52024IE3043

This document is an excerpt from the EUR-Lex website

EUROPA
EUR-Lex home
EUR-Lex - 52024IE3043 - EN

Help

Search tips

Need more search options? Use the Advanced search

Document 52024IE3043

Help

Opinjoni tal-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew — Kif għandhom jiġu appoġġjati l-entitajiet tal-ekonomija soċjali f’konformità mar-regoli dwar l-għajnuna mill-Istat: xi riflessjonijiet wara s-suġġerimenti li saru fir-rapport ta’ Enrico Letta (opinjoni fuq inizjattiva proprja)

EESC 2024/03043

ĠU C, C/2025/1183, 21.3.2025, ELI: http://data.europa.eu/eli/C/2025/1183/oj (BG, ES, CS, DA, DE, ET, EL, EN, FR, GA, HR, IT, LV, LT, HU, MT, NL, PL, PT, RO, SK, SL, FI, SV)

ELI: http://data.europa.eu/eli/C/2025/1183/oj

HTML

PDF - authentic OJ

e-signature

How to verify the authenticity of the Official Journal

Il-Ġurnal Uffiċjali
ta'l-Unjoni Ewropea

Is-serje C

C/2025/1183

21.3.2025

Opinjoni tal-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew

Kif għandhom jiġu appoġġjati l-entitajiet tal-ekonomija soċjali f’konformità mar-regoli dwar l-għajnuna mill-Istat: xi riflessjonijiet wara s-suġġerimenti li saru fir-rapport ta’ Enrico Letta

(opinjoni fuq inizjattiva proprja)

(C/2025/1183)

Relatur:

Giuseppe GUERINI

Konsulent	Samuel CORNELLA
Deċiżjoni tal-Assemblea Plenarja	11.7.2024
Bażi legali	Artikolu 52(2) tar-Regoli ta’ Proċedura
Sezzjoni kompetenti	Sezzjoni għas-Suq Uniku, il-Produzzjoni u l-Konsum
Adozzjoni fis-sezzjoni	12.12.2024
Adozzjoni fis-sessjoni plenarja	22.1.2025
Sessjoni plenarja Nru	593
Riżultat tal-votazzjoni (favur/kontra/astensjonijiet)	216/4/1

1. Konklużjonijiet u rakkomandazzjonijiet

1.1.

Il-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew (KESE) jenfasizza l-importanza li l-ħtieġa għal appoġġ pubbliku qawwi għall-entitajiet tal-ekonomija soċjali, li spiss iwettqu funzjonijiet u rwoli li qabel kienu jitwettqu mill-istati nazzjonali, tiġi rrikonċiljata mar-regolamentazzjoni Ewropea dwar l-għajnuna mill-Istat.

1.2.

Waqt li jinnota li r-rapport ta’ Mario Draghi dwar il-futur tal-kompetittività Ewropea jfakkar ukoll fir-rabta bejn il-kompetittività u l-mudell soċjali Ewropew, u jfakkar fl-importanza li jiġu ssalvagwardjati s-sistemi Ewropej ta’ protezzjoni soċjali, il-KESE jfakkar ukoll fl-importanza tal-entitajiet tal-ekonomija soċjali fl-iżgurar ta’ reazzjonijiet konkreti għall-ħtiġijiet soċjali taċ-ċittadini Ewropej. Dawn il-funzjonijiet, li huma maħsuba għall-ġid komuni, għandhom għalhekk jiġu rikonoxxuti mir-regoli Ewropej dwar l-għajnuna mill-Istat.

1.3.

Il-KESE jinnota li, f’għadd ta’ każijiet u ipoteżijiet, l-attivitajiet tal-entitajiet tal-ekonomija soċjali jaqdu funzjoni ta’ matriċi solidali li ma taqax taħt il-kunċett ta’ attività ekonomika. Fl-istess ħin, hemm ħafna każijiet fejn in-natura transfruntiera tal-attivitajiet ta’ dawn l-entitajiet fil-qasam tas-saħħa u dak soċjali għandha titqies bħala residwa u ta’ tali skala li ma taffettwax il-kompetizzjoni bejn l-Istati Membri b’mod sostanzjali. Għalhekk, huma meħtieġa u urġenti aktar kjarifiki mill-Kummissjoni dwar il-kunċett ta’ attività ekonomika u r-rilevanza transfruntiera f’dawn l-oqsma.

