżazzjoni, il-“prezz medjan” (mid price jew mid), li jirrappreżenta l-punt medjan bejn il-prezz tal-offerta u l-prezz tat-talba, u li huwa espress f’ċenteżmi (b’eżattezza ta’ żewġ deċimali), huwa punt ta’ riferiment importanti, sa fejn l-għarfien tiegħu jippermetti ġeneralment lit-traders u lill-investituri jiddeduċu l-prezzijiet tal-offerta u tat-talba. Il-prezzijiet medjani ma jintwerewx fuq l-iskrins tas-sensara (brokers), u lanqas ma jiġu kkomunikati lill-investituri u lil kontropartijiet oħra.

16

Fl-aħħar nett, it-traders jibbażaw id-deċiżjonijiet tagħhom dwar il-prezzijiet kif ukoll fuq deċiżjonijiet strateġiċi oħra fuq sorsi differenti ta’ informazzjoni. Il-prezz tal-offerta u l-prezz tat-talba realment applikati minn bank jistgħu għalhekk jiġu influwenzati mill-identità tal-parti l-oħra (pereżempju, investitur importanti għall-bank) jew inkella mill-volum involut fit-tranżazzjoni ta’ xiri jew ta’ bejgħ.

17

Wara tranżazzjoni ta’ xiri ta’ bond, trader jinsab f’“pożizzjoni twila” (long position), fis-sens li għandu l-bond fil-portafoll tiegħu, sakemm “jagħlaq” din il-pożizzjoni, jiġifieri jbigħ mill-ġdid il-bond, jekk ikun possibbli bi prezz ogħla minn dak li bih ikun xtrah. It-trader jista’ jiddeċiedi li jżomm il-pożizzjoni twila għal ċertu perijodu ta’ żmien, li jirrappreżenta riskju (jew “skopertura”). Fil-fatt, jekk il-valur tal-bond jonqos, it-trader ikollu bond fil-portafoll tiegħu li l-valur tiegħu jkun inqas mill-prezz li bih ikun xtrah.

18

Għall-kuntrarju, wara tranżazzjoni ta’ bejgħ ta’ bond, trader jista’ jsib ruħu f’“pożizzjoni qasira” (short position) jekk ikun biegħ bond li ma kienx jappartjeni, tipikament meta jkun biegħ volum ta’ bonds ikbar minn dak li kien jappartjeni. Huwa jkollu għalhekk jikseb dan il-bond mingħand trader ieħor sabiex jagħlaq il-pożizzjoni tiegħu. Tali pożizzjoni qasira timplika gwadann potenzjali, jekk il-prezz tax-xiri sabiex jikseb l-imsemmi bond ikun inqas mill-prezz tal-bejgħ miksub mit-trader, iżda jista’ jwassal għal telf potenzjali, jekk dan il-prezz tax-xiri jkun ogħla mill-imsemmi prezz tal-bejgħ. Trader jista’ jiddeċiedi li jadotta pożizzjoni qasira, b’mod partikolari, għaliex jistenna li l-prezz tal-bond jonqos (u b’hekk jagħmel profitt ugwali għad-differenzjal bejn il-prezz tal-bejgħ tiegħu u l-prezz tax-xiri tiegħu) jew sabiex jissodisfa domanda ta’ klijent importanti.

19

Għalhekk, trader jista’ jkollu pożizzjoni twila jew pożizzjoni qasira fir-rigward ta’ bond partikolari. Trader jista’ jiddeċiedi li jżomm din il-pożizzjoni, suġġett għal-“limiti ta’ riskju” (risk limits) imposti mill-persuna li timpjegah. B’mod alternattiv, it-trader jista’ jixtri jew ibigħ bonds lil investituri finali jew permezz ta’ sensar sabiex jillimita jew jikkumpensa l-iskopertura tiegħu. Dan il-metodu ta’ tnaqqis tar-riskju tiegħu huwa tip ta’ “kopertura” (hedging) tar-riskju li jista’ jsir permezz tax-xiri jew tal-bejgħ jew tal-istess bonds, jew ta’ bonds likwidi ħafna oħra, bħalma huma l-bonds tat-Teżor Amerikan, li jkollhom kupun jew skadenza simili.

20

Is-sensara huma intermedjarji finanzjarji li jiffaċilitaw it-tranżazzjonijiet bejn il-banek u normalment jitħallsu permezz ta’ kummissjoni, li hija perċentwali tat-tranżazzjoni ta’ xiri jew bejgħ.

21

Is-sensara jamministraw pjattaformi elettroniċi, li juru f’ħin reali l-offerti tax-xiri u tal-bejgħ tal-banek. Tali pjattaformi jindikaw l-isem, il-kupun u d-data ta’ skadenza ta’ bond, il-volum (jiġifieri l-ammont nozzjonali, ġeneralment espress f’miljuni ta’ munita) ta’ offerti ta’ xiri jew ta’ bejgħ, u xi drabi d-differenzjal fir-rendiment meta mqabbel ma’ bond ta’ riferiment. Il-prezzijiet tal-offerta u tat-talba indikati f’mument partikolari huma l-aħjar prezzijiet disponibbli, jiġifieri dawk l-iktar kompetittivi f’dan il-mument.

22

It-trader ta’ bank li jara offerta ta’ xiri (bid) jew ta’ bejgħ (ask jew offer) fuq pjattaforma ta’ sensar jista’ jiddeċiedi, rispettivament, li “jaċċetta” (hit) l-offerta ta’ xiri (bil-bejgħ tal-bonds) jew li “jneħħi” (lift) l-offerta ta’ bejgħ (bix-xiri tal-bonds), f’liema każ jaċċetta t-tranżazzjoni suġġetta għall-kundizzjonijiet indikati fuq il-pjattaforma. Fuq il-pjattaformi prinċipali tas-sensara, meta dan iseħħ, il-prezz tal-offerta jew tat-talba aċċettat għal din it-tranżazzjoni jkun viżibbli għat-traders kollha, imma l-identità tal-kontropartijiet ma tiġix żvelata.

23

Trader interessat f’offerta li tinsab fuq pjattaforma ta’ sensara jista’ jitlob lis-sensar informazzjoni addizzjonali, bħad-disponibbiltà ta’ volumi addizzjonali. It-traders ta’ spiss ikollhom diskussjonijiet kontinwi online (chats) ma’ diversi sensara fuq Bloomberg jew fuq pjattaformi oħra ta’ messaġġi istantanji.

24

Jekk it-trader ikun interessat, allura jsiru negozjati qosra barra mill-pjattaforma (bit-telefon jew permezz ta’ diskussjoni online), li matulha s-sensar jaġixxi bħala intermedjarju bejn iż-żewġ partijiet bl-għan li jintlaħaq ftehim dwar il-prezz u l-volum finali tat-tranżazzjoni.

25

Is-sensara ma jiżvelawx l-identità tat-traders involuti f’tranżazzjoni partikolari, fatt li jiggarantixxi l-anonimità tat-traders u jipprekludihom milli jiksbu informazzjoni dwar il-pożizzjoni jew l-intenzjonijiet ta’ trader, kif ukoll milli jużaw din l-informazzjoni għall-benefiċċju tagħhom. L-użu ta’ sensar jiżgura wkoll eżekuzzjoni affidabbli tat-tranżazzjonijiet. Huwa ġeneralment aċċettat li l-vantaġġi, għat-traders, tal-użu ta’ sensar jegħlbu l-ispejjeż tas-senserija.

26

Wara talba mressqa fl‑4 ta’ Awwissu 2015, il-Kummissjoni Ewropea, fl‑4 ta’ Diċembru 2015, tat lil Deutsche Bank AG immunità kundizzjonali skont il-punt 8(a) tal-Avviż tal-Kummissjoni dwar l-Immunità minn multi u tnaqqis ta’ multi f’każijiet ta’ kartell (ĠU 2016, Vol. 144, p. 23). Dan il-bank kompla jikkoopera u, matul l-investigazzjoni kollha, ipprovda lill-Kummissjoni informazzjoni u provi addizzjonali dwar il-ksur kontenzjuż.

27

Fl‑4 ta’ Diċembru 2015, fis‑6 ta’ Settembru 2016, fil‑15 ta’ Marzu 2017 u fit‑12 ta’ Novembru 2019, il-Kummissjoni bagħtet, skont l-Artikolu 18(2) tar-Regolament tal-Kunsill (KE) Nru 1/2003, tas‑16 ta’ Diċembru 2002, fuq l-implimentazzjoni tar-regoli tal-kompetizzjoni mniżżlin fl-Artikoli [101 u 102 TFUE] (ĠU Edizzjoni Speċjali bil-Malti, Kapitolu 8, Vol. 2, p. 205), talbiet għal informazzjoni lil Bank of America Corporation u lil Merrill Lynch International (iktar ’il quddiem, imsejħa flimkien, “BofA”), lil Crédit agricole, lil Credit Svizzera u lil banek oħra.

28

Bejn il‑21 u l‑24 ta’ Novembru 2016, il-Kummissjoni wettqet spezzjonijiet imħabbra fil-bini ta’ BofA u ta’ Credit Suisse f’Londra (ir-Renju Unit).

29

Fl‑20 u fil‑21 ta’ Diċembru 2018, il-Kummissjoni, minn naħa, fetħet il-proċedura sabiex tadotta deċiżjoni skont il-Kapitolu III tar-Regolament Nru 1/2003, skont l-Artikolu 2(1) u l-Artikolu 10(1) tar-Regolament tal-Kummissjoni (KE) Nru 773/2004 tas‑7 ta’ April 2004 dwar it-tmexxija ta’ proċeduri mill-Kummissjoni skond l-Artikoli [101 u 102 TFUE] (ĠU Edizzjoni Speċjali bil-Malti, Kapitolu 8, Vol. 3, p. 81), u, min-naħa l-oħra, bagħtet dikjarazzjoni tal-oġġezzjonijiet lil Deutsche Bank, Credit Suisse, Crédit agricole u BofA (iktar ’il quddiem id-“dikjarazzjoni tal-oġġezzjonijiet”).

30

Id-destinatarji kollha tad-dikjarazzjoni tal-oġġezzjonijiet ingħataw aċċess għall-fajl tal-investigazzjoni tal-Kummissjoni. Skont l-Artikolu 10(2) tar-Regolament Nru 773/2004, ilkoll li huma ppreżentaw osservazzjonijiet bil-miktub dwar din id-dikjarazzjoni tal-oġġezzjonijiet. Huma ressqu wkoll l-argumenti tagħhom waqt seduta, li nżammet bejn l‑10 u l‑11 ta’ Lulju 2019.

31

Fis‑6 ta’ Novembru 2020, il-Kummissjoni bagħtet lil kull wieħed mid-destinatarji tad-dikjarazzjoni tal-oġġezzjonijiet ittra bi kjarifiki addizzjonali dwar il-metodu propost mill-Kummissjoni sabiex tiddetermina l-valur ta’ sostituzzjoni tal-valur tal-bejgħ (proxy for the value of sales) għall-finijiet tal-kalkolu tal-ammont tal-multa tagħhom (iktar ’il quddiem l-“ittra dwar il-multi”). Bħala risposta, Deutsche Bank ippreżentat l-osservazzjonijiet tagħha fl‑4 ta’ Diċembru 2020 u Crédit agricole, Credit Suisse kif ukoll BofA, fit‑8 ta’ Jannar 2021.

32

Fid-Deċiżjoni kkontestata, il-Kummissjoni rreferiet għal diversi diskussjonijiet bejn it-traders tal-banek ikkonċernati permezz ta’ fora ta’ diskussjonijiet permanenti jew mhux permanenti fuq l-internet kif ukoll permezz ta’ diskussjonijiet bilaterali b’mod elettroniku jew bit-telefon, li saru fil-perijodu bejn id‑19 ta’ Jannar 2010 u l‑24 ta’ Marzu 2015 (premessi 90 sa 92 tad-Deċiżjoni kkontestata).

33

F’dan il-kuntest, il-Kummissjoni qieset li l-għan ġenerali tal-kollaborazzjoni bejn it-traders ikkonċernati kien li jinkiseb vantaġġ kompetittiv fil-konfront tal-klijenti tagħhom u tal-kompetituri tagħhom, billi jikkoordinaw bejniethom fuq il-prezzijiet tagħhom u l-attivitajiet ta’ negozjar tagħhom kif ukoll billi jiskambjaw informazzjoni kummerċjali sensittiva dwar is-suq relatata mal-attivitajiet ta’ negozjar tagħhom, il-prezzijiet tagħhom u l-istrateġiji ta’ negozjar u tat-tariffi tagħhom fis-settur tal-BSSA (premessi 102 u 638 tad-Deċiżjoni kkontestata).

34

Minn dan il-Kummissjoni ddeduċiet li l-banek ikkonċernati kienu intenzjonalment issostitwixxew kooperazzjoni prattika bejniethom għar-riskji tal-kompetizzjoni, għad-detriment tal-atturi l-oħra tas-suq u tal-klijenti tagħhom. Skont din l-istituzzjoni, is-sensiela ta’ diskussjonijiet inkwistjoni jistgħu jinġabru f’ħames kategoriji ta’ ftehimiet jew ta’ prattiki miftiehma, liema kategoriji huma marbuta mill-qrib u jikkoinċidu parzjalment (premessi 613, 638, 643 u 758 tad-Deċiżjoni kkontestata).

35

Kif jirriżulta mill-premessi 103 u 613 tad-Deċiżjoni kkontestata, dawn il-ħames kategoriji jikkonsistu rispettivament:

36

Fir-rigward tal-klassifikazzjoni legali tal-aġir inkwistjoni, il-Kummissjoni kkonkludiet li dan kien imur kontra l-Artikolu 101(1) TFUE minħabba li kien jikkonsisti fi ftehimiet jew fi prattiki miftiehma li għandhom bħala għan ir-restrizzjoni jew id-distorsjoni tal-kompetizzjoni fis-settur tal-BSSA fiż-Żona Ekonomika Ewropea (ŻEE), kif jirriżulta mill-Artikolu 1 tad-Deċiżjoni kkontestata.

37

Sabiex waslet għal din il-konklużjoni, fl-ewwel lok, il-Kummissjoni għażlet li tqis li l-aġir inkwistjoni kellu l-karatteristiċi kollha ta’ ftehimiet jew ta’ prattiki miftiehma fis-sens tal-Artikolu 101(1) TFUE (ara t-Taqsima 5.2.1 u, b’mod partikolari, il-premessi 620 u 621 tad-Deċiżjoni kkontestata).

38

Fit-tieni lok, il-Kummissjoni qieset li, fid-dawl tal-kontenut tiegħu, tal-għanijiet tiegħu kif ukoll tal-kuntest ekonomiku jew ġuridiku li fih seħħ, l-imsemmi aġir kellu bħala għan ir-restrizzjoni jew id-distorsjoni tal-kompetizzjoni permezz ta’ ftehim dwar il-prezzijiet, tqassim tal-klijentela, tqassim tas-swieq u skambju ta’ informazzjoni kummerċjali sensittiva li tnaqqas l-inċertezza prevalenti fis-suq. F’dan ir-rigward, il-Kummissjoni qieset ukoll li dan l-istess aġir kien ħoloq ukoll distorsjoni tal-kompetizzjoni, billi ħoloq asimetrija ta’ informazzjoni bejn l-atturi tas-suq, li ta lill-banek ikkonċernati vantaġġ kompetittiv iktar sinjifikattiv peress li kien jirrigwarda suq over-the-counter ikkaratterizzat minn inċertezza sinjifikattiva (ara t-Taqsima 5.2.2 u, b’mod partikolari, il-premessi 739, 741 u 742 tad-Deċiżjoni kkontestata).

39

Fit-tielet lok, il-Kummissjoni qieset li l-aġir inkwistjoni kien jikkostitwixxi ksur uniku u kontinwu, sa fejn kien jagħmel parti minn pjan globali li jsegwi l-istess għan antikompetittiv. F’dan ir-rigward, il-Kummissjoni rrilevat b’mod partikolari li dan l-aġir kien jirrigwarda prodott omoġenju u nnegozjat b’mod simili, li l-mekkaniżmu implimentat kien l-istess, li l-banek inkwistjoni kienu ġeneralment baqgħu l-istess u kienu jinbidlu biss meta wieħed mit-traders parteċipanti fl-aġir inkwistjoni kien jgħaddi minn bank għal ieħor (ara t-Taqsima 5.2.3.2 u, b’mod partikolari, il-premessi 757 sa 763 tad-Deċiżjoni kkontestata).

40

Fir-raba’ lok, l-aġir inkwistjoni kien jirrigwarda l-BSSA maħruġa minn awtoritajiet u minn istituzzjonijiet stabbiliti fiż-ŻEE u kien is-suġġett ta’ volum ta’ tranżazzjonijiet sinjifikattivi bejn Stati Membri kif ukoll bejn l-Unjoni Ewropea u l-pajjiżi li huma parti miż-ŻEE. Għaldaqstant, dan l-aġir seta’, skont il-Kummissjoni, jaffettwa l-kummerċ bejn Stati Membri kif ukoll dak bejn il-partijiet kontraenti tal-Ftehim dwar iż-Żona Ekonomika Ewropea (ĠU Edizzjoni Speċjali bil-Malti, Kapitolu 11, Vol. 52, p. 3) (ara t-Taqsima 5.2.4.2 tad-Deċiżjoni kkontestata).

41

Fil-ħames lok, il-Kummissjoni qieset li l-Artikolu 101(3) TFUE u l-Artikolu 53(3) tal-Ftehim ŻEE ma kinux japplikaw għall-każ ineżami (ara t-Taqsima 5.3 tad-Deċiżjoni kkontestata).

42

Il-Kummissjoni indikat li ddeterminat l-ammont tal-multi imposti skont il-Linji Gwida għall-Kalkolu tal-Multi imposti skont l-Artikolu 23(2)(a) tar-Regolament Nru 1/2003 (ĠU 2006, C 210, p. 2; iktar ’il quddiem il-“Linji Gwida”) (ara t-Taqsima 8.2 tad-Deċiżjoni kkontestata). Madankollu, fid-dawl tal-karatteristiċi partikolari tas-settur finanzjarju u, b’mod partikolari, tal-fatt li prodotti finanzjarji bħalma huma l-BSSA ma jiġġenerawx bejgħ fis-sens normali tal-kelma, il-Kummissjoni, minflok ma użat il-“valur tal-bejgħ” marbut man-negozjar ta’ BSSA sabiex tiddetermina l-punt ta’ tluq għall-kalkolu tal-multa, qieset xieraq li tiddetermina valur ta’ sostituzzjoni tal-valur tal-bejgħ (iktar ’il quddiem il-“valur ta’ sostituzzjoni”), ibbażat, minn naħa, fuq l-ammont nozzjonali tal-BSSA kkummerċjalizzati matul il-perijodi rispettivi ta’ parteċipazzjoni tal-banek ikkonċernati fil-ksur kontenzjuż u, min-naħa l-oħra, fuq id-differenzjali bejn il-prezzijiet tal-offerta u tat-talba ta’ dawn il-BSSA (ara t-Taqsima 8.2.3 tad-Deċiżjoni kkontestata).

43

Għall-bqija, il-Kummissjoni ddeterminat l-ammont tal-multa imposta fuq kull bank ikkonċernat billi stabbilixxiet ammont bażiku, ikkalkolat skont il-gravità u t-tul tal-ksur, u billi aġġustat dan l-ammont bażiku skont il-parametri speċifiċi għal kull bank.

44

Id-dispożittiv tad-Deċiżjoni kkontestata huwa fformulat kif ġej:

“L-ewwel Artikolu

L-impriżi li ġejjin kisru l-Artikolu 101 [TFUE] u l-Artikolu 53 tal-Ftehim ŻEE billi pparteċipaw, matul il-perijodi indikati, fi ksur uniku u kontinwu li jikkonċerna [BSSA] fiż-ŻEE kollha, li kien jikkonsisti fi ftehimiet u/jew prattiki miftiehma li għandhom bħala għan ir-restrizzjoni u/jew id-distorsjoni tal-kompetizzjoni fis-settur tal-[BSSA]:

Artikolu 2

Il-multi segwenti huma imposti għall-ksur imsemmi fl-Artikolu 1:

[…]

Artikolu 3

L-impriżi elenkati fl-Artikolu 1 għandhom itemmu immedjatament il-ksur indikat fl-imsemmi artikolu, sa fejn dawn ma jkunux diġà għamlu dan.

Huma għandhom jastjenu mit-twettiq mill-ġdid ta’ kwalunkwe att jew aġir imsemmi fl-Artikolu 1 kif ukoll mit-twettiq ta’ kwalunkwe att jew aġir li jkollu għan jew effett simili.

[…]”

45

Fil-Kawża T‑386/21, Crédit agricole titlob li l-Qorti Ġenerali jogħġobha:

46

Fil-Kawża T‑406/21, Credit Suisse titlob li l-Qorti Ġenerali jogħġobha:

47

Fil-Kawża T‑386/21 u fil-Kawża T‑406/21, il-Kummissjoni titlob li l-Qorti Ġenerali jogħġobha:

48

Wara li nstemgħu l-partijiet, il-Qorti Ġenerali ddeċidiet li tgħaqqad il-Kawżi T‑386/21 u T‑406/21 għall-finijiet ta’ din is-sentenza, skont l-Artikolu 68(1) tar-Regoli tal-Proċedura tagħha.

49

Matul il-proċedura, Crédit agricole, Credit Suisse u l-Kummissjoni, essenzjalment, talbu li ċerta informazzjoni titħalla barra fil-konfront tal-pubbliku f’din is-sentenza skont l-Artikoli 66 u 66a tar-Regoli tal-Proċedura.

50

F’dan ir-rigward, għandu jitfakkar li, fil-konċiljazzjoni bejn il-pubblikazzjoni tad-deċiżjonijiet ġudizzjarji u d-dritt għall-protezzjoni tad-data personali u tas-sigriet kummerċjali, il-qorti għandha tfittex, fiċ-ċirkustanzi ta’ kull każ, il-bilanċ ġust, billi tieħu inkunsiderazzjoni wkoll id-dritt tal-pubbliku li jkollu aċċess, konformement mal-prinċipji stabbiliti fl-Artikolu 15 TFUE, għad-deċiżjonijiet ġudizzjarji (ara s-sentenza tas‑27 ta’ April 2022, Sieć Badawcza Łukasiewicz–Port Polski Ośrodek Rozwoju Technologii vs Il‑Kummissjoni, T‑4/20, EU:T:2022:242, punt 29 u l-ġurisprudenza ċċitata).

51

Barra minn hekk, il-kunfidenzjalità ta’ element ma hijiex iġġustifikata fil-każ, pereżempju, ta’ informazzjoni li hija diġà pubblika jew li jista’ jkollhom aċċess għaliha l-pubbliku ġenerali jew ċerti oqsma speċjalizzati, informazzjoni li tinsab ukoll f’siltiet jew f’dokumenti oħra tal-fajl li għalihom il-parti li tixtieq iżżomm in-natura kunfidenzjali tal-informazzjoni inkwistjoni naqset milli tagħmel talba għal dan il-għan, informazzjoni li ma hijiex suffiċjentement speċifika jew preċiża sabiex tiżvela data kunfidenzjali jew anki informazzjoni oħra li tirriżulta b’mod wiesa’ jew li tista’ tiġi dedotta minn informazzjoni oħra legalment aċċessibbli mill-persuni kkonċernati (ara d-digriet tal‑14 ta’ Marzu 2022, Bulgarian Energy Holding et vs Il‑Kummissjoni, T‑136/19, EU:T:2022:149, punt 9 u l-ġurisprudenza ċċitata).

52

Barra minn hekk, informazzjoni li kienet sigrieta jew kunfidenzjali, iżda li għandha ħames snin jew iktar, għandha, minħabba l-mogħdija taż-żmien, titqies, bħala prinċipju, li hija storika u bħala li tkun tilfet, minħabba dan il-fatt, in-natura sigrieta jew kunfidenzjali tagħha, sakemm, b’mod eċċezzjonali, il-parti li tinvoka din in-natura ma turix li, minkejja li hija antika, din l-informazzjoni għadha tikkostitwixxi elementi essenzjali tal-pożizzjoni kummerċjali tagħha jew ta’ dik ta’ terzi kkonċernati (ara s-sentenza tad‑19 ta’ Ġunju 2018, Baumeister,C‑15/16, EU:C:2018:464, punt 54 u l-ġurisprudenza ċċitata).

53

Fid-dawl tal-kunsiderazzjonijiet preċedenti, il-Qorti Ġenerali tiddeċiedi, f’dan il-każ, fir-rigward tal-verżjoni pubblika ta’ din is-sentenza, li tipproċedi għall-anonimizzazzjoni tal-ismijiet tal-persuni fiżiċi msemmija fid-Deċiżjoni kkontestata. Il-Qorti Ġenerali tiddeċiedi wkoll li tħalli barra ċerta informazzjoni dwar il-fattur ta’ aġġustament adottat mill-Kummissjoni fil-konfront ta’ Crédit agricole u ta’ Credit Suisse fil-kuntest tal-kalkolu tal-ammont tal-multi li ġew imposti fuqhom u li l-Kummissjoni ħbiet fid-Deċiżjoni kkontestata kemm fir-rigward tal-banek li pparteċipaw fil-ksur kontenzjuż kif ukoll fir-rigward tal-pubbliku.

54

Għall-kuntrarju, l-intelliġibbiltà tal-motivazzjoni ta’ din is-sentenza, il-mogħdija taż-żmien, il-motivazzjoni sterjotipata tat-talbiet għal ommissjoni ta’ ċerta data, l-informazzjoni diġà aċċessibbli għall-pubbliku kif ukoll il-bidliet sinjifikattivi li seħħew wara x-xahar ta’ Marzu 2015 fl-attività ta’ Crédit agricole u ta’ Credit Suisse marbuta mas-settur tal-BSSA, jiġġustifikaw li l-Qorti Ġenerali tiżvela lill-pubbliku ċerta data dwar il-kritika ta’ dawn il-banek u, b’mod partikolari, dwar il-metodoloġija adottata mill-Kummissjoni għall-kalkolu tal-multi imposti fuq dawn il-banek.

55

Għalhekk, minn naħa, il-Qorti Ġenerali tiddeċiedi b’mod partikolari li ma taħbix, fil-verżjoni pubblika ta’ din is-sentenza, l-informazzjoni li tinsab fit-Tabelli 2 sa 4 tal-anness tad-Deċiżjoni kkontestata kkomunikata lil Crédit agricole kif ukoll ċerta informazzjoni tat-Tabella 5 ta’ dan l-anness.

56

Min-naħa l-oħra, fir-rigward ta’ Credit Suisse, il-Qorti Ġenerali tiddeċiedi b’mod partikolari li ma taħbix, fil-verżjoni pubblika ta’ din is-sentenza, l-informazzjoni li tinsab fit-Tabella 5 tal-anness tad-Deċiżjoni kkontestata kkomunikata lil dan il-bank, it-terminu medju li jissepara t-tranżazzjonijiet ta’ kuljum tiegħu ta’ xiri u ta’ bejgħ mit-tranżazzjonijiet “parzjalment ibbilanċjati”, il-perċentwali li jirrappreżentaw it-tranżazzjonijiet “parzjalment ibbilanċjati” jew it-tranżazzjonijiet “kompletament ibbilanċjati” meta mqabbla man-numru totali tat-tranżazzjonijiet imwettqa minn dan il-bank u l-perċentwali li jirrappreżentaw it-tranżazzjonijiet ta’ xiri ta’ likwidità meta mqabbel man-numru totali tat-tranżazzjonijiet imwettqa minn dan il-bank.

57

Qabelxejn, għandu jitfakkar li deċiżjoni adottata abbażi tal-Artikolu 101 TFUE fir-rigward ta’ diversi impriżi, minkejja li redatta u ppubblikata fil-forma ta’ deċiżjoni waħda, għandha tiġi analizzata bħala sensiela ta’ deċiżjonijiet individwali li jikkonstataw, fir-rigward ta’ kull waħda mill-impriżi destinatarji, il-ksur wieħed jew iktar allegati fil-konfront tagħha u li jimponu fuqha, skont il-każ, multa (sentenza tas‑16 ta’ Settembru 2013, Galp Energia España et vs Il‑Kummissjoni, T‑462/07, mhux ippubblikata, EU:T:2013:459, punt 90).

58

Minn dan jirriżulta li, permezz tal-preżentata ta’ rikors għal annullament kontra tali deċiżjoni, kull destinatarju tagħha jista’ jadixxi lill-qorti tal-Unjoni biss bl-elementi tad-deċiżjoni li jikkonċernawh, filwaqt li dawk li jikkonċernaw destinatarji oħra ma jistgħux, bħala prinċipju, jidħlu fis-suġġett tat-tilwima li l-qorti tal-Unjoni hija mitluba tiddeċiedi (ara, f’dan is-sens, is-sentenza tal‑15 ta’ Lulju 2015, Emesa-Trefilería u Industrias Galycas vs Il‑Kummissjoni, T‑406/10, EU:T:2015:499, punt 117).

59

Madankollu, din il-ġurisprudenza ma ċċaħħadx lid-destinatarji kollha ta’ tali deċiżjoni mill-possibbiltà li jikkontestaw, fil-kuntest tar-rikorsi rispettivi tagħhom, il-punti ta’ fatt kollha li fuqhom il-Kummissjoni bbażat ruħha b’mod partikolari sabiex ikkonkludiet li l-aġir inkwistjoni kellu jiġi kklassifikat bħala “ksur uniku u kontinwu” jew bħala “restrizzjoni minħabba l-għan”, minkejja l-fatt li d-destinatarju li jikkontestahom ma pparteċipax fih.

60

Konsegwentement, Crédit agricole ma tistax titlob l-annullament tal-Artikoli 1 u 2 tad-Deċiżjoni kkontestata fl-intier tagħhom. L-iktar l-iktar tista’ titlob l-annullament tal-partijiet ta’ dawn l-artikoli li jikkonċernawha.

61

Għaldaqstant hemm lok li t-talba għall-annullament tal-Artikolu 1 tad-Deċiżjoni kkontestata jew it-talba għall-annullament tal-multa tinftiehem bħala li tirrigwarda biss l-Artikolu 1(c) u l-Artikolu 2(c) tal-imsemmija deċiżjoni.

62

Sussegwentement, permezz tal-ewwel u tat-tieni kap tat-talbiet tagħha, kif interpretati fil-punt preċedenti, Crédit agricole titlob lill-Qorti Ġenerali, essenzjalment, l-annullament tal-Artikolu 1(c) u tal-Artikolu 2(c) tad-Deċiżjoni kkontestata u, sussidjarjament, it-tnaqqis tal-ammont tal-multa prevista minn dan l-aħħar artikolu.

63

Għaldaqstant hemm lok li l-Qorti Ġenerali, skont l-Artikolu 263 TFUE, tevalwa l-legalità tad-Deċiżjoni kkontestata sa fejn din tikkonċerna lil Crédit agricole – fir-rigward, minn naħa, tal-konstatazzjoni fil-konfront tagħha ta’ ksur imwettaq fl-Artikolu 1(c) tad-Deċiżjoni kkontestata u, min-naħa l-oħra, tal-multa li ġiet imposta fuqha fl-Artikolu 2(c) ta’ din id-deċiżjoni – kif ukoll li teżerċita l-ġurisdizzjoni sħiħa mogħtija lilha skont l-Artikolu 261 TFUE u l-Artikolu 31 tar-Regolament Nru 1/2003, fir-rigward tal-ammont tal-multa li ġiet imposta fuq dan il-bank.

64

Fl-aħħar nett, permezz tat-tielet kap tat-talbiet tagħha, Crédit agricole titlob ukoll lill-Qorti Ġenerali tordna lill-Kummissjoni tieħu l-miżuri neċessarji sabiex tikkonforma ruħha mas-sentenza li ser tingħata mill-Qorti Ġenerali, konformement mal-Artikolu 266 TFUE.

65

Issa, fil-kuntest tal-istħarriġ tal-legalità bbażat fuq l-Artikolu 263 TFUE, il-Qorti Ġenerali ma għandhiex ġurisdizzjoni sabiex tagħti ordnijiet kontra istituzzjonijiet, korpi u organi tal-Unjoni, anki meta dawn ikunu jirrigwardaw il-modalitajiet ta’ eżekuzzjoni tas-sentenzi tagħha (digrieti tat‑22 ta’ Settembru 2016, Gaki vs Il‑Kummissjoni, C‑130/16 P, mhux ippubblikat, EU:C:2016:731, punt 14, u tad‑19 ta’ Lulju 2016, Trajektna luka Split vs Il‑Kummissjoni, T‑169/16, mhux ippubblikat, EU:T:2016:441, punt 13). L-istess japplika fil-kuntest tal-eżerċizzju mill-Qorti Ġenerali tal-ġurisdizzjoni sħiħa tagħha.

66

Minn dan isegwi li hemm lok li jiġi miċħud, minn issa, it-tielet kap tat-talbiet ta’ Crédit agricole minħabba nuqqas ta’ ġurisdizzjoni.

67

Permezz tal-ewwel u tat-tieni, tat-tielet u tar-raba’ kap tat-talbiet, ifformulati biss abbażi tal-Artikolu 263 TFUE, Credit Suisse titlob, essenzjalment, l-annullament totali jew parzjali tal-Artikolu 1(d) tad-Deċiżjoni kkontestata, kif ukoll l-“annullament” totali jew, sussidjarjament, parzjali tal-multa li ġiet imposta fuqha fl-Artikolu 2(d) ta’ din id-deċiżjoni.

68

Bi tweġiba għal miżura ta’ organizzazzjoni tal-proċedura, Credit Suisse espressament ikkonfermat li hija ma kinitx qiegħda titlob lill-Qorti Ġenerali teżerċita l-ġurisdizzjoni sħiħa tagħha prevista fl-Artikolu 261 TFUE u fl-Artikolu 31 tar-Regolament Nru 1/2003 u li, fir-rigward tal-multa li kienet ġiet imposta fuqha, hija sempliċement kienet qiegħda titlob lill-Qorti Ġenerali, skont l-Artikolu 263 TFUE, tistħarreġ il-legalità ta’ ċerti elementi tagħha kif ukoll il-metodu ta’ kalkolu li fuqu kienet ibbażata.

69

Għaldaqstant, fir-rigward ta’ Credit Suisse, hemm lok, għall-Qorti Ġenerali, li tevalwa biss il-legalità tad-Deċiżjoni kkontestata skont l-Artikolu 263 TFUE, inkluż fir-rigward tal-multa imposta minnha.

70

Fil-kuntest tal-ewwel u tat-tieni motiv tagħha, ibbażati fuq żbalji fil-klassifikazzjoni tal-aġir inkwistjoni, rispettivament, bħala “restrizzjoni minħabba l-għan” u bħala “ksur uniku u kontinwu”, Crédit agricole ssostni, diversi drabi, li, permezz tal-Artikolu 1 tad-Deċiżjoni kkontestata, il-Kummissjoni kkonstatat ksur uniku u kontinwu kompost minn ħames ksur “awtonomi”, li jikkorrispondu għall-ħames kategoriji ta’ aġir imsemmija fil-premessi 103 u 613 ta’ din id-deċiżjoni (ara l-punt 35 iktar ’il fuq).

71

Minn dan, Crédit agricole tiddeduċi li, fid-Deċiżjoni kkontestata, il-Kummissjoni kellha tistabbilixxi li “kull waħda mill-ħames kategoriji ta’ aġir allegat tikkostitwixxi ksur minħabba l-għan” u li, “jekk waħda mill-ħames kategoriji ta’ aġir ma tiġix stabbilita [fir-rigward tagħha] il-ksur uniku u kontinwu ddefinit mill-Kummissjoni għandu jiġi miċħud”.

72

Il-Kummissjoni tikkontesta din l-interpretazzjoni tad-Deċiżjoni kkontestata, għar-raġuni, essenzjalment, li fiha hija kkonstatat “ksur uniku u kontinwu” wieħed, mingħajr ma identifikat minn qabel jew fl-istess ħin ksur distint li jikkorrispondi għall-aġir li jaqa’ taħt waħda jew l-oħra mill-ħames kategoriji msemmija fil-premessi 103 u 613 ta’ din id-deċiżjoni.

73

Għandu jiġi rrilevat li d-determinazzjoni eżatta tal-portata u tan-numru ta’ ksur ikkonstatati fid-Deċiżjoni kkontestata hija essenzjali sabiex tiġi evalwata l-legalità ta’ din id-deċiżjoni. Dan huwa l-każ ukoll sabiex tiġi ddeterminata n-natura effettiva ta’ ċerti argumenti mressqa minn Crédit agricole, b’mod partikolari dawk ibbażati fuq żbalji ta’ klassifikazzjoni ta’ ċertu aġir f’kategorija waħda jew oħra msemmija fil-premessi 103 u 613 tal-imsemmija deċiżjoni, jew ukoll, fuq żbalji fil-klassifikazzjoni ta’ ksur uniku u kontinwu u fil-parteċipazzjoni ta’ dan il-bank fil-ksur kif ukoll fuq żbalji ta’ klassifikazzjoni ta’ waħda jew oħra minn dawn il-ħames kategoriji bħala “restrizzjoni minħabba l-għan”.

74

F’dan ir-rigward, il-Qorti tal-Ġustizzja ddeċidiet li, għalkemm sensiela ta’ aġir tista’ tiġi kklassifikata bħala “ksur uniku u kontinwu”, minn dan ma jistax jiġi dedott li kull wieħed minn dan l-aġir għandu, fih innifsu u meħud waħdu, neċessarjament jiġi kklassifikat bħala ksur distint. Dan jista’ jkun il-każ biss jekk, fid-deċiżjoni kkonċernata, il-Kummissjoni tkun għażlet li tidentifika u tikklassifika bħala tali kull wieħed mill-imsemmi aġir u li sussegwentement tipproduċi l-prova tal-involviment tal-impriża kkonċernata li lilha dan huwa imputat (ara, f’dan is-sens, is-sentenza tas‑16 ta’ Ġunju 2022, Sony Corporation u Sony Electronics vs Il‑Kummissjoni, C‑697/19 P, EU:C:2022:478, punt 67).

75

Barra minn hekk, fl-interpretazzjoni tad-deċiżjoni kkonċernata, biex ma twettaqx żball ta’ liġi, il-Qorti Ġenerali għandha tiżgura li ma tħawwadx il-kunċett ta’ “aġir” u dak ta’ “ksur” (ara, f’dan is-sens, is-sentenza tas‑16 ta’ Ġunju 2022, Sony Corporation u Sony Electronics vs Il‑Kummissjoni, C‑697/19 P, EU:C:2022:478, punt 78).

76

F’dan il-każ, għandu għalhekk jiġi ddeterminat jekk, fid-Deċiżjoni kkontestata, il-Kummissjoni kkonstatatx l-eżistenza ta’ ksur uniku u kontinwu li għandu għan antikompetittiv jew, għall-kuntrarju u kif issostni Crédit agricole, jekk ikkonstatatx l-eżistenza ta’ ksur uniku u kontinwu, kompost minn ħames ksur distinti u awtonomi li kull wieħed minnhom għandu tali għan.

77

F’dan ir-rigward, huwa minnu li, fid-Deċiżjoni kkontestata, il-Kummissjoni, qabel kollox, evalwat l-għan antikompetittiv tal-aġir inkwistjoni jew tal-kategoriji ta’ aġir inkwistjoni identifikati fil-premessi 103 u 613 (premessi 622 sa 749), sabiex, sussegwentement biss, ikkonstatat l-eżistenza ta’ ksur uniku u kontinwu (premessi 750 sa 828).

78

B’dan il-mod, billi evalwat mill-bidu l-għan antikompetittiv tal-aġir inkwistjoni jew tal-kategoriji ta’ aġir inkwistjoni, il-Kummissjoni ddefinixxiet is-sistema probatorja tal-ksur (ara, f’dan is-sens, is-sentenza tat‑30 ta’ Jannar 2020, Generics (UK) et, C‑307/18, EU:C:2020:52, punti 63 u 104) saħansitra qabel ma ddefinixxiet il-parametri ta’ dan il-ksur.

79

Tali istrutturar tad-Deċiżjoni kkontestata jista’ jagħti x’jifhem li l-Kummissjoni kellha l-intenzjoni tevalwa minn qabel u separatament id-dannu għall-kompetizzjoni ta’ kull wieħed mill-aġir inkwistjoni jew ta’ kull waħda mill-kategoriji ta’ aġir inkwistjoni, u, għaldaqstant, tikkonstata l-eżistenza ta’ daqstant restrizzjonijiet minħabba l-għan daqs l-aġir jew il-kategoriji identifikati, u dan qabel ma tikkonstata l-eżistenza ta’ ksur uniku u kontinwu.

80

Madankollu, qari tad-Deċiżjoni kkontestata kollha ma jistax isostni tali konklużjoni.

81

Fil-fatt, minn naħa, l-Artikolu 1 tad-Deċiżjoni kkontestata sempliċement jikkonstata, f’dak li jirrigwarda lil Crédit agricole, li dan il-bank “kiser l-Artikolu 101 [TFUE] u l-Artikolu 53 tal-Ftehim ŻEE billi [pparteċipa], matul il-perijodi indikati, fi ksur uniku u kontinwu li jikkonċerna [BSSA] fiż-ŻEE kollha, li kien jikkonsisti fi ftehimiet u/jew prattiki miftiehma li għandhom bħala għan ir-restrizzjoni u/jew id-distorsjoni tal-kompetizzjoni fis-settur tal-[BSSA]”.

82

Għalhekk, b’differenza mill-Artikolu 1 tad-deċiżjoni li kien inkwistjoni fil-kawża li tat lok għas-sentenza tas‑16 ta’ Ġunju 2022, Sony Corporation u Sony Electronics vs Il‑Kummissjoni (C‑697/19 P, EU:C:2022:478), u li kien isemmi ksur uniku u kontinwu kompost minn diversi ksur distinti, l-Artikolu 1 tad-Deċiżjoni kkontestata ma jsemmi ebda ksur ieħor li jista’ jikkorrispondi għall-aġir identifikat fil-ħames kategoriji ta’ aġir imsemmija fil-premessi 103 u 613 ta’ din id-deċiżjoni u msemmija fil-punt 35 iktar ’il fuq.

83

Min-naħa l-oħra, din l-interpretazzjoni tal-formulazzjoni tal-Artikolu 1 tad-Deċiżjoni kkontestata hija kkonfermata mill-motivi ta’ din id-deċiżjoni, li, jekk ikun hemm bżonn, id-dispożittiv tagħha għandu jiġi interpretat fid-dawl tagħhom (sentenza tal‑15 ta’ Mejju 1997, TWD vs Il‑Kummissjoni, C‑355/95 P, EU:C:1997:241, punt 21).

84

Għalhekk, il-premessa 827 tad-Deċiżjoni kkontestata tipprovdi biss li “l-aġir kollużiv kollu bejn il-partijiet jikkostitwixxi ksur uniku u kontinwu tal-Artikolu 101(1) [TFUE], li għalih kull parti għandha tinżamm responsabbli”.

85

Konsegwentement, din il-premessa ma tipprevedix li l-aġir li jaqa’ taħt waħda mill-ħames kategoriji msemmija fil-premessi 103 u 613 tad-Deċiżjoni kkontestata jista’ wkoll jiġi kklassifikat, b’mod separat u awtonomu, bħala ksur tal-Artikolu 101(1) TFUE, kif barra minn hekk jikkonfermaw il-premessi 757 sa 827 ta’ din id-deċiżjoni.

86

Barra minn hekk, fil-premessa 104 tad-Deċiżjoni kkontestata, il-Kummissjoni indikat espressament li l-kategoriji differenti ta’ aġir li hija użat kienu deskritti għal finijiet analitiċi u li dawn kienu relatati u spiss jikkoinċidu.

87

Għalhekk, l-argument ta’ Crédit agricole, ibbażat fuq il-fatt li l-Kummissjoni kkonstatat l-eżistenza ta’ ħames ksur “awtonomi” li jikkorrispondu għall-ħames kategoriji ta’ aġir imsemmija fil-premessi 103 u 613 tad-Deċiżjoni kkontestata u li huma kklassifikati bħala “restrizzjoni minħabba l-għan”, huwa bbażat fuq interpretazzjoni żbaljata ta’ din id-deċiżjoni. Għaldaqstant, dan għandu jiġi miċħud.

88

L-istess japplika għall-kritika ta’ Crédit agricole bbażata fuq il-fatt li, fil-kuntest ta’ dan ir-rikors, il-Kummissjoni pprovat tinterpreta mill-ġdid id-deċiżjoni tagħha sabiex il-Qorti Ġenerali tikkonstata li hija ma kinitx qieset il-ħames kategoriji ta’ aġir imsemmija fil-premessi 103 u 613 tad-Deċiżjoni kkontestata bħala indipendenti minn xulxin.

89

Minn din l-interpretazzjoni żbaljata tad-Deċiżjoni kkontestata jirriżulta wkoll li l-ilmenti fformulati minn Crédit agricole u bbażati fuq żbalji ta’ klassifikazzjoni tal-aġir inkwistjoni f’waħda jew fl-oħra mill-ħames kategoriji ta’ aġir imsemmija fil-premessi 103 u 613 tad-Deċiżjoni kkontestata, l-istess bħall-konsegwenzi tagħhom għall-klassifikazzjoni tal-aġir inkwistjoni bħala “ksur uniku u kontinwu”, kif ukoll bħala “restrizzjoni minħabba l-għan”, jew ukoll ibbażati fuq żbalji ta’ klassifikazzjoni ta’ waħda jew l-oħra minn dawn il-ħames kategoriji ta’ aġir bħala “restrizzjoni minħabba l-għan”, huma ineffettivi u, għaldaqstant, għandhom jiġu miċħuda.

90

Madankollu, l-argumenti fformulati minn Crédit agricole kontra diskussjonijiet speċifiċi ser jittieħdu inkunsiderazzjoni sussegwentement sabiex jiġi ddeterminat jekk il-Kummissjoni setgħetx, mingħajr ma twettaq żball, tikklassifika d-diskussjonijiet inkwistjoni, meħuda fl-intier tagħhom, bħala ksur uniku u kontinwu li għandu għan antikompetittiv.

91

Fit-Taqsima 4.2 tad-Deċiżjoni kkontestata u, b’mod iktar preċiż, fil-premessi 112 sa 577 tagħha, il-Kummissjoni wettqet preżentazzjoni kronoloġika tal-avvenimenti abbażi tal-provi li hija kellha. Din il-preżentazzjoni ħadet il-forma ta’ analiżi u ta’ interpretazzjoni tat-traskrizzjoni ta’ iktar minn 120 diskussjoni li seħħew bejn it-traders tal-banek ikkonċernati bejn ix-xhur ta’ Jannar 2010 u Marzu 2015, essenzjalment fuq fora ta’ diskussjonijiet tal-pjattaforma Bloomberg. Huwa abbażi ta’ din l-analiżi u ta’ din l-interpretazzjoni li l-Kummissjoni, sussegwentement, evalwat l-eżistenza ta’ ftehimiet jew ta’ prattiki miftiehma, l-eżistenza ta’ restrizzjoni tal-kompetizzjoni u l-eżistenza ta’ ksur uniku u kontinwu kif ukoll l-għan antikompetittiv tiegħu.

92

F’dan il-każ, il-Kummissjoni ssostni, essenzjalment, li ċerta kritika fformulata rispettivament minn Crédit agricole u minn Credit Suisse hija inammissibbli sa fejn din il-kritika ma tirrigwardax l-interpretazzjoni tagħha tal-kontenut ta’ diskussjonijiet preċiżi msemmija fid-Deċiżjoni kkontestata, iżda tirrigwarda diskussjonijiet li huma intiżi b’mod ġenerali u li ma huma s-suġġett ta’ ebda kritika speċifika. Bl-istess mod, il-kritika diretta kontra diskussjonijiet identifikati jew diskussi f’annessi man-noti ppreżentati minn dawn iż-żewġ banek hija inammissibbli. Fl-aħħar nett, għandhom jitqiesu li huma stabbiliti l-fatti u l-provi li ma humiex ikkontestati jew li ma humiex validament ikkontestati minn dawn iż-żewġ banek.

93

F’dan ir-rigward, għandu jitfakkar li, skont l-Artikolu 21 tal-Istatut tal-Qorti tal-Ġustizzja tal-Unjoni Ewropea u l-Artikolu 76(d) tar-Regoli tal-Proċedura, kull rikors għandu jindika s-suġġett tal-kawża u espożizzjoni sommarja tal-motivi invokati.

94

Skont ġurisprudenza stabbilita sew, din l-indikazzjoni għandha tkun ċara u preċiża biżżejjed sabiex tippermetti lill-konvenut jipprepara d-difiża tiegħu u lill-Qorti Ġenerali tiddeċiedi dwar ir-rikors (ara s-sentenza tal‑25 ta’ Jannar 2018, BSCA vs Il‑Kummissjoni, T‑818/14, EU:T:2018:33, punt 95 u l-ġurisprudenza ċċitata).

95

Għalhekk, sabiex rikors, motiv, ilment jew argument imressaq quddiem il-Qorti Ġenerali jkunu ammissibbli, il-punti essenzjali ta’ fatt u ta’ liġi li fuqhom ir-rikorrent jibbaża ruħu għandhom jirriżultaw, tal-inqas fil-qosor, iżda b’mod koerenti u li jinftiehem, mit-test tar-rikors stess. Għalkemm huwa minnu li t-test tar-rikors jista’ jiġi ssostanzjat u kkompletat, fir-rigward ta’ punti speċifiċi, permezz ta’ riferimenti għal siltiet speċifiċi minn dokumenti li huma annessi miegħu, riferiment globali għal dokumenti oħra, anki jekk annessi mar-rikors, ma jistax jikkumpensa għan-nuqqas tal-elementi essenzjali tal-argumenti fid-dritt, li, skont id-dispożizzjonijiet imfakkra fil-punt 93 iktar ’il fuq, għandhom ikunu inklużi fir-rikors (ara, f’dan is-sens, is-sentenza tat‑13 ta’ Ġunju 2013, Versalis vs Il‑Kummissjoni, C‑511/11 P, EU:C:2013:386, punt 115).

96

Għaldaqstant, l-annessi jistgħu jittieħdu inkunsiderazzjoni biss sa fejn jissostanzjaw jew jikkompletaw motivi, ilmenti jew argumenti espressament imressqa mir-rikorrent fit-test proprju tal-atti tiegħu u sa fejn ikun possibbli li jiġi identifikat bi preċiżjoni liema huma l-elementi li jinsabu fihom li jissostanzjaw jew jikkompletaw l-imsemmija motivi, ilmenti jew argumenti (ara s-sentenza tad‑9 ta’ Settembru 2015, Samsung SDI et vs Il‑Kummissjoni, T‑84/13, mhux ippubblikata, EU:T:2015:611, punt 33 u l-ġurisprudenza ċċitata). Barra minn hekk, ma huwiex il-kompitu tal-Qorti Ġenerali li tfittex u tidentifika, fl-annessi, il-motivi, l-ilmenti u l-argumenti li jistgħu jiġu kkunsidrati bħala li jikkostitwixxu l-bażi tar-rikors, peress li l-annessi għandhom funzjoni purament probatorja u strumentali (ara s-sentenza tas‑17 ta’ Settembru 2007, Microsoft vs Il‑Kummissjoni, T‑201/04, EU:T:2007:289, punt 94 l-ġurisprudenza ċċitata).

97

Il-prinċipji mfakkra fil-punti 93 sa 96 iktar ’il fuq jeskludu għalhekk li, fil-kuntest ta’ rikors ippreżentat kontra deċiżjoni tal-Kummissjoni adottata abbażi tal-Artikolu 101 TFUE u li fiha din l-istituzzjoni tikkritika lil impriżi b’numru determinat ta’ aġir preċiż u identifikat, dawn tal-aħħar sempliċement jikkontestaw b’mod speċifiku u sostnut biss uħud minnhom fit-test tas-sottomissjonijiet bil-miktub tagħhom u, fir-rigward tal-oħrajn, jew iħallu lill-Qorti Ġenerali tiddeduċi mill-konklużjonijiet tagħha dwar dan l-ewwel aġir l-eżitu ta’ dan l-aġir l-ieħor, anki meta dan jiġi identifikat jew imsemmi f’anness, jew jirreferu lill-Qorti Ġenerali għal anness li fih il-kritika tagħhom hija żviluppata għall-ewwel darba.

