IL-KUMMISSJONI EWROPEA

Brussell, 30.9.2020

SWD(2020) 307 final

DOKUMENT TA’ ĦIDMA TAL-PERSUNAL TAL-KUMMISSJONI

Ir-Rapport tal-2020 dwar l-Istat tad-Dritt


Kapitolu għall-Pajjiż dwar is-sitwazzjoni tal-istat tad-dritt fil-Greċja

Li jakkumpanja d-dokument

KOMUNIKAZZJONI TAL-KUMMISSJONI LILL-PARLAMENT EWROPEW, LILL-KUNSILL, LILL-KUMITAT EKONOMIKU U SOĊJALI EWROPEW U LILL-KUMITAT TAR-REĠJUNI

Ir-Rapport tal-2020 dwar l-Istat tad-Dritt

Is-sitwazzjoni tal-istat tad-dritt fl-Unjoni Ewropea

{COM(2020) 580 final} - {SWD(2020) 300 final} - {SWD(2020) 301 final} - {SWD(2020) 302 final} - {SWD(2020) 303 final} - {SWD(2020) 304 final} - {SWD(2020) 305 final} - {SWD(2020) 306 final} - {SWD(2020) 308 final} - {SWD(2020) 309 final} - {SWD(2020) 310 final} - {SWD(2020) 311 final} - {SWD(2020) 312 final} - {SWD(2020) 313 final} - {SWD(2020) 314 final} - {SWD(2020) 315 final} - {SWD(2020) 316 final} - {SWD(2020) 317 final} - {SWD(2020) 318 final} - {SWD(2020) 319 final} - {SWD(2020) 320 final} - {SWD(2020) 321 final} - {SWD(2020) 322 final} - {SWD(2020) 323 final} - {SWD(2020) 324 final} - {SWD(2020) 325 final} - {SWD(2020) 326 final}

I. Sistema Ġudizzjarja 

Is-sistema tal-qrati fil-Greċja hija bbażata fuq is-separazzjoni bejn il-qrati ċivili u kriminali ordinarji u l-qrati amministrattivi. Ma hemmx qrati kummerċjali, tax-xogħol, finanzjarji jew tas-sigurtà soċjali distinti. Tali każijiet jaqgħu kollha taħt il-ġurisdizzjoni normali tal-qrati ċivili jew amministrattiv. Il-qrati ċivili huma organizzati fi 154 qorti tal-maġistrati, 63 qorti tal-prim’istanza, 19-il qorti tal-appell u l-Qorti Suprema, li hija qorti ta’ kassazzjoni. Il-qrati kriminali huma organizzati f’41 qorti għal reati inqas serji, 63 qorti tal-prim’istanza, 19-il qorti tal-appell u l-Qorti Suprema. Il-qrati amministrattivi huma organizzati fi 30 qorti amministrattiva tal-prim’istanza, disa' qrati amministrattivi tal-appell u l-Kunsill tal-Istat. Il-Kostituzzjoni Griega tipprevedi wkoll numru ta’ qrati speċjali 1 . F’xi qrati ġew stabbiliti dipartimenti speċjali għal kwistjonijiet speċifiċi, pereż. dwar tilwim marittimu u dwar tilwim dwar il-marka kummerċjali u dwar il-proprjetà intellettwali. Il-Qorti tal-Awdituri għandha natura doppja, parzjalment bħala qorti u parzjalment bħala awtorità amministrattiva inkarigata mill-verifika tal-kontijiet pubbliċi 2 . Ma hemm l-ebda Qorti Kostituzzjonali formali u l-qrati Griegi kollha għandhom kompetenza biex jirrevedu l-kostituzzjonalità tal-liġijiet. L-imħallfin u l-prosekuturi jiffurmaw korp konsolidat ta’ “maġistrati” soġġett għal sistema ta’ reklutaġġ, karriera, drittijiet u obbligi, li hija ġeneralment omoġenja għal kulħadd. Is-sistema Griega hija esklussivament magħmula minn imħallfin u prosekuturi professjonali. Huma jinħatru f’ġurisdizzjonijiet ċivili u penali jew fi qrati amministrattivi. Fir-rigward tal-awtoritajiet ta’ prosekuzzjoni, dawn huma organizzati fi 63 uffiċċju tal-prosekuzzjoni fil-qrati tal-prim’istanza, 19-il uffiċċju tal-prosekuzzjoni fil-qrati tal-appell u l-Prosekutur Ġenerali tal-Qorti Suprema. Barra minn hekk, hemm ukoll Prosekutur għal Reati Ekonomiċi u Finanzjarji u Prosekutur għal Reati tal-Korruzzjoni. Fil-Greċja hemm 63 kamra tal-avukati, waħda fis-sede ta’ kull qorti tal-prim’istanza.

Indipendenza

It-tliet fergħat tal-ġudikatura jgawdu livell għoli ta’ amministrazzjoni awtonoma. Hemm tliet kunsilli ġudizzjarji supremi, waħda għal kull waħda mill-fergħat tal-ġudikatura 3 . L-eżekuttiv u l-leġiżlatura mhumiex rappreżentati fil-kompożizzjoni ta’ dawn il-korpi 4 . Dawn il-kunsilli jiddeċiedu dwar il-ħatriet, il-promozzjonijiet, it-trasferimenti u s-sekondar ta’ mħallfin fil-fergħat rispettivi tal-ġudikatura u l-prosekuturi, sa fejn għandu x’jaqsam il-Kunsill Ġudizzjarju tal-Ġustizzja Ċivili u Kriminali. Rigward l-aktar pożizzjonijiet għolja ta’ mħallfin u prosekuturi fil-Greċja, bħall-President u l-Viċi President tal-Kunsill tal-Istat jew tal-Qorti Suprema, il-Kostituzzjoni Griega tistipula li l-ħatriet isiru permezz ta’ digriet presidenzjali, wara proposta mill-Kunsill tal-Ministri. Dan kien suġġett għal xi kritika mill-Grupp ta’ Stati kontra l-Korruzzjoni tal-Kunsill tal-Ewropa (GRECO), iżda sa issa, il-Greċja ma emendatx il-qafas rilevanti 5 . Bidla fil-metodu ta’ selezzjoni tkun teħtieġ ukoll reviżjoni kostituzzjonali, billi l-mod kif jinħatru l-qrati inkwistjoni huwa preskritt mill-kostituzzjoni 6 .

Il-livell ta’ perċezzjoni ta’ indipendenza ġudizzjarja huwa medju. Fost il-pubbliku ġenerali, 53 % jikkunsidraw l-indipendenza ġudizzjarja bħala tajba u tajba ħafna, perċentwal li kien qed jonqos f’dawn l-aħħar snin. Iċ-ċifra korrispondenti fost il-kumpaniji hija ta’ 51 % u kienet stabbli 7 .

Kwalità

Għadd sinifikanti ta’ riformi nbdew fil-kuntest tal-programmi ta’ aġġustament ekonomiku fis-snin li għaddew, iżda r-rekord ta’ implimentazzjoni juri riżultati mħallta. L-attivitajiet ta’ riforma kienu jinkludu, fost l-oħrajn, il-bidliet li ġejjin fl-organizzazzjoni tal-qrati: It-tnaqqis fl-għadd ta’ qrati tal-maġistrati, miżuri biex tittejjeb il-ġestjoni tal-qrati u biex titħaffef l-amministrazzjoni tal-ġustizzja, it-twessigħ tal-użu tal-għodod tat-teknoloġija tal-informazzjoni (information technology, IT) fil-qrati 8 , l-introduzzjoni u l-promozzjoni ta’ mekkaniżmi alternattivi għas-soluzzjoni tat-tilwim, ir-reviżjoni tal-leġiżlazzjoni kodifikata ta’ importanza kbira 9 , kif ukoll il-bidu tar-riforma tal-qafas leġiżlattiv kumpless 10 . Madankollu, sa issa l-implimentazzjoni tar-riforma żammet rekord imħallat. Għad fadal għadd ta’ sfidi, bħan-nuqqas ta’ disponibbiltà ta’ informazzjoni online dwar is-sistema ġudizzjarja għall-pubbliku ġenerali, in-nuqqas ta’ arranġamenti għal deċiżjonijiet ġudizzjarji li jinqraw minn magna, jew in-nuqqas ta’ stħarriġ imwettaq fost l-utenti tal-qorti jew il-professjonisti legali 11 . Ġie rreġistrat titjib, madankollu, pereżempju fir-rigward tad-disponibbiltà ta’ mezzi biex jiġu ppreżentati każijiet b’mod elettroniku jew biex jiġu ssorveljati l-istadji differenti tal-proċedimenti, u l-promozzjoni ta’ u l-inċentivi għall-użu ta’ metodi alternattivi ta’ soluzzjoni tat-tilwim 12 . L-awtoritajiet irrappurtaw ukoll xejriet pożittivi fir-rigward tal-adozzjoni tal-medjazzjoni f’tilwim kummerċjali u tal-familja/tal-ġenituri 13 . Fir-rigward tar-riżorsi, in-nefqa ġenerali tal-Gvern għas-sistema ġudizzjarja tidher li tkopri kważi esklussivament il-pagi u s-salarji 14 .

Fil-kuntest tal-pandemija tal-COVID-19, il-Greċja għamlet sforzi biex tħaffef id-diġitalizzazzjoni tal-amministrazzjoni pubblika 15 . F’Mejju 2020, il-Ministeru tal-Ġustizzja, f’kooperazzjoni mal-Ministeru tal-Governanza Diġitali, għamel disponibbli l-ħruġ diġitali/elettroniku ta’ 15-il ċertifikat, bħal ċertifikati differenti fil-qasam tal-wirt 16 u l-liġi kummerċjali, permezz tan-network eżistenti taċ-Ċentri tas-Servizz taċ-Ċittadini. Hija għaqqdet ukoll 20 ċertifikat relatati mal-liġi tal-insolvenza f’wieħed, disponibbli elettronikament mir-Reġistru Kummerċjali Ġenerali.

