ANNESS

1.   INTRODUZZJONI

Din ir-Rakkomandazzjoni tagħti l-fehmiet tal-Kummissjoni biss; ma tbiddilx l-effetti legali tad-Direttivi u r-Regolamenti u hija mingħajr preġudizzju għall-interpretazzjoni vinkolanti mill-Qorti tal-Ġustizzja tal-Artikoli 7, 7a u 7b u tal-Anness V tad-Direttiva 2012/27/UE emendata dwar l-effiċjenza fl-enerġija (“EED”). Din ir-rakkomandazzjoni tibni fuq ir-rispons li rċeviet il-Kummissjoni mingħand l-Istati Membri minn mindu saret it-traspożizzjoni tad-Direttiva 2012/27/UE dwar l-effiċjenza fl-enerġija u fuq dak li tgħallmet il-Kummissjoni min-notifiki u mill-valutazzjoni tal-pjanijiet ta’ azzjoni nazzjonali għall-effiċjenza fl-enerġija u tar-rapporti annwali tal-Istati Membri (1).

Sommarju: Emendi ewlenin għad-Direttiva 2012/27/UE

1.

Struttura tal-obbligu tal-iffrankar tal-enerġija u dispożizzjonijiet relatati — l-Artikoli 7 (regoli ġenerali dwar ir-rekwiżit tal-iffrankar), 7a (regoli għall-iskemi tal-obbligi tal-effiċjenza fl-enerġija (EEOSs)) u 7b (regoli għal miżuri ta’ politika alternattivi); — l-Anness V (metodi u prinċipji komuni tal-kalkolu); u — l-obbligi ta’ ppjanar u rapportar skont ir-Regolament dwar il-Governanza.

2.

Kamp ta’ applikazzjoni tal-obbligu tal-iffrankar tal-enerġija (2021–2030) — perjodu ġdid ta’ obbligu ta’ ffrankar tal-enerġija mill-2021 sal-2030 u estensjoni tal-obbligu wara l-2030 mingħajr data ta’ tmiem, iżda soġġett għal rieżami sal-2027 u kull 10 snin minn hemm ’il quddiem; — obbligu li jinkiseb iffrankar kumulattiv tal-enerġija fl-użu finali fil-perjodu 2021-2030 ekwivalenti għal iffrankar annwali ġdid ta’ mill-inqas 0,8 % tal-konsum finali tal-enerġija (għajr għal Ċipru u Malta, li għandhom jiksbu ffrankar ġdid ta’ 0,24 % tal-konsum finali tal-enerġija), jiġifieri livell ogħla minn dak fil-perjodu attwali; — għażliet għall-Istati Membri sabiex jikkalkolaw l-iffrankar b’mod differenti, diment li jiksbu l-iffrankar kumulattiv meħtieġ tal-enerġija fl-użu finali; u — rekwiżit biex l-Istati Membri jqisu l-ħtieġa li jtaffu l-faqar enerġetiku meta jfasslu miżuri ta’ politika, f’konformità mal-kriterji li għandhom jistabbilixxu.

3.

Kalkolu tal-impatt tal-miżuri ta’ politika — L-Istati Membri ma jistgħux jiddikjaraw l-iffrankar tal-enerġija li jirriżulta mill-implimentazzjoni tad-dritt tal-Unjoni, għajr fejn dan ikun relatat mar-rinnovazzjoni tal-bini. Permezz ta’ deroga u soġġett għal ċerti kundizzjonijiet, huma jistgħu jgħoddu l-iffrankar taħt ir-rekwiżiti minimi nazzjonali għal bini ġdid mal-iffrankar meħtieġ għall-ewwel perjodu ta’ obbligu (2014–2020) biss.

4.

Kjarifiki — L-EEOSs u l-miżuri ta’ politika alternattivi huma mezzi ugwalment validi għat-traspożizzjoni tal-EED; — l-iffrankar tal-enerġija li jirriżulta minn kull tip ta’ miżura ta’ politika għandu jiġi kkalkulat f’konformità mal-prinċipji u l-metodi komuni stipulati fl-Anness V tal-EED; — kjarifika tar-rekwiżit ta’ kejl u verifika u l-importanza tat-teħid ta’ kampjun rappreżentattiv ta’ miżuri għat-titjib tal-effiċjenza fl-enerġija; — L-Istati Membri jistgħu jistabbilixxu fond nazzjonali għall-effiċjenza fl-enerġija (EENF) f’konformità mal-Artikolu 20(6) tal-EED jew bħala miżura ta’ politika alternattiva jew inkella bħala parti minn EEOS li tirrikjedi li l-partijiet obbligati jagħmlu l-iffrankar kollu tagħhom, jew parti minnu, bħala kontribuzzjoni għall-fond; — kjarifika tar-rekwiżit ta’ addizzjonalità (l-iffrankar tal-enerġija għandu jkun addizzjonali għal dak li kien ikun assigurat fi kwalunkwe każ mingħajr l-attività tal-parti obbligata jew parteċipanti), inklużi ċerti fatturi — l-opportunisti, l-effetti tas-suq u l-impatt tal-politiki eżistenti; — il-kalkolu tal-iffrankar tal-enerġija jrid iqis it-tul ta’ ħajja tal-miżuri u r-rata li biha l-iffrankar jonqos maż-żmien; u — l-iffrankar tal-enerġija li jirriżulta minn teknoloġiji rinnovabbli fuq skala żgħira installati fuq jew fil-bini jista’ jkun eliġibbli, soġġett għall-konformità mal-Anness V.

2.   KALKOLU TAL-IFFRANKAR TAL-ENERĠIJA MEĦTIEĠ FIL-PERJODU TA’ OBBLIGU 2021-2030

L-Artikolu 7

Obbligu tal-iffrankar tal-enerġija

1.

L-Istati Membri għandhom jiksbu ffrankar tal-enerġija kumulattiv fl-użu finali ekwivalenti tal-anqas għal: (a) … (b) iffrankar ġdid kull sena mill-1 ta’ Jannar 2021 sal-31 ta’ Diċembru 2030 ta’ 0,8 % tal-konsum finali annwali tal-enerġija, fuq medja tal-aktar perijodu ta’ tliet snin reċenti qabel l-1 ta’ Jannar 2019. B’deroga minn dak ir-rekwiżit, Ċipru u Malta għandhom jiksbu ffrankar ġdid kull sena mill-1 ta’ Jannar 2021 sal-31 ta’ Diċembru 2030 ekwivalenti għal 0,24 % tal-konsum finali annwali tal-enerġija, fuq medja tal-aktar perijodu ta’ tliet snin reċenti qabel l-1 ta’ Jannar 2019.

Il-punt (b) ta’ hawn fuq jesiġi li l-Istati Membri jiksbu:

—	iffrankar kumulattiv tal-enerġija fl-użu finali (jiġifieri l-ammont totali ta’ ffrankar tal-enerġija) fil-perjodu 2021-2030; u

—	iffrankar ġdid kull sena f’dak il-perjodu (li l-ammont tiegħu mhuwiex speċifikat).

Filwaqt li r-rata ta’ ffrankar annwali ġdid tal-enerġija fl-ewwel perjodu ta’ obbligu (2014-2020) hija l-istess għall-Istati Membri kollha (jiġifieri 1,5 %), dan mhuwiex il-każ fit-tieni perjodu (2021-2030), minħabba li Ċipru u Malta għandhom jiksbu ffrankar kumulattiv fl-użu finali ekwivalenti għal iffrankar ġdid ta’ 0,24 % tal-konsum finali tal-enerġija (1).

Kull Stat Membru għandu jikseb l-ammont ikkalkulat ta’ ffrankar kumulattiv tal-enerġija fl-użu finali (jiġifieri l-iffrankar totali tal-enerġija għall-perjodu 2021-2030) sal-31 ta’ Diċembru 2030. B’differenza mill-ewwel perjodu ta’ obbligu, dak l-ammont ma jistax jitnaqqas bħala riżultat ta’ ebda flessibbiltà użata mill-Istat Membru (2).

L-Istati Membri ma għandhomx għaliex jiksbu ffrankar ġdid ekwivalenti għal 0,8 % (0,24 % għal Malta u Ċipru) tal-konsum finali annwali tal-enerġija (3) f’kull sena tat-tieni perjodu ta’ obbligu. Il-flessibbiltà attwali li biha huma jistgħu jifirxu l-ammont ta’ ffrankar ġdid matul il-perjodu għadha tapplika għat-tieni perjodu u għall-perjodi sussegwenti (4).

2.1.   Kalkolu tal-iffrankar kumulattiv tal-enerġija fl-użu finali meħtieġ fit-tieni perjodu ta’ obbligu

Sabiex jikkalkula l-ammont ta’ ffrankar kumulattiv tal-enerġija fl-użu finali meħtieġ fit-tieni perjodu ta’ obbligu, kull Stat Membru jrid l-ewwel jikkalkula l-medja tal-konsum finali tal-enerġija fit-tliet snin qabel l-2019 (jiġifieri 2016-2018) (5).

Il-pass li jmiss huwa li dik il-medja tiġi mmultiplikata b’0,8 % (0,24 % fil-każ ta’ Ċipru u Malta) sabiex jiġi stabbilit l-ammont ekwivalenti ta’ ffrankar annwali “ġdid”.

Eżempju

Stat Membru għandu konsum tal-enerġija ta’ 102 miljun tunnellata tal-ekwivalenti taż-żejt (Mtoe) fl-2016, 98 Mtoe fl-2017 u 100 Mtoe fl-2018 — li jagħti medja ta’ 100 Mtoe fuq tliet snin.

Għall-kalkolu tal-ammont kumulattiv ta’ ffrankar tal-enerġija għall-użu finali (2021–2030), l-ammont minimu ta’ ffrankar ġdid kull sena huwa għalhekk ta’ 0,8 Mtoe (100 Mtoe × 0,8 %).

L-Istati Membri jistgħu mbagħad jikkalkulaw l-ammont kumulattiv ta’ ffrankar fl-użu finali meħtieġ għall-perjodu kollu ta’ obbligu.

Eżempju

Stat Membru jikkalkula l-medja tal-konsum finali tal-enerġija tiegħu għall-perjodu 2016-2018 bħala 100 Mtoe. Għalhekk, l-iffrankar totali fl-użu finali fir-rigward tal-2021 se jkun (100 × 0,8 % × 1) = 0,8 Mtoe.

Minħabba li huwa meħtieġ li jinkiseb iffrankar kumulattiv tal-enerġija fl-użu finali mill-inqas ekwivalenti għal iffrankar ġdid kull sena mill-2021 sal-2030, l-Istat Membru għandu jikkalkula l-iffrankar ġdid għal kull sena sussegwenti sal-2030.

L-ammont totali kkalkulat għall-2022 għandu jkun (100 × 0,8 % × 2) = iffrankar kumulattiv tal-enerġija fl-użu finali ta’ 1,6 Mtoe (inkluż iffrankar ġdid ta’ 0,8 Mtoe fl-2022 (immarkat bil-griż hawn taħt).

L-ammonti għal kull sena sussegwenti sal-2030 jistgħu jiġu kkalkulati bl-istess mod. L-ammont totali ta’ ffrankar kumulattiv tal-enerġija fl-użu finali meħtieġ matul il-perjodu ta’ 10 snin huwa ta’ 44,0 Mtoe (100 × 0,8 % × 55).

Sena	2021	2022	2023	2024	2025	2026	2027	2028	2029	2030
Iffrankar tal-enerġija fl-użu finali (Mtoe)										0,8	Iffrankar kumulattiv totali tal-enerġija fl-użu finali (sal-2030)
									0,8	0,8
								0,8	0,8	0,8
							0,8	0,8	0,8	0,8
						0,8	0,8	0,8	0,8	0,8
					0,8	0,8	0,8	0,8	0,8	0,8
				0,8	0,8	0,8	0,8	0,8	0,8	0,8
			0,8	0,8	0,8	0,8	0,8	0,8	0,8	0,8
		0,8	0,8	0,8	0,8	0,8	0,8	0,8	0,8	0,8
	0,8	0,8	0,8	0,8	0,8	0,8	0,8	0,8	0,8	0,8
Total (Mtoe)	0,8	1,6	2,4	3,2	4,0	4,8	5,6	6,4	7,2	8,0	44,0  (6)

2.2.   Sett ta’ data statistika

2.2.1.   L-użu ta’ sett ta’ data tal-Eurostat

Sabiex jistabbilixxu s-settijiet ta’ data statistika li għandhom jintużaw għall-perjodu ta’ obbligu 2021-2030, l-Istati Membri għandhom jużaw is-sett ta’ data tal-Eurostat, li huwa meqjus bħala s-sors awtomatiku għall-kalkolu tal-ammonti ta’ ffrankar meħtieġa (ara l-Anness III(1)(c) tar-Regolament dwar il-Governanza).

Fl-2019, l-Eurostat irreveda l-bilanċ tal-enerġija abbażi ta’ rakkomandazzjonijiet internazzjonali għall-istatistika dwar l-enerġija ppubblikata mill-Kummissjoni tal-Istatistika tan-Nazzjonijiet Uniti (7). Għall-kontribuzzjonijiet tal-Istati Membri għall-effiċjenza enerġetika u l-obbligi tal-iffrankar tal-enerġija, stabbilixxa l-kategorija speċifika “konsum finali tal-enerġija (Ewropa 2020-2030)” (8) (kodiċi FEC2020-2030). Din tinkludi l-elementi meħtieġa skont il-punt (b) fl-ewwel subparagrafu tal-Artikolu 7(1) tal-EED u l-Istati Membri għandhom jużawha għall-finijiet tal-obbligu tal-iffrankar tal-enerġija (9).

Il-kategorija ġdida tinkludi d-definizzjonijiet aritmetiċi li ġejjin, abbażi tal-aħħar emendi għar-Regolament (KE) Nru 1099/2008 d tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill war l-istatistika dwar l-enerġija (10):

Konsum finali tal-enerġija (Ewropa 2020-2030) [Total tal-prodotti kollha] =

Konsum finali tal-enerġija [Total tal-prodotti kollha]

– Konsum finali tal-enerġija [Sħana ambjentali (pompi tas-sħana)]

+ Avjazzjoni internazzjonali [Total tal-prodotti kollha]

+ L-input tat-trasformazzjoni: Fran tal-blast [Total tal-prodotti kollha]

+ L-output tat-trasformazzjoni: Fran tal-blast [Total tal-prodotti kollha]

+ Is-settur tal-enerġija: Fran tal-blast [Karburanti fossili solidi]

+ Is-settur tal-enerġija: Fran tal-blast [Gassijiet manifatturati]

+ Is-settur tal-enerġija: Fran tal-blast [Pit u prodotti tal-pit]

+ Is-settur tal-enerġija: Fran tal-blast [Shale bituminuż u ramel bituminuż]

+ Is-settur tal-enerġija: Fran tal-blast [Prodotti taż-żejt u tal-petroleum]

+ Is-settur tal-enerġija: Fran tal-blast [Gass naturali]

2.2.2.   L-użu ta’ sorsi ta’ statistika alternattivi u estimi ta’ esperti

L-Istati Membri jistgħu jużaw sorsi ta’ statistika alternattivi, iżda jridu jispjegaw u jiġġustifikaw l-użu tagħhom u kwalunkwe differenza fil-kwantitajiet li jirriżultaw fin-notifika tagħhom lill-Kummissjoni (ara l-Anness III(1)(c) tar-Regolament dwar il-Governanza).

Jekk id-data għal ċerti snin ma tkunx disponibbli fiż-żmien li l-Istati Membri għandhom jirrapportaw, huma jistgħu jużaw estimi ta’ esperti (u jerġgħu jiġġustifikawhom fin-notifika). Jekk, meta d-data uffiċjali ssir disponibbli, ikun hemm diskrepanzi sinifikanti bejn iċ-ċifri stmati u dawk reali, l-ammont ta’ ffrankar meħtieġ irid jiġi aġġustat għal dawn tal-aħħar.

Huwa rrakkomandat li l-Istati Membri jaġġustaw l-estimi għad-data uffiċjali mill-aktar fis possibbli skont il-mekkaniżmu ta’ governanza, permezz tas-sottomissjoni li jmiss jew tar-rapportar obbligatorju skont ir-Regolament dwar il-Governanza (pereżempju, fl-aġġornament tal-pjan nazzjonali għall-enerġija u l-klima (NECP) sat-30 ta’ Ġunju 2023, skont l-Artikolu 14(1) tar-Regolament).

2.2.3.   L-enerġija użata fit-trasport

Mingħajr preġudizzju għall-Artikolu 7(2)(b) tal-EED (11), l-Istati Membri ma jistgħux jibqgħu jeskludu l-konsum finali tal-enerġija fit-trasport mill-kalkolu tal-linja bażi tagħhom għat-tieni perjodu ta’ obbligu u għal dawk sussegwenti.

2.2.4.   Enerġija ġġenerata għall-użu finali proprju

Filwaqt li l-iffrankar kumulattiv tal-enerġija fl-użu finali fl-ewwel perjodu ta’ obbligu huwa bbażat fuq “il-bejgħ tal-enerġija lill-klijenti finali”, l-EED deliberatament tbiddel il-bażi għat-tieni perjodu u għall-perjodi sussegwenti għal “konsum finali tal-enerġija”.

Bħala riżultat, l-Istati Membri jridu jinkludu l-enerġija ġġenerata għall-użu finali proprju (pereżempju, l-elettriku ġġenerat minn sistemi fotovoltajċi, is-sħana ġġenerata minn kolletturi termali solari jew il-kombustjoni simultanja tal-iskart fl-industrija) fil-kalkolu tal-linja bażi għal dawk il-perjodi.

Il-kategorija tal-Eurostat ta’ “konsum finali tal-enerġija” (il-kodiċi B 101700 (12)), kif applikabbli meta ġiet innegozjata u adottata l-EED, kienet tinkludi ċerti sorsi rinnovabbli rilevanti għall-użu fuq skala żgħira fuq jew fil-bini (l-enerġija solari, inklużi l-enerġija fotovoltajka solari u termali solari, l-enerġija mir-riħ, il-bijomassa solida, il-bijogass u l-bijokarburanti likwidi (13)). Is-sħana ambjentali, pereżempju, kif użata fil-pompi tas-sħana, ma kinitx inkluża fil-kategorija ta’ “konsum finali tal-enerġija”. Sabiex ikun żgurat li l-obbligu tal-iffrankar tal-enerġija skont l-Artikolu 7(1) tal-EED kif miftiehem mill-koleġiżlaturi ma jinbidilx bir-reviżjoni tal-bilanċi tal-enerġija, għall-finijiet tal-effiċjenza fl-enerġija, l-Eurostat stabbilixxa u jippubblika l-kategorija speċifika “konsum finali tal-enerġija (Ewropa 2020-2030)” (il-kodiċi FEC2020-2030) li tkompli teskludi s-sħana ambjentali minn din il-kategorija sal-2030 (14).

Madankollu, filwaqt li l-Anness III(1)(c) tar-Regolament dwar il-Governanza jesiġi li s-sett ta’ data tal-Eurostat jintuża bħala sors awtomatiku, l-Istati Membri jridu jqisu d-data kollha disponibbli fil-livell nazzjonali. Fejn dawn ikunu differenti mid-data tal-Eurostat, l-Istati Membri jridu jikkwotaw is-sorsi nazzjonali tagħhom, jekk dawn ikunu aktar preċiżi. Huma jridu jinkludu dawn fil-linja bażi tal-kalkolu tagħhom u jinnotifikaw u jispjegaw fl-NECP tagħhom liema sorsi ta’ data ntużaw, inklużi kwalunkwe volumi uffiċjali jew li jistgħu jiġu stmati addizzjonali tal-konsum finali tal-enerġija li mhumiex koperti mis-sett ta’ data tal-Eurostat.

2.3.   It-tifrix tal-iffrankar tal-enerġija matul il-perjodu 2021-2030

L-aħħar subparagrafu tal-Artikolu 7(1) tal-EED jesiġi li l-Istati Membri għandhom “jiddeċiedu kif iqassmu f’fażijiet il-kwantità kkalkulata ta’ ffrankar ġdid fuq [kull perjodu ta’ obbligu], sakemm l-iffrankar kumulattiv totali meħtieġ fl-użu finali tal-enerġija jkun intlaħaq sal-aħħar ta’ kull perjodu ta’ obbligu”.

Eżempji:

Stat Membru wieħed jista’ jagħżel żieda lineari ta’ ffrankar tul iż-żmien; ieħor jista’ jiddeċiedi li jibda aktar tard, iżda biex jeħtieġ li jkun hemm iffrankar ogħla lejn nofs/l-aħħar tat-tieni perjodu ta’ obbligu.

Stat Membru ieħor jista’ jiddeċiedi li jifrex l-ammont meħtieġ ta’ iffrankar kumulattiv tal-enerġija fl-użu finali (pereżempju, 44,0 Mtoe) kif muri hawn taħt, sakemm l-ammont kumulattiv tal-iffrankar meħtieġ jinkiseb bejn l-2021 u l-2030 (jekk wieħed jassumi li l-miżuri kollha għandhom effetti dejjiema li jipprovdu ffrankar kull sena mill-inqas sal-2030):

Sena	2021	2022	2023	2024	2025	2026	2027	2028	2029	2030
Iffrankar tal-enerġija fl-użu finali (Mtoe)										0,8	Iffrankar kumulattiv totali tal-enerġija fl-użu finali (sal-2030)
									1,1	1,1
								0,5	0,6	0,6
							0,7	0,7	0,7	0,7
						0,6	0,6	0,6	0,6	0,6
					0,8	0,8	0,8	0,8	0,8	0,8
				1,0	1,0	1,0	1,0	1,0	1,0	1,0
			1,2	1,2	1,2	1,2	1,2	1,2	1,2	1,2
		0,9	0,9	0,9	0,9	0,9	0,9	0,9	0,9	0,9
	0,4	0,4	0,4	0,4	0,4	0,4	0,4	0,4	0,4	0,4
Total (Mtoe)	0,4	1,3	2,5	3,5	4,3	4,9	5,6	6,1	7,3	8,1	44

Jekk Stat Membru jistabbilixxi jew iżomm skema ta’ obbligu ta’ effiċjenza fl-enerġija (EEOS), mhuwiex meħtieġ li jirrapporta dwar kif se jifrex l-isforz matul il-perjodu ta’ obbligu. Madankollu, huwa rrakkomandat li l-Istati Membri jistabbilixxu u jirrapportaw dwar kif se jagħmlu dan. Skont il-parti 3.1(b) tal-Anness III tar-Regolament dwar il-Governanza, l-Istati Membri jridu jinnotifikaw l-ammont kumulattiv u annwali mistenni ta’ ffrankar u t-tul ta’ żmien tal-iskemi tagħhom.

L-Istati Membri li jistabbilixxu jew iżommu miżuri ta’ politika alternattivi skont l-Artikolu 7b tal-EED u/jew fond nazzjonali għall-effiċjenza fl-enerġija (EENF) skont l-Artikolu 20(6) tal-EED għandhom diskrezzjoni sħiħa sabiex jifirxu l-iffrankar kumulattiv meħtieġ tal-enerġija fl-użu finali matul it-tieni perjodu ta’ obbligu. Huma jistgħu, iżda mhumiex obbligati, jintroduċu perjodi intermedji, li ma hemmx bżonn ikunu tal-istess tul. Madankollu, il-parti 3.2(c) tal-Anness III tar-Regolament dwar il-Governanza titlobhom jinnotifikaw “l-ammont kumulattiv u annwali totali mistenni ta’ ffrankar għal kull miżura u/jew l-ammont tal-enerġija ffrankata fir-rigward ta’ kwalunkwe perjodu intermedjarju”.