98

Fil-fatt, kritika fformulata esklużivament f’anness u li tirrigwarda aġir la msemmi u lanqas a fortiori kkritikat fit-test tas-sottomissjonijiet bil-miktub ta’ rikorrent ma jistgħux jitqiesu bħala argumenti mressqa mill-imsemmija parti fit-test ta’ dawn l-istess sottomissjonijiet bil-miktub.

99

Huwa fid-dawl ta’ dawn il-kunsiderazzjonijiet li għandhom jiġu eżaminati l-eċċezzjonijiet ta’ inammissibbiltà mqajma mill-Kummissjoni f’dak li jirrigwarda rispettivament il-kritika ta’ Crédit agricole u ta’ Credit Suisse.

100

Fil-kuntest tal-ewwel motiv tagħha dwar il-klassifikazzjoni tal-aġir inkwistjoni bħala “restrizzjoni minħabba l-għan”, Crédit agricole tindika li hija tikkontesta l-għan antikompetittiv tad-diskussjonijiet kollha elenkati fil-ħames kategoriji msemmija fil-punt 35 iktar ’il fuq. Għal dan l-għan, Crédit agricole tirreferi għal ħdax-il diskussjoni differenti bħala “eżempji”, jiġifieri diskussjoni għall-kategorija 1 (dik tat‑12 ta’ Marzu 2015), erba’ diskussjonijiet għall-kategorija 2 (dawk tal‑31 ta’ Jannar, tal‑15 ta’ Frar, tal‑21 ta’ Marzu u tal‑10 ta’ Lulju 2013), tliet diskussjonijiet għall-kategorija 3 (dawk tad‑19 ta’ Marzu, tal‑24 ta’ Mejju u tal‑25 ta’ Lulju 2013), tliet diskussjonijiet għall-kategorija 4 (dawk tad‑19 ta’ Marzu u tat‑3 ta’ Ġunju 2013 u dik tas‑6 ta’ Awwissu 2014) u tliet diskussjonijiet għall-kategorija 5 (dawk tat‑18 ta’ Jannar u tal‑10 ta’ Lulju 2013 u dik tat‑12 ta’ Marzu 2015).

101

Fil-kuntest tat-tielet motiv tagħha, Crédit agricole tilmenta wkoll li l-Kummissjoni ppreżumiet b’mod żbaljat li hija kellha għarfien tal-informazzjoni skambjata fil-fora ta’ diskussjonijiet ikkonċernati, għall-finijiet tal-klassifikazzjoni tal-aġir inkwistjoni bħala “ksur uniku u kontinwu”. Insostenn tal-argument tiegħu, dan il-bank jinvoka, bħala “eżempji”, tliet diskussjonijiet – jiġifieri dawk tal‑10 u tal‑31 ta’ Jannar kif ukoll dik tal‑11 ta’ Ottubru 2013.

102

Il-Kummissjoni tqis li Crédit agricole ma kkontestatx il-parti l-kbira tad-diskussjonijiet l-oħra li bihom ġiet ikkritikata, ħaġa li dan il-bank jikkonfuta fir-replika. Għal dan l-għan, l-imsemmi bank jirreferi għar-risposta tiegħu għad-dikjarazzjoni tal-oġġezzjonijiet, annessa mar-rikors. Il-Kummissjoni toġġezzjona li dan ir-riferiment globali huwa inammissibbli.

103

F’dan ir-rigward, fir-rigward tal-ewwel u tat-tielet motiv invokati minn Crédit agricole, mill-kunsiderazzjonijiet stabbiliti fil-punti 93 sa 98 iktar ’il fuq jirriżulta li, fl-assenza ta’ kritika speċifika u ssostanzjata fformulata anki fil-qosor fir-rikors, il-kritika li dan il-bank ifformula kontra diskussjonijiet oħra minbarra dawk imsemmija fil-punti 100 u 101 iktar ’il fuq u li jinsabu fit-test tas-sottomissjonijiet bil-miktub tiegħu għandha tiġi ddikjarata inammissibbli. Barra minn hekk, dan in-nuqqas tar-rikors ma jistax jiġi rrimedjat permezz tar-riferiment globali, magħmul minn Crédit agricole fir-replika, għar-risposta tagħha għad-dikjarazzjoni tal-oġġezzjonijiet annessa mar-rikors.

104

Kuntrarjament għal dak li ssostni Crédit agricole, tali evalwazzjoni ma tiksirx id-dritt ta’ dan il-bank għal rimedju ġudizzjarju effettiv iggarantit mill-Artikolu 47 tal-Karta tad-Drittijiet Fundamentali tal-Unjoni Ewropea, għar-raġuni, essenzjalment, li dan kien kostrett jikkontesta biss ftit mid-diskussjonijiet inkwistjoni minħabba rekwiżiti ta’ volumi applikabbli għas-sottomissjonijiet bil-miktub tiegħu quddiem il-Qorti Ġenerali.

105

Fil-fatt, huwa minnu li mill-punt 105 tad-Dispożizzjonijiet Prattiċi għall-Implimentazzjoni tar-Regoli tal-Proċedura tal-Qorti Ġenerali jirriżulta li, fir-rikorsi diretti ppreżentati abbażi tal-Artikolu 263 TFUE, in-numru massimu ta’ paġni tan-noti huwa ffissat għal 50 paġna għar-rikors u għal 25 paġna għar-replika. Madankollu, għandu jiġi kkonstatat li r-rikors ta’ Crédit agricole għandu inqas minn 43 paġna u li dan il-bank bl-ebda mod ma talab li jinqabżu dawn il-limiti massimi, li madankollu jippermetti l-punt 106 tad-Dispożizzjonijiet Prattiċi għall-Implimentazzjoni tar-Regoli tal-Proċedura.

106

Mill-kunsiderazzjonijiet preċedenti jirriżulta li l-evalwazzjonijiet imwettqa mill-Kummissjoni fid-Deċiżjoni kkontestata fir-rigward tad-diskussjonijiet ikkontestati minn Credit agricole fuq il-bażi ta’ kunsiderazzjonijiet ġenerali u mhux issostanzjati jew ta’ diskussjonijiet ikkontestati minn dan il-bank abbażi ta’ riferiment għar-risposta tiegħu għad-dikjarazzjoni tal-oġġezzjonijiet għandhom jitqiesu li huma stabbiliti u għalhekk bħala definittivi (ara, b’analoġija, is-sentenza tas‑7 ta’ Novembru 2019, Campine u Campine Recycling vs Il‑Kummissjoni, T‑240/17, EU:T:2019:778, punt 105).

107

Għall-kuntrarju, il-kritika suffiċjentement speċifika u ssostanzjata fformulata kontra d-diskussjonijiet imsemmija fil-punti 100 u 101 iktar ’il fuq hija ammissibbli u ser tiġi analizzata abbażi tal-kronogramma li tinsab fit-traskrizzjonijiet ta’ dawn id-diskussjonijiet prodotti minn Crédit agricole jew mill-Kummissjoni.

108

Fil-kuntest tat-tieni parti tal-ewwel motiv tagħha, Credit Suisse tqis li l-Kummissjoni kisret l-Artikolu 101 TFUE meta kkonkludiet li l-“komunikazzjonijiet dwar id-determinazzjoni tal-prezzijiet” kienu jirrestrinġu l-kompetizzjoni minħabba l-għan. F’dan il-kuntest, hija sempliċement tindika li din l-espressjoni tirreferi għall-“komunikazzjonijiet [li] jinkludu informazzjoni dwar (i) il-valur ġust ta’ bond, (ii) l-istrateġiji għan-negozjar tal-kontropartijiet, (iii) il-pożizzjonijiet tal-inventarju tal-ġeneraturi tas-suq u (iv) il-flussi tal-ordnijiet”.

109

B’risposta għal eċċezzjoni ta’ inammissibbiltà li permezz tagħha l-Kummissjoni sostniet li n-nuqqas ta’ preċiżjoni tal-kliem “komunikazzjonijiet dwar id-determinazzjoni tal-prezzijiet” kellu jwassal għall-inammissibbiltà tat-tieni parti tal-ewwel motiv ta’ Credit Suisse, dan il-bank ikkomunika, fl-anness tar-replika, tabella li telenka l‑25 diskussjoni li jaqgħu taħt dak li huwa jikklassifika bħala “komunikazzjonijiet dwar id-determinazzjoni tal-prezzijiet”. Din it-tabella tippreċiża d-data ta’ kull waħda minn dawn id-diskussjonijiet, il-premessa tad-Deċiżjoni kkontestata li tirreferi għaliha u r-riferiment tagħha fil-fajl tal-Kummissjoni.

110

F’dan ir-rigward, mill-kunsiderazzjonijiet imsemmija fil-punti 93 sa 98 iktar ’il fuq jirriżulta li, fl-assenza ta’ kritika ssostanzjata u speċifika fformulata anki fil-qosor fir-rikors jew fir-replika u fl-anness tagħha, il-kritika li dan il-bank iqis li fformula kontra l-interpretazzjoni tal-Kummissjoni tal-kontenut tal‑25 diskussjoni msemmija fil-punt 109 iktar ’il fuq għandha tiġi ddikjarata inammissibbli.

111

Mill-kunsiderazzjonijiet preċedenti jirriżulta li l-evalwazzjonijiet imwettqa mill-Kummissjoni fid-Deċiżjoni kkontestata fir-rigward tad-diskussjonijiet ikkontestati minn Credit Suisse fuq il-bażi ta’ kunsiderazzjonijiet ġenerali u mhux issostanzjati jew ta’ diskussjonijiet ikkontestati minn dan il-bank abbażi ta’ riferiment f’anness mar-replika għandhom jitqiesu li huma stabbiliti u għalhekk li huma definittivi (ara, b’analoġija, is-sentenza tas‑7 ta’ Novembru 2019, Campine u Campine Recycling vs Il‑Kummissjoni, T‑240/17, EU:T:2019:778, punt 105).

112

Għall-kuntrarju, il-kritika suffiċjentement speċifika u ssostanzjata fil-kuntest ta’ partijiet oħra ta’ motivi jew ta’ motivi oħra u diretti kontra l-interpretazzjonijiet tal-Kummissjoni tal-kontenut ta’ diskussjonijiet analizzati fid-Deċiżjoni kkontestata hija ammissibbli u ser tiġi analizzata abbażi tal-kronogramma li tinsab fit-traskrizzjonijiet ta’ dawn id-diskussjonijiet prodotti minn Credit Suisse jew mill-Kummissjoni.

113

Dan huwa l-każ tal-kritika li tirrigwarda n-natura antikompetittiva ta’ ċerti diskussjonijiet u, b’mod iktar preċiż, tal-kritika diretta kontra l-interpretazzjoni tal-kontenut tad-diskussjonijiet tat‑28 ta’ Settembru 2010, tat‑8 ta’ Frar 2012 u tal‑10 ta’ Jannar 2013, imsemmija fil-qosor fil-kuntest tal-ewwel parti tal-ewwel motiv, u kontra l-interpretazzjoni tal-kontenut tad-diskussjonijiet tat‑12 ta’ Marzu 2015 u tal-ittra elettronika tal‑24 ta’ Marzu 2015, imsemmija fil-kuntest tar-raba’ parti tat-tieni motiv. Dan huwa l-każ ukoll tal-kritika fformulata fil-kuntest tat-tieni parti tat-tieni motiv, li ma tirrigwardax in-natura antikompetittiva ta’ ċerti diskussjonijiet, iżda li hija diretta kontra l-evalwazzjonijiet imwettqa fil-premessa 808 tad-Deċiżjoni kkontestata dwar il-portata tal-għarfien tal-aġir antikompetittiv minn Credit Suisse, abbażi tal-kontenut tad-diskussjonijiet tal‑25 ta’ Lulju u tat‑22 ta’ Ottubru 2013 u tad‑9 ta’ Jannar 2014.

114

Insostenn tar-rikors tagħhom, ir-rikorrenti jinvokaw motivi li jikkoinċidu fil-parti l-kbira tagħhom u li hemm lok li jiġu evalwati flimkien, filwaqt li jiġi żgurat li tingħata risposta għall-argumenti speċifiċi mressqa minn kull waħda minnhom.

115

Essenzjalment, il-motivi tagħhom huma bbażati fuq tliet kategoriji ta’ kritika li għandhom jiġu eżaminati suċċessivament u li huma bbażati, l-ewwel nett, fuq żbalji fil-klassifikazzjoni tal-aġir inkwistjoni bħala “ksur uniku u kontinwu” kif ukoll fuq l-estent tal-parteċipazzjoni tagħhom f’dan il-ksur (it-tieni motivi ta’ Crédit agricole u ta’ Credit Suisse), it-tieni nett, fuq żbalji fil-klassifikazzjoni tal-imsemmi ksur uniku u kontinwu bħala “restrizzjoni minħabba l-għan” (l-ewwel motivi ta’ Crédit agricole u ta’ Credit Suisse), u, it-tielet nett, fuq żbalji fid-determinazzjoni tal-ammont tal-multa rispettiva tagħhom (ir-raba’ motiv ta’ Crédit agricole u t-tielet motiv ta’ Credit Suisse).

116

Madankollu, qabel kollox, għandu jiġi eżaminat it-tielet motiv ta’ Crédit agricole, ibbażat fuq il-ksur tal-prinċipju ta’ preżunzjoni ta’ innoċenza, sa fejn il-Kummissjoni b’mod żbaljat ippreżumiet li t-traders tal-banek ikkonċernati kellhom għarfien tal-informazzjoni li kienet skambjata fil-fora ta’ diskussjonijiet għas-sempliċi fatt li huma kienu konnessi magħhom.

117

Permezz tat-tielet motiv tagħha, Crédit agricole tilmenta li l-Kummissjoni ppreżumiet, għall-finijiet tal-klassifikazzjoni tal-aġir inkwistjoni skont l-Artikolu 101(1) TFUE, li “t-traders [involuti u, b’mod partikolari, dawk tagħha] kellhom għarfien tal-informazzjoni kollha skambjata f’forum ta’ diskussjonijiet meta t-trader ikkonċernat ma kienx ipparteċipa fil-grupp ta’ diskussjonijiet jew fl-iskambji”.

118

Insostenn ta’ dan il-motiv, Crédit agricole tinvoka s-sentenza tal‑21 ta’ Jannar 2016, Eturas et (C‑74/14, EU:C:2016:42, punti 45 u 50), li tipprovdi li “l-preżunzjoni ta’ innoċenza tipprekludi li […] s-sempliċi trażmissjoni ta’ dan il-messaġġ tista’ tikkostitwixxi prova suffiċjenti sabiex jiġi stabbilit li d-destinatarji tiegħu kellhom neċessarjament ikunu jafu l-kontenut tiegħu” u tipprovdi li, fil-każ li ma jistax jiġi stabbilit li impriża kellha għarfien ta’ messaġġ, għandu jkun hemm “indizji oħra oġġettivi u konkordanti li b’mod taċitu hija qablet ma’ azzjoni antikompetittiva”. Barra minn hekk, dan il-bank isostni li l-ġurisprudenza dwar l-iskambji ta’ informazzjoni fil-kuntest ta’ laqgħat wiċċ imb wiċċ ma tistax tiġi trasposta għall-iskambji ta’ informazzjoni fil-kuntest ta’ fora ta’ diskussjonijiet.

119

Għaldaqstant, f’dan il-każ, il-Kummissjoni ma setgħetx validament tqis li l-komunikazzjoni ta’ informazzjoni lil “parteċipanti mhux attivi” f’forum ta’ diskussjonijiet kienet biżżejjed sabiex jitqies li dawn tal-aħħar kienu rċevewha u kienu jafu biha, b’mod partikolari għar-raġuni, mogħtija fil-premessa 587 tad-Deċiżjoni kkontestata, li huma kellhom il-possibbiltà li jmorru lura għad-diskussjonijiet preċedenti. Dan jirriżulta wkoll mill-fatt li t-trader ta’ Crédit agricole kien membru ta’ iktar minn 100 forum ta’ diskussjonijiet u kien iżomm ruħu informat permezz ta’ numru kbir ta’ sorsi oħra li kienu jidhru quddiemu fuq sitta sa tmien skrins.

120

B’mod partikolari, il-Kummissjoni ma tistax tqis bħala direttament inkriminanti d-diskussjonijiet tal‑10 u tal‑31 ta’ Jannar 2013 kif ukoll tal‑11 ta’ Ottubru 2013, minħabba, fir-rigward tal-ewwel waħda, li t-trader ta’ Crédit agricole kkonnettja ruħu mal-forum ta’ diskussjonijiet inkwistjoni biss wara l-iskambju ta’ informazzjoni kkunsidrata mill-Kummissjoni u, fir-rigward tal-aħħar tnejn, minħabba li, minkejja li kien konness mal-forum ta’ diskussjonijiet ikkonċernat, huwa ma pparteċipax b’mod attiv fl-iskambji inkriminati.

121

Barra minn hekk, il-Kummissjoni ma wrietx li t-trader ta’ Crédit agricole kellu interess li jfittex l-informazzjoni kkonċernata jew aġixxa abbażi ta’ din l-informazzjoni. Barra minn hekk, in-nuqqas ta’ għarfien ta’ din l-informazzjoni pprekluda lit-trader ta’ Crédit agricole milli jitbiegħed pubblikament minnha.

122

Il-Kummissjoni tqis li l-argumenti ta’ Crédit agricole huma infondati u li l-kritika diretta kontra d-diskussjonijiet tal‑10 u tal‑31 ta’ Jannar 2013 kif ukoll tal‑11 ta’ Ottubru 2013 hija ineffettiva, peress li dan il-bank naqas milli jikkontesta d-diskussjonijiet l-oħra li huwa kkritikat bihom.

123

Qabel kollox, għandha tiġi miċħuda l-allegazzjoni ta’ ineffettività magħmula mill-Kummissjoni fir-rigward tal-kritika diretta kontra d-diskussjonijiet tal‑10 u tal‑31 ta’ Jannar 2013 kif ukoll tal‑11 ta’ Ottubru 2013.

124

Fil-fatt, għalkemm, kif ġie rrilevat fil-punt 103 iktar ’il fuq, Crédit agricole ma tistax titqies li kkritikat b’mod ammissibbli, fil-kuntest tat-tielet motiv tagħha, diskussjonijiet oħra minbarra dawn it-tliet diskussjonijiet, xorta jibqa’ l-fatt li l-assenza ta’ kontestazzjoni ammissibbli tal-parti l-kbira tal-aġir inkriminat mill-Kummissjoni ma tistax twassal sabiex jiġi deċiż, b’mod awtomatiku u mingħajr analiżi individwali tad-diskussjonijiet ikkontestati, li l-aġir ikkonstatat mill-Kummissjoni, meħud fl-intier tiegħu, kien ġie kklassifikat, ġustament, bħala ksur uniku u kontinwu li għandu għan antikompetittiv.

125

Fir-rigward tal-mertu, għandu jiġi rrilevat li l-kritika fformulata minn Crédit agricole tqajjem żewġ kwistjonijiet distinti.

126

Fir-rigward, fl-ewwel lok, tal-kwistjoni dwar jekk il-Kummissjoni tistax tqis bħala prova ta’ aġir antikompetittiv diskussjonijiet li seħħew fil-kuntest ta’ forum ta’ diskussjonijiet li miegħu l-impriża kkonċernata kienet konnessa, iżda li fihom hija ma pparteċipatx b’mod attiv, għandu jitfakkar li, skont ġurisprudenza stabbilita, il-metodi passivi ta’ parteċipazzjoni fi ksur, bħall-preżenza ta’ impriża f’laqgħat li matulhom ġew konklużi ftehimiet ta’ natura antikompetittiva, mingħajr ma opponiethom manifestament, jirriflettu kompliċità li hija ta’ natura li tistabbilixxi r-responsabbiltà tagħha fil-kuntest tal-Artikolu 101(1) TFUE, peress li l-approvazzjoni taċita ta’ inizjattiva illegali, mingħajr ma titbiegħed pubblikament mill-kontenut tagħha jew mingħajr ma tirrapportaha lill-entitajiet amministrattivi, għandha l-effett li tinkoraġġixxi t-tkomplija tal-ksur u li tikkomprometti l-iskoperta tiegħu (ara s-sentenza tat‑22 ta’ Ottubru 2015, AC-Treuhand vs Il‑Kummissjoni, C‑194/14 P, EU:C:2015:717, punt 31 u l-ġurisprudenza ċċitata).

127

Ċertament, din il-ġurisprudenza ġiet żviluppata fir-rigward ta’ laqgħat miżmuma wiċċ imb wiċċ tar-rappreżentanti tal-impriżi kkonċernati. Madankollu, xejn ma jippermetti li jitqies li ma hemmx lok li tiġi applikata, b’analoġija, għal diskussjonijiet li jkunu saru fil-kuntest ta’ fora ta’ diskussjonijiet fuq l-internet li magħhom impriża tkun konnessa.

128

Tali konklużjoni ma tistax tiġi kkontestata mill-punti 45 u 50 tas-sentenza tal‑21 ta’ Jannar 2016, Eturas et (C‑74/14, EU:C:2016:42), imsemmija minn Crédit agricole.

129

Fil-fatt, is-sentenza tal‑21 ta’ Jannar 2016, Eturas et (C‑74/14, EU:C:2016:42), ma kinitx tikkonċerna, bħal f’dan il-każ, forum ta’ diskussjonijiet permanenti li fih il-messaġġi tal-parteċipanti jingħataw f’ħin reali lill-persuni kollha konnessi miegħu u li jaqraw dawn il-messaġġi jew, tal-inqas, jistgħu jaqrawhom b’mod istantanju. Kif jirriżulta espressament mill-punt 7 tal-imsemmija sentenza, din tal-aħħar kienet tikkonċerna sistema li tiffunzjona bl-istess mod bħal messaġġi elettroniċi, fejn il-messaġġi kienu jiġu trażmessi bl-istess mod bħall-posta elettronika u kienu jeżiġu, sabiex jinqraw, li jinfetħu qabel mid-destinatarju tagħhom, li għalhekk kellu neċessarjament jieħu passi attivi sabiex effettivament isir jaf bil-kontenut tal-messaġġ li jkun intbagħatlu.

130

Għaldaqstant, il-fatt li l-Qorti tal-Ġustizzja ddeċidiet essenzjalment, fil-kuntest tas-sentenza tal‑21 ta’ Jannar 2016, Eturas et (C‑74/14, EU:C:2016:42), li l-għarfien tal-kontenut ta’ messaġġ mibgħut permezz ta’ strument paragunabbli għal posta elettronika ma setax jiġi dedott mis-sempliċi fatt li dan il-messaġġ kien intbagħat, ma jistax jimplika li, fil-kuntest tal-messaġġi mibgħuta f’forum ta’ diskussjonijiet permanenti u li jingħataw f’ħin reali lill-persuni kollha konnessi miegħu, l-Kummissjoni għandha turi li l-messaġġ invokat kontra impriża jkun effettivament inqara mill-impjegat ta’ din l-impriża.

131

Għalhekk, f’dan il-każ, il-Kummissjoni setgħet tqis li Crédit agricole kienet taf bid-diskussjonijiet li saru fil-fora ta’ diskussjonijiet permanenti, li magħhom kien konness it-trader tagħha, minkejja li dan ma kienx ipparteċipa b’mod attiv f’dawn id-diskussjonijiet jew minkejja li huwa kellu għad-dispożizzjoni tiegħu diversi sorsi oħra ta’ informazzjoni konkomitanti.

132

Is-sitwazzjoni setgħet tkun differenti biss li kieku Crédit agricole kienet uriet, permezz ta’ provi ċerti u preċiżi mil-lat kronoloġiku, li t-trader tagħha ma kienx effettivament sar jaf bil-messaġġ jew bil-messaġġi inkriminati.

133

Issa, tali prova ma ġietx prodotta minn Crédit agricole, fir-rigward b’mod partikolari tad-diskussjoni li saret fil‑31 ta’ Jannar 2013 bejn il‑11.02 u 8 sekondi u l‑11.05 u 38 sekonda fil-forum ta’ diskussjonijiet PCHAT-0x2000001313671, li miegħu t-trader ta’ dan il-bank kien ilu konness sa mis‑7.16 ta’ din l-istess ġurnata. Barra minn hekk, jista’ jiġi rrilevat li dan l-istess trader, għalkemm ma kienx ipparteċipa b’mod attiv fid-diskussjoni, irreaġixxa għad-diskussjoni kkonċernata fil‑11.29 u 8 sekondi f’messaġġ li deher erba’ linji wara dak tal‑11.05 u 38 sekonda.

134

L-istess japplika għad-diskussjoni li saret fil‑11 ta’ Ottubru 2013 bejn id‑9.18 u 25 sekonda u d‑9.19 u 15-il sekonda fil-forum tad-diskussjonijiet CHAT-fs: 5257AB6D 02E00121, li miegħu t-trader ta’ dan il-bank kien ilu konness sa mit‑8.44 u 58 sekonda ta’ din l-istess ġurnata.

135

Fir-rigward, fit-tieni lok, tal-kwistjoni distinta dwar jekk il-Kummissjoni setgħetx tqis, bħala prova ta’ aġir antikompetittiv ta’ Crédit agricole li timmarka l-bidu tal-parteċipazzjoni tagħha fil-ksur kontenzjuż, id-diskussjoni tal‑10 ta’ Jannar 2013, li seħħet fil-kuntest ta’ forum ta’ diskussjonijiet permanenti f’mument meta t-trader ta’ dan il-bank qatt ma kien ikkonnettja ruħu miegħu bl-identifikaturi tal-imsemmi bank, il-Kummissjoni indikat, fil-kuntest ta’ osservazzjonijiet ippreżentati wara miżura ta’ organizzazzjoni tal-proċedura, li hija ma kinitx ibbażat ruħha fuq il-fatt li, wara d-dħul tiegħu fil-forum, it-trader ta’ dan l-istess bank kellu għarfien jew seta’ kellu għarfien tad-diskussjoni antikompetittiva li seħħet iktar kmieni f’din l-istess ġurnata, billi jmur lura fil-messaġġi preċedenti tad-diskussjoni.

136

F’dan ir-rigward, il-Kummissjoni ppreċiżat dan li ġej:

“Crédit agricole qegħda tinżamm responsabbli għall-ksur uniku u kontinwu kollu għall-perijodu kollu ta’ involviment tagħha peress li hija pparteċipat b’mod attiv fl-aġir kollu inkluż fil-ksur uniku u kontinwu […] Minkejja li l-Kummissjoni kellha turi l-għarfien ta’ Crédit agricole (quod non), hija ma hijiex obbligata turi li [dan il-bank] kellu għarfien ta’ kull informazzjoni skambjata, u lanqas li t-trader tiegħu effettivament kien qara l-iskambju kollu fil-forum tad-diskussjonijiet. Huwa biżżejjed li l-Kummissjoni turi li Crédit agricole kienet taf bl-aġir li jikkostitwixxi ksur ippjanat jew implimentat mill-parteċipanti l-oħra fl-akkordju fit-tfittxija tal-għan komuni, jew li hija setgħet raġonevolment tipprevedih u li hija kienet lesta tieħu r-riskju tiegħu.”

137

Issa, fl-assenza ta’ skambji ta’ natura antikompetittiva, li seħħew fl-istess jum u wara l-ewwel konnessjoni tat-trader ta’ Crédit agricole mal-forum ta’ diskussjonijiet inkwistjoni, din l-ewwel konnessjoni ma hijiex, fiha nnifisha, suffiċjenti sabiex jiġi stabbilit il-punt ta’ tluq tal-parteċipazzjoni ta’ dan il-bank fil-ksur kontenzjuż għall‑10 ta’ Jannar 2013, minkejja li, minħabba r-relazzjoni ta’ impjieg preċedenti tiegħu ma’ BofA, dan it-trader kien jaf bil-fatt li l-iskambji li saru fuqu setgħu kienu ta’ natura antikompetittiva.

138

Fil-fatt, minn naħa, mill-premessi 43 u 662 tad-Deċiżjoni kkontestata jirriżulta b’mod partikolari li l-ħolqien ta’ fora ta’ diskussjonijiet u l-parteċipazzjoni fihom ma huwiex, bħala tali, antikompetittiv. F’dan is-sens, il-Kummissjoni ma kkunsidratx fil-konfront tal-parteċipanti d-diskussjonijiet li saru fuq tali fora li kellhom għanijiet soċjali jew li kienu intiżi li jistudjaw il-possibbiltà ta’ tranżazzjonijiet bilaterali jew ukoll li kienu jirrigwardaw skambji dwar it-tendenzi tas-suq diġà magħrufa minn kulħadd, minkejja li dawn id-diskussjonijiet kienu seħħew matul il-perijodu tal-ksur.

139

Għalhekk, in-natura antikompetittiva tad-diskussjonijiet ikkritikati mill-Kummissjoni hija marbuta biss mal-għan tagħhom u mhux mal-kuntest li fih seħħew.

140

Min-naħa l-oħra, id-diskussjoni tal‑10 ta’ Jannar 2013 tikkostitwixxi l-ewwel diskussjoni antikompetittiva kkunsidrata fil-konfront ta’ Crédit agricole u timmarka, għall-Kummissjoni, il-bidu tal-parteċipazzjoni ta’ dan il-bank fil-ksur kontenzjuż.

141

Issa, sabiex tikkunsidra l‑10 ta’ Jannar 2013 bħala d-data tal-bidu tal-parteċipazzjoni ta’ Crédit agricole fil-ksur kontenzjuż, il-Kummissjoni ma setgħetx tibbaża ruħha biss fuq il-fatt li dan il-bank — permezz tat-trader tiegħu — kien konness mal-forum ta’ diskussjonijiet inkwistjoni, b’għarfien sħiħ tal-fatt li kienu saru diskussjonijiet antikompetittivi fuq dan il-forum fil-passat u bl-intenzjoni li jkompli jipparteċipa f’tali diskussjonijiet, kif tagħti x’tifhem in-nota ta’ qiegħ il-paġna 891 tad-Deċiżjoni kkontestata.

142

Kienet ukoll din l-istituzzjoni li kellha turi li, fl‑10 ta’ Jannar 2013 wara l-ewwel konnessjoni tat-trader ta’ Crédit agricole mal-forum kontenzjuż, dan il-bank kien ipparteċipa, b’mod attiv jew, tal-inqas, assista b’mod passiv għal diskussjoni antikompetittiva, b’tali mod li seta’ jittrażmetti jew jikseb informazzjoni kummerċjali sensittiva, ta’ natura li tinfluwenza l-aġir fis-suq ta’ kompetitur attwali jew potenzjali, jew li tiżvela lil tali kompetitur l-aġir li Crédit agricole kienet iddeċidiet li tadotta fis-suq jew li Crédit agricole kellha l-intenzjoni tadotta fuq dan tal-aħħar (ara, f’dan is-sens, is-sentenza tas‑26 ta’ Jannar 2017, Duravit et vs Il‑Kummissjoni, C‑609/13 P, EU:C:2017:46, punt 72).

143

Issa, f’dan il-każ, la mid-Deċiżjoni kkontestata u lanqas mill-proċess għad-dispożizzjoni tal-Qorti Ġenerali ma jirriżulta li ġew skambjati messaġġi ta’ natura antikompetittiva fuq il-forum ta’ diskussjonijiet inkwistjoni fl‑10 ta’ Jannar 2013 wara l-ewwel konnessjoni tat-trader ta’ Crédit agricole ma’ dan il-forum.

144

Għaldaqstant, il-Kummissjoni ma setgħetx, mingħajr ma twettaq żball u, b’mod partikolari, mingħajr ma tikser il-prinċipju ta’ preżunzjoni ta’ innoċenza applikabbli għall-proċeduri ta’ implimentazzjoni tal-Artikolu 101 TFUE (ara, f’dan is-sens, is-sentenza tal‑21 ta’ Jannar 2016, Eturas et, C‑74/14, EU:C:2016:42, punt 38 u l-ġurisprudenza ċċitata), tqis li, fl‑10 ta’ Jannar 2013, Crédit agricole kienet ipparteċipat f’aġir antikompetittiv sempliċement permezz tal-konnessjoni tagħha mal-forum ta’ diskussjonijiet inkwistjoni u tqis li l-punt ta’ tluq tal-parteċipazzjoni ta’ dan il-bank fil-ksur kellu jiġi stabbilit f’din id-data.

145

Fid-dawl tal-kunsiderazzjonijiet preċedenti, it-tielet motiv ta’ Crédit agricole għandu jintlaqa’ sa fejn jikkonċerna d-diskussjoni tal‑10 ta’ Jannar 2013, u, għall-kumplament, għandu jiġi miċħud bħala infondat.

146

Madankollu, l-implikazzjonijiet fuq il-legalità tad-Deċiżjoni kkontestata tal-iżball tal-Kummissjoni relatat ma’ din id-diskussjoni tal‑10 ta’ Jannar 2013 ser jiġu eżaminati fil-punti 550 u 551 kif ukoll fil-punti 981 sa 986 iktar ’il quddiem, fil-kuntest tat-tul tal-ksur ilmentat kontra Crédit agricole u fil-kuntest tal-kalkolu tal-multa imposta fuq dan il-bank.

147

Fil-każ ta’ kawża dwar l-eżistenza ta’ ksur tar-regoli tal-kompetizzjoni, hija l-Kummissjoni li għandha tipproduċi l-prova tal-ksur li hija tikkonstata u li għandha turi suffiċjentement skont il-liġi, permezz ta’ sensiela ta’ indizji serji, preċiżi u konkordanti, l-eżistenza tal-fatti li jikkostitwixxu ksur (ara, f’dan is-sens, is-sentenzi tal‑31 ta’ Marzu 1993, Ahlström Osakeyhtiö et vs Il‑Kummissjoni, C‑89/85, C‑104/85, C‑114/85, C‑116/85, C‑117/85 u C‑125/85 sa C‑129/85, EU:C:1993:120, punti 126 u 127; tas‑17 ta’ Diċembru 1998, Baustahlgewebe vs Il‑Kummissjoni, C‑185/95 P, EU:C:1998:608, punt 58, u tas‑6 ta’ Jannar 2004, BAI u Il‑Kummissjoni vs Bayer, C‑2/01 P u C‑3/01 P, EU:C:2004:2, punt 62).

148

Skont ġurisprudenza stabbilita, ksur tal-Artikolu 101(1) TFUE jista’ jirriżulta mhux biss minn att iżolat, iżda wkoll minn sensiela ta’ atti jew ukoll minn aġir kontinwu, meta wieħed jew iktar mill-elementi ta’ din is-sensiela ta’ atti jew ta’ dan l-aġir kontinwu jistgħu wkoll jikkostitwixxu fihom innifishom u meħuda b’mod iżolat, ksur tal-imsemmija dispożizzjoni. Għalhekk, meta d-diversi azzjonijiet ikunu jifformaw parti minn “pjan ġenerali”, minħabba l-għan identiku tagħhom ta’ distorsjoni tal-kompetizzjoni fis-suq intern, il-Kummissjoni tista’ timputa r-responsabbiltà ta’ dawn l-azzjonijiet fuq il-bażi tal-parteċipazzjoni fil-ksur ikkunsidrat kollu kemm hu (ara s-sentenza tas‑6 ta’ Diċembru 2012, Il‑Kummissjoni vs Verhuizingen Coppens, C‑441/11 P, EU:C:2012:778, punt 41 u l-ġurisprudenza ċċitata).

149

Impriża li tkun ipparteċipat f’tali ksur uniku u kontinwu permezz ta’ aġir tagħha stess, li jaqa’ taħt il-kunċetti ta’ ftehim jew ta’ prattika miftiehma fis-sens tal-Artikolu 101(1) TFUE u li kien intiż li jikkontribwixxi għat-twettiq tal-ksur fl-intier tiegħu, tista’ wkoll tkun responsabbli għall-aġir ta’ impriżi oħra fil-kuntest tal-istess ksur għall-perijodu kollu tal-parteċipazzjoni tagħha fl-imsemmi ksur. Dan huwa l-każ meta jiġi stabbilit li l-imsemmija impriża kellha l-intenzjoni tikkontribwixxi bl-aġir tagħha stess għall-għanijiet komuni tal-parteċipanti kollha u li hija kienet taf bl-aġir illegali previst jew implimentat minn impriżi oħra sabiex jintlaħqu l-istess għanijiet, jew li hija setgħet raġonevolment tipprevedihom u kienet lesta taċċetta r-riskju tiegħu (ara s-sentenza tas‑6 ta’ Diċembru 2012, Il‑Kummissjoni vs Verhuizingen Coppens, C‑441/11 P, EU:C:2012:778, punt 42 u l-ġurisprudenza ċċitata; ara wkoll, f’dan is-sens, is-sentenza tas‑16 ta’ Ġunju 2011, Team Relocations et vs Il‑Kummissjoni, T‑204/08 u T‑212/08, EU:T:2011:286, punti 36 u 37).

150

Għalhekk, impriża tista’ tkun ipparteċipat direttament fl-aġir antikompetittiv kollu li jikkostitwixxi l-ksur uniku u kontinwu, f’liema każ il-Kummissjoni tista’ timputalha r-responsabbiltà għal dan l-aġir kollu, u għalhekk għall-imsemmi ksur kollu kemm hu. Impriża tista’ wkoll tipparteċipa direttament f’parti biss tal-aġir antikompetittiv li jikkostitwixxi ksur uniku u kontinwu, iżda tkun taf bl-aġir illegali kollu l-ieħor previst jew implimentat mill-parteċipanti l-oħra fl-akkordju għat-tfittxija tal-istess għanijiet, jew setgħet tkun raġonevolment ipprevediet u kienet lesta taċċetta r-riskju tiegħu. F’tali każ, il-Kummissjoni tista’ wkoll timputa lil din l-impriża r-responsabbiltà tal-aġir antikompetittiv kollu li jikkostitwixxi tali ksur u, konsegwentement, tal-ksur fl-intier tiegħu (sentenzi tas‑6 ta’ Diċembru 2012, Il‑Kummissjoni vs Verhuizingen Coppens, C‑441/11 P, EU:C:2012:778, punt 43, u tal‑24 ta’ Ġunju 2015, Fresh Del Monte Produce vs Il‑Kummissjoni u Il‑Kummissjoni vs Fresh Del Monte Produce, C‑293/13 P u C‑294/13 P, EU:C:2015:416, punt 158).

151

Għall-kuntrarju, jekk impriża tkun ipparteċipat direttament f’aġir antikompetittiv wieħed jew iktar li jikkostitwixxi ksur uniku u kontinwu, iżda ma jkunx stabbilit li, bl-aġir tagħha stess, hija kellha l-intenzjoni tikkontribwixxi għall-għanijiet komuni kollha mfittxija mill-parteċipanti l-oħra fl-akkordju u li hija kienet taf bl-aġir illegali kollu l-ieħor previst jew implimentat mill-imsemmija parteċipanti sabiex jintlaħqu l-istess għanijiet jew li hija setgħet raġonevolment tipprevedih u kienet lesta taċċetta r-riskju tiegħu, il-Kummissjoni għandha d-dritt li timputalha r-responsabbiltà biss għall-aġir li fih hija pparteċipat direttament u għall-aġir maħsub jew implimentat mill-parteċipanti l-oħra sabiex jintlaħqu l-istess għanijiet bħal dawk segwiti minnha u li jiġi pprovat li hija kienet taf jew setgħet raġonevolment tipprevedih u kienet lesta taċċetta r-riskju tiegħu (sentenzi tas‑6 ta’ Diċembru 2012, Il‑Kummissjoni vs Verhuizingen Coppens, C‑441/11 P, EU:C:2012:778, punt 44, u tal‑24 ta’ Ġunju 2015, Fresh Del Monte Produce vs Il‑Kummissjoni u Il‑Kummissjoni vs Fresh Del Monte Produce, C‑293/13 P u C‑294/13 P, EU:C:2015:416, punt 159).

152

Minn dan isegwi li l-konstatazzjoni tal-eżistenza ta’ ksur uniku u kontinwu hija distinta mill-kwistjoni dwar jekk ir-responsabbiltà għal dan il-ksur fl-intier tiegħu hijiex imputabbli lil impriża (ara, f’dan is-sens, is-sentenza tas‑26 ta’ Settembru 2018, Infineon Technologies vs Il‑Kummissjoni, C‑99/17 P, EU:C:2018:773, punt 174).

153

B’mod iktar preċiż, kif jirriżulta mill-ġurisprudenza ċċitata fil-punti 148 sa 151 iktar ’il fuq, tliet elementi huma determinanti sabiex jiġi konkluż li impriża pparteċipat fi ksur uniku u kontinwu. L-ewwel wieħed jikkonċerna l-eżistenza stess tal-ksur uniku u kontinwu, jiġifieri li l-varji istanzi ta’ aġir inkwistjoni kkunsidrati għandhom jaqgħu taħt “pjan ġenerali” li jsegwi għan antikompetittiv uniku. It-tieni u t-tielet element jirrigwardaw l-imputabbiltà tal-ksur uniku u kontinwu għal impriża. F’dan ir-rigward, din l-impriża kellu jkollha l-intenzjoni li tikkontribwixxi bl-aġir rispettiv tagħha għall-għanijiet komuni mfittxija mill-parteċipanti kollha. Min-naħa l-oħra, hija kellu jkollha għarfien tal-aġir li jikkostitwixxi ksur previst jew implimentat minn impriżi oħrajn fit-tfittxija tal-istess għanijiet, jew setgħet raġonevolment tipprevedih u tkun lesta li taċċetta dan ir-riskju.

154

F’dan il-każ, permezz tat-tieni motiv tagħha, Crédit agricole ssostni li l-Kummissjoni “ma pproduċiet l-ebda prova jew motivazzjoni adegwata li turi li hija pparteċipat fi ksur uniku u kontinwu”. Permezz tal-ewwel parti tat-tieni motiv tagħha, hija ssostni li “ma kkontribwixxietx għal pjan ġenerali”. Permezz tat-tieni parti ta’ dan il-motiv, Crédit agricole tinvoka l-assenza ta’ natura kontinwa tal-ksur ikkonstatat.

155

F’dan ir-rigward, minn naħa, sa fejn Crédit agricole, fl-uniku titolu tat-tieni motiv tagħha, tilmenta li l-Kummissjoni ma pprovdietx motivazzjoni “adegwata”, għandu jiġi enfasizzat li l-analiżi tal-premessi 750 sa 828 tad-Deċiżjoni kkontestata, li huma ddedikati għall-prova tal-eżistenza ta’ ksur uniku u kontinwu li dan il-bank ipparteċipa fih u li jinkludu b’mod partikolari riferimenti għal premessi oħra tal-imsemmija deċiżjoni kif ukoll tweġibiet għall-argumenti tal-banek involuti, ippermettew lill-imsemmi bank ikun jaf il-ġustifikazzjonijiet tal-miżura meħuda sabiex jiddefendi d-drittijiet tiegħu u qiegħdu lill-Qorti Ġenerali f’pożizzjoni li teżerċita l-istħarriġ tagħha fuq il-legalità tad-Deċiżjoni kkontestata. Barra minn hekk, l-eżattezza tal-motivazzjoni li tinsab fid-Deċiżjoni kkontestata ser tiġi eżaminata fil-kuntest tar-risposta għad-diversi argumenti mressqa minn dan il-bank u intiżi li jikkontestaw il-fondatezza tal-evalwazzjonijiet tal-Kummissjoni.

156

Min-naħa l-oħra, mill-formulazzjoni tal-ewwel parti tat-tieni motiv invokat minn Crédit agricole jirriżulta li, fil-kuntest ta’ din il-parti u kif sostniet il-Kummissjoni matul is-seduta, Crédit agricole ma tikkontestax l-eżistenza ta’ pjan ġenerali li jsegwi għan antikompetittiv uniku, iżda biss il-parteċipazzjoni tagħha f’dan il-pjan ġenerali u għalhekk il-parteċipazzjoni tagħha fil-ksur uniku u kontinwu kkonstatat.

157

Fir-rigward ta’ Credit Suisse, dan il-bank jikkontesta, permezz tal-ewwel u tat-tielet parti tat-tieni motiv tiegħu, l-eżistenza ta’ ksur uniku u kontinwu. Barra minn hekk, permezz tat-tieni u tar-raba’ parti ta’ dan l-istess motiv, dan il-bank jikkontesta r-responsabbiltà tiegħu f’dan il-ksur matul il-perijodu ta’ żmien stabbilit fid-Deċiżjoni kkontestata.

158

Fid-dawl tal-kunsiderazzjonijiet li jinsabu fil-punti 148 sa 153 iktar ’il fuq, għandhom jiġu eżaminati l-argumenti ta’ Crédit agricole u ta’ Credit Suisse billi ssir distinzjoni, minn naħa, bejn dawk diretti kontra l-konstatazzjoni tal-eżistenza ta’ ksur uniku u kontinwu u, min-naħa l-oħra, dawk diretti kontra l-konstatazzjoni li r-responsabbiltà għal dan il-ksur hija imputabbli lilhom għal ċertu perijodu ta’ żmien.

159

Madankollu, għandu jiġi rrilevat li, fil-kuntest tar-rikorsi rispettivi tagħhom, Crédit agricole u Credit Suisse jistabbilixxu rabtiet bejn il-kwistjonijiet imqajma mit-tieni motivi tagħhom u l-argumenti li huma jressqu fil-kuntest tal-ewwel motivi tagħhom, ibbażati essenzjalment, fuq ksur tal-Artikolu 101 TFUE mwettaq mill-Kummissjoni meta hija kkonkludiet li teżisti restrizzjoni “minħabba l-għan”.

160

Konsegwentement, qabel l-eżami tal-argumenti mressqa fil-punt 158 iktar ’il fuq, huwa neċessarju li jiġu analizzati ċerti konstatazzjonijiet ta’ fatt u ċerti evalwazzjonijiet imwettqa mill-Kummissjoni u marbuta mal-eżistenza ta’ ftehim u/jew ta’ prattiki miftiehma li huma ta’ natura antikompetittiva li jinsabu fil-premessi 593 sa 621 tad-Deċiżjoni kkontestata. Fil-fatt, dawn il-konstatazzjonijiet u dawn l-evalwazzjonijiet jista’ jkollhom effett fuq il-fondatezza tal-konklużjonijiet tal-Kummissjoni dwar, minn naħa, l-eżistenza ta’ ksur uniku u kontinwu u, min-naħa l-oħra, l-imputabbiltà tar-responsabbiltà tal-imsemmi ksur lil Crédit agricole u lil Credit Suisse.

161

Fil-kuntest tal-evalwazzjoni tagħha tan-natura antikompetittiva tal-aġir li hija kkonstatat, il-Kummissjoni ppreżentat u interpretat il-kontenut ta’ iktar minn mitt diskussjoni. Madankollu, Credit Suisse u Crédit agricole kkontestaw validament biss uħud mid-diskussjonijiet li jikkonċernawhom, li jimplika li d-diskussjonijiet mhux validament ikkontestati għandhom jitqiesu li huma stabbiliti u għalhekk bħala definittivi, bħalma hija l-interpretazzjoni li saret tagħhom mill-Kummissjoni (ara l-punti 91 sa 113 iktar ’il fuq).

162

Għalhekk, fir-rigward ta’ Crédit agricole, għandu jiġi kkonstatat, fid-dawl tal-kritika speċifika, preċiża u ssostanzjata li tinsab fl-ewwel motiv tagħha, li dan il-bank jista’ jikkontesta n-natura antikompetittiva biss tad-diskussjonijiet tat‑18 u tal‑31 ta’ Jannar 2013, tal‑15 ta’ Frar 2013, tad‑19 u tal‑21 ta’ Marzu 2013, tal‑24 ta’ Mejju 2013, tat‑3 ta’ Ġunju 2013, tal‑10 u tal‑25 ta’ Lulju 2013, tas‑6 ta’ Awwissu 2014 u tat‑12 ta’ Marzu 2015 (ara l-punt 103 iktar ’il fuq).

163

Fir-rigward ta’ Credit Suisse, għandu jiġi kkonstatat, fid-dawl tal-kritika speċifika, preċiża u ssostanzjata li tinsab fl-ewwel parti tal-ewwel motiv tagħha u fir-raba’ parti tat-tieni motiv tagħha, li dan il-bank jista’ jikkontesta n-natura antikompetittiva biss tad-diskussjonijiet tat‑28 ta’ Settembru 2010, tat‑8 ta’ Frar 2012, tal‑10 ta’ Jannar 2013 u tat‑12 ta’ Marzu 2015 kif ukoll tal-ittra elettronika mibgħuta mit-trader tiegħu lit-trader ta’ Crédit agricole fl‑24 ta’ Marzu 2015 (ara l-punti 112 u 113 iktar ’il fuq).

164

Peress li għandha tittieħed inkunsiderazzjoni n-natura antikompetittiva tal-aġir ikkonstatat mill-Kummissjoni u, b’mod iktar preċiż, tal-interpretazzjoni tal-kontenut tad-diskussjonijiet analizzati fid-Deċiżjoni kkontestata sabiex tiġi eżaminata l-eżistenza ta’ ksur uniku u kontinwu kif ukoll l-eżistenza ta’ restrizzjoni minħabba l-għan, għandu, fl-ewwel lok, jitfakkar il-kontenut tad-diskussjonijiet li n-natura antikompetittiva tagħhom hija stabbilita b’mod definittiv u, fit-tieni lok, għandha tiġi evalwata n-natura antikompetittiva tad-diskussjonijiet li Crédit agricole u Credit Suisse jistgħu jikkontestaw, fid-dawl tal-fatt li dawn iż-żewġ banek la jikkontestaw l-eżistenza tad-diskussjonijiet analizzati fid-Deċiżjoni kkontestata u lanqas il-kontenut ta’ dawn id-diskussjonijiet u, b’mod partikolari, il-lingwaġġ użat mit-traders.

165

Fil-premessa 613 tad-Deċiżjoni kkontestata, il-Kummissjoni identifikat, għal finijiet analitiċi, il-ħames kategoriji ta’ aġir imfakkra fil-punt 35 iktar ’il fuq, u wriet l-aġir ikkonċernat b’mod partikolari fil-premessi 614 sa 616 ta’ din id-deċiżjoni.

166

Fil-premessa 614 tad-Deċiżjoni kkontestata, il-Kummissjoni semmiet diversi diskussjonijiet li fihom il-parteċipanti esprimew ruħhom bil-mod li ġej dwar il-prezzijiet tagħhom: “gonna show the same..fck him” (diskussjoni tal‑1 ta’ Frar 2010 msemmija fil-premessa 127); “ok i will [s]how [him] the same” (diskussjonijiet tat‑8 ta’ Frar 2010 u tat‑23 ta’ Frar 2012 imsemmija rispettivament fil-premessi 129 u 377); “yeah cool…I am going 28/25 in libl” (diskussjoni tal‑24 ta’ Frar 2010 msemmija fil-premessa 131); “lets both bid same level” (diskussjoni tal‑10 ta’ Marzu 2010 msemmija fil-premessa 143); “where shall we show[?]” (diskussjoni tal‑11 ta’ Marzu 2010 msemmija fil-premessa 148); “I will bid the same” (diskussjonijiet tal‑25 ta’ Marzu 2010, tal‑1 u tal‑14 ta’ Ġunju 2011 imsemmija rispettivament fil-premessi 157, 298 u 301); “where you want to bid/show?” (diskussjonijiet tas‑6 ta’ April 2010 u tal‑25 ta’ April 2012 imsemmija rispettivament fil-premessi 169 u 403); “lets both bid 41?... and split the trade?” (diskussjoni tas‑6 ta’ April 2010 msemmija fil-premessa 173); “being asked to offer 20mm… you might see it in a sec so lets sh[]ow at the same level… 50?” (diskussjoni tad‑19 ta’ April 2010 msemmija fil-premessa 174); “ok cool will show same level… and wont improve” (diskussjoni tat‑2 ta’ Ġunju 2010 msemmija fil-premessa 190); “just seen the same effing enquiry… I’ll bid 44 tooo” (diskussjoni tat‑12 ta’ Awwissu 2010 msemmija fil-premessa 215); “Let’s just keep that price up because I am not going to improve from there. Because they are just going to try and play one place against another” (diskussjoni tat‑13 ta’ Ottubru 2010, imsemmija fil-premessa 236); “140 is fine man… will show that” (diskussjoni tal‑25 ta’ Jannar 2011 imsemmija fil-premessa 271); “will offer to miss” (diskussjoni tal‑11 ta’ Frar 2011 imsemmija fil-premessa 277); “shall we switch prices etc at the same level?” (diskussjoni tad‑9 ta’ Marzu 2011 imsemmija fil-premessa 283); “in case he comes to [you].. maybe worth showing same level.. so we can max the dough” (diskussjoni tad‑19 ta’ Mejju 2011 imsemmija fil-premessa 294); “tell him you see them like 20/17 or something” (diskussjoni tal‑15 ta’ Lulju 2011 imsemmija fil-premessa 309); “perfect… I’ll show the same” (diskussjoni tas‑6 ta’ Ottubru 2011 imsemmija fil-premessa 337); “will show a worse price” (diskussjoni tal‑25 ta’ April 2012 imsemmija fil-premessa 403); “lets leave it up there for 100mm?”, “then move it back a bps after that” (diskussjoni tal‑31 ta’ Mejju 2012 imsemmija fil-premessa 418).