L-awtoritajiet reċentement nedew inizjattiva biex jinħolqu awli speċjalizzati fil-qrati ċivili u amministrattivi. Il-kmamar il-ġodda jkollhom x’jaqsmu ma’ kategoriji speċifiċi ta’ każijiet, bħal każijiet li jinvolvu talbiet għal danni bbażati fuq il-ksur tal-leġiżlazzjoni nazzjonali u tal-UE dwar il-komunikazzjoni elettronika, l-enerġija u l-protezzjoni tad-data personali 17 . Għadu għaddej dibattitu dwar riforma aktar sistematika tal-mappa ġudizzjarja biex jittieħed kont aħjar tad-demografija attwali, l-iżviluppi fit-teknoloġija tal-informazzjoni u l-komunikazzjoni u parametri rilevanti oħra fost il-membri tal-komunità legali 18 .

Effiċjenza

Is-sistema ġudizzjarja tkompli tiffaċċja sfidi fir-rigward tal-effiċjenza ġenerali tagħha. L-istatistika ġudizzjarja turi li b’mod partikolari s-sistema tal-qorti ċivili tkompli tiffaċċja sfidi ta’ effiċjenza, billi ż-żmien meħtieġ biex jiġu riżolti tilwimiet ċivili u kummerċjali kontenzjużi fil-prim'istanza żdied għal darb’oħra (559 jum fl-2018 meta mqabbel ma’ 479 jum fl-2017) 19 . Barra minn hekk, il-produttività tal-qrati tal-prim’istanza qed tonqos fir-rigward tal-clearance rate għal kawżi ċivili u kummerċjali kontenzjużi (86,3 % fl-2018 meta mqabbel mas-96,0 % fl-2017) 20 , li jfisser li l-Greċja qed tiffaċċja riskju ċar li tibni xogħol b’lura 21 . Il-partijiet ikkonċernati identifikaw firxa ta’ sfidi proċedurali, li kellha l-għan li tindirizza l-Kodiċi ta’ Proċedura Ċivili mfittex, iżda li għadu jippersisti sal-lum. Pereżempju, dawn l-isfidi jikkonċernaw it-tul ta’ proċedimenti ċivili u kummerċjali kontenzjużi jew proċedimenti ta’ eżekuzzjoni. Għadu għaddej rapport ta’ implimentazzjoni dwar il-Kodiċi ta’ Proċedura Ċivili u diġà ġew ifformulati għadd ta’ rakkomandazzjonijiet 22 . Il-partijiet ikkonċernati rrappurtaw li l-ġustizzja kriminali wkoll qed tiffaċċja problemi simili u dewmien estensiv fl-ipproċessar tal-każijiet 23 . Il-fergħa amministrattiva tal-qrati tkompli ttejjeb il-prestazzjoni tagħha, filwaqt li żżomm rata għolja ta’ riżoluzzjoni (163,5 % fl-2018), tnaqqas iż-żmien meħtieġ biex jissolva t-tilwim amministrattiv fil-prim'istanza u tnaqqas ix-xogħol b’lura eżistenti billi tirrisolvi aktar każijiet milli jkun dieħel 24 . Madankollu, kemm iż-żmien meħtieġ biex jiġu riżolti kawżi amministrattivi fil-prim’istanza (601 jum fl-2018) u l-għadd ta’ kawżi pendenti jibqgħu relattivament għoljin 25 .

II.Qafas Kontra l-Korruzzjoni

Il-Greċja waqqfet qafas strateġiku komprensiv kontra l-korruzzjoni, il-Pjan ta’ Azzjoni Nazzjonali Kontra l-Korruzzjoni (National Anti-Corruption Action Plan, NACAP). L-Awtorità tat-Trasparenza Nazzjonali, li tissorvelja l-implimentazzjoni tal-Pjan, ġiet stabbilita fl-2019 bil-ħsieb li ttejjeb il-kooperazzjoni u l-koordinazzjoni fost l-awtoritajiet tal-awditjar u l-korpi ta’ spezzjoni differenti. F’dawn l-aħħar snin, il-pajjiż wettaq numru ta’ passi biex jirrevedi l-qafas legali tiegħu kontra l-korruzzjoni. L-aktar rieżami kostituzzjonali reċenti fl-2019 immodifika r-reġim tal-immunità għall-Membri tal-Parlament u l-Ministri. Bħalissa qed jiġu implimentati diversi liġijiet kontra l-korruzzjoni li ġew riveduti f’dawn l-aħħar snin, bħal fil-qasam tal-finanzjament tal-partiti u d-dikjarazzjonijiet tal-assi. Fir-rigward ta’ dawn tal-aħħar, issa hemm sistema online għall-preżentazzjoni tad-dikjarazzjonijiet kompletament operattiva. Ir-reġim ta’ protezzjoni ta’ informatur bħalissa qed jiġi diskuss. Il-lobbying għadu mhux regolat.

Billi l-Greċja kisbet 36/100 fl-2012 fl-Indiċi tal-Perċezzjonijiet tal-Korruzzjoni Internazzjonali tat-Trasparenza, il-punteġġ tagħha żdied għal 48/100 fl-2019 26 , u dan iqiegħed lill-Greċja fis-sbatax-il post fl-UE u fis-sittin post madwar id-dinja. Ħamsa u disgħin fil-mija minn dawk li wieġbu għall-istħarriġ tal-Ewrobarometru l-aktar reċenti dwar il-korruzzjoni jaħsbu li l-korruzzjoni hija mifruxa f’pajjiżhom (il-medja tal-UE: 71 %) 27 . Ħamsa u disgħin fil-mija tan-negozji jaraw il-korruzzjoni bħala waħda mifruxa u aktar minn nofs (58 %) jgħidu li l-korruzzjoni hija problema meta jsir in-negozju 28 . Barra minn hekk, 36 % tan-nies iqisu li hemm biżżejjed prosekuzzjonijiet b’suċċess sabiex jiskoraġġixxu lin-nies minn prattiki korrotti (medja tal-UE ta’ 36%) filwaqt li 20 % tal-kumpaniji jemmnu li n-nies u n-negozji li jinqabdu jxaħħmu uffiċjal anzjan jingħataw piena xierqa (medja tal-UE ta’ 31 %).

Saret reviżjoni reċenti tal-leġiżlazzjoni kriminali u huma previsti xi emendi ulterjuri. F’dawn l-aħħar snin, il-Greċja wettqet għadd ta’ passi biex tirrevedi l-qafas leġiżlattiv tagħha kontra l-korruzzjoni, tikkriminalizza reati ta’ korruzzjoni u tinkludi sanzjonijiet li huma proporzjonati u dissważivi. L-emendi li saru f’Ġunju 2019, li baxxew ir-reat ta’ tixħim attiv għal imġiba ħażina, u baxxew is-sanzjoni relatata, tħassru f’Novembru 2019. Din ir-revoka kienet reazzjoni għat-tħassib espress mill-Grupp ta’ Stati kontra l-Korruzzjoni (GRECO) u l-Organizzazzjoni għall-Kooperazzjoni Ekonomika (Organisation for Economic Co-operation, OECD), li ħarġet ukoll sensiela ta’ rakkomandazzjonijiet f’dan ir-rigward 29 . Madankollu, minħabba l-prinċipju 30 ta’ lex mitior applikabbli fil-liġi kriminali Griega, għadd ta’ kawżi li għadhom għaddejjin se jiġu affettwati minħabba statut imqassar ta’ limitazzjoni jew sanzjonijiet aktar laxki 31 .

Issaħħet il-kooperazzjoni u l-koordinazzjoni bejn l-awtoritajiet ta’ awditjar u l-korpi ta’ spezzjoni differenti. L-Awtorità Nazzjonali tat-Trasparenza (National Transparency Authority, NTA), stabbilita f’Awwissu 2019 32 , għaqqdet flimkien sitt korpi tal-awditjar li qabel kienu separati, bil-għan li tindirizza l-frammentazzjoni istituzzjonali u n-nuqqas ta’ koordinazzjoni. NTA għandha sitt uffiċċji reġjonali u huwa responsabbli għall-ippjanar, il-koordinazzjoni, is-superviżjoni u l-evalwazzjoni ġenerali tal-effettività tal-mekkaniżmi kollha ta’ kontroll. Il-prevenzjoni, l-identifikazzjoni u l-indirizzar tal-frodi u l-korruzzjoni fis-settur pubbliku jaqgħu wkoll taħt ir-responsabbiltajiet tal-NTA, kif ukoll is-sensibilizzazzjoni. L-awtorità hija responsabbli għall-koordinazzjoni ġenerali tal-Pjan ta’ Azzjoni Nazzjonali Kontra l-Korruzzjoni (National Anti-Corruption Action Plan, NACAP), li kien il-qafas għall-ippjanar u l-monitoraġġ tal-isforzi għall-prevenzjoni u l-ġlieda kontra l-korruzzjoni sa mill-2013 33 . L-NTA tikkoopera ma’ korpi amministrattivi oħra u mas-servizzi tal-prosekuzzjoni, billi għandha s-setgħat li timponi sanzjonijiet amministrattivi, filwaqt li l-ispetturi tal-awdituri tagħha jistgħu jwettqu eżami preliminari jew investigazzjoni wara ordni ta’ prosekutur pubbliku. L-indipendenza operattiva u l-awtonomija amministrattiva u finanzjarja tal-Awtorità huma minquxa fil-liġi, u l-attività tagħha hija soġġetta għal skrutinju parlamentari.