3.   MODI OĦRAJN KIF JIĠU KKALKULATI R-REKWIŻITI TAL-IFFRANKAR

3.1.   Proporzjon u kamp ta’ applikazzjoni

L-għażliet fl-Artikolu 7(2) tal-EED ma jaffettwawx l-obbligu tal-iffrankar tal-enerġija skont il-punt (b) fl-ewwel subparagrafu tal-Artikolu 7(1) tal-EED. L-Artikolu 7(2) u (4) tal-EED jippermettu lill-Istati Membri jużaw metodi ta’ kalkolu differenti (pereżempju, sabiex jindirizzaw ċerti ċirkostanzi nazzjonali), iżda dan ma għandux iwassal għal tnaqqis fl-ammont ta’ ffrankar tal-enerġija meħtieġ, jiġifieri l-Istati Membri jridu jiżguraw li l-kalkolu b’wieħed jew aktar mill-metodi msemmija fl-Artikolu 7(2) tal-EED jirriżulta fl-istess iffrankar minimu kumulattiv tal-enerġija kif meħtieġ skont il-punt (b) fl-ewwel subparagrafu tal-Artikolu 7(1) tal-EED.

Għalhekk, fir-rigward tal-perjodu obbligatorju 2021-2030, irrispettivament minn jekk l-Istati Membri jużawx jew le l-għażliet skont l-Artikolu 7(2) u (4) tal-EED, huma jridu jiżguraw li l-ammont ta’ ffrankar kumulattiv meħtieġ tal-enerġija fl-użu finali ekwivalenti għal iffrankar annwali ġdid ta’ mill-inqas 0,8 % (15) jinkiseb sal-31 ta’ Diċembru 2030. Biex jiġi żgurat li l-flessibbiltajiet applikati skont l-Artikolu 7(2) u (4) tal-EED ma jnaqqsux l-ammont nett minimu kkalkulat ta’ ffrankar ġdid tal-enerġija li jrid jinkiseb fil-konsum finali tal-enerġija matul il-perjodu ta’ obbligu, ir-rati ta’ tfaddil annwali proprji tal-Istati Membri għandhom għalhekk ikunu ogħla minn dawk meħtieġa biex jinkiseb l-iffrankar kumulattiv tal-enerġija previst fil-punt (b) fl-ewwel subparagrafu tal-Artikolu 7(1) tal-EED (16). L-Istati Membri mhumiex obbligati li jagħmlu użu mill-għażliet fl-Artikolu 7(2) tal-EED.

3.2.   Għażliet skont l-Artikolu 7(2) tal-EED

L-Artikolu 7(2) tal-EED jippermetti lill-Istati Membri jikkalkolaw l-ammont meħtieġ ta’ ffrankar tal-enerġija billi:

—	japplikaw rata ta’ ffrankar annwali fuq il-bejgħ tal-enerġija lill-klijenti finali jew fuq il-konsum finali tal-enerġija, fuq medja matul il-perjodu 2016-2018; u/jew

—	jeskludu mil-linja bażi tal-kalkolu, bis-sħiħ jew b’mod parzjali, l-enerġija użata fit-trasport; u/jew

—	jagħmlu użu minn kwalunkwe waħda mill-għażliet fl-Artikolu 7(4) tal-EED.

3.3.   Rata ta’ ffrankar annwali proprja u linja bażi tal-kalkolu

Meta l-Istati Membri jagħmlu użu minn waħda jew aktar mill-għażliet, l-Artikolu 7(3) tal-EED jesiġi li jistabbilixxu:

—	ir-rata ta’ ffrankar annwali proprja tagħhom – din tiġi applikata fil-kalkolu tal-iffrankar kumulattiv tagħhom tal-enerġija fl-użu finali sabiex jiġi żgurat li l-iffrankar meħtieġ ma jkunx inqas minn dak meħtieġ skont il-punt (b) fl-ewwel subparagrafu tal-Artikolu 7(1) tal-EED; u

—	il-linja bażi tal-kalkolu tagħhom stess, li tista’ teskludi, bis-sħiħ jew b’mod parzjali, l-enerġija użata fit-trasport (17).

Dawn minbarra (18) l-kalkoli tar-rata ta’ ffrankar annwali ġdida u l-iffrankar kumulattiv fl-użu finali skont il-punt (b) fl-ewwel subparagrafu tal-Artikolu 7(1) tal-EED.

It-tieni subparagrafu fl-Artikolu 7(5) tal-EED jistabbilixxi li, irrispettivament minn jekk l-Istati Membri jeskludux jew le, bis-sħiħ jew b’mod parzjali, l-enerġija użata fit-trasport mil-linja bażi tal-kalkolu tagħhom jew minn jekk jagħmlux użu minn kwalunkwe waħda mill-għażliet elenkati fl-Artikolu 7(4) tal-EED, huma jridu jiżguraw li l-ammont nett ikkalkulat ta’ ffrankar ġdid li għandu jinkiseb fil-konsum finali tal-enerġija matul il-perjodu ta’ obbligu 2021-2030 ma jkunx inqas mill-ammont li jirriżulta mill-applikazzjoni tar-rata ta’ ffrankar annwali msemmija fil-punt (b) fl-ewwel subparagrafu tal-Artikolu 7(1), jiġifieri 0,8 % (0,24 % għal Ċipru u Malta).

3.4.   Għażliet skont l-Artikolu 7(4) tal-EED

Għall-perjodu ta’ obbligu 2021-2030, l-Istati Membri jistgħu jagħmlu użu minn waħda jew aktar mill-għażliet li ġejjin (l-Artikolu 7(4) tal-EED):

(b)	esklużjoni sħiħa jew parzjali tal-industrija mill-Iskema għall-Iskambju ta’ Kwoti tal-Emissjonijiet (ETS) tal-UE;

(c)	l-għadd ta’ ċertu ffrankar tal-enerġija mis-setturi tat-trasformazzjoni u t-trażmissjoni tal-enerġija;

(d)	azzjonijiet bikrija wara t-tmiem tal-2008 li jibqgħu jwasslu ffrankar wara l-2020;

(e)	azzjonijiet individwali mwettqa mill-bidu tal-2018 sal-aħħar tal-2020 li jibqgħu jwasslu ffrankar wara l-2020;

(f)	esklużjoni ta’ 30 % tal-enerġija ġġenerata fuq jew fil-bini għal użu proprju bħala riżultat ta’ miżuri ta’ politika li jippromwovu l-installazzjoni ġdida ta’ teknoloġiji tal-enerġija rinnovabbli; u

(g)	l-għadd ta’ ċertu ffrankar tal-enerġija li jaqbeż dak meħtieġ għall-perjodu ta’ obbligu 2014-2020.

Skont il-punt (b) tal-Artikolu 7(5) tal-EED, dawn l-għażliet jistgħu jintużaw biss għall-“ammont ta’ ffrankar tal-enerġija kkalkulat f’konformità mal-Artikolu 7(2) u (3)” u meħuda flimkien “ma għandhomx iwasslu għal tnaqqis ta’ aktar minn 35 %” ta’ dak l-ammont.

B’mod kruċjali, l-għażliet ma jistgħux jintużaw sabiex jitnaqqas l-ammont ta’ ffrankar kumulattiv tal-enerġija fl-użu finali meħtieġ skont il-punt (b) fl-ewwel subparagrafu tal-Artikolu 7(1) tal-EED. Fi kliem ieħor, irrispettivament minn jekk l-Istati Membri jeskludux jew le, bis-sħiħ jew b’mod parzjali, l-enerġija użata fit-trasport mil-linja bażi tal-kalkolu tagħhom, jew jużawx kwalunkwe waħda mill-għażliet, huma jridu jiżguraw li l-ammont nett ikkalkulat ta’ ffrankar ġdid li jrid jinkiseb fil-konsum finali tal-enerġija matul il-perjodu ta’ obbligu 2021-2030 ma jkunx inqas mill-ammont li jirriżulta mill-applikazzjoni tar-rata ta’ ffrankar annwali msemmija fil-punt (b) fl-ewwel subparagrafu tal-Artikolu 7(1) tal-EED (19). Sabiex dan jiġi żgurat, l-Artikolu 7(5) tal-EED jitlobhom jikkalkolaw l-effett fil-perjodu ta’ obbligu tad-deċiżjoni li jsir użu minn waħda jew aktar mill-għażliet (20).

L-għażliet fil-punti (b) u (f) fl-Artikolu 7(4) tal-EED jistgħu jintużaw biss għall-kalkolu tal-linja bażi proprja skont l-Artikolu 7(2) u (3) tal-EED. L-ammonti jistgħu jitnaqqsu minn dak il-kalkolu (soġġett għar-restrizzjonijiet previsti).

L-għażliet ipprovduti fil-punti (c), (d), (e) u (g) jirrigwardjaw l-iffrankar tal-enerġija u jistgħu jingħaddu biss mal-ammont ikkalkulat ta’ ffrankar meħtieġ skont l-Artikolu 7(2) u (3) tal-EED. B’hekk, huma ma jistgħux jintużaw sabiex jitbaxxa l-livell tal-obbligu ta’ ffrankar tal-enerġija skont il-punt (b) fl-ewwel subparagrafu tal-Artikolu 7(1) tal-EED, iżda jistgħu jintużaw bħala għajnuna biex dan jiġi ssodisfat.

3.4.1.   L-għażliet fid-dettall

3.4.1.1.   Esklużjoni sħiħa jew parzjali tal-industrija tal-ETS (l-Artikolu 7(4)(b))

Jekk Stat Membru juża biss l-għażla tal-esklużjoni sħiħa jew parzjali tal-bejgħ tal-enerġija użata fl-industrija tal-ETS (l-Artikolu 7(4)(b) tal-EED), huwa jrid jistabbilixxi x’volumi ta’ enerġija kkonsenjata jew mibjugħa fil-livell tal-konsum jintużaw għal dawk l-attivitajiet industrijali. Il-kalkolu huwa bbażat fuq l-enerġija użata għall-attivitajiet elenkati taħt l-Anness I tad-Direttiva dwar l-ETS (21).

L-enerġija użata għall-“attivitajiet tal-enerġija” elenkati f’dak l-Anness (installazzjonijiet ta’ kombustjoni b’input termiku nominali ta’ aktar minn 20 MW (għajr installazzjonijiet ta’ skart perikoluż jew muniċipali), raffineriji ta’ żejt minerali u fran tal-kokk) u l-enerġija użata fl-avjazzjoni mbagħad jitnaqqsu minn dak l-ammont (22).

3.4.1.2.   Iffrankar tal-enerġija mis-setturi tat-trasformazzjoni u tat-trażmissjoni tal-enerġija (l-Artikolu 7(4)(c))

L-Artikolu 7(4)(c) tal-EED jippermetti lill-Istati Membri jgħoddu l-iffrankar tal-enerġija miksub fis-setturi tat-trasformazzjoni, id-distribuzzjoni u t-trażmissjoni tal-enerġija, inkluża infrastruttura effiċjenti ta’ tisħin u tkessiħ distrettwali, bħala riżultat tal-implimentazzjoni tar-rekwiżiti fl-Artikoli 14(4) u (5)(b) u 15(1)-(6) u (9) tal-EED, lejn l-ammont ta’ ffrankar tal-enerġija kkalkulat f’konformità mal-Artikolu 7(2) u (3) tal-EED (23).

3.4.1.3.   Iffrankar tal-enerġija minn azzjonijiet individwali implimentati bħala azzjonijiet ġodda mill-31 ta’ Diċembru 2008 (Artikolu 7(4)(d))

Jekk Stat Membru jgħodd l-iffrankar tal-enerġija li jirriżulta minn azzjonijiet individwali implimentati bħala azzjonijiet ġodda mill-31 ta’ Diċembru 2008 mal-ammont ta’ ffrankar tal-enerġija meħtieġ ikkalkulat f’konformità mal-Artikolu 7(2) u (3) tal-EED, dawk l-azzjonijiet għandhom ikomplu jkollhom impatt wara l-2020 fir-rigward tal-perjodu ta’ obbligu 2021-2030, jiġifieri jirriżultaw fi ffrankar ġdid tal-enerġija wara l-31 ta’ Diċembru 2020. L-Artikolu 2(19) tal-EED jiddefinixxi “azzjoni individwali” bħala azzjoni li twassal għal titjib fl-effiċjenza fl-enerġija li jista’ jiġi vverifikat, u li jista’ jitkejjel jew jiġi stmat, u li titwettaq b’riżultat ta’ miżura ta’ politika. Barra minn hekk, l-iffrankar tal-enerġija jrid jiġi mkejjel u vverifikat.

3.4.1.4.   Azzjonijiet individwali mwettqa bejn il-bidu tal-2018 u l-aħħar tal-2020 (l-Artikolu 7(4)(e))

Skont l-Artikolu 7(4)(e) tal-EED, Stat Membru jista’ jgħodd l-iffrankar tal-enerġija li jirriżulta minn miżuri ta’ politika mal-ammont ta’ ffrankar ikkalkulat f’konformità mal-Artikolu 7(2) u (3) tal-EED, sakemm juri li dawk il-miżuri jirriżultaw f’azzjonijiet individwali li jitwettqu bejn l-1 ta’ Jannar 2018 u l-31 ta’ Diċembru 2020 u li jibqgħu jwasslu għal iffrankar tal-enerġija minn hemm ’il quddiem.

Billi l-Artikolu 7(4)(d) tal-EED jirreferi għall-implimentazzjoni tal-azzjonijiet individwali bejn il-31 ta’ Diċembru 2008 u l-31 ta’ Diċembru 2013, l-Artikolu 7(4)(e) tal-EED huwa applikabbli biss għall-azzjonijiet individwali implimentati bejn l-1 ta’ Jannar 2018 u l-31 ta’ Diċembru 2020. Din id-differenza hija rilevanti meta l-Istati Membri jikkunsidraw azzjoni b’tul ta’ ħajja ta’ sa 21 sena implimentata fl-2008, rispettivament, azzjoni b’tul ta’ ħajja ta’ sa 12-il sena implimentata fl-2018. Fil-prattika, dan ifisser li l-ewwel każ huwa rilevanti, pereżempju, għal azzjonijiet b’ħajja twila bħal iżolament ta’ involukru tal-bini.

3.4.1.5.   Enerġija ġġenerata fuq jew f’bini għall-użu proprju minn installazzjoni ġdida ta’ teknoloġiji ta’ enerġija rinnovabbli (l-Artikolu 7(4)(f))

Din l-għażla tippermetti lill-Istati Membri jeskludu ammont verifikabbli ta’ enerġija ġġenerata għall-użu proprju minn installazzjonijiet ġodda ta’ enerġija rinnovabbli fuq jew f’bini mill-kalkolu tal-iffrankar tal-enerġija meħtieġ skont l-Artikolu 7(2) u (3) tal-EED.

L-użu tagħha huwa ristrett fi tliet aspetti:

—	mhux aktar minn 30 % tal-enerġija ġġenerata għall-użu proprju minn installazzjonijiet ġodda tal-enerġija rinnovabbli fuq jew fil-bini jista’ jiġi eskluż mill-kalkolu tal-linja bażi;

—	dan ma għandux iwassal għal tnaqqis ta’ aktar minn 35 % tal-ammont ikkalkulat skont l-Artikolu 7(2) u (3) tal-EED; u

—	l-ammont ta’ din l-enerġija ma għandux jiġi eskluż mill-kalkolu tal-obbligu tal-iffrankar skont il-punt (b) fl-ewwel subparagrafu tal-Artikolu 7(1) tal-EED.

L-Anness V(2)(e) tal-EED jistabbilixxi kif l-iffrankar tal-enerġija li jirriżulta minn miżuri li jippromwovu l-installazzjoni ta’ teknoloġiji tal-enerġija rinnovabbli fuq skala żgħira fuq jew fil-bini jista’ jingħadd mal-iffrankar meħtieġ skont l-Artikolu 7(1) tal-EED (24). Dan mhuwiex soġġett għal restrizzjonijiet tal-volum.

Billi l-Artikolu 7(4)(f) tal-EED jirreferi għall-“ammont verifikabbli ta’ enerġija ġġenerata fuq jew f’bini għall-użu proprju” (25) (mhux l-ammont effettivament użat), l-Istati Membri għandhom jiddeterminaw u jivverifikaw il-volumi ta’ enerġija rinnovabbli (f’ktoe, MW jew l-ekwivalenti) li se jiġu ġġenerati fuq il-bini għall-użu proprju bħala riżultat ta’ politiki li jippromwovu installazzjonijiet ġodda fil-perjodu ta’ obbligu 2021-2030. Billi d-dispożizzjoni tirreferi għal “ammont verifikabbli”, dan il-kalkolu jista’ jqis il-medja tal-volum stmat ta’ enerġija rinnovabbli li għandha tiġi prodotta għall-użu proprju fil-perjodu 2021-2030 biss minn unitajiet installati fuq jew f’bini wara l-31 ta’ Diċembru 2020.

L-Artikolu 21(b)(3) tar-Regolament dwar il-Governanza jesiġi li l-Istati Membri jinkludu informazzjoni dwar l-implimentazzjoni tal-EEOSs nazzjonali u ta’ miżuri ta’ politika alternattivi fir-rapporti nazzjonali integrati tagħhom dwar il-progress fil-klima u l-enerġija. Għalhekk, mill-15 ta’ Marzu 2021 (u kull sentejn wara), huma għandhom jipprovdu informazzjoni dwar l-ammont effettiv ta’ enerġija ġġenerata fuq jew f’bini għall-użu proprju minn teknoloġiji ta’ enerġija rinnovabbli li ġew installati riċentement.

Eżempju indikattiv u mhux eżawrjenti

It-tabella ta’ hawn taħt turi, għal lista mhux eżawrjenti ta’ teknoloġiji, kemm tista’ tiġi eskluża enerġija mill-kalkolu tar-rekwiżit ta’ ffrankar tal-enerġija. Pereżempju, l-installazzjoni ta’ pakkett ta’ bojler solari-termali/tal-gass tista’ twassal għall-ġenerazzjoni ta’ 1 000 kWh ta’ enerġija rinnovabbli, li 30 % minnhom (300 kWh) jistgħu jiġu esklużi mill-kalkolu (sakemm dan ma jaqbiżx 35 % tal-iffrankar meħtieġ):

Tip ta’ teknoloġija		Id-domanda finali għall-enerġija (kWh)	Sehem ta’ sorsi rinnovabbli ġġenerati fuq il-bini (kWh)	Ġenerazzjoni responsabbli għal tnaqqis fil-mira tal-iffrankar (kWh)	30 % li jistgħu jiġu esklużi mir-rekwiżit tal-iffrankar (kWh)
(1)	Bojler ta’ kondensazzjoni li jaħdem bil-gass	10 526	0 %	0
(2)	Bojler ta’ kondensazzjoni li jaħdem bl-injam	10 870	100 %	10 870	3 261
(3)	Pompa tas-sħana (b’elettriku tal-grilja)	2 857	0 %	0
(4)	Pakkett ta’ bojler solari-termali bil-gass	10 474	~10 %	1 000	300
	installazzjoni solari-termali	1 000	100 %	1 000	300
	bojler ta’ kondensazzjoni li jaħdem bil-gass	9 474	0 %	0
(5)	Installazzjoni fotovoltajka	3 500	100 %	3 500	1 050

3.4.1.6.   Iffrankar tal-enerġija li jaqbeż dak meħtieġ għall-ewwel perjodu ta’ obbligu (l-Artikolu 7(4)(g))

L-Istati Membri jistgħu jgħoddu l-iffrankar tal-enerġija li jaqbeż dak meħtieġ għall-ewwel perjodu ta’ obbligu (2014-2020) mal-kalkolu skont l-Artikolu 7(2) u (3) tal-EED, sakemm:

—	dan ikun irriżulta minn azzjonijiet individwali taħt EEOS jew miżuri ta’ politika alternattivi; u

—	l-Istat Membru jkun innotifika l-miżuri ta’ politika rilevanti fl-NEEAP tiegħu u jkun irrapportahom fir-rapport ta’ progress tiegħu skont l-Artikolu 24(2) (26).

4.   GĦAŻLA TA’ MIŻURI TA’ POLITIKA SABIEX JINKISEB L-AMMONT MEĦTIEĠ TA’ FFRANKAR KUMULATTIV TAL-ENERĠIJA FL-UŻU FINALI

Skont l-Artikolu 7(10) tal-EED, l-Istati Membri jridu jiksbu l-iffrankar kumulattiv meħtieġ tal-enerġija fl-użu finali billi:

—	jistabbilixxu EEOS;

—	jadottaw miżuri ta’ politika alternattivi; jew

—	kombinazzjoni ta’ dawn ta’ hawn fuq.

L-Artikolu 7 tal-EED jikkjarifika li l-EEOSs u l-miżuri ta’ politika alternattivi huma ugwalment validi f’dan ir-rigward. L-Istati Membri għandhom flessibbiltà sinifikanti u diskrezzjoni wiesgħa sabiex jagħżlu, minn diversi tipi ta’ skemi, l-aktar sistema addattata għas-sitwazzjoni u ċ-ċirkostanzi partikolari tagħhom (27).

L-Artikoli 7a(1) u 7b(1) tal-EED jesiġu li l-miżuri ta’ politika kollha jitfasslu bl-iskop li jissodisfaw l-obbligu tal-iffrankar tal-enerġija skont l-Artikolu 7(1) tal-EED u jkunu eliġibbli sabiex jikkontribwixxu għal “iffrankar tal-enerġija fl-użu finali” li huma “fost il-klijenti finali”. Madankollu, ma ssir ebda ħsara jekk miżura ta’ politika tindirizza wkoll objettivi u miri oħrajn (pereżempju, bħala parti minn politiki dwar l-enerġija, sabiex tiġi indirizzata l-ħtieġa li tiġi ppreservata, protetta u mtejba l-kwalità tal-ambjent jew li jiġi promoss l-użu prudenti u razzjonali tar-riżorsi naturali).

L-Artikolu 2(18) tal-EED jiddefinixxi “miżura ta’ politika” bħala strument regolatorju, finanzjarju, fiskali, volontarju jew għall-għoti ta’ informazzjoni formalment stabbilit u implimentat fi Stat Membru sabiex jinħoloq qafas ta’ appoġġ, rekwiżit jew inċentiv għall-atturi tas-suq sabiex jipprovdu u jixtru servizzi ta’ enerġija u sabiex jieħdu miżuri oħrajn għat-titjib tal-effiċjenza fl-enerġija. Il-miżuri ta’ politika li huma maħsuba sabiex jappoġġjaw biss objettivi ta’ politika minbarra l-effiċjenza fl-enerġija, li huma maħsuba sabiex jipprovdu jew jixtru servizzi tal-enerġija biss jew li jwasslu għal iffrankar fl-użu finali li ma jinkisibx fost il-konsumaturi finali, ma jistgħux jitqiesu bħala eliġibbli skont l-Artikolu 7 tal-EED. Fi kwalunkwe każ, l-Istati Membri se jkollhom bżonn jivvalutaw il-miżuri bir-reqqa u juru li l-iffrankar tal-enerġija jista’ jiġi attribwit direttament lilhom.

Irrispettivament minn jekk Stat Membru jiddeċidix li juża EEOS jew inkella jadotta miżuri ta’ politika alternattivi, huwa jrid jiżgura li l-miżuri ta’ politika jkunu eliġibbli sabiex jinkiseb l-iffrankar kumulattiv meħtieġ tal-enerġija fl-użu finali sal-31 ta’ Diċembru 2030 (jew f’perjodu ta’ ffrankar sussegwenti, skont meta jiġu fformulati l-miżuri).