167

Premessi oħra tad-Deċiżjoni kkontestata juru wkoll il-fatt li l-parteċipanti esprimew ruħhom bil-kliem segwenti dwar il-prezzijiet tagħhom: “show them cheaper or whatever” (diskussjoni telefonika tal‑25 ta’ Settembru 2013 imsemmija fil-premessa 528); “hey mate… I’m showing some 7-10yr ideas out to someone so was just that up. Where u wanna show out? 39 your level? (diskussjoni tal‑5 ta’ Frar 2014 imsemmija fil-premessa 539).

168

Fil-premessa 615 tad-Deċiżjoni kkontestata, il-Kummissjoni semmiet diversi diskussjonijiet li fihom il-parteċipanti skambjaw informazzjoni bil-kliem li ġej: “just got an order from custy to sell 100mm germs… where do you see correct bidside”, “what the right bidside”, “where [you] got them marked?” (diskussjonijiet tad‑19 ta’ Jannar 2010 msemmija fil-premessi 116, 121 u 124); “where u buy cades 10/14... i was aske those” (diskussjoni tal‑24 ta’ Frar 2010 msemmija fil-premessa 131); “being asked to offer 20mm eib 2.75 15… where are these things at?” (diskussjoni tas‑6 ta’ April 2010 msemmija fil-premessa 165); “where you show? i have those as well” (diskussjoni tad‑19 ta’ Mejju 2010 msemmija fil-premessa 185); “that’s what client is telling me they’ve seen away” (diskussjoni tas‑27 ta’ Awwissu 2010 msemmija fil-premessa 222); “where u gonna be bidding kfw 20’s if asked?” (diskussjoni tal‑31 ta’ Awwissu 2010 msemmija fil-premessa 228); “where you bidding the spain? seeing ti now as well” (diskussjoni tas‑7 ta’ Lulju 2011 imsemmija fil-premessa 304); “i think they must be sellers” (diskussjoni tat‑18 ta’ Jannar 2012 imsemmija fil-premessa 351); “is he the one that hit you[?]” (diskussjoni tas‑7 ta’ Marzu 2012 imsemmija fil-premessa 388); “where [you] guys marking these now?” (diskussjoni tal‑25 ta’ April 2012 imsemmija fil-premessa 400); “oh yeah…that scumbag. Cool, thks for headsup” (diskussjoni tat‑28 ta’ Awwissu 2012 imsemmija fil-premessa 434); “where would u bid that just out of interest” (diskussjoni tat‑12 ta’ Lulju 2013 imsemmija fil-premessa 507); “i showed 70, but he’s looking for 71” (diskussjoni tal‑14 ta’ Marzu 2014 imsemmija fil-premessa 547).

169

Premessi oħra tad-Deċiżjoni kkontestata juru wkoll il-fatt li l-parteċipanti skambjaw informazzjoni bil-kliem li ġej: “what level these pups trading at [?]” (diskussjoni tal‑11 ta’ Jannar 2013 imsemmija fil-premessa 452 tad-Deċiżjoni kkontestata); “where you marking cades 04/17?”, “i am close to buying 200mm eib 06/18…got a buyer already in the wings… and they were trading at lib+5 a short while back… still only at lib+18… can easily come in another 5-7 bps… guy wants 33.5… for 275mm…hes also thinking about selling me 250mm eib 03/18… but wants 23.5 for them”, “that my bid in the cades 01/18… in icap… and cantors… so going cheaper offer aint gonna help!”, “i just sold 73mm eib 03/20 in cantors… on a no post at 44.5”, “i just traded eib 03/20 at 44.5… now they going up at 44… and guy might even pay 43.5… must have been a retail bu[y]er i guess” (diskussjoni tat‑2 ta’ Lulju 2013 imsemmija fil-premessa 495 tad-Deċiżjoni kkontestata); “we showed that switch out to them earlier...can’t believe they’re comping us..lol”, “i bid +12 and getting chiselled…showd nibs out at -1” (diskussjoni tad‑9 ta’ Awwissu 2013 imsemmija fil-premessa 515 tad-Deċiżjoni kkontestata).

170

Fl-aħħar nett, fil-premessa 616 tad-Deċiżjoni kkontestata, il-Kummissjoni semmiet diversi diskussjonijiet li fihom il-parteċipanti esprimew ruħhom bil-mod li ġej dwar l-attivitajiet ta’ negozjar tagħhom: “I’ll remove my offer” (diskussjoni tal‑24 ta’ Frar 2010 msemmija fil-premessa 131); “i’m gonna show this 215 bid a 200 offer if that doesn’t get in the way of what you’re doing” (diskussjoni tat‑12 ta’ Awwissu 2010 msemmija fil-premessa 211); “you want me to kill the bid?” (diskussjoni tas‑26 ta’ Awwissu 2010 msemmija fil-premessa 216); “ok I will show the same” (diskussjoni tat‑8 ta’ Frar 2010 msemmija fil-premessa 129); “where you want me to show” (diskussjoni tat‑8 ta’ Marzu 2010 msemmija fil-premessa 139); “shall i kill me 144 offer” (diskussjoni tal‑24 ta’ Settembru 2010 msemmija fil-premessa 230); “take it out for now man…don’t want [to] have to pay 15!” (diskussjoni tal‑20 ta’ Ottubru 2010 msemmija fil-premessa 243); “can i lift them first and cover my short?”, “no worries…let me know when you’re done” (diskussjoni tad‑9 ta’ Novembru 2010 msemmija fil-premessa 248); “i’ll stay out of it for a while until u’re done” (diskussjoni tat‑30 ta’ Novembru 2010 msemmija fil-premessa 260); “don’t worry man i#ll look after your posis while away” (diskussjoni tat‑13 ta’ Diċembru 2010 msemmija fil-premessa 262); “can show them tighter if it helps” (diskussjoni tal‑21 ta’ Settembru 2011 imsemmija fil-premessa 322); “i can kill it if u want” (diskussjoni tat‑2 ta’ Novembru 2011 imsemmija fil-premessa 341); “want me to show cheaper?” (diskussjoni tad‑19 ta’ Jannar 2012 imsemmija fil-premessa 356); “can u do me a favour and kill the bid if possible” (diskussjoni tat‑12 ta’ Marzu 2012 imsemmija fil-premessa 392); “i told him I’d sell once you’re out the way” (diskussjoni tas‑17 ta’ Lulju 2012 imsemmija fil-premessa 430); “can [you] kill that bid in the 08/15 pls” (diskussjoni tat‑28 ta’ Awwissu 2012 imsemmija fil-premessa 434); “kill it for now if you can… just while i get the bid in” (diskussjoni tal‑15 ta’ Ottubru 2012 imsemmija fil-premessa 440); “can you just stay out of it for the moment…as in don’t bid them up…and i will add your 5mm wherever i get mine back?...cool?” (diskussjoni tat‑23 ta’ Jannar 2013 imsemmija fil-premessa 461); “get yours down to a managable position and then i’ll worry about mine” (diskussjoni tat‑13 ta’ Marzu 2013 imsemmija fil-premessa 475); “I can kill the offer if u like” (diskussjoni tal‑14 ta’ Awwissu 2013 imsemmija fil-premessa 519); “let me kill offer” (diskussjoni tal‑4 ta’ Marzu 2014 imsemmija fil-premessa 541).

171

Premessi oħra tad-Deċiżjoni kkontestata juru wkoll il-fatt li l-parteċipanti esprimew ruħhom bil-mod li ġej dwar l-attivitajiet ta’ negozjar tagħhom: “[yo]u short kfw 10/22? i am short aswell. but told icap to give you all of them as i am not that keen to [co]ver them” (diskussjoni tal‑11 ta’ Jannar 2013 imsemmija fil-premessa 452); “sorry I didnt realised kbn 19 in tullets was you… i went better bid… can kill it if you wanty… we are short 10mm” (diskussjoni tat‑22 ta’ Lulju 2014 imsemmija fil-premessa 558).

172

F’dan il-każ, l-ewwel nett, Crédit agricole u Credit Suisse ma jikkontestawx il-konklużjoni tal-Kummissjoni li dawn id-diskussjonijiet kienu jistabbilixxu l-eżistenza ta’ prattiki li kellhom il-karatteristiċi kollha ta’ ftehim u/jew ta’ prattika miftiehma fis-sens tal-Artikolu 101(1) TFUE.

173

It-tieni nett, skont ġurisprudenza stabbilita, huwa inerenti fid-dispożizzjonijiet tat-Trattat dwar il-kompetizzjoni li kull operatur ekonomiku għandu jiddetermina b’mod awtonomu l-politika li huwa għandu l-intenzjoni li jsegwi fis-suq intern (ara s-sentenza tat‑23 ta’ Novembru 2006, Asnef-Equifax u Administración del Estado, C‑238/05, EU:C:2006:734, punt 52 u l-ġurisprudenza ċċitata).

174

Għalkemm dan ir-rekwiżit ta’ awtonomija ma jeskludix id-dritt tal-operaturi ekonomiċi li jadattaw ruħhom b’mod intelliġenti għall-aġir ikkonstatat jew mistenni tal-kompetituri tagħhom, huwa madankollu jipprekludi rigorożament kwalunkwe kuntatt dirett jew indirett bejn tali operaturi li jista’ jinfluwenza l-aġir fis-suq ta’ kompetituri attwali jew potenzjali, jew jiżvela lil tali kompetitur l-aġir tagħhom fis-suq jew l-aġir li għandhom l-intenzjoni jadottaw fis-suq, meta dan il-kuntatt ikollu bħala għan jew effett li jwassal għal kundizzjonijiet ta’ kompetizzjoni li ma jikkorrispondux għall-kundizzjonijiet normali tas-suq inkwistjoni, b’teħid inkunsiderazzjoni tan-natura tal-prodotti jew tas-servizzi pprovduti, tad-daqs u tan-numru ta’ impriżi involuti u għall-volum tal-imsemmi suq (ara s-sentenza tad‑19 ta’ Marzu 2015, Dole Food u Dole Fresh Fruit Europe vs Il‑Kummissjoni, C‑286/13 P, EU:C:2015:184, punt 120 u l-ġurisprudenza ċċitata).

175

Issa, minn naħa, il-kontenut tad-diskussjonijiet li seħħew bejn it-traders tal-banek ikkonċernati juri li dawn tal-aħħar ikkoordinaw il-prezzijiet tagħhom (ara l-punti 166 u 167 iktar ’il fuq). Fil-fatt, kif jirriżulta miċ-ċitazzjonijiet bħal “gonna show the same”; “OK I will [s]how the same” jew “lets both bid same level”, il-parteċipanti ftehmu fuq il-prezzijiet tal-offerti tagħhom lil klijenti speċifiċi kif ukoll fuq il-prezzijiet ikkomunikati lis-suq għal BSSA speċifika.

176

Il-kontenut tad-diskussjonijiet li saru bejn it-traders tal-banek ikkonċernati juri wkoll li dawn tal-aħħar ikkoordinaw l-attivitajiet ta’ negozjar tagħhom (ara l-punti 170 u 171 iktar ’il fuq). B’mod partikolari, kif jirriżulta mill-kwotazzjonijiet bħal “I’ll remove my offer”; “I’ll stay out for a while” jew “i can kill it if u want”, it-traders ftehmu sabiex jastjenu milli jitfgħu offerti, milli jagħmlu offerta, jew inkella, milli jirtiraw offerta mis-suq u, b’mod partikolari, minn pjattaforma ta’ sensar, meta tali offerta kienet tkun ta’ ħsara għal xi wieħed mill-imsemmija parteċipanti. Dan l-aġir seta’ sussegwentement iwassal għal tqassim (split) tal-bonds kkonċernati bejn it-traders.

177

Il-koordinazzjoni tal-prezzijiet applikati fir-rigward ta’ klijenti speċifiċi jew fir-rigward tas-suq kif ukoll il-koordinazzjoni tal-attivitajiet ta’ negozjar b’hekk ipprekludew lit-traders tal-banek ikkonċernati milli jiddeterminaw b’mod awtonomu l-politika li huma kellhom l-intenzjoni jsegwu fis-suq. Huwa b’mod partikolari fid-dawl ta’ dawn il-kunsiderazzjonijiet li l-Kummissjoni qieset, ġustament, li l-kooperazzjoni bejn it-traders ikkonċernati u r-rispett li huma wrew għall-interessi tal-oħrajn kienu, f’ċerti mumenti, tant stretti li dehru bħallikieku kienu qegħdin jinnegozjaw l-istess portafoll ta’ bonds f’isem impriża waħda.

178

Min-naħa l-oħra, mill-estratti riprodotti fil-punti 168 u 169 iktar ’il fuq kif ukoll minn diskussjonijiet oħra eżaminati kronoloġikament fit-Taqsima 4 tad-Deċiżjoni kkontestata jirriżulta li, waqt id-diskussjonijiet tagħhom, it-traders żvelaw, spontanjament jew fuq talba, informazzjoni kummerċjali sensittiva li setgħet tintuża mit-traders l-oħra sabiex iwettqu l-attivitajiet ta’ negozjar tagħhom jew jiddefinixxu l-istrateġija ta’ negozjar jew tat-tariffi tagħhom.

179

B’mod iktar preċiż, il-parteċipanti skambjaw informazzjoni dwar l-attivitajiet ta’ negozjar tagħhom jew dwar l-istrateġiji futuri tagħhom, bħal, l-ewwel, it-tranżazzjonijiet li kienu għadhom kemm ikkonkludew, li kienu fil-proċess li jikkonkludu jew li kienu jipprevedu li jikkonkludu, it-tieni, il-kwotazzjoni personali tagħhom tal-prezz ta’ bond (“where do you see correct bidside”, “where [you] got them marked?”, “where you show?”), it-tielet, il-pożizzjoni ta’ negozjar tagħhom, ir-raba’, l-istat tal-inventarju tagħhom kif ukoll, il-ħames, l-isem tal-klijenti li kkuntattjawhom, it-talbiet li għamlu dawn tal-aħħar u l-prezzijiet offruti lilhom. L-informazzjoni skambjata kienet għalhekk speċifika għall-banek involuti, mhux aċċessibbli għall-pubbliku u identifikabbli b’mod ċar, li kien jagħmilha sensittiva. In-natura sensittiva tal-imsemmija informazzjoni hija b’mod partikolari kkorroborata minn diskussjoni tal‑15 ta’ Novembru 2011, imsemmija fil-premessa 343 tad-Deċiżjoni kkontestata, bejn it-tliet traders prinċipali involuti, jiġifieri, f’dak iż-żmien, it-trader ta’ Deutsche Bank, it-trader ta’ BofA u t-trader ta’ Credit Suisse. Fil-fatt, matul din id-diskussjoni, wieħed minnhom spjega: “this has to stay between us”.

180

Barra minn hekk, dawn l-iskambji ta’ informazzjoni kienu jseħħu biss fi ħdan ċirku ristrett ta’ traders li kienu jafu lil xulxin. Dawn l-iskambji kienu jippermettu lit-traders inkwistjoni jikkoordinaw, b’mod opportunistiku, l-aġir tagħhom f’termini ta’ prezzijiet u ta’ kundizzjonijiet ta’ negozjar u jevitaw li jbigħu bi prezz inqas jew li jagħmlu offerta aħjar mit-traders l-oħra involuti. Dawn l-iskambji joħolqu għalhekk asimetrija ta’ informazzjoni favorevoli, billi jżidu t-trasparenza bejn it-traders ikkonċernati u billi jnaqqsu b’mod sinjifikattiv, għall-benefiċċju tagħhom, l-inċertezzi normali inerenti għas-suq, li jirriżultaw fil-kisba ta’ vantaġġ għalihom fil-konfront tal-klijenti tagħhom u tat-traders kompetituri. Għalhekk, dawn l-iskambji kellhom dimensjoni diskriminatorja.

181

Barra minn hekk, fid-dawl tal-għan tagħha, l-informazzjoni skambjata bejn il-parteċipanti kienet tippermetti lil kull wieħed minnhom ikollu għarfien preċiż tal-attivitajiet ta’ negozjar u tal-istrateġiji tat-tariffi jew ta’ negozjar tal-kompetituri tagħhom fir-rigward ta’ klijent partikolari jew ta’ bond speċifiku.

182

Fl-aħħar nett, l-iskambji kkonstatati mill-Kummissjoni kienu jirrigwardaw informazzjoni reċenti, attwali jew futura, bħal tranżazzjonijiet li kienu għadhom kif ġew konklużi, li kienu għadhom għaddejjin jew li kienu previsti fi żmien qasir.

183

L-iskambji ta’ informazzjoni kkonstatati mill-Kummissjoni f’dan il-każ għalhekk ma kinux paragunabbli ma’ dawk li kienu inkwistjoni fil-kawża li tat lok għas-sentenza tat‑23 ta’ Novembru 2006, Asnef-Equifax u Administración del Estado (C‑238/05, EU:C:2006:734), li wasslet lill-Qorti tal-Ġustizzja tqis li sistema ta’ skambju ta’ informazzjoni bejn stabbilimenti finanzjarji, bħal fajl ta’ informazzjoni dwar is-solvenza tal-klijenti li jinkludi informazzjoni anonimizzata u aċċessibbli b’mod nondiskriminatorju għall-operaturi attivi kollha fis-suq, ma kellhiex, bħala prinċipju, l-effett li tirrestrinġi l-kompetizzjoni fis-sens tal-Artikolu 101(1) TFUE.

184

Fil-fatt, l-iskambji ta’ informazzjoni inkwistjoni f’dan il-każ żiedu t-trasparenza unikament bejn il-parteċipanti fil-ksur kontenzjuż. Konsegwentement, dawn l-iskambji naqqsu l-inċertezza li kienet teżisti fis-suq, fatt li Credit Suisse rrikonoxxiet matul is-seduta filwaqt li sostniet li, fil-kuntest atipiku tas-suq tal-BSSA, tali skambji ma kellhomx l-effetti tipiċi ta’ skambji ta’ informazzjoni kummerċjali sensittiva attwali. It-tnaqqis tal-inċertezza pprovokata mill-iskambji ta’ informazzjoni kkonstatati mill-Kummissjoni bbenefika lill-banek inkwistjoni, b’mod partikolari, sa fejn dawn setgħu jipprevedu l-aġir tal-parteċipanti l-oħra u dan għad-detriment b’mod partikolari tal-klijenti tagħhom u tat-traders kompetituri l-oħra.

185

Konsegwentement, in-natura antikompetittiva tad-diskussjonijiet li l-interpretazzjoni tagħhom hija definittiva u stabbilita għandha tittieħed inkunsiderazzjoni għall-finijiet tal-eżami tat-tieni motivi invokati minn Crédit agricole u minn Credit Suisse, marbuta mal-eżistenza ta’ ksur uniku u kontinwu, kif ukoll għall-finijiet tal-eżami tal-ewwel motivi invokati minn dawn il-banek, marbuta mal-eżistenza ta’ restrizzjoni minħabba l-għan.

186

Mill-ġurisprudenza jirriżulta li, meta l-Kummissjoni tibbaża ruħha, fil-kuntest tal-istabbiliment ta’ ksur tal-Artikolu 101 TFUE, fuq provi dokumentali, huma l-impriżi kkonċernati li għandhom mhux biss jippreżentaw alternattiva plawżibbli għat-teżi tal-Kummissjoni, iżda għandhom jinvokaw l-insuffiċjenza tal-provi użati fid-Deċiżjoni kkontestata sabiex tiġi stabbilita l-eżistenza tal-ksur. Bl-istess mod, meta l-Kummissjoni tibbaża ruħha fuq provi diretti, huma l-impriżi kkonċernati li għandhom juru li dawn il-provi huma insuffiċjenti (ara, f’dan is-sens, is-sentenza tat‑8 ta’ Settembru 2016, Goldfish et vs Il‑Kummissjoni, T‑54/14, EU:T:2016:455, punt 91 u l-ġurisprudenza ċċitata).

187

Huwa fid-dawl ta’ dawn il-kunsiderazzjonijiet li għandhom jiġu eżaminati suċċessivament id-diskussjonijiet li Crédit agricole u Credit Suisse jistgħu jikkontestaw.

188

Fir-rigward tad-diskussjoni tat‑18 ta’ Jannar 2013, ikklassifikata fil-kategoriji 3, 4 u 5 u msemmija fil-premessi 456 sa 460, imbagħad fil-premessi 674, 678, 686 u 746 tad-Deċiżjoni kkontestata, Crédit agricole ma tressaq ebda argument konkret u preċiż marbut mal-kontenut kif ukoll man-natura antikompetittiva ta’ din id-diskussjoni. Għall-kuntrarju, Crédit agricole ssostni li hija għamlet biss kontribuzzjoni waħda mhux relatata mal-iskambji inkwistjoni.

189

F’dan ir-rigward, mit-traskrizzjoni tad-diskussjoni kkonċernata, li fiha pparteċipaw t-traders ta’ Deutsche Bank, Crédit agricole u Credit Suisse, jirriżulta li, bejn it‑8.10 u 6 sekondi u t‑8.11 u 1 sekonda, t-trader ta’ Credit Suisse żvela ċerti tranżazzjonijiet li huwa kien ikkonkluda jew li kien naqas milli jikkonkludi matul il-lejl preċedenti u, b’mod iktar preċiż, il-bonds u l-volumi li huwa kien innegozja (“saw some biz last night….seller of 50mm bng 17s, 25mm bng 23s and bought 50mm kfw 19s and sold 25mm…missed the bng 17s”). Barra minn hekk, bi tweġiba għal mistoqsija tat-trader ta’ Crédit agricole (“nice what kind of a/c..all US?”), it-trader ta’ Credit Suisse żvela l-oriġini tal-klijenti (“US seller of bng, Asian buyer of kfw”). Għalhekk, it-trader ta’ Crédit agricole esprima r-ringrazzjamenti tiegħu.

190

Għaldaqstant, it-trader ta’ Crédit agricole, li daħal fuq il-forum ta’ diskussjonijiet fis‑7.12 u 8 sekondi, irċieva, bejn it‑8.10 u 6 sekondi u t‑8.11 u 1 sekonda, informazzjoni min-naħa tat-trader ta’ Credit Suisse dwar tranżazzjonijiet reċenti relatati ma’ BSSA speċifiċi, il-volum tagħhom u l-oriġini ġeografika tal-klijenti tagħha.

191

Għaldaqstant, Crédit agricole ma wrietx li l-Kummissjoni wettqet żball meta qieset, fil-premessi 456 sa 460 u 746 tad-Deċiżjoni kkontestata, li d-diskussjoni tat‑18 ta’ Jannar 2013 kienet ippermettiet lit-traders ta’ Deutsche Bank, ta’ Crédit agricole u ta’ Credit Suisse jiskambjaw informazzjoni dwar tranżazzjonijiet u klijenti u, għaldaqstant, kienet antikompetittiva.

192

Ftit minuti wara, bejn it‑8.18 u 16-il sekonda u t‑8.46 u 58 sekonda, it-trader ta’ Credit Suisse u t-trader ta’ Deutsche Bank skambjaw informazzjoni b’mod partikolari fuq l-offerti li huma kienu għamlu għal bond partikolari (BNG 17s). Sussegwentement Credit Suisse ħalliet lit-trader ta’ Deutsche Bank ibigħ bonds (“you wanna hit the bid?”, “nah, crack on man”).

193

F’dan ir-rigward, il-fatt li t-trader ta’ Crédit agricole ma pparteċipax b’mod attiv f’dan l-iskambju ma huwiex ta’ natura li jneħħilu n-natura antikompetittiva tiegħu, li barra minn hekk ma hijiex ikkontestata minn dan il-bank.

194

Barra minn hekk, Crédit agricole ma ssostnix u minn ebda element tal-proċess ma jirriżulta li t-trader tagħha kien telaq mill-forum ta’ diskussjonijiet waqt l-iskambju bejn it-trader ta’ Credit Suisse u t-trader ta’ Deutsche Bank, li ma kienx preżenti waqt id-diskussjonijiet li seħħew bejn dawn iż-żewġ traders l-oħra jew li kien indika lit-traders l-oħra li huwa kien qiegħed jipparteċipa fid-diskussjoni bi skop differenti minn tagħhom. Fid-dawl tal-ġurisprudenza mfakkra fil-punt 126 iktar ’il fuq, il-preżenza tat-trader ta’ Crédit agricole waqt it-tieni parti tad-diskussjoni tat‑18 ta’ Jannar 2013 tirrifletti għalhekk kompliċità li hija ta’ natura li tistabbilixxi r-responsabbiltà tiegħu fil-kuntest tal-Artikolu 101(1) TFUE.

195

Konsegwentement, Crédit agricole ma wrietx li l-Kummissjoni wettqet żball meta qieset, fil-premessi 456 sa 460, u sussegwentement fil-premessi 674, 678, 686 u 746 tad-Deċiżjoni kkontestata, li d-diskussjoni tat‑18 ta’ Jannar 2013 kienet tat lok għal aġir antikompetittiv min-naħa tal-banek li pparteċipaw fiha.

196

Fir-rigward tad-diskussjoni tal‑31 ta’ Jannar 2013, ikklassifikata fil-kategoriji 2, 3 u 4 u msemmija fil-premessi 464 sa 467, imbagħad fil-premessi 655, 674 u 678 tad-Deċiżjoni kkontestata, Crédit agricole ma tressaq ebda argument konkret u preċiż marbut mal-kontenut tal-iskambji li seħħew bejn it-trader ta’ Credit Suisse u t-trader ta’ Deutsche Bank kif ukoll man-natura antikompetittiva ta’ dawn l-iskambji. Għall-kuntrarju, Crédit agricole ssostni li hija ma pparteċipatx fihom.

197

F’dan ir-rigward, mit-traskrizzjoni tad-diskussjoni kkonċernata jirriżulta li, bejn il‑11.02 u 8 sekondi u l‑11.05 u 38 sekonda, it-traders ta’ Deutsche Bank u ta’ Credit Suisse skambjaw informazzjoni dwar il-prezzijiet u kkoordinaw il-prezzijiet tagħhom fir-rigward ta’ bond speċifiku (eib 09/20) li kien jidher fuq l-iskrin ta’ sensar (“i just went 41 offered eib 09/20…i am still short…but these look too tight i think…icap told me you were about to stick up a 41 offer aswell”, “i just pt it up at the same time…i’m flat, but same thing...i think they look wrong”, “they gone 47 bid…will go 42 offered…I am still short…but just see whats out there”, “cool...would offer there too...lets see what they say”).

198

Barra minn hekk, mit-traskrizzjoni tad-diskussjoni kkonċernata jirriżulta li t-trader ta’ Crédit agricole, li daħal fil-forum ta’ diskussjonijiet fis‑7.16, kien preżenti fih fil-mument tal-iskambji inkwistjoni u seta’ jsir jaf bl-informazzjoni skambjata. Barra minn hekk, it-trader ta’ Crédit agricole rreaġixxa għal dan l-iskambju ta’ informazzjoni fil‑11.29 u 8 sekondi, jiġifieri, kif irrilevat il-Kummissjoni fil-premessa 467 tad-Deċiżjoni kkontestata, inqas minn żewġ minuti wara l-aħħar kummenti magħmula mit-trader ta’ Deutsche Bank dwar il-bonds li kienu taw lok għall-aġir inkwistjoni.

199

Barra minn hekk, l-argument ta’ Crédit agricole li l-Kummissjoni ppreżumiet li dan il-bank kien jaf bl-informazzjoni skambjata waqt id-diskussjoni tal‑31 ta’ Jannar 2013 għandu jiġi miċħud għall-istess raġunijiet bħal dawk imsemmija fil-punt 133 iktar ’il fuq.

200

Konsegwentement, Crédit agricole ma wrietx li l-Kummissjoni wettqet żball meta qieset, fil-premessi 464 sa 467, u sussegwentement fil-premessi 655, 674 u 678 tad-Deċiżjoni kkontestata, li d-diskussjoni tal‑31 ta’ Jannar 2013 kienet ippermettiet lit-traders ta’ Deutsche Bank u ta’ Credit Suisse jiskambjaw informazzjoni kummerċjali sensittiva u jikkoordinaw il-prezzijiet tagħhom fuq bonds EIB 09/20, fil-preżenza tat-trader ta’ Crédit agricole u, għaldaqstant, li din id-diskussjoni kienet ta’ natura antikompetittiva.

201

Fir-rigward tad-diskussjoni tal‑15 ta’ Frar 2013, ikklassifikata fil-kategoriji 2, 3 u 4 u msemmija fil-premessi 468 sa 472, imbagħad fil-premessi 655, 674, 678 u 746 tad-Deċiżjoni kkontestata, Crédit agricole ssostni li ma kienx hemm koordinazzjoni, f’dak li jirrigwarda x-xiri ta’ bonds CADES 01/18 minn Deutsche Bank li sussegwentement begħtilha lura nofshom.

202

F’dan ir-rigward, mit-traskrizzjoni tad-diskussjoni kkonċernata jirriżulta li, inizjalment, it-trader ta’ Deutsche Bank talab lit-trader ta’ Crédit agricole jekk dan tal-aħħar riedx ibegħelha bonds CADES 01/18 (“you wann sell any cades 01/18?”). It-trader ta’ Crédit agricole indika li kien lest ibigħ, iżda ssuġġerixxa, b’mod alternattiv, il-koordinazzjoni ta’ xiri konġunt (“u want me to sell mine?... or go with you on the buyside?”), li kien jikkonsisti fil-fatt li t-trader ta’ Deutche Bank iwettaq l-ewwel tranżazzjoni, u sussegwentement jerġa’ jbigħ, parti mill-volum mixtri lit-trader ta’ Crédit agricole (“i’ll take whatever u don’t want”). Peress li qablu bħala prinċipju, iż-żewġ traders imbagħad ftiehmu, bil-miktub u waqt konverżazzjoni telefonika, dwar il-prezz (“ok do it”; “ok lifted 65”), il-volum (“50mm each… yeah?”) u l-aħjar mument (“lets wit a bit”; “[o]k”; “like 10 mins or so”) biex jixtru l-bonds inkwistjoni.

203

L-ewwel nett, kif issostni Crédit agricole, ċertament seħħet tranżazzjoni bejn it-traders ta’ Deutsche Bank u ta’ Crédit agricole wara d-diskussjoni tal‑15 ta’ Frar 2013. Madankollu, din it-tranżazzjoni ssegwi, kif ikkonstatat il-Kummissjoni fil-premessa 471 tad-Deċiżjoni kkontestata u kif ikkonfermat essenzjalment Crédit agricole, koordinazzjoni ta’ xiri bejn iż-żewġ banek, li twassal sabiex iż-żewġ traders jassistu lil xulxin fl-attivitajiet tagħhom u jaqsmu l-profitt bejniethom. Minħabba d-diskussjoni inkwistjoni, it-trader ta’ Crédit agricole ma ssottomettiex offerta kompetitriċi u għalhekk iż-żewġ traders aġixxew bħala trader uniku sabiex jixtru bonds bi prezz miftiehem bejniethom.

204

Issa, għalkemm tali tranżazzjoni tista’ tkun fl-interess taż-żewġ banek ikkonċernati, xorta jibqa’ l-fatt li din ma tistax tkun konformi mar-rekwiżit li jipprovdi li kull operatur ekonomiku għandu jiddetermina b’mod awtonomu l-politika li huwa għandu l-intenzjoni li jsegwi fis-suq intern (ara s-sentenza tat‑30 ta’ Jannar 2020, Generics (UK) et, C‑307/18, EU:C:2020:52, punt 78 u l-ġurisprudenza ċċitata), kif irrilevat essenzjalment il-Kummissjoni fil-premessa 472 tad-Deċiżjoni kkontestata.

205

It-tieni nett, sa fejn Crédit agricole tinvoka diskussjoni simili tat‑23 ta’ Mejju 2013 li ma ġietx ikkunsidrata fil-konfront ta’ bank terz, dan l-argument ma jistax jintlaqa’.

206

Fil-fatt, minn naħa, meta impriża, bl-aġir tagħha, tkun kisret l-Artikolu 101 TFUE, hija ma tistax tikkontesta l-konstatazzjoni ta’ tali ksur billi tinvoka l-fatt li operatur ekonomiku ieħor ma kienx destinatarju ta’ deċiżjoni li tikkonstata l-istess ksur (ara, f’dan is-sens, is-sentenza tal‑25 ta’ Marzu 2021, Xellia Pharmaceuticals u Alpharma vs Il‑Kummissjoni, C‑611/16 P, EU:C:2021:245, punt 166 u l-ġurisprudenza ċċitata).

207

Min-naħa l-oħra, bl-eċċezzjoni ta’ diskussjoni tat‑23 ta’ Mejju 2013 u ta’ diskussjoni tat‑30 ta’ Mejju 2013 (ara l-punt 242 iktar ’il quddiem), Crédit agricole ma tipproduċi ebda prova oħra li tista’ turi li s-sitwazzjoni tagħha kienet paragunabbli ma’ dik tal-bank terz imsemmi fil-punt 205 iktar ’il fuq, fir-rigward tal-ksur uniku u kontinwu kontenzjuż.

208

Konsegwentement, Crédit agricole ma wrietx li l-Kummissjoni wettqet żball meta qieset, fil-premessi 468 sa 472, u sussegwentement fil-premessi 655, 674, 678 u 746 tad-Deċiżjoni kkontestata, li d-diskussjoni tal‑15 ta’ Frar 2013 kienet ippermettiet lit-traders ta’ Deutsche Bank u ta’ Crédit agricole jiskambjaw informazzjoni kummerċjali sensittiva u jikkoordinaw l-istrateġija ta’ negozjati tagħhom, inkluż il-livell ta’ prezz u l-mument tal-offerti tagħhom, u għaldaqstant, meta qieset li din id-diskussjoni kienet ta’ natura antikompetittiva.

209

Fir-rigward tad-diskussjoni tad‑19 ta’ Marzu 2013, ikklassifikata fil-kategoriji 3 u 4 u msemmija fil-premessi 477 sa 479, imbagħad fil-premessi 674 u 678 tad-Deċiżjoni kkontestata, mit-traskrizzjoni tagħha jirriżulta li, fi żmien ftit sigħat, it-trader ta’ Crédit agricole u t-trader ta’ Credit Suisse ddiskutew diversi bonds.

210

Dan l-iskambju kien jirrigwarda, l-ewwel nett, il-bond kbn/03/18s (“just bid on kbn 03/18… 25-50mm… bid +38 and missed”; “I just got hit in 10mm at 38 on the system… and then got hit at 38.5 in gfi”), it-tieni nett, il-bond EIB 04/16s (“I covered up some shorts today… was short 100mm of these eib 04/16… bought most back… got some at 19 just now”) u, it-tielet nett, il-bond KFW 16s (“decent purchase. I covered some kfw 16s… smallish at 17”).

211

Matul dan l-istess skambju, it-traders żvelaw ukoll il-prezz li bih huma jivvalutaw il-bond Netherlands 09/15 (“getting checked nther 09/15… seller”; “where u marking 8/4?”; “i had them marked at 6”; “ok i showed 8/4 2 way indiction to the guy… not come back [yet]”) u l-bond COE 04/17 (“got hit in a few COE bits btw… coe 04/17 and coe 02/15… in case u short”; “small long 4/17s… where u got them marked?... i like that bond… have them +53 bid here”; “got them 51 middle.. so yeah same area”).

212

L-iskambji li saru fid‑19 ta’ Marzu 2013 juru għalhekk li t-traders skambjaw informazzjoni dwar il-prezzijiet tal-offerti ta’ xiri tagħhom għal ċerti bonds, fuq il-volumi kkonċernati, fuq il-pożizzjoni ta’ inventarju tagħhom u fuq il-prezzijiet li bihom huma kienu jivvalutaw bond.

213

L-informazzjoni skambjata kienet tirrigwarda tranżazzjonijiet konklużi reċentement u prezzijiet reċenti jew paragun tal-valutazzjonijiet personali u attwali tal-prezz ta’ bond, li ma kinux aċċessibbli għall-pubbliku.

214

Xejn ma jindika li t-traders kienu qegħdin jesploraw il-possibbiltà li jikkonkludu tranżazzjoni flimkien. Barra minn hekk, fir-rigward ta’ tip ta’ bonds partikolari (COE 04/17), it-traders skambjaw informazzjoni dwar il-prezzijiet ta’ dawn il-bonds (“have them + 53 bid here”; “got them 51 middle”) minkejja l-fatt li kienu jafu li tranżazzjoni bejniethom ma kinitx possibbli minħabba li kulħadd kien f’pożizzjoni twila u għalhekk diġà kellu tali bonds (“got hit in a few COE bits btw... coe 04/17 and coe 02/15 in case u short”; “small long 4/17s”).

215

Minn dan isegwi li dawn l-iskambji kienu jirrigwardaw informazzjoni kummerċjali sensittiva u kkontribwixxew għal żieda fit-trasparenza bejn it-traders u għal tnaqqis tal-inċertezza prevalenti fis-suq. Għalhekk, dawn l-iskambji ppermettew lill-parteċipanti jaġġustaw l-istrateġiji rispettivi tagħhom.

216

Konsegwentement, Crédit agricole ma wrietx li l-Kummissjoni wettqet żball meta qieset, fil-premessi 477 sa 479, u sussegwentement fil-premessi 674 u 678 tad-Deċiżjoni kkontestata, li d-diskussjoni tad‑19 ta’ Marzu 2013 kienet antikompetittiva minħabba li kienet ippermettiet lit-traders ta’ Deutsche Bank u ta’ Crédit agricole jiskambjaw informazzjoni kummerċjali sensittiva, attwali jew prospettiva, dwar l-attivitajiet ta’ negozjar tagħhom u jiskambjaw informazzjoni dwar l-istrateġiji ta’ negozjar u ta’ ffissar tal-prezzijiet tagħhom.

217

Fir-rigward tad-diskussjoni tal‑21 ta’ Marzu 2013, ikklassifikata fil-kategoriji 2, 3 u 4 u msemmija fil-premessi 480 sa 487, imbagħad fil-premessi 674 u 678 tad-Deċiżjoni kkontestata, il-Kummissjoni identifikat erba’ skambji li seħħew f’ħinijiet differenti tal-ġurnata (bejn it‑8.08 u 22 sekonda u t‑8.18 u 40 sekonda, bejn il‑11.29 u 22 sekonda u n‑12.26 u 4 sekondi, bejn is‑14.43 u 55 sekonda u s‑14.51 u 28 sekonda u bejn it‑15.25 u 38 sekonda u t‑15.34 u 26 sekonda).

218

Crédit agricole ssostni li l-informazzjoni skambjata matul din id-diskussjoni kienet leġittima. Barra minn hekk, hija tikkontesta l-fatt li l-Kummissjoni kklassifikat id-diskussjoni tal‑21 ta’ Marzu 2013 fil-kategorija 2. Fuq dan il-punt, hija tirreferi b’mod iktar partikolari, bħala eżempju, għall-ewwel u għar-raba’ skambju.

219

F’dan ir-rigward, l-ewwel nett, għandu jiġi enfasizzat li, kuntrarjament għal dak li jissuġġerixxi l-argument ta’ Crédit agricole, mid-Deċiżjoni kkontestata ma jirriżultax li l-Kummissjoni qieset li l-ewwel, it-tielet u r-raba’ skambji, imsemmija fil-premessi 480, 484 u 485 tad-Deċiżjoni kkontestata, kienu jikkostitwixxu l-prova ta’ koordinazzjoni. Fil-fatt, mill-premessi 674 u 678 tad-Deċiżjoni kkontestata jirriżulta li l-Kummissjoni qieset li dawn it-tliet skambji kienu jikkostitwixxu skambji ta’ informazzjoni ta’ natura antikompetittiva.

220

It-tieni nett, fir-rigward tat-tieni skambju, li seħħ fil‑21 ta’ Marzu 2013 u ppreżentat fil-premessa 482 tad-Deċiżjoni kkontestata, mill-premessa 655 ta’ din l-istess deċiżjoni jirriżulta li l-Kummissjoni kklassifikat dan l-iskambju fost il-każijiet ta’ koordinazzjoni tal-prezzijiet fis-suq inġenerali.

221

Waqt dan l-iskambju, it-trader ta’ Crédit agricole talab lit-trader ta’ Deutsche Bank jekk dokument li huwa kien irċieva b’mod ieħor kienx effettivament jikkostitwixxi l-lista ta’ interessi (“axe sheet”) tal-imsemmi trader ta’ Deutsche Bank (“is that [your] axe sheet?”), jiġifieri l-lista li permezz tagħha dan it-trader kien jipprovdi informazzjoni dwar il-prezzijiet u l-kwantitajiet ta’ bonds li huwa kien lest li jinnegozja. It-trader ta’ Deutsche Bank wieġeb li din il-lista ta’ interessi kienet effettivament dik tiegħu. Konsegwentement, iż-żewġ traders iddiskutew dwar il-mod kif Crédit agricole kienet kisbet dan id-dokument. It-trader ta’ Crédit agricole indika li din intbagħtet bi żball u semma t-tħassib tas-superviżur tiegħu u l-“problemi” li dan kien ikkawża (“he sent the sheet by mistake […] what a mess”). It-trader ta’ Deutsche Bank wieġeb li kien ser jitkellem dwar dan lill-uffiċċju tal-bejgħ tiegħu (“will speak to my sales”). Sussegwentement, it-traders semmew il-persuna li allegatament wettqet l-iżball inkwistjoni u t-trader ta’ Crédit agricole spjega, b’daħka, li “dan” ma kienx neċessarju sa fejn, fi kwalunkwe każ, huwa kien diġà jaf x’kienu l-interessi tat-trader ta’ Deutsche Bank (“he shouldnt have bothered as i know your axes any[way] lil”), u dan tal-aħħar wieġeb b’daħka u kkonferma dan il-fatt (“lol… yeah exactly”).

222

F’dan ir-rigward, huwa minnu li dan l-iskambju ma jirriflettix koordinazzjoni tal-prezzijiet ikkomunikati fis-suq inġenerali li taqa’ fil-kategorija 2, kuntrarjament għal dak li huwa indikat fil-premessa 655 tad-Deċiżjoni kkontestata. Fil-fatt, minn dan l-iskambju jirriżulta li t-trażmissjoni tal-lista ta’ interessi tat-trader ta’ Deutsche Bank lil Crédit agricole tirriżulta minn żball imwettaq minn impjegat ta’ Deutsche Bank.

223

Xorta jibqa’ l-fatt li t-tieni skambju li seħħ matul id-diskussjoni tal‑21 ta’ Marzu 2013 juri li impjegat ta’ Deutsche Bank bagħat il-lista ta’ interessi ta’ wieħed mit-traders ta’ dan il-bank lil bank ieħor, jiġifieri Crédit agricole. Barra minn hekk, dan it-tieni skambju juri li t-traders inkwistjoni wettqu skambji ta’ informazzjoni sensittiva bil-konsegwenza li t-trader ta’ Crédit agricole kien jaf x’kienu, “fi kwalunkwe każ”, l-interessi tat-trader ta’ Deutsche Bank. Minn dan isegwi li dan it-tieni skambju jsostni l-evalwazzjoni tal-Kummissjoni li d-diskussjoni tal‑21 ta’ Marzu 2013 kienet ta’ natura antikompetittiva.

224

It-tielet nett, l-iżball ta’ evalwazzjoni mwettaq mill-Kummissjoni fir-rigward tal-klassifikazzjoni tad-diskussjoni tal‑21 ta’ Marzu 2013 fil-kategorija 2 ma jistax jikkontesta l-konstatazzjoni li tgħid li din id-diskussjoni, meħuda fl-intier tagħha, kienet ta’ natura antikompetittiva u li t-trader ta’ Crédit agricole kien ipparteċipa fiha.

225

Fil-fatt, waqt l-ewwel skambju li seħħ fil‑21 ta’ Marzu 2013, iż-żewġ traders skambjaw informazzjoni dwar il-prezzijiet ta’ tranżazzjonijiet li huma kienu għadhom kemm ikkonkludew fir-rigward ta’ bond KFW (“just bought 35mm kfw 04/16 and sold 100 mm kfw 01/14”, “i am showing them at +2”, “sold them… 100.89”, “i sold at 100.9125”) u dwar l-identità ta’ klijent (“this is a [central bank] u delaing with right”). Waqt it-tielet skambju li sar fl-istess jum, it-traders inkwistjoni skambjaw ukoll informazzjoni, fir-rigward ta’ bond EIB 03/20, dwar il-pożizzjoni tagħhom (“long 75 mm”), il-prezzijiet (“where u marking”, “38/35”, “i bid 41”) u dwar il-klijent tat-trader ta’ Crédit agricole (“[Central bank] seller?”, “no [Asset Manager])”. Ir-raba’ skambju kien jirrigwarda, min-naħa tiegħu, bond CDC 09/13 u t-traders skambjaw informazzjoni dwar il-pożizzjoni ta’ negozjar tagħhom (“you need any cdc 09/13?... got 3 mm”, “nah scrappy long myself”) u dwar il-prezzijiet (“where you marking these cdc?”, “100.40/50”, “perfect… sold my cdc… at 100.40…in canotrs… made a 100.40”).

226

Għalhekk, fid-dawl tal-kontenut tal-ewwel, tat-tielet u tar-raba’ skambji li saru fil‑21 ta’ Marzu 2013, il-Kummissjoni kellha raġun tikkonkludi, fil-premessa 487 tad-Deċiżjoni kkontestata, li, matul din id-diskussjoni, t-trader ta’ Crédit agricole u t-trader ta’ Deutsche Bank kienu skambjaw informazzjoni fuq tranżazzjonijiet reċenti, l-identità ta’ ċerti klijenti, il-pożizzjonijiet attwali tagħhom u l-prezz attwali tal-bonds, liema informazzjoni setgħet tgħin lit-traders inaqqsu l-inċertezza fis-suq u jevalwaw l-intenzjonijiet tagħhom fil-qasam tal-iffissar tal-prezzijiet għad-diversi bonds.

227

Konsegwentement, Crédit agricole ma wrietx li l-Kummissjoni wettqet żball meta qieset, fil-premessi 480 sa 487, u sussegwentement fil-premessi 674 u 678 tad-Deċiżjoni kkontestata, li d-diskussjoni tal‑21 ta’ Marzu 2013 kienet antikompetittiva minħabba li kienet ippermettiet lit-traders ta’ Deutsche Bank u ta’ Crédit agricole jiskambjaw informazzjoni kummerċjali sensittiva, attwali jew prospettiva, dwar l-attivitajiet ta’ negozjar tagħhom u jiskambjaw informazzjoni dwar l-istrateġiji ta’ negozjar u ta’ ffissar tal-prezzijiet tagħhom.

228

Fir-rigward tad-diskussjoni tal‑24 ta’ Mejju 2013, ikklassifikata fil-kategorija 3 u msemmija fil-premessi 488 sa 491, u sussegwentement fil-premessa 674 tad-Deċiżjoni kkontestata, Crédit agricole ssostni, essenzjalment, li din ma hijiex antikompetittiva fid-dawl tal-ħeffa li bih jimxi s-suq.

229

Madankollu, it-traskrizzjoni ta’ din id-diskussjoni turi li t-trader ta’ Crédit Agricole u t-trader ta’ Credit Suisse skambjaw informazzjoni kummerċjali sensittiva fuq l-offerti li kienu għamlu ftit minuti qabel fir-rigward ta’ klijent imsejjaħ “the sprayer” għall-bond EIB 08/16 (“just bid eib 08/16 …50mm… sprayer”; “ditto… i bid 99.80”; “s[a]me… he got.82 away”).

230

Għaldaqstant, il-Kummissjoni ġustament qieset li t-traders ma kinux ikkoordinaw l-offerti inizjali tagħhom, iżda li kienu skambjaw informazzjoni reċenti jew attwali dwar il-prezzijiet tagħhom fil-kuntest tal-interazzjonijiet rispettivi tagħhom mal-istess klijent għall-istess bond. Dan l-iskambju kkontribwixxa għaż-żieda fit-trasparenza u għalhekk għat-tnaqqis tal-inċertezza bejn it-traders bil-konsegwenza li dawn tal-aħħar setgħu jieħdu inkunsiderazzjoni l-informazzjoni skambjata fil-każ li l-klijent inkwistjoni kellu jerġa’ lura għandhom fi żmien qasir.

231

Barra minn hekk, fil-premessi 659 u 716 tad-Deċiżjoni kkontestata, il-Kummissjoni spjegat ir-raġunijiet għalfejn informazzjoni dwar tranżazzjonijiet reċenti setgħet tkun rilevanti għat-traders u din l-evalwazzjoni hija kkonfermata mill-ispjegazzjonijiet ipprovduti minn Crédit agricole fil-punt 2.15 tar-rikors tagħha li jipprovdu li, “sabiex ikun kompetittiv, it-trader għandu […] jifhem kif il-prezzijiet ikunu evolvew fil-passat, sabiex ikun jaf x’għandu jagħmel sabiex jirbaħ is-swieq”.

232

Konsegwentement, Crédit agricole ma wrietx li l-Kummissjoni wettqet żball meta qieset, fil-premessi 488 sa 491, u sussegwentement fil-premessa 674 tad-Deċiżjoni kkontestata, li d-diskussjoni tal‑24 ta’ Mejju 2013 kienet tat lok għal skambju ta’ informazzjoni kummerċjali sensittiva u, għaldaqstant, li din id-diskussjoni kienet ta’ natura antikompetittiva.

233

Fir-rigward tad-diskussjoni tat‑3 ta’ Ġunju 2013, ikklassifikata fil-kategorija 4 u msemmija fil-premessi 492 sa 494, u sussegwentement fil-premessa 678 tad-Deċiżjoni kkontestata, Crédit agricole ssostni, essenzjalment, li l-Kummissjoni eskludiet b’mod żbaljat l-interpretazzjoni tagħha fis-sens li t-trader ta’ Deutsche Bank talab lit-trader tagħha dwar il-valutazzjoni tiegħu ta’ bond, possibilment bl-għan li jistabbilixxi “back-to-back negociation”, jiġifieri negozjar intiż sabiex wieħed miż-żewġ traders jaċċetta li jixtri bonds mingħand terz qabel ma jerġa’ jbigħ parti mill-imsemmija bonds lit-trader l-ieħor. Għalhekk, il-Kummissjoni eskludiet b’mod żbaljat il-possibbiltà li Deutsche Bank ipprovat tikseb likwidità.

234

F’dan ir-rigward, għandu jiġi enfasizzat li l-interpretazzjoni prevista minn Crédit agricole hija ppreżentata minn dan il-bank stess bħala sempliċi “possibbiltà”. Barra minn hekk, mit-traskrizzjoni tad-diskussjoni inkwistjoni jirriżulta li, fuq l-inizjattiva tat-trader ta’ Deutsche Bank (“where you marking kfw 08/21?”), dan tal-aħħar u t-trader ta’ Crédit agricole skambjaw informazzjoni dwar il-valutazzjoni personali tagħhom tal-prezz ta’ bond u kkonstataw b’sodisfazzjoni s-similitudni tagħha (“sec...ct10-1/-5”, “yeah per[f]ect…i quoted +1/-4”). Fl-aħħar nett, minn din id-diskussjoni jirriżulta li t-trader ta’ Deutsche Bank kien fil-proċess li jinnegozja ma’ terz meta talab il-valutazzjoni tat-trader ta’ Crédit agricole (“not a regular guy”). L-ebda tranżazzjoni sussegwenti mat-trader ta’ Crédit agricole ma hija prevista f’din id-diskussjoni. Għall-kuntrarju, t-trader ta’ Crédit agricole rċieva informazzjoni dwar il-valutazzjoni tat-trader ta’ Deutsche Bank li huwa seta’ juża fil-każ li t-terz inkwistjoni kellu jiddeċiedi li jikkuntattja lilu.