1.4.

Il-KESE jemmen li r-regoli għall-għoti tal-għajnuna għar-reklutaġġ ta’ ħaddiema żvantaġġati jew b’diżabilità stabbiliti fit-Taqsima 6 tar-Regolament Ġenerali ta’ Eżenzjoni ta’ Kategorija Nru 651/2014 għandhom jissaħħu u jiġu ssemplifikati. Kif issuġġerit fir-Rapport ta’ Letta dwar is-suq uniku, u fil-komunikazzjoni dwar il-kriterji għall-analiżi tal-kompatibbiltà tal-għajnuna mill-Istat għall-impjieg ta’ ħaddiema żvantaġġati u b’diżabilità soġġetta għal notifika individwali (komunikazzjoni dwar l-għajnuna għall-impjiegi, ĠU C 188, 11.8.2009), dawn ir-regoli għandhom jiġu aġġornati biex jirriflettu s-sitwazzjoni ekonomika attwali.

1.5.

Il-KESE jappoġġja l-ħtieġa li fir-reviżjoni ppjanata tar-Regolament Ġenerali ta’ Eżenzjoni ta’ Kategorija jinżammu dawn iż-żewġ kategoriji ta’ għajnuna bħala speċifiċi u distinti u jenfasizza l-importanza li jiġu rispettati l-iskadenzi stabbiliti għall-aġġornar tal-qafas regolatorju.

1.6.

Il-KESE jilqa’ wkoll il-proposta ulterjuri fir-rapport ta’ Letta dwar il-ħtieġa li jiġi adattat il-qafas legali attwali dwar l-għajnuna mill-Istat biex jiġi ffaċilitat aċċess aħjar għall-kreditu u l-finanzjament għall-intrapriżi tal-ekonomija soċjali.

1.7.

Il-KESE jinnota li l-qafas legali għall-għajnuna għas-servizzi ta’ interess ekonomiku ġenerali mhuwiex sfruttat sew mill-awtoritajiet pubbliċi, li spiss ma jiffokawx fuq id-diskrezzjoni wiesgħa mogħtija lilhom mit-Trattati fir-rigward tas-setgħa li ċerti attivitajiet jiġu kklassifikati bħala servizzi ta’ interess ekonomiku ġenerali. Il-KESE jemmen li din id-diskrezzjoni hija partikolarment evidenti għas-servizzi tas-saħħa u dawk soċjali, kemm għal raġunijiet ta’ sussidjarjetà vertikali u koeżjoni soċjali kif ukoll minħabba n-nuqqas ta’ restrizzjonijiet regolatorji speċifiċi, pereżempju f’servizzi oħra ta’ interess ekonomiku ġenerali ta’ sinifikat ekonomiku akbar bħall-industriji li jużaw network. Peress li n-nuqqas ta’ finanzjament għas-servizzi soċjali ta’ interess ekonomiku ġenerali huwa komuni fost l-Istati Membri tal-UE, għandhom jiġu promossi l-importanza u r-rilevanza tal-Artikolu 2(1)(c) tad-Deċiżjoni dwar is-servizzi ta’ interess ekonomiku ġenerali. Minflok l-użu predominanti tar-Regolament de minimis ġenerali fil-qasam tas-servizzi soċjali ta’ interess ekonomiku ġenerali, l-Istati Membri tal-UE għandhom bħala kwistjoni ta’ prijorità japplikaw l-Artikolu 2(1)(c) tad-Deċiżjoni dwar is-servizzi ta’ interess ekonomiku ġenerali, kull meta l-kamp ta’ applikazzjoni tad-dispożizzjoni jippermettilhom jagħmlu dan.

1.8.

Il-KESE jilqa’ t-tħabbira fil-Linji Gwida Politiċi għall-Kummissjoni Ewropea li jmiss 2024-2029, ippubblikata fit-18 ta’ Lulju 2024, li tiddikjara li “se nirrivedu wkoll ir-regoli tagħna dwar l-għajnuna mill-Istat biex nippermettu miżuri ta’ appoġġ għall-akkomodazzjoni, speċjalment għal akkomodazzjoni soċjali u effiċjenti fl-użu tal-enerġija affordabbli”. Il-KESE jirrimarka li r-regoli dwar l-għajnuna mill-Istat applikabbli għall-kumpens għall-provvista ta’ servizzi ta’ interess ekonomiku ġenerali jistgħu jkunu sinifikanti hawnhekk, parzjalment minħabba dak li l-entitajiet tal-ekonomija soċjali jistgħu jwettqu biex jindirizzaw il-kriżi tal-akkomodazzjoni, li l-kooperattivi tad-djar, il-fondazzjonijiet tad-djar, is-soċjetajiet mutwi u ħafna organizzazzjonijiet filantropiċi wrew li jistgħu jagħmlu.