Żewġ unitajiet speċjalizzati kontra l-korruzzjoni huma responsabbli biex jindirizzaw il-korruzzjoni mwettqa minn politiċi u minn uffiċjali ta’ livell għoli. Is-servizz tal-prosekuzzjoni inkarigat mir-reati ekonomiċi u s-servizz tal-prosekuzzjoni inkarigat minn każijiet  ta’ korruzzjoni  huma appoġġati minn aġenziji investigattivi speċjali, bħad-Direttorat Ġenerali għall-Unità tal-Kriminalità Finanzjarja u Ekonomika (SDOE) u l-Pulizija Finanzjarja. Wara rakkomandazzjonijiet speċifiċi mill-OECD, il-Greċja qed tagħmel sforzi biex tgħammar lill-awtoritajiet ta’ investigazzjoni u prosekuzzjoni b’riżorsi umani u tekniċi adegwati 34 .

Ittieħdu passi importanti biex jiġu indirizzati l-ostakli għall-prosekuzzjoni ta’ korruzzjoni ta’ livell għoli permezz ta’ emendi kostituzzjonali. Id-dispożizzjonijiet kostituzzjonali dwar is-sistema ta’ immunità għall-Membri tal-Parlament u li jservu jew eks-Ministri ġew modifikati fl-2019. Bir-reġim legali preċedenti, il-possibbiltà ta’ prosekuzzjoni ta’ membri tal-gvern u ta’ dawk li kienu membri tal-gvern kienet ristretta b’mod sever minn proċedura kumplessa u ristretta ta’ żmien għall-approvazzjoni parlamentari f’diversi passi tal-proċedura kriminali. L-istatut speċjali tal-limitazzjonijiet ġie abolit ukoll, u b’hekk tneħħew ostakli legali importanti għall-prosekuzzjoni ta’ korruzzjoni ta’ livell għoli, b’mod partikolari fir-rigward tat-tneħħija tal-limitu ta’ żmien biex il-Parlament jadotta mozzjoni għal prosekuzzjoni kontra jew eks Ministri 35 . Id-dispożizzjonijiet rilevanti daħlu fis-seħħ fit-28 ta’ Novembru 2019 u mhux se japplikaw b’mod retroattiv għal każijiet diġà pendenti.

Bħalissa qed jiġu implimentati diversi riformi importanti fil-ġlieda kontra l-korruzzjoni fil-passat. Wara serje ta’ riformi leġiżlattivi, teżisti liġi moderna dwar il-finanzjament tal-partiti 36 . Madankollu, jidher li l-implimentazzjoni sħiħa tiegħu hija kwistjoni ta’ tħassib, billi l-mekkaniżmi ta’ kontroll għadhom mhumiex kompletament effettivi u l-ebda sanzjoni ma ġiet imposta sa issa mill-kumitat tal-awditjar kompetenti tal-Parlament fuq kwalunkwe partit politiku 37 .

Il-Greċja wettqet diversi riformi biex ittejjeb u ssaħħaħ il-qafas legali tas-sistema tad-dikjarazzjonijiet tal-assi. Mill-2016, id-dikjarazzjonijiet tal-assi għall-kategoriji kollha koperti huma ppreżentati online 38 u s-sistema issa hija kompletament operattiva. Madankollu, il-Liġi rilevanti dwar il-Preżentazzjoni tad-Dikjarazzjonijiet ta’ Assi u Interessi Finanzjarji minn Individwi Responsabbli ġiet emendata għal darb’oħra fl-2018, li tistipula li l-persuni kollha koperti jkollhom jerġgħu jippreżentaw id-dikjarazzjonijiet tal-assi tagħhom għas-snin 2015, 2016 u 2017 39 . Hemm erba’ awtoritajiet ewlenin inkarigati li jirċievu u jivverifikaw id-dikjarazzjonijiet tal-assi: i) il-Kumitat tal-Parlament għall-Investigazzjoni tad-Dikjarazzjonijiet tal-Assi (Committee of Parliament for the Investigation of Declarations of Assets, CIDA), l-hekk imsejjaħ Kumitat 3-A, li jikkonsisti minn 11-il membru u huwa responsabbli għas-sorveljanza u s-sanzjonijiet fuq l-entitajiet politiċi (bħal partiti u persuni), u dwar id-dikjarazzjonijiet tal-assi. Huwa appoġġat minn Servizz Speċjali, magħmul minn 20 membru tal-persunal u mmexxi minn speċjalista sekondat mis-Segretarjat Speċjali tal-Korp Investigattiv Finanzjarju; ii) l-Unità tal-Investigazzjoni tas-Sors tal-Fondi tal-UIF (l-Awtorità Kontra l-Ħasil tal-Flus), li hija responsabbli għall-awditjar tad-dikjarazzjonijiet tal-assi ta’ diversi kategoriji ta’ uffiċjali pubbliċi, kif ukoll għall-individwi li jwettqu dmirijiet maniġerjali f’entitajiet legali privati speċifiċi; iii) l-Unità tal-Affarijiet Interni tal-Pulizija, li hija responsabbli għall-verifika tad-dikjarazzjoni tal-assi tal-uffiċjali tal-pulizija, u (iv) il-Kap tal-Awtorità Nazzjonali tat-Trasparenza li huwa responsabbli biex jirċievi u jivverifika d-dikjarazzjonijiet tal-assi tal-awtoritajiet amministrattivi tal-kontroll (spetturi, awdituri, investigaturi). L-erba’ awtoritajiet huma indipendenti minn xulxin u ma jeżisti l-ebda mekkaniżmu formali ta’ kooperazzjoni biex jikkoordina l-attivitajiet tagħhom. Barra minn hekk, korpi ta’ sorveljanza oħra jistgħu jivverifikaw dikjarazzjoni tal-assi fuq bażi ad hoc , f’każ li jkunu rċevew ilment 40 .

Riforma riċenti tintroduċi dispożizzjonijiet ġodda dwar il-kunflitti ta’ interess. Dawn ikopru l-membri tal-Gvern, is-segretarji ġenerali u speċjali, kif ukoll il-koordinaturi tal-amministrazzjonijiet deċentralizzati, il-presidenti jew il-kapijiet ta’ awtoritajiet indipendenti u presidenti, viċi presidenti, gvernaturi, deputati gvernaturi u CEOs ta’ entitajiet legali pubbliċi u privati 41 , ħlief dawk minquxa fil-Kostituzzjoni, li jwieġbu biss lill-Parlament u mhux lill-Gvern. Il-kodiċi tal-Impjegati taċ-Ċivil jiddeskrivi diversi restrizzjonijiet u inkompatibilitajiet għall-impjegati taċ-ċivil. Jeżistu dispożizzjonijiet simili għall-membri tal-parlament fil-Kodiċi ta’ Mġiba għall-Membri tal-Parlament 42 . Il-ksur ta’ dawn id-dispożizzjonijiet jista’ jwassal għal ksur dixxiplinari 43 .

Il-lobbying fil-Greċja għadu fil-biċċa l-kbira tiegħu mhux regolat u l-qafas ta’ protezzjoni tal-informaturi mhuwiex komplut. Bħalissa ma hemm l-ebda obbligu speċifiku għar-reġistrazzjoni tal-lobbyists jew ir-rappurtar ta’ kuntatti bejn uffiċjali pubbliċi u lobbyists. Madankollu, bħalissa qed jitħejja abbozz ta’ liġi. Ma hemm l-ebda qafas legali ġenerali għall-protezzjoni tal-informaturi. Jeżistu xi dispożizzjonijiet fil-qafas tax-“xhieda ta’ interess pubbliku” 44 , li jintroduċu protezzjoni limitata kontra l-prosekuzzjoni kriminali għal persuni li jiżvelaw ċerti reati, inkluża l-korruzzjoni. Ittieħdu xi passi biex jiġu introdotti linji gwida għall-protezzjoni tal-informaturi fis-settur privat 45 , u inizjattiva leġiżlattiva għall-istabbiliment ta’ mekkaniżmu effettiv għall-protezzjoni tal-informaturi hija parti mill-Pjan Nazzjonali ta’ Azzjoni Kontra l-Korruzzjoni 2018-2021, iżda għad irid jiġi żviluppat qafas ġenerali.

Fir-rigward tar-“revolving doors”, il-qafas legali ġie emendat fl-2019. Preċedentement il-leġiżlazzjoni kienet tipprovdi li l-uffiċjali anzjani pubbliċi jridu jastjenu minn kull attività professjonali privata simili għad-dmirijiet preċedenti tagħhom għal perjodu ta’ sentejn. Il-ksur tad-dispożizzjonijiet ġie kkastigat b’diversi sanzjonijiet bħal multi, il-projbizzjoni li jinħatru bħala uffiċjali tal-amministrazzjoni pubblika għal perjodu ta’ 10 snin u t-tneħħija mir-Reġistru Nazzjonali rilevanti 46 . Madankollu, dawn id-dispożizzjonijiet tneħħew permezz ta’ emendi ġodda, li introduċew perjodu mnaqqas ta’ preklużjoni minn sentejn għal sena u tneħħew id-dispożizzjonijiet tas-sanzjonar 47 . Kumitat tal-Etika indipendenti stabbilit fl-Awtorità Nazzjonali għat-Trasparenza huwa responsabbli għall-għoti ta’ dan il-permess (jew biex jippermetti din l-attività taħt kundizzjonijiet speċifiċi) u biex jipproponi sanzjonijiet fil-qafas tal-liġi, li għandhom jiġu imposti mill-Kap tal-Awtorità Nazzjonali għat-Trasparenza.