235

Konsegwentement, Crédit agricole ma wrietx li l-Kummissjoni wettqet żball meta qieset, fil-premessi 492 sa 494, u sussegwentement fil-premessa 678 tad-Deċiżjoni kkontestata, li d-diskussjoni tat‑3 ta’ Ġunju 2013 kienet tat lok għal skambju ta’ informazzjoni kummerċjali sensittiva dwar it-tariffi tat-traders fil-kuntest ta’ negozjati li kienu għadhom għaddejjin, li kien wassal għaż-żieda fit-trasparenza u fit-tnaqqis tal-inċertezza fis-suq, u għaldaqstant, li din id-diskussjoni kienet ta’ natura antikompetittiva.

236

Fir-rigward tad-diskussjoni tal‑10 ta’ Lulju 2013, ikklassifikata fil-kategoriji 2, 3, 4 u 5 u msemmija fil-premessi 501 sa 506, u sussegwentement fil-premessi 655, 674, 678, 686 u 715 tad-Deċiżjoni kkontestata, Crédit agricole ssostni li ċertament din id-diskussjoni twassal lit-trader tagħha jindika lit-trader ta’ Deutsche Bank li huwa kien ser jagħmel offerta bl-istess prezz bħal dak li huwa kien ikkomunikalu qabel għal bond ASIA 10/18. Madankollu, it-trader ta’ Deutsche Bank ma adottax din l-offerta u naqqas tiegħu, li jeskludi kwalunkwe koordinazzjoni. Barra minn hekk, din id-diskussjoni turi li Crédit agricole hija attur żgħir fis-suq u li l-aġir tagħha ma jistax ikollu impatt fuq is-suq.

237

B’dan il-mod, Crédit agricole tikkritika biss l-ewwel parti tad-diskussjoni msemmija fil-premessi 501 sa 503 tad-Deċiżjoni kkontestata (bejn l‑10.30 u 22 sekonda u l‑10.36 u 35 sekonda), u mhux it-tieni parti msemmija fil-premessi 504 sa 506 (bejn l‑10.52 u 39 sekonda u l‑10.58 u 13-il sekonda).

238

Fir-rigward tal-parti mid-diskussjoni kkritikata, hemm lok li jiġi rrilevat li, qabel ma sar jaf li t-trader ta’ Deutsche Bank kien naqqas il-prezz tal-offerta tiegħu, it-trader ta’ Crédit agricole staqsa lit-trader ta’ Deutsche Bank jekk il-prezz tal-offerta li huwa kellu l-intenzjoni li jagħmel abbażi ta’ informazzjoni li huwa kien għadu kif irċieva mingħand l-istess trader kinitx tfixklu (“gonna go 23 offered? do u mind..dont want to do in your face”). It-trader ta’ Deutsche Bank wieġeb fin-negattiv (“nah its cool… i am 24 offered in cantors”).

239

Din id-diskussjoni turi li t-trader ta’ Crédit agricole talab u kiseb l-awtorizzazzjoni tat-trader ta’ Deutsche Bank biex jifformula offerta bi prezz speċifiku għal bond partikolari. Għalhekk, it-trader ta’ Crédit agricole ma ħax id-deċiżjoni tiegħu li jagħmel offerta fuq il-bażi ta’ evalwazzjoni individwali u awtonoma. Iż-żewġ traders iddeterminaw b’mod konġunt il-prezz tal-offerta fformulata minn wieħed minnhom. Konsegwentement, din id-diskussjoni tiżvela koordinazzjoni tal-aġir tat-traders fuq suġġett li kellu jagħti lok għal evalwazzjoni individwali.

240

Barra minn hekk, u fi kwalunkwe każ, fir-rigward tal-argument ta’ Crédit agricole bbażat fuq il-fatt li t-trader ta’ Deutsche Bank fl-aħħar nett naqqas il-prezz tal-offerta tiegħu, il-Qorti Ġenerali diġà kellha l-okkażjoni tiddeċiedi li l-każijiet sporadiċi u iżolati ta’ qerq jew ta’ nuqqas ta’ applikazzjoni tal-akkordju minn parteċipant partikolari, speċjalment meta dawn jikkonċernaw akkordju fit-tul, ma jistgħux fihom innifishom juru l-assenza ta’ implimentazzjoni tal-akkordju minn dan il-parteċipant, jew l-adozzjoni, minnu, ta’ aġir kompetittiv (sentenza tat‑13 ta’ Settembru 2013, Total Raffinage Marketing vs Il‑Kummissjoni, T‑566/08, EU:T:2013:423, punt 254).

241

Barra minn hekk, il-fatt li Crédit agricole hija biss attur żgħir fis-suq tal-BSSA ma jistax iqiegħed f’dubju n-natura antikompetittiva tad-diskussjoni inkwistjoni.

242

Fl-aħħar nett, fir-rigward tal-argument ibbażat fuq il-fatt li l-Kummissjoni ma ttrattatx b’mod simili bank terz fid-dawl ta’ diskussjoni tat‑30 ta’ Mejju 2013 li fiha dan tal-aħħar ipparteċipa, dan għandu jiġi miċħud għar-raġunijiet indikati fil-punti 206 u 207 iktar ’il fuq.

243

Konsegwentement, Crédit agricole ma wrietx li l-Kummissjoni wettqet żball meta qieset, fil-premessi 501 sa 506, u sussegwentement fil-premessi 655, 674, 678, 686 u 715 tad-Deċiżjoni kkontestata, li d-diskussjoni tal‑10 ta’ Lulju 2013 kienet tat lok għal skambju ta’ informazzjoni kummerċjali sensittiva u għal koordinazzjoni tal-prezzijiet u, għaldaqstant, li din id-diskussjoni kienet ta’ natura antikompetittiva minkejja l-fatt li t-trader ta’ Deutsche Bank kien fl-aħħar naqqas l-offerta tiegħu.

244

Fir-rigward tad-diskussjoni tal‑25 ta’ Lulju 2013, ikklassifikata fil-kategoriji 3 u 4 u msemmija fil-premessi 510 sa 514, u sussegwentement fil-premessa 674 tad-Deċiżjoni kkontestata, Crédit agricole ssostni li din ma tirrigwardax informazzjoni prospettiva.

245

F’dan ir-rigward, mit-traskrizzjoni ta’ din id-diskussjoni jirriżulta li, matulha, it-traders ta’ Crédit agricole u ta’ Deutsche Bank żvelaw l-volum tat-tranżazzjonijiet li huma kienu wettqu li kienu jirrigwardaw ħruġ ġdid ta’ bond KFW dakinhar stess filgħodu. Fil-fatt, it-trader ta’ Crédit agricole indika li l-offerta ta’ bejgħ tiegħu ta’ dawn il-bonds kienet żdiedet għal volum ta’ 50 miljun (“got lifted in the new one this morn… 50 mm”). It-trader ta’ Deutsche Bank wieġeb li kien biegħ l-istess bonds f’volum ta’ 500 miljun (“i sold 500 mm of them this morning”). Barra minn hekk, it-trader ta’ Deutsche Bank żvela t-tip ta’ xerrej (“asia”) li lilu kien biegħ l-imsemmija bonds għall-ammont ta’ 500 miljun, u l-prezz tal-bejgħ lill-imsemmi xerrej (“+ 10”). It-traders ta’ Crédit agricole u Deutsche Bank skambjaw ukoll informazzjoni dwar il-pożizzjoni attwali tagħhom. F’dan ir-rigward, it-trader ta’ Crédit agricole indika: “had 100 on the book”, “still got 50”. Min-naħa tiegħu, it-trader ta’ Deutsche Bank spjega li, mill-bejgħ li kien għamel dakinhar stess filgħodu, huwa kien irnexxielu jirkupra l-pożizzjoni qasira tiegħu wara li xtara bonds mingħand diversi sorsi bi prezz uniku (“i had zero… on the book”; “i lifted 14.5 everywhere… i got 150mm in creditex… on a no post… 100mm in icao… about 50mm in cantors… and rest in house”).

246

Ftit minuti wara, fl-istess jum, it-trader ta’ Deutsche Bank talab lit-trader ta’ Crédit agricole f’liema livell kien ser jivvaluta l-prezz ta’ bonds CADES 18 (“where are those cades 18?... seen anything in them?”). Sussegwentement, iż-żewġ traders żvelaw il-pożizzjoni attwali rispettiva tagħhom, jiġifieri li kienu “flat”, jiġifieri f’pożizzjoni newtrali jew żero. Fl-aħħar nett, bi tweġiba għal mistoqsija ġdida mit-trader ta’ Deutsche Bank (“but i am mean where are they now”), it-trader ta’ Crédit agricole ta l-valutazzjoni attwali tiegħu tal-prezz ta’ dan il-bond (“50/48 probs”).

247

Għalhekk, waqt id-diskussjoni tal‑25 ta’ Lulju 2013, it-trader ta’ Crédit agricole u t-trader ta’ Deutsche Bank wettqu skambju ta’ informazzjoni dwar il-volum, il-prezz u l-oriġini ta’ klijent fir-rigward ta’ tranżazzjoni reċenti. Barra minn hekk, l-imsemmija traders skambjaw, f’żewġ okkażjonijiet, informazzjoni dwar il-pożizzjoni ta’ inventarju tagħhom fir-rigward ta’ bonds speċifiċi. Fl-aħħar nett, l-imsemmija traders ikkomunikaw dwar il-valutazzjoni attwali, minn wieħed minnhom, tal-prezz ta’ bond, jiġifieri l-bond CADES 18.

248

Konsegwentement, Crédit agricole ma wrietx li l-Kummissjoni wettqet żball meta qieset, fil-premessi 510 sa 514, u sussegwentement fil-premessi 674 u 678 tad-Deċiżjoni kkontestata, li d-diskussjoni tal‑25 ta’ Lulju 2013 kienet tat lok għal skambju ta’ informazzjoni kummerċjali sensittiva dwar attivitajiet ta’ negozjar reċenti kif ukoll dwar il-prezzijiet u l-pożizzjonijiet attwali tal-parteċipanti u, għaldaqstant, li din id-diskussjoni kienet ta’ natura antikompetittiva.

249

Fir-rigward tad-diskussjoni tas‑6 ta’ Awwissu 2014, ikklassifikata fil-kategorija 4 u msemmija fil-premessi 563 u 564, u sussegwentement fil-premessa 678 tad-Deċiżjoni kkontestata, Crédit agricole ssostni, essenzjalment, li l-Kummissjoni ċaħdet b’mod żbaljat l-idea li din setgħet tkun talba għal prezz leġittimu fil-kuntest ta’ tfittxija ta’ likwidità.

250

F’dan ir-rigward, mit-traskrizzjoni ta’ din il-konverżazzjoni jirriżulta li, matulha, it-trader ta’ BofA talab lit-trader ta’ Crédit agricole kemm kien jivvaluta l-bond KBN 03/18 (“where [you] marking kbn 03.18?”). Dan tal-aħħar indika “48-45” u t-trader ta’ BofA wieġeb: “sounds about right”.

251

Għalhekk, it-traders, waqt id-diskussjoni tas‑6 ta’ Awwissu 2014, skambjaw informazzjoni preċiża dwar il-valutazzjoni attwali tagħhom tal-prezz ta’ bond, li kien ta’ natura li jnaqqas l-inċertezza tagħhom.

252

L-interpretazzjoni ta’ Crédit agricole, essenzjalment, fis-sens li din hija talba għal prezz leġittimu fil-kuntest ta’ tfittxija ta’ likwidità, ma hijiex plawżibbli u dan il-bank ma jurix li l-provi diretti li kellha l-Kummissjoni dwar id-diskussjoni tas‑6 ta’ Awwissu 2014 kienu insuffiċjenti.

253

Fil-fatt, qabelxejn, xejn fid-diskussjoni li saret matul il-ġurnata kollha tas‑6 ta’ Awwissu 2014, bejn is‑6.53 u l‑16.30 u 5 sekondi, ma jindika li t-talba tat-trader ta’ BofA kienet immotivata minn rieda li tiġi konkluża tranżazzjoni mat-trader ta’ Crédit agricole.

254

Sussegwentement, li kieku t-trader ta’ BofA kien qiegħed jipprevedi tranżazzjoni mat-trader ta’ Crédit agricole, ma kienx ikun talab kwotazzjoni ġenerika (“where [you] marking kbn 03.18?”), iżda kien ikun ippreċiża li t-talba tiegħu kienet tirrigwarda prezz ta’ offerta jew prezz ta’ offerta għal bejgħ.

255

Fl-aħħar nett, kif jirriżulta mid-diskussjonijiet imsemmija fil-premessa 723 tad-Deċiżjoni kkontestata, id-diskussjoni tas‑6 ta’ Awwissu 2014 kienet ippreċeduta minn diskussjonijiet oħra tal-istess tip, mhux validament ikkontestati minn Crédit agricole, li juru li dawn it-tip ta’ diskussjonijiet seħħew fil-kuntest ta’ negozjati bejn wieħed mit-traders u terz u kienu intiżi sabiex jivverifikaw li l-valutazzjoni prevista fil-kuntest ta’ dawn in-negozjati kienet korretta.

256

Konsegwentement, Crédit agricole ma wrietx li l-Kummissjoni wettqet żball meta qieset, fil-premessi 563 u 564, u sussegwentement fil-premessa 678 tad-Deċiżjoni kkontestata, li d-diskussjoni tas‑6 ta’ Awwissu 2014 kienet tat lok għal skambju ta’ informazzjoni dwar l-istrateġija tal-prezzijiet u, għaldaqstant, li din id-diskussjoni kienet ta’ natura antikompetittiva.

257

Fir-rigward tad-diskussjoni tat‑12 ta’ Marzu 2015, ikklassifikata fil-kategoriji 1, 3, 4 u 5 u msemmija fil-premessi 573 sa 575, u sussegwentement fil-premessi 674, 678, 686, 715, 746 u 848 tad-Deċiżjoni kkontestata, Crédit agricole tirrikonoxxi li kien hemm skambju ta’ informazzjoni, iżda teskludi li din id-diskussjoni setgħet taqa’ fil-kategoriji 1 u 5, peress li din id-diskussjoni kienet “probabbilment” intiża sabiex tivverifika jekk it-trader ta’ Crédit agricole kienx jista’ jakkwista bonds BNG 23 mingħand it-trader ta’ Credit Suisse. Peress li tali interpretazzjoni hija plawżibbli, il-Kummissjoni ma setgħetx għalhekk tikklassifika d-diskussjoni tat‑12 ta’ Marzu 2015 bħala kollużiva u, għaldaqstant, bħala “restrizzjoni minħabba l-għan”.

258

Skont it-traskrizzjoni ta’ din id-diskussjoni, it-trader ta’ Crédit agricole staqsa lit-trader ta’ Credit Suisse jekk kienx għad għandu bonds BNG 23 (“u still got bng 23”). It-trader ta’ Credit Suisse wieġeb li kellu, iżda żied li kien ukoll intalab jagħmel offerta (“yeah…but being asked to price up too”). It-trader ta’ Credit Suisse speċifika li huwa ħaseb li dan kien l-istess klijent (“same guy i think”). Fl-istess ħin, huwa bagħat lit-trader ta’ Crédit agricole estratt mill-iskambju li kien għadu kif kellu ma’ dan il-klijent u li kien jinkludi l-volum u l-prezz proposti lil dan tal-aħħar (“14:14:36 50mm BNG 2.5 JAN23 @ ct7 +34.5”). It-trader ta’ Crédit agricole rreaġixxa billi indika li l-klijent kien qiegħed idur biex isib l-aħjar offerta (“man this dude gets arou[nd] lol”). Huwa żied li ma kienx hemm problema u li kien ser iħalli l-klijent lit-trader ta’ Credit Suisse (“[no problem] man u crack on”). Erbgħin minuta wara, it-trader ta’ Crédit agricole staqsa lit-trader ta’ Credit Suisse jekk kienx wettaq it-tranżazzjoni (“u get lifted?”).

259

B’hekk, l-ewwel nett, din id-diskussjoni tiżvela b’mod ċar skambju ta’ informazzjoni preċiża u attwali ħafna dwar il-prezz u l-volum ta’ offerta proposta lil klijent identifikat fil-kuntest ta’ negozjati għaddejjin ma’ dan il-klijent. Għalhekk, din id-diskussjoni wasslet għal skambju ta’ informazzjoni kummerċjali sensittiva u għal skambju dwar strateġija ta’ negozjar u ta’ ffissar tal-prezzijiet. Dawn l-iskambji żiedu t-trasparenza bejn it-traders u naqqsu l-inċertezza tagħhom.

260

It-tieni nett, din id-diskussjoni tiżvela wkoll li, wara dan l-iskambju ta’ informazzjoni, it-trader ta’ Crédit agricole qagħad lura milli jissottometti offerta lill-klijent li kien ikkuntattjah u li kien ikkuntattja wkoll lit-trader ta’ Credit Suisse (“[no problem] man u crack on”).

261

Il-volum u l-prezz proposti fl-aħħar nett mit-trader ta’ Credit Suisse lill-klijent inkwistjoni, kif ukoll il-fatt li dan it-trader biss għamel proposta lill-klijent inkwistjoni, għalhekk ma jirriżultawx minn għażla awtonoma taż-żewġ traders, iżda minn koordinazzjoni li saret possibbli permezz tad-diskussjoni inkwistjoni. Fil-fatt, din id-diskussjoni wasslet għall-qbil konġunt dwar it-trader li kellu jagħmel l-offerta inkwistjoni bi prezz magħruf mill-parteċipanti. Huwa għalhekk li t-trader ta’ Crédit agricole ma għamilx offerta lil klijent speċifiku u ħalla l-klijent għat-trader ta’ Credit Suisse. Din l-interpretazzjoni hija kkonfermata mill-fatt li t-trader ta’ Crédit agricole, għexieren ta’ minuti iktar tard, staqsa lill-interlokutur tiegħu jekk kienx wettaq it-tranżazzjoni.

262

Din l-interpretazzjoni, adottata mill-Kummissjoni, ma hijiex invalidata minn dik proposta minn Crédit agricole, fis-sens li din id-diskussjoni tikkostitwixxi fir-realtà tentattiv ta’ skambju leġittimu li falla.

263

Skont il-formulazzjoni stess tal-argument ta’ Crédit agricole, id-diskussjoni tat‑12 ta’ Marzu 2015 hija biss “probabbilment” intiża sabiex jiġi vverifikat jekk it-trader ta’ Crédit agricole setax jakkwista l-BSSA kkonċernati biex ikollu stokk suffiċjenti sabiex sussegwentement ibigħ mill-ġdid dawn il-BSSA lil terz, ħaġa li huwa seta’ jagħmel biss jekk kien f’pożizzjoni li jixtri l-imsemmija BSSA. Għalhekk, l-argument ta’ Crédit agricole juri li anki dan il-bank ma huwiex f’pożizzjoni li jiddetermina b’ċertezza l-veraċità tal-interpretazzjoni alternattiva li huwa jipproponi.

264

Barra minn hekk, l-iskambju bejn it-traders mar ferm lil hinn minn dak li kien neċessarju sabiex jiġi evalwat jekk it-trader ta’ Credit Suisse kellux likwidità u jekk setgħetx isseħħ allegata tranżazzjoni bejn iż-żewġ traders. Fil-fatt, it-trader ta’ Credit Suisse ppreċiża li dan kien l-istess klijent u pprovda l-volum u l-prezz tal-offerta li huwa kien bagħat lil dan il-klijent fil-kuntest ta’ negozjati pendenti.

265

Fl-aħħar nett, fid-dawl tal-kontenut tal-iskambji preċedenti, il-messaġġ “[no problem] man u crack on” ma jistax raġonevolment jinftiehem bħala l-espressjoni ta’ impossibbiltà għat-trader ta’ Crédit agricole li jagħmel offerta jew li jipproponi prezz aħjar mit-trader ta’ Credit Suisse, liema prezz, barra minn hekk, mhux suppost kien jaf bih. Ir-rinunzja tat-trader ta’ Crédit agricole milli jagħmel offerta saret ftit sekondi biss wara li t-trader ta’ Credit Suisse informah bl-offerta tiegħu lill-klijent inkwistjoni. Għalhekk, it-trader ta’ Crédit agricole ma pprovax, kif kien ikun il-każ f’kundizzjonijiet normali ta’ kompetizzjoni, isib soluzzjoni alternattiva sabiex ikun jista’ jibgħat offerta lill-klijent ikkonċernat. Għall-kuntrarju, erbgħin minuta wara, huwa staqsa lit-trader ta’ Credit Suisse jekk kienx wettaq it-tranżazzjoni.

266

Għalhekk, l-interpretazzjoni proposta minn Crédit agricole ma tirriżultax plawżibbli u, fi kwalunkwe każ, ma tissodisfax il-livell ta’ prova meħtieġ sabiex tiġi kkontestata l-interpretazzjoni tal-Kummissjoni, kif teħtieġ il-ġurisprudenza mfakkra fil-punt 186 iktar ’il fuq.

267

Konsegwentement, Crédit agricole ma wrietx li l-Kummissjoni wettqet żball meta qieset, fil-premessi 573 sa 575, u sussegwentement fil-premessi 674, 678, 686, 715, 746 u 848 tad-Deċiżjoni kkontestata, li d-diskussjoni tat‑12 ta’ Marzu 2015 kienet tat lok għal skambju ta’ informazzjoni kummerċjali sensittiva kif ukoll għal koordinazzjoni tal-prezzijiet u tal-attivitajiet ta’ negozjati u, għaldaqstant, li din id-diskussjoni kienet ta’ natura antikompetittiva.

268

Minn dan isegwi li l-argumenti mressqa minn Crédit agricole sabiex juru l-assenza ta’ natura antikompetittiva tad-diskussjonijiet tat‑18 u tal‑31 ta’ Jannar 2013, tal‑15 ta’ Frar 2013, tad‑19 u tal‑21 ta’ Marzu 2013, tal‑24 ta’ Mejju 2013, tat‑3 ta’ Ġunju 2013, tal‑10 u tal‑25 ta’ Lulju 2013, tas‑6 ta’ Awwissu 2014 u tat‑12 ta’ Marzu 2015 għandhom jiġu miċħuda.

269

Fir-rigward tad-diskussjoni tat‑28 ta’ Settembru 2010, ikklassifikata fil-kategoriji 3, 4 u 5 u msemmija fil-premessi 232 sa 235, u sussegwentement fil-premessi 674, 678, 686 u 746 tad-Deċiżjoni kkontestata, Credit Suisse ssostni li, matul din id-diskussjoni, it-trader tagħha ppropona li jirtira prezz indikat fuq l-iskrin ta’ sensar sabiex iwettaq, minflok, tranżazzjoni mat-trader ta’ Deutsche Bank bl-istess prezz bħal dak indikat fuq l-iskrin tas-sensar.

270

F’dan ir-rigward, għandu jiġi rrilevat li Credit Suisse tikkontesta biss l-ewwel parti tad-diskussjoni tat‑28 ta’ Settembru 2010, jiġifieri l-iskambji li saru bejn il‑5.46 u 31 sekonda u l‑5.48 u 17-il sekonda. Fil-fatt, hija ma tikkontestax it-tieni parti ta’ din id-diskussjoni, li seħħet bejn il‑11.23 u 57 sekonda u l-11.29 u 54 sekonda, u li, skont il-Kummissjoni, kienet tikkonsisti fil-ġabra (pooling) ta’ informazzjoni dwar is-suq (market intelligence) dwar preferenzi ta’ negozjati u dwar l-attività futura ta’ klijent speċifiku magħruf mill-parteċipanti.

271

Matul l-ewwel parti ta’ din id-diskussjoni, it-trader ta’ Deutsche Bank, kif indikat il-Kummissjoni fil-premessa 233 tad-Deċiżjoni kkontestata, “probabbilment” staqsa lit-trader ta’ Credit Suisse jekk kienx xerrej jew bejjiegħ ta’ bonds Taljani (09/13) (“wahts you better way ITALY 09/13”). F’dan il-kuntest, it-trader ta’ Deutsche Bank ippreċiża li kien qiegħed jipprova jinnegozja ma’ terz (“trying to get a block out”). Bħala tweġiba, it-trader ta’ Credit Suisse spjega li kien għadu kemm indika prezz bidirezzjonali fuq l-iskrin tas-sensar BGC u talab lit-trader ta’ Deutsche Bank jekk huwa kellux jirtira dan il-prezz (“cool…I’ve just gone 146/143 in bgc… shall i kill it?”). It-trader ta’ Credit Suisse ppreċiża li kien qiegħed jaħdem fuq “switch trade” ma’ “persuna magħrufa lilu” (“i’m working [on] an order to sell Italy 13s to buy Spain 12s with u know who”). Peress li ma rċeviex tweġiba mingħand it-trader ta’ Deutsche Bank, it-trader ta’ Credit Suisse talab mill-ġdid lill-interlokutur tiegħu jekk kellux jirtira l-prezz tiegħu (“so will need to buy at 146ish to print it… shall i kill price?”). Għalhekk, it-trader ta’ Deutsche Bank wieġeb, essenzjalment, li dan ma kienx neċessarju, li ma kienx ċert mill-fatt li l-klijent potenzjali tiegħu kienx ser ibigħ jew le u li kien ser jipprova (“nah its cool…not sure if this guy will sell or not... but trying him now”).

272

Għalhekk, minn naħa, mit-traskrizzjoni tad-diskussjoni inkwistjoni jirriżulta li, matul din id-diskussjoni, it-trader ta’ Credit Suisse ppropona li jirtira l-prezz tiegħu mis-suq wara li sar jaf li t-trader ta’ Deutsche Bank kien qiegħed jinnegozja ma’ terz. Din il-proposta wasslet sabiex ma jkunx hemm kompetizzjoni mat-trader ta’ Deutsche Bank u b’hekk żiedet il-possibbiltajiet li t-terz jinnegozja mat-trader ta’ Deutsche Bank.

273

Min-naħa l-oħra, xejn fid-dikjarazzjonijiet skambjati ma jippermetti li jiġi sostnut, bħalma tagħmel Credit Suisse, li t-trader tiegħu ppropona li jirtira prezz indikat fuq l-iskrin ta’ sensar sabiex iwettaq, minflok, tranżazzjoni mat-trader ta’ Deutsche Bank bl-istess prezz bħal dak indikat fuq l-iskrin tas-sensar.

274

F’dan ir-rigward, l-interpretazzjoni ta’ Credit Suisse fis-sens li t-trader ta’ Deutsche Bank kien qiegħed ifittex li jikseb likwidità mingħand it-trader ta’ Credit Suisse sabiex jeżegwixxi sussegwentement ordni ikbar ta’ klijent dwar dan il-bond ma hijiex plawżibbli. Barra minn hekk, dan il-bank ma jurix li l-provi diretti li kellha l-Kummissjoni dwar id-diskussjoni tat‑28 ta’ Settembru 2010 kienu insuffiċjenti.

275

Fil-fatt, it-trader ta’ Credit Suisse kkomunika lit-trader ta’ Deutsche Bank il-prezz bidirezzjonali li huwa kien għadu kif indika fuq l-iskrin tas-sensar BGC u informah ukoll li kien qiegħed jinnegozja tranżazzjoni ta’ bejgħ, lil terz identifikat, tal-bonds Taljani inkwistjoni (“i’m working [on] an order to sell Italy 13s to buy Spain 12s with u know who”).

276

Peress li t-trader ta’ Credit Suisse kien diġà qiegħed jinnegozja bejgħ ta’ bonds Taljani lil terz, ma tantx huwa plawżibbli li l-proposta tat-trader ta’ Credit Suisse li jirtira l-prezz tiegħu mill-iskrin tas-sensar kienet immotivata mill-intenzjoni li jikkonkludi tranżazzjoni mat-trader ta’ Deutsche Bank.

277

L-iktar interpretazzjoni plawżibbli hija li t-trader ta’ Credit Suisse ppropona li jirtira l-prezz tiegħu mill-iskrin tas-sensar BGC sabiex tiġi llimitata l-estent tal-kompetizzjoni possibbli u sabiex jiġi evitat kull riskju li dan il-prezz jinterferixxi mal-intenzjoni tat-trader ta’ Deutsche Bank li jipproċedi għal bejgħ konġunt lil terz. Barra minn hekk, din l-interpretazzjoni hija kkorroborata minn diskussjoni mhux ikkontestata speċifikament minn Credit Suisse li seħħet ftit jiem qabel, jiġifieri fl‑24 ta’ Settembru 2010, li matulha t-trader ta’ Deutsche Bank ippropona li jirtira l-offerta tiegħu mill-iskrin tas-sensar Tullets sabiex ma jindaħalx fl-istrateġija ta’ negozjar tat-trader ta’ Credit Suisse (ara l-premessa 230 tad-Deċiżjoni kkontestata).

278

Konsegwentement, Credit Suisse ma wrietx li l-Kummissjoni wettqet żball meta qieset, fil-premessi 232 sa 235, u sussegwentement fil-premessi 674, 678, 686 u 746 tad-Deċiżjoni kkontestata, li d-diskussjoni tat‑28 ta’ Settembru 2010 kienet tat lok għal skambju ta’ informazzjoni kummerċjali sensittiva, għal skambji dwar strateġiji ta’ negozjar u ta’ ffissar tal-prezzijiet kif ukoll għal koordinazzjoni tal-attivitajiet ta’ negozjar u, għaldaqstant, li din id-diskussjoni kienet ta’ natura antikompetittiva.

279

Credit Suisse ssostni li l-iskambju ta’ informazzjoni dwar il-pożizzjonijiet ta’ inventarju tal-ġeneraturi tas-suq jippermetti li jinstabu iktar faċilment opportunitajiet ta’ tranżazzjoni bejn traders. Bħala eżempju, hija ssemmi d-diskussjoni tat‑8 ta’ Frar 2012, ikklassifikata fil-kategoriji 3 u 4 u msemmija fil-premessi 367 sa 376, u sussegwentement fil-premessi 674 u 678 tad-Deċiżjoni kkontestata.

280

F’dan ir-rigward, għandu jiġi enfasizzat li Credit Suisse tirreferi biss għall-ewwel parti tad-diskussjoni li seħħet bejn it-traders ta’ Deutsche Bank u ta’ BofA fit‑8 ta’ Frar 2012 bejn is‑2.58 u 5 sekondi u t‑3.10 u 51 sekonda. Fil-fatt, Credit Suisse ma tressaq ebda argument speċifiku kontra l-partijiet l-oħra ta’ din id-diskussjoni, li seħħew iktar tard fil-ġurnata u li, skont il-Kummissjoni, taw lok għal skambji dwar talbiet ta’ klijenti u tranżazzjonijiet pendenti.

281

Fir-rigward tal-ewwel parti tad-diskussjoni li saret fit‑8 ta’ Frar 2012, it-traskrizzjoni ta’ din id-diskussjoni turi li t-trader ta’ Deustche Bank u t-trader ta’ BofA ddiskutew suċċessivament tranżazzjonijiet li huma kienu fil-proċess li jikkonkludu jew li kellhom l-intenzjoni li jikkonkludu mal-istess klijent fir-rigward ta’ diversi bonds.

282

Matul dawn l-iskambji, it-traders iddiskutew in-negozjati li kienu għaddejjin dwar il-bonds BNG 10/16 (“just about to lose 50 mm bng 10/16”; “getting [check]ed on that too”; “just sold them... 50 mm”). Sussegwentement, it-trader ta’ BofA żvela l-prezz li kien indika lill-klijent għall-bonds BNG 10/16 (“i showed +127 fyi”) u t-trader ta’ Deutsche Bank wieġbu li kien il-prezz li bih kien għadu kif ikkonkluda tranżazzjoni ma’ dan il-klijent (“same... thats where i have been lifted”).

283

Barra minn hekk, it-traders skambjaw informazzjoni dwar l-aġir tal-klijent fir-rigward ta’ bonds oħrajn (“same guy checking me on 100mm new neds”; “anyone got any ned 06/16”; “flat”; “i have some but about to get lifted”; “same guy?”; “y[ea]h”; “hes lifting all the cheap names… think he [might] lift me in 100mm coe17”).

284

Għalhekk, l-ewwel parti tad-diskussjoni tat‑8 ta’ Frar 2012 ma tikkonsistix biss fi skambju ta’ informazzjoni fuq il-pożizzjonijiet ta’ inventarji tat-traders. It-traders skambjaw informazzjoni li ma kinitx pubblika u li kienet tirrigwarda l-volumi ta’ bonds speċifiċi li huma kienu biegħu jew li kienu beħsiebhom ibigħu lill-istess klijent identifikat. Barra minn hekk, fir-rigward ta’ tip ta’ bonds partikolari, it-traders skambjaw informazzjoni dwar il-prezz li bih huma kienu biegħu jew kellhom l-intenzjoni li jbigħu l-imsemmi bond. Id-diskussjoni inkwistjoni għalhekk tirrifletti kummenti f’ħin reali tal-attivitajiet tat-traders li taw lok għal skambju ta’ informazzjoni kummerċjali sensittiva.

285

Credit Suisse għalhekk ma wrietx li l-Kummissjoni wettqet żball meta qieset li l-ewwel parti tad-diskussjoni tat‑8 ta’ Frar 2012 kienet tikkostitwixxi ġabra ta’ informazzjoni li kienet tippermetti lit-traders jiddeċiedu dwar l-intenzjonijiet ta’ klijent identifikat u tan-negozjati attwali u, konsegwentement, li jaġixxu fis-suq b’inċertezza minima.

286

Konsegwentement, Credit Suisse ma wrietx li l-Kummissjoni wettqet żball meta qieset, fil-premessi 367 sa 376, u sussegwentement 674 u 678 tad-Deċiżjoni kkontestata, li d-diskussjoni tat‑28 ta’ Settembru 2010 kienet tat lok għal skambju ta’ informazzjoni kummerċjali sensittiva u għal skambji dwar strateġiji ta’ negozjar u ta’ ffissar tal-prezzijiet u, għaldaqstant, li din id-diskussjoni kienet ta’ natura antikompetittiva.

287

Waqt id-diskussjoni tal‑10 ta’ Jannar 2013, ikklassifikata fil-kategoriji 3, 4 u 5 u msemmija fil-premessi 446 sa 450, u sussegwentement fil-premessi 674, 678 u 686 tad-Deċiżjoni kkontestata, it-trader ta’ Credit Suisse staqsa jekk l-offerta ta’ xiri li huwa kien qiegħed jara (probabbilment fuq l-iskrin ta’ sensar wieħed jew iktar) għall-bonds KFW kinitx dik tat-trader ta’ Deutsche Bank (“is that your bid in KFW 4.375 18?”), għal liema mistoqsija dan tal-aħħar wieġeb fl-affermattiv. It-trader ta’ Credit Suisse sussegwentement spjega li huwa kien qiegħed jinnegozja ma’ terz għal “switch trade” li permezz tiegħu huwa kien ser jixtri dawn il-KFW u, fl-istess ħin, ibigħ tip ieħor ta’ bonds (“I’m being checked on these vs the kommun”). Sussegwentement, it-trader ta’ Deutsche Bank wieġeb li kien f’pożizzjoni qasira, li kellu bżonn dawn il-bonds u li kien lest li jħallas kwalunkwe prezz (“i am short 50 mm badly … badly need them… will pay whatever”). Imbagħad huwa staqsa lit-trader ta’ Credit Suisse, l-ewwel, jekk dan tal-aħħar riedx li huwa jirtira l-offerta tiegħu viżibbli fuq l-iskrin tas-sensar (“you want me to kill the bid?”) u, it-tieni, jekk dan tal-aħħar setax jikseb il-bonds għalih (“if you can get these for me will pay whatever man”). It-trader ta’ Credit Suisse wieġeb fin-negattiv, billi ppreċiża li kien ser jagħmel l-almu tiegħu, imma li dan jista’ jkun ħela ta’ ħin (“nah, thats cool... i’ll do my best, but could just be time wasting”). L-istess trader enfasizza wkoll li ma kienx qiegħed jagħmel ħafna negozju ma’ dan il-klijent u li ma kienx verament ċert li jikkonkludi (“guy who we dont do anything with, so not really sure”). It-trader ta’ Deutsche Bank għalhekk offra mill-ġdid li jirtira l-offerta tiegħu mill-iskrin tas-sensar (“you want me to kill the bid?”), għal liema t-trader ta’ Credit Suisse wieġeb li l-klijent ma kienx qiegħed idur għall-aħjar offerta (“not shopping it around”).

288

Credit Suisse ssostni li, matul din id-diskussjoni, it-trader ta’ Deutsche Bank ippropona li “joqtol” l-offerta tiegħu, peress li kien qiegħed jittama li t-trader ta’ Credit Suisse jinnegozja għalih u li għalhekk ma kellux bżonn ikopri l-pożizzjoni qasira tiegħu fuq l-iskrin tas-sensar. It-tweġiba tat-trader ta’ Credit Suisse, jiġifieri “le, kollox sew… nagħmel l-almu tiegħi, imma dan jista’ jkun ħela ta’ ħin”, tfisser li t-trader ta’ Deutsche Bank ma kellux għalfejn jannulla l-offerta tiegħu, peress li n-negozjati tat-tranżazzjoni mat-terz ma kinux suffiċjentement avvanzati sabiex ikun jista’ jistrieħ fuq dawn tal-aħħar u jabbanduna t-tfittxija tal-bonds fuq l-iskrin tas-sensar.

289

Madankollu, l-interpretazzjoni ta’ Credit Suisse ma hijiex plawżibbli fid-dawl tad-dikjarazzjonijiet skambjati matul id-diskussjoni tal‑10 ta’ Jannar 2013 u dan il-bank ma jurix li l-provi diretti li kellha l-Kummissjoni dwar din id-diskussjoni kienu insuffiċjenti.

290

Fil-fatt, il-fatt li t-trader ta’ Credit Suisse ma talabx l-irtirar tal-offerta tat-trader ta’ Deutsche Bank, minħabba li ma kienx jaħseb li l-klijent “kien qiegħed idur għall-aħjar offerta”, juri li l-proposta ta’ rtirar tal-offerta ġiet interpretata mit-trader ta’ Credit Suisse bħala rieda tat-trader ta’ Deutsche Bank li ma jindikax offerta ta’ xiri kompetitriċi u għalhekk li ma jinterferixxix fin-negozjati li kienu għaddejjin tat-trader ta’ Credit Suisse. Barra minn hekk, kompetitur awtonomu li, bħat-trader ta’ Deutsche Bank, kellu bżonn bonds sal-punt li kien lest li jħallas kwalunkwe prezz, kien ikun ipprova jimmassimizza l-opportunitajiet tiegħu li jsib bejjiegħ permezz ta’ diversi kanali differenti u għalhekk ma kienx ikun ippropona li jirtira l-offerta ta’ xiri tiegħu mill-iskrin tas-sensar.

291

L-unika spjegazzjoni plawżibbli tal-proposta fformulata mit-trader ta’ Deutsche Bank li jirtira l-offerta ta’ xiri tiegħu hija għalhekk ir-rieda li jgħin lit-trader ta’ Credit Suisse fin-negozjati tiegħu mat-terz.

292

Fi kwalunkwe każ, għandu jiġi enfasizzat li, għalkemm it-trader ta’ Deutsche Bank fl-aħħar ma rtirax l-offerta tiegħu, iż-żewġ traders urew rieda komuni li jikkoordinaw l-aġir tagħhom u sussegwentement iddeċidew b’mod konġunt li l-offerta ta’ Deutsche Bank setgħet tibqa’ fuq l-iskrin tas-sensar.

293

Issa, kif issostni l-Kummissjoni, il-fatt li t-trader ta’ Deutsche Bank huwa potenzjalment interessat fi tranżazzjoni sussegwenti mat-trader ta’ Credit Suisse jekk jikkonkludi t-tranżazzjoni mat-terz, ma jiġġustifikax tali ftehim bejn kompetituri, peress li kull wieħed minnhom għandu jipproponi offerta kompetitriċi indipendenti sabiex jikkonkludi ma’ terz.

294

Barra minn hekk, id-diskussjoni tal‑10 ta’ Jannar 2013 tat lok għal skambju ta’ informazzjoni kummerċjali sensittiva dwar tranżazzjoni potenzjali li setgħet tinteressa liż-żewġ traders u, b’mod partikolari, dwar l-aġir ta’ klijent. It-trader ta’ Deutsche Bank ipprovda wkoll informazzjoni dwar is-sitwazzjoni tiegħu. Din l-informazzjoni kkonfortat lit-trader ta’ Credit Suisse minħabba l-fatt li huwa għandu xerrej lest li jħallas kwalunkwe ammont għall-bonds li huwa jixtri mingħand il-klijent tiegħu, element li t-trader ta’ Credit Suisse seta’ jieħu inkunsiderazzjoni sabiex jifformula l-prezz tiegħu għall-klijent.

295

Konsegwentement, Credit Suisse ma wrietx li l-Kummissjoni wettqet żball meta qieset, fil-premessi 446 sa 450, u sussegwentement fil-premessi 674, 678 u 686 tad-Deċiżjoni kkontestata, li d-diskussjoni tal‑10 ta’ Jannar 2013 kienet tat lok għal skambju ta’ informazzjoni kummerċjali sensittiva, għal skambji dwar strateġiji ta’ negozjar u ta’ ffissar tal-prezzijiet u, għaldaqstant, li din id-diskussjoni kienet ta’ natura antikompetittiva.

296

Fir-rigward tad-diskussjoni bilaterali li seħħet bejn it-trader ta’ Credit Suisse u t-trader ta’ Crédit agricole fit‑12 ta’ Marzu 2015, ikkontestata wkoll mingħajr suċċess minn Crédit agricole u msemmija fil-punti 257 sa 267 iktar ’il fuq, l-argumenti mressqa minn Credit Suisse ma jistgħux jikkontestaw l-evalwazzjoni li tgħid li l-imsemmija diskussjoni kienet ta’ natura antikompetittiva.

297

Fil-fatt, minn naħa, id-diskussjoni li saret fit‑12 ta’ Marzu 2015 ma tiżvelax biss skambju ta’ informazzjoni preċiża u attwali ħafna dwar offerta proposta lil klijent fil-kuntest ta’ negozjati li kienu għaddejjin. Din id-diskussjoni tiżvela wkoll koordinazzjoni ta’ aġir li wasslet lit-trader ta’ Crédit agricole sabiex ma jippreżentax offerta lil klijent potenzjali li kien ikkuntattjah, wara li kien ftiehem mat-trader ta’ Credit Suisse (ara l-punti 259 sa 261 iktar ’il fuq).

298

Min-naħa l-oħra, l-alternattiva ppreżentata minn Credit Suisse li t-trader ta’ Crédit agricole kien qiegħed jipprova jikseb likwidità mingħand it-trader ta’ Credit Suisse ma hijiex plawżibbli u dan il-bank ma jurix li l-provi diretti li kellha l-Kummissjoni kienu insuffiċjenti fis-sens tal-ġurisprudenza ċċitata fil-punt 186 iktar ’il fuq.

299

Fil-fatt, li kieku, kif issostni Credit Suisse, it-trader ta’ Crédit agricole kien qiegħed jipprova jikseb likwidità, ma kienx ikun utli li ż-żewġ traders jiskambjaw informazzjoni kummerċjali sensittiva fuq l-istrateġija tal-klijent, fuq l-identità tal-imsemmi klijent u fuq l-offerta ta’ prezz proposta minn Credit Suisse lill-imsemmi klijent. Fil-fatt, kien ikun biżżejjed li t-trader ta’ Credit Suisse jispjega qabelxejn lit-trader ta’ Crédit agricole li huwa ma setax jinnegozja l-bond miegħu jew inkella li jipprovdilu kwotazzjoni.

300

Konsegwentement, Crédit agricole ma wrietx li l-Kummissjoni wettqet żball meta qieset, fil-premessi 573 sa 575, u sussegwentement fil-premessi 674, 678, 686, 715, 746 u 848 tad-Deċiżjoni kkontestata, li d-diskussjoni tat‑12 ta’ Marzu 2015 kienet tat lok għal skambju ta’ informazzjoni kummerċjali sensittiva kif ukoll għal koordinazzjoni tal-prezzijiet u tal-attivitajiet ta’ negozjar u, għaldaqstant, li din id-diskussjoni kienet ta’ natura antikompetittiva.

301

Fir-rigward tal-ittra elettronika tat-trader ta’ Credit Suisse tal‑24 ta’ Marzu 2015 li kien id-destinatarju tagħha t-trader ta’ Crédit agricole, ikklassifikata fil-kategorija 4 u msemmija fil-premessi 576 u 577, u sussegwentement fil-premessa 678 tad-Deċiżjoni kkontestata, Credit Suisse ssostni li din tiffaċilita l-identifikazzjoni tal-opportunitajiet ta’ negozjati bejn traders, li huwa partikolarment importanti fl-aħħar tax-xahar u tat-trimestru meta l-ġeneraturi tas-suq huma preżunti li jiċċattjaw il-portafoll tagħhom.

302

F’dan ir-rigward, għandu jiġi enfasizzat li l-ittra elettronika inkwistjoni ntbagħtet mit-trader ta’ Credit Suisse lit-trader ta’ Crédit agricole, bħala blind copy, u kienet intitolata “CS US$ SSA BID AXES – month end: offside bids”. Din l-ittra elettronika kienet tinkludi lista ta’ interessi, jiġifieri lista li permezz tagħha dan it-trader kien jipprovdi informazzjoni dwar il-prezzijiet u l-kwantitajiet ta’ bonds li huwa kien lest li jinnegozja.

303

Mill-premessa 53 tad-Deċiżjoni kkontestata jirriżulta li lista ta’ interessi turi l-interess ta’ trader ta’ bank li jixtri jew ibigħ ċerti bonds fis-suq u hija intiża għall-uffiċċju tal-bejgħ tal-imsemmi bank jew għal sensar.

304

Għalhekk, billi bagħat tali lista direttament lil trader kompetitur, it-trader ta’ Credit Suisse informa lil trader kompetitur, jiġifieri t-trader ta’ Crédit agricole, bil-prezzijiet li kien qiegħed jipproponi lill-klijenti tiegħu għal sensiela ta’ bonds.

305

Issa, tali informazzjoni tikkostitwixxi informazzjoni kummerċjali sensittiva. Din in-natura kummerċjalment sensittiva ma hijiex ikkontestata mill-fatt li l-lista kienet tikkonċerna biss numru limitat ta’ bonds jew li l-prezzijiet kienu biss indikattivi.

306

Barra minn hekk, Credit Suisse ma tipproduċi ebda prova li tista’ turi li t-trader tagħha kien ipprova juża l-lista ta’ interessi kkomunikata b’dan il-mod sabiex jikkonkludi tranżazzjoni mat-trader ta’ Crédit agricole u għalhekk sabiex “jiċċattja l-portafoll tiegħu”. Credit Suisse lanqas ma tipproduċi elementi li jistgħu juru li t-trader ta’ Crédit agricole pprova jikseb likwidità mingħand Credit Suisse għal wieħed mill-21 bond imsemmija fil-lista inkwistjoni.

307

Il-fatt li tali lista ma hijiex intiża li tintbagħat lil trader kompetitur huwa kkonfermat mid-diskussjoni tal‑21 ta’ Marzu 2013 bejn it-trader ta’ Crédit agricole u t-trader ta’ Deutsche Bank eżaminata fil-punti 220 sa 223 iktar ’il fuq. Fil-fatt, minn din id-diskussjoni jirriżulta, minn naħa, li t-trażmissjoni ta’ lista ta’ interessi minn membru ta’ Deutsche Bank lit-trader ta’ Crédit agricole hija kklassifikata bħala żball u, min-naħa l-oħra, li tali trażmissjoni pprovokat “problemi” fi ħdan Crédit agricole.

308

Konsegwentement, Credit Suisse ma wrietx li l-Kummissjoni wettqet żball meta qieset, fil-premessi 576 u 577, u sussegwentement fil-premessa 678 tad-Deċiżjoni kkontestata, li l-ittra elettronika tal‑24 ta’ Marzu 2015 kienet ta’ natura antikompetittiva.

309

Minn dan isegwi li l-argumenti mressqa minn Credit Suisse sabiex juru l-assenza ta’ natura antikompetittiva tad-diskussjonijiet tat‑28 ta’ Settembru 2010, tat‑8 ta’ Frar 2012, tal‑10 ta’ Jannar 2013 u tat‑12 ta’ Marzu 2015 kif ukoll tal-ittra elettronika tal‑24 ta’ Marzu 2015 huma miċħuda.

310

Mill-kunsiderazzjonijiet preċedenti jirriżulta li Crédit agricole u Credit Suisse ma wrewx li l-Kummissjoni wettqet żball meta qieset li d-diskussjonijiet li hija kienet analizzat kienu juru l-eżistenza ta’ ftehimiet u/jew ta’ prattiki miftiehma fis-sens tal-Artikolu 101 TFUE li kienu ta’ natura antikompetittiva u, b’mod iktar preċiż, l-eżistenza, minn naħa, ta’ koordinazzjoni antikompetittiva tal-prezzijiet u tal-attivitajiet ta’ negozjar u, min-naħa l-oħra, ta’ skambji ta’ informazzjoni kummerċjali sensittiva.

311

Il-konklużjoni li tinsab fil-punt 310 iktar ’il fuq madankollu ma tippreġudikax ir-risposta li għandha tingħata għall-ewwel motivi rispettivi invokati minn Crédit agricole u minn Credit Suisse u bbażati, essenzjalment, fuq l-allegazzjoni li l-Kummissjoni kisret l-Artikolu 101 TFUE meta qieset li l-ftehimiet jew il-prattiki miftiehma kkonstatati kienu jirrestrinġu l-kompetizzjoni “minħabba l-għan”. Fil-fatt, in-natura antikompetittiva ta’ dan l-aġir ma għandhiex neċessarjament il-konsegwenza li dan l-aġir jikkostitwixxi awtomatikament restrizzjoni “minħabba l-għan”.

312

Sabiex tiġi kklassifikata bħala restrizzjoni tal-kompetizzjoni “minħabba l-għan”, ir-restrizzjoni ma għandhiex tkun biss ta’ natura antikompetittiva, iżda għandha tkun ta’ grad suffiċjenti ta’ dannu għall-kompetizzjoni (ara s-sentenza tat‑30 ta’ Jannar 2020, Generics (UK) et, C‑307/18, EU:C:2020:52, punt 67 u l-ġurisprudenza ċċitata).

313

L-argumenti ta’ Crédit agricole u ta’ Credit Suisse intiżi sabiex jikkontestaw l-eżistenza ta’ restrizzjoni “minħabba l-għan” għalhekk ser jiġu eżaminati sussegwentement fil-kuntest tar-risposta għall-ewwel motivi rispettivi tagħhom.

314

Permezz tat-tieni parti tat-tieni motiv tagħha, Crédit agricole tikkontesta n-natura kontinwa tal-ksur ikkonstatat mill-Kummissjoni.

315

Min-naħa tagħha, fil-kuntest tat-tieni motiv tagħha, Credit Suisse tinvoka, essenzjalment, l-assenza ta’ prova u l-motivazzjoni insuffiċjenti, minn naħa, tan-natura unika tal-ksur ikkonstatat mill-Kummissjoni (l-ewwel parti) u, min-naħa l-oħra, tan-natura kontinwa ta’ dan l-istess ksur (it-tielet parti). Kif ġie kkonstatat fil-proċess verbal tas-seduta għas-sottomissjonijiet orali, Credit Suisse rrinunzjat għall-allegazzjoni tagħha bbażata fuq insuffiċjenza ta’ motivazzjoni tan-natura unika u kontinwa tal-ksur kontenzjuż, inizjalment imqajma fil-kuntest tat-tieni motiv tagħha.

316

Għandhom jiġu eżaminati l-argumenti ta’ Crédit agricole u ta’ Credit Suisse billi ssir distinzjoni bejn, minn naħa, dawk li jikkontestaw in-natura unika tal-ksur ikkonstatat mill-Kummissjoni (l-ewwel parti tat-tieni motiv ta’ Credit Suisse) u, min-naħa l-oħra, dawk li jikkontestaw in-natura kontinwa tiegħu (it-tieni parti tat-tieni motiv ta’ Crédit agricole u t-tielet parti tat-tieni motiv ta’ Credit Suisse).