1.9.

Il-KESE jinnota li jistgħu jiġu introdotti klawżoli ta’ flessibbiltà billi tiġi llaxkata l-applikazzjoni tal-qafas tal-għajnuna mill-Istat fil-każ ta’ finanzjament parzjalment Ewropew u parzjalment nazzjonali, bħall-Fond Soċjali Ewropew (FSE) u l-Fond Ewropew għall-Iżvilupp Reġjonali (FEŻR), mogħtija fil-livell statali. Bħalissa, għalkemm dawn il-fondi huma fil-biċċa l-kbira rregolati mid-dritt tal-UE, huma soġġetti għar-regoli dwar l-għajnuna mill-Istat minħabba d-distakk diskrezzjonali li l-awtoritajiet nazzjonali għandhom fl-allokazzjoni, waqt li dawn ir-regoli ma jiġux applikati għal fondi ta’ oriġini purament Ewropea, bħal Orizzont Ewropa, ġestiti fil-livell tal-UE mingħajr intervent mill-Istat.

1.10.

Fl-aħħar nett, il-KESE jħeġġeġ lill-Kummissjoni Ewropea tkompli bl-isforzi tagħha biex timplimenta l-Pjan ta’ Azzjoni għall-Ekonomija Soċjali, li jsegwi wara l-Pjan Direzzjonali ta’ Liège għall-Ekonomija Soċjali fl-Unjoni Ewropea, iffirmat fit-12 ta’ Frar 2024 minn rappreżentanti ta’ 19-il gvern, u li jassenja delega speċifika ta’ responsabbiltà għall-koordinazzjoni tal-implimentazzjoni lil wieħed mill-Kummissarji tal-Kulleġġ il-ġdid.

2. Kuntest

2.1.

Skont ir-rapport reċenti Study on benchmarking the socio-economic performance of the EU social economy (Studju dwar il-valutazzjoni komparattiva tal-prestazzjoni soċjoekonomika tal-ekonomija soċjali tal-UE) ippubblikat mill-Kummissjoni Ewropea, aktar minn 11-il miljun persuna – 6,3 % tal-popolazzjoni impjegata – huma impjegati minn entitajiet tal-ekonomija soċjali fis-27 Stat Membru tal-UE. Mill-4 miljun entità tal-ekonomija soċjali, 246 000 għandhom il-forma ta’ negozju u jipprovdu soluzzjonijiet għall-isfidi ewlenin f’termini ta’ għajnuna liċ-ċittadini Ewropej. Dawn ikopru firxa wiesgħa ta’ setturi bħas-servizzi soċjali u tal-kura tas-saħħa, l-ekonomija ċirkolari, il-ġlieda kontra l-faqar, l-akkomodazzjoni soċjali, il-ġlieda kontra l-ħela tal-ikel u l-produzzjoni parteċipattiva tal-enerġija minn sorsi rinnovabbli.

2.2.

Il-Pjan ta’ Azzjoni dwar l-Ekonomija Soċjali promoss mill-Kummissjoni Ewropea – COM(2021) 778 final – jinnota li l-“kapital ta’ investiment fit-tul u paċenzjuż, mhux dejjem ikun disponibbli faċilment għall-entitajiet tal-ekonomija soċjali. L-awtoritajiet pubbliċi ma jużawx bis-sħiħ il-possibbiltajiet eżistenti biex jiffaċilitaw l-aċċess tal-intrapriżi soċjali għall-akkwist pubbliku, jew għall-finanzjament, u lanqas il-flessibbiltà offruta mir-regoli attwali tal-UE dwar l-għajnuna mill-Istat.”

2.3.

L-istess dokument jindika li l-Istati Membri ma jisfruttawx bis-sħiħ il-potenzjal tal-qafas tal-għajnuna mill-Istat għas-setturi ta’ interess ekonomiku ġenerali, minn naħa waħda, u r-Regolament Ġenerali ta’ Eżenzjoni, min-naħa l-oħra, li jistgħu jwasslu għall-għoti ta’ għajnuna mill-Istat kompatibbli mas-suq intern.