III.Pluraliżmu tal-Media

Il-qafas legali Grieg dwar il-pluraliżmu tal-media huwa bbażat kemm fuq sett ta’ salvagwardji kostituzzjonali kif ukoll fuq miżuri leġiżlattivi. B’mod partikolari, il-libertà ta’ espressjoni hija rikonoxxuta mill-Kostituzzjoni. Strutturi biex jiżguraw il-pluraliżmu tal-media u d-drittijiet tal-istampa huma fis-seħħ. Il-media Griega ġiet affettwata mill-kriżi ekonomika, li rriżultat f’żieda fil-vulnerabbiltà finanzjarja ta’ kumpaniji tal-media u ġurnalisti 48 .

L-indipendenza tar-regolatur għas-servizzi tal-media awdjoviżivahija żgurata, iżda nieqsa mir-riżorsi. Il-Kunsill Nazzjonali għar-Radju u t-Televiżjoni (National Council for Radio and Television, NCRTV) jissorvelja u jirregola s-swieq tar-radju u t-televiżjoni. L-indipendenza tiegħu hija minquxa fil-Kostituzzjoni 49 u l-qafas legali tagħha stabbilit fil-Liġi dwar il-Media 50 . NCRTV huwa korp ta’ disa’ membri, li jikkonsisti minn President, Viċi President u seba’ membri, li jinħatru mill-Plenarja tal-Presidenti, korp speċjali tal-Parlament inkarigat mill-ħatriet lill-awtoritajiet indipendenti li fihom huma rrappreżentati l-partiti politiċi kollha 51 . L-indipendenza u l-effikaċja tiegħu ġew ivvalutati li huma f’riskju baxx permezz tal-Għodda għall-Monitoraġġ tal-Pluraliżmu tal-Media tal-2020 (Media Pluralism Monitor, “MPM 2020”). Madankollu, l-MPM 2020 jindika wkoll li ma hemm l-ebda salvagwardji speċifiċi biex jiġi evitat it-teħid ta’ deċiżjonijiet arbitrarji f’isem l-Istat fir-rigward tar-riżorsi baġitarji tal-awtorità. Hija ssostni wkoll li, filwaqt li jeżistu regoli ta’ inkompatibbiltà, il-proċeduri ta’ ħatra mhumiex trasparenti biżżejjed, u l-kwalifiki meħtieġa huma ddeterminati b’mod ġenerali, li ma jipprekludix l-għażla tal-membri abbażi ta’ kunsiderazzjonijiet politiċi 52 . Matul iż-żjara fil-pajjiż kien hemm li NCRTV ma għandhiex riżorsi finanzjarji u ta’ persunal adegwati biex twettaq il-kompiti kollha tagħha, b’mod partikolari fir-rigward tal-monitoraġġ ta’ servizzi tal-media awdjoviżiva li joriġinaw mir-reġjuni u l-gżejjer li jinsabu l-aktar ’il bogħod minn Ateni u li ma jistgħux jitqiesu mill-belt kapitali. L-awtoritajiet bdew il-proċess tat-traspożizzjoni tad-Direttiva riveduta dwar is-Servizzi tal-Media Awdjoviżiva (Audio-visual Media Services Directive, AVMSD) 53 . Din id-Direttiva ssaħħaħ l-indipendenza tar-regolaturi tal-media awdjoviżiva billi tiżgura li huma legalment distinti mill-gvern tagħhom kif ukoll funzjonalment indipendenti mill-gvern u minn kwalunkwe korp pubbliku jew privat ieħor.

It-trasparenza tas-sjieda tal-media hija żgurata biss parzjalment, b’mod partikolari għas-servizzi tal-media awdjoviżiva. Filwaqt li l-media awdjoviżiva għandha l-mandat li tirrapporta dwar l-istrutturi tas-sjieda tagħhom lill-NCRTV 54 , il-media stampata mhumiex meħtieġa jindikaw lis-sid tagħhom fuq il-kopji tagħhom. Madankollu, ta’ min jinnota li sabiex jirreġistraw mar-Reġistru tal-Istampa Reġjonali u Lokali, l-operaturi tal-media jridu jipprovdu lill-awtoritajiet domestiċi b’informazzjoni dwar is-sjieda 55 . L-iżvelar lill-pubbliku tas-sjieda tal-media tal-aħbarijiet iseħħ biss parzjalment, speċjalment fir-rigward tas-sidien benefiċjarji aħħarin 56 . L-MPM 2020 vvaluta t-trasparenza tas-sjieda tal-media bħala li tinsab f’riskju medju, u indika li “l-leġiżlazzjoni domestika mhijiex karatterizzata minn dispożizzjonijiet ċari dwar l-iżvelar tas-sjieda tal-media tal-aħbarijiet”. Fir-rigward tat-trasparenza tas-sjieda tal-media online, l-Awtoritajiet Griegi jirrapportaw li s-Segretarjat Ġenerali għall-Media u l-Komunikazzjoni nieda reġistru tal-media online, li jismu “e-media” 57 . Dan ir-reġistru huwa indirizzat lis-sidien kollha tal-media bi preżenza online (sit web), u dan iħeġġiġhom jirreġistraw l-attivitajiet online tagħhom.

Il-kriterji għad-distribuzzjoni ta’ sussidji statali indiretti huma rrappurtati bħala ġusti. L-MPM 2020 jirrapporta li l-kriterji għas-sussidji statali indiretti, bħas-sussidji għad-distribuzzjoni postali, it-taxxa mnaqqsa fuq il-valur miżjud u r-rati għal servizzi ta’ komunikazzjoni, huma ġusti. Madankollu, il-partijiet ikkonċernati rrappurtaw tħassib dwar in-nuqqas ta’ appoġġ finanzjarju mill-Gvern għall-ġurnalisti u n-nuqqas ta’ trasparenza tal-allokazzjoni ta’ reklamar statali relatat mat-tiġdid 58 . L-awtoritajiet Griegi jindikaw li s-Segretarjat Ġenerali għall-Komunikazzjoni u l-Media jissorvelja l-implimentazzjoni tal-programmi ta’ komunikazzjoni u l-azzjonijiet tas-servizzi u l-organizzazzjonijiet pubbliċi. Kull servizz jew organizzazzjoni li tmexxi programm ta’ komunikazzjoni b’baġit ta’ aktar minn EUR 30 000 hija obbligata li tissottometti applikazzjoni biex tiġi approvata mis-Segretarjat Ġenerali. Madankollu, skont il-MPM 2020, it-trasparenza tal-politika hija problematika, billi l-ammonti riċevuti minn mezzi tal-media tal-istampa eliġibbli mhumiex żvelati pubblikament.

Il-libertà ta’ espressjoni hija rikonoxxuta mill-Kostituzzjoni. Modifiki riċenti fil-Kodiċi Kriminali neħħew ir-reat kriminali tal-blasfemija. Il-priġunerija hija fost is-sanzjonijiet possibbli għal malafama. Id-dritt għall-informazzjoni huwa minqux fil-Kostituzzjoni. Hija tipprovdi wkoll għal dritt ta’ aċċess għal dokumenti miżmuma minn korpi pubbliċi. Ir-restrizzjonijiet huma definiti skont standards internazzjonali u hemm mekkaniżmi ta’ appell fis-seħħ. Il-qafas regolatorju għall-protezzjoni tal-informaturi, li ta’ spiss huma sorsi importanti għall-ġurnalisti, għadu mhux komplut. Skont l-MPM 2020, it-tħassib ewlieni jinkludi mekkaniżmi insuffiċjenti biex jiġi żgurat ir-rispett għall-istandards professjonali fil-prattika tal-ġurnaliżmu. Il-partijiet ikkonċernati rrappurtaw li korpi etiċi fil-unions tal-ġurnalisti mhumiex attivi ħafna u ma jistgħux jimmonitorjaw b’mod effettiv il-ġurnaliżmu etiku jew kwistjonijiet oħra, iżda fl-istess ħin, indikaw li hemm xenarju tal-media online relattivament san fil-Greċja, b’mod partikolari fil-livell lokali 59 .

Il-ġurnalisti jħabbtu wiċċhom ma’ sfidi f’dak li għandu x’jaqsam mal-kundizzjonijiet u s-sikurezza tax-xogħol tagħhom. Il-kundizzjonijiet tax-xogħol jibqgħu problematiċi u l-ġurnalisti ma jkunux ħielsa minn attakki u theddidiet għall-integrità fiżika tagħhom. Fil-passat reċenti ġew irrappurtati diversi attakki fuq ġurnalisti 60 . Iċ-Ċentru Ewropew għal-Libertà tal-Istampa u tal-Media ( European Centre for Press and Media Freedom, ECPMF) jindika li, bi ftit eċċezzjonijiet, it-theddida ewlenija għas-sikurezza tal-ġurnalisti fil-Greċja ġejja minn estremisti tal-lemin estrem 61 . Fl-2019 u fl-2020, il-Pjattaforma tal-Kunsill tal-Ewropa biex tippromwovi l-protezzjoni tal-ġurnaliżmu u s-sikurezza tal-ġurnalisti 62 u l-Mapping Media Freedom 63 rrappurtat disa’ twissijiet marbuta ma’ kampanji ta’ malafama kontra ġurnalisti, attakki mmirati lejn ġurnalisti li jkopru kwistjonijiet ta’ migrazzjoni u refuġjati u l-finanzjament mill-istat COVID-19 lill-media. It-trade unions tal-ġurnalisti fil-Greċja jipprovdu assistenza legali, appoġġ finanzjarju limitat, u taħriġ għall-ġurnalisti.

IV.Kwistjonijiet istituzzjonali oħra relatati mas-sistema ta’ kontrokontrolli

Il-Greċja hija demokrazija parlamentari b’Parlament unikamerali. Is-separazzjoni tas-setgħat hija minquxa fil-Kostituzzjoni 64 . Is-setgħa leġiżlattiva hija f’idejn il-Parlament u l-President 65 u d-dritt li tiġi introdotta leġiżlazzjoni jappartjeni lill-Parlament u lill-Gvern.