317

Fil-premessi 757 u 758 tad-Deċiżjoni kkontestata, il-Kummissjoni qieset li s-sensiela ta’ ftehimiet u/jew ta’ prattiki miftiehma li hija kienet preċedentement identifikat kienu jagħmlu parti minn pjan ġenerali li kellu għan antikompetittiv komuni. Dan l-għan kien, għall-banek ikkonċernati, li jimmassimizzaw id-dħul tagħhom, filwaqt li jillimitaw it-telf li seta’ jirriżulta mill-inċertezza marbuta mal-aġir tat-traders l-oħra, u dan permezz ta’ koordinazzjoni tal-prezzijiet u tal-attivitajiet ta’ negozjar u permezz tal-iskambju ta’ informazzjoni kummerċjali sensittiva relatata mal-BSSA nnegozjati fis-suq sekondarju. Il-banek ikkonċernati għalhekk ipprovaw jirrestrinġu jew joħolqu distorsjoni tal-kompetizzjoni billi jissostitwixxu l-kompetizzjoni bejniethom b’assistenza reċiproka bl-għan li jtejbu d-dħul tagħhom minn negozjati ta’ BSSA f’dan is-suq, b’tali mod li, f’mumenti, is-sitwazzjoni kienet tali li t-traders tal-banek ikkonċernati setgħu jidhru li kienu qegħdin jinnegozjaw f’isem impriża waħda, iktar milli bħala kompetituri.

318

Barra minn hekk, fil-premessi 759 sa 764 tad-Deċiżjoni kkontestata, il-Kummissjoni esponiet, essenzjalment, erba’ “elementi oġġettivi” li, fil-fehma tagħha, kienu jikkonfermaw li “l-kuntatti kollużivi kienu relatati u komplementari fin-natura tagħhom”.

319

L-ewwel nett, il-prodotti inkwistjoni, jiġifieri l-BSSA, kienu omoġenji u nnegozjati bl-istess mod (premessa 760). It-tieni nett, il-mekkaniżmu użat mit-traders kien l-istess, jiġifieri l-użu ta’ komunikazzjonijiet kostanti f’fora ta’ diskussjonijiet li kienu rriżervati għalihom (premessa 761). It-tielet nett, l-impriżi kkonċernati kienu l-istess, jiġifieri Deutsche Bank, BofA, Credit Suisse u Crédit agricole, u bidla kienet ġiet ikkonstatata biss meta wieħed mit-traders involuti (li kienu jifformaw grupp strett kompost mill-istess persuni tul iż-żmien) kien bidel l-impjieg. Ir-raba’ nett, l-aġir inkwistjoni segwa l-istess “skema”. B’mod partikolari, it-traders tal-banek ikkonċernati kienu, matul ċerti perijodi, f’kuntatt kuljum u żammew kanali ta’ komunikazzjoni miftuħa matul il-ġurnata sħiħa. Huma skambjaw informazzjoni dwar l-attivitajiet ta’ negozjati tagħhom pendenti b’mod liberu fil-forma ta’ kumment f’ħin reali ta’ avvenimenti li kienu qegħdin iseħħu, u dan ippermettielhom jidentifikaw u jisfruttaw opportunitajiet sabiex jikkoordinaw l-aġir tagħhom (premessi 763 u 764).

320

Permezz tal-ewwel parti tat-tieni motiv tagħha, Credit Suisse ssostni li l-Kummissjoni ma kinitx stabbilixxiet l-eżistenza ta’ pjan ġenerali li jsegwi għan antikompetittiv uniku li jorbot l-aġir qabel u wara x-xahar ta’ Frar 2013.

321

Mingħajr ma hemm lok li wieħed jistaqsi dwar il-portata eżatta tal-kontestazzjoni ta’ Credit Suisse u, b’mod iktar preċiż, dwar il-kwistjoni dwar jekk dan il-bank ikkontestax l-eżistenza ta’ pjan ġenerali li jsegwi għan antikompetittiv uniku matul il-perijodu kollu kopert mill-ksur ikkonstatat mill-Kummissjoni u, b’mod iktar preċiż, qabel u matul ix-xahar ta’ Frar 2013, fatt li ma jirriżultax b’mod ċar mir-rikors, hemm lok li jiġi evalwat jekk il-Kummissjoni wrietx, l-ewwel nett, l-eżistenza ta’ tali pjan ġenerali qabel u matul ix-xahar ta’ Frar 2013 u, it-tieni nett, it-tkomplija ta’ dan il-pjan ġenerali wara x-xahar ta’ Frar 2013.

322

Kif jirriżulta mid-diskussjonijiet li saru qabel u matul ix-xahar ta’ Frar 2013 u msemmija fil-punti 166, 168 sa 171, 188 sa 208 u 269 sa 295 iktar ’il fuq, il-konstatazzjonijiet magħmula mill-Kummissjoni f’dan il-każ ippermettew li jintwera li, matul dan il-perijodu, l-għan segwit mill-aġir adottat mill-parteċipanti, jiġifieri skambju ta’ informazzjoni kummerċjali sensittiva kif ukoll koordinazzjoni tal-prezzijiet tagħhom u tal-attivitajiet ta’ negozjar tagħhom, kien antikompetittiv.

323

B’mod iktar preċiż, mill-konstatazzjonijiet magħmula mill-Kummissjoni jirriżulta li l-prattiki implimentati mit-traders tal-banek ikkonċernati kienu intiżi sabiex jiskambjaw informazzjoni kummerċjali sensittiva u sabiex jieħdu vantaġġ minn opportunitajiet ta’ koordinazzjoni tal-aġir meta kien hemm l-okkażjoni u, b’mod partikolari, meta l-parteċipanti kienu juru interess komuni għal BSSA speċifika waħda jew iktar jew meta kienu jkunu avviċinati mill-istess klijent fir-rigward tal-istess BSSA. Dan l-aġir, li kien jikkonsisti fis-sostituzzjoni ta’ kundizzjonijiet normali tal-kompetizzjoni b’assistenza reċiproka, kien iwassal għal żieda fit-trasparenza u għalhekk għal tnaqqis tal-inċertezza u tar-riskju u, xi drabi, għall-ġestjoni tal-portafolli rispettivi tal-parteċipanti bħallikieku kien portafoll uniku. Il-parteċipanti għalhekk setgħu jieħdu vantaġġ mill-aġir antikompetittiv tagħhom fil-konfront tal-klijenti u tal-kompetituri.

324

Huwa għalhekk li l-Kummissjoni qieset, ġustament, li l-għan antikompetittiv uniku segwit mill-aġir adottat mill-banek ikkonċernati kien li jimmassimizzaw id-dħul tagħhom filwaqt li jillimitaw it-telf tagħhom.

325

Dan l-għan huwa wkoll rifless, b’mod partikolari, minn ċerti kummenti espliċiti magħmula waqt diskussjonijiet imsemmija fil-punti 166, 168 u 170 bħal “ok cool will show same level […] and wont improve” (diskussjoni tat‑2 ta’ Ġunju 2010 msemmija fil-premessa 190); “where u gonna be bidding kfw 20’s if asked?” (diskussjoni tal‑31 ta’ Awwissu 2010 msemmija fil-premessa 228); “Let’s just keep that price up because I am not going to improve from there. Because they are just going to try and play one place against another” (diskussjoni tat‑13 ta’ Ottubru 2010 msemmija fil-premessa 236); “take it out for now man … don’t want [to] have to pay 15!” (diskussjoni tal‑20 ta’ Ottubru 2010 msemmija fil-premessa 243); “in case he comes to [you]... maybe worth showing same level… so we can max the dough” (diskussjoni tad‑19 ta’ Mejju 2011 imsemmija fil-premessa 294).

326

Barra minn hekk, id-diskussjonijiet li saru qabel u matul ix-xahar ta’ Frar 2013 u msemmija fil-punti 166, 168 sa 170, 188 sa 208 u 269 sa 295 iktar ’il fuq jissostanzjaw l-evalwazzjonijiet magħmula fid-Deċiżjoni kkontestata li jgħidu li, qabel u matul ix-xahar ta’ Frar 2013, elementi oġġettivi oħra kienu jikkonfermaw li l-aġir antikompetittiv adottat mill-parteċipanti kien relatat u komplementari fin-natura tiegħu u li, permezz tal-interazzjoni bejniethom, dan l-aġir kien jikkontribwixxi għall-pjan ġenerali li kellu l-għan antikompetittiv deskritt mill-Kummissjoni.

327

Fil-fatt, l-ewwel nett, l-aġir antikompetittiv identifikat mill-Kummissjoni kien kollu jirrigwarda BSSA li, minkejja l-varjetà tagħhom, kienu nnegozjati bl-istess mod u mill-istess traders fi ħdan l-istess uffiċċji ta’ negozjar tal-banek ikkonċernati. Din l-evalwazzjoni tintwera minn diversi diskussjonijiet analizzati mill-Kummissjoni fid-Deċiżjoni kkontestata li minnhom jirriżulta li, matul l-istess jum, l-istess traders wettqu skambji ta’ informazzjoni jew ikkoordinaw l-aġir tagħhom fir-rigward ta’ BSSA differenti (ara, pereżempju, id-diskussjoni tat‑8 ta’ Frar 2012, imsemmija fil-punti 279 sa 286 iktar ’il fuq kif ukoll id-diskussjoni tat‑18 ta’ Jannar 2013 imsemmija fil-punti 188 sa 195 iktar ’il fuq).

328

It-tieni nett, l-aġir inkwistjoni segwa l-istess mekkaniżmu, jiġifieri, mill-bidu tas-sena 2010, diskussjonijiet regolari fi ħdan fora ta’ diskussjonijiet multilaterali permanenti kkompletati minn diskussjonijiet bilaterali. Dawn id-diskussjonijiet saru fi ħdan grupp strett żgħir ta’ traders li kienu jiskambjaw informazzjoni matul il-ġurnata fuq diversi BSSA (ara, pereżempju, id-diskussjoni tat‑28 ta’ Settembru 2010 msemmija fil-punti 269 sa 278 iktar ’il fuq kif ukoll id-diskussjoni tal‑31 ta’ Jannar 2013 imsemmija fil-punti 196 sa 200 iktar ’il fuq).

329

It-tielet nett, dan l-aġir kien jinvolvi grupp ta’ impriżi stabbli, jiġifieri Deutsche Bank, BofA u Credit Suisse. Dan il-grupp ta’ impriżi nbidel biss meta, fix-xahar ta’ Jannar 2013, it-trader ta’ BofA biddel l-impjieg u beda jaħdem għal Crédit agricole, li wassal għall-involviment ta’ dan l-aħħar bank.

330

Ir-raba’ nett, l-aġir inkwistjoni segwa l-istess skema li kienet tieħu l-forma ta’ ġabra ta’ informazzjoni jew ta’ diskussjonijiet ħielsa fuq l-aġir reċenti, attwali jew futur li kien jippermetti lit-traders tal-banek ikkonċernati jisfruttaw opportunitajiet ta’ koordinazzjoni jew ta’ skambji ta’ informazzjoni u, għalhekk, isegwu l-għan antikompetittiv uniku msemmi fil-punt 317 iktar ’il fuq.

331

L-eżistenza ta’ pjan ġenerali li jsegwi għan antikompetittiv uniku qabel u matul ix-xahar ta’ Frar 2013 hija, barra minn hekk, ikkonfermata minn provi oħra tal-fajl miġbura mill-Kummissjoni.

332

Fil-fatt, waqt diskussjoni tat‑2 ta’ Ġunju 2010, imsemmija fil-premessa 190 tad-Deċiżjoni kkontestata, it-trader ta’ BofA informa lit-trader ta’ Deutsche Bank bil-prezz li bih huwa kien biegħ bonds lil klijent speċifiku. Sussegwentement, it-trader ta’ Deutsche Bank ippropona l-istess prezz lil dan l-istess klijent u indika lit-trader ta’ BofA li huwa kien biegħ l-istess bonds u li dan kien ħadem perfettament (“worked out a dream”).

333

Bl-istess mod, fil-premessa 810 tad-Deċiżjoni kkontestata, il-Kummissjoni semmiet diskussjonijiet li minnhom jirriżulta li kull wieħed mit-tliet traders prinċipalment involuti kienu huma stess jirrikonoxxu li jifformaw parti minn “klabb” diskret (“telling you man… just like you, me and [Credit Suisse’s trader] have a chatroom… all these accounts mst be in one chatroom as well”; “we should defo include him in the club...”)

334

Fl-aħħar nett, wara li telaq minn BofA u beda jaħdem għal Crédit agricole, wieħed mit-traders involuti fl-aġir inkwistjoni eżaminat mill-Kummissjoni talab, fl‑10 ta’ Jannar 2013 li jerġa’ jiddaħħal fil-grupp (“to be added back in the house!”), jiġifieri l-forum permanenti li fih kienu membri t-trader ta’ Deutsche Bank u t-trader de Credit Suisse.

335

Għalhekk, sa fejn hija kellha għad-dispożizzjoni tagħha elementi suffiċjenti sabiex tikkonkludi li jeżisti pjan ġenerali li jsegwi għan antikompetittiv uniku qabel u matul ix-xahar ta’ Frar 2013, ma kienx meħtieġ, kuntrarjament għal dak li ssostni Credit Suisse, li l-Kummissjoni tistabbilixxi li l-parteċipanti kienu espliċitament u minn qabel aderixxew għal ftehim ġenerali li kien jiddefinixxi l-azzjoni tagħhom fis-suq jew, b’mod iktar ġenerali, li huma kienu fformalizzaw minn qabel l-intenzjoni tagħhom li jadottaw aġir antikompetittiv.

336

Fid-dawl tal-kunsiderazzjonijiet preċedenti u anki jekk jitqies li hija kellha l-intenzjoni tikkontesta l-eżistenza ta’ pjan ġenerali bejn ix-xahar ta’ Jannar 2010 u x-xahar ta’ Frar 2013, Credit Suisse ma wrietx li l-Kummissjoni wettqet żball meta qieset li l-aġir adottat mit-traders tal-banek ikkonċernati matul dan il-perijodu kien jaqa’ fi pjan ġenerali li jsegwi għan antikompetittiv uniku, kif ġie ddefinit fit-termini mfakkra, essenzjalment, fil-punt 317 iktar ’il fuq.

337

Kif jirriżulta mill-premessi 94, 766, 767, 822, 823 u 847 tad-Deċiżjoni kkontestata, Deutsche Bank, fl-aħħar tax-xahar ta’ Frar 2013, ipprojbixxa lit-traders tiegħu milli jużaw fora ta’ diskussjonijiet multilaterali permanenti (“persistent multilateral chatrooms”).

338

Credit Suisse ssostni li din il-projbizzjoni tikkostitwixxi “fatt fundamentali” li rrenda impossibbli d-diskussjonijiet fuq tali fora ta’ diskussjonijiet bil-konsegwenza li d-diskussjonijiet bejn it-traders tal-banek ikkonċernati saru inqas frekwenti, jew saħansitra sporadiċi. Minħabba dan il-bdil fiċ-ċirkustanzi, l-aġir implimentat mit-traders wara x-xahar ta’ Frar 2013 ma baqax jiddependi fuq l-istess “mekkaniżmu” u ma kienx għadu jsegwi l-istess “skema”. F’dawn iċ-ċirkustanzi, ma kienx iktar possibbli, wara Frar 2013, li jintlaħaq l-għan antikompetittiv uniku ddefinit mill-Kummissjoni.

339

Il-Kummissjoni tirrikonoxxi tnaqqis relattiv fil-frekwenza tad-diskussjonijiet antikompetittivi marbuta mal-projbizzjoni msemmija fil-punt 337 iktar ’il fuq, filwaqt li tiċħad l-allegazzjoni ta’ Credit Suisse li dan it-tnaqqis kien sinjifikattiv u f’daqqa.

340

F’dan il-każ, għandu jiġi enfasizzat li l-projbizzjoni milli jużaw fora ta’ diskussjonijiet multilaterali permanenti indirizzata minn Deutsche Bank lit-traders tagħha ma tistax tqiegħed f’dubju l-konstatazzjonijiet tal-Kummissjoni dwar l-eżistenza ta’ pjan ġenerali li jsegwi għan antikompetittiv uniku.

341

Fil-fatt, l-ewwel nett, għandu jiġi rrilevat li Credit Suisse ma tikkontestax l-elementi oġġettivi li tfakkru fil-punt 319 iktar ’il fuq u li huma marbuta, minn naħa, man-natura omoġenja tal-prodotti inkwistjoni, jiġifieri l-BSSA, u, min-naħa l-oħra, mal-fatt li kienu involuti l-istess banek ikkonċernati, ħlief meta wieħed mit-traders parteċipanti kien bidel il-bank.

342

It-tieni nett, il-projbizzjoni msemmija fil-punt 337 iktar ’il fuq ipprovokat reazzjoni tat-traders ta’ Deutsche Bank, li tidher permezz ta’ diskussjoni li seħħet bejn żewġ traders ta’ dan il-bank fil‑25 ta’ Frar 2013 u msemmija fil-premessi 473 u 761 tad-Deċiżjoni kkontestata.

343

Matul din id-diskussjoni, trader ta’ Deutsche Bank, involut fil-ksur kontenzjuż, iddikjara lil wieħed mill-kollegi tiegħu tal-istess bank li l-imsemmija projbizzjoni kienet verament ser tfixkilhom (“that’s gonna really hinder us”), sa fejn dawn ma jkunux iktar informati dwar l-iskambji ta’ informazzjoni bejn it-traders ta’ Crédit agricole u ta’ Credit Suisse (“we not gonna know what flows are going on with [Crédit agricole’s trader] and [Credit Suisse’s trader]”).

344

It-trader l-ieħor ta’ Deutsche Bank imbagħad spjega: “what i do with [another trader] is we open a new room every day.. as long as its not permanent chat, its ok”, għal liema spjegazzjoni l-interlokutur tiegħu, involut fil-ksur kontenzjuż, wieġeb: “ah ok.. gonna have to do that then”.

345

Huwa għalhekk li, wara l-projbizzjoni indirizzata lit-traders ta’ Deutsche Bank milli jużaw fora ta’ diskussjonijiet multilaterali permanenti, it-traders tal-banek ikkonċernati fil-ksur kontenzjuż issostitwixxew id-diskussjonijiet tagħhom fi ħdan fora ta’ diskussjonijiet multilaterali permanenti permezz ta’ diskussjonijiet fi ħdan fora ta’ diskussjonijiet bilaterali mhux permanenti.

346

F’dan ir-rigward, minn naħa, ma huwiex ikkontestat li, sax-xahar ta’ Awwissu 2013, it-traders ta’ Credit Suisse u ta’ Crédit agricole komplew jiddiskutu b’mod bilaterali fl-istess forum multilaterali permanenti bħal dak li kien intuża mat-trader ta’ Deutsche Bank qabel u matul ix-xahar ta’ Frar 2013, jiġifieri l-forum PCHAT-0x2000001313671 imsejjaħ “DB/CA/CS $ CHAT”. Min-naħa l-oħra, kif jirriżulta espressament mid-diskussjoni tal‑25 ta’ Frar 2013, iċċitata fil-punt 344 iktar ’il fuq, il-projbizzjoni ta’ fora ta’ diskussjonijiet multilaterali permanenti ma kinitx tipprekludi lit-traders ta’ Deutsche Bank milli jużaw fora ta’ diskussjonijiet bilaterali mhux permanenti.

347

Barra minn hekk, it-traders tal-banek ikkonċernati kienu mdorrija jkollhom ukoll diskussjonijiet bilaterali, peress li huma kellhom tali diskussjonijiet qabel u matul ix-xahar ta’ Frar 2013, flimkien mal-użu tal-imsemmija fora ta’ diskussjonijiet multilaterali, fatt li ma huwiex ikkontestat.

348

It-traders tal-banek ikkonċernati għalhekk ipprovaw li jirrimedjaw il-projbizzjoni tal-użu ta’ fora ta’ diskussjonijiet multilaterali imposta fuq it-traders ta’ Deutsche Bank permezz ta’ network ta’ diskussjonijiet bilaterali. Dan il-fatt juri intenzjoni li jitkompla, wara Frar 2013, l-għan antikompetittiv li kien segwit mix-xahar ta’ Jannar 2010.

349

It-tielet nett, id-diskussjonijiet bejn it-traders tal-banek ikkonċernati effettivament komplew wara Frar 2013. Eżami tad-diskussjonijiet wara x-xahar ta’ Frar 2013 juri li l-imsemmija diskussjonijiet kellhom portata antikompetittiva simili għad-diskussjonijiet preċedenti għal dawk ta’ Frar 2013.

350

Fil-fatt, qabelxejn, it-traders komplew jikkoordinaw il-prezzijiet tagħhom kif juru, pereżempju, l-estratti ta’ diskussjonijiet bilaterali sussegwenti għax-xahar ta’ Frar 2013 imsemmija fil-punt 167 iktar ’il fuq, id-diskussjonijiet bilaterali tal‑10 ta’ Lulju 2013 (ara l-punti 236 sa 243 iktar ’il fuq) u tat‑12 ta’ Marzu 2015 (ara l-punti 257 sa 267, imbagħad 296 sa 300 iktar ’il fuq) kif ukoll l-ittra elettronika tal‑24 ta’ Marzu 2015 (ara l-punti 301 sa 308 iktar ’il fuq).

351

Sussegwentement, it-traders komplew jiżvelaw, spontanjament jew fuq talba, informazzjoni li setgħet tintuża mit-traders l-oħra sabiex iwettqu l-attivitajiet ta’ negozjati tagħhom jew sabiex jiddefinixxu l-istrateġija tagħhom ta’ negozjar jew tat-tariffi tagħhom, kif juru, pereżempju, l-estratti ta’ diskussjonijiet bilaterali sussegwenti għax-xahar ta’ Frar 2013 imsemmija fil-punt 168 iktar ’il fuq kif ukoll id-diskussjonijiet bilaterali tad‑19 u tal‑21 ta’ Marzu 2013 (ara l-punti 209 sa 216 u 217 sa 227 iktar ’il fuq), tal‑24 ta’ Mejju 2013 (ara l-punti 228 sa 232 iktar ’il fuq), tal‑25 ta’ Lulju 2013 (ara l-punti 244 sa 248 iktar ’il fuq) u tat‑12 ta’ Marzu 2015 (ara l-punti 257 sa 267 u 296 sa 300 iktar ’il fuq).

352

Fl-aħħar nett, it-traders komplew jikkoordinaw l-attivitajiet ta’ negozjar tagħhom kif juru, pereżempju, l-estratti ta’ diskussjonijiet bilaterali wara Frar 2013, imsemmija fil-punti 170 u 171 iktar ’il fuq, kif ukoll id-diskussjoni bilaterali tal‑10 ta’ Lulju 2013 (ara l-punti 236 sa 243 iktar ’il fuq) u dik tat‑12 ta’ Marzu 2015 (ara l-punti 257 sa 268, imbagħad 296 sa 300 iktar ’il fuq).

353

Għaldaqstant, wara x-xahar ta’ Frar 2013, it-traders tal-banek ikkonċernati kienu involuti fl-istess tipi ta’ koordinazzjoni, skambjaw l-istess tip ta’ informazzjoni kummerċjali sensittiva u kellhom għan antikompetittiv identiku għal dak imfittex qabel din id-data.

354

Ir-raba’ nett, l-argument ta’ Credit Suisse, ibbażat fuq l-allegazzjoni li l-projbizzjoni indirizzata lit-traders ta’ Deutsche Bank milli jużaw fora ta’ diskussjonijiet multilaterali permanenti wasslet għal bidla drastika fil-“mekkaniżmu” u fl-“iskema” tal-ksur uniku allegat, ma jippermettix li tiġi kkontestata l-konstatazzjoni li l-għan antikompetittiv imfittex mill-pjan ġenerali nżamm wara Frar 2013.

355

Fil-fatt, in-natura unika ta’ ksur tirriżulta mill-uniċità tal-għan segwit mill-parteċipanti fl-akkordju u mhux mill-modalitajiet ta’ applikazzjoni ta’ dan l-akkordju (ara, f’dan is-sens, is-sentenzi tal‑15 ta’ Marzu 2000, Cimenteries CBR et vs Il‑Kummissjoni, T‑25/95, T‑26/95, T‑30/95 sa T‑32/95, T‑34/95 sa T‑39/95, T‑42/95 sa T‑46/95, T‑48/95, T‑50/95 sa T‑65/95, T‑68/95 sa T‑71/95, T‑87/95, T‑88/95, T‑103/95 u T‑104/95, EU:T:2000:77, punt 4127, u tat‑8 ta’ Lulju 2008, Lafarge vs Il‑Kummissjoni, T‑54/03, mhux ippubblikata, EU:T:2008:255, punt 482).

356

Ġie deċiż ukoll li, peress li l-għan tal-prattiki antikompetittivi baqa’ l-istess, il-fatt li ċerti karatteristiċi jew li l-intensità ta’ dawn il-prattiki nbidlu ma kienx konklużiv (ara, f’dan is-sens, is-sentenza tal‑24 ta’ Marzu 2011, Aalberts Industries et vs Il‑Kummissjoni, T‑385/06, EU:T:2011:114, punt 105).

357

Barra minn hekk, l-għan antikompetittiv uniku kkonstatat fid-Deċiżjoni kkontestata ma kienx jiddependi, kuntrarjament għal dak li tagħti x’tifhem Credit Suisse, mill-organizzazzjoni ta’ diskussjonijiet ta’ kuljum. Fil-fatt, kif jirriżulta mill-premessi 607 sa 611 u 763 tad-Deċiżjoni kkontestata, it-traders tal-banek ikkonċernati segwew dan l-għan bl-iskambju liberu ta’ informazzjoni dwar l-attivitajiet ta’ negozjar tagħhom fis-seħħ. Dawn l-iskambji kienu fil-forma ta’ kumment f’ħin reali tal-avvenimenti waqt li kienu qegħdin iseħħu, u dan kien jippermettilhom jidentifikaw u jisfruttaw opportunitajiet ta’ koordinazzjoni bejniethom. Huwa b’dan il-mod li dawn it-traders kienu jfittxu li jilħqu dan l-għan fil-kuntest ta’ diskussjonijiet antikompetittivi dwar negozjati partikolari jew, l-iktar l-iktar, dwar informazzjoni rilevanti għal perijodi partikolari. Għalhekk ma kienx neċessarju li jkun hemm diskussjonijiet permanenti jew ta’ kuljum sabiex jintlaħaq l-għan antikompetittiv inkwistjoni.

358

Barra minn hekk, anki fil-perijodu ta’ qabel ix-xahar ta’ Frar 2013, id-diskussjonijiet antikompetittivi ma kinux neċessarjament ta’ kuljum, kif jirriżulta mill-kronoloġija tal-avvenimenti esposti fit-Taqsima 4.2 tad-Deċiżjoni kkontestata.

359

Fl-aħħar nett, huwa minnu li l-projbizzjoni ta’ fora ta’ diskussjonijiet multilaterali permanenti setgħet tirrendi iktar diffiċli l-identifikazzjoni għat-traders tal-banek ikkonċernati ta’ opportunitajiet ta’ koordinazzjoni bejniethom jew l-iskambju ta’ informazzjoni kummerċjali sensittiva, b’mod partikolari peress li kien iktar diffiċli għalihom li jagħmlu “kummenti f’ħin reali”.

360

Madankollu, Credit Suisse ma tikkontestax li l-fora ta’ diskussjonijiet bilaterali mhux permanenti kienu jiffunzjonaw bl-istess mod bħall-fora ta’ diskussjonijiet multilaterali permanenti. L-istess bħall-fora għad-diskussjonijiet multilaterali permanenti, il-fora għad-diskussjonijiet bilaterali mhux permanenti kienu jippermettu lit-traders konnessi jiskambjaw informazzjoni permezz ta’ messaġġi istantanji. Barra minn hekk, bħall-fora għad-diskussjonijiet multilaterali permanenti, il-fora mhux permanenti kienu jippermettu lit-traders konnessi jikkummentaw, matul il-ġurnata u f’ħin reali, dwar l-avvenimenti li seħħew. Fir-realtà, id-differenza bejn dawn iż-żewġ tipi ta’ fora kienet essenzjalment in-numru ta’ parteċipanti u l-ħtieġa potenzjali li jinfetaħ forum ġdid kuljum.

361

Konsegwentement, mingħajr ma hemm bżonn li jiġu evalwati l-ġustifikazzjonijiet l-oħra mressqa mill-Kummissjoni fid-Deċiżjoni kkontestata b’risposta għall-argumenti tal-banek involuti sabiex jiġi spjegat tnaqqis relattiv fil-frekwenza tad-diskussjonijiet antikompetittivi, l-argument ta’ Credit Suisse, ibbażat fuq il-fatt li, wara Frar 2013, ma kienx għadu possibbli li jintlaħaq l-għan antikompetittiv uniku ddefinit fid-Deċiżjoni kkontestata, ma jistax jintlaqa’.

362

Għaldaqstant, l-ewwel parti tat-tieni motiv invokat minn Credit Suisse hija miċħuda.

363

Sa fejn, min-naħa tagħha, Crédit agricole tikkontesta, b’mod inċidentali u vag, in-natura unika tal-ksur kontenzjuż, l-allegazzjonijiet ta’ dan il-bank għandhom ukoll jiġu miċħuda.

364

Minn naħa, Crédit agricole ma għandhiex raġun issostni, fi tmiem l-ewwel motiv tagħha u fil-parti introduttiva tat-tieni motiv tagħha, li l-klassifikazzjoni bħala “ksur uniku u kontinwu” tkun żbaljata fil-każ li l-Qorti Ġenerali kellha tikkonstata li l-Kummissjoni kklassifikat b’mod żbaljat wieħed mill-ħames ftehimiet jew prattiki miftiehma distinti bħala ksur “minħabba l-għan”. Fil-fatt, dan l-argument huwa bbażat fuq il-premessa żbaljata li l-Kummissjoni identifikat ħames ksur distinti fid-Deċiżjoni kkontestata (ara l-punti 70 sa 89 iktar ’il fuq).

365

Min-naħa l-oħra, Crédit agricole lanqas ma għandha raġun li tissuġġerixxi, fil-kuntest tal-ewwel parti tat-tieni motiv tagħha, ibbażata fuq assenza ta’ kontribuzzjoni għal pjan ġenerali, li l-għan antikompetittiv uniku identifikat mill-Kummissjoni għall-ksur uniku u kontinwu inkwistjoni ġie ddefinit b’mod ġenerali wisq, peress li kull bank ifittex li jnaqqas it-telf tiegħu. Fil-fatt, għalkemm huwa minnu li l-għan antikompetittiv uniku espost mill-Kummissjoni jinkludi l-għan li jiġi mmassimizzat id-dħul u li jitnaqqas it-telf permezz tal-parteċipazzjoni fil-ksur kontenzjuż, mill-punt 317 iktar ’il fuq jirriżulta li din tal-aħħar ippreċiżat ukoll li l-banek ikkonċernati kienu fittxew li jilħqu dan l-għan bil-koordinazzjoni tal-aġir tagħhom fir-rigward tal-prezzijiet u fir-rigward tal-attivitajiet ta’ negozjar tagħhom kif ukoll bl-iskambju ta’ informazzjoni kummerċjali sensittiva relatata mal-BSSA nnegozjati fis-suq sekondarju. Għalhekk, il-banek involuti fittxew, permezz ta’ assistenza reċiproka u għalhekk permezz ta’ prattiki li ma kinux jikkostitwixxu kundizzjonijiet ta’ kompetizzjoni normali, li jimmassimizzaw iktar id-dħul tagħhom u li jnaqqsu iktar it-telf tagħhom meta mqabbla mal-banek li ma kinux involuti fl-aġir inkwistjoni.

366

Fil-premessa 789 tad-Deċiżjoni kkontestata, taħt it-titolu “Natura kontinwa tal-ksur”, il-Kummissjoni qieset li l-aġir li hija kienet iddeskriviet fit-Taqsima 4 tad-deċiżjoni tagħha kien jagħmel parti minn proċess kontinwu li jsegwi pjan komuni u li dan l-aġir ma kienx jikkostitwixxi avvenimenti iżolati jew sporadiċi. Skont il-Kummissjoni, id-diversi elementi tal-ksur, li kellhom l-istess għan antikompetittiv, kienu ġew żviluppati fil-kuntest ta’ diskussjonijiet multipli u frekwenti bejn it-traders tal-banek ikkonċernati.

367

Permezz tat-tieni parti tat-tieni motiv tagħha, Crédit agricole tinvoka l-“assenza ta’ ksur kontinwu”. Bi tweġiba għal mistoqsija tal-Qorti Ġenerali waqt is-seduta, Crédit agricole indikat li, fil-kuntest tal-punti 3.16 sa 3.31 ta’ din il-parti, hija kienet qiegħda tikkontesta n-natura kontinwa tal-parteċipazzjoni tagħha fil-ksur, sa fejn l-interruzzjonijiet tal-parteċipazzjoni tagħha u ta’ dik tal-banek l-oħra għandu jkollhom ukoll konsegwenzi fuq in-natura kontinwa tal-ksur kontenzjuż kollu kemm hu.

368

Permezz tat-tielet parti tat-tieni motiv tagħha, Credit Suisse ssostni li l-Kummissjoni ma wrietx in-natura kontinwa tal-ksur kontenzjuż wara x-xahar ta’ Frar 2013.

369

Għandha tiġi eżaminata suċċessivament it-tielet parti tat-tieni motiv invokat minn Credit Suisse u t-tieni parti tat-tieni motiv invokat minn Crédit agricole sa fejn din it-tieni parti hija intiża li turi l-assenza ta’ natura kontinwa tal-ksur kontenzjuż.

370

Permezz tat-tielet parti tat-tieni motiv tagħha, Credit Suisse ssostni li l-Kummissjoni ma wrietx li l-ksur kontenzjuż kien kontinwu wara x-xahar ta’ Frar 2013, f’liema mument dan il-ksur inbidel b’mod sinjifikattiv.

371

Preliminarjament, Credit Suisse ssostni li, f’dan il-każ, il-kanal ta’ komunikazzjoni eżistenti bejn it-traders inkwistjoni ma kienx klandestin u li l-iskambji kienu perfettament iddokumentati, b’tali mod li l-assenza ta’ provi ta’ komunikazzjoni għal perijodu partikolari tikkostitwixxi prova effettiva tal-interruzzjoni tal-aġir matul dan il-perijodu. Għalhekk, il-Kummissjoni tipprova, b’mod żbaljat, issostni li d-dgħufija tal-prova tagħha hija dovuta għal provi frammentarji u inkompleti.

372

Skont Credit Suisse, fid-dawl tad-dinamika tas-suq inkwistjoni u tal-kronoloġija tal-fatti wara x-xahar ta’ Frar 2013, il-Kummissjoni kellha tipproduċi provi relatati ma’ fatti suffiċjentement qrib fiż-żmien. Issa, wara Frar 2013, kien hemm diversi intervalli fit-tul taż-żmien, inklużi intervalli li jvarjaw bejn 49 u 82 jum. Fid-dawl tad-diskussjonijiet bilaterali bejn traders oħra minbarra dak ta’ Credit Suisse, kien hemm għaxar perijodi ta’ inattività ta’ 28 jum jew iktar.

373

F’dan il-kuntest, qabelxejn, Credit Suisse ssostni li l-fatt li l-aġir adottat mill-banek inkwistjoni kellu għan komuni ma huwiex biżżejjed sabiex jintwera ksur kontinwu fil-preżenza ta’ provi jew ta’ indizji li jiżvelaw interruzzjoni ta’ dan il-ksur. Dawn l-argumenti l-iktar l-iktar jippermettu li tiġi sostnuta l-eżistenza ta’ ksur uniku u “ripetut”. Bl-istess mod, il-Kummissjoni sempliċement wettqet deduzzjonijiet ibbażati fuq sensiela ta’ provi kkunsidrati fl-intier tagħhom, ħaġa li ma turix, suffiċjentement skont il-liġi, ksur kontinwu.

374

Sussegwentement, Credit Suisse tenfasizza li l-Kummissjoni ma spjegatx kif l-intervalli msemmija fil-punt 372 iktar ’il fuq jistgħu jiġu konnessi fid-dawl tal-fatt li l-informazzjoni skambjata kienet issir malajr obsoleta u li din l-istituzzjoni pprovat ittawwal l-effetti ta’ xi diskussjonijiet sporadiċi, identifikati wara x-xahar ta’ Frar 2013.

375

Fl-aħħar nett, skont Credit Suisse, iċ-ċirkustanzi tal-kawża u l-funzjonament tas-suq kienu, fir-realtà, jeżiġu “miżuri pożittivi” u diskussjonijiet li jseħħu b’ċerta regolarità u f’intervalli ta’ żmien relattivament qrib. Il-Kummissjoni ma rnexxilhiex tikkonfuta dan l-argument.

376

F’dan ir-rigward, preliminarjament, għandu jiġi miċħud l-argument ta’ Credit Suisse li l-kanal ta’ komunikazzjoni eżistenti bejn it-traders tal-banek ikkonċernati ma kienx klandestin u li l-iskambji kienu perfettament iddokumentati b’tali mod li l-assenza ta’ prova ta’ komunikazzjoni għal perijodu partikolari tikkostitwixxi prova effettiva tal-interruzzjoni tal-aġir matul dan il-perijodu.

377

Minn naħa, dan l-argument huwa kkontradett minn ċerti spjegazzjonijiet li jinsabu fid-Deċiżjoni kkontestata. Fil-fatt, fil-premessa 777 ta’ din id-deċiżjoni, il-Kummissjoni indikat li, wara l-projbizzjoni tal-użu tal-fora ta’ diskussjonijiet multilaterali permanenti minn Deutsche Bank, kien normali li l-provi tad-diskussjonijiet bilaterali jkunu iktar mifruxa ladarba t-traders saru jafu li kellhom jieqfu jużaw il-fora ta’ diskussjonijiet multilaterali u għalhekk kellhom “jaħbu d-diskussjonijiet tagħhom mill-kontroll intern ta’ konformità”. Barra minn hekk, fil-premessi 82 u 778 ta’ din l-istess deċiżjoni, il-Kummissjoni spjegat li, matul l-investigazzjoni, hija kienet ġiet informata bil-fatt li r-reġistrazzjonijiet awdjo tal-konverżazzjonijiet telefoniċi tat-trader ta’ BofA għall-perijodu bejn id‑29 ta’ Novembru 2014 u t‑3 ta’ Settembru 2015 kienu tħassru u li l-unika informazzjoni li hija kellha, jiġifieri lista tat-telefonati magħmula, kienet turi li, bejn ix-xhur ta’ Novembru 2014 u ta’ Marzu 2015, kienu saru erbatax-il telefonata bejn it-trader ta’ BofA u t-trader ta’ Crédit agricole. Il-Kummissjoni żiedet li waħda biss minn dawn it-telefonati kienet iddokumentata fis-sistema ta’ Crédit agricole, jiġifieri telefonata tal‑10 ta’ Diċembru 2014.

378

Min-naħa l-oħra, l-assenza ta’ manifestazzjoni tal-ksur kontenzjuż matul perijodu partikolari ma tistax tiġi interpretata awtomatikament bħala interruzzjoni ta’ dan il-ksur matul dan l-istess perijodu.

379

Fil-fatt, anki jekk il-manifestazzjonijiet tal-akkordju huma separati b’intervalli ftit jew wisq twal, il-Kummissjoni tista’, fil-kuntest tal-evalwazzjoni tan-natura kontinwa ta’ ksur estiż fuq diversi snin, tqis li dan il-ksur ma ġiex interrott, minn naħa, meta d-diversi azzjonijiet li jagħmlu parti mill-imsemmi ksur isegwu għan wieħed u jistgħu jidħlu fil-kuntest ta’ ksur ta’ natura unika u, min-naħa l-oħra, meta ebda indizju jew prova ma turi li l-ksur ma seħħx matul dawn il-perijodi (ara, f’dan is-sens, is-sentenzi tat‑18 ta’ Marzu 2021, Pometon vs Il‑Kummissjoni, C‑440/19 P, EU:C:2021:214, punti 112 u 114, u tas‑17 ta’ Mejju 2013, Trelleborg Industrie u Trelleborg vs Il‑Kummissjoni, T‑147/09 u T‑148/09, EU:T:2013:259, punti 61 u 63).

380

Il-prinċipju ta’ ċertezza legali jeżiġi madankollu li l-Kummissjoni tipproduċi, tal-inqas, provi relatati ma’ fatti li seħħew qrib biżżejjed fiż-żmien, b’tali mod li jkun jista’ jiġi raġonevolment irrikonoxxut li dan il-ksur kien seħħ b’mod kontinwu bejn żewġ dati preċiżi (ara, f’dan is-sens, is-sentenza tad‑29 ta’ Settembru 2021, Nichicon Corporation vs Il‑Kummissjoni, T‑342/18, EU:T:2021:635, punt 365 (mhux ippubblikata) u l-ġurisprudenza ċċitata).

381

Għalkemm il-perijodu bejn żewġ manifestazzjonijiet ta’ aġir li jikkostitwixxi ksur huwa kriterju rilevanti sabiex tiġi stabbilita n-natura kontinwa ta’ ksur, xorta jibqa’ l-fatt li l-kwistjoni dwar jekk l-imsemmi perijodu huwiex twil biżżejjed sabiex ikun jikkostitwixxi interruzzjoni tal-ksur ma għandhiex tiġi eżaminata fl-astratt. Għall-kuntrarju, din għandha tiġi evalwata fil-kuntest tat-tħaddim tal-akkordju inkwistjoni (ara s-sentenza tad‑29 ta’ Settembru 2021, Nichicon Corporation vs Il‑Kummissjoni, T‑342/18, EU:T:2021:635, punt 366 (mhux ippubblikata) u l-ġurisprudenza ċċitata).

382

F’dan il-każ, fl-ewwel lok, mill-punti 317 sa 362 iktar ’il fuq jirriżulta li, matul il-perijodu tal-ksur kollu, l-aġir tal-parteċipanti kien jidħol fil-kuntest ta’ pjan ġenerali li kellu għan antikompetittiv uniku.

383

Minn dan jirriżulta li l-Kummissjoni setgħet tqis li l-ksur kontenzjuż kien kontinwu fil-perijodu kollu tal-ksur ikkonstatat fid-Deċiżjoni kkontestata, sakemm ma kellhiex tiġi kkonstatata interruzzjoni tal-imsemmi ksur (ara l-punti 379 sa 381 iktar ’il fuq).

384

Fit-tieni lok, l-għan antikompetittiv imfittex kien il-massimizzazzjoni tad-dħul tal-banek ikkonċernati filwaqt li jiġi llimitat it-telf tagħhom li seta’ jseħħ minħabba l-inċertezza relatata mal-mod kif iġibu ruħhom it-traders l-oħra. L-aġir implimentat kien jirrigwarda diversi BSSA u ma kienx jikkonsisti biss f’koordinazzjoni tal-prezzijiet jew skambji ta’ informazzjoni dwar il-prezzijiet. Fil-fatt, dan l-aġir kien jikkonċerna, b’mod iktar wiesa’, l-attivitajiet ta’ negozjar tal-banek ikkonċernati.

385

Kif jirriżulta mill-punti 323 u 357 iktar ’il fuq, it-tfittxija tal-għan antikompetittiv uniku kkonstatat fid-Deċiżjoni kkontestata ma kinitx tiddependi, kuntrarjament għal dak li tissuġġerixxi Credit Suisse, mill-organizzazzjoni ta’ diskussjonijiet ta’ kuljum. Fil-fatt, id-diskussjonijiet bejn it-traders ikkonċernati kienu intiżi sabiex jidentifikaw u jisfruttaw opportunitajiet ta’ koordinazzjoni jew ta’ skambju ta’ informazzjoni kummerċjali sensittiva.

386

Barra minn hekk, u fid-dawl tal-kunsiderazzjonijiet preċedenti, parteċipazzjoni frekwenti ħafna f’kuntatti kollużorji ma kinitx neċessarja għall-funzjonament tal-ksur kontenzjuż, peress li n-negozjati ta’ BSSA kienu indipendenti. Fil-fatt, is-suċċess eventwali ta’ kuntatt kollużiv partikolari ma kienx jiddependi fuq parteċipazzjoni f’sensiela ta’ kuntatti relatati ma’ negozjati oħra.

387

Fl-aħħar nett, id-diskussjonijiet li saru wara x-xahar ta’ Frar 2013 involvew l-istess traders bħal dawk li kienu fl-oriġini tal-implimentazzjoni ta’ fora ta’ diskussjonijiet multilaterali permanenti fl‑2010. Dawn it-traders kienu jiltaqgħu ta’ spiss matul avvenimenti soċjali u kienu jiffurmaw grupp strett ħafna magħruf sew fost it-traders tal-post finanzjarju (City) f’Londra.

388

Fit-tielet lok, il-Kummissjoni bbażat ruħha fuq provi li jirrigwardaw fatti suffiċjentement qrib fiż-żmien u l-intervalli, invokati minn Credit Suisse bejn żewġ manifestazzjonijiet tal-ksur jew bejn żewġ diskussjonijiet li l-Kummissjoni hija f’pożizzjoni li tipproduċi l-prova tagħhom, ma jippermettux li jitqies li l-imsemmi ksur ġie interrott matul il-perijodu ta’ wara x-xahar ta’ Frar 2013.

389

F’dan ir-rigward, l-ewwel nett, għandu jiġi enfasizzat li Credit Suisse ma tinvokax interruzzjoni tal-ksur qabel ix-xahar ta’ Frar 2013 minkejja li diversi intervalli ta’ iktar minn xahar bejn ċerti diskussjonijiet jistgħu jiġu kkonstatati qabel din id-data u, b’mod iktar preċiż, fl‑2012.

390

It-tieni nett, fil-premessa 534 tad-Deċiżjoni kkontestata, il-Kummissjoni semmiet diversi dokumenti li minnhom jirriżulta li, matul is-snin 2014 u 2015, it-traders ipperċepew is-suq tal-BSSA bħala li kien qiegħed isir dejjem iktar diffiċli u inqas profittabbli (“no money in SSA anymore”, “no flows in SSA”, “no money in SSA”, “SSA is dead”). Dan il-fenomenu kien jispjega għalfejn it-traders inkwistjoni kienu jinnegozjaw dejjem iktar strumenti finanzjarji oħra sabiex jikkumpensaw għat-tnaqqis tal-attività f’dan is-suq. Dan it-tnaqqis tal-attività, indipendenti mir-rieda tal-parteċipanti fil-ksur uniku, ikkontribwixxa għat-tnaqqis tal-opportunitajiet ta’ koordinazzjoni jew ta’ skambju ta’ informazzjoni kummerċjali sensittiva.

391

It-tielet nett, minn eżami, minn naħa, tad-diskussjonijiet li ppreċedew l-intervalli invokati minn Credit Suisse u, min-naħa l-oħra, tad-diskussjonijiet li segwew l-imsemmija intervalli, jirriżulta li dawn id-diskussjonijiet ma jinkludu ebda element ta’ natura li juri li t-traders tal-banek ikkonċernati kienu, inizjalment, immanifestaw rieda li jtemmu l-ksur uniku u, sussegwentement, rieda li jimplimentawh mill-ġdid. Għall-kuntrarju, it-ton użat mit-traders huwa partikolarment liberu u d-diskussjonijiet huma spontanji. B’mod partikolari, id-diskussjonijiet antikompetittivi li jsegwu l-intervalli invokati minn Credit Suisse ma jinkludu ebda kummenti preliminari li jindikaw in-neċessità li jiġi stabbilit mill-ġdid kuntatt, jew saħansitra fiduċja, li kienet twaqqfet qabel bejn il-parteċipanti. Dawn id-diskussjonijiet għalhekk jistabbilixxu rieda persistenti u kostanti, min-naħa tat-traders parteċipanti, li jadottaw aġir li jikkontribwixxi għall-pjan ġenerali li jsegwi għan antikompetittiv uniku, kif ġie ddefinit mill-Kummissjoni fid-Deċiżjoni kkontestata.

392

B’mod iktar preċiż, fir-rigward tal-intervall ta’ 64 jum li jissepara, minn naħa, id-diskussjoni tal‑21 ta’ Marzu 2013 bejn it-trader ta’ Crédit agricole u t-trader ta’ Deutsche Bank u, min-naħa l-oħra, id-diskussjoni tal‑24 ta’ Mejju 2013 bejn it-trader ta’ Crédit agricole u t-trader ta’ Credit Suisse, għandu jiġi rrilevat li, għalkemm il-bonds ikkonċernati minn dawn id-diskussjonijiet kienu differenti, il-kontenut tad-diskussjonijiet kien l-istess. Fil-fatt, it-traders inkwistjoni skambjaw informazzjoni kummerċjali sensittiva fuq attivitajiet ta’ negozjar li kienu għaddejjin jew li seħħew u b’mod partikolari fuq il-prezzijiet tagħhom u fuq il-klijenti tagħhom (ara l-punti 217 sa 227 u 228 sa 232 iktar ’il fuq). Barra minn hekk, ir-rimarki li saru matul dawn id-diskussjonijiet huma partikolarment ħielsa u l-aġir tat-traders huwa naturali. Dawn id-diskussjonijiet ma jsemmu ebda element li jissuġġerixxi li r-rieda tat-traders li jimplimentaw il-ksur intemmet bejn dawn iż-żewġ manifestazzjonijiet tiegħu.

393

Fir-rigward tal-intervall ta’ 60 jum li jissepara ż-żewġ diskussjonijiet tal‑11 ta’ Ottubru 2013 u tal‑10 ta’ Diċembru 2013 bejn it-trader ta’ Credit Suisse u t-trader ta’ Deutsche Bank, għandu jiġi rrilevat li dawn iż-żewġ diskussjonijiet kienu jirrigwardaw bonds differenti, iżda li l-kontenut tal-imsemmija diskussjonijiet kien simili. Waqt l-ewwel waħda minn dawn id-diskussjonijiet, it-trader ta’ Credit Suisse rtira ordni ta’ bejgħ mill-pjattaforma ta’ sensar (“killed it”) wara li t-trader ta’ Deutsche Bank issuġġerixxa dan l-irtirar minħabba l-pożizzjoni twila tiegħu (“i am long bro …if ok to scarp it that would be better”). Waqt it-tieni waħda minn dawn id-diskussjonijiet, huwa t-trader ta’ Deutsche Bank li ssuġġerixxa li jirtira l-offerta ta’ xiri tiegħu (“ah sorry bro...will kill it”) wara li sar jaf bil-pożizzjoni qasira tat-trader ta’ Credit Suisse (“i’m small short”). Il-fatt li t-trader ta’ Deutsche Bank fl-aħħar nett irrinunzja milli jirtira l-offerta tiegħu wara li rċieva l-opinjoni tat-trader ta’ Credit Suisse ma jikkontestax l-evalwazzjoni li fuq il-bażi tagħha l-imsemmija diskussjonijiet juru kontinwità fil-kontenut tagħhom u forma ta’ reċiproċità fit-tul fir-rigward tal-irtirar u ta’ proposta ta’ rtirar ta’ offerta li tista’ tippreġudika parteċipant ieħor fl-akkordju. Barra minn hekk, dawn id-diskussjonijiet ma jsemmu ebda element li jissuġġerixxi li r-rieda tat-traders li jimplimentaw il-ksur intemmet bejn dawn iż-żewġ manifestazzjonijiet tal-ksur. L-ewwel waħda minn dawn id-diskussjonijiet, jiġifieri dik tal‑11 ta’ Ottubru 2013, li matulha t-traders tat-tliet banek involuti kienu preżenti, turi barra minn hekk rieda li tiġi ppjanata laqgħa ta’ natura soċjali matul vjaġġ kummerċjali fi New York (l-Istati Uniti tal-Amerika) il-ġimgħa ta’ wara.

394

Fir-rigward tal-intervall ta’ 55 jum li jissepara ż-żewġ diskussjonijiet tal‑10 ta’ Diċembru 2013 u tat‑3 ta’ Frar 2014 bejn it-trader ta’ Credit Suisse u t-trader ta’ Deutsche Bank, għandu jiġi rrilevat li dawn iż-żewġ diskussjonijiet kienu jirrigwardaw bonds differenti, iżda li l-kontenut tal-imsemmija diskussjonijiet kien simili. Waqt l-ewwel waħda minn dawn id-diskussjonijiet, it-trader ta’ Deutsche Bank issuġġerixxa li jirtira l-offerta tiegħu wara li sar jaf bil-pożizzjoni qasira tat-trader ta’ Credit Suisse (ara l-punt 393 iktar ’il fuq). Waqt it-tieni waħda minn dawn id-diskussjonijiet, it-trader ta’ Deutsche Bank ma aċċettax offerta ppreżentata minn Credit Suisse fuq il-pjattaforma ta’ sensar u għalhekk ma biegħlux bond wara skambju bejn iż-żewġ traders. Iż-żewġ diskussjonijiet huma diretti u spontanji u ma jsemmu ebda element li jissuġġerixxi li r-rieda taż-żewġ traders li jikkontribwixxu għall-ksur kontenzjuż intemmet bejn dawn iż-żewġ manifestazzjonijiet tal-ksur.