2.4.

Min-naħa tagħha, ir-Rakkomandazzjoni tal-Kunsill dwar l-iżvilupp ta’ kundizzjonijiet qafas tal-ekonomija soċjali (2023/0179 (NLE)) tinnota li l-“awtoritajiet pubbliċi spiss ma jagħmlux l-aħjar użu mill-ambitu kurrenti skont ir-regoli dwar l-għajnuna mill-Istat biex jappoġġjaw l-ekonomija soċjali, fejn is-suq waħdu ma jkunx jista’ jikseb aċċess sodisfaċenti għas-suq tax-xogħol u għall-inklużjoni soċjali, u jillimitaw lilhom infushom għal miżuri taħt il-limitu de minimis ġenerali u ma jużawx l-għażla li jistabbilixxu miżuri skont ir-Regolament tal-Kummissjoni (UE) Nru 651/2014 (ir-Regolament Ġenerali ta’ Eżenzjoni ta’ Kategorija) bħall-għajnuna reġjonali, l-għajnuna għall-finanzjament tar-riskju, u l-għajnuna għar-reklutaġġ ta’ ħaddiema żvantaġġati”.

2.5.

Studju reċenti dwar Study on State aid for access to finance for social enterprises and for the recruitment of disadvantaged workers in the form of wage subsidies (1) eżamina l-applikazzjoni u l-impatt tar-Regolament Ġenerali ta’ Eżenzjoni ta’ Kategorija fuq l-intrapriżi soċjali li jimpjegaw ħaddiema żvantaġġati fl-Istati Membri. Ir-riżultati juru li l-awtoritajiet nazzjonali spiss japplikaw regoli alternattivi għar-Regolament Ġenerali ta’ Eżenzjoni ta’ Kategorija, u jikkwotaw raġunijiet bħan-nuqqas ta’ għarfien tal-qafas Ewropew tal-għajnuna mill-Istat, il-kumplessità tar-Regolament Ġenerali ta’ Eżenzjoni ta’ Kategorija u diffikultajiet amministrattivi oħra.

3. Kummenti ġenerali

3.1.

Ir-rapport ta’ Draghi dwar il-futur tal-kompetittività Ewropea jenfasizza r-rabta bejn il-kompetittività u l-mudell soċjali Ewropew u jfakkar fl-importanza li jiġu salvagwardjati s-sistemi Ewropej ta’ protezzjoni soċjali. Fir-rigward ta’ dan, din l-Opinjoni tenfasizza l-importanza li l-ħtieġa għal appoġġ pubbliku qawwi għall-entitajiet tal-ekonomija soċjali, li spiss iwettqu funzjonijiet u rwoli li qabel kienu jitwettqu mill-istati nazzjonali, tiġi rrikonċiljata mar-regolamentazzjoni Ewropea dwar l-għajnuna mill-Istat. B’mod partikolari, in-natura speċifika tas-suq għas-servizzi tas-saħħa u soċjali li fiha joperaw l-entitajiet tal-ekonomija soċjali jenħtieġ li tiġi kkunsidrata b’mod adegwat. F’dan ir-rigward, il-KESE jirrimarka li l-għan tal-intrapriżi tal-ekonomija soċjali mhuwiex li jimmassimizzaw il-profitti li għandhom jitqassmu fost l-investituri, iżda li jinvestu mill-ġdid dawk il-profitti fl-attivitajiet tal-entità jew sabiex jintlaħqu l-objettivi soċjali jew fl-interess ġenerali.

3.2.

F’dan ir-rigward, huwa utli li hawnhekk issir referenza għas-sentenza storika “Paint Graphos” tat-8 ta’ Settembru 2011, fil-Kawżi Magħquda C-78/08 u C-80/08, li fiha l-Qorti tal-Ġustizzja tal-UE ddeċidiet dwar is-sistema ta’ eżenzjoni mit-taxxa fuq l-introjtu riżervata għas-soċjetajiet kooperattivi, bl-argument li, preċiżament minħabba l-karatteristiċi tagħhom, il-kooperattivi mhumiex fl-istess sitwazzjoni bħall-kumpaniji kummerċjali. Ir-rikonoxximent tal-leġittimità ta’ sistema tat-taxxa speċifika minħabba l-karatteristiċi speċifiċi tal-entità għandu jispira lill-koleġiżlaturi biex jieħdu l-istess direzzjoni politika għall-entitajiet differenti fl-ekonomija soċjali.