Il-lista mhux eżawrjenti li ġejja ta’ definizzjonijiet hija rilevanti meta jiġu stabbiliti l-miżuri ta’ politika (huma ma nbidlux fl-EED emendata):

L-Artikolu 2 tal-EED

“(4)	“effiċjenza fl-enerġija” tfisser il-proporzjon ta’ output tal-prestazzjoni, servizz, prodotti jew enerġija, mal-input ta’ enerġija;

(5)

“iffrankar tal-enerġija” tfisser ammont ta’ enerġija ffrankata ddeterminat billi jitkejjel u/jew jiġi stmat il-konsum qabel u wara l-implimentazzjoni ta’ miżura ta’ titjib fl-effiċjenza fl-enerġija, filwaqt li tiġi żgurata n-normalizzazzjoni tal-kundizzjonijiet esterni li jaffettwaw il-konsum tal-enerġija;

(6)	“titjib fl-effiċjenza fl-enerġija” tfisser żieda fl-effiċjenza fl-enerġija b’riżultat ta’ bidliet teknoloġiċi, fl-imġiba u/jew ekonomiċi;”

“(14)

“parti obbligata” tfisser distributur tal-enerġija jew kumpanija tal-bejgħ tal-enerġija fil-livell tal-konsum li hija marbuta bl-iskemi nazzjonali ta’ obbligi tal-effiċjenza fl-enerġija msemmija fl-Artikolu 7.

(15)	“parti inkarigata” tfisser entità legali b’setgħa ddelegata minn gvern jew korp pubbliku ieħor biex tiżviluppa, tmexxi jew tħaddem skema ta’ finanzjament f’isem il-gvern jew korp pubbliku ieħor;

(16)	“parti parteċipanti” tfisser intrapriża jew korp pubbliku li impenja ruħu li jilħaq ċerti objettivi bħala parti minn ftehim volontarju, jew huwa kopert minn strument regolatorju ta’ politika nazzjonali;

(17)

“awtorità pubblika ta’ implimentazzjoni” tfisser korp irregolat mil-liġi pubblika li huwa responsabbli għat-twettiq jew il-monitoraġġ tat-tassazzjoni fuq l-enerġija jew il-karbonju, skemi u strumenti finanzjarji, inċentivi fiskali, standards u regoli, skemi ta’ tikkettar tal-enerġija, taħriġ jew edukazzjoni;

(18)

“miżura ta’ politika” tfisser strument ta’ dispożizzjoni regolatorju, finanzjarju, fiskali, volontarju jew ta’ informazzjoni formalment stabbilit u implimentat fi Stat Membru biex jinħoloq qafas ta’ appoġġ, rekwiżit jew inċentiv għall-atturi tas-suq biex jipprovdu u jixtru servizzi ta’ enerġija u biex jieħdu miżuri oħrajn għat-titjib tal-effiċjenza fl-enerġija;

(19)	“azzjoni individwali” tfisser azzjoni li twassal għal titjib fl-effiċjenza fl-enerġija li jista’ jiġi vverifikat, u li jista’ jitkejjel jew jiġi stmat, u li titwettaq b’riżultat ta’ miżura ta’ politika;

(20)	“distributur tal-enerġija” tfisser persuna fiżika jew ġuridika, inkluż operatur tas-sistema ta’ distribuzzjoni li hija responsabbli għall-kunsinna tal-enerġija, bil-għan li titwassal lil klijenti finali jew lil stazzjonijiet ta’ distribuzzjoni li jbiegħu l-enerġija lil klijenti finali;

(21)	“operatur tas-sistema ta’ distribuzzjoni” tfisser “operatur tas-sistema ta’ distribuzzjoni” kif definit fid-Direttiva 2009/72/KE u d-Direttiva 2009/73/KE rispettivament;

(22)	“kumpanija tal-bejgħ tal-enerġija fil-livell tal-konsum” tfisser persuna fiżika jew ġuridika li tbiegħ l-enerġija lil klijenti finali;

(23)	“klijent finali” tfisser persuna fiżika jew ġuridika li tixtri l-enerġija għall-użu finali tagħha stess;

(24)	“fornitur ta’ servizz tal-enerġija” tfisser persuna fiżika jew ġuridika li twassal servizzi ta’ enerġija jew miżuri oħrajn għal titjib tal-effiċjenza fl-enerġija f’faċilità jew f’bini ta’ klijent finali;”

Għall-finijiet tal-Artikolu 7(10) tal-EED, l-Istati Membri jistgħu jgħoddu l-iffrankar tal-enerġija mill-miżuri ta’ politika li għadhom kif ġew adottati fil-perjodu ta’ obbligu 2021-2030. Huma jistgħu jgħoddu wkoll l-iffrankar tal-enerġija mill-miżuri ta’ politika adottati fil-perjodu ta’ obbligu 2014-2020 (jew qabel), sakemm dawn ikunu konformi mar-rekwiżiti fl-Artikoli 7, 7a jew 7b tal-EED.

L-Istati Membri jistgħu jgħoddu l-iffrankar mill-miżuri adottati sal-31 ta’ Diċembru 2020 jew wara biss jekk dawk il-miżuri jirriżultaw f’azzjonijiet individwali ġodda li jitwettqu wara l-31 ta’ Diċembru 2020 u qabel il-31 ta’ Diċembru 2030.

Eżempji ta’ miżuri, azzjonijiet u ffrankar

Fl-2010 ġie implimentat programm ta’ appoġġ finanzjarju għar-rinnovazzjoni tal-bini fl-użu tal-enerġija. Sakemm jibqa’ fis-seħħ u jwettaq rinnovazzjonijiet ġodda fil-perjodu rilevanti, l-iffrankar tal-enerġija li jirriżulta minn dawk ir-rinnovazzjonijiet ġodda jista’ jingħadd mal-iffrankar meħtieġ fit-tieni perjodu ta’ obbligu.

Qabel l-2021 ġiet stabbilita taxxa fuq il-karburanti maħsuba sabiex twassal għal iffrankar fl-imġiba u ttejjeb l-effiċjenza fit-trasport. Sakemm tibqa’ fis-seħħ u l-effetti fuq l-imġiba jkunu jistgħu jitkejlu u jiġu vverifikati, meta wieħed iqis l-aħħar elastiċitajiet tal-prezzijiet, l-iffrankar tal-enerġija li jirriżulta mill-miżura jista’ jingħadd mal-iffrankar meħtieġ fit-tieni perjodu ta’ obbligu.

4.1.   Skemi ta’ obbligi tal-effiċjenza fl-enerġija

Il-loġika ewlenija wara l-għażla li tiġi implimentata EEOS sabiex jinkiseb l-iffrankar kumulattiv tal-enerġija fl-użu finali meħtieġ skont il-punt (b) fl-ewwel subparagrafu tal-Artikolu 7(1) tal-EED tista’ tkun li l-fornituri tal-enerġija, il-bejjiegħa fil-livell tal-konsum u d-distributuri jinsabu fl-aħjar pożizzjoni sabiex jidentifikaw l-iffrankar tal-enerġija mal-klijenti tagħhom u jkunu jistgħu jiksbu l-iffrankar tal-enerġija fil-mudelli tan-negozju għas-servizzi tal-enerġija. F’dan il-każ, l-Istati Membri jridu jinnominaw parti obbligata waħda jew aktar fil-livell nazzjonali (28) li huma meħtieġa sabiex jinkiseb l-iffrankar tal-enerġija fost il-klijenti finali (29). In-nomina ta’ parti obbligata għandha tkun ibbażata fuq kriterji oġġettivi u mhux diskriminatorji kif previst fl-Artikolu 7a(2) tal-EED.

Meta jinnominaw partijiet obbligati bħala parti minn EEOS, l-Istati Membri għandhom jikkunsidraw is-sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja fil-Kawża C-561/16. Il-Qorti ddeċidiet li l-Istati Membri jistgħu “jimponu obbligi fil-qasam tal-effiċjenza tal-enerġija fuq ċerti impriżi determinati biss tas-settur tal-enerġija, sakemm l-indikazzjoni ta’ dawn l-impriżi, bħala partijiet obbligati, tkun effettivament ibbażata fuq kriterji oġġettivi u mhux diskriminatorji esposti b’mod espliċitu, li hija l-qorti tar-rinviju li għandha tivverifika” (30).

Barra minn hekk, l-Istati Membri jridu jistabbilixxu l-ammont ta’ ffrankar tal-enerġija li għandu jinkiseb minn kull (subkategorija ta’) parti obbligata. Imbagħad, dawk l-ammonti jridu jiġu assenjati lil kull parti obbligata, sabiex jiġi verifikat li ssodisfat l-obbligi tagħha.

L-Artikolu 7a(4) jippermetti lill-Istati Membri jesprimu l-ammont ta’ ffrankar tal-enerġija meħtieġ minn kull parti obbligata f’termini tal-konsum tal-enerġija primarju jew finali (31), bl-użu tal-fatturi ta’ konverżjoni stabbiliti fl-Anness IV.

L-Istati Membri jistgħu jiddeċiedu wkoll li jippermettu jew jeħtieġu li l-partijiet obbligati jissodisfaw l-obbligu kollu tagħhom, jew parti minnu, skont il-liġi nazzjonali bħala kontribut għall-EENF (32). Huma jistgħu jippermettu lill-partijiet obbligati jgħoddu l-iffrankar miksub mill-fornituri ta’ servizzi tal-enerġija (33) jew minn partijiet terzi oħrajn mal-obbligu tagħhom. L-Artikolu 7a(6)(a) tal-EED jitlobhom jiżguraw li ċ-ċertifikazzjoni tal-iffrankar tal-enerġija ssegwi proċess ta’ approvazzjoni li jkun ċar, trasparenti u miftuħ għall-parteċipanti kollha tas-suq, u li jkollu l-għan li jimminimizza l-ispejjeż taċ-ċertifikazzjoni (34).

L-Artikolu 7a(3) tal-EED jikkjarifika li l-Istati Membri għandhom jiżguraw li l-kumpaniji tal-bejgħ tal-enerġija ma joħolqu ebda ostakolu li jiskoraġġixxi lill-konsumaturi milli jaqilbu minn fornitur għal ieħor.

L-Artikolu 7a(5) tal-EED jesiġi li l-Istati Membri għandhom jimplimentaw sistemi ta’ kejl, kontroll u verifika li fil-qafas tagħhom titwettaq verifika ddokumentata fuq mill-inqas proporzjon u kampjun rappreżentattiv statistikament sinifikanti tal-miżuri għal titjib tal-effiċjenza fl-enerġija implimentati mill-partijiet obbligati (35).

Skont l-Artikolu 7a(6)(b) tal-EED, l-Istati Membri jistgħu jipprevedu l-possibbiltà ta’ “operazzjonijiet bankarji u self”, jiġifieri jippermettu lill-partijiet obbligati jgħoddu l-iffrankar miksub f’sena partikolari daqs li kieku nkiseb fi kwalunkwe waħda mill-4 snin preċedenti jew mit-3 snin ta’ wara. Għandu jiġi nnotat li din il-flessibbiltà:

—	tapplika biss għall-iffrankar tal-enerġija li jirriżulta mill-EEOSs implimentati mill-1 ta’ Jannar 2014 u mhux għall-miżuri ta’ politika alternattivi; u

—	hija ristretta fiż-żmien – l-Istati Membri jistgħu jippermettu lill-partijiet obbligati jidħlu għal “operazzjonijiet bankarji u self” biss fi ħdan perjodu ta’ obbligu.

Fi kliem ieħor, l-iffrankar miksub bejn l-2014 u l-2020 ma għandux ikun “maħżun jew misluf” wara l-31 ta’ Diċembru 2020. Dak miksub bejn l-2021 u l-2030 ma għandux ikun “maħżun jew misluf” qabel il-31 ta’ Diċembru 2020 jew wara l-31 ta’ Diċembru 2030. L-iffrankar miksub wara l-2010 u qabel l-1 ta’ Jannar 2014 ma jistax ikun “maħżun jew misluf” għall-finijiet tal-punt (b) fl-ewwel subparagrafu tal-Artikolu 7(1) tal-EED.

Peress li l-Artikolu 7(8) tal-EED jipprovdi deroga b’mod espliċitu, l-applikazzjoni tiegħu hija restrittiva u limitata għall-finijiet tal-punt (a) fl-ewwel subparagrafu tal-Artikolu 7(1) tal-EED.

Eżempji

L-iffrankar tal-enerġija miksub fl-2014 (bħala riżultat ta’ EEOS) jista’ jingħadd daqs li kieku nkiseb fl-2017.

L-iffrankar tal-enerġija miksub fl-2014 (bħala riżultat ta’ EEOS) ma jistax jingħadd għall-2021.

L-iffrankar tal-enerġija miksub fl-2018 (bħala riżultat ta’ EEOS) jista’ jingħadd għall-2014.

It-tieni subparagrafu fl-Artikolu 7a(6) tal-EED jistabbilixxi li l-Istati Membri “għandhom jivvalutaw u, jekk xieraq, jieħdu miżuri biex jimminimizzaw l-impatt tal-ispejjeż diretti u indiretti ta’ skemi ta’ obbligu ta’ effiċjenza fl-enerġija fuq il-kompetittività tal-industriji li jużaw ħafna enerġija esposti għall-kompetizzjoni internazzjonali”.

B’mod ġenerali, hemm żewġ tipi ta’ kostijiet involuti:

—	kostijiet tal-investiment; u

—	kostijiet amministrattivi (inklużi monitoraġġ u rapportar).

Fil-valutazzjoni tal-impatt tagħha (36), il-Kummissjoni wriet, abbażi tal-evidenza disponibbli, li l-EEOSs huma kosteffikaċi ħafna. Meta jimplimentaw skemi bħal dawn, il-partijiet obbligati huma obbligati li jiżguraw li jiksbu ffrankar fl-użu finali bl-inqas spiża (ta’ investiment u amministrattiva), b’mod partikolari jekk l-ispejjeż jiġu mgħoddija lill-utenti finali. Dan ir-rekwiżit japplika wkoll jekk il-partijiet obbligati jagħżlu li jgħoddu l-iffrankar tal-enerġija ċċertifikat miksub mill-fornituri tal-enerġija u minn partijiet terzi oħrajn.

L-Artikolu 7a(7) tal-EED jesiġi li “darba fis-sena, l-Istati Membri għandhom jippubblikaw l-iffrankar tal-enerġija miksub minn kull parti obbligata, jew kull sottokategorija ta’ parti obbligata, u b’kollox taħt l-iskema”. Huma jistgħu jippubblikaw din l-informazzjoni flimkien ma’ data oħra li għandhom jagħmlu disponibbli għall-pubbliku. Il-pubblikazzjoni ta’ tali data minn partijiet oħrajn, pereżempju, il-Kummissjoni, ma teħlishomx minn dan l-obbligu.

4.2.   Miżuri ta’ politika alternattivi

L-EED tikkjarifika li l-Istati Membri għandu jkollhom livell għoli ta’ flessibbiltà fit-tfassil u l-implimentazzjoni ta’ miżuri ta’ politika alternattivi. Filwaqt li l-EED ma għadhiex telenka t-tipi ta’ miżuri, fid-definizzjoni tiegħu ta’ “miżura ta’ politika” l-Artikolu 2(18) tal-EED jipprovdi lista mhux eżawrjenti ta’ tipi possibbli, jiġifieri “strumenti regolatorji, finanzjarji, fiskali jew volontarji jew bħala mezzi ta’ informazzjoni li għandhom ikunu formalment stabbiliti u implimentati fi Stat Membru sabiex jinħoloq qafas, rekwiżit jew inċentiv ta’ appoġġ għall-atturi tas-suq sabiex jipprovdu u jixtru servizzi tal-enerġija u sabiex jieħdu miżuri oħrajn ta’ titjib tal-effiċjenza fl-enerġija”.

L-Istati Membri jistgħu jikkunsidraw li jippromwovu r-rwol tal-komunitajiet lokali dwar l-enerġija rinnovabbli fil-kontribut għall-implimentazzjoni ta’ miżuri ta’ politika alternattivi (37).

L-Anness V(3) tal-EED jistabbilixxi r-rekwiżiti għat-tfassil u l-amministrazzjoni ta’ miżuri ta’ politika alternattivi:

(a)	il-miżuri ta’ politika u l-azzjonijiet individwali jipproduċu ffrankar tal-enerġija fl-użu finali li jista’ jiġi vverifikat;

(b)	ir-responsabbiltà ta’ kull parti parteċipanti, parti inkarigata jew awtorità pubblika ta’ implimentazzjoni, kif rilevanti, tiġi definita b’mod ċar;

(c)	l-iffrankar tal-enerġija li jinkiseb jew li għandu jinkiseb jiġi ddeterminat b’mod trasparenti;

(d)	l-ammont ta’ ffrankar tal-enerġija meħtieġ jew li għandu jinkiseb mill-miżura ta’ politika jiġi espress fil-konsum finali jew primarju tal-enerġija, bl-użu tal-fatturi ta’ konverżjoni stabbiliti fl-Anness IV;

(e)	għandu jiġi pprovdut u magħmul disponibbli għall-pubbliku rapport annwali dwar l-iffrankar tal-enerġija miksub mill-partijiet inkarigati, mill-partijiet parteċipanti u mill-awtoritajiet pubbliċi ta’ implimentazzjoni, kif ukoll data dwar ix-xejra annwali tal-iffrankar tal-enerġija;

(f)	monitoraġġ tar-riżultati u t-teħid ta’ miżuri xierqa jekk il-progress ma jkunx sodisfaċenti;

(g)	l-iffrankar tal-enerġija minn azzjoni individwali ma jiġix iddikjarat minn iktar minn parti waħda;

(h)	għandu jintwera li l-attivitajiet tal-parti parteċipanti, tal-parti inkarigata jew tal-awtorità pubblika ta’ implimentazzjoni jkunu materjali għall-kisba tal-iffrankar tal-enerġija ddikjarat.

L-Artikolu 7b(2) tal-EED jitlob lill-Istati Membri jimplimentaw sistemi ta’ kejl, kontroll u verifika li abbażi tagħhom titwettaq verifika ddokumentata fuq mill-inqas proporzjon u kampjun rappreżentattiv statistikament sinifikanti tal-miżuri alternattivi għal titjib tal-effiċjenza fl-enerġija (minbarra t-tassazzjoni) implimentati mill-partijiet parteċipanti jew inkarigati.

Għandu jiġi nnotat li:

—	il-kejl, il-kontroll u l-verifika għandhom jitwettqu indipendentement minn dawk il-partijiet (38); u

—

“proporzjon u kampjun rappreżentattiv statistikament sinifikanti” għandu jinftiehem bħala subsett li jirrifletti b’mod preċiż il-popolazzjoni statistika tal-miżuri għall-iffrankar tal-enerġija u b’hekk jippermetti li jsiru konklużjonijiet raġonevolment affidabbli fir-rigward tal-fiduċja fit-totalità tal-miżuri.

4.2.1.   Skemi u strumenti ta’ finanzjament u inċentivi fiskali

Dawn huma miżuri ta’ politika stabbiliti minn Stat Membru li bħala parti minnhom inċentiv monetarju u fiskali jwassal għall-applikazzjoni ta’ teknoloġiji jew tekniki effiċjenti fl-enerġija u li għandhom l-effett li jnaqqsu l-konsum tal-enerġija fl-użu finali (39).

Għandu jiġi nnotat li:

—	l-effetti għandhom jiġu mkejla, ikkontrollati u vverifikati b’mod indipendenti mill-partijiet parteċipanti jew inkarigati (40); u

—

fil-każ ta’ skemi jew strumenti ta’ finanzjament, il-finanzjament għandu jiġi minn: — sorsi pubbliċi (nazzjonali jew Ewropej); jew — kombinazzjoni ta’ sorsi pubbliċi (nazzjonali jew Ewropej) u sorsi privati (pereżempju, banek, fondi ta’ investiment, fondi tal-pensjoni) li jimmiraw espliċitament għall-kisba ta’ azzjonijiet individwali li jwasslu għal iffrankar tal-enerġija fl-użu finali.

4.2.2.   Fond nazzjonali għall-effiċjenza fl-enerġija

L-Istati Membri jistgħu jistabbilixxu EENF f’konformità mal-Artikolu 20(6) tal-EED jew bħala miżura ta’ politika alternattiva jew inkella bħala parti minn EEOS, sabiex il-partijiet obbligati jkunu jistgħu jissodisfaw l-iffrankar kollu tagħhom, jew parti minnu, bħala kontribuzzjoni għall-fond.

Jekk Stat Membru jistabbilixxi mekkaniżmu ta’ kontribuzzjonijiet annwali għal EENF bħala l-metodu prinċipali tal-issodisfar tal-obbligi ta’ effiċjenza fl-enerġija, il-leġiżlazzjoni nazzjonali tiegħu trid tiżgura li:

—	l-iffrankar tal-enerġija miksub ikun ekwivalenti għal dak taħt l-EEOSs; u

—	il-miżuri ffinanzjati jissodisfaw ir-rekwiżiti tal-Artikoli 7b u 20(6) u l-Anness V(3) tal-EED (41).

L-EENF jista’ jkun kwalunkwe fond stabbilit minn Stat Membru bl-iskop li jappoġġja inizjattivi nazzjonali għall-effiċjenza fl-enerġija. Huwa jista’ jinħoloq sabiex jiffinanzja skemi ta’ appoġġ ekonomiku u finanzjarju, assistenza teknika, taħriġ u informazzjoni, jew miżuri oħrajn maħsuba sabiex iżidu l-effiċjenza fl-enerġija, u b’hekk jikkontribwixxi sabiex jintlaħqu l-objettivi tad-dritt tal-Unjoni (42). B’mod ġenerali, tista’ tiġi stabbilita wkoll kombinazzjoni ta’ fondi pubbliċi (pereżempju, għall-indirizzar tal-fallimenti tas-suq — kategoriji ta’ kostijiet jew miżuri li ġeneralment ma jiġux indirizzati bħala parti minn mekkaniżmi bbażati fuq is-suq) u kapital privat sabiex jiġu pprovduti soluzzjonijiet aktar effettivi.

Sabiex ikun jgħodd għall-finijiet tal-Artikolu 7 tal-EED, il-finanzjament irid jiġi minn:

—	sorsi pubbliċi (nazzjonali jew Ewropej); jew

—	kombinazzjoni ta’ sorsi pubbliċi (nazzjonali jew Ewropej) u sorsi privati (pereżempju, banek, fondi ta’ investiment, fondi tal-pensjoni, partijiet obbligati) li jimmiraw espliċitament għall-kisba ta’ azzjonijiet individwali li jwasslu għal iffrankar tal-enerġija fl-użu finali.

4.2.3.   Regolamenti u ftehimiet volontarji

Dawn huma miżuri ta’ politika stabbiliti minn Stat Membru li jwasslu għall-applikazzjoni ta’ teknoloġiji jew tekniki effiċjenti fl-enerġija u li għandhom l-effett li jnaqqsu l-konsum tal-enerġija fl-użu finali. Huma jistgħu jkunu:

—	miżuri legalment vinkolanti li jimponu teknoloġiji jew tekniki speċifiċi; jew

—	ftehimiet volontarji skont liema d-ditti jew l-awtoritajiet lokali jimpenjaw ruħhom li jieħdu azzjoni partikolari (43).

Il-“partijiet parteċipanti” jinkludu “intrapriżi jew korpi pubbliċi li jkunu impenjaw ruħhom li jilħqu ċerti objettivi bħala parti minn ftehim volontarju, jew li huma koperti minn strument ta’ politika regolatorja nazzjonali”.

4.2.4.   Standards u normi

Dawn huma miżuri ta’ politika stabbiliti minn Stat Membru li għandhom l-għan li jtejbu l-effiċjenza fl-enerġija ta’ (pereżempju) prodotti, servizzi, binjiet u vetturi (44). Il-partijiet taħt dawn l-iskemi huma “awtoritajiet pubbliċi ta’ implimentazzjoni”.

4.2.5.   Skemi ta’ tikkettar tal-enerġija

Dawn huma skemi ta’ tikkettar stabbiliti minn Stat Membru, bl-eċċezzjoni ta’ dawk li huma obbligatorji skont id-dritt tal-Unjoni (pereżempju, l-iffrankar mill-applikazzjoni tar-regolamenti dwar it-tikkettar tal-enerġija jew ir-Regolament dwar it-Tikkettar tal-Enerġija (45) ma jistax jingħadd) (46).