Il-proċess leġiżlattiv għaddej minn sforzi ta’ riforma biex tiġi standardizzata u ssimplifikata l-fażi preparatorja u biex titjieb il-kwalità tagħha. Ir-realtà leġiżlattiva Griega sa ftit taż-żmien kienet ikkaratterizzata minn nuqqas ta’ koerenza u grad għoli ta’ frammentazzjoni. Dan sar magħruf bit-termini ta’ “polinomja ” jew saħansitra “ kakononomia ”, u ġie aggravat aktar bin-nuqqas ta’ kodifikazzjoni awtorevoli u komprensiva tal-leġiżlazzjoni 66 . Biex jiġu indirizzati dawn l-isfidi, inizjattiva leġiżlattiva tal-2019 67 iddefinixxiet mill-ġdid u elaborat il-qafas normattiv għal prattiki tajbin ta’ leġiżlazzjoni u kodifikazzjoni. Dan irriżulta fl-iżvilupp reċenti u fl-adozzjoni ta’ metodi standardizzati, stabbiliti f’manwali rispettivi li kienu distribwiti fl-amministrazzjoni kollha u li jinsabu online 68 .

Riforma komprensiva tal-proċeduri tat-tfassil tal-liġijiet għandha l-għan li ssaħħaħ il-kwalità tal-leġiżlazzjoni. Sa ftit żmien ilu, it-twettiq ta’ valutazzjonijiet tal-impatt u konsultazzjoni mal-partijiet ikkonċernati ma kinux prattiki stabbiliti sew biex tiġi ppromulgata l-leġiżlazzjoni. Il-liġi dwar l-Istat Eżekuttiv tal-2019 69 timmira għal riforma komprensiva tal-proċeduri tat-tfassil tal-liġijiet, ibbażata fuq prinċipji ta’ regolamentazzjoni aħjar u tekniki, b’enfasi fuq it-tisħiħ tar-rwol tal-valutazzjonijiet tal-impatt. Il-liġi ħolqot ukoll korp indipendenti ta’ evalwazzjoni xjentifika bil-parteċipazzjoni kemm ta’ avukati kif ukoll ta’ ekonomisti, u saħħet l-istruttura istituzzjonali għall-kodifikazzjoni u r-riforma legali. L-implimentazzjoni tal-Liġi ta’ l-Istat Eżekuttiv għadha għaddejja. Dan l-aħħar, l-awtoritajiet adottaw manwal leġiżlattiv dettaljat dwar il-metodoloġija u mudell għal valutazzjoni komprensiva tal-impatt 70 . Il-partijiet interessati, bħall-Istituzzjoni Nazzjonali Griega tad-Drittijiet tal-Bniedem 71 jew l-Ombudsman Grieg 72 indikaw li ma rċevewx l-abbozz ta’ liġijiet minn qabel, u għalhekk ma għandhomx biżżejjed żmien biex jikkummentaw dwar id-dispożizzjonijiet fid-dettall. Barra minn hekk, iż-żmien permess għall-konsultazzjoni pubblika ħafna drabi huwa qasir ħafna. Il-proċess il-ġdid tat-tfassil tal-liġijiet għandu l-għan li jindirizza dawn in-nuqqasijiet. L-awtoritajiet irrapportaw dwar l-isforzi li qed isiru sabiex jillimitaw ir-rikors għal proċeduri mgħaġġla u ordinanzi ta’ emerġenza fil-proċess tat-tfassil tal-liġijiet.

Ir-rispett għad-drittijiet fundamentali u kostituzzjonali huwa żgurat b’diversi modi, inklużi l-awtoritajiet indipendenti. Billi ma hemmx qorti kostituzzjonali formali fil-Greċja, il-Kostituzzjoni Griega tippermetti lil kull imħallef biex jistabbilixxi jekk id-drittijiet kostituzzjonali ta’ persuna jkunux inkisru minn liġi bi ksur tal-kostituzzjoni 73 . Minħabba l-eżistenza ta’ tali sistema ta’ reviżjoni kostituzzjonali mifruxa, il-qrati kollha għandhom il-kompetenza li jirrevedu l-kostituzzjonalità tal-liġijiet 74 . Madankollu, skont il-Kostituzzjoni tal-1975, inħolqot qorti speċjali ad hoc, il-Qorti Suprema Speċjali 75 . Il-ġurisdizzjoni limitata tagħha tinkludi stħarriġ ex post tal-kostituzzjonalità ta’ leġiżlazzjoni f’każ ta’ nuqqas ta’ qbil bejn il-Qrati Supremi. Is-sentenzi tagħha dwar il-kostituzzjonalità ta’ dispożizzjonijiet statutorji li jaqgħu taħt l-iskrutinju tagħha huma vinkolanti għall-qrati kollha. L-Ombudsman Grieg, li huwa awtorità amministrattiva indipendenti stabbilita fl-1997, għandu l-kompitu ta’ medjazzjoni bejn iċ-ċittadini u s-servizzi pubbliċi, l-awtoritajiet lokali, il-korpi rregolati mil-liġi pubblika u l-utilitajiet, il-protezzjoni tad-drittijiet ċivili, il-ġlieda kontra l-amministrazzjoni ħażina u l-iżgurar tal-konformità mal-proċess dovut 76 . Il-Greċja stabbilixxiet ukoll Kummissjoni Nazzjonali għad-Drittijiet tal-Bniedem bħala Istituzzjoni Nazzjonali tad-Drittijiet tal-Bniedem fl-1998, li taġixxi bħala korp konsultattiv tal-Istat dwar kwistjonijiet relatati mal-protezzjoni u l-promozzjoni tad-drittijiet tal-bniedem. Huwa reġa’ ġie akkreditat bi status A skont il-Prinċipji Ġenerali tan-NU 77 f’Marzu 2017.

L-aċċess għall-informazzjoni, inkluż għal deċiżjonijiet amministrattivi, huwa żgurat u t-trasparenza hija salvagwardjata permezz ta’ politika dwar l-aċċess għall-informazzjoni tal-gvern. Mill-2010 'l hawn, il-Greċja qed tħaddem pjattaforma elettronika (“Di@vgeia”) li għaliha l-awtoritajiet pubbliċi kollha għandhom itellgħu kull att amministrattiv, inklużi, fost l-oħrajn, deċiżjonijiet ta’ ħatra, għotjiet ta’ għotjiet, trasferimenti ta’ persunal u deċiżjonijiet dwar sussidji statali liċ-ċittadini 78 . Il-leġiżlazzjoni rilevanti tistipula wkoll li l-ebda att ma jitqies validu, sakemm ma jkunx imtella’ l-ewwel fuq u fuq il-pjattaforma elettronika li għaliha kull persuna interessata għandha aċċess dirett 79 .

Il-libertà ta’ assoċjazzjoni hija minquxa fil-Kostituzzjoni, għalkemm ma hemm l-ebda qafas ta’ abilitazzjoni speċifiku għas-soċjetà ċivili. L-awtoritajiet Griegi rrappurtaw li l-qafas legali attwali ma jipprovdix għal dispożizzjonijiet speċifiċi dwar l-istabbiliment u l-operat tal-NGOs 80 . Fl-2018, madankollu, “Reġistru tal-Membri ta’ NGOs Griegi u barranin ” ġie stabbilit permezz ta’ Deċiżjoni Ministerjali Konġunta 81 , li sussegwentement ġiet irregolata ulterjorment fl-2020 82 . Din il-liġi tal-aħħar introduċiet u gradwalment estendiet ir-regoli dwar ir-reġistrazzjoni u ċ-ċertifikazzjoni tal-NGOs Griegi u barranin attivi fil-qasam tal-ażil, il-migrazzjoni u l-inklużjoni soċjali, tipprevedi t-termini u l-kundizzjonijiet għar-reġistrazzjoni tal-organizzazzjonijiet u tagħti setgħa lill-Ministeru għall-Migrazzjoni u l-Ażil biex jistabbilixxi rekwiżiti addizzjonali għar-reġistrazzjoni tal-NGOs. Dan huwa soġġett għal kritika minn għadd ta’ partijiet ikkonċernati, billi jqisu li r-regolamenti dwar l-operat tal-NGOs jinkludu rekwiżiti stretti wisq u sproporzjonati għar-reġistrazzjoni u ċ-ċertifikazzjoni 83 . Barra minn hekk, ġiet irrappurtata żieda fl-attakki fuq l-NGOs li jaħdmu mar-refuġjati u l-migranti fil-Greċja 84 , u ġie espress tħassib li l-“ispazju ċiviku” għas-soċjetà ċivili biex topera fil-Greċja naqas mill-2019 85 .

L-Anness I: Lista ta’ sorsi f’ordni alfabetiku*

* Il-lista tal-kontribuzzjonijiet irċevuti fil-kuntest tal-konsultazzjoni għar-rapport dwar l-Istat tad-Dritt 2020 tista’ tiġi aċċessata fuq (is-sit web tal-COM). 

Centre for Media Pluralism and Media Freedom (2020), 2020 Media pluralism monitor. https://cmpf.eui.eu/media-pluralism-monitor/mpm-2020 .

Centre for Media Pluralism and Media Freedom (2020), 2020 Media pluralism monitor. https://cmpf.eui.eu/wp-content/uploads/2019/01/decriminalisation-of-defamation_Infographic.pdf .

Ċentru Ewropew għal-Libertà tal-Istampa u tal-Media,Mapping Media Freedom: Il-Greċja. https://www.mappingmediafreedom.org/country-profiles/greece/ .