3.3.

Waqt li l-KESE jilqa’ b’sodisfazzjon l-aġġustament reċenti tal-limitu massimu de minimis għal EUR 300 000 u EUR 750 000 fuq bażi ta’ tliet snin għas-settur ordinarju u għas-servizzi ta’ interess ekonomiku ġenerali rispettivament, il-KESE jinnota li l-għajnuna de minimis ma tistax titqies bħala bażi legali suffiċjenti fir-rigward tal-istandards Ewropej dwar l-għoti ta’ għajnuna mill-Istat biex jingħata appoġġ pubbliku lill-entitajiet tal-ekonomija soċjali fil-qasam tas-saħħa u dak soċjali (2). Madankollu, ħafna amministrazzjonijiet nazzjonali jużaw prinċipalment il-qafas de minimis aktar milli r-Regolament Ġenerali ta’ Eżenzjoni ta’ Kategorija, il-Komunikazzjoni dwar l-Għajnuna għall-Impjieg jew il-qafas dwar l-għajnuna mill-Istat għal servizzi ta’ interess ekonomiku ġenerali, minħabba l-istruttura semplifikata u l-faċilità tal-applikazzjoni tiegħu, kif ukoll in-nuqqas ta’ familjarità tagħhom mar-Regolament Ġenerali ta’ Eżenzjoni ta’ Kategorija, minkejja li ilu fis-seħħ mill-2014.

3.4.

Waqt li huwa konxju li huwa impossibbli li jiġi identifikat ex ante katalgu definit minn qabel ta’ attivitajiet ekonomiċi u mhux ekonomiċi u kif dan il-kunċett fl-aħħar mill-aħħar għandu jiġi vvalutat f’kull każ speċifiku, il-KESE jenfasizza li l-attivitajiet tal-entitajiet tal-ekonomija soċjali – kemm meta jitwettqu minn strutturi bbażati fuq l-assoċjazzjoni bil-kontribut ta’ voluntiera f’kuntest mingħajr skop ta’ qligħ kif ukoll, f’xi każijiet, meta jitwettqu minn entitajiet tal-ekonomija soċjali bħal kooperattivi, soċjetajiet mutwi u fondazzjonijiet – jistgħu jassumu matriċi solidali li mhijiex ta’ natura kummerċjali. Għalhekk, dawn għandhom jitqiesu li ma jaqgħux fil-kamp ta’ applikazzjoni tal-Artikolu 107 TFUE.

3.5.

Il-KESE jinnota li fil-qasam tas-servizzi tas-saħħa u dawk soċjali, il-mobbiltà transfruntiera u r-rilevanza tagħha spiss ikunu assenti jew irrilevanti min-naħa tad-domanda, peress li dawn is-servizzi huma ta’ natura lokali u lokali biss. F’xi każijiet hemm nuqqas ta’ mobbiltà interna bejn id-diversi reġjuni tal-istess Stat, li jkompli jenfasizza l-matriċi lokali b’saħħitha tas-servizzi tas-saħħa u dawk soċjali.

3.6.

Waqt li l-mobbiltà transfruntiera fil-qasam tas-servizzi tas-saħħa u s-servizzi soċjali tista’ potenzjalment tinstab f’termini ta’ provvista, il-KESE jemmen li l-awtoritajiet nazzjonali għandhom jiżguraw aċċess nondiskriminatorju għal sistema robusta ta’ appoġġ finanzjarju għas-servizzi tas-saħħa u dawk soċjali kompatibbli mal-Artikolu 107 tat-TFUE, mingħajr ma l-qafas tal-għajnuna mill-Istat isir il-ġustifikazzjoni għat-tnaqqis tal-finanzjament pubbliku f’qasam ewlieni għall-koeżjoni soċjali fil-livell lokali.

3.7.