395

Fir-rigward tal-intervall ta’ 82 jum li jissepara, minn naħa, diskussjoni tal‑1 ta’ Mejju 2014 bejn it-trader ta’ Crédit agricole u t-trader ta’ Credit Suisse u, min-naħa l-oħra, diskussjoni tat‑22 ta’ Lulju 2014 bejn it-trader ta’ Credit Suisse u t-trader ta’ BofA, għandu jiġi enfasizzat li, matul l-ewwel waħda minn dawn id-diskussjonijiet, it-trader ta’ Crédit agricole u t-trader ta’ Credit Suisse ddiskutew il-prezz ta’ bond partikolari (KFW 5 1/8 03/16). Fil-fatt, it-trader ta’ Crédit agricole staqsa “where u ma[rk]ing that sh1t [?]”. It-trader ta’ Credit Suisse spjega “got them marked + 2 on the bid (2/-2)”, u t-trader ta’ Crédit agricole wieġeb “perfect”. Dan l-iskambju għalhekk ippermetta lit-trader ta’ Crédit agricole jivverifika l-prezzijiet tiegħu mat-trader ta’ Credit Suisse. Waqt it-tieni waħda minn dawn id-diskussjonijiet, it-trader ta’ BofA, li kien ipparteċipa preċedentement fid-diskussjonijiet mat-traders l-oħra meta kien jaħdem għal Deutsche Bank, ippropona lit-trader ta’ Credit Suisse li jirtira l-offerta tiegħu għal bond ieħor. It-trader ta’ BofA semma wkoll il-pożizzjoni ta’ negozjar tiegħu (“sorry I didn’t realised kbn 19 in tullets was you… i went better bid… can kill it if you wanty… we are short 10mm…”).

396

Matul dan l-intervall ta’ 82 jum, dan l-ex trader ta’ Deutsche Bank, kien bil-leave mill‑1 ta’ April, sakemm jitlaq mill-bank f’Ġunju 2014 u jibda’ jaħdem għal BofA. Dan l-avveniment ma kellux il-konsegwenza li jinterrompi l-ksur, peress li, fl‑1 ta’ Mejju 2014, it-trader ta’ Crédit agricole u t-trader ta’ Credit Suisse ddiskutew il-prezz ta’ bond (ara l-punt 395 iktar ’il fuq). Min-naħa l-oħra, il-leave tat-trader ta’ Deutsche Bank, qabel il-bidla fl-impjieg tiegħu, ikkontribwixxa għal tnaqqis temporanju tal-opportunitajiet ta’ koordinazzjoni jew ta’ skambju ta’ informazzjoni kummerċjali sensittiva bejn it-tliet traders prinċipalment involuti.

397

L-ex trader ta’ Deutsche Bank sussegwentement beda jaħdem għal BofA fis‑16 ta’ Lulju 2014. Il-fatt li l-imsemmi trader, sitt ijiem wara, jiġifieri fit‑22 ta’ Lulju 2014, kellu diskussjoni bilaterali mat-trader ta’ Credit Suisse sabiex jipproponi li jirtira offerta (“can kill it if you wanty”) u jesponi l-pożizzjoni ta’ negozjar tiegħu (“we are short 10 mm”) juri rieda mhux interrotta li jadotta aġir li jaqa’ fi pjan ġenerali li jsegwi għan antikompetittiv uniku ddefinit mill-Kummissjoni. Din ir-rieda kontinwa tidher ukoll mit-ton dirett użat miż-żewġ parteċipanti u mill-ispontanjetà tal-iskambju.

398

Fir-rigward tal-intervall ta’ 67 jum invokat minn Credit Suisse bejn allegata diskussjoni tal‑24 ta’ Awwissu 2014 u diskussjoni tad‑29 ta’ Ottubru 2014, għandu jiġi enfasizzat li l-argument li tipprova tressaq Credit Suisse ma huwiex fondat peress li l-ebda diskussjoni bilaterali ma ġiet identifikata fl‑24 ta’ Awwissu 2014. Id-diskussjoni msemmija minn Credit Suisse hija fir-realtà dik tal‑24 ta’ Settembru 2014 u l-intervall invokat huwa għalhekk ta’ 37 jum. Fi kwalunkwe każ, dawn id-diskussjonijiet ma juru l-ebda interruzzjoni tal-ksur u, għall-kuntrarju, juru li, f’dawn iż-żewġ okkażjonijiet, it-trader ta’ Crédit agricole u t-trader ta’ BofA komplew jiskambjaw informazzjoni dwar l-istrateġija tat-tariffi tagħhom, b’tali mod li wrew ir-rieda persistenti u konstanti tagħhom li jipparteċipaw fil-ksur uniku indikat mill-Kummissjoni fid-Deċiżjoni kkontestata.

399

Fir-rigward tal-intervall ta’ 70 jum li jissepara, minn naħa, diskussjoni tad‑29 ta’ Ottubru 2014 bejn it-trader ta’ Crédit agricole u t-trader ta’ BofA u, min-naħa l-oħra, diskussjoni tas‑7 ta’ Jannar 2015 bejn it-trader ta’ Crédit agricole u t-trader ta’ Credit Suisse, ma hemm xejn fil-kontenut tal-ewwel waħda minn dawn id-diskussjonijiet li jissuġġerixxi rieda tal-parteċipanti li jinterrompu l-ksur kontenzjuż u ma hemm xejn fil-kontenut tat-tieni waħda minn dawn id-diskussjonijiet li juri rieda li jiġi implimentat mill-ġdid ksur li kien ġie interrott. Iż-żewġ diskussjonijiet juru skambju ta’ informazzjoni dwar il-prezzijiet. Dawn id-diskussjonijiet jindikaw għalhekk rieda komuni u persistenti li titkompla l-implimentazzjoni tal-pjan ġenerali ddefinit mill-Kummissjoni fid-Deċiżjoni kkontestata.

400

Fl-aħħar nett, fir-rigward tal-intervall ta’ 45 jum li jissepara, minn naħa, diskussjoni tas‑27 ta’ Jannar 2015 bejn it-trader ta’ Bofa u t-trader ta’ Crédit agricole u, min-naħa l-oħra, diskussjoni tat‑12 ta’ Marzu 2015 bejn it-trader ta’ Crédit agricole u t-trader ta’ Credit Suisse, għandu jiġi rrilevat li l-kontenut tad-diskussjoni tas‑27 ta’ Jannar 2015 jindika skambju dwar il-prezzijiet ta’ bond speċifiku. Waqt din id-diskussjoni, it-trader ta’ BofA staqsa lill-interlokutur tiegħu x’valutazzjoni kien jagħti tal-imsemmi bond u t-trader ta’ Crédit agricole wieġbu. Din id-diskussjoni ma tinkludi ebda indikazzjoni li turi li t-traders ta’ BofA u ta’ Crédit agricole kellhom l-intenzjoni li jtemmu l-aġir rispettiv tagħhom fil-futur.

401

F’dan ir-rigward, il-fatt li d-diskussjoni tas‑27 ta’ Jannar 2015 hija l-aħħar diskussjoni antikompetittiva kkonstatata kontra BofA u li hija timmarka t-tmiem tal-parteċipazzjoni ta’ dan il-bank fil-ksur kontenzjuż ma jistax jiġi interpretat bħala interruzzjoni tal-ksur uniku implimentat miż-żewġ traders parteċipanti l-oħra, jiġifieri t-trader ta’ Crédit agricole u t-trader ta’ Credit Suisse. Huwa għalhekk li l-kontenut tad-diskussjoni tat‑12 ta’ Marzu 2015 bejn it-trader ta’ Crédit agricole u t-trader ta’ Credit Suisse juri skambju ta’ informazzjoni preċiża ħafna u attwali fuq offerta proposta lil klijent, iżda wkoll koordinazzjoni tal-prezzijiet u tal-attivitajiet ta’ negozjar tat-traders (ara l-punti 257 sa 267, imbagħad 296 sa 300 iktar ’il fuq). Dan l-iskambju ta’ informazzjoni u din il-koordinazzjoni ma huma ppreċeduti minn ebda kumment preliminari li jissuġġerixxi li l-ksur uniku kien ġie preċedentement interrott. Għall-kuntrarju, l-iskambju ta’ informazzjoni u l-koordinazzjoni seħħew ftit sekondi wara d-dħul tal-parteċipanti fil-forum għad-diskussjonijiet mhux permanenti.

402

L-evalwazzjonijiet li jinsabu fil-punt 391 iktar ’il fuq japplikaw ukoll għall-intervalli l-oħra li ġew identifikati minn Credit Suisse u li jisseparaw id-diskussjonijiet l-oħra li saru wara Frar 2013.

403

Mill-kunsiderazzjonijiet preċedenti jirriżulta li l-kuntest tal-funzjonament tal-akkordju kkonstatat, li dam madwar ħames snin u xahrejn, bejn id‑19 ta’ Jannar 2010 u l‑24 ta’ Marzu 2015, jippermetti li tiġi sostnuta l-konklużjoni li l-ksur uniku kien kontinwu minkejja l-intervalli invokati minn Credit Suisse.

404

Fil-fatt, minn naħa, it-traders tal-banek ikkonċernati kienu jsegwu l-għan antikompetittiv ikkonstatat mill-Kummissjoni fid-Deċiżjoni kkontestata bl-iskambju liberu ta’ informazzjoni fuq l-attivitajiet ta’ negozjar tagħhom li kienu għaddejjin. Dawn l-iskambji kienu jieħdu l-forma ta’ deskrizzjoni kontinwa u f’ħin reali tal-avvenimenti waqt li kienu qegħdin iseħħu, u dan kien jippermettilhom jidentifikaw u jisfruttaw opportunitajiet ta’ koordinazzjoni u ta’ skambju ta’ informazzjoni kummerċjali sensittiva meta kienet teżisti l-okkażjoni u, b’mod partikolari, meta dawn it-traders parteċipanti kienu juru interess komuni għal BSSA speċifika waħda jew iktar. Huwa għalhekk li l-imsemmija traders kienu jfittxu li jilħqu l-imsemmi għan antikompetittiv fil-kuntest ta’ skambji ta’ informazzjoni antikompetittivi dwar negozjati partikolari u indipendenti minn xulxin, jew saħansitra fil-kuntest ta’ skambji antikompetittivi dwar informazzjoni rilevanti għal perijodi partikolari. Għalhekk ma kienx neċessarju li jkun hemm diskussjonijiet permanenti jew ta’ kuljum sabiex jintlaħaq l-għan antikompetittiv inkwistjoni.

405

Min-naħa l-oħra, diversi avvenimenti li seħħew mix-xahar ta’ Frar 2013 setgħu jaffettwaw ir-rieda tat-traders parteċipanti kollha li jaderixxu għall-pjan ġenerali li jsegwi għan antikompetittiv uniku, jiġifieri, l-ewwel nett, il-projbizzjoni indirizzata lit-traders ta’ Deutsche Bank milli jużaw fora ta’ diskussjonijiet multilaterali permanenti f’kuntest ta’ sorveljanza ikbar fis-settur tal-banek ta’ investiment, it-tieni nett, il-leave ta’ diversi xhur tat-trader ta’ Deutsche Bank qabel ma beda jaħdem għal BofA, jew ukoll, it-tielet nett, it-tnaqqis fl-attività fis-suq tal-BSSA.

406

Madankollu, minkejja dawn l-avvenimenti, id-diskussjonijiet identifikati mill-Kummissjoni ma jindikaw ebda dubju dwar l-akkordju u, b’mod partikolari, ebda dubju min-naħa tat-traders parteċipanti dwar ir-rieda tagħhom li jkomplu jadottaw l-aġir antikompetittiv tagħhom. Fil-fatt, it-traders tal-banek ikkonċernati komplew, ċertament b’mod inqas frekwenti, iżda b’mod rikorrenti, id-diskussjonijiet tagħhom ta’ natura antikompetittiva dwar negozjati partikolari u indipendenti minn xulxin.

407

Ir-reazzjoni ta’ dawn it-traders hija spjegata mill-fatt li l-għan antikompetittiv li huma kienu qegħdin ifittxu kien ibbażat fuq il-fehim konġunt tagħhom li huma jgħinu lil xulxin sabiex jisiltu benefiċċju reċiproku fit-tul. Għalhekk, fuq din il-bażi, trader seta’ joqgħod lura milli jaġixxi fil-kuntest ta’ tranżazzjoni speċifika jew jaqsam tranżazzjoni ma’ trader ieħor u għalhekk jirrinunzja għal benefiċċju immedjat. Trader seta’ wkoll jiskambja informazzjoni mat-traders l-oħra, jiġifieri l-kompetituri tiegħu, b’tali mod li jirrinunzja milli jislet vantaġġ waħdu u b’mod immedjat mill-imsemmija informazzjoni. Fil-fatt, trader kien joqgħod lura milli jaġixxi, kien jaqsam tranżazzjoni jew kien jiskambja informazzjoni kummerċjali sensittiva minħabba li kien jistenna li t-traders l-oħra jġibu ruħhom bl-istess mod fil-futur. Fil-kuntest tal-funzjonament tal-akkordju inkwistjoni, l-aġir ikkonstatat mill-Kummissjoni u, b’mod iktar ġenerali, il-pjan ġenerali li fil-kuntest tiegħu kien jaqa’ dan l-aġir, kienu għalhekk ibbażati fuq aspettattivi reċiproċi li kienu sostnuti minn kull diskussjoni antikompetittiva u li l-għan tagħhom kien li jisiltu vantaġġ fit-tul fil-konfront tal-klijenti u tat-traders kompetituri u, fl-aħħar nett, li jimmassimizzaw id-dħul tat-traders parteċipanti filwaqt li jillimitaw it-telf tagħhom (ara, f’dan is-sens, il-premessi 643, 744, 746, 781 u 810 tad-Deċiżjoni kkontestata).

408

F’dawn iċ-ċirkustanzi, il-perijodi qosra ta’ żmien li fihom l-informazzjoni skambjata kienet issir obsoleta, invokati minn Credit Suisse, ma kinux jeżiġu li l-Kummissjoni tindika kif kienu spjegati l-intervalli kkonstatati bejn iż-żewġ manifestazzjonijiet tal-ksur. Barra minn hekk, dawn il-perijodu qosra ta’ żmien ma jqegħdux f’dubju l-konklużjoni tal-Kummissjoni li l-ksur uniku inkwistjoni kien ta’ natura kontinwa.

409

Fid-dawl tal-kunsiderazzjonijiet preċedenti, l-argumenti ta’ Credit Suisse bbażati, essenzjalment, fuq l-allegazzjoni li l-Kummissjoni ma pproduċietx il-prova ta’ fatti suffiċjentement qrib fiż-żmien sabiex tikkonkludi li kien hemm ksur kontinwu ma jistgħux jintlaqgħu.

410

Din il-konklużjoni ma hijiex ikkontestata mis-sentenza tal‑10 ta’ Novembru 2017, Icap et vs Il‑Kummissjoni (T‑180/15, EU:T:2017:795), invokata minn Credit Suisse.

411

Fil-fatt, qabelxejn, għandu jiġi enfasizzat li, fil-kawża li tat lok għas-sentenza tal‑10 ta’ Novembru 2017, Icap et vs Il‑Kummissjoni (T‑180/15, EU:T:2017:795), il-Qorti Ġenerali evalwat in-natura kontinwa tal-parteċipazzjoni ta’ impriża partikolari u mhux in-natura kontinwa tal-ksur kollu kemm hu.

412

Sussegwentement, l-għan tal-akkordju u l-funzjonament tiegħu kienu differenti minn dawk tal-ksur kontenzjuż. Fil-fatt, fis-sentenza tal‑10 ta’ Novembru 2017, Icap et vs Il‑Kummissjoni (T‑180/15, EU:T:2017:795), il-Qorti Ġenerali ħadet inkunsiderazzjoni, fil-kuntest tal-funzjonament tal-ksur inkwistjoni, in-natura ta’ kuljum tal-iffissar tar-rati tal-JPY LIBOR, jiġifieri numru ta’ rati ta’ interessi ta’ riferiment li kienu użati għal diversi prodotti finanzjarji ddenominati fil-jen Ġappuniż. Huwa f’dan il-kuntest li hija qieset li l-Kummissjoni kellha tenfasizza miżuri pożittivi adottati fuq bażi, jekk mhux ta’ kuljum, tal-inqas suffiċjentement limitata fiż-żmien.

413

B’paragun, f’dan il-każ, fid-dawl tal-kuntest tal-funzjonament tal-akkordju u, b’mod iktar preċiż, fid-dawl tal-fatt li dan l-akkordju kien ibbażat fuq kollaborazzjoni rikorrenti f’dak li jikkonċerna BSSA speċifiċi, ma kienx neċessarju li l-Kummissjoni tenfasizza “miżuri pożittivi” adottati mill-parteċipanti fl-akkordju b’mod daqstant frekwenti bħal fil-kawża li tat lok għas-sentenza tal‑10 ta’ Novembru 2017, Icap et vs Il‑Kummissjoni (T‑180/15, EU:T:2017:795).

414

Fi kwalunkwe każ, għandu jiġi nnotat li s-sitwazzjoni tal-parteċipanti fil-ksur kontenzjuż ma tistax tiġi pparagunata ma’ dik ta’ Icap fil-kawża li tat lok għas-sentenza tal‑10 ta’ Novembru 2017, Icap et vs Il‑Kummissjoni (T‑180/15, EU:T:2017:795). Fil-fatt, Icap kellha rwol ta’ “faċilitatur” ta’ akkordju bejn banek u l-attività ekonomika tagħha ma kinitx l-istess bħal dik tal-imsemmija banek. B’mod partikolari, il-Qorti Ġenerali rrilevat li l-Kummissjoni kienet ibbażat ruħha fuq l-implimentazzjoni, minn Icap, ta’ okkorrenzi ta’ ksur deċiżi kull darba bejn żewġ banek u li l-funzjonament tal-akkordju kien jirrendi iktar diffiċli l-prova, mill-Kummissjoni, li Icap kien imissha raġonevolment iddeduċiet li t-talbiet li bank indirizzalha kienu jifformaw parti minn kollużjoni ma’ bank ieħor. F’dan il-każ, il-Kummissjoni kkonstatat li l-banek involuti kienu pparteċipaw direttament, tal-inqas, f’ċerti aspetti tal-ksur uniku kkonstatat.

415

Bl-istess mod, fid-dawl tad-differenzi li jikkaratterizzaw il-kuntest tal-funzjonament tal-ksur kontenzjuż u l-kuntest tal-funzjonament tal-akkordju li kien inkwistjoni fil-kawża li tat lok għas-sentenza tas‑7 ta’ Novembru 2019, Campine u Campine Recycling vs Il‑Kummissjoni (T‑240/17, mhux ippubblikata, EU:T:2019:778), b’mod partikolari f’dak li jirrigwarda l-prodott ikkonċernat u l-importanza tal-fattur prezz, il-kunsiderazzjonijiet magħmula mill-Qorti Ġenerali f’din l-aħħar sentenza ma jistgħux jiġu trasposti għal dan il-każ.

416

Fl-aħħar nett, sa fejn Credit Suisse tinvoka s-sentenza tal‑14 ta’ Jannar 2021, Kilpailu- ja kuluttajavirasto (C‑450/19, EU:C:2021:10), kif ukoll il-konklużjonijiet tal-Avukat Ġenerali Pitruzzella fil-kawża Kilpailu- ja kuluttajavirasto (C‑450/19, EU:C:2020:698), għandu jiġi enfasizzat li l-imsemmija sentenza kienet intiża sabiex tiddetermina d-data tat-tmiem ta’ ksur uniku u kontinwu sabiex il-qorti nazzjonali adita fil-kawża prinċipali tkun tista’ tiffissa l-punt tad-dekorrenza tat-terminu ta’ preskrizzjoni. Il-kawża li tat lok għal din l-istess sentenza għalhekk ma kinitx tikkonċerna l-identifikazzjoni ta’ interruzzjoni provviżorja eventwali ta’ ksur uniku u l-evalwazzjoni tan-natura kontinwa tal-imsemmi ksur. Barra minn hekk, mill-ġurisprudenza msemmija fil-punti 379 sa 381 iktar ’il fuq, li tagħmel riferiment b’mod partikolari għall-kuntest tal-funzjonament tal-akkordju, ma jirriżultax li l-interess ġuridiku protett għandu, kif issostni Credit Suisse abbażi tas-sentenza tal‑14 ta’ Jannar 2021, Kilpailu- ja kuluttajavirasto (C‑450/19, EU:C:2021:10), jittieħed inkunsiderazzjoni sabiex tiġi evalwata l-eżistenza ta’ interruzzjoni provviżorja ta’ ksur uniku.

417

It-tielet parti tat-tieni motiv invokat minn Credit Suisse għandha għalhekk tiġi miċħuda.

418

Crédit agricole ssostni li l-Kummissjoni ma ħaditx inkunsiderazzjoni b’mod adegwat l-evoluzzjoni fin-natura u fil-frekwenza tad-diskussjonijiet lejn l-aħħar tas-sena 2013 u l-bidu tas-sena 2014. Il-Kummissjoni pprovat tispjegaha bl-invokazzjoni tat-tnaqqis fil-profittabbiltà tas-suq tal-BSSA u s-sostituzzjoni tal-fora ta’ diskussjonijiet multilaterali permanenti b’diskussjonijiet bilaterali, li jispjega għalfejn kien hemm inqas provi disponibbli. Madankollu, skont Crédit agricole, din is-sostituzzjoni probabbilment kellha tagħti lok għal iktar provi, peress li forum wieħed ta’ diskussjonijiet multilaterali kien ġie ssostitwit b’diversi fora ta’ diskussjonijiet bilaterali. Barra minn hekk, il-banek ikkonċernati, minbarra min applika għal immunità f’dan il-każ, ipproduċew ukoll provi dokumentarji kontemporanji, b’tali mod li t-tnaqqis fil-volum ta’ provi jirrifletti sempliċement tnaqqis nett tan-numru ta’ diskussjonijiet sa mix-xahar ta’ Ottubru 2013. Dan it-tnaqqis jirriżulta b’mod partikolari minn perijodu twil ta’ assenza tat-trader ta’ Deutsche Bank, li sussegwentement għalih kien hemm każ wieħed biss ta’ “koordinazzjoni”, fit‑12 ta’ Marzu 2015, liema każ jikkostitwixxi barra minn hekk interpretazzjoni żbaljata mill-Kummissjoni ta’ skambju li jinvolvi lil Credit Suisse.

419

Preliminarjament, għar-raġunijiet esposti fil-punti 376 sa 381 iktar ’il fuq, għandu jiġi miċħud l-argument ta’ Crédit agricole bbażat fuq l-allegazzjoni li l-intervalli bejn id-diskussjonijiet antikompetittivi jikkostitwixxu perijodi li matulhom l-aġir inkwistjoni ma seħħx.

420

L-ewwel nett, fir-rigward tan-natura kontinwa tal-ksur, għandu jiġi rrilevat li, bl-eċċezzjoni possibbli tal-argumenti miċħuda fil-punti 363 u 364 iktar ’il fuq, Crédit agricole ma kkontestatx il-konstatazzjonijiet tal-Kummissjoni dwar l-eżistenza ta’ pjan ġenerali li jsegwi għan antikompetittiv uniku.

421

Barra minn hekk, Crédit agricole ċertament irrilevat li d-diskussjonijiet antikompetittivi kienu saħansitra inqas frekwenti wara x-xahar ta’ Ottubru 2013 b’mod partikolari minħabba li l-użu tal-fora ta’ diskussjonijiet multilaterali permanenti kien ġie pprojbit minn Deutsche Bank. Madankollu, Crédit agricole ma ssostnix li din iċ-ċirkustanza ġġustifikat li jiġi kkontestat il-pjan ġenerali inkwistjoni jew l-elementi oġġettivi li jsostnu l-eżistenza ta’ dan il-pjan.

422

Fi kwalunkwe każ, il-mekkaniżmu u l-iskema komuni għad-diskussjonijiet antikompetittivi li jifformaw parti mill-ksur kontenzjuż ma tqegħdux f’dubju minn din il-projbizzjoni u mill-bidla għal network ta’ diskussjonijiet bilaterali (ara l-punti 357 sa 360 iktar ’il fuq).

423

B’mod iktar ġenerali, il-Kummissjoni ma wettqitx żbalji dwar l-eżistenza ta’ pjan ġenerali li jsegwi għan antikompetittiv uniku sa Marzu 2015 u l-identifikazzjoni ta’ ħames kategoriji ta’ aġir ma tistax tikkontesta l-eżistenza ta’ dan il-pjan ġenerali (ara l-punti 70 sa 89 u 364 iktar ’il fuq).

424

Minn dan jirriżulta li l-Kummissjoni setgħet tqis li l-ksur kontenzjuż kien wieħed kontinwu fil-perijodu kollu tal-ksur ikkonstatat fid-Deċiżjoni kkontestata, sa fejn ma kellhiex tiġi kkonstatata interruzzjoni tal-imsemmi ksur (ara l-punti 379 sa 381 iktar ’il fuq).

425

It-tieni nett, fir-rigward tal-elementi l-oħra diskussi bejn il-partijiet, hemm lok li jiġi rrilevat li, għalkemm Crédit agricole invokat il-kunsiderazzjoni tal-Kummissjoni bbażata fuq it-tnaqqis tal-profittabbiltà tas-suq tal-BSSA, espost b’mod partikolari fil-premessa 534 tad-Deċiżjoni kkontestata, sabiex tikkontesta r-rilevanza tagħha, dan il-bank ma kkontestax ir-realtà ta’ dan il-fatt. Barra minn hekk, għalkemm Crédit agricole tevoka l-parteċipazzjoni mnaqqsa tat-trader ta’ Deutsche Bank matul ċertu perijodu, hija ma tikkontestax li dan kien jirriżulta mill-“garden leave” tiegħu, jiġifieri l-perijodu li fih dan it-trader, qabel ma beda l-impjieg tiegħu ma’ BofA, kien għadu impjegat ma’ Deutsche Bank, iżda ma kienx effettivament qiegħed jaħdem. Crédit agricole lanqas ma kkontestat li l-imsemmi trader reġa’ beda jipparteċipa f’diskussjonijiet antikompetittivi ftit wara l-impjieg tiegħu ma’ BofA (ara l-punti 396 u 397 iktar ’il fuq kif ukoll il-premessi 534, 557 u 558 tad-Deċiżjoni kkontestata).

426

Fid-dawl tal-kunsiderazzjonijiet preċedenti u fl-assenza ta’ provi jew ta’ indizji kuntrarji, għalkemm huwa possibbli li l-ksur kontenzjuż kien ta’ intensità inqas, il-provi prodotti minn Crédit agricole ma humiex ta’ natura li jaffettwaw in-natura kontinwa ta’ dan il-ksur, u għalhekk ma jippermettux li jiġi konkluż li teżisti interruzzjoni fit-twettiq tal-ksur kontenzjuż.

427

Dan ma huwiex ikkontestat mill-kunsiderazzjonijiet li jinsabu fid-Deċiżjoni kkontestata u li jirrigwardaw “komunikazzjonijiet kostanti” (premessi 95, 96 u 761). Fil-fatt, minn naħa, ma huwiex ikkontestat li t-traders tal-banek ikkonċernati kienu relattivament qrib, fuq livell personali, u li kienu jitkellmu ma’ xulxin ta’ spiss, indipendentement min-natura antikompetittiva jew le ta’ dawn id-diskussjonijiet. Min-naħa l-oħra, Crédit agricole ma tikkontestax li, tal-inqas matul ċerti perijodi qabel ix-xahar ta’ Ottubru 2013, id-diskussjonijiet antikompetittivi kienu frekwenti.

428

It-tielet nett, l-argumenti l-oħra mressqa minn Crédit agricole ma jistgħux jikkontestaw in-natura kontinwa tal-ksur uniku kkonstatat mill-Kummissjoni.

429

Fil-fatt, minn naħa, il-kumplament tal-argument imressaq minn Crédit agricole huwa bbażat fuq is-sitwazzjoni personali tagħha. B’mod iktar preċiż, il-kumplament tal-argument ta’ dan il-bank huwa bbażat fuq it-tul tal-perijodi li jisseparaw id-diskussjonijiet li huwa pparteċipa fihom u li l-Kummissjoni qieset bħala antikompetittivi jew li Crédit agricole tirrikonoxxi, għall-finijiet stess ta’ din il-parti tal-argument tagħha, li huma antikompetittivi.

430

Għalhekk, l-argument imressaq minn Crédit agricole jinjora, fil-parti l-kbira, id-diskussjonijiet li, skont il-Kummissjoni, jifformaw parti mill-ksur uniku u li kienu jinvolvu lit-traders taż-żewġ banek l-oħra kkonċernati. B’mod partikolari, l-intervalli invokati minn Crédit agricole bejn żewġ manifestazzjonijiet tal-ksur ma jiħdux inkunsiderazzjoni l-aġir tal-parteċipanti l-oħra.

431

Min-naħa l-oħra, Crédit agricole ma wrietx li l-assenza tal-parteċipazzjoni tagħha fil-ksur uniku matul ċerti perijodi tista’ tqiegħed inkwistjoni n-natura kontinwa tal-imsemmi ksur kollu kemm hu.

432

Għaldaqstant, l-argument ta’ Crédit agricole, sa fejn huwa bbażat fuq it-tul tal-perijodi li jisseparaw l-uniċi diskussjonijiet li hija pparteċipat fihom, ma jistax jikkontesta l-konklużjoni tal-Kummissjoni li l-ksur uniku identifikat fid-Deċiżjoni kkontestata kien ta’ natura kontinwa. Għall-kuntrarju, dan l-istess argument jista’ juri interruzzjoni tal-“parteċipazzjoni” ta’ Crédit agricole f’dan il-ksur uniku u għalhekk huwa f’dan il-kuntest li l-imsemmi argument ser jiġi eżaminat sussegwentement.

433

It-tieni parti tat-tieni motiv ta’ Crédit agricole għandha għalhekk tiġi miċħuda sa fejn hija intiża li turi l-assenza ta’ natura kontinwa tal-ksur uniku kkonstatat mill-Kummissjoni.

434

Għandu jitfakkar li l-konstatazzjoni tal-eżistenza ta’ ksur uniku u kontinwu hija distinta mill-kwistjoni dwar jekk ir-responsabbiltà għal dan il-ksur fl-intier tiegħu hijiex imputabbli lil impriża. Barra minn hekk, l-imputabbiltà lil impriża tar-responsabbiltà għall-ksur uniku u kontinwu fl-intier tiegħu għandha tiġi evalwata fid-dawl ta’ żewġ elementi, jiġifieri, l-ewwel nett, il-kontribuzzjoni intenzjonali tal-imsemmija impriża għall-għanijiet komuni mfittxija mill-parteċipanti kollha u, it-tieni nett, l-għarfien tagħha tal-aġir li jikkostitwixxi ksur previst jew implimentat minn impriżi oħra sabiex jintlaħqu l-istess għanijiet jew il-fatt li hija setgħet raġonevolment tipprevedih u kienet lesta taċċetta r-riskju ta’ dan il-ksur (ara l-punti 148 sa 153 iktar ’il fuq).

435

Fil-premessi 780 sa 787 tad-Deċiżjoni kkontestata, il-Kummissjoni esponiet ir-raġunijiet għalfejn hija qieset li l-banek ikkonċernati kienu kkontribwixxew intenzjonalment għall-pjan ġenerali. B’mod partikolari, hija spjegat li mill-provi prodotti fit-Taqsima 4.2 tad-Deċiżjoni kkontestata, iddedikata għall-preżentazzjoni kronoloġika ta’ selezzjoni ta’ iktar minn 200 diskussjoni li seħħew bejn id‑19 ta’ Jannar 2010 u t‑12 ta’ Marzu 2015, jirriżulta b’mod ċar li kull wieħed mill-banek ikkonċernati kien ikkontribwixxa intenzjonalment għat-twettiq tal-pjan ġenerali li kellu għan antikompetittiv uniku permezz tal-aġir tal-impjegati tagħhom matul perijodu partikolari wieħed jew iktar.

436

Fil-premessi 807 sa 826 tad-Deċiżjoni kkontestata, il-Kummissjoni esponiet ir-raġunijiet għalfejn hija qieset li kull wieħed mill-banek ikkonċernati kien jaf bl-aġir antikompetittiv tal-oħrajn. Fir-rigward, b’mod partikolari, tal-perijodu ta’ wara x-xahar ta’ Frar 2013, jiġifieri wara li Deutsche Bank ipprojbixxiet lit-traders tagħha milli jużaw fora ta’ diskussjonijiet multilaterali permanenti, il-Kummissjoni osservat, essenzjalment, li t-traders tal-banek ikkonċernati kienu komplew iżommu lil xulxin informati bl-użu ta’ network ta’ fora bilaterali, li permezz tagħhom, fil-kuntest ta’ diskussjonijiet bilaterali partikolari, żewġ traders tal-banek ikkonċernati preżenti kienu jiskambjaw l-informazzjoni miksuba mit-tielet trader li kien assenti. Hija żiedet li l-imsemmija informazzjoni kienet tikkonċerna l-istess tipi ta’ elementi bħal dawk skambjati matul id-diskussjonijiet fil-fora ta’ diskussjonijiet multilaterali.

437

L-ewwel parti tat-tieni motiv invokat minn Crédit agricole hija bbażata, formalment, fuq assenza ta’ kontribuzzjoni tagħha għal pjan ġenerali.

438

Min-naħa tagħha, Credit Suisse ssostni, fil-kuntest tat-tieni parti tat-tieni motiv tagħha, li l-Kummissjoni ma tistabbilixxix il-parteċipazzjoni diretta tagħha fid-diskussjonijiet bilaterali bejn il-banek l-oħra wara x-xahar ta’ Frar 2013, u lanqas li hija kienet taf bihom jew setgħet raġonevolment tipprevedihom.

439

L-ewwel parti tat-tieni motiv invokat minn Crédit agricole hija bbażata, formalment, fuq assenza ta’ kontribuzzjoni tagħha għal pjan ġenerali. Madankollu, fil-kuntest ta’ din il-parti, hija tinvoka wkoll in-nuqqas ta’ għarfien tagħha ta’ ċertu aġir implimentat mill-banek l-oħra kkonċernati.

440

L-argumenti ta’ Crédit agricole għandhom jiġu eżaminati billi ssir distinzjoni bejn, minn naħa, il-kontribuzzjoni intenzjonali tagħha għal pjan ġenerali u, min-naħa l-oħra, l-għarfien tagħha tal-aġir kollu implimentat jew previst mill-banek l-oħra kkonċernati.

441

L-ewwel nett, Crédit agricole tikkontesta li kellha l-intenzjoni li tikkontribwixxi għal pjan ġenerali li jsegwi għan komuni, sa fejn hija ma pprovatx timmassimizza d-dħul tagħha, iżda pjuttost li tistabbilixxi reputazzjoni fis-suq sekondarju tal-BSSA.

442

It-tieni nett, Crédit agricole ssostni li, sa fejn hija ma pparteċipatx f’ċerti kategoriji ta’ aġir, li jikkostitwixxu l-ksur uniku u kontinwu inkwistjoni, il-Kummissjoni kienet obbligata turi li din tal-aħħar kienet taf jew kellha tkun taf li l-parteċipazzjoni tagħha fil-kategoriji l-oħra kienet tifforma parti minn pjan iktar wiesa’. Skont Crédit agricole, id-diskussjonijiet ikkunsidrati fir-rigward tagħha mill-Kummissjoni juru, fir-realtà, tentattivi leġittimi intiżi għall-ksib ta’ likwidità, għat-tfittxija ta’ prezzijiet u għat-twettiq ta’ tranżazzjonijiet. Fuq dan il-punt, Crédit agricole tirreferi għall-argumenti li hija ressqet fl-ewwel motiv tagħha. Crédit agricole żżid li, anki jekk tiġi aċċettata l-klassifikazzjoni bħala “diskussjoni ta’ koordinazzjoni”, il-Kummissjoni ma wrietx li hija pparteċipat fl-ewwel kategorija ta’ koordinazzjoni, jiġifieri l-koordinazzjoni tal-prezzijiet proposti lil klijenti speċifiċi.

443

F’dan ir-rigward, fl-ewwel lok, għandu jiġi nnotat li Crédit agricole ma spjegatx fiex kien jikkonsisti l-għan tagħha li tistabbilixxi r-“reputazzjoni” tagħha fis-suq sekondarju tal-BSSA, u lanqas b’liema mod dan l-għan kien inkompatibbli mal-għan tat-traders l-oħra tal-banek ikkonċernati li jnaqqsu l-inċertezzi fir-rigward tal-aġir li huma kienu ser jadottaw rispettivament f’negozjati partikolari, permezz ta’ koordinazzjoni u ta’ skambji ta’ informazzjoni (premessa 757 tad-Deċiżjoni kkontestata).

444

Barra minn hekk, għandu jiġi kkonstatat li Crédit agricole ma kkontestatx il-konstatazzjonijiet magħmula fil-premessi 780 u 781 tad-Deċiżjoni kkontestata dwar l-intenzjoni tal-banek ikkonċernati li jikkontribwixxu għall-pjan ġenerali, b’mod partikolari l-konstatazzjonijiet dwar il-parteċipazzjoni attiva tat-traders ta’ dawn il-banek fil-fora ta’ diskussjonijiet multilaterali u bilaterali. Credit agricole lanqas ma kkontestat il-fatt li t-trader tagħha ngħaqad mal-forum ta’ diskussjonijiet multilaterali ftit żmien wara li beda jaħdem ma’ dan il-bank, wara t-tmiem tal-impjieg tiegħu ma’ BofA (premessa 784 u nota ta’ qiegħ il-paġna 891 tad-Deċiżjoni kkontestata).

445

Fit-tieni lok, l-argument ta’ Crédit agricole huwa qabelxejn ineffettiv sa fejn huwa intiż li jikkontesta l-kontribuzzjoni intenzjonali tagħha abbażi tal-premessa żbaljata li tgħid li l-Kummissjoni kkonstatat ħames ksur distinti li jikkorrispondu għall-ħames kategoriji ta’ aġir identifikati mill-Kummissjoni fid-Deċiżjoni kkontestata (ara l-punti 87 u 89 iktar ’il fuq).

446

Sussegwentement, il-Kummissjoni kellha raġun tqis li Crédit agricole kienet taf bid-diskussjonijiet tal‑31 ta’ Jannar u tal‑11 ta’ Ottubru 2013 li żvolġew fil-preżenza tagħha u li għalhekk hija pparteċipat fihom (ara l-punti 133 u 134, kif ukoll 196 sa 200 iktar ’il fuq). Għall-kuntrarju, il-Kummissjoni ma setgħetx validament tikkunsidra d-diskussjoni tal‑10 ta’ Jannar 2013 kontra dan il-bank (ara l-punt 145 iktar ’il fuq).

447

Fl-aħħar nett, jirriżulta, minn naħa, mid-diskussjonijiet li Crédit agricole ma tistax tikkontesta u, min-naħa l-oħra, mid-diskussjonijiet li dan il-bank jista’ jikkontesta u li huma eżaminati fil-punti 188 sa 268 iktar ’il fuq, li t-trader tiegħu kkontribwixxa għal madwar tletin diskussjoni antikompetittivi bejn il‑11 ta’ Jannar 2013 u l‑24 ta’ Marzu 2015 u, b’mod partikolari, għad-diskussjoni tat‑12 ta’ Marzu 2015 li tistabbilixxi l-eżistenza ta’ aġir li jaqa’ taħt il-kategorija 1, jiġifieri koordinazzjoni tal-prezzijiet ikkomunikati lil kontropartijiet speċifiċi.

448

Fit-tielet lok, il-kontribuzzjoni tat-trader ta’ Crédit agricole għall-għan antikompetittiv imfittex mill-parteċipanti kollha kienet ta’ natura intenzjonali. Fil-fatt, l-aġir antikompetittiv li fih ipparteċipa t-trader ta’ Crédit agricole ħa l-forma ta’ koordinazzjoni tal-prezzijiet u tal-attivitajiet ta’ negozjar. F’dan il-kuntest, huwa kien assista lil traders kompetituri jew ibbenefika minn assistenza mit-traders ikkonċernati fl-interess komuni tal-parteċipanti kollha.

449

Barra minn hekk, it-trader ta’ Crédit agricole pparteċipa fi skambji ta’ informazzjoni antikompetittiva. F’dan ir-rigward, it-trader ta’ Crédit agricole kien neċessarjament konxju mill-fatt li, fil-kuntest ta’ tranżazzjonijiet kummerċjali normali, l-iżvelar, lil traders kompetituri, ta’ informazzjoni dwar il-prezzijiet tiegħu, dwar il-klijenti tiegħu jew dwar negozjati li kienu għaddejjin setgħu jdgħajfu l-pożizzjoni tiegħu. Madankollu, f’dan il-każ, l-imsemmi trader kellu l-garanzija li l-informazzjoni li huwa kien jikkomunika lit-traders l-oħra ma kinitx ser tintuża għad-detriment tiegħu u li l-iskambji ta’ informazzjoni li huwa pparteċipa fihom kienu jagħtuh vantaġġ u jippermettulu li jikkoordina l-attivitajiet tiegħu mat-traders l-oħra.

450

Konsegwentement, Crédit agricole ma wrietx li l-Kummissjoni wettqet żball meta qieset li t-trader ta’ dan il-bank kien ikkontribwixxa intenzjonalment għat-twettiq tal-għan antikompetittiv uniku mfittex mill-parteċipanti kollha u li l-imsemmija diskussjonijiet kienu jkopru l-kategoriji kollha ta’ aġir identifikati mill-Kummissjoni.

451

Crédit agricole ssostni li hija ma setgħetx tkun taf bl-aġir li jaqa’ taħt il-kategorija 1. Fil-fatt, sabiex turi għarfien tal-aġir relatat ma’ din il-kategorija, il-Kummissjoni sempliċement tippreżenta affermazzjonijiet vagi fis-sens li t-traders tal-banek ikkonċernati kienu jafu lil xulxin u għalhekk kellhom ikunu jafu b’dan l-aġir.

452

Barra minn hekk, ċerti siltiet tas-sottomissjonijiet bil-miktub ta’ Crédit agricole jissuġġerixxu li hija tikkontesta, b’mod iktar ġenerali, l-għarfien tagħha tal-aġir adottat mill-banek l-oħra kkonċernati u l-fatt li hija setgħet raġonevolment tipprevedih, b’mod partikolari wara li ma baqgħux jintużaw iktar il-fora ta’ diskussjonijiet multilaterali permanenti mit-traders ta’ Deutsche Bank fix-xahar ta’ Frar 2013.

453

F’dan ir-rigward, fl-ewwel lok, sa fejn Crédit agricole ssostni li hija ma kinitx taf bl-eżistenza tal-aġir li jaqa’ taħt il-kategorija 1 minħabba li dan l-aġir huwa distint minn aġir ieħor inkwistjoni, huwa biżżejjed li jitfakkar li l-Kummissjoni ma kkonstatatx ħames ksur distinti li jikkorrispondu għal kull waħda mill-ħames kategoriji ta’ aġir identifikati fid-Deċiżjoni kkontestata (ara l-punti 70 sa 89 iktar ’il fuq).

454

Għaldaqstant, il-Kummissjoni ma kinitx obbligata li tistabbilixxi l-għarfien preċiż, minn Crédit agricole, ta’ kull waħda mill-ħames kategoriji ta’ aġir, meħuda separatament.

455

Fi kwalunkwe każ, mill-punti 257 sa 268 iktar ’il fuq jirriżulta li t-trader ta’ Crédit agricole pparteċipa direttament fid-diskussjoni tat‑12 ta’ Marzu 2015 li tistabbilixxi l-eżistenza ta’ aġir li jaqa’ taħt il-kategorija 1, jiġifieri koordinazzjoni relatata ma’ prezzijiet ikkomunikati lil kontropartijiet speċifiċi.

456

Fit-tieni lok, anki jekk jitqies li, permezz tal-argumenti tagħha, Crédit agricole kkontestat li kienet taf jew setgħet raġonevolment tipprevedi l-aġir kollu tal-banek l-oħra kkonċernati, li jaqa’ b’mod partikolari taħt il-kategorija 1, hemm lok li jsiru l-konstatazzjonijiet li ġejjin.

457

L-ewwel nett, fil-kuntest tal-funzjonijiet tiegħu fi ħdan Crédit agricole, it-trader ta’ dan il-bank ipparteċipa direttament f’diskussjonijiet antikompetittivi li seħħew bejn żewġ jew tliet traders fi ħdan fora ta’ diskussjonijiet multilaterali permanenti fil‑11, fit‑18, fit‑23 u fil‑31 ta’ Jannar 2013 kif ukoll fil‑15 ta’ Frar 2013. Dawn id-diskussjonijiet taw lok għal aġir li, skont il-Kummissjoni, kien jaqa’ taħt il-kategoriji 2, 3, 4 u 5. Issa, l-kritika ta’ Crédit agricole kontra l-evalwazzjonijiet imwettqa mill-Kummissjoni dwar id-diskussjonijiet tat‑18 u tal‑31 ta’ Jannar 2013 kif ukoll id-diskussjoni tal‑15 ta’ Frar 2013 ġiet miċħuda fil-punti 188 sa 208 iktar ’il fuq. Barra minn hekk, l-evalwazzjonijiet tal-Kummissjoni fis-sens li Crédit agricole pparteċipat f’diversi diskussjonijiet antikompetittivi oħra għandhom jitqiesu bħala definittivi sa fejn dawn id-diskussjonijiet ma ġewx regolarment ikkontestati minn dan il-bank.

458

It-tieni nett, Crédit agricole ma tikkontestax li hija kienet taf bil-fatt li ma baqgħux jintużaw iktar il-fora ta’ diskussjonijiet multilaterali permanenti mit-traders ta’ Deutsche Bank minħabba projbizzjoni li kienet saritilhom mill-persuna li timpjegahom fi Frar 2013.

459

It-tielet nett, Crédit agricole pparteċipat direttament fi skambji bilaterali antikompetittivi wara x-xahar ta’ Frar 2013 mal-banek l-oħra kkonċernati. Dawn l-iskambji kienu jirrigwardaw l-aġir kollu identifikat mill-Kummissjoni u, b’mod partikolari, l-aġir tal-kategorija 1.

460

Fil-fatt, minn naħa, it-trader ta’ Crédit agricole pparteċipa f’diskussjonijiet bilaterali antikompetittivi mat-trader ta’ Deutsche Bank, imbagħad ma’ dak ta’ BofA fil‑21 ta’ Marzu, fit‑3 ta’ Ġunju, fit‑2, fl‑10, fit‑12 u fil‑25 ta’ Lulju u fl‑4 ta’ Settembru 2013, fis‑6 ta’ Awwissu, fl‑24 ta’ Settembru u fid‑29 ta’ Ottubru 2014 kif ukoll fis‑7 u fis‑27 ta’ Jannar 2015.

461

Min-naħa l-oħra, it-trader ta’ Crédit agricole pparteċipa f’diskussjonijiet bilaterali antikompetittivi mat-trader ta’ Credit Suisse fid‑19 ta’ Marzu, fl‑24 ta’ Mejju, fid‑9 u fl‑14 ta’ Awwissu 2013, fl‑4, fis‑7 u fl‑14 ta’ Marzu, fl‑1 ta’ Mejju u fl‑4 ta’ Awwissu 2014 kif ukoll fit‑12 u fl‑24 ta’ Marzu 2015. Sax-xahar ta’ Awwissu 2013, it-traders ta’ Crédit agricole u ta’ Credit Suisse komplew jużaw il-forum multilaterali permanenti li kien intuża qabel u matul ix-xahar ta’ Frar 2013 mill-banek kollha kkonċernati. Fl-aħħar nett, fl‑24 ta’ Marzu 2015, it-trader ta’ Crédit agricole rċieva lista ta’ interessi tat-trader ta’ Credit Suisse.

462

Ir-raba’ nett, fil‑11 ta’ Ottubru 2013, it-trader ta’ Deutsche Bank stieden lit-trader ta’ Crédit agricole f’forum ta’ diskussjonijiet li fih ipparteċipaw dan it-trader ta’ Deutsche Bank u t-trader ta’ Credit Suisse. Waqt skambju li matulu t-trader ta’ Crédit agricole kien preżenti, it-trader ta’ Credit Suisse rtira offerta ta’ bejgħ (sale order) ippreżentata permezz ta’ sensar (broker), wara li t-trader ta’ Deutsche Bank issuġġerixxa dan (“i am long bro…if ok to scarp it that would be better”).

463

Issa, kif jirriżulta mill-punt 134 iktar ’il fuq, Crédit agricole ma wrietx li t-trader tagħha ma kienx jaf bid-diskussjonijiet antikompetittivi inkwistjoni li seħħew fil‑11 ta’ Ottubru 2013 bejn id‑9.18 u 25 sekonda u d‑9.19 u 15-il sekonda fuq il-forum tad-diskussjonijiet CHAT-fs:5257AB6D 02E00121, li miegħu t-trader ta’ dan il-bank kien ilu konness mit‑8.44 u 58 sekonda tal-istess jum.

464

Il-ħames nett, diskussjonijiet oħra msemmija mill-Kummissjoni fid-Deċiżjoni kkontestata juru li t-trader ta’ Crédit agricole kien jaf bl-eżistenza ta’ diskussjonijiet bejn it-trader ta’ Deutsche Bank u t-trader ta’ Credit Suisse u bil-fatt li dawn id-diskussjonijiet kienu jirrigwardaw b’mod partikolari l-attivitajiet ta’ negozjar rispettivi tagħhom.

465

Fil-fatt, waqt diskussjoni tal‑10 ta’ Lulju 2013, it-trader ta’ Deutsche Bank informa lit-trader ta’ Crédit agricole bis-sitwazzjoni tat-trader ta’ Credit Suisse (“[Credit Suisse’s trader] also been hit”).

466

Bl-istess mod, waqt diskussjoni tat‑22 ta’ Ottubru 2013, imsemmija fil-premessa 823 tad-Deċiżjoni kkontestata, it-trader ta’ Crédit agricole talab lit-trader ta’ Deutsche Bank jekk kienx għad għandu bonds “ifc 18” (“u got any ifc 18 left”). It-trader ta’ Deutsche Bank wieġeb li ma kellux u ppreċiża li huwa kien biegħ l-aħħar parti lit-trader ta’ Credit Suisse li x’aktarx kien għad għandu minnhom (“nope… all sold…sold last piece to [Credit Suisse’s trader]… he might still have them”). It-trader ta’ Crédit agricole għalhekk wieġeb li kien ser jistaqsih (“ok will ask him”).

467

Għalhekk, minħabba l-parteċipazzjoni tagħha fil-fora ta’ diskussjonijiet multilaterali permanenti qabel il‑25 ta’ Frar 2013, Crédit agricole kienet taf li, qabel din id-data, it-traders ta’ Deutsche Bank u ta’ Credit Suisse kienu jiftiehmu ma’ xulxin. Barra minn hekk, peress li, wara din id-data, it-trader ta’ Crédit agricole pparteċipa f’diskussjonijiet bilaterali antikompetittivi ma’ kull wieħed minn dawn iż-żewġ traders u li l-Kummissjoni kellha elementi ta’ natura li juru l-eżistenza, wara l‑25 ta’ Frar 2013, ta’ network ta’ diskussjonijiet bilaterali li fil-kuntest tiegħu t-tliet traders komplew jiddiskutu l-attivitajiet ta’ negozjar tagħhom, għandu jitqies li l-imsemmi trader ta’ Crédit agricole seta’, tal-inqas, raġonevolment jipprevedi li ż-żewġ traders l-oħra kellhom diskussjonijiet bilaterali li kienu ta’ natura antikompetittiva.

468

Il-konstatazzjoni li Crédit agricole setgħet, tal-inqas, raġonevolment tipprevedi l-aġir kollu tal-banek l-oħra u, b’mod partikolari, koordinazzjonijiet fuq il-prezzijiet ikkomunikati lil ċerti kontropartijiet hija kkorroborata wkoll minn elementi oħra.