Ċentru Ewropew għal-Libertà tal-Istampa u tal-Media (2019), il-Greċja: Demokrazija ġdida — libertà ġdida għall-istampa?  https://www.ecpmf.eu/greece-new-democracy-new-press-freedom/ .

CIVICUS Monitor – Tracking Civic Space. https://monitor.civicus.org/country/greece/ .

Contiades, Papacharabalamus u Papastylianos (2019), Il-Kostituzzjoni tal-Greċja: Perspettivi tas-Sħubija tal-UE.

Dokument Tematiku tan-Nazzjonijiet Uniti dwar id-Drogi u l-Kriminalità (2018) Kompilazzjoni Tematika ta’ Informazzjoni Rilevanti mibgħuta mill-Greċja - Sistemi ta’ divulgazzjoni tal-assi u l-interessi. https://www.unodc.org/documents/corruption/WG-Prevention/Art_8_Financial_disclosure_declaration_of_assets/Greece.pdf .

Front Line Defenders (2020), Kontribuzzjoni mill-Front Line Defenders għar-Rapport tal-2020 dwar l-Istat tad-Dritt.

GRECO (2018), Fourth evaluation round, on Greece on corruption prevention in respect of members of parliament, judges and prosecutors, Compliance report.

GRECO (2019), Ad hoc report on Greece (Rule 34).

Greenpeace (2020), Kontribut minn Greenpeace għar-Rapport tal-2020 dwar l-Istat tad-Dritt.

Id-Direttorat Ġenerali għall-Komunikazzjoni (2019), Ewrobarometru Standard 91.

Id-Direttorat Ġenerali għall-Komunikazzjoni (2019), Ewrobarometru Flash 482: l-attitudnijiet tan-negozji lejn il-korruzzjoni fl-UE.

Id-Direttorat Ġenerali għall-Komunikazzjoni (2020), Ewrobarometru Speċjali 502: korruzzjoni.

Il-Gvern Grieg (2020), Kontribut mill-Greċja għar-Rapport dwar l-Istat tad-Dritt 2020.

 Il-Gvern Grieg, Pjattaforma online Di@vgeia. https://diavgeia.gov.gr/en .

Il-Gvern Grieg, Reġistru tal-media online.  https://emedia.media.gov.gr/ .

Il-Kummissjoni Ewropea (2019), Country report Greece, SWD(2019) 1007 final.

Il-Kummissjoni Ewropea (2020), Country report Greece, SWD(2020) 507 final.

Il-Kummissjoni Ewropea (2020), Enhanced surveillance report: institutional paper 127.

Il-Kummissjoni Ewropea (2020), It-Tabella ta’ Valutazzjoni tal-Ġustizzja tal-UE.

Il-Kunsill tal-Ewropa: Il-Kumitat tal-Ministri (2016), ir-Rakkomandazzjoni CM/REC(2016)4 tal-Kumitat tal-Ministri lill-Istati Membri dwar il-protezzjoni tal-ġurnaliżmu u s-sikurezza tal-ġurnalisti u atturi oħra tal-media.

Il-Kunsill tal-Ewropa, Pjattaforma biex jippromwovi l-protezzjoni tal-ġurnaliżmu u s-sikurezza tal-ġurnalisti — il-Greċja https://www.coe.int/en/web/media-freedom/greece .

Il-Kunsill tal-Ewropa, Konferenza tal-INGOs, Kunsill Espert dwar il-Liġi tal-NGOs, Opinjoni dwar il-kompatibbiltà ma’ standards Ewropej ta’ emendi reċenti u ppjanati għal-leġiżlazzjoni Griega dwar ir-reġistrazzjoni tal-NGOs, 2 ta’ Lulju 2020. https://www.coe.int/en/web/ingo/-/greek-legislation-on-ngo-registation  

Il-Ministeru tal-Governanza Diġitali, Di@vgeia: L-inizjattiva tal-programm ta’ trasparenza. https://diavgeia.gov.gr/en .

Il-Ministeru tal-Ġustizzja (2020), Komunikat tal-25 ta’ Mejju 2020. https://www.ministryofjustice.gr/?p=5108 .

In-Network Ewropew tal-Istituzzjonijiet Nazzjonali tad-Drittijiet tal-Bniedem (2020), Kontribuzzjoni min-Network Ewropew tal-Istituzzjonijiet Nazzjonali tad-Drittijiet tal-Bniedem għall-konsultazzjoni tal-partijiet interessati għar-Rapport tal-2020 dwar l-Istat tad-Dritt.  

L-Appoġġ għar-Refuġjati fl-Eġew (2020), Regoli ġodda dwar is-soċjetà ċivili li jappoġġaw lir-refuġjati u lill-migranti fil-Greċja. https://rsaegean.org/wp-content/uploads/2020/05/RSA_Comments_NGO_Registry.pdf

L-Awtorità Nazzjonali ta’ Trasparenza (2018) Pjan ta’ Azzjoni kontra l-Korruzzjoni 2018–2021.  http://www.gsac.gov.gr/attachments/article/234/National%20Anti-Corruption%20Action%20Plan%202018-2021.pdf . .

OECD (2018), Assessment and Review of Asset Recovery Arrangements in Greece

OECD (2018): Phase 3bis follow-up: additional written report by Greece. https://one.oecd.org/document/DAF/WGB(2018)43/en/pdf .

OECD (2018) Guidelines on Whistle-blower Protection for Companies in Greece. https://www.oecd.org/corruption/anti-bribery/OECD-Guidelines-Whistleblower-Protection-Companies-in-Greece-ENG.pdf .

Pikrammenos (2019), Ippjanar territorjali Ġudizzjarju: Għażla tal-leġiżlatur b’importazzjoni kbira għas-sistema ġudizzjarja. 

Portal Ewropew tal-Ġustizzja Elettronika, Sistemi ġudizzjarji fl-Istati Membri - il-Greċja. https://e-justice.europa.eu/content_judicial_systems_in_member_states-16-el-en.do?member=1 .

Reporters Without Borders (2020), World Press Freedom Index. https://rsf.org/en/ranking .

Reuters Institute and University of Oxford, Digital News Report: Greece. http://www.digitalnewsreport.org/survey/2020/greece-2020/ .

Sotiropoulos u Christopolous (2017), Polynomia u Kakonomia fil-Greċja.

Transparency International (2020), Kontribut minn Transparency International għar-Rapport tal-2020 dwar l-Istat tad-Dritt.

Transparency International, Corruption Perceptions Index: Greece. https://www.transparency.org/en/countries/greece .

Żjara virtwali fil-Greċja fil-kuntest tar-Rapport dwar l-Istat tad-Dritt 2020.

Anness II: Żjara fil-Greċja

F’Ġunju 2020 is-servizzi tal-Kummissjoni kellhom laqgħat virtwali ma’:

·3A Committee

·Il-Kabinett tad-Deputat Ministru

·Il-Kunsill tal-Istat

·Il-Ministeru tal-Ġustizzja

·Il-Qorti Suprema

·Il-Qorti tal-Awditjar

·Ir-Regolatur Awdjoviżiv Nazzjonali Elleniku

·Is-Segretarju Ġenerali għall-Affarijiet Legali u Parlamentari

·L-Aġenzija Speċjali li tappoġġa lill-Kumitat ta’ Verifika għall-Finanzjament Politiku

·L-Assoċjazzjoni tal-Avukati ta' Ateni

·L-Awtorità Nazzjonali għat-Trasparenza

·L-Ombudsman

·L-Uffiċċju tal-Prosekutur għar-Reati Finanzjarji u d-Diviżjoni tal-Pulizija Finanzjarja

·L-Unjoni tal-Ġurnalisti tal-Maċedonja u t-Traċja

·Unità tal-Intelligence Finanzjarja

* Il-Kummissjoni ltaqgħet ukoll mal-organizzazzjonijiet li ġejjin f’għadd ta’ laqgħat orizzontali:

·Amnesty International

·Civil Liberties Union for Europe

·Civil Society Europe

·EuroCommerce

·European Center for Not-for-Profit Law

·European Civic Forum

·Free Press Unlimited

·Front Line Defenders

·Iċ-Ċentru Ewropew għal-Libertà tal-Istampa u tal-Media

·Il-Federazzjoni Internazzjonali għad-Drittijiet tal-Bniedem

·ILGA-Europe

·Il-Kummissjoni Internazzjonali ta’ Ġuristi

·Il-Pjattaforma għat-Tagħlim tul il-Ħajja

·Konferenza tal-Knejjes Ewropej

·L-Istitut Internazzjonali għall-Istampa

·Open Society Justice Initiative/Open Society European Policy Institute

·Reporters without Borders

·Transparency International fl-UE

(1)      Il-Portal Ewropew tal-Ġustizzja Elettronika, Sistemi ġudizzjarji fl-Istati Membri — il-Greċja.

(2)      Il-Qorti tal-Awditjar, waħda mit-tliet Qrati Supremi, għandha ġurisdizzjoni esklużiva biex tivverifika l-infiq tal-Istat u każijiet relatati, pereżempju l-każijiet li jirriżultaw mill-verifika tat-tkabbir mhux ġustifikat tal-assi tal-persuni responsabbli għad-dikjarazzjoni tal-assi (Imsemmija fl-Artikolu 1 tal-liġi 3213/2003) u imposta għad-detriment ta’ dawk responsabbli.

(3)      Il-qrati speċjali stabbiliti skont il-Kostituzzjoni jista’ jkollhom ukoll il-kunsill ġudizzjarju tagħhom.