F’konformità mar-rieda politika fit-testi tal-Pjan ta’ Azzjoni għall-Ekonomija Soċjali u fir-Rakkomandazzjoni, li fihom l-istituzzjonijiet huma mħeġġa jaġixxu biex jisfruttaw il-potenzjal tal-entitajiet tal-ekonomija soċjali, il-KESE jemmen li r-regoli dwar l-għajnuna mill-Istat għandhom jirrikonoxxu n-natura u l-missjoni speċifiċi ta’ dawn l-entitajiet, waqt li jirrikonoxxu l-kundizzjonijiet regolatorji tagħhom li jqisu l-karatteristiċi tal-ekonomija soċjali, l-ewwel u qabel kollox l-obbligu statutorju li jerġgħu jinvestu l-profitti u l-eċċessi kollha jew il-biċċa l-kbira minnhom biex jintlaħqu l-objettivi ta’ interess ġenerali, kif iddikjarat fl-oqfsa legali nazzjonali u fir-Rakkomandazzjoni tal-Kunsill.

4. Lejn qafas ta’ għajnuna mill-Istat konsistenti mal-għanijiet tal-ekonomija soċjali

4.1.

B’referenza għall-għoti possibbli ta’ għajnuna kompatibbli mas-suq intern, il-KESE jemmen li r-regoli għall-għoti tal-għajnuna għar-reklutaġġ ta’ ħaddiema żvantaġġati jew b’diżabilità stabbiliti fit-Taqsima 6 tar-Regolament Ġenerali ta’ Eżenzjoni Nru 651/2014 għandhom jissaħħu u jiġu ssemplifikati u li l-Komunikazzjoni dwar l-għajnuna għall-impjieg għandha tiġi aġġornata biex tirrifletti r-realtà ekonomika. F’dan ir-rigward, azzjoni konkreta u rapida li l-Kummissjoni tista’ tadotta tkun li taġġusta l-limiti massimi għall-għajnuna li tista’ tingħata fir-rigward tar-reintegrazzjoni fl-attivitajiet tax-xogħol. Il-KESE jenfasizza wkoll il-ħtieġa li dawn iż-żewġ kategoriji ta’ għajnuna jinżammu speċifiċi u distinti u l-importanza li jiġu rispettati l-iskedi ta’ żmien stabbiliti għall-aġġornament tar-Regolament Ġenerali ta’ Eżenzjoni ta’ Kategorija.

4.2.

Il-KESE jappoġġja bis-sħiħ is-suġġeriment fir-Rapport dwar is-Suq Intern ta’ Enrico Letta li dawn ir-regoli għandhom jiġu vvalutati mill-ġdid u mtejba (p. 106).

4.3.

Il-KESE jilqa’ l-proposta li wkoll tinsab fir-rapport ta’ Letta li jiġi adattat il-qafas legali attwali dwar l-għajnuna mill-Istat biex jiġi ffaċilitat aċċess aħjar għall-kreditu u l-finanzjament għall-intrapriżi tal-ekonomija soċjali.

4.4.

Il-KESE jemmen li kwalunkwe reviżjoni tar-Regolament Ġenerali ta’ Eżenzjoni ta’ Kategorija (UE) Nru 651/2014 – fejn dan jistabbilixxi l-kundizzjonijiet speċifiċi għal “għajnuna kompatibbli” li tista’ tingħata mingħajr approvazzjoni minn qabel mill-Kummissjoni – għandha tirrikonoxxi b’mod espliċitu l-entitajiet tal-ekonomija soċjali. Għalhekk, kif issuġġerit ukoll fir-rapport ta’ Letta, dan ikun jeħtieġ definizzjoni normattiva ta’ “entitajiet tal-ekonomija soċjali” fir-Regolament Ġenerali ta’ Eżenzjoni ta’ Kategorija. Dan huwa preċiżament ir-raġuni għaliex f’għadd ta’ każijiet u ipoteżijiet, l-attivitajiet tal-entitajiet tal-ekonomija soċjali ma jiksrux ir-regoli tal-kompetizzjoni tal-UE li jirregolaw is-swieq, peress li jitwettqu skont mudell ta’ intrapriża li ma tfittixx li timmassimizza l-profitti, iżda li tinvestihom mill-ġdid biex jintlaħqu objettivi soċjali jew ambjentali bbażati fuq is-solidarjetà.

4.5.

Il-KESE jinnota wkoll li l-Artikolu 56 tar-Regolament Ġenerali ta’ Eżenzjoni Nru 651/2014 dwar l-għajnuna għall-investimenti fl-infrastruttura lokali mhuwiex sfruttat biżżejjed mill-awtoritajiet nazzjonali b’referenza speċifika għall-investimenti meħtieġa fis-servizzi tas-saħħa u soċjali, minkejja li dan l-artikolu jista’ f’ħafna każijiet jipprovdi bażi legali adegwata għall-kompatibbiltà b’potenzjal ogħla mir-regola de minimis.