Miżuri ta’ politika oħrajn li qed jiġu implimentati fl-istess ħin jista’ jkollhom ukoll impatt fuq l-iffrankar tal-enerġija, għalhekk, mhux il-bidliet kollha osservati minn mindu ġiet introdotta l-miżura li qed tiġi evalwata jistgħu jiġu attribwiti għal dik il-miżura weħidha. Hija meħtieġa kunsiderazzjoni bir-reqqa tal-impatt ta’ skema tal-ittikkettar sabiex tiġi stabbilita rabta ma’ azzjoni individwali li twassal għal iffrankar li jista’ jiġi attribwit lilha.

4.2.6.   Taħriġ u edukazzjoni, inklużi programmi ta’ konsulenza dwar l-enerġija

Dawn huma miżuri ta’ politika stabbiliti minn Stat Membru li jwasslu għall-applikazzjoni ta’ teknoloġiji jew tekniki effiċjenti fl--enerġija u li għandhom l-effett li jnaqqsu l-konsum tal-enerġija fl-użu finali permezz ta’ (pereżempju) programmi ta’ taħriġ għall-awdituri tal-enerġija, programmi edukattivi għall-maniġers tal-enerġija jew programmi ta’ konsulenza dwar l-enerġija għall-unitajiet domestiċi.

Għandu jiġi nnotat li:

—	tali miżuri jridu jiġu ssorveljati minn “awtorità pubblika ta’ implimentazzjoni”; u

—	hija meħtieġa kunsiderazzjoni bir-reqqa tal-impatt tagħhom sabiex jiġu stabbiliti: — rabta bejn l-attività ta’ taħriġ jew edukazzjoni u l-azzjoni individwali attribwibbli għaliha; u — il-perjodu li għalih il-programmi jistgħu jkomplu jkollhom effett (47).

4.2.7.   Miżuri alternattivi oħrajn

Il-lista ta’ miżuri ta’ politika alternattivi mhijiex eżawrjenti u jistgħu jiġu applikati miżuri ta’ politika oħrajn. Madankollu, l-Istati Membri jridu jispjegaw fin-notifika tagħhom lill-Kummissjoni kif jinkiseb livell ekwivalenti ta’ ffrankar, monitoraġġ u verifika (48).

It-tnaqqis fil-konsum tal-enerġija u l-użu tal-enerġija minn sorsi rinnovabbli fil-bini huma miżuri importanti sabiex inaqqsu d-dipendenza fuq l-enerġija u l-emissjonijiet ta’ gassijiet serra, speċjalment fid-dawl tal-objettivi ambizzjużi tal-UE b’rabta mal-klima u l-enerġija għall-2030 u l-impenn globali tagħha fil-kuntest tal-Ftehim ta’ Pariġi. B’hekk, miżuri ta’ politika li jippromwovu l-installazzjoni ta’ teknoloġiji rinnovabbli fuq skala żgħira fuq jew fil-bini jistgħu jitqiesu wkoll bħala li jissodisfaw l-obbligu tal-iffrankar tal-enerġija (49).

Il-miżuri jridu jiġu ġġenerati b’tali mod li jiġġeneraw iffrankar tal-enerġija fl-użu finali li jkun relattiv għat-teknoloġija li jissostitwixxu. Pereżempju, tali ffrankar jista’ jiġi ddikjarat mill-bidla għal sistemi ta’ tisħin jew tkessiħ jew teknoloġiji tal-ilma sħun aktar effiċjenti fil-bini, kemm jekk din tinvolvi enerġija rinnovabbli kif ukoll jekk le. Dak l-iffrankar ikun eliġibbli anki jekk il-miżura ta’ politika alternattiva ma tkunx maħsuba primarjament sabiex ittejjeb l-effiċjenza fl-enerġija, sakemm dak l-Istat Membru jkun jista’ juri li l-iffrankar huwa addizzjonali, jista’ jitkejjel u jiġi vverifikat skont il-metodi u l-prinċipji fl-Anness V tal-EED.

4.2.8.   Taxxi fuq l-enerġija jew is-CO2

Il-miżuri fiskali tal-Istati Membri sabiex jitnaqqas il-konsum tal-enerġija fl-użu finali jistgħu jkunu eliġibbli. L-Istati Membri jistgħu jikkombinaw ukoll il-miżuri fiskali ma’ miżuri oħrajn bħal sussidji (50).

It-tassazzjoni għall-iskop tal-effiċjenza fl-enerġija timmira prinċipalment li tindirizza l-fallimenti tas-suq ikkawżati mill-konsum tal-enerġija billi tintalab taxxa jew imposta fuq ċerti tipi ta’ sors ta’ enerġija jew użu ta’ enerġija. It-taxxi fuq is-CO2 jew il-karbonju jistgħu jkunu wkoll xprunatur għal azzjonijiet individwali maħsuba sabiex jaqilbu għal sorsi ta’ enerġija b’emissjonijiet aktar baxxi ta’ CO2. Madankollu, għandu jiġi nnotat li tali kontroll tas-sors mhux bilfors iwassal għal titjib tal-effiċjenza fl-enerġija.

L-objettiv tal-miżuri fiskali huwa li l-konsumaturi u l-produtturi jkollhom iħallsu l-ispiża soċjali tal-prodott (inkluż fil-forma ta’ emissjonijiet tal-karbonju u effetti serra).

Fil-prattika, il-miżuri (51) ġeneralment jikkonsistu minn:

—

miżuri diretti – dawn jinkludu ħlasijiet relatati direttament mal-“esternalità”, jiġifieri l-attività li timponi effett fuq parti terza mhux relatata. Miżura ta’ dan it-tip tassumi impliċitament li l-falliment tas-suq huwa osservabbli u kwantifikabbli. Eżempju huwa t-taxxi fuq l-emissjonijiet tal-karbonju; u

—	miżuri indiretti – dawn huma taxxi relatati mal-materjal konsumabbli li jiġġenera l-esternalità (pereżempju, il-karburanti li jiġġeneraw l-emissjonijiet tal-karbonju) jew il-materjali konsumabbli relatati magħha (pereżempju, il-karozzi li jużaw tali karburanti).

L-Istati Membri jistgħu jistabbilixxu miżuri fiskali ġodda għall-iskop tal-obbligu tal-iffrankar tal-enerġija għall-perjodu l-ġdid (2021-2030) u/jew ikomplu japplikaw il-miżuri eżistenti mill-ewwel perjodu (2014-2020).

Fid-determinazzjoni tal-iffrankar tal-enerġija li jista’ jiġi ddikjarat bħala addizzjonali (52), l-Anness V(2)(a) jistabbilixxi li “l-Istati Membri għandhom jikkunsidraw kif l-użu tal-enerġija u d-domanda għaliha jevolvu fin-nuqqas tal-miżura ta’ politika inkwistjoni billi jqisu mill-inqas il-fatturi li ġejjin: ix-xejriet tal-konsum tal-enerġija, il-bidliet fl-imġiba tal-konsumaturi, il-progress teknoloġiku u l-bidliet ikkawżati minn miżuri oħrajn implimentati fil-livell nazzjonali u f’dak tal-Unjoni”.

Barra minn hekk, l-Istati Membri għandhom jieħdu f’kunsiderazzjoni r-rekwiżiti tal-Anness V(4) meta jikkalkolaw l-effett tal-miżuri fiskali:

“(a)	għandu jingħata kreditu biss għall-iffrankar tal-enerġija minn miżuri ta’ tassazzjoni li jaqbżu l-livelli minimi ta’ tassazzjoni applikabbli għall-karburanti kif meħtieġ fid-Direttiva tal-Kunsill 2003/96/KE jew 2006/112/KE;

(b)	il-flessibbiltà tal-prezz għall-kalkolu tal-impatt tal-miżuri tat-tassazzjoni (fuq l-enerġija) għandha tirrappreżenta r-rispons tad-domanda għall-enerġija għall-bidliet fil-prezzijiet, u għandha tiġi stmata abbażi ta’ sorsi ta’ data uffiċjali reċenti u rappreżentattivi;

(c)	l-iffrankar tal-enerġija minn strumenti ta’ politika tat-tassazzjoni li jakkumpanjawhom, inkluż inċentivi fiskali jew pagament għal fond, għandu jitqies separatament.”

L-Istati Membri għandhom jimplimentaw miżuri li jkollhom l-għan li jaqbżu l-livelli minimi skont id-dritt tal-Unjoni, inklużi:

—	livelli minimi għat-tassazzjoni fuq prodotti tal-enerġija u l-elettriku (53); u

—	dispożizzjonijiet dwar is-sistema komuni tal-VAT (54) fir-rigward ta’ prodotti u oġġetti li jikkonsmaw l-enerġija.

Meta jikkalkolaw l-impatt tal-miżuri tat-tassazzjoni (fuq l-enerġija) tagħhom, l-Istati Membri għandhom iqisu l-elastiċitajiet tal-prezzijiet (li jirrappreżentaw il-kapaċità ta’ rispons tad-domanda għall-enerġija għall-bidliet fil-prezzijiet), billi jistmawhom fuq il-bażi ta’ sorsi ta’ data uffiċjali riċenti u rappreżentattivi (55). Skont il-parti 3.3(f) tal-Anness III tar-Regolament dwar il-Governanza, l-Istati Membri jridu jipprovdu informazzjoni dwar il-metodoloġija tal-kalkolu tagħhom, inklużi l-elastiċitajiet tal-prezzijiet li jkunu użaw u kif ikunu ġew stabbiliti, f’konformità mal-Anness V(4) tal-EED.

Għall-finijiet tal-Anness V(4)(c) tal-EED, huwa importanti li jiġi vvalutat kif il-miżuri fiskali jinteraġixxu ma’ miżuri ta’ politika oħrajn. Meta jikkalkolaw l-impatti tal-miżuri fiskali użati flimkien ma’ miżuri oħrajn, l-Istati Membri huma rrakkomandati li jużaw:

—	elastiċitajiet fuq perjodu ta’ żmien qasir biss; jew

—	elastiċitajiet għal perjodu ta’ żmien qasir u twil, iżda ma jiddikjarawx l-iffrankar tal-enerġija għall-miżuri l-oħrajn (jiġifieri jittrattaw il-miżura fiskali bħala l-miżura ta’ politika ewlenija f’pakkett).

Għall-miżuri fiskali implimentati qabel il-perjodu ta’ obbligu 2021-2030, l-Istati Membri għandhom jagħtu attenzjoni partikolari lit-tieni subparagrafu tal-Artikolu 7(1) tal-EED: “L-Istati Membri jistgħu jgħoddu l-iffrankar tal-enerġija li jirriżulta minn miżuri ta’ politika, kemm jekk introdotti sal-31 ta’ Diċembru 2020 jew wara dik id-data, sakemm dawk il-miżuri jirriżultaw f’azzjonijiet individwali ġodda li jitwettqu wara l-31 ta’ Diċembru 2020”.

Jekk Stat Membru jistabbilixxi kombinazzjoni ta’ miżuri fiskali u ta’ sussidju, huwa jrid iżomm kontijiet separati tal-iffrankar tal-enerġija minn miżuri fiskali u minn miżuri ta’ politika li jakkumpanjawhom (inklużi inċentivi fiskali).

L-użu ta’ estimi tal-elastiċità fuq perjodu ta’ żmien qasir matul il-perjodu fil-mira kollu jagħmilha inqas probabbli li l-iffrankar jingħadd darbtejn.

4.3.   Miżuri ta’ politika maħsuba sabiex itaffu l-faqar enerġetiku

Skont l-Artikolu 7(11) tal-EED, meta jfasslu l-miżuri ta’ politika sabiex jissodisfaw l-obbligi tagħhom tal-iffrankar tal-enerġija, l-Istati Membri għandhom iqisu l-ħtieġa li jtaffu l-faqar enerġetiku billi jirrikjedu, sa fejn ikun xieraq, li proporzjon ta’ miżuri ta’ effiċjenza fl-enerġija bħala parti mill-EEOS nazzjonali tagħhom, miżuri ta’ politika alternattivi jew programmi/miżuri ffinanzjati bħala parti minn EENF jiġu implimentati bħala prijorità fost l-unitajiet domestiċi vulnerabbli, inklużi dawk affettwati mill-faqar enerġetiku u, fejn xieraq, fl-akkomodazzjoni soċjali (56).

Għall-iskop tal-NECPs, l-Istati Membri jridu jivvalutaw in-numru ta’ unitajiet domestiċi fil-faqar enerġetiku f’konformità mal-Artikolu 3(3)(d) tar-Regolament dwar il-Governanza (57).

Filwaqt li jqisu l-prattiki eżistenti tagħhom, l-Istati Membri għandhom jistabbilixxu kriterji għal kif jindirizzaw il-faqar enerġetiku fil-miżuri ta’ politika tagħhom. Mill-miżuri fit-tul maħsuba għar-rinnovazzjoni u t-titjib tar-rendiment tal-istokk tal-bini fl-użu tal-enerġija, kif meħtieġ skont id-Direttiva dwar ir-Rendiment tal-Bini fl-Użu tal-Enerġija (“EPBD”) (58), se jibbenefikaw ukoll dawk affettwati mill-faqar enerġetiku. Skont l-Artikolu 2a tal-EPBD, l-Istati Membri għandhom jipproduċu strateġiji fit-tul sabiex jappoġġjaw ir-rinnovazzjoni tal-istokk nazzjonali ta’ bini residenzjali u mhux residenzjali pubbliċi u privati fi stokk tal-bini effiċjenti ħafna fl-użu tal-enerġija u dekarbonizzat sal-2050.

Dawn huma maħsuba sabiex:

—	jiffaċilitaw it-trasformazzjoni kosteffikaċi tal-bini eżistenti f’bini b’użu ta’ enerġija qrib iż-żero; u

—	jikkomprendu deskrizzjoni tal-azzjoni nazzjonali rilevanti maħsuba biex tgħin sabiex jittaffa l-faqar enerġetiku (59).

Mid-dħul fis-seħħ u t-traspożizzjoni jew l-implimentazzjoni tiegħu fil-liġi nazzjonali, dan ir-rekwiżit sabiex titqies il-ħtieġa li jittaffa l-faqar enerġetiku japplika għall-miżuri meħuda bħala parti mill-EEOSs u għall-miżuri ta’ politika alternattivi. L-Istati Membri huma liberi li jiddeċiedu liema tip ta’ miżuri ta’ politika se jużaw, minħabba li t-tnejn huma fuq l-istess livell. Madankollu, il-miżuri magħżula għandu jkollhom l-għan li jtaffu l-faqar enerġetiku.

L-Osservatorju tal-Faqar Enerġetiku tal-UE huwa inizjattiva tal-Kummissjoni maħsuba sabiex tgħin lill-Istati Membri jtejbu l-kejl, il-monitoraġġ u l-kondiviżjoni tal-għarfien u tal-aħjar prattika dwar il-faqar enerġetiku. Dan għandu l-għan li jgħin lill-Istati Membri fit-tfassil tal-miżuri ta’ politika. It-taqsima “Politiki u Miżuri” tas-sit web tal-Osservatorju (60) fiha eżempji ta’ tipi speċifiċi ta’ politiki u miżuri.

4.4.   Għażla ta’ setturi

L-Istati Membri għandhom il-flessibbiltà sabiex jimmiraw settur speċifiku wieħed jew aktar bl-għan li jissodisfaw l-obbligu ta’ ffrankar tal-enerġija, billi jintroduċu miżuri ta’ politika f’konformità mal-Artikolu 7a jew 7b tal-EED (61).. Skont it-taqsimiet 3.1, 3.2 u 3.3 tal-Anness III tar-Regolament dwar il-Governanza, huma għandhom jipprovdu informazzjoni dwar is-settur(i) (u, fil-każ tat-tassazzjoni, is-segment tal-kontribwent) fil-mira ta’ kull miżura. L-Anness V(2)(d) tal-EED jippermetti miżuri maħsuba biex itejbu l-effiċjenza fl-enerġija ta’ prodotti, tagħmir, sistemi tat-trasport, vetturi u karburanti, bini u elementi tal-bini, proċessi jew swieq (62).

Fejn xieraq, tali miżuri għandhom ikunu konsistenti mal-oqfsa ta’ politika nazzjonali stabbiliti skont id-Direttiva 2014/94/UE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (63). L-Istati Membri jistgħu jimmiraw, pereżempju, għall-bini jew għas-settur tal-industrija.

Skont il-valutazzjonijiet tal-iffrankar tal-enerġija miksub u mistenni nnotifikati mill-Istati Membri fir-rapporti annwali u l-pjanijiet nazzjonali u ta’ azzjoni tagħhom tal-effiċjenza fl-enerġija (“NEEAPs”) skont l-Artikolu 24 tal-EED, huwa mistenni li:

—	l-akbar proporzjon ta’ ffrankar ġeneralment jiġi ġġenerat minn miżuri mmirati lejn il-bini (appoġġati, pereżempju, minn skemi ta’ finanzjament għar-rinnovazzjoni);

—	it-tieni u t-tielet l-akbar proporzjonijiet jiġu mill-industrija u mit-trasport; u

—

l-EEOS (politika transsettorjali) tiġġenera l-ogħla sehem ta’ ffrankar għal kull miżura ta’ politika; hija timmira wkoll għall-bini, permezz ta’ miżuri li jippromwovu s-sostituzzjoni tas-sistemi ta’ tisħin, eċċ (64). Setturi oħrajn b’potenzjal ta’ ffrankar tal-enerġija mhux sfruttat (pereżempju, it-trasport u l-ilma) jistgħu jikkontribwixxu sabiex jinkiseb l-obbligu ta’ ffrankar tal-enerġija fil-perjodu 2021-2030

4.4.1.   Is-settur tat-trasport

Abbażi tar-rapporti mill-Istati Membri, il-Kummissjoni kkonkludiet fil-valutazzjoni tal-impatt tagħha tal-2016 li 6 % tal-iffrankar tal-enerġija skont l-Artikolu 7 jista’ jiġi assoċjat ma’ miżuri mmirati lejn is-settur tat-trasport (65).

Sa mill-ewwel NEEAPs fl-2014 u, aktar riċenti, fl-NEEAPs tagħhom tal-2017, l-Istati Membri aġġornaw il-listi tagħhom ta’ EEOSs u miżuri ta’ politika alternattivi, u nnotifikaw aktar miżuri tat-trasport. Dawn l-iżviluppi jindikaw li l-proporzjon (potenzjali) ta’ ffrankar tal-enerġija miksub fis-settur tat-trasport fil-perjodu 2014-2020 jista’ jkun saħansitra ogħla milli vvalutat fil-valutazzjoni tal-impatt.

Minħabba li l-konsum finali tal-enerġija fit-trasport huwa inkluż fil-linja bażi tal-kalkolu, dan jista’ jkun settur ovvju li jimmira sabiex jinkiseb l-obbligu ta’ ffrankar matul il-perjodu 2021-2030.

Eżempji

Il-miżuri ta’ politika jistgħu jippromwovu vetturi aktar effiċjenti (li jaqbżu l-livelli minimi stipulati fir-Regolamenti (KE) Nru 443/2009 (66), (UE) Nru 510/2011 (67) jew (UE) 2019/631 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (68)jew fid-Direttiva riveduta dwar Vetturi Nodfa (69)), bidla modali għaċ-ċikliżmu, il-mixi u t-trasport kollettiv, jew il-mobbiltà u l-ippjanar urban li jnaqqas id-domanda għat-trasport.

Jistgħu jkunu eliġibbli wkoll miżuri li jħaffu l-adozzjoni ta’ vetturi ġodda u aktar effiċjenti jew politiki li jrawmu bidla għal karburanti bi prestazzjoni aħjar li jnaqqsu l-użu tal-enerġija għal kull kilometru, soġġett għal materjalità u addizzjonalità (ara l-Anness V(2)).

4.4.2.   Is-settur tal-ilma

L-enerġija u l-ilma jikkorrelataw mill-qrib fil-ħajja ekonomika u f’ħafna livelli (“ir-rabta bejn l-enerġija u l-ilma”). L-ilma huwa meħtieġ għall-finijiet tal-enerġija, pereżempju, għat-tkessiħ, il-ħażna, il-bijokarburanti jew l-enerġija idroelettrika. L-enerġija hija meħtieġa għall-finijiet tal-ilma, pereżempju, għall-ippompjar, it-trattament u d-desalinazzjoni tal-ilma (70).

Is-settur tal-ġenerazzjoni tal-enerġija huwa l-akbar konsumatur tal-ilma, li jikkostitwixxi 44 % tal-konsum (71). Is-setturi tal-ilma u tal-ilma mormi jikkostitwixxu 3,5 % tal-użu tal-elettriku fl-UE u dak is-sehem mistenni jikber (72). Fl-istess ħin, it-tnixxijiet jikkostitwixxu 24 % tal-ilma totali kkonsmat fl-UE, li jirrappreżentaw ħela sinifikanti u telf f’termini tar-riżorsi tal-ilma moħli u f’termini tal-enerġija użata għat-trattament ta’ dawk ir-riżorsi.

Mad-dħul fis-seħħ tar-Regolament dwar il-Governanza u tal-EED emendata, beda japplika l-prinċipju “l-effiċjenza fl-enerġija l-ewwel”. Is-settur tal-ilma jista’ jkun fost il-benefiċjarji ta’ dan il-prinċipju.

Il-ġestjoni effettiva u effiċjenti fl-enerġija tal-ilma tista’ tikkontribwixxi ffrankar tal-enerġija sinifikanti. Skont l-Aġenzija Internazzjonali tal-Enerġija (AIE), 10 % tal-irtirar globali tal-ilma huwa relatat mal-produzzjoni tal-enerġija u din iċ-ċifra mistennija tiżdied b’mod sinifikanti bil-promozzjoni ta’ diversi proċessi b’livelli baxxi ta’ emissjonijiet ta’ karbonju iżda b’użu intensiv tal-ilma, inklużi l-ġenerazzjoni tal-elettriku, il-produzzjoni tal-bijokarburanti u l-ġbir u ħżin tad-diossidu tal-karbonju (73). Għalhekk, l-Istati Membri jistgħu jesploraw il-potenzjal għall-iffrankar tal-enerġija permezz tal-użu ta’ teknoloġiji u proċessi intelliġenti.

Billi jesploraw bis-sħiħ il-potenzjal għall-iffrankar tal-enerġija bl-użu ta’ teknoloġiji u proċessi intelliġenti – li l-Istati Membri huma mħeġġa jużaw mill-EED (74) – l-Istati Membri jistgħu jsibu soluzzjonijiet sabiex ikissru r-rabta bejn il-konsum tal-enerġija u l-konsum tal-ilma.

L-Istati Membri jistgħu, pereżempju, jivvalutaw il-potenzjal tal-kostruzzjoni ta’ sistema fuq żewġ livelli meħtieġa għat-trattament separat tal-ilma tal-maltemp u tal-ilma mormi minn faċilitajiet sanitarji. Dan jista’ jevita l-ħtieġa għal kapaċitajiet addizzjonali għat-trattament tal-ilma li jistgħu jirriżultaw f’żieda fil-konsum tal-enerġija.

L-Istati Membri nnotifikaw għadd limitat ta’ miżuri relatati mal-ilma sabiex jissodisfaw l-obbligu ta’ ffrankar tal-enerġija msemmi fl-Artikolu 7. L-aktar komuni hija l-produzzjoni tal-ilma sħun minn kolletturi solari (sostituzzjoni tal--produzzjoni tal-ilma sħun ibbażata fuq sorsi mhux rinnovabbli) jew ħiters tal-ilma tal-gass aktar effiċjenti, iżda tali miżuri huma relatati mal-ġenerazzjoni tas-sħana aktar milli mal-produzzjoni tal-ilma.