(4)      Il-kompożizzjoni tat-tliet kunsilli ġudizzjarji supremi (KĠS, waħda għall-ġustizzja ċivili u kriminali, waħda għall-ġustizzja amministrattiva u waħda għall-Qorti tal-Awdituri) hija magħmula mill-President tal-qorti rilevanti (il-Qorti Suprema, il-Kunsill tal-Istat u l-Qorti tal-Awdituri rispettivament) u membri ta’ dik il-qorti magħżula mit-tlugħ bil-polza, kif ukoll żewġ imħallfin mill-fergħa rilevanti tal-ġudikatura (mingħajr dritt tal-vot); barra minn hekk, fir-rigward tal-KĠS għal ġustizzja ċivili u kriminali, hija tinkludi wkoll il-prosekutur u żewġ Viċi prosekuturi tal-Qorti Suprema, filwaqt li l-KĠS għall-ġustizzja amministrattiva u għall-Qorti tal-Awditjar jinkludu l-Kummissarju Ġenerali tal-Istat li jservi fil-Kunsill tal-Istat u dak li jservi fil-Qorti tal-Awditjar rispettivament (ara l-Artikolu 90(1) - (4) tal-Kostituzzjoni, moqri b’rabta mal-Artikoli 67, 72 u 78 tal-liġi 1756/1988 -il-Kodiċi dwar l-Organizzazzjoni tal-qrati u l-istatus tal-maġistrati. Huma previsti formazzjonijiet imtejba ta’ kunsilli msemmija hawn fuq fir-rigward tal-promozzjonijiet għal karigi għolja, jiġifieri fil-Qorti Suprema (imħallfin u prosekuturi), fil-Kunsill tal-Istat u fil-Qorti tal-Awdituri (għall-karigi ta’ Kunsillier u tal-Kummissarju Ġenerali) u fil-Qorti tal-Appell (għall-postijiet ta’ presidenti tas-sezzjonijiet u tal-prosekuturi).

(5)      GRECO Fourth Evaluation Round - Compliance Report, il-paragrafu 57, fejn huwa kkunsidrat li dawn il-pożizzjonijiet huma soġġetti għal influwenza potenzjalment qawwija tal-eżekuttiv u rrakkomandat li jiġi rivedut il-metodu tal-għażla li jikkonċerna l-aktar pożizzjonijiet għolja ta’ mħallfin u prosekuturi biex jinvolvu lill-pari fil-proċess.

(6)      Il-Kostituzzjoni tal-Greċja, l-Artikolu 90(5). Fi Frar 2019, il-Parlament irrifjuta reviżjoni ta’ din id-dispożizzjoni.

(7)      Il-Figuri 44 u 46, it-Tabella ta’ Valutazzjoni tal-Ġustizzja tal-UE għall-2020. Il-livell ta’ indipendenza ġudizzjarja perċepita huwa kkategorizzat kif ġej: baxx ħafna (inqas minn 30 % ta’ dawk li wieġbu jipperċepixxu l-indipendenza ġudizzjarja bħala pjuttost tajba u tajba ħafna); baxx (bejn 30 %”-39 %), medju (bejn 40-59 %), għoli (bejn 60 %-75 %), għoli ħafna (aktar minn 75 %).

(8)      Qed jiġi pprovdut appoġġ tekniku mill-Kummissjoni Ewropea taħt il-Programm ta’ Appoġġ għal Riformi Strutturali lill-Ministeru tal-Ġustizzja Grieg fir-rigward tat-titjib ta’ l-amministrazzjoni tal-qrati u l-modernizzazzjoni tas-sistema għall-evalwazzjoni u l-promozzjoni tal-imħallfin.

(9)      Il-kodiċi ta’ Proċedura Ċivili, il-Kodiċi ta’ Proċedura Kriminali, il-Kodiċi ta’ Proċessi Amministrattivi, il-Kodiċi ta’ Proċedura Amministrattiva, l-Istatut dwar il-Qorti tal-Awditjar, ir-Regoli ta’ Proċedura tal-Qorti tal-Awditjar, il-Kodiċi Penali, il-Kodiċi tal-Insolvenza, il-Kodiċi għall-Amministrazzjoni tal-Ġustizzja (għadha għaddejja) u l-Istatus tal-Maġistrati (għadha għaddejja), il-Kodiċi tal-Impjegati Ġudizzjarji (għadha għaddejja).

(10)      Għal aktar dettalji, ara il-Kummissjoni Ewropea, Country Report Greece 2019, SWD (2019) 1007 final, pp. 57-58; Country Report Greece 2020, SWD(2020) 507 final, p. 62.

(11)      Il-Figuri 22, 29, 31 u 41, it-Tabella ta’ Valutazzjoni tal-Ġustizzja tal-UE għall-2020.

(12)       Il-Figuri 27, 30, tat-Tabella ta’ Valutazzjoni tal-Ġustizzja tal-UE 2020.

(13)      Informazzjoni riċevuta fil-kuntest taż-żjara fil-Greċja

(14)      Il-Figura 34, it-Tabella ta’ Valutazzjoni tal-Ġustizzja tal-UE 2020.

(15)      Il-Greċja ma imponietx stat ta’ emerġenza fil-kuntest tal-pandemija tal-COVID-19.

(16)      Komunikat tal-Ministeru tal-Ġustizzja tal-25 ta’ Mejju 2020.

(17)      Il-Kummissjoni Ewropea, Rapport ta’ Sorveljanza Msaħħa ta’ Mejju 2020, pp. 28 u 106.

(18)      Pikrammenos, “L-ippjanar territorjali ġudizzjarju: għażla tal-leġiżlatur b’importazzjoni kbira għas-sistema ġudizzjarja”, fi: "Ġustizzja fil-Ġreċja", Dianeosis 2019 (‘Δικαστική Χωροταξία: επιλογή του νομοθέτη με μείζονα σημασία για το δικαστικό σύστημα', στο συλλογικό έργο ΄Η Δικαιοσύνη στην Ελλάδα’, Διανέοσις 2019).

(19)      Il-Figura 6, it-Tabella ta’ Valutazzjoni tal-Ġustizzja tal-UE 2020.

(20)      Il-Figura 11, it-Tabella ta’ Valutazzjoni tal-Ġustizzja tal-UE 2020.

(21)      Il-Figuri 11 u 14, it-Tabella ta’ Valutazzjoni tal-Ġustizzja tal-UE għall-2020.

(22)          Il-Kummissjoni Ewropea: Ir-Rapport ta’ Sorveljanza Msaħħa Mejju 2020, Dokument Istituzzjonali 127, p.73.

(23)      Kontribut minn Transparency International għar-Rapport tal-2020 dwar l-Istat tad-Dritt, p. 11. Skont l-informazzjoni li waslet fil-kuntest taż-żjara tal-pajjiż fil-Greċja, dan regolarment jikkawża li kawżi ta’ reati minuri jiġu terminati minn miżuri leġiżlattivi ad hoc, li jwasslu għal impunità de facto għal firxa wiesgħa ta’ offiżi (ara pereż. l-Artikolu 63 tal-liġi 4687/2020, għal eżempju reċenti ta’ din il-prattika ).

(24)       Il-Figuri 12, 8, 15, it-Tabella ta’ Valutazzjoni tal-Ġustizzja tal-UE 2020.

(25)       Il-Figuri 9, 15, tat-Tabella ta’ Valutazzjoni tal-Ġustizzja tal-UE 2020.

(26)      Transparency International Greece: https://www.transparency.org/en/countries/greece.

(27)      Ewrobarometru Flash 502 (2020), il-Korruzzjoni.

(28)      Ewrobarometru Flash 482 (2019), L-attitudnijiet ta’ negozji lejn il-korruzzjoni fl-UE.

(29)      GRECO Ad hoc Report on Greece (Rule 34); Il-Kummissjoni Ewropea, Country Report for Greece 2020, (SWD(2020) 507 final).

(30)    Il-prinċipju ta’ lex mitior huwa l-prinċipju tal-applikazzjoni tal-liġi l-inqas severa u jikkostitwixxi prinċipju ġenerali tal-liġijiet kriminali nazzjonali kif ukoll prinċipju ġenerali tad-dritt tal-Unjoni.

(31)      Għal aktar dettalji, ara l-Kummissjoni Ewropea, Country Report for Greece 2020, (SWD(2020) 507 final) pp. 64, 65.

(32)      Il-Liġi 4622/2019.

(33)      L-Awtorità Nazzjonali tat-Trasparenza (2018): Pjan ta’ azzjoni kontra l-korruzzjoni 2018-2021. Il-Greċja adottat l-ewwel NACAP tagħha f’Marzu 2013, li ġie aġġornat ulterjorment f’Awwissu 2015.

(34)      OECD (2018): Phase 3bis follow-up: additional written report by Greece.

(35)      Il-Kummissjoni Ewropea, Country Report for Greece 2020, (SWD(2020) 507 final).

(36)    Il-Liġi 3023/2002 kif emendata bil-Liġijiet 4304/2014, 4472/2017, 4475/2017, 4509/2017.

(37)      Il-Kummissjoni Ewropea, Country Report for Greece 2020, (SWD(2020) 507 final).

(38)      Ir-regoli ta’ dikjarazzjoni tal-assi huma pprovduti f’L. 3213/2003 kif inhu wara d-dħul fis-seħħ ta’ L. 4571/2018.

(39)      Il-Gazzetta tal-Gvern 186/A/ 30.10.2018. Il-Liġi 4571/2018 talbet li l-kategoriji kollha ta’ debituri ppreżentaw id-dikjarazzjonijiet tal-assi tagħhom għall-2015, l-2016 u l-2017.