469

L-ewwel nett, minn naħa, għandu jitfakkar li impjegat iwettaq il-funzjonijiet tiegħu favur u taħt id-direzzjoni tal-impriża li jaħdem għaliha u, għalhekk, jitqies li huwa integrat fl-unità ekonomika li din l-impriża tikkostitwixxi (ara s-sentenza tal‑21 ta’ Lulju 2016, VM Remonts et, C‑542/14, EU:C:2016:578, punt 23 u l-ġurisprudenza ċċitata).

470

L-għarfien miksub minn impjegat qabel ma jidħol fis-servizz ta’ impriża ġdida u li dan jaqsam ma’ din il-persuna li timpjegah il-ġdida jista’ għalhekk jitqies bħala għarfien kondiviż minn din tal-aħħar.

471

Min-naħa l-oħra, skont ġurisprudenza stabbilita, il-Kummissjoni tista’ tibbaża ruħha fuq kuntatti preċedenti jew sussegwenti għall-perijodu tal-ksur sabiex tibni stampa globali u turi l-istadji preparatorji tal-akkordju kif ukoll sabiex tikkorrobora l-interpretazzjoni ta’ ċerti provi (ara, f’dan is-sens, is-sentenzi tat‑8 ta’ Lulju 2008, Lafarge vs Il‑Kummissjoni, T‑54/03, mhux ippubblikata, EU:T:2008:255, punt 428; tat‑2 ta’ Frar 2012, Denki Kagaku Kogyo u Denka Chemicals vs Il‑Kummissjoni, T‑83/08, mhux ippubblikata, EU:T:2012:48, punt 188, u tas‑27 ta’ Ġunju 2012, Coats Holdings vs Il‑Kummissjoni, T‑439/07, EU:T:2012:320, punt 60).

472

Il-Kummissjoni għandha għalhekk id-dritt li tikkunsidra l-għarfien miksub minn impjegat qabel ma jidħol fis-servizz ta’ impriża ġdida u li dan effettivament jaqsam ma’ din il-persuna l-ġdida li timpjegah meta dan l-għarfien ikun jikkorrobora elementi oħra li hija għandha għad-dispożizzjoni tagħha.

473

F’dan il-każ, qabel ma beda jaħdem ma’ Crédit agricole, it-trader ta’ dan il-bank kien, bħala trader ta’ BofA, ipparteċipa direttament fl-aġir li seħħ fi ħdan fora ta’ diskussjonijiet multilaterali permanenti u matul diskussjonijiet bilaterali. Barra minn hekk, l-aġir adottat mit-trader ta’ Crédit agricole fil-kuntest tal-funzjonijiet preċedenti tiegħu kien jaqa’ taħt il-kategoriji kollha identifikati mill-Kummissjoni u b’mod partikolari taħt il-kategorija 1 dwar il-koordinazzjoni tal-prezzijiet ikkomunikati lil ċerti kontropartijiet.

474

L-għarfien miksub mit-trader ta’ Crédit agricole fil-kuntest tal-funzjonijiet preċedenti tiegħu jista’ għalhekk jikkorrobora l-elementi l-oħra użati mill-Kummissjoni sabiex tikkonkludi li Crédit agricole setgħet, tal-inqas, raġonevolment tipprevedi l-aġir kollu tal-banek l-oħra.

475

It-tieni nett, il-Kummissjoni kkonstatat li t-trader ta’ Crédit agricole kien jagħmel parti miċ-ċirku ristrett ta’ traders partikolarment involuti fil-ksur kontenzjuż. Dawn it-traders kienu jinteraġixxu ma’ xulxin kemm professjonalment kif ukoll personalment, u kienu jitqiesu bħala grupp (ara l-premessi 425, 807, 809 u 810 tad-Deċiżjoni kkontestata).

476

It-tielet nett, kif indikat il-Kummissjoni fil-premessa 809 u fin-nota ta’ qiegħ il-paġna 931 tad-Deċiżjoni kkontestata, minn żewġ diskussjonijiet paralleli tat‑23 ta’ Mejju 2013, prodotti mill-Kummissjoni b’eżekuzzjoni ta’ miżura istruttorja u li seħħew bejn, minn naħa, it-trader ta’ Crédit agricole u t-trader ta’ Credit Suisse u, min-naħa l-oħra, it-trader ta’ Credit Suisse u t-trader ta’ Deutsche Bank, jirriżulta li t-traders tal-banek ikkonċernati kienu pperċepiti bħala “gang”, anki wara x-xahar ta’ Frar 2013.

477

Fil-fatt, waqt id-diskussjoni tiegħu mat-trader ta’ Crédit agricole, it-trader ta’ Credit Suisse spjega li kien iltaqa’ ma’ persuna li staqsietu jekk kienx jagħmel parti mill-“gang”, u dan weġibha b’mod ironiku fis-sens li ma kien jaqsam l-ebda informazzjoni mat-traders ta’ Deutsche Bank u ta’ Crédit agricole (“met that […] girl last night … told her we should chat/help each other out etc. She turned around and said “but your part of the ‘gang’, can I trust you?” she says, everyone talks about [our tight-knit group]… lol… I told her, I don’t tell [Deutsche Bank’s trader] or [Crédit agricole’s trader] anything…trust me!!”). It-trader ta’ Crédit agricole wieġeb b’daħqa.

478

Ftit minuti iktar tard, fil-kuntest tad-diskussjoni parallela tiegħu mat-trader ta’ Deutsche Bank, it-trader ta’ Credit Suisse spjega li kien għadu kemm tkellem mat-trader ta’ Crédit agricole u rriproduċa l-kontenut tal-messaġġ li huwa kien bagħat lil dan tal-aħħar dwar il-laqgħa tiegħu tal-ġurnata ta’ qabel. It-trader ta’ Deutsche Bank wieġeb b’daħqa.

479

Għalhekk, il-Kummissjoni, ġustament, qieset li Crédit agricole setgħet, tal-inqas, raġonevolment tipprevedi l-aġir kollu implimentat jew previst mill-banek l-oħra kkonċernati u, b’mod partikolari, il-fatt li dan l-aġir kien jikkonċerna l-kategoriji kollha ta’ aġir deskritti mill-Kummissjoni fid-Deċiżjoni kkontestata. B’mod partikolari, il-Kummissjoni qieset, ġustament, li Crédit agricole setgħet, tal-inqas, raġonevolment tipprevedi d-diskussjonijiet bilaterali tal‑25 ta’ Settembru 2013 u tal‑5 ta’ Frar 2014 li jinvolvu banek oħra minbarra Crédit agricole, jiġifieri Credit Suisse u Deutsche Bank, li jaqgħu taħt il-kategorija 1 (ara l-premessi 528 u 529, kif ukoll 539 u 540 tad-Deċiżjoni kkontestata).

480

Konsegwentement, Crédit agricole ma għandhiex raġun issostni li hija ma setgħetx raġonevolment tipprevedi l-aġir kollu tat-traders l-oħra.

481

Għaldaqstant, l-ewwel parti tat-tieni motiv invokat minn Credit agricole għandha tiġi miċħuda.

482

Credit Suisse tikkontesta l-konstatazzjoni tar-responsabbiltà tagħha magħmula mill-Kummissjoni, sa fejn din ir-responsabbiltà hija bbażata, minn naħa, fuq il-parteċipazzjoni diretta ta’ dan il-bank fl-aġir kollu li jikkostitwixxi l-ksur kontenzjuż u, min-naħa l-oħra, fuq il-fatt li l-imsemmi bank kien jaf bid-diskussjonijiet bilaterali li jinvolvu lit-traders ta’ banek oħra jew li huwa seta’ raġonevolment jipprevedihom u kien lest jaċċetta r-riskju tagħhom. Fil-fatt, dawn iż-żewġ premessi huma żbaljati.

483

Fl-ewwel lok, Credit Suisse ssostni li, anki li kieku kellu jitqies li ntwera li hija kienet ipparteċipat f’kull “tip” ta’ aġir, dan ma huwiex biżżejjed sabiex tiġi stabbilita l-parteċipazzjoni tagħha f’kull diskussjoni antikompetittiva, u lanqas sabiex tinżamm responsabbli għad-diskussjonijiet li fihom hija ma kinitx direttament involuta.

484

Fit-tieni lok, fid-dawl tal-fatt li d-diskussjonijiet bilaterali wara x-xahar ta’ Frar 2013 ma setgħux, skont Credit Suisse, isegwu l-istess għan komuni bħad-diskussjonijiet preċedenti għal din id-data, huwa żbaljat li jitqies li dan il-bank seta’ kien konxju jew seta’ raġonevolment jipprevedi l-kontinwazzjoni tal-“istess” ksur mill-banek l-oħra kkonċernati. Barra minn hekk, dan ikun ukoll il-każ li kieku kellu jitqies li dawn id-diskussjonijiet sussegwenti kienu jifformaw parti mill-istess pjan ġenerali u l-istess għan komuni bħall-imsemmija diskussjonijiet preċedenti.

485

Skont Credit Suisse, ir-raġunijiet imressqa mill-Kummissjoni fid-Deċiżjoni kkontestata jippermettu ċertament li jiġi stabbilit li t-trader tagħha kien jaf bil-fatt li t-traders l-oħra involuti, li l-prossimità personali tagħhom kienet magħrufa, kienu komplew bid-diskussjonijiet tagħhom. Għall-kuntrarju, l-imsemmija raġunijiet bl-ebda mod ma juru li Credit Suisse seta’ kellha għarfien tan-natura jew tal-għan antikompetittiv tad-diskussjonijiet bilaterali bejn it-traders l-oħra tal-banek ikkonċernati.

486

Preliminarjament, għandu jitfakkar li l-argumenti ta’ Credit Suisse, ibbażati fuq l-assenza ta’ pjan ġenerali li jsegwi għan antikompetittiv uniku, ġew miċħuda fil-punti 322 sa 362 iktar ’il fuq. Għaldaqstant, l-argument ta’ Credit Suisse ma jistax jintlaqa’ sa fejn huwa bbażat fuq assenza ta’ pjan ġenerali, b’mod partikolari wara x-xahar ta’ Frar 2013.

487

Fir-rigward tal-kumplament tal-argument ta’ Credit Suisse, l-ewwel nett, hemm lok li jiġi rrilevat li dan il-bank ma jikkontestax li pparteċipa direttament f’diversi diskussjonijiet eżaminati mill-Kummissjoni fid-Deċiżjoni kkontestata u li seħħew fil-fora ta’ diskussjonijiet multilaterali permanenti bejn ix-xahar ta’ Ġunju 2010 u x-xahar ta’ Frar 2013.

488

It-tieni nett, minn naħa, mill-punt 110 iktar ’il fuq jirriżulta li l-kritika li Credit Suisse tqis li fformulat kontra l‑25 diskussjoni msemmija fit-tabella annessa mar-replika hija inammissibbli f’dak li jirrigwarda t-tieni parti tal-ewwel motiv ibbażata fuq ksur tal-Artikolu 101 TFUE mwettaq mill-Kummissjoni meta qieset li l-“komunikazzjonijiet dwar id-determinazzjoni tal-prezzijiet” kienu jikkostitwixxu “restrizzjoni minħabba l-għan”.

489

Min-naħa l-oħra, l-argumenti ta’ Credit Suisse intiżi sabiex juru l-assenza ta’ natura antikompetittiva tad-diskussjonijiet tat‑28 ta’ Settembru 2010, tat‑8 ta’ Frar 2012 u tal‑10 ta’ Jannar 2013 ġew miċħuda fil-punti 269 sa 295 iktar ’il fuq.

490

It-tielet nett, huwa stabbilit li Credit Suisse pparteċipat direttament jew, tal-inqas, kienet taf bl-eżistenza, qabel ix-xahar ta’ Frar 2013, ta’ skambji bilaterali antikompetittivi. Fil-fatt, il-Kummissjoni semmiet diskussjonijiet bilaterali antikompetittivi fi ħdan fora mhux permanenti bejn it-trader ta’ Credit Suisse u trader ta’ Deutsche Bank fid‑19 u fl‑20 ta’ Mejju 2011 (premessi 294 u 297) kif ukoll fis‑17 ta’ Diċembru 2012 (premessa 444), li l-kontenut tagħhom ma huwiex ikkontestat minn Credit Suisse.

491

Ir-raba’ nett, Credit Suisse ma tikkontestax li hija kienet taf bil-fatt li ma baqgħux jintużaw il-fora ta’ diskussjonijiet multilaterali permanenti mit-traders ta’ Deutsche Bank minħabba l-fatt li saritilhom projbizzjoni milli jużaw tali fora mill-persuna li timpjegahom, fix-xahar ta’ Frar 2013, u mhux minħabba xi intenzjoni tat-traders ta’ Deutsche Bank li jieqfu jipparteċipaw fil-ksur (ara b’mod partikolari l-premessi 94, 766, 767, 822, 823 u 847).

492

Il-ħames nett, Crédit Suisse pparteċipat direttament fi skambji bilaterali antikompetittivi wara x-xahar ta’ Frar 2013 mal-banek l-oħra kkonċernati.

493

Fil-fatt, qabelxejn, it-trader ta’ Credit Suisse pparteċipa f’diskussjonijiet bilaterali antikompetittivi mat-trader ta’ Deutsche Bank, imbagħad ma’ dak ta’ BofA fit‑13 ta’ Marzu, fis‑27 ta’ Awwissu, fil‑25 ta’ Settembru u fl‑10 ta’ Diċembru 2013, kif ukoll fit‑3 u fil‑5 ta’ Frar, fit‑28 ta’ Marzu u fit‑22 ta’ Lulju 2014.

494

Sussegwentement, it-trader ta’ Crédit Suisse pparteċipa f’diskussjonijiet bilaterali antikompetittivi mat-trader ta’ Credit agricole fid‑19 ta’ Marzu, fl‑24 ta’ Mejju, fid‑9 u fl‑14 ta’ Awwissu 2013, kif ukoll fl‑4, fis‑7 u fl‑14 ta’ Marzu, fl‑1 ta’ Mejju u fl‑4 ta’ Awwissu 2014. Kif jirriżulta mill-punti 296 sa 308 iktar ’il fuq, it-trader ta’ Credit Suisse pparteċipa wkoll fi skambji antikompetittivi mat-trader ta’ Crédit agricole fit‑12 u fl‑24 ta’ Marzu 2015. Sax-xahar ta’ Awwissu 2013, it-traders ta’ Credit Suisse u ta’ Crédit agricole komplew jużaw, għad-diskussjonijiet tagħhom, il-forum ta’ diskussjonijiet multilaterali permanenti li kien intuża qabel ix-xahar ta’ Frar 2013 mill-parteċipanti kollha.

495

Fl-aħħar nett, l-eżami tad-diskussjonijiet bilaterali li saru wara x-xahar ta’ Frar 2013 bejn it-trader ta’ Credit Suisse u t-traders tal-banek l-oħra kkonċernati juri li dan il-bank ipparteċipa fid-diversi tipi ta’ aġir li jikkostitwixxu l-ksur uniku u kontinwu.

496

Is-sitt nett, kif ikkonfermat Credit Suisse waqt is-seduta, dan il-bank ma jikkontestax li t-trader tiegħu kien jaf u kien konxju bl-eżistenza ta’ diskussjonijiet paralleli bejn it-traders ta’ Deutsche Bank u ta’ Crédit agricole. Għall-kuntrarju, Credit Suisse tikkontesta l-għarfien, mit-trader tagħha, tan-natura antikompetittiva tad-diskussjonijiet bejn iż-żewġ traders l-oħra.

497

F’dan ir-rigward, fir-rigward tad-diskussjonijiet tal‑25 ta’ Lulju u tat‑22 ta’ Ottubru 2013 kif ukoll tad‑9 ta’ Jannar 2014, imsemmija fil-premessi 808 u 823 tad-Deċiżjoni kkontestata, huwa minnu li, kif issostni Credit Suisse, dawn id-diskussjonijiet ma jippermettux waħedhom li juru li hija kellha għarfien, permezz tat-trader tagħha, tan-natura antikompetittiva tal-iskambji bilaterali bejn it-traders ta’ Crédit agricole u t-trader ta’ Deutsche Bank, imbagħad ma’ dak ta’ BofA.

498

Madankollu, dawn id-diskussjonijiet isostnu l-evalwazzjoni li tinsab fil-premessa 808 tad-Deċiżjoni kkontestata li tipprovdi li, fil-kuntest tal-projbizzjoni indirizzata lit-traders ta’ Deutsche Bank milli jużaw forums ta’ diskussjonijiet multilaterali permanenti, it-traders komplew iżommu lil xulxin informati permezz ta’ network ta’ fora ta’ diskussjonijiet bilaterali u komplew jiżvelaw, b’mod bilaterali, l-informazzjoni miksuba mit-tielet trader dwar ċerti aspetti li normalment kienu koperti fil-fora ta’ diskussjonijiet multilaterali.

499

Fil-fatt, matul id-diskussjoni bilaterali tal‑25 ta’ Lulju 2013, it-trader ta’ Credit Suisse informa lit-trader ta’ Deutsche Bank li t-trader ta’ Crédit agricole “got lifted this am too”. Għalhekk, it-trader ta’ Credit Suisse żvela, fil-kuntest tad-diskussjoni bilaterali tiegħu mat-trader ta’ Deutsche Bank, informazzjoni li huwa kien kiseb fil-kuntest ta’ diskussjoni bilaterali distinta mat-trader ta’ Crédit agricole dwar l-attività ta’ negozjar ta’ dan tal-aħħar. Dan l-iżvelar sar fil-kuntest ta’ diskussjoni li fiha t-trader ta’ Deutsche Bank indika: “i sold some kfw 09/15 aswell” imbagħad “thats me lifting 14.5 and 15 this morning” u “still looking for those if you see any”. Min-naħa tiegħu, it-trader Credit Suisse spjega lit-trader ta’ Deutsche Bank: “i shorted those kfw 15s this am to my syndicate actually. probably a bit stupid for a short date, but should be ok” imbagħad żvela t-tranżazzjoni mwettqa mit-trader ta’ Crédit agricole. In-natura spontanja, naturali u miftuħa ta’ din il-konverżazzjoni turi li kien normali, kemm għat-trader ta’ Credit Suisse kif ukoll għat-trader ta’ Deutsche Bank li jiskambjaw informazzjoni preċiża u reċenti mhux biss li tikkonċernahom, iżda li tikkonċerna ukoll lit-trader ta’ Crédit agricole. L-aġir tat-trader ta’ Credit Suisse matul id-diskussjoni tal‑25 ta’ Lulju 2013 jikkonferma l-klima ta’ fiduċja reċiproka bejn it-traders ta’ Deutsche Bank, ta’ Crédit agricole u ta’ Credit Suisse. Dan l-aġir jikkostitwixxi għalhekk element li jissostanzja l-evalwazzjoni li tinsab fil-premessa 808 tad-Deċiżjoni kkontestata dwar l-eżistenza ta’ network ta’ diskussjonijiet bilaterali li fil-kuntest tiegħu t-tliet traders kienu jiddiskutu l-attivitajiet ta’ negozjar tagħhom u għalhekk insostenn tal-fatt li t-trader ta’ Credit Suisse seta’ raġonevolment jipprevedi li ż-żewġ traders l-oħra kienu jiskambjaw informazzjoni sensittiva, b’mod partikolari fuq l-attivitajiet ta’ negozjar rispettivi tagħhom.

500

Barra minn hekk, il-fatt li t-trader ta’ Deutsche Bank irċieva informazzjoni identika mingħand it-trader ta’ Crédit agricole stess waqt diskussjoni bilaterali sussegwenti tal-istess jum, jiġifieri fil‑25 ta’ Lulju 2013, ma jikkontestax din l-evalwazzjoni u jikkorrobora l-konstatazzjoni li t-traders tal-banek ikkonċernati kienu jiskambjaw informazzjoni fuq l-istess bonds u fuq l-istess suġġetti fil-kuntest ta’ diskussjonijiet bilaterali paralleli.

501

Fir-rigward tad-diskussjoni tad‑9 ta’ Jannar 2014, li matulha t-trader ta’ Credit Suisse informa lit-trader ta’ Crédit agricole li kien għadu kemm kellu diskussjoni mat-trader ta’ Deutsche Bank (“[was] just chatting to [Deutsche Bank’s trader]”), hija effettivament ma tinvokax diskussjonijiet bilaterali dwar attivitajiet ta’ negozjar, u lanqas a fortiori diskussjonijiet dwar informazzjoni kummerċjali sensittiva jew, b’mod iktar ġenerali, dwar in-natura antikompetittiva ta’ tali diskussjonijiet. Madankollu, hija tikkonferma li t-trader ta’ Credit Suisse ma kellu ebda eżitazzjoni li jiżvela lil wieħed mit-traders l-eżistenza ta’ kuntatti li huwa kellu mat-tielet wieħed fosthom.

502

Fir-rigward tad-diskussjoni bilaterali bejn it-trader ta’ Crédit agricole u t-trader ta’ Deutsche Bank tat‑22 ta’ Ottubru 2013 imsemmija fil-punt 466 iktar ’il fuq, huwa minnu li ebda prova ma turi li t-trader ta’ Crédit agricole għamel kuntatt mat-trader ta’ Credit Suisse wara din id-diskussjoni. Madankollu, wara d-diskussjoni tiegħu mat-trader ta’ Deutsche Bank, it-trader ta’ Crédit agricole kiteb: “ok will ask him”. Id-diskussjoni tat‑22 ta’ Ottubru 2013 turi għalhekk li l-iżvelar ta’ informazzjoni dwar it-tielet trader, f’dan il-każ it-trader ta’ Credit Suisse, kien daqstant naturali bejn dawn iż-żewġ traders oħra bħalma kien bejn it-trader ta’ Credit Suisse u dak ta’ Deutsche Bank, kif ġie rrilevat fil-punt 499 iktar ’il fuq. Din id-diskussjoni ssostni għalhekk l-evalwazzjoni li tinsab fil-premessa 808 tad-Deċiżjoni kkontestata dwar l-eżistenza ta’ network ta’ diskussjonijiet bilaterali.

503

Is-seba’ nett, għandu jiġi rrilevat li, fil‑11 ta’ Ottubru 2013, Credit Suisse kellha diskussjoni antikompetittiva mat-trader ta’ Deutsche Bank li matulha t-trader ta’ Crédit agricole kien “preżenti” (ara l-punti 462 u 463 iktar ’il fuq). Din id-diskussjoni, ikklassifikata bħala waħda “multilaterali” minn Credit Suisse u li matulha kienu preżenti ż-żewġ traders l-oħra, tikkostitwixxi indizju addizzjonali ta’ natura li juri li t-trader ta’ Credit Suisse seta’ jikkonċepixxi l-eżistenza ta’ diskussjonijiet bilaterali antikompetittivi bejn iż-żewġ traders l-oħra.

504

Għalhekk, minħabba l-parteċipazzjoni tagħha fil-fora ta’ diskussjonijiet multilaterali permanenti qabel il‑25 ta’ Frar 2013, Credit Suisse kienet taf li, qabel din id-data, it-traders ta’ Deutsche Bank u ta’ Crédit agricole kienu jiftiehmu ma’ xulxin. Barra minn hekk, peress li, wara din id-data, it-trader ta’ Credit Suisse pparteċipa f’diskussjonijiet bilaterali antikompetittivi ma’ kull wieħed minn dawn iż-żewġ traders u li l-Kummissjoni kellha elementi ta’ natura li juru l-eżistenza, wara l‑25 ta’ Frar 2013, ta’ network ta’ diskussjonijiet bilaterali li fil-kuntest tiegħu t-tliet traders komplew jiddiskutu l-attivitajiet ta’ negozjar tagħhom, għandu jitqies li l-imsemmi trader ta’ Credit Suisse seta’, tal-inqas, raġonevolment jipprevedi li ż-żewġ traders l-oħra kellhom diskussjonijiet bilaterali li kienu ta’ natura antikompetittiva.

505

F’dan ir-rigward, la l-fatt li Credit Suisse ma kinitx taf, fid-dettall, id-diskussjonijiet li fihom it-trader tagħha ma kienx ipparteċipa, u lanqas il-fatt li hija ma kinitx taf bl-eżistenza ta’ wħud minn dawn id-diskussjonijiet, ma huma ta’ natura li jinvalidaw il-konstatazzjoni tal-Kummissjoni li tgħid li hija pparteċipat fil-ksur uniku u tista’ tinżamm responsabbli għalih kollu kemm hu (ara, b’analoġija, is-sentenza tal‑14 ta’ Diċembru 2006, Raiffeisen Zentralbank Österreich et vs Il‑Kummissjoni, T‑259/02 sa T‑264/02 u T‑271/02, EU:T:2006:396, punt 193).

506

Il-konstatazzjoni li Credit Suisse setgħet, tal-inqas, raġonevolment tipprevedi l-aġir kollu tal-banek l-oħra hija kkorroborata wkoll minn elementi oħra.

507

Fil-fatt, qabelxejn, il-Kummissjoni kkonstatat li t-trader ta’ Credit Suisse kien jagħmel parti miċ-ċirku ristrett ta’ traders partikolarment involuti fil-ksur kontenzjuż. Dawn it-traders kienu jinteraġixxu ma’ xulxin kemm professjonalment kif ukoll personalment, anki wara x-xahar ta’ Frar 2013, u kienu jitqiesu bħala grupp (ara l-premessi 425, 807, 809 u 810 tad-Deċiżjoni kkontestata).

508

F’dan ir-rigward, diskussjoni bilaterali bejn it-trader ta’ Crédit agricole u t-trader ta’ Credit Suisse tat‑8 ta’ Marzu 2013, li l-eżistenza u l-kontenut tagħha ma humiex ikkontestati minn Credit Suisse, turi li l-imsemmija traders u t-trader ta’ Deutsche Bank komplew ikollhom kuntatti regolari u jorganizzaw laqgħat ta’ natura soċjali.

509

Bl-istess mod, diskussjoni tat‑23 ta’ Mejju 2013, bejn it-trader ta’ Credit Suisse u t-trader ta’ Deutsche Bank, turi li t-traders tal-banek ikkonċernati fil-ksur kienu pperċepiti bħala “gang” minn traders oħra (ara l-punt 478 iktar ’il fuq).

510

Fl-aħħar nett, diskussjoni bejn it-trader ta’ Credit Suisse u t-trader ta’ Deutsche Bank tal‑11 ta’ Ottubru 2013 (premessa 530), li għaliha kien preżenti t-trader ta’ Crédit agricole, tistabbilixxi li t-tliet traders kienu pprevedew li jiltaqgħu matul vjaġġi kummerċjali fi New York il-ġimgħa ta’ wara (ara l-punt 393 iktar ’il fuq).

511

Fil-kuntest ta’ analiżi tal-provi kollha, din iċ-ċirkustanza hija rilevanti sabiex jiġi stabbilit jekk Credit Suisse kinitx taf jew setgħetx raġonevolment tipprevedi l-kontenut antikompetittiv tad-diskussjonijiet bilaterali li seħħew wara x-xahar ta’ Frar 2013 u sad-data tat-tmiem tal-parteċipazzjoni tagħha fil-ksur kontenzjuż, jiġifieri l‑24 ta’ Marzu 2015.

512

Fid-dawl tal-elementi kollha preċedenti, Credit Suisse ma għandiex raġun issostni li “l-provi miġbura mill-Kummissjoni huma insuffiċjenti sabiex minnhom jiġi dedott li kull wieħed mit-traders [kellu] għarfien suffiċjenti tal-kontenut tal-komunikazzjonijiet li fihom huwa ma kienx ipparteċipa [u,] sussidjarjament, li hija ma tistax tinżamm responsabbli għad-diskussjonijiet bilaterali bejn iż-żewġ traders l-oħra wara x-xahar ta’ Frar 2013”.

513

Għaldaqstant, it-tieni parti tat-tieni motiv ta’ Credit Suisse għandha tiġi miċħuda.

514

Fil-kuntest tat-tieni parti tat-tieni motiv tagħha, Crédit agricole tikkontesta n-natura kontinwa tal-parteċipazzjoni tagħha fil-ksur uniku kontenzjuż (ara l-punti 428 sa 432 iktar ’il fuq).

515

Permezz tar-raba’ parti tat-tieni motiv tagħha, Credit Suisse tinvoka żbalji relatati mal-parteċipazzjoni tagħha fil-ksur wara x-xahar ta’ Awwissu 2014.

516

Fil-premessa 790 tad-Deċiżjoni kkontestata, il-Kummissjoni qieset li l-banek ikkonċernati kellhom jinżammu responsabbli għall-ksur uniku u kontinwu kollu għall-perijodi rispettivi tagħhom ta’ involviment fih. Fil-premessa 842 ta’ din id-deċiżjoni, il-Kummissjoni qieset li Crédit agricole kienet ipparteċipat fil-ksur mill‑10 ta’ Jannar 2013 sal‑24 ta’ Marzu 2015, jiġifieri perijodu ta’ 804 ijiem jew ta’ 2.20 snin.

517

Crédit agricole ssostni li l-Kummissjoni tibbaża ruħha biss fuq 31 diskussjoni li jimplikawha sabiex tistabbilixxi ksur kontinwu fuq perijodu ta’ 26 xahar, jiġifieri bejn ix-xhur ta’ Jannar 2013 u ta’ Marzu 2015, peress li żewġ terzi ta’ dawn id-diskussjonijiet seħħew matul l-ewwel għaxar xhur ta’ dan il-perijodu, jiġifieri bejn ix-xhur ta’ Jannar u ta’ Ottubru 2013. Dawn iċ-ċirkustanzi jikkontestaw il-konstatazzjonijiet li, minn naħa, id-diskussjonijiet bejn it-trader ta’ Crédit agricole u t-traders tal-banek l-oħra kkonċernati kienu “kostanti” u, min-naħa l-oħra, li dan il-bank kien ipparteċipa fi ksur kontinwu, tal-inqas fir-rigward tal-perijodu ta’ wara x-xahar ta’ Ottubru 2013.

518

B’mod iktar preċiż, fl-ewwel lok, Crédit agricole tenfasizza li diskussjoni waħda ssostni l-allegazzjoni li hija pparteċipat f’aġir li jaqa’ taħt il-kategorija 1. Skont dan il-bank, din id-diskussjoni unika ma hijiex biżżejjed sabiex tiġi stabbilita koordinazzjoni relatata mal-prezzijiet proposti lil kontropartijiet speċifiċi fuq perijodu ta’ iktar minn sentejn. Bl-istess mod, fir-rigward tal-aġir li jaqa’ taħt il-kategorija 2, il-Kummissjoni tibbaża ruħha biss fuq erba’ diskussjonijiet sabiex turi l-eżistenza ta’ ksur li dam iktar minn sentejn.

519

Fit-tieni lok, il-parteċipazzjoni allegata ta’ Crédit agricole hija kkaratterizzata minn intervalli sinjifikattivi fiż-żmien, anki jekk jittieħdu inkunsiderazzjoni l‑31 diskussjoni kollha identifikati mill-Kummissjoni.

520

Fid-dawl tal-użu ta’ fora ta’ diskussjonijiet fuq il-pjattaforma Bloomberg u għalhekk tad-disponibbiltà ta’ provi, dawn l-intervalli jirrappreżentaw neċessarjament intervalli mingħajr aġir li jikkostitwixxi ksur, pjuttost milli perijodi li fir-rigward tagħhom il-Kummissjoni ma għandhiex provi.

521

Bl-istess mod, minn naħa, il-Kummissjoni pprovat taqleb l-oneru tal-prova, billi bbażat ruħha fuq il-fatt li Crédit agricole ma kinitx tbiegħdet pubblikament mill-aġir inkwistjoni. Min-naħa l-oħra, il-Kummissjoni bbażat ruħha b’mod żbaljat fuq l-għarfien, minn dan il-bank, tal-aġir tal-banek l-oħra kkonċernati, fatt li l-imsemmi bank jikkontesta permezz tal-invokazzjoni ta’ motiv ieħor.

522

F’dan ir-rigward, mill-argument ta’ Crédit agricole jirriżulta li l-element prinċipali li hija tressaq sabiex issostni l-allegazzjoni tagħha jikkonsisti fit-tul tal-intervalli bejn id-diskussjonijiet li t-trader tagħha pparteċipa fihom, b’mod partikolari li kieku wħud minn dawn id-diskussjonijiet ma kellhomx jittieħdu inkunsiderazzjoni

523

Fl-ewwel lok, qabel kollox, għandu jiġi rrilevat li l-Kummissjoni ma wettqitx żball dwar l-eżistenza ta’ pjan ġenerali li jsegwi għan antikompetittiv uniku. Barra minn hekk, l-identifikazzjoni ta’ ħames kategoriji ta’ aġir fid-Deċiżjoni kkontestata ma tistax tikkontesta l-eżistenza ta’ dan il-pjan ġenerali (ara l-punt 364 iktar ’il fuq).

524

Għaldaqstant, Crédit agricole ma tistax tingħata raġun meta, għall-finijiet tal-konstatazzjoni ta’ allegata interruzzjoni tal-parteċipazzjoni tagħha fil-ksur kontenzjuż, hija tiddistingwi bejn il-kategoriji ta’ aġir identifikati mill-Kummissjoni fid-Deċiżjoni kkontestata u tagħżel li ma tiħux inkunsiderazzjoni ċerti diskussjonijiet.

525

Fi kliem ieħor, in-natura kontinwa tal-parteċipazzjoni ta’ Crédit agricole fil-ksur uniku kontenzjuż ma tistax tiġi evalwata bl-eżami, kategorija b’kategorija, tal-aġir ikkonstatat fil-konfront tagħha mill-Kummissjoni. Din in-natura kontinwa għandha tiġi evalwata fid-dawl tal-aġir kollu inkwistjoni li fih ipparteċipa t-trader ta’ dan il-bank, li kien jaf bih jew li seta’ raġonevolment jipprevedi, irrispettivament mill-kategorija li taħtha jaqa’ dan l-aġir. Għalhekk, l-assenza ta’ parteċipazzjoni kontinwa ta’ Crédit agricole f’aġir li jaqa’ biss taħt il-kategoriji 1 jew 2 jew l-assenza ta’ għarfien tal-aġir ta’ parteċipanti oħra li jaqgħu taħt dawn il-kategoriji, anki li kieku kellhom jitqiesu li huma stabbiliti, li ma huwiex il-każ, ma jistgħux fihom innifishom jinvalidaw il-konstatazzjonijiet tal-Kummissjoni fir-rigward tal-parteċipazzjoni kontinwa tagħha fil-ksur.

526

Sussegwentement, Crédit agricole ma għandhiex raġun li tinvoka intervalli fuq il-bażi tal-fatt li t-tielet motiv tagħha għandu jintlaqa’. Fil-fatt, it-tielet motiv invokat minn Crédit agricole ntlaqa’ biss fir-rigward tad-diskussjoni tal‑10 ta’ Jannar 2013, jiġifieri, kronoloġikament, l-ewwel diskussjoni kkonstatat fil-konfront tagħha mill-Kummissjoni.

527

Fl-aħħar nett, sa fejn Crédit agricole ssostni li, sabiex jiġu kkalkolati l-intervalli li jisseparaw żewġ manifestazzjonijiet tal-ksur kontenzjuż, ma għandhomx jittieħdu inkunsiderazzjoni diskussjonijiet li jaqgħu taħt uħud mill-ħames kategoriji ta’ aġir minħabba li dawn il-kategoriji ma jikkostitwixxux “restrizzjoni minħabba l-għan”, jew għaliex ċerti diskussjonijiet kienu jikkostitwixxu attivitajiet “leġittimi”, mill-punti 165 sa 268 iktar ’il fuq jirriżulta li, bla ħsara għall-kwistjoni dwar jekk dawn jikkostitwixxux restrizzjonijiet minħabba l-għan, l-aġir kollu kklassifikat f’ħames kategoriji mill-Kummissjoni li fih ipparteċipat Crédit agricole, inkluż l-iskambju ta’ informazzjoni, kien ta’ natura antikompetittiva. B’mod partikolari, il-kritika validament diretta minn Crédit agricole kontra ċerti diskussjonijiet li hija pparteċipat fihom u li kienet taqa’ taħt il-ħames kategoriji identifikati mill-Kummissjoni ġiet miċħuda fil-punti 188 sa 268 iktar ’il fuq.

528

Minn dan isegwi li, sabiex jiġi evalwat jekk l-intervalli li jisseparaw żewġ manifestazzjonijiet tal-aġir li jikkostitwixxi ksur ta’ Crédit agricole jistgħux juru interruzzjoni tal-parteċipazzjoni ta’ dan il-bank fil-ksur, l-ebda waħda mid-diskussjonijiet adottati fil-konfront tiegħu u li huwa pparteċipa direttament fihom, ma tista’ tiġi eskluża, bl-eċċezzjoni tad-diskussjoni tal‑10 ta’ Jannar 2013.

529

Fit-tieni lok, sa fejn Crédit agricole tinvoka intervall ta’ ħames xhur fil-provi bejn ix-xhur ta’ Settembru 2013 u ta’ Marzu 2014, għandu jiġi enfasizzat li dan l-intervall ma jiħux inkunsiderazzjoni l-preżenza tat-trader tagħha matul diskussjoni tal‑11 ta’ Ottubru 2013 u għalhekk tal-parteċipazzjoni tagħha fiha (ara l-punt 134 iktar ’il fuq).

530

Għalhekk, u kif tirrikonoxxi l-Kummissjoni, l-intervall massimu li jissepara żewġ parteċipazzjonijiet diretti tat-trader ta’ Crédit agricole fil-ksur kontenzjuż huwa ta’ madwar erba’ xhur u nofs u seħħ bejn il‑11 ta’ Ottubru 2013 u l‑4 ta’ Marzu 2014.

531

F’dan ir-rigward, l-ewwel nett, għandu jitfakkar li l-kwistjoni dwar jekk it-tul ta’ dawn l-intervalli huwiex twil biżżejjed jew le sabiex jikkostitwixxi interruzzjoni għandha tiġi evalwata fil-kuntest tal-funzjonament tal-ksur kontenzjuż (ara l-punt 381 iktar ’il fuq).

532

Issa, f’dan il-każ, parteċipazzjoni frekwenti ħafna f’kuntatti kollużivi ma kinitx neċessarja għall-funzjonament tal-ksur kontenzjuż, peress li n-negozjati ta’ BSSA kienu indipendenti. Is-suċċess eventwali ta’ kuntatt kollużiv partikolari ma kienx jiddependi minn parteċipazzjoni f’sensiela ta’ kuntatti relatati ma’ negozjati oħra (ara l-punti 384 sa 386 iktar ’il fuq).

533

It-tieni nett, is-snin 2014 u 2015 kienu kkaratterizzati minn tnaqqis fl-attività fis-suq tal-BSSA, indipendenti mir-rieda tal-parteċipanti fil-ksur uniku kontenzjuż, li kkontribwixxa għat-tnaqqis tal-opportunitajiet ta’ koordinazzjoni jew ta’ skambju ta’ informazzjoni kummerċjali sensittiva (ara l-punt 390 iktar ’il fuq).

534

It-tielet nett, minn eżami tad-diskussjoni tal‑11 ta’ Ottubru 2013 u tad-diskussjoni tal‑4 ta’ Marzu 2014 jirriżulta li dawn ma jinkludu ebda element ta’ natura li juri li t-trader ta’ Crédit agricole kien, inizjalment, wera rieda li jtemm il-parteċipazzjoni tiegħu fil-ksur uniku u kontinwu u, sussegwentement, rieda li jipparteċipa mill-ġdid f’dan il-ksur. B’mod partikolari, it-ton u l-ispontanjetà tad-diskussjoni tal‑4 ta’ Marzu 2014 juru rieda persistenti tat-trader ta’ Crédit agricole sabiex jitkompla l-aġir li jikkontribwixxi għall-pjan ġenerali li jsegwi għan antikompetittiv uniku, kif ġie ddefinit mill-Kummissjoni fid-Deċiżjoni kkontestata.

535

Evalwazzjoni simili tista’ ssir fir-rigward tad-diskussjonijiet li jippreċedu lil kull wieħed mill-intervalli fil-parteċipazzjoni tat-trader ta’ Crédit agricole u dwar id-diskussjonijiet li jsegwu dawn l-intervalli.

536

Ir-raba’ nett, il-bidla fl-impjieg ta’ wieħed mit-tliet traders prinċipali involuti fil-ksur setgħet ukoll tikkontribwixxi għal uħud mill-intervalli bejn żewġ manifestazzjonijiet tal-parteċipazzjoni tat-trader ta’ Crédit agricole fil-ksur kontenzjuż (ara l-punt 396 iktar ’il fuq).

537

Il-ħames nett, kif jirriżulta mill-punti 451 sa 481 iktar ’il fuq, it-trader ta’ Crédit agricole seta’, tal-inqas, raġonevolment jipprevedi l-eżistenza ta’ diskussjonijiet antikompetittivi bejn iż-żewġ traders l-oħra anki fl-assenza ta’ parteċipazzjoni diretta min-naħa tiegħu f’dawn id-diskussjonijiet.

538

Għalhekk, qabelxejn, l-intervalli bejn żewġ manifestazzjonijiet tal-parteċipazzjoni ta’ Crédit agricole fil-ksur kontenzjuż ma jippermettux li jiġi konkluż li kien hemm interruzzjoni tal-imsemmija parteċipazzjoni.

539

Sussegwentement, Crédit agricole ma tikkontestax li hija ma tbegħditx pubblikament mill-akkordju.

540

Fl-aħħar nett, Crédit agricole ma tinvokax ċirkustanzi oħra li jistgħu juru interruzzjoni tal-parteċipazzjoni tagħha fil-ksur kontenzjuż, bħalma huma, pereżempju, it-tluq mis-servizz tat-trader li pparteċipa fl-aġir antikompetittiv li kien jippreċedi intervall bejn żewġ manifestazzjonijiet tal-parteċipazzjoni ta’ dan il-bank f’dan il-ksur u d-dħul fis-servizz ta’ trader ġdid li kkontribwixxa mill-ġdid għall-ksur matul perijodu sussegwenti għal dan l-intervall.

541

Konsegwentement, fid-dawl, l-ewwel nett, tat-tul totali tal-parteċipazzjoni ta’ Crédit agricole, ta’ iktar minn sentejn, it-tieni nett, tal-elementi li dan il-bank kellu għad-dispożizzjoni tiegħu dwar il-kuntest tal-funzjonament tal-akkordju u tal-intervalli li kienu jisseparaw żewġ manifestazzjonijiet tal-parteċipazzjoni tat-trader ta’ Crédit agricole fil-ksur ikkonstatat, it-tielet nett, tal-assenza ta’ tbegħid pubbliku min-naħa ta’ Crédit agricole u, ir-raba’ nett, tal-assenza ta’ ċirkustanzi oħra invokati minn dan il-bank sabiex juri interruzzjoni tal-parteċipazzjoni tiegħu fil-ksur kontenzjuż, kien mingħajr ma qalbet l-oneru tal-prova li l-Kummissjoni kkonstatat, ġustament, li l-parteċipazzjoni ta’ Crédit agricole ma kinitx ġiet interrotta bejn il‑11 ta’ Jannar 2013 — meta d-diskussjoni tiegħu li seħħet f’din il-ġurnata ma ġietx regolarment ikkontestata minn dan il-bank — u l‑24 ta’ Marzu 2015 (punti 144 u 447iktar ’il fuq).

542

It‑tieni parti tat‑tieni motiv ta’ Crédit agricole għandha għalhekk tiġi miċħuda, sa fejn din hija intiża li turi l‑assenza ta’ natura kontinwa tal‑parteċipazzjoni tagħha fil‑ksur uniku ikkonstatat.

543

Fil-premessa 842 tad-Deċiżjoni kkontestata, il-Kummissjoni qieset li Credit Suisse kienet ipparteċipat fil-ksur uniku u kontinwu kontenzjuż matul il-perijodu ta’ bejn il‑21 ta’ Ġunju 2010 u l‑24 ta’ Marzu 2015, jiġifieri perijodu ta’ 1738 jum jew 4.75 snin. Barra minn hekk, fil-premessi 846 sa 849 tad-Deċiżjoni kkontestata, il-Kummissjoni ċaħdet l-argument imressaq minn Credit Suisse u bbażat fuq l-allegazzjoni li hija ma kinitx ipprovat il-parteċipazzjoni ta’ dan il-bank fil-ksur bejn ix-xahar ta’ Awwissu 2014 u x-xahar ta’ Marzu 2015.

544

Permezz tar-raba’ parti tat-tieni motiv tagħha, Credit Suisse ssostni li l-Kummissjoni ma pprovatx il-parteċipazzjoni tagħha fil-ksur kontenzjuż wara x-xahar ta’ Awwissu 2014. F’dan ir-rigward, id-Deċiżjoni kkontestata ssemmi biss sitt diskussjonijiet wara din id-data, u tużahom sabiex ittawwal din il-parteċipazzjoni sal‑24 ta’ Marzu 2015. Issa, Credit Suisse ma pparteċipatx fl-ewwel erba’ diskussjonijiet u dan il-bank jikkontesta n-natura antikompetittiva tal-aħħar tnejn, jiġifieri d-diskussjoni tat‑12 ta’ Marzu 2015 bejn it-trader tiegħu u t-trader ta’ Crédit agricole u l-ittra elettronika mibgħuta mit-trader tiegħu lit-trader ta’ Crédit agricole fl‑24 ta’ Marzu 2015.

545

F’dan ir-rigward, minn naħa, l-argument ta’ Credit Suisse li permezz tiegħu dan il-bank ikkontesta l-għarfien tiegħu jew il-fatt li huwa seta’ raġonevolment jipprevedi d-diskussjonijiet bilaterali antikompetittivi li jinvolvu banek oħra wara x-xahar ta’ Frar 2013 u sat-tmiem tal-perijodu tal-parteċipazzjoni tiegħu fil-ksur ikkunsidrat fid-Deċiżjoni kkontestata ġie miċħud fil-punti 482 sa 513 iktar ’il fuq.

546

Min-naħa l-oħra, u fuq kollox, mill-punti 296 sa 308 iktar ’il fuq jirriżulta li Credit Suisse ma pprovatx l-eżistenza ta’ żball imwettaq mill-Kummissjoni meta din tal-aħħar qieset li d-diskussjoni tat‑12 ta’ Marzu 2015 u l-ittra elettronika tal‑24 ta’ Marzu 2015 kienu ta’ natura antikompetittiva.

547

Għaldaqstant Credit Suisse ma għandhiex raġun issostni li l-Kummissjoni ma pprovatx il-parteċipazzjoni tagħha fil-ksur kontenzjuż wara x-xahar ta’ Awwissu 2014.

548

Ir-raba’ parti tat-tieni motiv invokat minn Credit Suisse għandha għalhekk tiġi miċħuda.

549

Fid-dawl tal-kunsiderazzjonijiet preċedenti, it-tieni motiv invokat minn Credit Suisse għandu jiġi miċħud.

550

Fir-rigward ta’ Crédit agricole, mill-eżami tat-tieni motiv invokat minn dan il-bank jirriżulta li dan tal-aħħar ma pprovax li l-Kummissjoni wettqet żball ta’ evalwazzjoni meta qieset li Crédit agricole kienet ipparteċipat fi ksur uniku u kontinwu sal‑24 ta’ Marzu 2015. Għall-kuntrarju, għandu jitfakkar li l-Kummissjoni ma setgħetx validament tikkunsidra fil-konfront ta’ Crédit agricole d-diskussjoni tal‑10 ta’ Jannar 2013, li seħħet qabel l-ewwel konnessjoni tagħha mal-forum ta’ diskussjonijiet ikkonċernat.

551

Minn dan isegwi li l-Kummissjoni wettqet żball meta qieset, fl-Artikolu 1(c) tad-Deċiżjoni kkontestata li Crédit agricole kienet ipparteċipat fi ksur uniku u kontinwu b’effett mill‑10 ta’ Jannar 2013 u mhux mill‑11 ta’ Jannar 2013. Għaldaqstant, it-tieni motiv invokat minn dan il-bank għandu jintlaqa’ f’dan ir-rigward biss.

552

Fil-premessi 739 sa 749 tad-Deċiżjoni kkontestata, il-Kummissjoni kkonkludiet li l-aġir inkwistjoni kellu għan antikompetittiv billi enfasizzat b’mod partikolari dan li ġej:

553

Fil-kuntest tal-ewwel motivi rispettivi tagħhom, Crédit agricole u Credit Suisse jilmentaw li l-Kummissjoni kklassifikat b’mod żbaljat l-aġir inkwistjoni bħala “restrizzjoni minħabba l-għan”.

554

Fil-kuntest tal-ewwel motiv tagħha, li għandu jinqasam f’żewġ partijiet, Crédit agricole ssostni li l-Kummissjoni ma pproduċietx provi u motivazzjoni suffiċjenti tal-parteċipazzjoni tagħha f’restrizzjoni minħabba l-għan.

555

Fl-ewwel parti tagħha, Crédit agricole tinvoka “żbalji ta’ liġi u ta’ fatt fil-konstatazzjoni li l-kategoriji relatati ma’ skambji ta’ informazzjoni jikkostitwixxu restrizzjonijiet minħabba l-għan li jistgħu jagħmlu parti mill-ksur uniku u kontinwu [kkonstatat]”.

556

Għal dan l-għan, hija ssostni, l-ewwel nett, li l-iskambji ta’ informazzjoni previsti mill-kategorija 3 (“Skambji ta’ informazzjoni kummerċjali sensittiva, attwali jew prospettiva, dwar l-attivitajiet ta’ kummerċ tagħhom u l-flussi tal-kummerċ fis-suq sekondarju”) ma kinux ta’ grad suffiċjenti ta’ dannu għall-kompetizzjoni sabiex jiġu kklassifikati bħala “restrizzjoni minħabba l-għan” u, it-tieni nett, li l-aġir previst mill-kategorija 4 (“Skambji, konfermi u allinjamenti tal-istrateġiji ta’ negozjar u ta’ ffissar tal-prezzijiet”) ma kinux jikkostitwixxu skambji, konfermi u allinjamenti ta’ strateġiji ta’ negozjar u ta’ prezz, iżda, fir-realtà, kienu skambji ta’ informazzjoni li lanqas ma kellhom tali grad suffiċjenti ta’ dannu.

557

Fit-tieni parti tal-ewwel motiv tagħha, Crédit agricole tilmenta fir-rigward tal-Kummissjoni dwar l-“assenza ta’ twettiq tal-analiżi meħtieġa sabiex tissostanzja l-konstatazzjoni ta’ restrizzjoni minħabba l-għan f’dak li jirrigwarda kull waħda mill-kategoriji ta’ aġir ta’ koordinazzjoni [kkonstatati]”, jiġifieri l-kategoriji 1 (“Koordinazzjoni tal-prezzijiet proposti lil kontropartijiet”), 2 (“Koordinazzjoni tal-prezzijiet ikkomunikati fis-suq inġenerali”) u 5 (“Koordinazzjoni tal-attivitajiet ta’ negozjar”).

558

Qabelxejn, għandu jiġi rrilevat li l-argument ta’ Crédit agricole relatat mal-assenza ta’ ksur uniku u kontinwu kif ukoll mal-assenza tagħha ta’ parteċipazzjoni fih ġie miċħud fil-punt 550 iktar ’il fuq, bla ħsara għad-data tal-bidu tiegħu, u għalhekk ma hemmx lok li jiġi eżaminat fil-kuntest ta’ dan il-motiv.

559

Għandu jiġi rrilevat ukoll li, permezz tal-argument miġbur fil-qosor fil-punti 555 u 557 iktar ’il fuq, Crédit agricole tilmenta li l-Kummissjoni kkonstatat li kull waħda mill-ħames kategoriji msemmija fil-premessa 613 tad-Deċiżjoni kkontestata kellha tiġi kklassifikata bħala “restrizzjoni minħabba l-għan”, minkejja li l-aġir tal-kategoriji 3 u 4 ma huwiex suffiċjentement dannuż għall-kompetizzjoni u li, fir-rigward tal-aġir tal-kategoriji 1, 2 u 5, hija ma wettqitx l-analiżi meħtieġa.

560

Issa, diġà ġie kkonstatat fil-punt 87 iktar ’il fuq li dan l-argument jirriżulta minn qari żbaljat tad-Deċiżjoni kkontestata u, minħabba f’hekk, għandu jiġi miċħud bħala infondat.