Il-miżuri ta’ politika relatati mal-produzzjoni effiċjenti fl-enerġija tal-ilma tax-xorb jistgħu jiġu kkunsidrati matul il-katina tal-provvista kollha (id-distribuzzjoni, l-użu u t-trattament tal-ilma mormi). Sal-lum, l-objettivi nazzjonali ewlenin kienu li tittaffa l-iskarsezza tal-ilma u li tittejjeb il-kwalità tal-ilma. Minbarra l-installazzjoni ta’ pompi aktar effiċjenti, l-azzjoni nnotifikata tirriżulta f’iffrankar tal-enerġija indirettament permezz ta’ domanda mnaqqsa għall-ilma jew l-użu mill-ġdid tal-ilma.

Il-potenzjal għall-iffrankar tal-enerġija fis-settur tal-ilma jinsab:

—	fit-tnaqqis tal-ammont ta’ enerġija użata għall-produzzjoni u t-trattament ta’ tipi differenti ta’ ilma; u

—	fit-tnaqqis tad-domanda għall-ilma u tat-telf fin-netwerk, li jissarraf f’rekwiżiti aktar baxxi ta’ enerġija għall-ippompjar u t-trattament.

L-iffrankar tal-enerġija fis-settur tal-ilma jista’ jwassal sabiex jitnaqqsu l-baġits tal-muniċipalitajiet. Speċjalment meta l-muniċipalitajiet ikunu sidien tal-utilità tal-ilma, il-konsum tal-elettriku tal-impjanti tal-ilma (mormi) jista’ jirrappreżenta sehem sinifikanti mill-kont tal-elettriku tagħhom. Minħabba li, pereżempju, l-għarfien, l-esperjenza u l-kapaċitajiet jistgħu jvarjaw ħafna minn muniċipalità għall-oħra, il-programmi reġjonali jew nazzjonali jistgħu jkunu utli sabiex jiffaċilitaw il-kondiviżjoni tal-esperjenza, filwaqt li l-appoġġ teknoloġiku u l-għajnuniet finanzjarji b’hekk jistgħu jżidu l-potenzjal tal-iffrankar tal-enerġija.

Eżempji indikattivi u mhux eżawrjenti:

L-Istati Membri jistgħu jieħdu miżuri sabiex jiffrankaw l-enerġija fil-produzzjoni, l-użu u r-rimi tal-ilma fil-forom kollha tiegħu tul il-katina tal-provvista kollha:

—	il-produzzjoni tal-ilma tax-xorb (ippompjar, tindif tal-ilma ta’ taħt l-art jew tal-ilma tas-superfiċje, desalinazzjoni tal-ilma baħar);

—	it-tnaqqis tat-telf tal-ilma tul in-netwerk tad-distribuzzjoni;

—	it-tnaqqis tal-użu tal-ilma mill-utenti finali (inkluż l-użu għal proċessi industrijali, irrigazzjoni, unitajiet domestiċi);

—	it-tnaqqis tal-użu tal-ilma permezz taċ-ċirkolazzjoni mill-ġdid tal-ilma domestiku;

—	it-tindif tal-ilma mormi għall-użu mill-ġdid jew l-iskariku (ippompjar, proċessi ta’ trattament tal-ilma mormi, irkupru tas-sħana); u

—	it-tnaqqis tal-użu tal-enerġija għat-trattament tal-ilma tal-maltempati (it-tnaqqis tal-piż tat-trattament fuq is-sistemi tal-ilma tal-maltempati).

5.   L-IMPATT TAR-REVIŻJONI FUQ L-EWWEL PERJODU TA’ OBBLIGU

L-Istati Membri jridu jdaħħlu fis-seħħ il-liġijiet, ir-regolamenti u d-dispożizzjonijiet amministrattivi meħtieġa sabiex jikkonformaw mal-obbligu ta’ ffrankar tal-enerġija emendat sa mhux aktar tard minn 18-il xahar wara d-dħul fis-seħħ tal-EED, jiġifieri l-25 ta’ Ġunju 2020.

L-Istati Membri jridu jikkonformaw ma’:

—	il-metodi u l-prinċipji komuni tal-kalkolu tal-impatt tal-EEOSs jew ta’ miżuri ta’ politika oħrajn (l-Anness V tal-EED);

—	ir-rekwiżit li titqies il-ħtieġa li jittaffa l-faqar enerġetiku meta jitfasslu miżuri ta’ politika (EEOS u miżuri ta’ politika alternattivi), għalkemm jistgħu jittieħdu miżuri differenti li jkunu mmirati għal unitajiet domestiċi affettwati mill-faqar enerġetiku (l-Artikolu 7(11) tal-EED);

—	id-dispożizzjoni li l-iffrankar jirriżulta mill-implimentazzjoni tad-dritt tal-Unjoni ma jistax jiġi ddikjarat, minbarra l-miżuri ta’ rinnovazzjoni u s-sostituzzjoni bikrija ta’ apparat u vetturi aktar effiċjenti (l-Anness V(2)(b) tal-EED);

—	ir-rekwiżit li l-kalkolu tal-iffrankar tal-enerġija jrid iqis it-tul ta’ ħajja tal-miżuri u r-rata li biha l-iffrankar jonqos maż-żmien (l-Anness V(2)(g) tal-EED – mid-dħul fis-seħħ); u

—	ir-rekwiżit li, fl-issodisfar tal-obbligu tal-iffrankar tagħhom, il-kumpaniji tal-bejgħ tal-enerġija fil-livell tal-konsum (bħala parti mill-EEOS) ma jwaqqfux lill-konsumaturi milli jaqilbu minn fornitur wieħed għal ieħor (l-Artikolu 7a(3) tal-EED).

L-Istati Membri jistgħu jittrasponu u jimplimentaw l-EED emendata qabel l-iskadenza. F’każijiet bħal dawn, huma jistgħu, għaż-żmien li jifdal qabel it-tmiem tal-ewwel perjodu ta’ obbligu:

—	jagħmlu użu mid-deroga skont l-Artikolu 7(8) tal-EED;

—	jagħmlu użu mid-deroga skont l-Anness V(2)(b) tal-EED; u

—	jiddeċiedu li l-partijiet obbligati jissodisfaw l-obbligu tal-iffrankar, bis-sħiħ jew b’mod parzjali, bħala kontribut għall-EENF (l-Artikolu 20(6) tal-EED).

L-Istati Membri li jagħmlu użu mill-Artikolu 7(4)(a)-(d) tal-EED għall-kalkolu tal-ammont tal-iffrankar tal-enerġija meħtieġ għall-ewwel perjodu ta’ obbligu jridu japplikaw u jikkalkolaw l-effett tal-għażliet magħżula għall-ewwel perjodu separatament skont l-Artikolu 7(5)(a) tal-EED.

6.   L-GĦADD MAL-OBBLIGU TAL-IFFRANKAR TAL-ENERĠIJA

L-Artikolu 7(1) tal-EED jistabbilixxi li ż-żewġ perjodi ta’ obbligu (2014-2020, kif imsemmi fil-punt (a) fl-ewwel subparagrafu tal-Artikolu 7(1) tal-EED, u 2021-2030, kif imsemmi fil-punt (b)) huma żewġ perjodi separati.

Fil-prinċipju, kif diġà previst fir-rigward tal-ewwel perjodu, huwa biss l-iffrankar tal-enerġija miksub fi ħdan perjodu partikolari li jingħadd mal-kisba tal-obbligu għal dak il-perjodu, sakemm ma jiġix stabbilit mod ieħor fl-EED.

L-Istati Membri ma jistgħux jgħoddu l-iffrankar tal-enerġija b’mod retrospettiv, jiġifieri skont l-Artikolu 7(7) tal-EED, l-iffrankar miksub wara l-31 ta’ Diċembru 2020 ma jistax jingħadd mal-ammont meħtieġ għall-perjodu 2014-2020.

Skont it-tieni subparagrafu tal-Artikolu 7(1) tal-EED, l-Istati Membri jistgħu jgħoddu l-iffrankar li jirriżulta mill-miżuri ta’ politika introdotti qabel jew wara l-31 ta’ Diċembru 2020 mal-ammont meħtieġ għall-perjodu 2021-2030, sakemm il-miżuri jirriżultaw f’azzjonijiet individwali ġodda wara l-31 ta’ Diċembru 2020 (75).

Fil-prinċipju, l-Istati Membri jistgħu jgħoddu l-iffrankar tal-enerġija miksub f’sena partikolari għal dik is-sena biss. Madankollu, l-Artikolu 7a(6)(b) tal-EED jippermetti lil dawk li għandhom EEOS sabiex jippermettu lill-partijiet obbligati jgħoddu l-iffrankar miksub f’sena partikolari għal kwalunkwe waħda mill-4 snin preċedenti jew mit-3 snin ta’ wara, sakemm dan jaqa’ fil-perjodu ta’ obbligu rilevanti, kif stabbilit fl-Artikolu 7(1) tal-EED.

Eżempju indikattiv

L-iffrankar miksub fl-2014 jista’ jingħadd għall-2017 (tliet snin wara), iżda l-iffrankar miksub fl-2024 ma jistax jingħadd għall-2020, għalkemm din hija waħda mill-4 snin preċedenti, minħabba li huwa f’perjodu ta’ obbligu separat.

L-Artikolu 7(8) tal-EED huwa deroga speċifika mill-prinċipju. Jekk EEOS fis-seħħ fi kwalunkwe punt bejn il-31 ta’ Diċembru 2009 u l-31 ta’ Diċembru 2014 ippermettiet lil parti obbligata tagħmel użu minn “operazzjonijiet bankarji u self” (l-Artikolu 7a(6)(b) tal-EED), l-Istat Membru inkwistjoni jista’ jgħodd l-iffrankar tal-enerġija miksub fi kwalunkwe sena partikolari wara l-2010 u qabel l-1 ta’ Jannar 2014 daqs li kieku kien inkiseb wara l-31 ta’ Diċembru 2013 u qabel l-1 ta’ Jannar 2021, diment li jiġu ssodisfati r-rekwiżiti kollha fl-Artikolu 7(8) tal-EED:

“(a)	l- skema ta’ obbligu ta’ effiċjenza fl-enerġija kienet fis-seħħ fi kwalunkwe punt bejn il-31 ta’ Diċembru 2009 u l-31 ta’ Diċembru 2014 u kienet inkluża fl-ewwel NEEAP tal-Istat Membru sottomess skont l-Artikolu 24(2);

(b)	l-iffrankar kien iġġenerat skont l-EEOS;

(c)	l-iffrankar jiġi kkalkulat f’konformità mal-Anness V; u

(d)	is-snin li għalihom l-iffrankar jingħadd bħala li nkiseb ġew irrapportati fl-NEEAP.”

7.   METODI U PRINĊIPJI KOMUNI SABIEX JIĠI KKALKULAT L-IMPATT TAL-ISKEMI TAL-OBBLIGI TAL-EFFIĊJENZA FL-ENERĠIJA JEW TA’ MIŻURI TA’ POLITIKA OĦRAJN SKONT L-ARTIKOLI 7, 7A U 7B U 20(6)

L-Artikolu 7(9) tal-EED jitlob lill-Istati Membri jiżguraw li l-iffrankar tal-enerġija li jirriżulta mill-miżuri ta’ politika msemmija fl-Artikoli 7a, 7b u 20(6) tal-EED jiġi kkalkulat f’konformità mal-Anness V tal-EED.

7.1.   Metodi ta’ kejl

7.1.1.   Metodi ta’ kejl għall-miżuri ta’ politika minbarra l-miżuri tat-tassazzjoni

Il-parti 1 tal-Anness V tal-EED jistabbilixxi metodi sabiex jiġi kkalkulat l-iffrankar tal-enerġija minbarra dak li jirriżulta minn miżuri ta’ tassazzjoni għall-finijiet tal-Artikoli 7, 7a, 7b u 20(6) tal-EED.

Il-partijiet obbligati, parteċipanti jew inkarigati u l-awtoritajiet pubbliċi ta’ implimentazzjoni jistgħu jużaw il-metodi li ġejjin sabiex jikkalkolaw l-iffrankar tal-enerġija:

(a)	iffrankar stmat, b’referenza għar-riżultati ta’ titjib enerġetiku preċedenti mmonitorjat b’mod indipendenti f’installazzjonijiet simili. L-approċċ ġeneriku jissejjaħ ‘ex-ante’;

(b)

iffrankar imkejjel, fejn l-iffrankar mill-installazzjoni ta’ miżura, jew ta’ pakkett ta’ miżuri, jiġi ddeterminat permezz tar-reġistrazzjoni tat-tnaqqis effettiv fl-użu tal-enerġija, filwaqt li jitqiesu fatturi bħall-addizzjonalità, l-okkupazzjoni tal-bini, il-livelli ta’ produzzjoni u t-temp, li jistgħu jaffettwaw il-konsum. L-approċċ ġeneriku jissejjaħ ‘ex-post’;

(c)

iffrankar skalat, fejn jintużaw stimi tal-inġinerija tal-iffrankar. Dan l-approċċ jista’ jintuża biss fejn l-istabbiliment ta’ data mkejla robusta għal installazzjoni speċifika jkun diffiċli jew għali b’mod sproporzjonat, pereżempju, s-sostituzzjoni ta’ kompressur jew mutur tal-elettriku b’rata ta’ kWh differenti minn dik li għaliha tkejlet l-informazzjoni indipendenti dwar l-iffrankar, jew fejn dawk l-estimi jsiru fuq il-bażi ta’ metodoloġiji u punti ta’ riferiment nazzjonali stabbiliti minn esperti kkwalifikati jew akkreditati li huma indipendenti mill-partijiet obbligati, parteċipanti jew inkarigati involuti;

(d)

iffrankar mistħarreġ, fejn tiġi ddeterminata r-reazzjoni tal-konsumaturi għall-pariri, għall-kampanji ta’ informazzjoni, għall-iskemi ta’ tikkettar jew ta’ ċertifikazzjoni jew kejl intelliġenti tal-konsum. Dan l-approċċ jista’ jintuża biss għal iffrankar li jirriżulta minn tibdil fl-imġiba tal-konsumatur. Ma għandux jintuża għal iffrankar li jirriżulta mill-installazzjoni ta’ miżuri fiżiċi.

7.1.2.   Metodi ta’ kejl għall-miżuri tat-tassazzjoni

Għad-determinazzjoni tal-iffrankar tal-enerġija mill-miżuri ta’ politika relatati mat-taxxa introdotti skont l-Artikolu 7b tal-EED (76), japplikaw il-prinċipji fl-Anness V(4) tal-EED:

(a)	għandu jingħata kreditu biss għall-iffrankar tal-enerġija mill-miżuri tat-tassazzjoni li jaqbżu l-livelli minimi ta’ tassazzjoni applikabbli għall-karburanti kif mitlub fid-Direttiva tal-Kunsill 2003/96/KE jew 2006/112/KE,

(b)	il-flessibbiltà tal-prezz għall-kalkolu tal-impatt tal-miżuri tat-tassazzjoni (fuq l-enerġija) għandha tirrappreżenta r-rispons tad-domanda għall-enerġija għall-bidliet fil-prezzijiet, u għandha tiġi stmata abbażi ta’ sorsi ta’ data uffiċjali reċenti u rappreżentattivi;

(c)	l-iffrankar tal-enerġija minn strumenti ta’ politika tat-tassazzjoni li jakkumpanjawhom, inkluż inċentivi fiskali jew pagament għal fond, għandu jitqies separatament.

7.2.   Il-ħajja tal-miżuri u r-rata ta’ tnaqqis matul il-ħajja

Il-punt (i) tal-Anness V(2) tal-EED jistabbilixxi li “l-kalkolu tal-iffrankar tal-enerġija għandu jqis it-tul ta’ ħajja tal-miżuri u r-rata li biha l-iffrankar jonqos maż-żmien. Dak il-kalkolu għandu jgħodd l-iffrankar li kull azzjoni individwali tikseb matul il-perjodu mid-data tal-implimentazzjoni tagħha sal-31 ta’ Diċembru 2020 jew sal-31 ta’ Diċembru 2030, kif xieraq. Inkella, l-Istati Membri jistgħu jadottaw metodu ieħor li huwa stmat li jikseb mill-inqas l-istess kwantità totali ta’ ffrankar. Jekk jużaw metodu ieħor, l-Istati Membri għandhom jiżguraw li l-ammont totali ta’ ffrankar tal-enerġija kkalkulat bl-użu ta’ dak il-metodu ma jaqbiżx l-ammont ta’ ffrankar tal-enerġija li kien ikun ir-riżultat tal-kalkolu tiegħu meta jingħadd l-iffrankar li kull azzjoni individwali tikseb matul il-perjodu mid-data tal-implimentazzjoni tagħha sal-31 ta’ Diċembru 2020 jew sal-31 ta’ Diċembru 2030, kif xieraq”.

Il-kunċett tat-“tul ta’ ħajja” ta’ azzjoni individwali ta’ ffrankar tal-enerġija jirreferi għall-fatt li l-iffrankar jista’ jinkiseb mhux biss fis-sena tal-implimentazzjoni, iżda wkoll fis-snin futuri. Għalhekk, it-“tul ta’ ħajja” huwa l-perjodu li matulu l-azzjoni tkompli twassal iffrankar li jista’ jitkejjel.

Meta jikkalkolaw l-iffrankar tal-enerġija matul il-ħajja ta’ azzjoni, l-Istati Membri jistgħu:

—

jattribwixxu għal kull azzjoni l-iffrankar “reali” li se jinkiseb bejn is-sena tal-implimentazzjoni tagħha u t-tmiem tat-tieni perjodu ta’ obbligu (jiġifieri l-31 ta’ Diċembru 2030) – dan issir referenza għalih bħala l-metodu “sempliċi” (77). L-attribuzzjoni tal-iffrankar lil hinn mill-2030 mhijiex permessa. L-Istati Membri jistgħu jgħoddu l-iffrankar mill-miżuri ta’ politika introdotti qabel l-2030 għall-obbligu ta’ ffrankar tal-enerġija wara l-2030 biss jekk dawk il-miżuri jirriżultaw f’azzjoni individwali ġdida fil-perjodu ta’ obbligu sussegwenti;

—	japplikaw “valur ta’ indiċi” li jirrifletti t-tul ta’ ħajja mistenni (78);

—	“jillimitaw” it-tul ta’ ħajja attribwit lil azzjonijiet individwali (79) -- pereżempju, l-Istat Membru jista’ “jillimita” t-tul ta’ ħajja għal 5 snin. L-Istati Membri li jużaw dan il-metodu jridu jiżguraw li r-riżultat ma jkunx ogħla minn dak mogħti mill-approċċ “sempliċi”; jew

—

jużaw it-tul sħiħ tal-ħajja, iżda “jnaqqsu” l-iffrankar tas-sena futura (80) -- skont dan il-metodu, l-Istat Membru jista’ jnaqqas l-iffrankar fis-snin sussegwenti b’rata ta’ 10 % fis-sena, jekk ikun raġonevoli. Għal darba oħra, huwa jrid jiżgura li r-riżultat ma jkunx ogħla minn dak mogħti mill-approċċ “sempliċi”.

Meta jgħoddu l-iffrankar mal-ammont meħtieġ ta’ ffrankar kumulattiv tal-enerġija fl-użu finali minn kwalunkwe miżura ta’ politika, l-Istati Membri jridu jqisu:

(i)	meta tiġi implimentata l-miżura;

(ii)	l-ammont ta’ ffrankar tal-enerġija annwali; u

(iii)

jekk il-miżura hijiex se tibqa’ tirriżulta f’iffrankar tal-enerġija fl-2030 (81).

Rigward miżuri ta’ politika mmirati lejn il-bini, l-istandard tal-UE EN 15459-1:2017 (82) diġà jipprovdi linji gwida għall-valutazzjoni tat-tul tal-ħajja.

Għandha tingħata attenzjoni partikolari meta jiġi ddikjarat it-tul tal-ħajja għall-miżuri ta’ mġiba li mhumiex assoċjati mal-istallazzjoni ta’ miżuri fiżiċi (83). Il-miżuri ta’ mġiba huma riversibbli ħafna, minħabba li t-tul ta’ żmien li matulu tiġi sostnuta mġiba effiċjenti jista’ jiddependi fuq varjetà ta’ fatturi. Jekk, pereżempju, l-imġiba effiċjenti promossa hija s-sewqan ekoloġiku, skont is-sewwieqa u t-tip ta’ taħriġ fis-sewqan ekoloġiku, l-effetti ta’ taħriġ fis-sewqan ekoloġiku jistgħu jdumu għal ftit jiem biss, iżda wkoll għal bosta snin.

Eżempji dwar kif jista’ jiġi kontabbilizzat it-tul tal-ħajja tal-miżuri:

1.   Metodu “sempliċi”

Azzjoni individwali (pereżempju, is-sostituzzjoni tat-twieqi) tiffranka 1 toe ta’ konsum tal-enerġija fis-sena u tkompli twassal dan l-iffrankar sena wara sena. Jekk l-azzjoni titwettaq fl-2021, hija tiffranka 1 toe fl-2021 u 1 toe f’kull sena sussegwenti sal-2030, jiġifieri total ta’ 10 toe sal-2030. Jekk l-azzjoni titwettaq fl-2022, hija tiffranka 1 toe kull sena mill-2022 sal-2030, jiġifieri total ta’ 9 toe. Jekk titwettaq fl-2030, hija tikkontribwixxi għar-rekwiżit biss dik is-sena, jiġifieri total ta’ 1 toe.

Stat Membru għandu jiffranka 65 Mtoe matul il-perjodu u jistenna li jikseb dan permezz ta’ kampanja ta’ informazzjoni fis-sena li twassal, pereżempju, miljun azzjoni (stħarriġ wera li l-effettività ta’ kull azzjoni hija ta’ 1 toe) u miljun sostituzzjoni tat-twieqi fis-sena (il-valur meqjus ta’ kull waħda huwa stmat li huwa ta’ 1 toe). Kull waħda mill-kampanji ta’ informazzjoni għandha twassal 1 Mtoe fis-sena li fiha titmexxa u l-10 kampanji għandhom iwasslu 10 Mtoe b’kollox matul l-10 snin sal-31 ta’ Diċembru 2030. Se jkun hemm iffrankar ugwali għal 10 Mtoe għall-miljun twieqi sostitwiti għall-ewwel sena, 9 Mtoe għall-miljun sostitwiti għat-tieni sena, 8 Mtoe għat-tielet, 7 Mtoe għar-raba’, 6 Mtoe għall-ħames, 5 Mtoe għas-sitt, 4 Mtoe għas-seba’, 3 Mtoe għat-tmien, 2 Mtoe għad-disa’ u 1 Mtoe għall-għaxar, jiġifieri 55 Mtoe b’kollox sal-31 ta’ Diċembru 2030. B’hekk, l-iffrankar mill-kampanji ta’ informazzjoni u s-sostituzzjonijiet tat-twieqi huwa ta’ 10 Mtoe + 55 Mtoe = 65 Mtoe.

B’kuntrast, azzjoni b’ħajja iqsar (pereżempju, kampanja ta’ informazzjoni) tista’ tiffranka 1 toe fis-sena tal-implimentazzjoni u xejn minn hemm ’il quddiem. Tkun liema tkun is-sena tal-implimentazzjoni bejn l-2021 u l-2030, il-kontribuzzjoni tagħha se tkun ta’ 1 toe.

Jekk Stat Membru jintroduċi azzjonijiet predominantement individwali b’tul ta’ ħajja qasir fil-bidu tal-perjodu ta’ obbligu ta’ 10 snin, huwa jkollu jieħu miżuri addizzjonali sabiex jilħaq l-iffrankar meħtieġ skont il-punt (b) fl-ewwel subparagrafu tal-Artikolu 7(1).

Il-metodu “sempliċi” jissodisfa b’mod ċar il-kundizzjoni li l-metodu ta’ kalkolu għandu jwassal għall-kwantità meħtieġa ta’ ffrankar li effettivament jinkiseb. Madankollu, l-Istati Membri jistgħu jikkunsidraw metodi alternattivi li jkunu aktar xierqa.