4.6.

Il-KESE jinnota wkoll li l-qafas legali għall-għajnuna għal servizzi ta’ interess ekonomiku ġenerali mhuwiex sfruttat sew mill-awtoritajiet pubbliċi fir-rigward tas-servizzi tas-saħħa u dawk soċjali. Fil-fatt, l-awtoritajiet kompetenti tal-Istat spiss ma jiffokawx fuq id-diskrezzjoni qawwija li t-Trattati jagħtuhom fir-rigward tas-setgħa li jikklassifikaw ċerti attivitajiet bħala servizzi ta’ interess ekonomiku ġenerali. Il-KESE jemmen li din id-diskrezzjoni hija partikolarment evidenti għas-servizzi tas-saħħa u dawk soċjali, kemm għal raġunijiet ta’ sussidjarjetà vertikali u koeżjoni soċjali kif ukoll minħabba n-nuqqas ta’ restrizzjonijiet regolatorji speċifiċi, pereżempju f’servizzi oħra ta’ interess ekonomiku ġenerali ta’ sinifikat ekonomiku akbar bħall-industriji li jużaw network.

4.7.

Il-KESE jinnota li l-Artikolu 2(c) tad-Deċiżjoni Nru 21/2012, li jagħmel ċerti kumpensi tas-servizzi ta’ interess ekonomiku ġenerali kompatibbli mas-suq intern, ma jipprevedi l-ebda limitu massimu fuq “kumpens għall-forniment ta’ servizzi ta’ interess ekonomiku ġenerali li jissodisfaw ħtiġijiet soċjali essenzjali fir-rigward tal-kura tas-saħħa u fit-tul, l-indukrar tat-tfal, l-aċċess għas-suq tax-xogħol u r-reintegrazzjoni fih, l-akkomodazzjoni soċjali u l-kura u l-inklużjoni soċjali ta’ gruppi vulnerabbli”. Għalhekk, il-KESE jħeġġeġ lill-awtoritajiet nazzjonali biex jagħmlu użu akbar minn dawn id-dispożizzjonijiet regolatorji.

4.8.

Il-KESE josserva li l-ambitu tas-servizzi tas-saħħa u soċjali ilu għal xi żmien jikkostitwixxi paradigma tal-linja li tiddistingwi l-interpretazzjoni negattiva tad-dispożizzjonijiet tas-servizzi ta’ interess ekonomiku ġenerali bħala deroga għall-kompetizzjoni fl-UE u l-interpretazzjoni pożittiva ġdida ta’ dawn l-istess dispożizzjonijiet bħala espressjoni tad-drittijiet taċ-ċittadini (Fiedziuk, N.A., Services of general economic interest and the Treaty of Lisbon: Opening doors to a whole new approach or maintaining the “status quo” , European Law Review, 2011, p. 229).

4.9.

Ir-regoli dwar is-servizzi ta’ interess ekonomiku ġenerali spiss ikunu diffiċli għall-awtoritajiet nazzjonali biex japplikawhom minn perspettiva teknika u burokratika, b’mod partikolari fir-rigward tal-iżvilupp ta’ atti speċifiċi ta’ inkarigu jew il-kapaċità li jevitaw kunċetti legali kumplessi bħal “profitt raġonevoli”. Dan huwa dovut għall-fatt li l-piż burokratiku u ta’ konformità impost fuq l-industriji li jużaw network bi struttura kummerċjali b’saħħitha huwa estiż ukoll għas-setturi differenti tas-servizzi tas-saħħa u dawk soċjali, li jistgħu jsiru problematiċi fir-rigward ta’ servizzi li huma purament soċjali fin-natura tagħhom, li huma pprovduti fuq skala primarjament lokali (Merola, M., 2012, European State Aid Law Quarterly, 2/2012, p. 29).

4.10.

Għalhekk, il-KESE jappella għal investimenti speċifiċi fil-livell nazzjonali u Ewropew biex jiġi promoss it-taħriġ għall-amministrazzjonijiet nazzjonali dwar il-potenzjal tar-regolamentazzjoni tas-servizzi ta’ interess ekonomiku ġenerali, b’referenza partikolari għas-servizzi tas-saħħa u dawk soċjali, u jitlob li l-ġbir ta’ prattiki u esperjenzi nazzjonali tajbin ikun disponibbli u aċċessibbli bħala eżempji ta’ referenza.