(40)      Barra minn hekk, il-Qorti tal-Awditjar tiddeċiedi dwar kawżi li jirriżultaw mill-verifika tat-tkabbir mhux ġustifikat tal-assi tal-persuni responsabbli għad-dikjarazzjoni tal-assi (imsemmija fl-Artikolu 1 tal-Liġi 3213/2003), li jiġu ppreżentati fil-forma ta’ kawża legali mill-Uffiċċju tal-Prosekutur Ġenerali fil-Qorti tal-Awditjar, wara awditu mill-korpi amministrattivi kompetenti. L-għan tal-awditu huwa li jiġi lokalizzat it-tkabbir tal-assi meqjus bħala prodott ta’ korruzzjoni u jiġi ddikjarat lura (l-Artikolu 3B. il-paragrafu 4 u 12 tal-Liġi 3213/2003, l-Artikolu 118 tal-Liġi 4700/2020) għad-detriment ta’ dawk responsabbli.

(41)      L-Art.ikolu71 il-liġi 4622/2019.

(42)      L-Artikolu 3 tal-Kodiċi ta’ Kondotta għall-Parlamentari.

(43)      Komunikazzjoni Tematika dwar id-Drogi u l-Kriminalità (2018) tal-Uffiċċju dwar id-Drogi u l-Kriminalità Informazzjoni Tematika ta’ Informazzjoni Rilevanti mibgħuta mill-Greċja — Sistemi ta’ dikjarazzjoni tal-assi u l-interessi.

(44)      Il-Liġi 4254/2014.

(45)      Il-Linji Gwida tal-OECD (2018) dwar il-Protezzjoni tal-Informaturi għall-Kumpaniji fil-Greċja. Dawn il-linji gwida ġew żviluppati bl-appoġġ tal-UE.

(46)      L-Artikolu 23 tal-Liġi 4440/2016.

(47)      Il-Liġi 4622/2019 (l-Artikolu119) dwar “L-Istat Eżekuttiv: organizzazzjoni, operazzjoni u trasparenza tal-Gvern, il-korpi governattivi u l-amministrazzjoni pubblika ċentrali” li daħlu fis-seħħ f’Awwissu 2019.

(48)      Fl-2020, il-Greċja kienet fil-ħamsa u sittin pożizzjoni madwar id-dinja fl-Indiċi tal-Libertà tal-Istampa ta’ Reporters Without Borders.

(49)      L-Artikolu 15(2) tal-Kostituzzjoni.

(50)      Il-Liġi 4339/2015 kif ukoll il-Liġijiet 1866/1989, 2328/1995, 2644/1998, 2863/2000 eċċ., kif emendati.

(51)      Kontribut mill-Greċja għar-Rapport tal-2020 dwar l-Istat tad-Dritt.

(52)      L-Għodda għall-Monitoraġġ tal-Pluraliżmu tal-Media tal-2020

(53)      Id-Direttiva (UE) 2018/1808 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tal-14 ta’ Novembru 2018 li temenda d-Direttiva 2010/13/UE.

(54)      L-AVMSD riveduta tħeġġeġ lill-Istati Membri jadottaw miżuri leġiżlattivi li jipprovdu li l-fornituri ta’ servizzi tal-media taħt il-ġurisdizzjoni tagħhom jagħmlu aċċessibbli informazzjoni dwar l-istruttura tas-sjieda tagħhom, inklużi s-sidien benefiċjarji.

(55)      L-Artikoli 20 u 22 tal-Liġi 4557/2018 dwar id-dispożizzjonijiet għal Reġistru Ċentrali tas-Sjieda Benefiċjarja.

(56)      L-Għodda għall-Monitoraġġ tal-Pluraliżmu tal-Media tal-2020. Skont l-awtoritajiet Griegi, Deċiżjoni Ministerjali ġdida (667/2020) issa tobbliga lill-entitajiet kollha li jwettqu negozju fil-Greċja biex iżommu Reġistru tas-Sjieda Benefiċjarja Speċjali li jiżvela s-sidien benefiċjarji aħħarin tagħhom u l-katina tal-benefiċjarji kollha. Dan japplika wkoll għall-kumpaniji tal-media.

(57)      Ir-reġistru tal-media elettronika jinsab hawnhekk: https://emedia.media.gov.gr/.

(58)      Informazzjoni riċevuta fil-kuntest taż-żjara fil-Greċja.

(59)      L-Għodda għall-Monitoraġġ tal-Pluraliżmu tal-Media tal-2020.

(60)      F’Diċembru 2018, attakk bil-bombi fuq l-istazzjon televiżiv SKAI f’Ateni kkawża ħsara estensiva. F’Mejju 2019, il-karozza ta’ ġurnalista Griega ta’ CNN inqerdet f’attakk bi ħruq volontarju. Iċ-Ċentru Ewropew għal-Libertà tal-Istampa u tal-Media (European Centre for Press and Media Freedom, ECPMF) jirrapporta li, anke fl-2019, l-anarkisti attakkaw il-kwartieri ġenerali tal-gazzetta f’Ateni kull ġimgħa u t-tagħmir tal-uffiċċju, il-kompjuters u l-għamara ta’ Ateni.

(61)      Iċ-Ċentru Ewropew għal-Libertà tal-Istampa u tal-Media (2019), il-Greċja: Demokrazija ġdida — libertà ġdida għall-istampa?

(62)      Il-Kunsill tal-Ewropa, il-Pjattaforma għall-promozzjoni tal-protezzjoni tal-ġurnaliżmu u s-sikurezza tal-ġurnalisti.

(63)      ECPMF, Mapping Media Freedom.

(64)      L-Artikolu 26 tal-Kostituzzjoni.

(65)      Ara n-nota ta’ qabel.

(66)      Sotiropoulos/Christopolous, "Polynomia and Kakonomia in Greece", Dianeosis 2017 (‘Πολυνομία Και Κακονομία Στην Ελλάδα’); ara wkoll il-Kummissjoni Ewropea, Country Report Greece 2019, SWD(2019) 1007 final, p. 55.

(67)      Il-Liġi 4622/2019 dwar “L-Istat Eżekuttiv”, it-Taqsima 3, il-Kapitolu C, “Proċess ta’ tfassil tal-liġi u prattiki ta’ leġiżlazzjoni tajba”, l-Artikoli 57-64 u l-Kapitolu D, “Kodifikazzjoni u Reviżjoni tal-Liġi”, l-Artikoli 65-67.

(68)      Manwali dwar il-kodifikazzjoni legali, il-metodoloġija leġiżlattiva u l-valutazzjonijiet tal-impatt.

(69)      Il-Liġi 4622/2019.

(70)      Dan tħejja b’appoġġ tekniku pprovdut mill-Kummissjoni Ewropea, ara r-Rapport ta’ Sorveljanza Msaħħa ta’ Mejju 2020 mill-Kummissjoni Ewropea, pp. 27, 103.

(71)      Informazzjoni riċevuta fil-kuntest taż-żjara fil-Greċja.

(72)      ENNRHI, L-istat tad-dritt fl-Unjoni Ewropea,p. 115.

(73)      L-Artikolu 87(2) tal-Kostituzzjoni, li jistipula li l-imħallfin mhumiex obbligati jikkonformaw mad-dispożizzjonijiet adottati bi ksur tal-Kostituzzjoni. L-Artikolu 93(4) tal-Kostituzzjoni jistipula li l-qrati huma marbuta li ma japplikawx statut li l-kontenut tiegħu jmur kontra l-Kostituzzjoni.

(74)      Ara pereżempju Contiades, Papacharalambous u Papastylianos, The Constitution of Greece: EU Membership Perspectives, in: National Constitutions in European and Global Governance: Democracy, Rights, the Rule of Law, 2019, pp. 642 – 643.

(75)      L-Artikolu 100 tal-Kostituzzjoni.

(76)      L-Ombudsman Grieg huwa wkoll il-korp nazzjonali għall-ugwaljanza b’mandat biex jiġġieled id-diskriminazzjoni u jippromwovi l-prinċipju tat-trattament ugwali irrispettivament mis-sess, ir-razza jew l-oriġini etnika, ir-reliġjon jew it-twemmin, id-diżabilità jew il-mard kroniku, l-età, l-orjentazzjoni sesswali u l-identità tal-ġeneru.

(77)      Prinċipji dwar l-Istatus tal-Istituzzjonijiet Nazzjonali (Il-Prinċipji ta’ Pariġi), adottati mir-Riżoluzzjoni tal-Assemblea Ġenerali tan-NU 48/134 fl-20 ta’ Diċembru 1993

(78)      Il-pjattaforma elettronika tinsab hawn: https://diavgeia.gov.gr/en.

(79)      Il-Liġi 4210/2013.

(80)      Kontribut mill-Greċja għar-Rapport tal-2020 dwar l-Istat tad-Dritt, punt 45.

(81)      Id-Deċiżjoni Ministerjali Konġunta 7586/18.

(82)      Il-liġi 4662/2020, emendata ulterjorment bil-Liġi 4686/2020.

(83)      Appoġġ għar-Refuġjati fl-Eġew, Regoli Ġodda dwar l-Appoġġ lis-Soċjetà Ċivili favur ir-Refuġjati u l-Migranti fil-Greċja, 2020, pp. 1 – 3. Kunsill Espert dwar il-Liġi tal-NGOs, Konferenza tal-INGOs tal-Kunsill tal-Ewropa, CONF/EXP(2020)4, p. 23.

(84)       Kontribuzzjoni mill-Front Line Defenders għar-Rapport tal-2020 dwar l-Istat tad-Dritt pp. 2-3.

(85)      Kontribut minn Greenpeace għar-Rapport tal-2020 dwar l-Istat tad-Dritt, p. 2; ara wkoll il-klassifikazzjoni minn CIVICUS Monitor — Tracking Civic Space; il-klassifikazzjonijiet huma fuq skala ta’ ħames kategoriji definiti bħala: miftuħa, ristretta, imxekkla, repressi u magħluqa.