2.   Il-metodu tal-“valur tal-indiċi”

Alternattiva waħda hija li kull azzjoni tingħata “valur tal-indiċi” li jirrifletti l-ħajja mistennija tagħha. Kampanja ta’ informazzjoni tista’ tingħata valur tal-indiċi ta’ 0,25, filwaqt li sostituzzjoni ta’ tieqa tista’ tingħata valur tal-indiċi ta’ 6. Jekk kull waħda minn dawn l-azzjonijiet tiffranka 1 toe fis-sena, l-iffrankar attribwit għal kampanja ta’ informazzjoni jkun (1 × 0,25 toe) = 0,25 toe. L-iffrankar attribwit għal sostituzzjoni ta’ tieqa, tkun liema tkun is-sena tal-implimentazzjoni, għandu jkun ta’ (1 x 6 toe) = 6 toe.

Il-kampanji ta’ informazzjoni mbagħad jingħaddu bħala li jwasslu 0,25 Mtoe fis-sena li fiha jitmexxew jew 2,5 Mtoe b’kollox għal 10 kampanji matul l-10 snin sal-aħħar tal-2030. Jekk jitwettqu 7 miljun sostituzzjoni ta’ twieqi matul il-perjodu, dawn iwasslu għal iffrankar ta’ 7 Mtoe mmultiplikat bil-fattur ta’ 6, li jagħti 42 Mtoe. L-iffrankar mill-kampanji ta’ informazzjoni u s-sostituzzjonijiet tat-twieqi mbagħad jingħadd bħala 2,5 Mtoe + 42 Mtoe = 44,5 Mtoe.

Stat Membru li juża dan il-metodu jrid jiżgura li r-riżultat ma jkunx ogħla minn dak mogħti mill-approċċ “sempliċi”.

3.   Metodu ta’ “limitu massimu”

Alternattiva oħra hija li jiġi “llimitat” it-tul tal-ħajja attribwit lil azzjonijiet individwali. Pereżempju, jista’ jintgħażel “limitu massimu” ta’ 5 snin. L-iffrankar attribwit għal kampanja ta’ informazzjoni għandu jkun ta’ 1,25 Mtoe, pereżempju, 0,25 Mtoe fl-2022, 0,25 Mtoe fl-2023, 0,25 Mtoe fl-2024, 0,25 Mtoe fl-2025 u 0,25 Mtoe fl-2026. L-iffrankar attribwit lil sostituzzjoni ta’ tieqa, tkun liema tkun is-sena tal-implimentazzjoni, għandu jkun (1 × 5) = 5 Mtoe, pereżempju, 1 Mtoe fl-2022, 1 Mtoe fl-2023, 1 Mtoe fl-2024, 1 Mtoe fl-2025 u 1 Mtoe fl-2026.

Għal darba oħra, Stat Membru li juża dan il-metodu jrid jiżgura li r-riżultat ma jkunx ogħla minn dak mogħti mill-approċċ “sempliċi”.

Sabiex ikun rifless il-valur sħiħ ta’ miżura ta’ politika għall-effiċjenza fl-enerġija, l-Anness V(2)(i) tal-EED jesiġi li l-Istati Membri jqisu t-tnaqqis tal-iffrankar tal-enerġija matul il-ħajja ta’ kull miżura (84). L-intenzjoni hija li jiġi żgurat li l-iffrankar jiġi kontabbilizzat b’mod realistiku, minħabba li, pereżempju, prodott ġdid effiċjenti fl-enerġija jista’ ma jiġġenerax l-istess iffrankar tal-enerġija wara xi snin ta’ użu (85). Għalhekk, l-Istati Membri jridu jqisu dan fil-metodoloġiji tagħhom. Ir-rata ta’ tnaqqis tista’ tvarja skont it-tip ta’ miżuri ta’ politika u trid tiġi nnotifikata u spjegata minn kull Stat Membru skont l-Anness V(2)(i) tal-EED (86).

7.3.   Addizzjonalità

Ir-rekwiżit tal-addizzjonalità għandu jitqies meta jiġi ddeterminat l-iffrankar tal-enerġija għat-tipi kollha ta’ miżura ta’ politika. Il-prinċipji bażiċi huma stabbiliti fl-Anness V(2)(a) u (b) tal-EED:

“(a)

L-iffrankar għandu jintwera li huwa addizzjonali għal dak li kien se jkun hemm fi kwalunkwe każ mingħajr l-attività tal-partijiet obbligati, parteċipanti jew inkarigati jew tal-awtoritajiet pubbliċi ta’ implimentazzjoni. Sabiex jiġi ddeterminat l-iffrankar li jista’ jiġi ddikjarat bħala addizzjonali, l-Istati Membri għandhom jikkunsidraw kif l-użu tal-enerġija u d-domanda għaliha jevolvu fin-nuqqas tal-miżura ta’ politika inkwistjoni billi jqisu mill-inqas il-fatturi li ġejjin: ix-xejriet ta’ konsum tal-enerġija, il-bidliet fl-imġiba tal-konsumaturi, il-progress teknoloġiku u l-bidliet ikkawżati minn miżuri oħrajn implimentati fil-livell nazzjonali u f’dak tal-Unjoni.

(b)	L-iffrankar li jirriżulta mill-implimentazzjoni tal-liġi obbligatorja tal-Unjoni għandu jitqies bħala ffrankar li kien se jseħħ fi kwalunkwe każ u, b’hekk, ma jistax jiġi ddikjarat bħala ffrankar tal-enerġija għall-iskop tal-Artikolu 7(1)…”

Dan ifisser li, jekk id-dritt tal-Unjoni jesiġi li l-Istati Membri jiksbu ċertu ammont jew livell ta’ ffrankar, huma jistgħu jiddikjaraw biss l-iffrankar ’il fuq minn dan il-livell — diment li jiġu ssodisfati rekwiżiti oħrajn, pereżempju, jista’ jintwera u jiġi vverifikat li l-iffrankar huwa dovut għall-azzjoni/miżura inkwistjoni.

L-Anness V(2)(a) tal-EED jesiġi wkoll li l-Istati Membri jħarsu lejn l-iżviluppi attwali tas-suq u jistabbilixxu xenarju bażi. Dan huwa partikolarment importanti sabiex jiġi evitat li jingħaddu l-“opportunisti” li huma komuni fil-kuntest tal-obbligi tal-fornituri u l-iskemi ta’ appoġġ finanzjarju. Pereżempju, jekk skema ta’ appoġġ nazzjonali għar-rinnovazzjoni tal-bini tappoġġja 100 azzjoni individwali f’sena partikolari, uħud minn dawk l-azzjonijiet kienu jseħħu xorta (mingħajr l-iskema) u jridu jitnaqqsu.

Bl-istess mod, meta politika tkun ilha fis-seħħ għal ħafna snin, huwa probabbli ħafna li din ikollha effetti ta’ trasformazzjoni tas-suq. Pereżempju, il-partijiet ikkonċernati privati se jqisu fl-istrateġiji tagħhom li jiżviluppaw prodotti, servizzi, eċċ. Dan ifisser, pereżempju, li x-xejriet attwali fil-medja tas-suq jistgħu jkunu dovuti parzjalment għall-effetti tal-politika minn snin preċedenti. Għalhekk, jekk isir stħarriġ sabiex jiġu vvalutati l-effetti ta’ “opportunisti”, huwa probabbli li wħud minn dawn l-effetti llum ikunu wkoll effetti konsegwenzjali minn snin preċedenti. L-Anness V(2)(b) u (c) tal-EED jipprovdi derogi minn dawn il-prinċipji bażiċi:

“B’deroga minn dak ir-rekwiżit, l-iffrankar relatat mar-rinnovazzjoni ta’ bini eżistenti jista’ jiġi ddikjarat bħala ffrankar tal-enerġija għall-iskop tal-Artikolu 7(1), diment li jkun żgurat il-kriterju ta’ materjalità msemmi fil-punt 3(h) tal-Anness V. L-iffrankar li jirriżulta mill-implimentazzjoni ta’ rekwiżiti minimi nazzjonali stabbiliti għal bini ġdid qabel it-traspożizzjoni tad-Direttiva 2010/31/UE jista’ jiġi ddikjarat bħala ffrankar tal-enerġija għall-iskop tal-punt (a) tal-Artikolu 7(1), diment li jkun żgurat il-kriterju ta’ materjalità u dak l-iffrankar ikun ġiet nnotifikat mill-Istati Membri fil-Pjanijiet ta’ Azzjoni Nazzjonali tagħhom għall-Effiċjenza fl-Enerġija f’konformità mal-Artikolu 24(2).

(c)

Jista’ jingħata kreditu biss għall-iffrankar li jaqbeż il-livelli li ġejjin: (i) l-istandards ta’ rendiment għall-emissjonijiet tal-Unjoni għal karozzi tal-passiġġieri u vetturi kummerċjali ħfief ġodda wara l-implimentazzjoni tar-Regolamenti (KE) Nru 443/2009 u (UE) Nru 510/2011 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill; (ii) ir-rekwiżiti tal-Unjoni relatati mat-tneħħija mis-suq ta’ ċerti prodotti relatati mal-enerġija wara l-implimentazzjoni tal-miżuri ta’ implimentazzjoni skont id-Direttiva 2009/125/KE.”

Barra minn hekk, jenħtieġ li l-Istati Membri jikkunsidraw u jaqbżu l-livelli tal-liġijiet nazzjonali tagħhom stabbiliti mir-Regolament (UE) 2019/631, u l-miri minimi għall-akkwist pubbliku ta’ vetturi nodfa u b’emissjonijiet żero għal ċerti vetturi tat-trasport bit-triq wara l-implimentazzjoni tad-Direttiva riveduta dwar Vetturi Nodfa

7.3.1.   Addizzjonalità fir-rigward tal-miżuri mmirati għar-rinnovazzjoni tal-bini (87)

Bħala prinċipju ġenerali, l-Anness V(2)(b) tal-EED jipprevedi li l-iffrankar tal-enerġija li jirriżulta mill-implimentazzjoni tad-dritt tal-Unjoni obbligatorju għandu jitqies bħala ffrankar li kien iseħħ fi kwalunkwe każ u, b’hekk, ma għandux ikun iddikjarat.

B’mod ġenerali, il-kodiċijiet tal-bini assoċjati mar-rendiment tal-bini fl-użu tal-enerġija jistabbilixxu rekwiżiti obbligatorji skont id-dritt tal-Unjoni (l-EPBD) u huma parti mix-xenarju ta’ “żamma tal-istatus quo”.

Permezz ta’ deroga, l-Istati Membri jistgħu jgħoddu l-iffrankar sħiħ mir-rinnovazzjoni tal-bini, diment li jiġi ssodisfat il-kriterju ta’ materjalità msemmi fl-Anness V(3)(h) tal-EED u l-iffrankar tal-enerġija kollu jiġi minn miżuri ta’ politika li jippromwovu r-rinnovazzjoni. Huma jridu juru wkoll li l-iffrankar iddikjarat mill-miżuri jaqbeż l-iffrankar li kien iseħħ fin-nuqqas tal-miżuri. Huma għandhom juru li l-parti obbligata, parteċipanta jew inkarigata kkontribwixxiet sabiex jinkiseb l-iffrankar iddikjarat (88).

Il-punt tat-tluq għall-kalkolu tal-iffrankar huwa li jitkejjel il-konsum tal-bini qabel u wara r-rinnovazzjoni. L-Istati Membri jistgħu jużaw din id-deroga għaż-żewġ perjodi ta’ obbligu, mid-dħul fis-seħħ tad-Direttiva emendatorja (UE) 2018/2002), jiġifieri mill-24 ta’ Diċembru 2018.

Eżempju:

Kodiċi nazzjonali tal-bini jirrikjedi li l-bini li qed jiġi rinnovat b’mod estensiv jiġi aġġornat għal mill-inqas il-klassi ta’ rendiment fl-użu tal-enerġija B. L-Istat Membru kkonċernat ma jistax jiddikjara l-iffrankar li jirriżulta għall-finijiet tal-Artikolu 7.

Madankollu, huwa jista’ jiddikjara l-iffrankar jekk ikun ħa miżura li tippromwovi r-rinnovazzjoni (pereżempju, jipprovdi lill-unitajiet domestiċi sussidju għal rinnovazzjoni li altrimenti ma jkunux jistgħu jwettqu). F’dak il-każ, jista’ jiġi ddikjarat l-iffrankar kollu li jirriżulta minn dik il-miżura, irrispettivament mill-aġġornament tal-klassi tal-enerġija (jiġifieri l-iffrankar kollu jista’ jiġi ddikjarat għall-aġġornamenti tal-enerġija mill-klassi D għal C jew minn D għal B, jew minn D għal A, eċċ.).

Il-proġetti ta’ rinnovazzjoni għandhom jikkonformaw mar-rekwiżiti minimi nazzjonali tar-rendiment fl-użu tal-enerġija stabbiliti skont l-EPBD. Jistgħu jiġu inkoraġġiti miżuri li jistgħu jappoġġjaw livell ogħla ta’ ambizzjoni, jiġifieri rendiment fl-użu tal-enerġija li jmur lil hinn minn dak li huwa meħtieġ.

7.3.2.   Addizzjonalità fir-rigward tal-miżuri mmirati għall-kostruzzjoni ta’ bini ġdid

Mid-dħul fis-seħħ tal-EED emendata u, jekk meħtieġ, mit-traspożizzjoni jew l-implimentazzjoni nazzjonali, l-Istati Membri jistgħu jgħoddu l-iffrankar tal-enerġija li jirriżulta mill-implimentazzjoni tar-rekwiżiti minimi nazzjonali stabbiliti għal bini ġdid biss mal-iffrankar meħtieġ għall-ewwel perjodu ta’ obbligu (2014-2020), sakemm:

(i)	ikunu jissodisfaw ir-rekwiżiti minimi nazzjonali stabbiliti qabel it-traspożizzjoni tal-EPBD, jiġifieri sad-9 ta’ Lulju 2012 (ara l-Artikolu 28(1) tal-EPBD);

(ii)	ikunu “materjali”; u

(iii)

ikunu ġew innotifikati fl-NEEAP sat-30 ta’ April 2017 (ara l-Artikolu 24(2) tal-EED).

L-iffrankar tal-enerġija jista’ jiġi ddikjarat biss mid-data tad-dħul fis-seħħ tal-EED emendata u biss mal-iffrankar kumulattiv fl-użu finali meħtieġ sal-31 ta’ Diċembru 2020. L-Istati Membri jridu juru li l-applikazzjoni tar-rekwiżiti minimi nazzjonali wasslet għal iffrankar li jista’ jitkejjel u li altrimenti ma kienx jinkiseb. Jekk tkun meħtieġa kwalunkwe miżura ta’ traspożizzjoni jew implimentazzjoni nazzjonali sabiex tippermetti li jiġi ddikjarat dak l-iffrankar, din trid tiġi adottata u implimentata qabel ma jiġi ddikjarat kwalunkwe ffrankar.

Jekk Stat Membru jagħmel użu mid-deroga, huwa għandu jivvaluta bir-reqqa l-interazzjoni possibbli mal-eżenzjoni prevista fl-Artikolu 7(4)(d) tal-EED (“azzjoni bikrija”) u jiżgura li jiġi evitat l-għadd doppju.

Il-proġetti ta’ kostruzzjoni tal-bini jridu jikkonformaw mar-rekwiżiti minimi nazzjonali tar-rendiment fl-użu tal-enerġija. Jistgħu jiġu inkoraġġiti miżuri li jistgħu jappoġġjaw livell ogħla ta’ ambizzjoni, jiġifieri rendiment fl-użu tal-enerġija li jmur lil hinn minn dak li huwa meħtieġ.

7.3.3.   Addizzjonalità fir-rigward tal-bini ta’ korpi pubbliċi

Fil-prinċipju, id-deroga mill-prinċipju ta’ addizzjonalità fl-Anness V(2)(b) tal-EED tapplika wkoll għall-iffrankar tal-enerġija relatat mar-rinnovazzjoni tal-bini ta’ korpi pubbliċi, billi tali ffrankar huwa “relatat mar-rinnovazzjoni tal-bini eżistenti” (ara t-tieni sentenza fl-Anness V(2)(b) tal-EED).

L-għan tad-deroga huwa li tippermetti lill-Istati Membri, mid-dħul fis-seħħ tad-Direttiva emendatorja, jiddikjaraw l-iffrankar tal-enerġija kollu għall-finijiet tal-Artikolu 7(1) tal-EED li jirriżulta, pereżempju, minn miżuri meħuda sabiex tinkiseb ir-rata ta’ rinnovazzjoni ta’ 3 % tal-erja tal-art ta’ bini msaħħan u/jew imkessaħ li huwa proprjetà ta’ u okkupat mill-gvern ċentrali (ara l-Artikolu 5).

Madankollu, l-Istati Membri għandhom juru li l-iffrankar kollu ddikjarat jirriżulta mill-miżuri ta’ politika implimentati għar-rinnovazzjoni tal-bini ta’ korpi pubbliċi (89). Huma ma jistgħux jgħoddu l-iffrankar tal-enerġija li kien iseħħ fin-nuqqas tal-miżura ta’ politika. B’hekk, l-Istati Membri għandhom juru materjalità. Jekk tkun meħtieġa kwalunkwe miżura ta’ traspożizzjoni jew implimentazzjoni nazzjonali sabiex tippermetti li jiġi ddikjarat dak l-iffrankar, din trid tiġi implimentata qabel ma jiġi ddikjarat kwalunkwe ffrankar.

L-Istati Membri għandhom jikkalkolaw l-iffrankar tal-enerġija ddikjarat mill-miżuri ta’ politika implimentati għar-rinnovazzjoni tal-bini ta’ korpi pubbliċi f’konformità mal-Anness V. L-ammont ta’ ffrankar tal-enerġija li jingħadd mal-iffrankar meħtieġ tal-enerġija fl-użu finali skont l-Artikolu 7(1) tal-EED għandu jiġi espress f’konsum finali tal-enerġija. Jekk l-ammont ta’ ffrankar tal-enerġija jiġi espress f’enerġija primarja, l-Istati Membri għandhom jużaw il-fatturi ta’ konverżjoni stabbiliti fl-Anness IV tal-EED.

7.3.4.   Addizzjonalità fir-rigward tal-miżuri ta’ implimentazzjoni skont id-Direttiva dwar l-Ekodisinn (90)

Is-sostituzzjoni ta’ bojlers biss mhijiex meqjusa bħala miżura ta’ rinnovazzjoni, minħabba d-dispożizzjoni speċifika fl-Anness V(2)(c) tal-EED. B’hekk, il-punt tat-tluq dejjem se jkun ir-rekwiżiti minimi skont id-dispożizzjonijiet speċifiċi tal-ekodisinn (91). L-iffrankar tal-enerġija li jirriżulta mis-sostituzzjoni ta’ apparat irregolat mil-leġiżlazzjoni dwar l-ekodisinn, pereżempju, ħiters tal-post, jista’ jingħadd biss jekk jaqbeż ir-rekwiżiti minimi tal-ekodisinn, għajr fil-każ ta’ sostituzzjoni bikrija (ara l-Anness V(2)(e) tal-EED).

Jekk l-Istati Membri jipprovdu inċentivi jew sussidji għall-prodotti koperti mir-regolamenti tal-UE dwar it-tikkettar tal-enerġija, huwa rrakkomandat li dawn jimmiraw għall-klassijiet ogħla ta’ effiċjenza fl-enerġija. Pereżempju, inċentiv jew sussidju maħsub sabiex jinkoraġġixxi l-installazzjoni ta’ bojlers ġodda u aktar effiċjenti fl-enerġija jkun ikopri biss bojlers fl-aktar żewġ klassijiet popolati b’mod sinifikanti tat-tikketta tal-enerġija għall-bojlers, abbażi tad-data tas-suq rilevanti għall-perjodu inkwistjoni.

7.3.5.   Addizzjonalità fir-rigward tal-verifiki tal-enerġija skont l-Artikolu 8

L-Artikolu 8(4) jitlob lill-Istati Membri jiżguraw li l-intrapriżi kbar (jiġifieri ditti li mhumiex SMEs) iwettqu verifika tal-enerġija kull 4 snin; minnu nnifsu, dan ma jwassalx għal iffrankar tal-enerġija.

Il-miżuri maħsuba sabiex jinkoraġġixxu jew jappoġġjaw l-implimentazzjoni tar-rakkomandazzjonijiet ta’ verifika jmorru lil hinn mill-minimu meħtieġ skont l-Artikolu 8 – it-tieni subparagrafu tal-Artikolu 8(7) jistabbilixxi li l-Istati Membri “jistgħu jimplimentaw skema ta’ appoġġ jew inċentiv”. Għalhekk, l-iffrankar tal-enerġija li jirriżulta minn miżuri bħal dawn jista’ jingħadd, minħabba li kien iseħħ xorta waħda, diment li jiġi ssodisfat il-kriterju tal-materjalità. L-istess japplika għall-iffrankar li jirriżulta minn miżuri mmirati lejn l-SMEs.

7.4.   Materjalità u eliġibbiltà

Minbarra l-prinċipju tal-addizzjonalità, l-Istati Membri għandhom jissodisfaw il-kriterju ta’ “materjalità”. It-tnedija awtomatika tal-leġiżlazzjoni tal-UE jew it-titjib awtonomu minħabba l-forzi tas-suq jew l-iżviluppi teknoloġiċi (pereżempju) ma jistgħux jitqiesu, billi l-Istati Membri ma jistgħux jgħoddu dawk l-azzjonijiet li kienu jseħħu xorta waħda.

L-attivitajiet tal-awtoritajiet pubbliċi nazzjonali fl-implimentazzjoni tal-miżura ta’ politika jridu jkunu “materjali” għall-kisba tal-iffrankar tal-enerġija ddikjarat; fi kliem ieħor:

—	iridu jkunu kkontribwixxew għall-azzjoni individwali inkwistjoni; u

—	is-sussidju jew l-involviment tal-parti obbligata, parteċipanta jew inkarigata jrid ikollu b’mod ċar aktar minn effett minimu fuq id-deċiżjoni tal-utent finali li jwettaq l-investiment fl-effiċjenza fl-enerġija.

Għalhekk, jenħtieġ li l-Istati Membri juru li l-iffrankar huwa kkawżat minn miżura ta’ politika maħsuba sabiex twassal għal iffrankar tal-enerġija fl-użu finali (92). Il-miżuri meħuda skont ir-Regolament (UE) 2018/842 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (93) jistgħu jitqiesu bħala materjali, iżda l-Istati Membri għandhom juru li dawn jirriżultaw f’titjib fl-effiċjenza fl-enerġija li jista’ jiġi vverifikat u mkejjel jew stmat.

Għall-iskemi ta’ finanzjament, pereżempju, indikazzjoni tal-ammont ta’ sussidju mhijiex biżżejjed sabiex turi l-materjalità, minħabba li din weħidha ma tagħtix prova li s-sussidji influwenzaw id-deċiżjonijiet ta’ investiment tal-utenti finali. Ir-rwol li għandhom l-atturi involuti fl-azzjonijiet jista’, fil-prinċipju, jkun ipprovat mingħajr sussidju bħala punt ta’ riferiment; l-azzjonijiet standardizzati (pereżempju, il-ħolqien ta’ standards tal-installazzjoni għal prodotti, il-pariri dwar l-enerġija u l-verifiki tal-enerġija segwiti mill-implimentazzjoni effettiva tal-azzjonijiet) jistgħu jkunu indikatur ta’ materjalità importanti.

Sabiex jiżguraw il-konformità, l-Istati Membri jistgħu jistabbilixxu rekwiżiti ġenerali tal-materjalità skont EEOS jew miżuri alternattivi u jivverifikawhom fuq bażi ta’ proġett bi proġett (94). Dawn jistgħu jistabbilixxu li l-partijiet (pereżempju, meta japplikaw għal “ċertifikat abjad” (95)) iridu jiddokumentaw u jagħtu prova ta’ kontribuzzjoni diretta għall-implimentazzjoni tal-azzjoni.