561

Barra minn hekk, fil-punti 106 u 107 iktar ’il fuq ġie kkonstatat li, fil-kuntest tal-ewwel motiv tagħha, Crédit agricole kkontestat b’mod speċifiku, preċiż u ssostanzjat unikament id-diskussjonijiet tat‑18 u tal‑31 ta’ Jannar, tal‑15 ta’ Frar, tad‑19 u tal‑21 ta’ Marzu, tal‑24 ta’ Mejju, tat‑3 ta’ Ġunju u tal‑10 u tal‑25 ta’ Lulju 2013, kif ukoll tas‑6 ta’ Awwissu 2014 u tat‑12 ta’ Marzu 2015, u li, minħabba f’hekk, l-evalwazzjonijiet magħmula mill-Kummissjoni dwar id-diskussjonijiet l-oħra minbarra dawn issa huma definittivament stabbiliti.

562

Madankollu, fid-dawl tal-fatt li l-Qorti Ġenerali ma tistax tillimita ruħha li teżamina l-argumenti mressqa mill-partijiet fil-kuntest biss tal-motiv, tal-parti jew tal-ilment li insostenn tiegħu huma tressqu formalment, iżda għandha wkoll tevalwahom insostenn ta’ motiv ieħor, ta’ parti oħra jew ta’ lment ieħor meta dawn l-argumenti jkunu wkoll rilevanti insostenn tagħhom (ara, f’dan is-sens, is-sentenza tal‑21 ta’ Settembru 2023, Fachverband Spielhallen u LM vs Il‑Kummissjoni, C‑831/21 P, EU:C:2023:686, punti 46 sa 49), l-ewwel motiv ta’ Crédit agricole għandu jiġi interpretat fis-sens li, minn naħa, il-Kummissjoni ma wettqitx evalwazzjoni tal-kuntest ekonomiku tal-ksur kontenzjuż kollu kemm hu jew wettqet evalwazzjoni żbaljata tiegħu u, min-naħa l-oħra, il-Kummissjoni kkonkludiet b’mod żbaljat li l-ħdax-il diskussjoni msemmija fil-punt 561 iktar ’il fuq setgħu jsostnu l-konklużjoni li l-ksur uniku u kontinwu kkonstatat minn din l-istituzzjoni kellu għan antikompetittiv.

563

Fil-kuntest tal-ewwel motiv tagħha, li għandu jinqasam fi tliet partijiet, Credit Suisse ssostni li “l-Kummissjoni kisret l-Artikolu 101 TFUE u ma mmotivatx suffiċjentement il-konklużjoni tagħha li dan il-bank kien adotta aġir li kellu bħala għan ir-restrizzjoni jew id-distorsjoni tal-kompetizzjoni”.

564

Fl-ewwel parti tal-ewwel motiv tagħha, ippreżentat b’mod prinċipali u kompost minn erba’ punti, Credit Suisse tilmenta dwar il-Kummissjoni għar-raġuni li, għall-finijiet tal-evalwazzjoni tad-diskussjonijiet kollha, din l-istituzzjoni ma “[ħaditx] inkunsiderazzjoni b’mod suffiċjenti l-kuntest fattwali u ġuridiku tas-suq tal-BSSA u [ma ssodisfatx] l-oneru li kellha li tipprova li l-aġir inkwistjoni kien jirrestrinġi l-kompetizzjoni minħabba l-għan”.

565

Fit-tieni parti tal-ewwel motiv tagħha, invokata sussidjarjament u komposta minn 24 punt, Credit Suisse tilmenta li l-Kummissjoni “kkonkludiet […] li l-komunikazzjonijiet dwar id-determinazzjoni tal-prezzijiet kienu jirrestrinġu l-kompetizzjoni minħabba l-għan”, essenzjalment għaliex tali komunikazzjonijiet “[setgħu] jkunu favorevoli għall-kompetizzjoni”.

566

Fit-tielet parti tal-ewwel motiv tagħha, Credit Suisse ssostni li, waqt l-eżami tal-effetti favur il-kompetizzjoni ta’ dawn il-komunikazzjonijiet dwar id-determinazzjoni tal-prezzijiet, il-Kummissjoni kisret ir-regoli tal-prova u d-drittijiet tad-difiża tagħha billi applikat għall-aġir inkwistjoni mhux ir-regoli applikabbli għall-prova tal-għan antikompetittiv ta’ aġir, iżda dawk applikabbli għall-prova tan-natura anċillari ta’ restrizzjoni, fis-sens tal-punt 89 tas-sentenza tal‑11 ta’ Settembru 2014, MasterCard et vs Il‑Kummissjoni (C‑382/12 P, EU:C:2014:2201).

567

Fid-dawl ta’ dan l-argument, għandu jitfakkar, l-ewwel nett, li, fil-premessa 749 tad-Deċiżjoni kkontestata, il-Kummissjoni kkonstatat li l-aġir inkwistjoni deskritt fit-Taqsima 4.2 ta’ din id-deċiżjoni, kellu jiġi kklassifikat bħala “restrizzjoni minħabba l-għan”, wara li kkonstatat, fil-premessa 104 tagħha, li l-kategoriji differenti ta’ aġir li hija adottat kienu deskritti biss għal finijiet analitiċi u li dawn kienu marbuta u spiss jikkoinċidu ma’ xulxin.

568

Għalhekk, din il-klassifikazzjoni la ġiet adottata fir-rigward ta’ kull waħda mill-kategoriji msemmija, u lanqas fir-rigward ta’ kull wieħed mill-aġir inkwistjoni. Għalhekk ma hemmx lok li din tiġi adottata fir-rigward tal‑25 diskussjoni miġbura fi ħdan il-kategorija identifikata minn Credit Suisse taħt it-titolu “Komunikazzjonijiet dwar id-determinazzjoni tal-prezzijiet” u li d-dati tagħhom kienu msemmija fl-Anness C.1 tar-replika ta’ dan il-bank.

569

It-tieni nett, kif jirriżulta mill-punt 110 iktar ’il fuq, peress li ma ġewx ifformulati, anki sommarjament fir-rikors jew fir-replika, il-kritika li tirrigwarda speċifikament il‑25 diskussjoni miġbura minn Credit Suisse f’din il-kategorija intitolata “Komunikazzjonijiet dwar id-determinazzjoni tal-prezzijiet” hija inammissibbli.

570

Minn dan jirriżulta li t-tieni parti tal-ewwel motiv ta’ Credit Suisse, ibbażata fuq il-klassifikazzjoni żbaljata tal-komunikazzjonijiet dwar id-determinazzjoni tal-prezzijiet bħala “restrizzjoni minħabba l-għan”, għandha tiġi miċħuda.

571

Madankollu, għandhom jiġu eżaminati l-argumenti mressqa minn Credit Suisse insostenn tat-tieni parti tal-ewwel motiv tagħha u li jirrigwardaw l-effett favur il-kompetizzjoni allegat tad-diskussjonijiet dwar id-determinazzjoni tal-prezzijiet fil-kuntest tal-ewwel parti tal-ewwel motiv, sa fejn dawn l-argumenti jsostnu l-ilment tagħha bbażat fuq żbalji mwettqa mill-Kummissjoni fil-klassifikazzjoni tal-aġir inkwistjoni, meħud fl-intier tiegħu, bħala “restrizzjoni minħabba l-għan”, b’mod partikolari minħabba t-teħid inkunsiderazzjoni insuffiċjenti tal-kuntest ġuridiku u ekonomiku tal-ksur kontenzjuż.

572

B’dan il-mod, għandhom jittieħdu inkunsiderazzjoni argumenti li jistgħu jikkontestaw il-klassifikazzjoni ta’ “restrizzjoni minħabba l-għan” tal-aġir inkwistjoni, minkejja li dawn ċertament ġew ippreżentati formalment insostenn tat-tieni parti tal-ewwel motiv li ġiet miċħuda, iżda huma daqstant rilevanti għall-evalwazzjoni tal-ewwel parti ta’ dan il-motiv (ara, b’analoġija, is-sentenza tal‑21 ta’ Settembru 2023, Fachverband Spielhallen u LM vs Il‑Kummissjoni, C‑831/21 P, EU:C:2023:686, punt 48).

573

Għandu jitfakkar li, sabiex taqa’ taħt il-projbizzjoni ta’ prinċipju stabbilita fl-Artikolu 101(1) TFUE, prattika kollużorja għandu jkollha “bħala għan jew riżultat [effett]” il-prevenzjoni, ir-restrizzjoni jew id-distorsjoni b’mod sinjifikattiv tal-kompetizzjoni fi ħdan is-suq intern (sentenza tat‑30 ta’ Jannar 2020, Generics (UK) et, C‑307/18, EU:C:2020:52, punt 62).

574

Minn dan jirriżulta li din id-dispożizzjoni, kif interpretata mill-Qorti tal-Ġustizzja, tagħmel distinzjoni ċara bejn il-kunċett ta’ “restrizzjoni minħabba l-għan” u dak ta’ “restrizzjoni minħabba l-effett”, peress li kull wieħed minnhom huwa suġġett għal sistema probatorja differenti (sentenza tat‑30 ta’ Jannar 2020, Generics (UK) et, C‑307/18, EU:C:2020:52, punt 63).

575

Għalhekk, fir-rigward tal-prattiki kklassifikati bħala “restrizzjoni minħabba l-għan”, ma hemmx lok li jiġu mfittxija u lanqas a fortiori li jintwerew l-effetti tagħhom fuq il-kompetizzjoni sabiex jiġu kklassifikati bħala “restrizzjoni tal-kompetizzjoni”, fis-sens tal-Artikolu 101(1) TFUE, sa fejn l-esperjenza turi li tali aġir iwassal għal tnaqqis fil-produzzjoni u għal żieda fil-prezzijiet li jwasslu għal tqassim ħażin tar-riżorsi għad-detriment, b’mod partikolari, tal-konsumaturi. Fir-rigward tagħhom, hija meħtieġa biss il-prova li dawn effettivament jaqgħu taħt il-klassifikazzjoni ta’ “restrizzjoni minħabba l-għan”, peress li sempliċi allegazzjonijiet mhux issostanzjati ma humiex madankollu suffiċjenti għal dan l-għan (sentenza tat‑30 ta’ Jannar 2020, Generics (UK) et, C‑307/18, EU:C:2020:52, punti 64 u 65).

576

Għall-kuntrarju, meta l-għan antikompetittiv ta’ ftehim, ta’ deċiżjoni ta’ assoċjazzjoni ta’ impriżi jew ta’ prattika miftiehma ma huwiex stabbilit, għandhom jiġu eżaminati l-effetti sabiex jintwera li l-kompetizzjoni, fil-fatt, ġiet prekluża, ristretta jew distorta b’mod sinjifikattiv (ara s-sentenza tat‑30 ta’ Jannar 2020, Generics (UK) et, C‑307/18, EU:C:2020:52, punt 66 u l-ġurisprudenza ċċitata).

577

Mill-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja, imfakkra essenzjalment fil-premessi 623 sa 626 tad-Deċiżjoni kkontestata, jirriżulta wkoll li l-kunċett ta’ “restrizzjoni minħabba l-għan” għandu jiġi interpretat b’mod strett u jista’ jiġi applikat biss għal ċerti prattiki kollużorji bejn impriżi li jiżvelaw, fihom innifishom u fid-dawl tal-kontenut tagħhom, għanijiet li huma jipprevedu kif ukoll mill-kuntest ekonomiku u ġuridiku tagħhom, grad suffiċjenti ta’ dannu għall-kompetizzjoni sabiex ikun jista’ jitqies li l-eżami tal-effetti tagħhom ma huwiex neċessarju, peress li ċerti forom ta’ koordinazzjoni bejn impriżi jistgħu jitqiesu, min-natura tagħhom stess, li huma ta’ ħsara għall-funzjonament tajjeb tal-kompetizzjoni. Fil-kuntest tal-evalwazzjoni tal-imsemmi kuntest, hemm lok li tittieħed inkunsiderazzjoni n-natura tal-prodotti jew tas-servizzi affettwati kif ukoll il-kundizzjonijiet reali tal-funzjonament u tal-istruttura tas-suq jew tas-swieq inkwistjoni (ara s-sentenza tat‑30 ta’ Jannar 2020, Generics (UK) et, C‑307/18, EU:C:2020:52, punti 67 u 68 u l-ġurisprudenza ċċitata).

578

Crédit agricole tqis li l-ġurisprudenza tistabbilixxi “limitu għoli ħafna” sabiex jiġi konkluż li skambju ta’ informazzjoni jista’ jiġi kklassifikat bħala “restrizzjoni minħabba l-għan”, u dan huwa kkonfermat mill-punti 72 sa 74 tal-Linji Gwida dwar l-applikabbiltà tal-Artikolu 101 [TFUE] għall-akkordji dwar kooperazzjoni orizzontali (ĠU 2011, C 11, p. 1) kif ukoll mis-sentenza tal‑24 ta’ Settembru 2019, HSBC Holdings et vs Il‑Kummissjoni (T‑105/17, EU:T:2019:675, punt 184).

579

Credit Suisse tagħti wkoll x’tifhem li l-klassifikazzjoni ta’ aġir bħala “restrizzjoni minħabba l-għan” tista’ tiġi aċċettata biss meta l-esperjenza miksuba u t-teorija ekonomika jkunu juru “b’mod ċar” li dan l-aġir ikun ta’ ħsara għall-kompetizzjoni.

580

F’dan ir-rigward, mill-punti 573 sa 577 iktar ’il fuq jirriżulta li, għall-finijiet tal-klassifikazzjoni tal-aġir inkwistjoni bħala “restrizzjoni minħabba l-għan”, il-Kummissjoni ma kellhiex turi li dan l-aġir – kemm jekk jirrigwarda skambji ta’ informazzjoni jew tipi oħra ta’ aġir antikompetittiv – kellu “livell għoli ħafna” ta’ dannu għall-kompetizzjoni, kif issostni Crédit agricole, iżda kellha turi biss grad suffiċjenti ta’ dannu għaliha, kif fakkret il-Qorti tal-Ġustizzja fis-sentenza tat‑12 ta’ Jannar 2023, HSBC Holdings et vs Il‑Kummissjoni (C‑883/19 P, EU:C:2023:11, punt 106).

581

Din il-konklużjoni fir-rigward tal-fatt li l-Kummissjoni ma għandhiex tistabbilixxi “livell għoli ħafna” ta’ dannu għall-kompetizzjoni sabiex tikklassifika aġir bħala “restrizzjoni minħabba l-għan” ma tistax tiġi invalidata mill-punti 72 sa 74 tal-Linji Gwida dwar l-applikabbiltà tal-Artikolu 101 [TFUE] għall-akkordji dwar kooperazzjoni orizzontali.

582

Il-fatt li dawn il-linji gwida jipprovdu li “huwa anqas probabbli li jsiru skambji ta’ informazzjoni dwar intenzjonijiet futuri għal raġunijiet prokompetittivi milli skambji ta’ dejta attwali” jista’ ċertament juri li l-iskambji ta’ informazzjoni dwar aġir futur huma a priori iktar problematiċi mill-iskambji ta’ informazzjoni dwar data attwali. Madankollu, l-imsemmija linji gwida fl-ebda każ ma jistgħu jippermettu li jiġi konkluż li l-iskambji ta’ informazzjoni attwali ma jistgħux jiġu kklassifikati bħala “restrizzjoni minħabba l-għan” jew li tali klassifikazzjoni teħtieġ livell ta’ prova tad-dannu tagħhom għall-kompetizzjoni ogħla minn dak adottat mill-ġurisprudenza mfakkra fil-punt 580 iktar ’il fuq.

583

Bl-istess mod, Credit Suisse hija żbaljata meta ssostni li l-esperjenza miksuba u t-teorija ekonomika għandhom jistabbilixxu “b’mod ċar” id-dannu għall-kompetizzjoni u, għaldaqstant, in-natura intrinsikament antikompetittiva tal-aġir li l-Kummissjoni tikklassifika bħala “restrizzjoni minħabba l-għan”.

584

Minn naħa, minkejja l-punt 76 tas-sentenza tat‑2 ta’ April 2020, Budapest Bank et (C‑228/18, EU:C:2020:265), invokat minn dan il-bank, il-Qorti tal-Ġustizzja ddeċidiet espressament, wara din is-sentenza, li bl-ebda mod ma kien meħtieġ li l-istess tip ta’ aġir bħal dak li kellu jiġi kklassifikat mill-Kummissjoni f’kawża partikolari jkun diġà ġie kkundannat mill-Kummissjoni sabiex dan ikun jista’ jiġi kkunsidrat bħala li jirrestrinġi l-kompetizzjoni minħabba l-għan (ara, f’dan is-sens, is-sentenza tal‑25 ta’ Marzu 2021, Xellia Pharmaceuticals u Alpharma vs Il‑Kummissjoni, C‑611/16 P, EU:C:2021:245, punt 119).

585

Min-naħa l-oħra, fir-rigward tal-argument ibbażat fuq it-teorija ekonomika, għandu jiġi kkonstatat li Credit Suisse ma tipproduċi ebda element insostenn tiegħu, bl-istess mod bħalma hija ma tiddefinixxix il-portata preċiża tiegħu. Barra minn hekk, fir-replika tagħha, hija indikat li ma ssostnix li l-asserzjonijiet tal-letteratura ekonomika kienu determinanti fil-mument li fih jiġi stabbilit jekk aġir kellux għan antikompetittiv, u lanqas ma pprovat timponi fuq il-Kummissjoni l-obbligu li tikseb il-letteratura ekonomika li tippermetti li jiġi konkluż li aġir kien jirrestrinġi l-kompetizzjoni minħabba l-għan.

586

Barra minn hekk, mill-ġurisprudenza bl-ebda mod ma jirriżulta li, kif issostni Crédit agricole, il-grad suffiċjenti ta’ dannu ta’ aġir għall-kompetizzjoni li jippermetti li dan jiġi kklassifikat bħala “restrizzjoni minħabba l-għan” għandu jiġi evalwat individwalment u separatament għal kull impriża li tipparteċipa f’dan l-aġir.

587

Għall-kuntrarju, din l-evalwazzjoni, li tikkundizzjona s-sistema probatorja applikabbli għall-aġir inkwistjoni kollu kemm hu (ara, f’dan is-sens, is-sentenza tat‑30 ta’ Jannar 2020, Generics (UK) et, C‑307/18, EU:C:2020:52, punt 63), għandha titwettaq fid-dawl tal-karatteristiċi oġġettivi ta’ dan l-aġir u mingħajr kunsiderazzjoni tas-sitwazzjoni partikolari ta’ kull impriża li pparteċipat fih.

588

Għalhekk, bħalma rrikonoxxiet Crédit agricole waqt is-seduta, ir-rwol minuri ta’ impriża f’akkordju ma huwiex ta’ natura li jinfluwenza l-klassifikazzjoni ta’ “restrizzjoni minħabba l-għan” ta’ dan l-akkordju fil-konfront tal-impriżi kollha li pparteċipaw fih.

589

Għall-istess raġunijiet, Crédit agricole ma tistax tinvoka b’mod utli, sabiex tikkontesta l-klassifikazzjoni tal-aġir inkwistjoni bħala “restrizzjoni minħabba l-għan”, il-fatt li hija ma pparteċipatx f’ċerti diskussjonijiet, bħal dawk tat‑18 jew tal‑31 ta’ Jannar 2013, jew ukoll il-fatt li l-Kummissjoni invokat fil-konfront tagħha eżempju wieħed biss ta’ diskussjonijiet li jaqgħu taħt il-kategorija 1.

590

Kif jirriżulta mill-punti 554 sa 557 u 563 sa 566 iktar ’il fuq, Crédit agricole u Credit Suisse jikkritikaw, essenzjalment, lill-Kummissjoni bi żbalji fl-evalwazzjoni tal-kuntest ekonomiku tal-aġir inkwistjoni, fl-evalwazzjoni tal-ħsara tiegħu għall-kompetizzjoni kif ukoll fl-evalwazzjoni tan-natura, essenzjalment, “iġġustifikata” tiegħu.

591

Fil-kuntest tal-kritika tagħhom ibbażata fuq il-klassifikazzjoni żbaljata tal-aġir inkwistjoni bħala “restrizzjoni minħabba l-għan”, Crédit agricole u Credit Suisse jikkritikaw lill-Kummissjoni, flimkien jew separatament, fl-istess ħin, minħabba nuqqas ta’ motivazzjoni u motivazzjoni żbaljata tad-Deċiżjoni kkontestata fir-rigward tat-teħid inkunsiderazzjoni tal-kuntest ekonomiku tal-ksur kontenzjuż.

592

Permezz tat-tieni parti tal-ewwel motiv tagħha, Crédit agricole tikkritika lill-Kummissjoni, b’mod partikolari, minħabba “assenza ta’ twettiq tal-analiżi meħtieġa sabiex tiġi ssostanzjata l-konstatazzjoni ta’ ksur minħabba l-għan”.

593

Dan l-argument, li għandu jinftiehem bħala li jikkritika lill-Kummissjoni bi ksur tal-obbligu ta’ motivazzjoni tagħha f’dak li jirrigwarda l-kuntest ekonomiku tal-ksur kontenzjuż, huwa infondat.

594

Fil-fatt, mill-premessi 3 sa 65 tad-Deċiżjoni kkontestata jirriżulta li l-Kummissjoni ħadet ħsieb li tippreżenta, b’mod iddettaljat, il-prodotti inkwistjoni, l-atturi u l-funzjonament tas-suq sekondarju tal-BSSA kif ukoll il-prattiki ta’ negozjar f’dan is-suq. B’mod partikolari, hija esponiet ir-rwol speċifiku tal-ġeneraturi tas-suq, li tiegħu hija fakkret il-funzjonijiet, fil-premessa 19 ta’ din id-deċiżjoni.

595

Barra minn hekk, b’risposta għall-argumenti ppreżentati mill-banek ikkonċernati matul il-proċedura amministrattiva, il-Kummissjoni pprovdiet, fil-premessi 690 sa 734 tad-Deċiżjoni kkontestata, ir-raġunijiet li għalihom la l-funzjoni ta’ ġeneratur tas-suq eżerċitata fuq bażi volontarja minn dawn il-banek u lanqas l-utilità ta’ skoperta tal-prezzijiet (price discovery) ma jikkontestaw l-evalwazzjoni tagħha tal-għan antikompetittiv tal-aġir inkwistjoni.

596

F’dan il-kuntest, il-Kummissjoni rrilevat, fil-premessi 690 sa 703 tad-Deċiżjoni kkontestata, li l-banek ikkonċernati kellhom funzjoni importanti ta’ żamma tas-suq, li kien iġġustifika li hija ma tikkritikax id-diskussjonijiet intiżi esklużivament għan-negozjar u għall-eżekuzzjoni ta’ tranżazzjonijiet bilaterali u għall-kumpens tar-riskji fis-suq internegozjanti, kif hija kienet indikat fil-premessa 662 ta’ din id-deċiżjoni (ara, b’analoġija, is-sentenza tal‑24 ta’ Settembru 2019, HSBC Holdings et vs Il‑Kummissjoni, T‑105/17, EU:T:2019:675, punt 152).

597

Il-Kummissjoni, madankollu, ċaħdet, b’mod motivat, l-argumenti bbażati fuq l-eżerċizzju ta’ din il-funzjoni ta’ ġeneratur tas-suq, filwaqt li rrilevat, fil-premessa 695 tad-Deċiżjoni kkontestata, li kien ċar li r-rwol ta’ negozjatur tal-banek ikkonċernati ma kienx jikkonsisti sempliċement fil-“promozzjoni tal-likwidità sabiex isostnu l-klijenti li jixtiequ jinnegozjaw BSSA”, kif kienu sostnew ir-rikorrenti matul il-proċedura amministrattiva. B’mod daqstant ieħor motivat, hija indikat li d-diskussjonijiet inkwistjoni kienu jmorru lil hinn mit-tfittxija leġittima ta’ likwidità għal finijiet ta’ mitigazzjoni tar-riskji, b’mod partikolari sa fejn dawn kienu jwasslu sabiex it-traders jiftehmu mingħajr l-għarfien tal-klijenti tagħhom, fatt li jnaqqas il-possibbiltajiet ta’ dawn tal-aħħar li jibbenefikaw minn prezzijiet iddefiniti b’mod awtonomu u kompetittiv. Bl-istess mod, it-traders kienu jikkollaboraw, billi jaqsmu bejniethom l-għarfien dwar l-approċċ tal-klijenti tagħhom, sabiex iwettqu ma’ dawn tal-aħħar tranżazzjonijiet li kienu jikkorrispondu għall-interessi reċiproċi tagħhom (premessa 703 tad-Deċiżjoni kkontestata).

598

Fil-premessi 704 sa 713 tad-Deċiżjoni kkontestata, il-Kummissjoni spjegat ukoll ir-raġunijiet li għalihom l-argumenti bbażati fuq in-neċessità ta’ skoperta tal-prezzijiet, li tirriżulta minn asimetrija ta’ informazzjoni favur ċerti investituri u għad-detriment tal-banek ikkonċernati, kellhom jiġu miċħuda. Għalhekk hija rrilevat, fil-premessa 709 tad-Deċiżjoni kkontestata, li t-traders ta’ BSSA kienu speċjalizzati f’kategorija ta’ titoli u li kien possibbli li wieħed jistenna li jkunu informati tajjeb dwar l-avvenimenti esterni rilevanti. Hija rrilevat ukoll, fil-premessa 710 ta’ din id-deċiżjoni, li t-traders ikkonċernati mhux sempliċement skambjaw informazzjoni sabiex jiskoraġġixxu lill-klijenti “avżati” (smart-money clients), iżda skambjaw informazzjoni kummerċjali sensittiva fuq it-tipi kollha ta’ klijenti. Barra minn hekk, il-Kummissjoni spjegat ir-raġunijiet li għalihom hija kienet irrifjutat li tilqa’ l-allegazzjoni bbażata fuq effetti favur il-kompetizzjoni tal-iskambji ta’ informazzjoni inkwistjoni (premessa 713 tad-Deċiżjoni kkontestata).

599

Fil-premessi 714 sa 719 tad-Deċiżjoni kkontestata, il-Kummissjoni, fl-aħħar nett, ċaħdet l-argument ta’ Crédit agricole bbażat fuq in-natura pubblika jew li ssir malajr obsoleta tad-data skambjata, filwaqt li rrilevat b’mod partikolari l-utilità tal-informazzjoni dwar tranżazzjonijiet reċenti għall-evalwazzjoni tat-tendenzi tas-suq u l-opportunitajiet ta’ negozjati futuri.

600

Fid-dawl tal-kunsiderazzjonijiet preċedenti, Crédit agricole ma tistax validament issostni li l-Kummissjoni naqset mill-obbligu ta’ motivazzjoni tagħha f’dak li jirrigwarda d-deskrizzjoni tal-kuntest ekonomiku tal-ksur kontenzjuż.

601

Għaldaqstant, it-tieni parti tal-ewwel motiv tagħha għandha tiġi miċħuda bħala infondata.

602

Fil-kuntest tal-ewwel parti tal-ewwel motiv rispettiv tagħhom, l-ewwel nett, Crédit agricole u Credit Suisse jilmentaw li l-Kummissjoni ma ħaditx inkunsiderazzjoni biżżejjed il-karatteristiċi tas-suq tal-BSSA. B’mod partikolari, il-Kummissjoni ma eżaminatx in-natura oligopolistika jew, għall-kuntrarju, atomistika ta’ dan is-suq minkejja li l-konċentrazzjoni tas-suq ikkonċernat tikkostitwixxi element rilevanti sabiex jiġi evalwat id-dannu għall-kompetizzjoni ta’ skambji ta’ informazzjoni.

603

It-tieni nett, il-Kummissjoni evalwat b’mod żbaljat il-funzjonament tas-suq sekondarju tal-BSSA, essenzjalment sa fejn hija ma ħaditx debitament inkunsiderazzjoni l-funzjoni ta’ ġeneratur tas-suq eżerċitata mill-banek ikkonċernati, li wassalha, b’mod żbaljat, sabiex tqis li ċertu aġir inkwistjoni seta’ jitqies bħala li jikkorrobora l-għan antikompetittiv tal-ksur uniku u kontinwu kontenzjuż.

604

Għalhekk, il-Kummissjoni ma ħaditx inkunsiderazzjoni b’mod korrett il-fatt li l-provvista ta’ servizzi ta’ immedjatezza mill-ġeneraturi tas-suq kienet timplika li huma jinnegozjaw bejniethom u li huma jfittxu b’mod permanenti u fil-fond il-prezzijiet (il-“kulur tas-suq”) u s-sorsi ta’ likwidità, iżda wkoll il-fatt li kien hemm, bejniethom, ċertu grad ta’ kooperazzjoni kif ukoll flussi regolari ta’ informazzjoni kummerċjali sensittiva. F’dan ir-rigward, Crédit agricole ssostni li “it-trader[s] għandu jifhem [għandhom jifhmu] kif il-prezzijiet evolvew fil-passat sabiex ikun jaf x’għandu jagħmel [ikunu jafu x’għandhom jagħmlu] sabiex jirbħu l-kuntratti”.

605

It-tielet nett, skont Credit Suisse, il-Kummissjoni naqset milli twettaq l-obbligu tagħha li turi li ċirkustanzi partikolari ma setgħux joħolqu dubju dwar id-dannu preżunt tal-ftehim ikkonċernat, kif jeżiġi l-punt 48 tal-konklużjonijiet tal-Avukat Ġenerali Bobek fil-kawża Budapest Bank et (C‑228/18, EU:C:2019:678).

606

Fir-rigward, l-ewwel nett, tal-kritika bbażata fuq it-teħid inkunsiderazzjoni insuffiċjenti tal-karatteristiċi tas-suq tal-BSSA, il-Kummissjoni ssostni li l-Qorti tal-Ġustizzja diġà kellha l-okkażjoni tiddeċiedi li, għall-ftehimiet li jikkostitwixxu ksur partikolarment serju tal-kompetizzjoni, l-analiżi tal-kuntest ekonomiku u ġuridiku tal-prattika tista’ tkun limitata għal dak li huwa strettament neċessarju sabiex jiġi konkluż li teżisti restrizzjoni tal-kompetizzjoni minħabba l-għan (ara s-sentenza tas‑27 ta’ April 2017, FSL et vs Il‑Kummissjoni, C‑469/15 P, EU:C:2017:308, punt 107 u l-ġurisprudenza ċċitata).

607

Madankollu, it-teħid inkunsiderazzjoni tal-elementi kollha msemmija fil-punt 577 iktar ’il fuq għandu, fi kwalunkwe każ, juri r-raġunijiet preċiżi li għalihom l-aġir inkwistjoni jippreżenta grad suffiċjenti ta’ dannu fir-rigward tal-kompetizzjoni, li jiġġustifikaw li jitqies li dan għandu bħala għan il-prevenzjoni, ir-restrizzjoni jew id-distorsjoni tagħha (ara, f’dan is-sens, is-sentenzi tal‑11 ta’ Settembru 2014, CB vs Il‑Kummissjoni, C‑67/13 P, EU:C:2014:2204, punt 69, u tal‑21 ta’ Diċembru 2023, European Superleague Company,C‑333/21, EU:C:2023:1011, punt 168).

608

Barra minn hekk, f’kuntest bħal dak tas-suq tal-BSSA, il-Kummissjoni ma tistax tinvoka l-ġurisprudenza mfakkra fil-punt 606 iktar ’il fuq.

609

Dan jirriżulta b’mod partikolari mill-fatt li, f’suq kumpless bħal f’dan il-każ, ikkaratterizzat minn fluss kostanti u importanti ta’ informazzjoni bejn id-diversi atturi involuti, id-determinazzjoni tal-grad suffiċjenti ta’ dannu tal-aġir inkwistjoni tippreżupponi analiżi ddettaljata tad-diskussjonijiet li saru bejn it-traders tal-banek ikkonċernati. F’dan ir-rigward, il-Kummissjoni stess irrikonoxxiet, fil-premessi 46 u 662 tad-Deċiżjoni kkontestata, li ċerti diskussjonijiet – li kellhom għanijiet soċjali jew li kellhom l-għan li jesploraw il-possibbiltà ta’ tranżazzjonijiet bilaterali jew ukoll li jiddiskutu dwar il-kulur tas-suq diġà magħruf minn kulħadd – ma kinux imsemmija minn din id-deċiżjoni.

610

Għaldaqstant, għandu jiġi kkonstatat, kif ġie rrilevat fil-punti 594 sa 599 iktar ’il fuq, li l-Kummissjoni ħadet inkunsiderazzjoni, b’mod partikolari, in-natura tal-prodotti inkwistjoni kif ukoll il-funzjonijiet eżerċitati mill-banek ikkonċernati.

611

Minħabba f’dan il-fatt, kuntrarjament għal dak li ssostni Credit Suisse, din l-istituzzjoni ma llimitatx ruħha li tippreżupponi, permezz ta’ riferiment għall-iskambju ta’ informazzjoni dwar swieq oħra jew swieq finanzjarji minbarra dak tal-BSSA, li l-aġir inkwistjoni kien inaqqas b’mod kunsiderevoli l-inċertezzi normali tas-suq tal-BSSA favur il-banek ikkonċernati u għad-detriment tat-traders l-oħra tas-suq.

612

Għalkemm huwa minnu li, fid-Deċiżjoni kkontestata, il-Kummissjoni ma ħaditx espressament inkunsiderazzjoni l-konċentrazzjoni tas-suq tal-BSSA, tali ommissjoni ma tistax tiġi validament imputata lilha.

613

Fil-fatt, minbarra l-fatt li r-rikorrenti ma jindikawx li invokaw, fil-kuntest tal-proċedura amministrattiva, in-neċessità li jittieħed inkunsiderazzjoni dan l-element għall-finijiet tal-klassifikazzjoni tal-aġir inkwistjoni bħala “restrizzjoni minħabba l-għan”, il-kritika bbażata fuq dan in-nuqqas ta’ analiżi tal-konċentrazzjoni tas-suq tal-BSSA hija bbażata essenzjalment fuq riferimenti ġenerali għal ġurisprudenza preċedenti u, għalhekk, ma turix l-importanza li tali analiżi kien ikollha f’dan il-każ.

614

Għalhekk, ir-rikorrenti ma wrewx sa liema estent din l-analiżi kienet tkun rilevanti fir-rigward tal-aġir li ġew ikkritikati bih, jiġifieri koordinazzjoni tal-prezzijiet, tqassim tas-suq jew tal-klijentela jew ukoll skambji ta’ informazzjoni kummerċjali sensittiva.

615

Fir-rigward ta’ dan l-aħħar aġir, għandu, barra minn hekk, jiġi rrilevat li, anki jekk il-Qorti tal-Ġustizzja setgħet inizjalment tieħu inkunsiderazzjoni n-natura oligopolistika tas-suq li fih kienu saru l-iskambji ta’ informazzjoni kummerċjali sensittiva (ara, f’dan is-sens, is-sentenza tat‑28 ta’ Mejju 1998, Deere vs Il‑Kummissjoni, C‑7/95 P, EU:C:1998:256, punti 75 u 88 sa 90), jirriżulta, b’mod partikolari, mis-sentenza tad‑19 ta’ Marzu 2015, Dole Food u Dole Fresh Fruit Europe vs Il‑Kummissjoni (C‑286/13 P, EU:C:2015:184), li l-qorti tal-Unjoni setgħet tirrikonoxxi l-għan antikompetittiv ta’ tali skambji, mingħajr ma tieħu inkunsiderazzjoni n-natura oligopolistika tas-suq ta’ prodotti li fih kienu seħħew (ara, f’dan is-sens, is-sentenza tad‑29 ta’ Settembru 2021, Nichicon Corporation vs Il‑Kummissjoni, T‑342/18, EU:T:2021:635, punt 105 sa 112 (mhux ippubblikata)), u saħansitra fl-assenza ta’ tali konċentrazzjoni tas-suq (ara, f’dan is-sens, is-sentenza tal‑14 ta’ Marzu 2013, Dole Food u Dole Food Germany vs Il‑Kummissjoni, T‑588/08, EU:T:2013:130, punt 334).

616

Fir-rigward, it-tieni nett, tal-kritika bbażata fuq l-evalwazzjoni żbaljata tal-funzjonament tas-suq tal-BSSA, minn naħa, għandu jiġi rrilevat li l-argumenti mressqa minn Crédit agricole u Credit Suisse ma jippermettux li jiġu kkontestati l-konstatazzjonijiet magħmula mill-Kummissjoni fil-premessi 19 kif ukoll fil-premessi 690 sa 697 tad-Deċiżjoni kkontestata li jipprovdu li, minn naħa, il-banek ikkonċernati kienu jeżerċitaw il-funzjoni ta’ ġeneratur tas-suq fuq bażi volontarja, mingħajr ma kienu marbuta bl-obbligi speċifiċi għall-ġeneraturi tas-suq indikati, u, min-naħa l-oħra, li r-rwol tagħhom ma kienx jikkonsisti biss fil-promozzjoni tal-likwidità sabiex isostnu l-klijenti tagħhom li kienu jixtiequ jinnegozjaw BSSA.

617

Fil-fatt, mis-sitt diskussjonijiet imsemmija mill-Kummissjoni insostenn ta’ dawn il-konstatazzjonijiet (premessi 693 u 696 tad-Deċiżjoni kkontestata) u mhux ikkontestati mir-rikorrenti, jirriżulta li, għalkemm dawn il-banek kienu jeżerċitaw funzjoni ta’ ġeneratur tas-suq, l-attività ta’ negozjar tagħhom ma kinitx limitata biss għal din il-funzjoni u kienet immirata wkoll lejn il-massimizzazzjoni tal-profitti tagħhom.

618

Min-naħa l-oħra, minkejja l-assenza ta’ funzjoni ta’ ġeneratur tas-suq mogħti uffiċjalment lill-banek ikkonċernati, il-Kummissjoni madankollu qagħdet attenta li tieħu inkunsiderazzjoni, fid-Deċiżjoni kkontestata, l-eżerċizzju ta’ din il-funzjoni.

619

Il-Kummissjoni għalhekk għamlet distinzjoni bejn l-attivitajiet ta’ negozjar li jseħħu bejn ġeneraturi tas-suq u investituri finali (end-investors) u dawk li jintervjenu bejn ġeneraturi tas-suq, b’mod partikolari għall-finijiet ta’ tfittxija ta’ likwidità (liquidity sourcing).

620

F’dan is-sens, hija indikat, fil-premessi 42 u 43 tad-Deċiżjoni kkontestata, li din il-kawża ma kinitx tikkonċerna d-diskussjonijiet bejn it-traders ikkonċernati fil-kors normali tal-attivitajiet tagħhom, dwar kwistjonijiet bħall-provvista ta’ informazzjoni neċessarja u intiża sabiex jiġu esplorati l-possibbiltajiet ta’ tranżazzjoni bejniethom bħala kontropartijiet potenzjali jew bħala klijenti potenzjali, jew kummenti dwar il-kulur tas-suq, fatt li hija kkonfermat fil-premessi 661 sa 663 u 699 tad-Deċiżjoni kkontestata, filwaqt li rrilevat li hija ma kkontestatx l-informazzjoni skambjata fil-kuntest tan-negozjati kuntrattwali bejn it-traders tal-banek ikkonċernati.

621

Għaldaqstant, il-Kummissjoni setgħet ġustament tqis, b’mod partikolari fil-premessi 649 u 650 tad-Deċiżjoni kkontestata, li Crédit agricole u Credit Suisse ma setgħux jinvokaw b’mod utli l-funzjoni tagħhom ta’ ġeneratur tas-suq, peress li l-aġir tagħhom kien jeċċedi dak li normalment kien mistenni minn tali ġeneraturi tas-suq.

622

It-tielet nett, fir-rigward tal-kritika bbażata fuq il-punt 48 tal-konklużjonijiet tal-Avukat Ġenerali Bobek fil-kawża Budapest Bank et (C‑228/18, EU:C:2019:678), għandu jiġi kkonstatat li, kif jirriżulta b’mod partikolari mill-punti 616 sa 621iktar ’il fuq, il-Kummissjoni, ġustament u fi kwalunkwe każ, ċaħdet l-argumenti tar-rikorrenti, ibbażati fuq ċirkustanzi partikolari tas-suq tal-BSSA u, b’mod partikolari, fuq il-funzjonijiet ta’ ġeneraturi tas-suq tal-banek ikkonċernati.

623

Konsegwentement, l-argumenti ta’ Crédit agricole u ta’ Credit Suisse bbażati fuq l-evalwazzjoni żbaljata tas-suq tal-BSSA – u, b’mod partikolari, fuq il-funzjoni tagħhom ta’ ġeneraturi tas-suq – għandhom jiġu miċħuda bħala infondati.

624

Madankollu, minkejja l-fatt li, fid-Deċiżjoni kkontestata, il-Kummissjoni ma kkonstatatx daqstant okkorrenzi ta’ ksur daqs kemm hemm kategoriji msemmija fil-premessi 103 u 613 tad-Deċiżjoni kkontestata (punti 87, 364 u 445 iktar ’il fuq), din il-konklużjoni ma tippreġudikax il-fatt li, għal kull tip ta’ aġir inkwistjoni jew saħansitra għal kull diskussjoni kkritikata, il-Kummissjoni setgħet wettqet evalwazzjoni żbaljata tan-natura suffiċjentement dannuża tagħhom għall-kompetizzjoni sabiex jikkontribwixxu għall-klassifikazzjoni ta’ “restrizzjoni minħabba l-għan” tal-aġir inkwistjoni, kollu kemm hu, li għandu jiġi eżaminat iktar ’il quddiem.

625

Fil-kuntest tal-kritika tagħhom ibbażata fuq il-klassifikazzjoni żbaljata tal-aġir inkwistjoni bħala “restrizzjoni minħabba l-għan”, Crédit agricole u Credit Suisse jikkritikaw lill-Kummissjoni li qieset b’mod żbaljat li dan l-aġir kien ta’ dannu suffiċjenti għall-kompetizzjoni sabiex jiġi kklassifikat bħala “restrizzjoni minħabba l-għan”.

626

Skont Crédit agricole, l-iskambji ta’ informazzjoni kklassifikati fil-kategoriji 3 u 4 ma jirrigwardawx prezzijiet futuri jew informazzjoni prospettiva, iżda prezzijiet preċedenti, tranżazzjonijiet potenzjali jew tħassib mhux marbut mal-prezzijiet li jikkonċernaw klijenti speċifiċi. Barra minn hekk, dawn ma jaqgħux fil-kuntest ta’ skambji sistematiċi. Tali skambji ta’ informazzjoni – bħal dawk tad‑19 ta’ Marzu, tal‑24 ta’ Mejju u tal‑25 ta’ Lulju 2013, ikklassifikati fil-kategorija 3, u dawk tad‑19 ta’ Marzu u tat‑3 ta’ Ġunju 2013 kif ukoll tas‑6 ta’ Awwissu 2014, ikklassifikati fil-kategorija 4 – ma jistgħux għalhekk jittieħdu inkunsiderazzjoni għall-finijiet tal-klassifikazzjoni tal-aġir inkwistjoni bħala “restrizzjoni minħabba l-għan”, sa fejn “teżisti interpretazzjoni oħra tagħhom ċarament plawżibbli, differenti minn dik tal-Kummissjoni”. Barra minn hekk, il-fatt ikkunsidrat mill-Kummissjoni li l-iskambji ta’ informazzjoni inkwistjoni kienu jiġġeneraw asimetrija ta’ informazzjoni għall-benefiċċju tal-banek ikkonċernati ma huwiex rilevanti, peress li s-suq tal-BSSA jsofri min-natura tiegħu stess minn asimetrija ta’ informazzjoni. Fl-aħħar nett, il-Kummissjoni ma eżaminatx jekk l-iskambji ta’ informazzjoni kinux ippermettew li jitnaqqas jew li jiġi eliminat il-grad ta’ inċertezza tal-funzjonament tas-suq tal-BSSA.

627

L-aġir ikklassifikat fil-kategoriji 1, 2 u 5 lanqas ma jista’ jitqies li jikkawża dannu suffiċjenti għall-kompetizzjoni sabiex jittieħed inkunsiderazzjoni għall-finijiet tal-klassifikazzjoni tal-aġir inkwistjoni bħala “restrizzjoni minħabba l-għan”, sa fejn id-diskussjonijiet tat‑18 u tal‑31 ta’ Jannar, tal‑15 ta’ Frar, tal‑21 ta’ Marzu u tal‑10 ta’ Lulju 2013 kif ukoll tat‑12 ta’ Marzu 2015 ma jurux koordinazzjoni bejn il-banek ikkonċernati.

628

Skont Credit Suisse, il-ġeneraturi tas-suq ma jistgħux jiġu kkritikati talli “joqtlu prezz” li jidher fuq l-iskrin ta’ sensar sabiex iwettqu tranżazzjonijiet direttament bejniethom, bħal waqt id-diskussjonijiet tat‑28 ta’ Settembru 2010 u tal‑10 ta’ Jannar 2013. Kif jirriżulta mill-punt 178 tas-sentenza tal‑24 ta’ Settembru 2019, HSBC Holdings et vs Il‑Kummissjoni (T‑105/17, EU:T:2019:675), lanqas ma jista’ jiġi kkritikat l-iskambju bejn ġeneraturi tas-suq ta’ informazzjoni dwar il-pożizzjonijiet ta’ inventarju tagħhom (twal jew qosra), sa fejn dan jippermetti li jinstabu iktar faċilment possibbiltajiet ta’ tranżazzjonijiet bejn traders.

629

Preliminarjament, għandu jiġi rrilevat li l-Qorti Ġenerali diġà kkonstatat, fil-punti 185 sa 310 iktar ’il fuq, li l-Kummissjoni kienet ġustament ikkonstatat li dan l-aġir kien ta’ natura antikompetittiva.

630

Konsegwentement, fil-kuntest tal-eżami tal-kritika tar-rikorrenti msemmija fil-punti 626 sa 628 iktar ’il fuq, hemm lok li jiġi evalwat biss jekk dan l-aġir huwiex ta’ grad suffiċjenti ta’ dannu għall-kompetizzjoni sabiex, kollu kemm hu, dan ikun jista’ jiġi kklassifikat bħala “restrizzjoni minħabba l-għan”.

631

Għal dan l-għan, għandu jitfakkar, l-ewwel nett, li l-Kummissjoni kkritikat lill-banek ikkonċernati bi ksur uniku u kontinwu kompost minn iktar minn 200 diskussjoni, imsemmija fl-Anness 1 tad-dikjarazzjoni tal-oġġezzjonijiet li għalihom tirreferi n-nota ta’ qiegħ il-paġna 118 tad-Deċiżjoni kkontestata, li iktar minn 120 minnhom huma analizzati fil-korp ta’ din id-deċiżjoni u li, fil-kuntest tal-ewwel motiv rispettiv tagħhom, ħdax biss ġew regolarment ikkontestati minn Crédit agricole (ara l-punti 100 sa 107 u 625 u 627 iktar ’il fuq) u tlieta minn Credit Suisse (ara l-punti 108 sa 113 u 628 iktar ’il fuq).

632

It-tieni nett, il-Kummissjoni kklassifikat bħala “restrizzjoni minħabba l-għan” dawn id-diskussjonijiet, meħuda fl-intier tagħhom, mingħajr ma adottat din il-klassifikazzjoni la għal kull waħda minn dawn id-diskussjonijiet u lanqas għal kull waħda mill-ħames kategoriji li fihom dawn ġew ikklassifikati.

633

Fil-premessi 614 sa 616 tad-Deċiżjoni kkontestata, il-Kummissjoni madankollu qieset, għal finijiet ta’ illustrazzjoni, li d-diskussjonijiet ikklassifikati fil-kategoriji 1 u 2 kienu juru “koordinazzjoni[jiet] tal-prezzijiet” bejn il-banek ikkonċernati, li dawk ikklassifikati fil-kategoriji 3 u 4 kienu juru “żvelar ta’ informazzjoni sensittiva, fuq l-inizjattiva stess tat-traders jew fuq talba, sabiex traders oħra jkunu jistgħu jużawha bħala informazzjoni dwar l-attivitajiet ta’ negozjar kif ukoll dwar l-istrateġiji ta’ negozjar u ta’ ffissar tal-prezzijiet”, u li d-diskussjonijiet ikklassifikati fil-kategorija 5 kienu juru “koordinazzjoni[jiet] ta’ attivitajiet ta’ negozjar”.

634

Minn dan jirriżulta li għandu jiġi ddeterminat jekk il-kritika ta’ Crédit agricole u ta’ Credit Suisse, eżaminata flimkien mal-erbatax-il diskussjoni validament ikkritikati minnhom, hijiex ta’ natura li tikkontesta l-klassifikazzjoni bħala “restrizzjoni minħabba l-għan” adottata mill-Kummissjoni, li hija diġà sostnuta mill-evalwazzjonijiet ta’ iktar minn 120 diskussjoni li ma ġewx ikkontestati jew li ma ġewx regolarment ikkontestati minn dawn il-banek u li, minħabba f’dan il-fatt, għandhom jitqiesu li huma stabbiliti b’mod definittiv, bħalma huma l-konklużjonijiet li siltet il-Kummissjoni minnhom.

635

Qabel kollox, għandu jiġi enfasizzat, kif diġà ġie rrilevat fil-punt 186 iktar ’il fuq, li, meta l-Kummissjoni tibbaża ruħha, fil-kuntest tal-istabbiliment ta’ ksur tal-Artikolu 101 TFUE, fuq provi dokumentali, huma l-impriżi kkonċernati li għandhom mhux biss jippreżentaw alternattiva plawżibbli għat-teżi tal-Kummissjoni, iżda li għandhom jinvokaw l-insuffiċjenza tal-provi kkunsidrati fid-Deċiżjoni kkontestata sabiex tiġi stabbilita l-eżistenza tal-ksur.

636

Fir-rigward, fl-ewwel lok, tal-aġir ta’ koordinazzjoni tal-prezzijiet – kemm jekk ikun twettaq fir-rigward ta’ kontropartijiet speċifiċi jew tas-suq inġenerali – kif ukoll tal-aġir ta’ koordinazzjoni tal-attivitajiet ta’ negozjar, hija ġurisprudenza stabbilita li dawn għandhom ikunu ta’ grad ta’ dannu suffiċjenti għall-kompetizzjoni sabiex jitqiesu, min-natura tagħhom stess, li huma ta’ ħsara għall-funzjonament tajjeb tal-kompetizzjoni.

637

L-ewwel aġir imsemmi fil-punt preċedenti għandu jiġi analizzat bħala ffissar orizzontali tal-prezzijiet bejn kompetituri li jista’ jitqies li tant jista’ jkollu effetti negattivi fuq, b’mod partikolari, il-prezz, il-kwantità jew il-kwalità tal-prodotti u tas-servizzi li jista’ jitqies inutli, għall-finijiet tal-applikazzjoni tal-Artikolu 101(1) TFUE, li jintwera li dan għandu effetti konkreti fuq is-suq (ara s-sentenza tat‑2 ta’ April 2020, Budapest Bank et, C‑228/18, EU:C:2020:265, punt 36 u l-ġurisprudenza ċċitata).

638

Kif ġie ġustament irrilevat mill-Kummissjoni fil-premessi 645, 648 u 653 tad-Deċiżjoni kkontestata, il-banek ikkonċernati għalhekk ftehmu dwar il-prezzijiet li kull wieħed minnhom kellu jipproponi lil klijent, jew bl-iffissar ta’ prezzijiet identiċi għal dan il-klijent, jew billi jaqblu li wieħed minnhom jipproponi prezz iktar kompetittiv mill-ieħor. Huma ddiskutew ukoll u fformulaw flimkien il-prezzijiet tagħhom għall-bonds li huma kienu ser jippreżentaw fis-suq permezz tal-uffiċċji tal-bejgħ tagħhom jew tas-sensara, fil-forma ta’ offerti ta’ xiri jew ta’ bejgħ lis-sensara bi prezzijiet ikkoordinati, jew inkella bil-komunikazzjoni ta’ listi ta’ interessi jew listi ta’ paragun (“comps lists”), jiġifieri listi prodotti minn trader fil-kuntest ta’ ħruġ ġdid ta’ bonds, li juru l-prezzijiet ta’ bonds simili li għandhom karatteristiċi paragunabbli (maturità, rendiment) għal dawk tal-ħruġ il-ġdid (premessa 54 tad-Deċiżjoni kkontestata) lill-uffiċċji tal-bejgħ rispettivi tagħhom bi prezzijiet ikkoordinati.