4.11.

Dwar dan il-punt, nixtiequ nenfasizzaw l-utilità prattika kbira li wera fil-passat id-dokument “Gwida dwar l-applikazzjoni tar-regoli tal-Unjoni Ewropea dwar l-għajnuna mill-Istat, l-akkwist pubbliku u s-suq intern għas-servizzi ta’ interess ekonomiku ġenerali u b’mod partikolari għas-servizzi soċjali ta’ interess ġenerali” – SWD(2013) 53 final/2, ippubblikat fl-2013 (mhux disponibbli bil-Malti) –, u nitolbu li jiġi aġġornat issa li għaddew aktar minn għaxar snin wara l-pubblikazzjoni inizjali tiegħu.

4.12.

Il-KESE jilqa’ t-tħabbira fil-Linji Gwida Politiċi għall-Kummissjoni Ewropea li jmiss 2024-2029 li tiddikjara li “se nirrivedu wkoll ir-regoli tagħna dwar l-għajnuna mill-Istat biex nippermettu miżuri ta’ appoġġ għall-akkomodazzjoni, speċjalment għal akkomodazzjoni soċjali u effiċjenti fl-użu tal-enerġija affordabbli”. Il-KESE jirrimarka li r-regoli dwar l-għajnuna mill-Istat applikabbli għall-kumpens għall-provvista ta’ servizzi ta’ interess ekonomiku ġenerali jistgħu jkunu sinifikanti hawnhekk, parzjalment minħabba dak li l-entitajiet tal-ekonomija soċjali jistgħu jwettqu biex jindirizzaw il-kriżi tal-akkomodazzjoni, li l-kooperattivi tad-djar, il-fondazzjonijiet tad-djar, is-soċjetajiet mutwi u ħafna organizzazzjonijiet filantropiċi wrew li jistgħu jagħmlu.

4.13.

Fl-aħħar nett, il-KESE jinnota li jistgħu jiġu introdotti klawżoli ta’ flessibbiltà billi tiġi llaxkata l-applikazzjoni tal-qafas tal-għajnuna mill-Istat fil-każ ta’ finanzjament bħall-FSE u l-FEŻR, li, fil-preżent, għalkemm fil-biċċa l-kbira rregolat mil-liġi tal-UE, huwa soġġett għar-regoli dwar l-għajnuna mill-Istat minħabba d-differenza diskrezzjonali residwa li l-awtoritajiet nazzjonali għandhom, waqt li dawn ir-regoli mhumiex applikati għal fondi ta’ oriġini purament Ewropea u ġestiti fil-livell tal-UE mingħajr intervent mill-Istat.

4.14.

Fit-12 ta’ Frar 2024, rappreżentanti ta’ 19-il gvern, taħt l-awspiċi tal-Presidenza Belġjana, iffirmaw il-Pjan Direzzjonali ta’ Liège għall-Ekonomija Soċjali fl-Unjoni Ewropea, fejn ipproponew 25 impenn speċifiku għall-implimentazzjoni tal-Pjan ta’ Azzjoni għall-Ekonomija Soċjali. Il-KESE jittama li l-Kummissjoni l-ġdida taċċetta dawn il-proposti meta timplimenta l-mandat tagħha.

Brussell, it-22 ta’ Jannar 2025

Il-President

tal-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew

Oliver RÖPKE

(1) Study on State aid for access to finance for social enterprises and for the recruitment of disadvantaged workers in the form of wage subsidies [Studju dwar L-għajnuna mill-Istat għall-aċċess għall-finanzjament għall-intrapriżi soċjali u għar-reklutaġġ ta’ ħaddiema żvantaġġati fil-forma ta’ sussidji tal-pagi (mhux disponibbli bil-Malti).

(2) Għad-definizzjoni tas-servizzi soċjali u tas-saħħa, tista’ ssir referenza għall-Pjan ta’ Azzjoni tal-Pilastru Ewropew tad-Drittijiet Soċjali jew b’mod aktar speċifiku għall-Komunikazzjoni dwar l-Istrateġija Ewropea għall-Kura (COM(2022) 440 final).

ELI: http://data.europa.eu/eli/C/2025/1183/oj

ISSN 1977-0987 (electronic edition)

Top

Choose the experimental features you want to try