Il-partijiet obbligati jistgħu jintalbu jagħtu prova ta’:

—	jekk il-kontribuzzjoni tkunx ingħatat direttament jew indirettament (jiġifieri minn intermedjarji); u

—	jekk kinitx deċiża qabel l-installazzjoni tal-azzjoni.

L-Istati Membri jistgħu jesiġu wkoll, pereżempju, li:

—	jiġi konkluż kuntratt bejn l-operaturi tas-sistema tad-distribuzzjoni (jiġifieri l-partijiet obbligati) u partijiet terzi;

—	l-iffrankar tal-enerġija ma jiġix iġġenerat qabel jinħareġ il-kuntratt;

—	il-partijiet ikunu jistgħu jgħoddu l-iffrankar biss fejn huma kienu involuti direttament fl-implimentazzjoni tal-miżura (pereżempju, billi jipprovdu verifiki tal-enerġija, sussidji, eċċ.); u

—	jitfasslu ftehimiet li jkopru l-katina kollha mill-atturi obbligati sal-utenti finali tal-enerġija.

7.5.   Miżuri li jippromwovu l-installazzjoni ta’ teknoloġiji tal-enerġija rinnovabbli fuq skala żgħira fuq jew fil-bini għall-użu proprju

Huwa importanti li ssir distinzjoni bejn:

—	il-possibbiltà prevista fl-Artikolu 7(4)(f) tal-EED, li tirreferi għal ammont ta’ enerġija ġġenerata fuq jew fil-bini għall-użu proprju li jista’ jiġi eskluż mill-ammont ta’ ffrankar tal-enerġija kkalkulat f’konformità mal-Artikolu 7(2) u (3) tal-EED; u

—	il-kjarifika fl-Anness V(2)(e) tal-EED, fejn l-iffrankar li jirriżulta minn miżuri li jippromwovu l-installazzjoni ta’ teknoloġiji tal-enerġija rinnovabbli fuq skala żgħira fuq jew fil-bini fil-prinċipju jkun jista’ jingħadd mal-iffrankar meħtieġ skont l-Artikolu 7(1).

Dan huwa spjegat ukoll fil-premessa 43 tal-EED.

Skont l-Anness V(2)(e) tal-EED, l-Istati Membri jistgħu jgħoddu l-iffrankar tal-enerġija li jirriżulta minn miżuri li jippromwovu l-installazzjoni ta’ teknoloġiji tal-enerġija rinnovabbli fuq skala żgħira fuq jew fil-bini għall-użu proprju mal-ammont meħtieġ ta’ ffrankar tal-enerġija skont l-Artikolu 7(1) tal-EED, diment li dawk il-miżuri jirriżultaw fi ffrankar tal-enerġija fl-użu finali verifikabbli u li jista’ jitkejjel jew jiġi stmat (tnaqqis fil-konsum) u jiġu kkalkulati f’konformità mal-Anness V tal-EED (96).

Għalhekk, japplikaw ukoll ir-rekwiżiti tal-addizzjonalità u tal-materjalità, u r-regoli ta’ monitoraġġ u verifika stabbiliti tal-Istati Membri.

L-Istati Membri jridu juru li tali miżuri jirriżultaw fi ffrankar tal-enerġija fl-użu finali minħabba l-bidla teknoloġika. Pereżempju, l-iffrankar mill-bidla għal teknoloġiji tat-tisħin u tal-ilma sħun aktar effiċjenti fil-bini, inklużi teknoloġiji tal-enerġija rinnovabbli, jibqa’ eliġibbli kompletament, sakemm l-Istati Membri jkunu jistgħu jiżguraw li dan huwa addizzjonali, jista’ jitkejjel u jiġi vverifikat skont il-metodi u l-prinċipji fl-Anness V (97).

Dan huwa ċċarat fl-Anness V(2)(e) tal-EED u huwa mmirat lejn l-objettiv ġenerali tal-Artikolu 7(1) tal-EED, jiġifieri li tiġi ffrankata l-enerġija fl-użu finali, irrispettivament mit-teknoloġija (kemm jekk tkun miżura li tippromwovi teknoloġija li tuża sorsi rinnovabbli jew inkella waħda li tuża enerġija fossili, li tirriżulta fi tnaqqis tal-użu effettiv tal-enerġija fil-bini, fit-trasport jew fl-industrija).

L-Anness V(2)(e) tal-EED jirreferi espliċitament għall-obbligu ta’ ffrankar tal-enerġija skont l-Artikolu 7(1), li jesiġi li l-Istati Membri jiksbu ffrankar kumulattiv tal-enerġija fl-użu finali u li jimmira lejn tnaqqis effettiv fl-użu tal-enerġija minn persuna fiżika jew ġuridika (skont l-Anness V(1)(b)). L-Artikolu 2(5) jiddefinixxi l-“iffrankar tal-enerġija” bħala ammont ta’ enerġija ffrankata li jiġi ddeterminat billi jitkejjel u/jew jiġi stmat il-konsum qabel u wara l-implimentazzjoni ta’ miżura għat-titjib tal-effiċjenza fl-enerġija, filwaqt li tiġi żgurata n-normalizzazzjoni tal-kundizzjonijiet esterni li jaffettwaw il-konsum tal-enerġija. Billi l-Artikolu 7 tal-EED jimmira lejn tnaqqis effettiv tal-użu finali tal-enerġija, jista’ jiġi konkluż li l-Anness V(2)(e) jesiġi li l-miżuri li jippromwovu l-installazzjoni ta’ teknoloġiji tal-enerġija rinnovabbli fuq skala żgħira fuq jew fil-bini jintwerew li jirriżultaw fi ffrankar tal-enerġija, jiġifieri tnaqqis effettiv fl-enerġija fl-użu finali.

L-Istati Membri għandhom il-flessibbiltà li jesprimu l-iffrankar tal-enerġija f’termini tal-konsum primarju jew finali tal-enerġija, kif previst fl-Anness V(3)(d) (miżuri ta’ politika alternattivi) u fl-Artikolu 7a(4) (EEOS). Din il-flessibbiltà ma tbiddilx l-obbligu għall-iffrankar kumulattiv tal-enerġija f’termini ta’ bejgħ tal-enerġija (fil-perjodu sal-2020) u l-konsum finali tal-enerġija (2021-2030).

7.6.   Miżuri li jippromwovu l-adozzjoni ta’ prodotti u vetturi aktar effiċjenti

Il-miżuri tal-Istati Membri għal titjib tal-effiċjenza fl-enerġija fit-trasport huma eliġibbli sabiex jitqiesu għall-kisba tal-obbligu tagħhom ta’ ffrankar tal-enerġija fl-użu finali (98). Dawn il-miżuri jinkludu:

—	politiki li jippromwovu vetturi aktar effiċjenti jew bidla modali għaċ-ċikliżmu, il-mixi u t-trasport kollettiv; u

—	ippjanar urban u tal-mobbiltà li jnaqqas id-domanda għat-trasport.

L-akkwist pubbliku ta’ vetturi nodfa u b’emissjonijiet żero huwa eliġibbli, soġġett għall-addizzjonalità tagħhom għar-rekwiżiti minimi tad-Direttiva riveduta dwar Vetturi Nodfa.

Huma eliġibbli wkoll skemi li jħaffu l-adozzjoni ta’ vetturi ġodda u aktar effiċjenti jew politiki li jrawmu bidla għal karburanti bi prestazzjoni aħjar li jnaqqsu l-użu tal-enerġija għal kull kilometru, soġġett għall-konformità mar-regoli dwar il-materjalità u l-addizzjonalità (99).

L-Anness V(2)(f) jikkjarifika li jista’ jintalab kreditu sħiħ għall-politiki li jħaffu l-adozzjoni ta’ prodotti u vetturi aktar effiċjenti, diment li jintwera li:

—	tali adozzjoni sseħħ qabel l-iskadenza tal-ħajja medja mistennija tal-prodott jew tal-vettura, jew qabel ma l-prodott jew il-vettura ġeneralment jiġu sostitwiti; u

—	l-ammont sħiħ ta’ ffrankar jiġi ddikjarat biss għall-perjodu sat-tmiem tal-ħajja medja mistennija tal-prodott jew tal-vettura li għandhom jiġu sostitwiti (100).

Fejn xieraq, tali miżuri għandhom ikunu konsistenti mal-oqfsa ta’ politika nazzjonali tal-Istati Membri stabbiliti skont id-Direttiva 2014/94/UE dwar l-installazzjoni ta’ infrastruttura tal-karburanti alternattivi.

7.7.   L-iżgurar li jinżammu l-istandards ta’ kwalità

L-Anness V(2)(g) tal-EED jikkjarifika li l-promozzjoni ta’ miżuri ta’ effiċjenza fl-enerġija ma għandhiex tbaxxi l-istandards ta’ kwalità għall-prodotti, is-servizzi u l-installazzjoni ta’ miżuri. L-Istati Membri jridu jiżguraw li l-istandards tal-kwalità jinżammu, jew inkella jiġu introdotti fejn għadhom ma jeżistux diġà.

7.8.   L-indirizzar tal-varjazzjonijiet klimatiċi

L-Anness V(2)(h) tal-EED jippermetti lill-Istati Membri jaġġustaw l-iffrankar tal-enerġija sabiex jindirizzaw il-varjazzjonijiet klimatiċi bejn ir-reġjuni. Id-dispożizzjoni telenka żewġ għażliet:

(i)	l-aġġustament għal valur standard; jew

(ii)	l-attribuzzjoni ta’ ffrankar tal-enerġija differenti f’konformità mal-varjazzjonijiet fit-temperatura.

7.9.   L-evitar ta’ għadd doppju

L-Artikolu 7(12) tal-EED jesiġi li l-Istati Membri juru li l-iffrankar tal-enerġija ma jingħaddx darbtejn fejn l-impatti tal-miżuri ta’ politika jew ta’ azzjonijiet individwali jirkbu fuq xulxin. Minħabba l-varjetà wiesgħa ta’ strumenti nnotifikati mill-Istati Membri u l-probabbiltà kbira ta’ sovrapożizzjonijiet tal-politika mill-użu tal-EEOSs u miżuri alternattivi flimkien (pereżempju, l-interazzjoni bejn it-tassazzjoni fuq l-enerġija u s-sussidji lill-unitajiet domestiċi sabiex jissostitwixxu t-twieqi jew il-ħiters tal-post), huwa kruċjali li jiġu indirizzati r-riskji tal-għadd doppju.

Bażi ta’ data nazzjonali tista’ tkun għodda effettiva f’dan ir-rigward. Pereżempju, il-bażi ta’ data tirreġistra li sussidju maħsub sabiex jinkoraġġixxi s-sostituzzjoni ta’ bojlers antiki tħallas lil unità domestika partikolari u tavża lill-utent jekk l-istess unità domestika tapplika mill-ġdid.

L-użu ta’ miżuri ta’ politika multipli flimkien jirriżulta f’kumplessità akbar għall-Istati Membri, f’termini ta’:

—	sforz akbar assoċjat mal-implimentazzjoni, pereżempju, il-kalkolu tal-iffrankar tal-enerġija; u (aktar importanti)

—	l-iżgurar ta’: — infurzar, speċjalment fejn l-istrumenti differenti jkunu estensivi fil-kamp ta’ applikazzjoni tagħhom; u — verifika tal-impatt mingħajr għadd doppju.

L-Artikolu 7(12) tal-EED jipprojbixxi wkoll l-għadd doppju fejn il-politiki jirkbu fuq xulxin, jiġifieri l-Istati Membri jridu jqisu l-fatt li miżuri ta’ politika oħrajn imwettqa fl-istess qafas ta’ żmien jista’ jkollhom impatt fuq l-ammont ta’ ffrankar tal-enerġija, għalhekk, mhux il-bidliet kollha osservati minn mindu ġiet introdotta miżura ta’ politika partikolari jistgħu jiġu attribwiti lil dik il-miżura biss.

8.   IL-KEJL, IL-MONITORAĠĠ, IL-KONTROLL, IL-KWALITÀ U L-VERIFIKA

L-EED tenfasizza l-importanza tar-regoli ta’ monitoraġġ u verifika għall-implimentazzjoni tal-EEOSs u ta’ miżuri ta’ politika alternattivi, inkluż ir-rekwiżit li jiġi vverifikat kampjun statistikament rappreżentattiv ta’ miżuri.

L-għażla ta’ proporzjon u kampjun rappreżentattiv statistikament sinifikanti tal-miżuri għal titjib tal-effiċjenza fl-enerġija tinvolvi l-istabbiliment ta’ subsett ta’ popolazzjoni statistika ta’ azzjonijiet għall-iffrankar tal-enerġija fi ħdan kull miżura li tirrifletti b’mod preċiż il-popolazzjoni kollha tal-azzjonijiet kollha għall-iffrankar tal-enerġija u, b’hekk, tippermetti li jsiru konklużjonijiet raġonevolment affidabbli fir-rigward tal-fiduċja fit-totalità tal-miżuri (101).

L-Artikolu 7a(5) tal-EED (għall-EEOSs)

L-Artikolu 7b(2) tal-EED (għal miżuri ta’ politika alternattivi)

Is-sistemi ta’ kejl, kontroll u verifika għandhom jiżguraw li l-kalkoli tal-iffrankar tal-enerġija jiġu vverifikati fir-rigward ta’ proporzjon u kampjun rappreżentattiv statistikament sinifikanti tal-miżuri għal titjib tal-effiċjenza fl-enerġija.

Dawn ir-rekwiżiti jistgħu jiġu ssodisfati, inter alia, permezz ta’:

—	kontrolli awtomatizzati tal-kompjuter jew analiżi tad-dokumentazzjoni tad-data u l-kalkoli rrapportati mill-partijiet obbligati, parteċipanti jew inkarigati, jew mill-benefiċjarji (fejn il-benefiċjarji jirrapportaw id-data direttament lill-awtorità pubblika);

—	l-evalwazzjoni tal-iffrankar tal-enerġija mkejjel fuq proporzjon u kampjun rappreżentattiv statistikament sinifikanti ta’ miżuri jew benefiċjarji;

—	l-użu ta’ verifiki mwettqa skont regolament, kwalifika, akkreditazzjoni jew skema ta’ ċertifikazzjoni, pereżempju, meta l-iffrankar tal-enerġija rrapportat ikun ibbażat fuq verifiki tal-enerġija jew ċertifikati tar-rendiment fl-użu tal-enerġija (iffrankar skalat).

Id-dokumentazzjoni għall-miżura ta’ politika għandha tispjega kif ir-rekwiżiti ta’ din l-iskema l-oħra jiżguraw li l-kontrolli jew il-verifiki jitwettqu fuq proporzjon u kampjun rappreżentattiv statistikament sinifikanti tal-verifiki tal-enerġija jew valutazzjonijiet oħrajn tal-iffrankar.

Is-sistema ta’ monitoraġġ u verifika tista’ tiġi organizzata f’passi jew livelli differenti. L-ispezzjonijiet fuq il-post jistgħu jkunu parti mill-approċċ, bħala t-tieni stadju tal-verifika fuq is-subkampjuni ta’ azzjonijiet individwali identifikati bħala li huma f’riskju ta’ nuqqas ta’ konformità mar-rekwiżiti tal-miżuri. Meta dawn ma jkunux teknikament jew ekonomikament fattibbli, dan jista’ jiġi spjegat fid-dokumentazzjoni għall-miżura.

L-Istati Membri jridu jispjegaw kif jużaw il-punti ta’ riferiment sabiex jivverifikaw l-iffrankar meqjus jew skalat (l-Anness V(5)(g) tal-EED).

L-indipendenza tal-kejl, tal-kontroll u tas-sistemi (ara l-Anness V(5)(j) tal-EED) tista’ tiġi ddokumentata fuq il-bażi li l-korp tal-verifika (lista mhux eżawrjenti ta’ kriterji):

—	ikun korp pubbliku b’indipendenza statutorja; jew

—	ma jkollu ebda rabta ma’ (jiġifieri ma jkunx parzjalment jew kompletament proprjetà ta’ jew imħallas minn) il-partijiet obbligati, parteċipanti jew inkarigati; jew

—	jista’ jiġi kkuntrattat minn partijiet obbligati, parteċipanti jew inkarigati, iżda f’dan il-każ ikun soġġett għal kontrolli mill-awtorità pubblika jew minn korp ta’ kwalifika, akkreditazzjoni jew ċertifikazzjoni.

Il-korp tal-verifika jista’ jkun:

—	direttament inkarigat mill-verifika tal-miżuri għal titjib tal-effiċjenza fl-enerġija jew tal-kalkoli tal-iffrankar tal-enerġija; jew

—	responsabbli mill-kontroll tal-proċessi ta’ verifika u mit-teħid ta’ kampjuni mill-verifiki magħmula minn organizzazzjonijiet oħrajn, inklużi l-partijiet obbligati, parteċipanti jew inkarigati.

9.   OBBLIGI TA’ IPPJANAR U RAPPORTAR

9.1.   L-ewwel perjodu ta’ obbligu

Għall-perjodu ta’ obbligu 2014-2020, l-Istati Membri jridu jissottomettu rapporti annwali sat-30 ta’ April 2019 u 2020 (l-Artikolu 24(1) u l-Anness XIV, il-parti 2) (102).. Meta jagħmlu dan, huma jirrapportaw inter alia dwar il-progress lejn il-mira tal-iffrankar tal-enerġija u dwar il-miżuri ta’ politika adottati jew ippjanati skont il-parti 2 tal-Anness XIV. Dan se jiġi vvalutat mill-Kummissjoni.

L-Artikolu 27 tar-Regolament dwar il-Governanza jesiġi li kull Stat Membru jirrapporta lill-Kummissjoni sat-30 ta’ April 2022 dwar il-kisba tal-mira nazzjonali tiegħu tal-effiċjenza fl-enerġija sal-2020 (kif stabbilit skont l-Artikolu 3(1) tal-EED) billi jipprovdi l-informazzjoni stabbilita fil-parti 2 tal-Anness IX tar-Regolament dwar il-Governanza.

9.2.   It-tieni perjodu ta’ obbligu u lil hinn

Għall-perjodu ta’ obbligu 2021-2030 u lil hinn, japplikaw l-obbligi ta’ ppjanar u rapportar ewlenin li ġejjin (l-Artikoli 7, 7a u 7b u l-Anness V tal-EED):

—

kemm fl-abbozz ta’ NECP integrat tagħhom kif ukoll f’dak finali (l-Anness III tar-Regolament dwar il-Governanza), l-Istati Membri jridu juru l-kalkolu tagħhom tal-ammont ta’ ffrankar tal-enerġija li għandu jinkiseb matul il-perjodu 2021-2030, kif imsemmi fil-punt (b) fl-ewwel subparagrafu tal-Artikolu 7(1) (ara l-Artikolu 7(6) tal-EED);

—

billi xi data (pereżempju, il-konsum finali annwali tal-enerġija, fuq medja matul il-perjodu 2016-2018 (f’ktoe)) jista’ jkun li ma kinitx disponibbli għal notifika fl-ewwel abbozz tal-NECP (103), ma setax ikun possibbli li jintwera l-kalkolu ta’ hawn fuq. Madankollu, l-Istati Membri jridu juru fl-ewwel NECP finali tagħhom u fl-abbozz ta’ NECP u l-NECP finali sussegwenti kif huma qiesu l-elementi elenkati fl-Anness III tar-Regolament dwar il-Governanza;

—

minbarra dak li ntqal hawn fuq u fejn rilevanti, l-Istati Membri jridu jispjegaw fl-abbozz tal-NECP u fl-NECP finali tagħhom kif huma stabbilixxew ir-rata ta’ ffrankar annwali u l-linja bażi tal-kalkolu skont l-Artikolu 7(2) u (3) tal-EED, u kif u sa liema punt applikaw l-għażliet imsemmija fl-Artikolu 7(4) (ara l-Artikolu 7(6) tal-EED);

—	jekk Stat Membru jiddeċiedi li japplika waħda jew aktar mill-għażliet fl-Artikolu 7(4) tal-EED, huwa jrid japplika u jikkalkula l-effett għall-perjodu ta’ obbligu (ara l-Artikolu 7(5) tal-EED); u

—

jekk Stat Membru jagħmel użu mill-għażla msemmija fl-Artikolu 7(4)(c) tal-EED għall-perjodu 2021-2030, huwa jrid jinforma lill-Kummissjoni dwar il-miżuri ta’ politika maħsuba fl-abbozz tal-NECP u fl-NECP finali tiegħu. Huwa jrid jikkalkula l-impatt tal-miżuri f’konformità mal-Anness V tal-EED u jinkludih fl-NECP (ara l-Artikolu 7(4)(c)). Huwa jrid jissottometti din l-informazzjoni għall-ewwel darba fl-ewwel NECP finali (sal-31 ta’ Diċembru 2019).

Barra minn hekk, l-Istati Membri jridu:

—	jinkludu informazzjoni dwar l-eżitu tal-miżuri sabiex itaffu l-faqar enerġetiku fil-kuntest tal-EED fir-rapporti ta’ progress nazzjonali tagħhom dwar l-enerġija u l-klima skont l-Artikolu 17 tar-Regolament dwar il-Governanza (ara l-Artikolu 7(11) tal-EED);

—	jippubblikaw, fuq bażi annwali, l-iffrankar tal-enerġija miksub minn kull (subkategorija ta’) parti obbligata u b’kollox bħala parti mill-iskema (ara l-Artikolu 7a(7) tal-EED); u

—

jiddeskrivu fid-dettall fl-NECPs tagħhom il-metodu alternattiv u d-dispożizzjonijiet maħsuba sabiex jiżguraw li huma jissodisfaw ir-rekwiżit fl-Anness V(2)(i) tal-EED, jiġifieri li l-kalkolu tal-iffrankar tal-enerġija jqis it-tul tal-ħajja tal-miżuri u r-rata li biha l-iffrankar jonqos maż-żmien. Inkella, l-Istati Membri jistgħu jadottaw metodu ieħor li huwa meqjus li jikseb mill-inqas l-istess ammont totali ta’ ffrankar. F’dan il-każ, huma jridu jiżguraw li l-ammont ikkalkulat bl-użu ta’ dak il-metodu ma jaqbiżx l-ammont minn kalkolu li jgħodd l-iffrankar li kull azzjoni individwali se tikseb matul il-perjodu, mid-data tal-implimentazzjoni tagħha sal-31 ta’ Diċembru 2020 jew 2030, kif xieraq.

Bħala konklużjoni, l-obbligi ta’ ppjanar u rapportar li ġejjin skont ir-Regolament dwar il-Governanza japplikaw ukoll għall-implimentazzjoni u l-progress tal-obbligu tal-iffrankar tal-enerġija skont l-Artikoli 7, 7a u 7b u l-Anness V tal-EED:

Skeda ta’ żmien

fil-31 ta’ Diċembru 2018. (sussegwentement l-1 ta’ Jannar 2028 u kull 10 snin minn hemm ’il quddiem)	Sottomissjoni tal-abbozz ta’ NECP (l-Artikoli 9(1), 4 u 6, l-Annessi I u III tar-Regolament dwar il-Governanza)
6 xhur qabel l-NECP finali	Il-Kummissjoni tista’ toħroġ rakkomandazzjonijiet lill-Istati Membri li l-kontribuzzjonijiet tagħhom (inkluża l-kontribuzzjoni tal-obbligu ta’ ffrankar tal-enerġija lejn l-Artikolu 3(5) tal-EED) tqis li huma insuffiċjenti (l-Artikolu 31(1) tar-Regolament dwar il-Governanza)
fil-31 ta’ Diċembru 2019. (sussegwentement l-1 ta’ Jannar 2029 u kull 10 snin minn hemm ’il quddiem)	Sottomissjoni tal-NECP finali (l-Artikoli 3(1), 4 u 6, l-Annessi I u III tar-Regolament dwar il-Governanza)
fl-10 ta’ Marzu 2020.	Sottomissjoni tal-ewwel strateġija ta’ rinnovazzjoni fit-tul (l-Artikolu 2a(8) tal-EPBD)
Sal-31 ta’ Ottubru 2021 (u kull sentejn (2) minn hemm ’il quddiem)	Valutazzjoni tal-Kummissjoni dwar il-progress lejn il-miri tal-UE, b’mod partikolari abbażi tar-rapporti ta’ progress nazzjonali integrati dwar l-enerġija u l-klima (l-Artikolu 29 tar-Regolament dwar il-Governanza). Fir-rigward tal-obbligu tal-iffrankar tal-enerġija, l-Artikoli 29, 21 (rapportar integrat dwar l-effiċjenza fl-enerġija) u 24 (rapportar integrat dwar il-faqar enerġetiku) tar-Regolament dwar il-Governanza huma rilevanti. Fil-każ ta’ progress insuffiċjenti minn Stat Membru, il-Kummissjoni se toħroġ rakkomandazzjonijiet (l-Artikolu 32(1) tar-Regolament dwar il-Governanza).
Sat-30 ta’ April 2022	Rapport dwar il-kisba tal-miri tal-effiċjenza fl-enerġija sal-2020 minn kull Stat Membru (l-Artikolu 27 u l-Anness IX, il-parti 2 tar-Regolament dwar il-Governanza)
Sal-15 ta’ Marzu 2023 (u kull sentejn (2) minn hemm ’il quddiem)	Rapport dwar l-implimentazzjoni tal-NECP (“rapport ta’ progress nazzjonali integrat dwar l-enerġija u l-klima”) (l-Artikolu 17 tar-Regolament dwar il-Governanza)
fit-30 ta’ Ġunju 2023. (sussegwentement l-1 ta’ Jannar 2033 u kull 10 snin minn hemm ’il quddiem)	Sottomissjoni tal-abbozz ta’ aġġornament tal-NECP (l-Artikolu 14(1) tar-Regolament dwar il-Governanza)
fit-30 ta’ Ġunju 2024. (sussegwentement l-1 ta’ Jannar 2034 u kull 10 snin minn hemm ’il quddiem)	Sottomissjoni tal-aġġornament finali tal-NECPs (l-Artikolu 14(2) tar-Regolament dwar il-Governanza)

9.3.   Notifika tal-EEOSs u ta’ miżuri alternattivi (minbarra t-tassazzjoni)

Skont l-Anness V(5) tal-EED u l-Anness III tar-Regolament dwar il-Governanza, l-Istati Membri jridu jinnotifikaw lill-Kummissjoni dwar il-metodoloġija dettaljata proposta tagħhom għat-tħaddim tal-miżuri ta’ politika tagħhom, kif imsemmi fl-Artikoli 7a, 7b u 20(6) tal-EED. Għajr fil-każ tat-tassazzjoni (ara t-taqsima 9.4), in-notifika trid tinkludi dettalji ta’:

(a)	il-livell ta’ ffrankar tal-enerġija meħtieġ skont il-punt (b) fl-ewwel subparagrafu tal-Artikolu 7(1) jew li mistenni jinkiseb matul il-perjodu kollu bejn l-2021 u l-2030;

(b)	partijiet obbligati, parteċipanti jew inkarigati jew awtoritajiet pubbliċi ta’ implimentazzjoni;

(c)	setturi fil-mira;

(d)	il-miżuri ta’ politika u l-azzjonijiet individwali, inkluż l-ammont totali mistenni tal-iffrankar kumulattiv tal-enerġija għal kull miżura;

(e)	it-tul tal-perjodu ta’ obbligu għall-EEOS;

(f)	l-azzjonijiet previsti bħala parti mill-miżuri ta’ politika;

(g)	il-metodoloġija tal-kalkolu, inkluż kif ġew iddeterminati l-addizzjonalità u l-materjalità u l-metodoloġiji u l-punti ta’ riferiment użati għall-iffrankar stmat u skalat;

(h)	it-tul ta’ ħajja tal-miżuri u kif dan jiġi kkalkulat jew fuq xiex huwa bbażat;

(i)	l-approċċ meħud sabiex jiġu indirizzati l-varjazzjonijiet klimatiċi fl-Istat Membru; u

(j)	is-sistemi ta’ monitoraġġ u verifika għall-miżuri skont l-Artikoli 7a u 7b u kif tiġi żgurata l-indipendenza tagħhom mill-partijiet obbligati, parteċipanti jew inkarigati.

Barra minn hekk, il-partijiet 3.1 u 3.2 tal-Anness III tar-Regolament dwar il-Governanza jesiġu li l-Istati Membri jinnotifikaw l-informazzjoni li ġejja:

9.4.   Miżuri ta’ tassazzjoni

L-Anness V(5)(k) tal-EED jeħtieġ li l-Istati Membri (f’konformità mar-Regolament dwar il-Governanza) jinnotifikaw lill-Kummissjoni dwar il-metodoloġija tagħhom għat-tħaddim tal-miżuri tat-tassazzjoni. B’mod partikolari, huma jridu jinnotifikaw id-dettalji li ġejjin:

(i)	is-setturi fil-mira u s-segment tal-kontribwenti;

(ii)	l-awtorità pubblika ta’ implimentazzjoni;

(iii)

l-iffrankar li mistenni jinkiseb;

(iv)	it-tul ta’ żmien tal-miżura tat-tassazzjoni; u

(v)	il-metodoloġija tal-kalkolu, inkluż liema flessibbiltà tal-prezz qed tintuża u kif din ġiet stabbilita.

Barra minn hekk, il-parti 3.3 tal-Anness III tar-Regolament dwar il-Governanza tesiġi li l-Istati Membri jinnotifikaw l-informazzjoni li ġejja dwar il-miżuri fiskali:

(a)	deskrizzjoni fil-qosor tal-miżuri;

(b)	it-tul ta’ żmien tal-miżuri;

(c)	l-awtorità pubblika tal-implimentazzjoni;

(d)	l-ammont kumulattiv u annwali mistenni ta’ ffrankar għal kull miżura;

(e)	is-setturi u s-segment tal-kontribwenti fil-mira;

(f)	il-metodoloġija tal-kalkolu, inkluż liema elastiċitajiet tal-prezzijiet jintużaw u kif ġew stabbiliti, f’konformità mal-Anness V(4) tad-Direttiva 2012/27/UE.

L-Istati Membri għandhom juru kif ikkalkolaw l-elastiċitajiet u liema sorsi ta’ data uffiċjali riċenti u rappreżentattivi użaw (104).

10.   PERJODU TA’ OBBLIGU TAL-IFFRANKAR TAL-ENERĠIJA WARA L-2030

It-tieni subparagrafu tal-Artikolu 7(1) tal-EED jitlob lill-Istati Membri jkomplu jiksbu ffrankar annwali ġdid f’konformità mal-punt (b) fl-ewwel subparagrafu għal perjodi ta’ 10 snin wara l-2030, sakemm ir-rieżamijiet mill-Kummissjoni sal-2027 u kull 10 snin minn hemm ’il quddiem ma jikkonkludux li dan mhuwiex neċessarju sabiex jintlaħqu l-miri fit-tul tal-UE dwar l-enerġija u l-klima għall-2050.

---

(1)  Ara, inter alia, Economidou et al., 2018. Valutazzjoni tat-Tieni Pjanijiet ta’ Azzjoni Nazzjonali għall-Effiċjenza fl-Enerġija skont id-Direttiva dwar l-Effiċjenza fl-Enerġija. EUR 29272 EN, L-Uffiċċju tal-Pubblikazzjonijiet tal-Unjoni Ewropea, il-Lussemburgu, 2018, ISBN 978-92-79-87946-3, doi:10.2760/780472, JRC110304 (rapport disponibbli fuq https://ec.europa.eu/jrc/en/publication/eur-scientific-and-technical-research-reports/assessment-second-national-energy-efficiency-action-plans-under-energy-efficiency-directive) u Tsemekidi-Tzeiranaki et al., 2019. Analiżi tar-Rapporti Annwali għall-2018 skont id-Direttiva dwar l-Effiċjenza fl-Enerġija. EUR 29667 EN, L-Uffiċċju tal-Pubblikazzjonijiet tal-Unjoni Ewropea, il-Lussemburgu, 2019, ISBN 978-92-79-00173-7, doi:10.2760/22313, JRC 115238 (rapport disponibbli fuq http://publications.jrc.ec.europa.eu/repository/bitstream/JRC115238/kjna29667enn.pdf).

(1)  L-Artikolu 2(3) tal-EED jiddefinixxi “konsum finali tal-enerġija” bħala “l-enerġija kollha pprovduta lill-industrija, it-trasport, id-djar, is-servizzi u l-agrikoltura. Dan jeskludi l-konsenji lis-settur tat-trasformazzjoni tal-enerġija u l-industriji tal-enerġija fihom infushom”. “Użu finali” mhuwiex definit fl-EED u, għalhekk, għandu jiġi interpretat skont ir-raġunament tal-obbligu tal-iffrankar tal-enerġija. Il-punt (b) fl-ewwel subparagrafu tal-Artikolu 7(1) huwa mmirat lejn it-tnaqqis tal-konsum finali tal-enerġija permezz tat-tnaqqis tal-ammont ta’ enerġija għall-użu finali proprju minn persuna fiżika jew ġuridika (sakemm ma jiġix stabbilit mod ieħor). Huma stipulati kundizzjonijiet speċifiċi għall-iffrankar tal-enerġija mill-enerġija rinnovabbli ġġenerata fuq jew fil-bini (ara l-premessa 43 tal-EED u t-taqsima 7.5 ta’ dan id-dokument).

(2)  Ara t-taqsima 3.

(3)  Medja stabbilita matul il-perjodu 2016-2018 (ara l-punt (b) fl-ewwel subparagrafu tal-Artikolu 7(1)).

(4)  Ara wkoll it-taqsima 2.3.

(5)  B’kuntrast, il-punt (a) fl-ewwel subparagrafu tal-Artikolu 7(1) jirreferi għall-bejgħ tal-enerġija lill-klijenti finali bħala bażi għall-istabbiliment tal-linja bażi tal-kalkolu għall-perjodu 2014-2020 (ara SWD (2013) 451 final, p. 3).

(6)  = 100 × 0,8 % × 55.

(7)  https://unstats.un.org/unsd/energy/ires/

(8)  https://ec.europa.eu/eurostat/documents/10186/6246844/Eurobase-changes-energy.pdf (ara p. 25).

(9)  Il-metodoloġija riveduta tal-Eurostat hija deskritta fuq:

https://ec.europa.eu/eurostat/documents/10186/6246844/Eurobase-changes-energy.pdf

(10)  Ir-Regolament (KE) Nru 1099/2008 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tat-22 ta’ Ottubru 2008 dwar l-istatistika dwar l-enerġija (ĠU L 304, 14.11.2008, p. 1).

(11)  Ara t-taqsimiet 3.2 u 3.4.

(12)  “Konsum totali tal-enerġija għall-użu kollu tal-enerġija”.

(13)  “Konsum finali tal-enerġija”, kif definit fir-Regolament (KE) Nru 1099/2008.

(14)  Ara 2.2.1. Il-metodoloġija ġdida tal-Eurostat hija deskritta fuq:

https://ec.europa.eu/eurostat/documents/10186/6246844/Eurobase-changes-energy.pdf

(15)  0,24 % għal Ċipru u Malta.

(16)  Ara l-Appendiċi I u t-taqsimiet 3.2, 3.3 u 3.4.

(17)  Ara l-Appendiċi I.

(18)  Ara l-Anness III(2) tar-Regolament dwar il-Governanza.

(19)  Fil-limiti stabbiliti fit-tieni subparagrafu tal-Artikolu 7(5).

(20)  Ara t-taqsima 9.

(21)  Id-Direttiva 2003/87/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tat-13 ta’ Ottubru 2003 li tistabbilixxi skema għall-iskambju ta’ kwoti ta’ emissjonijiet ta’ gassijiet serra ġewwa l-Komunità, kif emendata bid-Direttiva 2009/29/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tat-23 ta’ April 2009 u li temenda d-Direttiva tal-Kunsill 96/61/KE (ĠU L 275, 25.10.2003, p. 32).

(22)  B’mod alternattiv, sabiex jiġu stabbiliti l-kwantitajiet tal-enerġija użata fl-industriji mhux tal-ETS, iċ-ċifra tal-użu finali tal-enerġija rrapportata għas-settur industrijali korrispondenti tista’ tiġi mmultiplikata bil-proporzjon tal-ETS/mhux tal-ETS ta’ emissjonijiet ta’ gassijiet serra, kif irrapportat fl-inventarji tal-gassijiet serra.

(23)  Ara t-taqsima 9.

(24)  Ara t-taqsima 7.5 u l-Appendiċi X.

(25)  L-EED ma tipprovdi ebda definizzjoni dwar “enerġija ġġenerata fuq jew f’bini għall-użu proprju”. Madankollu, dan il-kunċett għandu jinftiehem bħala klijent finali li jopera fuq jew fil-bini tiegħu kif definit fl-Artikolu 2(1) tad-Direttiva 2010/31/UE dwar ir-rendiment tal-bini fl-użu tal-enerġija, li jiġġenera enerġija rinnovabbli għall-konsum tiegħu stess, u li jista’ jaħżen l-enerġija rinnovabbli ġġenerata minnha nnifisha fil-bini tiegħu li jinsab fi ħdan konfini limitati. Il-kunċett ta’ “enerġija ġġenerata fuq jew fil-bini għall-użu proprju” jeskludi l-enerġija ġġenerata minnha nnifisha mibjugħa jew mgħoddija lura lill-grilja. Għal awtokonsumatur mhux domestiku, il-kunċett jeskludi, barra minn hekk, il-ġenerazzjoni tal-enerġija li tikkostitwixxi attività kummerċjali jew professjonali primarja.

(26)  Għalhekk, il-miżuri jridu jkunu ġew innotifikati sat-30 ta’ April 2017, hekk kif l-Artikolu 24(2) tħassar fl-24 ta’ Diċembru 2018 f’konformità mal-Artikoli 59 u 54(3)(b) tar-Regolament dwar il-Governanza.

(27)  Is-Sentenza tal-Qorti tas-7 ta’ Awwissu 2018 fil-Kawża C-561/16 Saras Energía (ECLI:EU:C:2018:633, il-paragrafu 35) b’referenza, u b’analoġija, għas-sentenza tas-26 ta’ Settembru 2013 fil-Kawża C-195/12 - IBV & Cie (ECLI:EU:C:2013:598, il-paragrafi 62 u 70).

(28)  L-Artikolu 2(14) jiddefinixxi “parti obbligata” bħala distributur tal-enerġija jew kumpanija tal-bejgħ tal-enerġija fil-livell tal-konsum marbuta bl-EEOSs nazzjonali. L-Istati Membri jistgħu jikkunsidraw ukoll ir-rwol tal-komunitajiet tal-enerġija lokali jew tal-komunitajiet tal-enerġija rinnovabbli meta jfasslu l-EEOSs.

(29)  Ara l-punt v tal-parti 3.2 tal-Anness I tar-Regolament dwar il-Governanza.

(30)  Is-Sentenza fil-Kawża C-561/16 Saras Energía (ECLI:EU:C:2018:633, il-paragrafu 56).

(31)  Skont l-Artikolu 7a(4), il-metodu magħżul sabiex jiġi espress l-ammont ta’ ffrankar tal-enerġija meħtieġ għandu jintuża wkoll sabiex jiġi kkalkulat l-iffrankar iddikjarat mill-partijiet obbligati.

(32)  Ara l-premessa 17 tal-EED u t-taqsima 4.2.2.

(33)  L-Artikolu 2(24) jiddefinixxi “fornitur ta’ servizz tal-enerġija” bħala persuna fiżika jew ġuridika li twassal servizzi ta’ enerġija jew miżuri oħrajn għal titjib tal-effiċjenza fl-enerġija f’faċilità jew bini ta’ klijent finali.

(34)  Ara t-taqsima 8 u l-eżempji fl-Appendiċi XII.

(35)  Ara l-Appendiċi XII.

(36)  SWD(2016) 402 final, pp. 46 u 47.

(37)  Ara l-punt v tal-parti 3.2 tal-Anness I tar-Regolament dwar il-Governanza.

(38)  Ara l-Appendiċi XII.

(39)  Ara l-Appendiċi III.

(40)  “Parti inkarigata” hija entità ġuridika b’setgħa ddelegata minn gvern jew korp pubbliku ieħor sabiex tiżviluppa, tmexxi jew tħaddem skema ta’ finanzjament f’isimha.

(41)  Is-Sentenza fil-Kawża C-561/16 Saras Energía (ECLI:EU:C:2018:633, il-paragrafu 37 tal-Artikoli 7 u 20 tal-EED).

(42)  Ara wkoll is-sentenza tal-Qorti fil-Kawża C-561/16 Saras Energía (ECLI:EU:C:2018:633, il-paragrafi 30-33).

(43)  Appendiċi III.

(44)  Appendiċi III.

(45)  Ir-Regolament (UE) 2017/1369 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tal-4 ta’ Lulju 2017 li jistabbilixxi qafas għat-tikkettar tal-enerġija u li jħassar id-Direttiva 2010/30/UE (ĠU L 198, 28.7.2017, p. 1).

(46)  Appendiċi III.

(47)  Appendiċi III.

(48)  Appendiċi XII.

(49)  Appendiċi X.

(50)  Ara l-Appendiċi IV.

(51)  Ara l-Appendiċi IV.

(52)  Ara l-Appendiċi IV.

(53)  Id-Direttiva tal-Kunsill 2003/96/KE tas-27 ta’ Ottubru 2003 li tirriforma l-istruttura tal-Komunità dwar tassazzjoni fuq prodotti tal-enerġija u l-elettriku (ĠU L 283, 31.10.2003, p. 51).

(54)  Id-Direttiva tal-Kunsill 2006/112/KE tat-28 ta’ Novembru 2006 dwar is-sistema komuni ta’ taxxa fuq il-valur miżjud (ĠU L 347, 11.12.2006, p. 1).

(55)  Ara l-Appendiċi IV.

(56)  Appendiċi V.

(57)  Fl-NECPs tagħhom, l-Istati Membri għandhom jivvalutaw l-għadd ta’ unitajiet domestiċi f’faqar enerġetiku, billi jqisu s-servizzi tal-enerġija domestiċi meħtieġa sabiex jiġu garantiti standards tal-għajxien bażiċi fil-kuntest nazzjonali rilevanti, il-politika soċjali eżistenti u politiki rilevanti oħrajn, kif ukoll il-gwida indikattiva tal-Kummissjoni dwar l-indikaturi rilevanti, inkluża d-dispersjoni ġeografika, li jkunu bbażati fuq approċċ komuni għall-faqar enerġetiku. Jekk Stat Membru jsib li jkollu għadd sinifikanti ta’ unitajiet domestiċi f’faqar enerġetiku, huwa għandu jinkludi fil-pjan tiegħu objettiv indikattiv nazzjonali li jitnaqqas il-faqar enerġetiku.

(58)  Id-Direttiva 2010/31/UE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tad-19 ta’ Mejju 2010 dwar ir-rendiment tal-bini fl-użu tal-enerġija (ĠU L 153, 18.6.2010, p. 13).

(59)  Il-premessa 11 tad-Direttiva (UE) 2018/844 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (ĠU L 156, 19.6.2018, p. 75), li temenda l-EPBD u l-EED, tistabbilixxi li “[i]l-ħtieġa li jittaffa l-faqar enerġetiku jenħtieġ li tiġi kkunsidrata, f’konformità ma’ kriterji definiti mill-Istati Membri. Filwaqt li jiddeskrivu l-azzjonijiet nazzjonali li jikkontribwixxu għat-tnaqqis tal-faqar enerġetiku fl-istrateġiji ta’ rinnovazzjoni tagħhom, l-Istati Membri jkollhom id-dritt jistabbilixxu x’iqisu li huma azzjonijiet rilevanti”.

(60)  https://www.energypoverty.eu/policies-measures

(61)  Ara l-Appendiċijiet II u III.

(62)  L-Artikolu 2(9) tal-EPBD jiddefinixxi “element tal-bini” bħala sistema teknika użata fil-bini jew element tal-involukru tal-bini.

(63)  Id-Direttiva 2014/94/UE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tat-22 ta’ Ottubru 2014 dwar l-installazzjoni ta’ infrastruttura tal-karburanti alternattivi (ĠU L 307, 28.10.2014, p. 1).

(64)  Ara Economidou et al., 2018. Valutazzjoni tat-Tieni Pjanijiet ta’ Azzjoni Nazzjonali għall-Effiċjenza fl-Enerġija skont id-Direttiva dwar l-Effiċjenza fl-Enerġija. EUR 29272 EN, L-Uffiċċju tal-Pubblikazzjonijiet tal-Unjoni Ewropea, il-Lussemburgu, 2018, ISBN 978-92-79-87946-3, doi:10.2760/780472, JRC110304 (rapport disponibbli fuq https://ec.europa.eu/jrc/en/publication/eur-scientific-and-technical-research-reports/assessment-second-national-energy-efficiency-action-plans-under-energy-efficiency-directive) u Tsemekidi-Tzeiranaki et al., 2019. Analiżi tar-Rapporti Annwali għall-2019 skont id-Direttiva dwar l-Effiċjenza fl-Enerġija. EUR 29667 EN, Pubblikazzjonijiet.

(65)  Appendiċi VII.

(66)  Ir-Regolament (KE) Nru 443/2009 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tat-23 ta’ April 2009 li jistabbilixxi standards ta’ rendiment għall-emissjonijiet minn karozzi ġodda tal-passiġġieri bħala parti mill-approċċ integrat tal-Komunità biex jitnaqqsu l-emissjonijiet ta’ CO2 minn vetturi ħfief (ĠU L 140, 5.6.2009, p. 1).

(67)  Ir-Regolament (UE) Nru 510/2011 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tal-11 ta’ Mejju 2011 li jistabbilixxi standards ta’ rendiment fir-rigward tal-emissjonijiet tal-vetturi kummerċjali ħfief ġodda bħala parti mill-approċċ integrat tal-Unjoni biex jitnaqqsu l-emissjonijiet tas-CO2 minn vetturi ħfief (ĠU L 145, 31.5.2011, p. 1).

(68)  Ir-Regolament (UE) 2019/631 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tas-17 ta' April 2019 li jistabbilixxi standards ta' rendiment fir-rigward tal-emissjonijiet ta' CO2 tal-karozzi ġodda tal-passiġġieri u tal-vetturi kummerċjali ħfief ġodda, u li jħassar ir-Regolamenti (KE) Nru 443/2009 u (UE) Nru 510/2011 (ĠU L 111, 25.4.2019, p. 13)

(69)  Id-Direttiva tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill li temenda d-Direttiva 2009/33/KE dwar il-promozzjoni ta’ vetturi ta’ trasport fuq it-triq nodfa u effiċjenti fl-użu tal-enerġija. Għadha trid tiġi ppubblikata fil-Ġurnal Uffiċjali.

(70)  Għal aktar informazzjoni, ara l-komunikazzjoni tal-JRC “Ir-Rabta bejn l-Enerġija u l-Ilma”, 2019, http://publications.jrc.ec.europa.eu/repository/handle/JRC115853

(71)  Ara l-premessa 22.

(72)  Ara l-premessa 22.

(73)  Għal aktar informazzjoni, ara l-Prospettiva tal-Enerġija Dinjija tal-AIE 2018; https://www.iea.org/weo/water/

(74)  Ara l-premessa 22.

(75)  Ara d-definizzjonijiet ipprovduti fit-taqsima 4.

(76)  Ara l-Appendiċi IV.

(77)  SWD(2013) 451 final, il-premessi 47 u 49–52.

(78)  SWD(2013) 451 final, il-premessa 53.

(79)  SWD(2013) 451 final, il-premessa 54.

(80)  SWD(2013) 451 final, il-premessa 55.

(81)  Lees, E., u Bayer, E. (Frar 2016), Toolkit for energy efficiency obligations (Proġett ta’ Assistenza Regolatorja); http://www.raponline.org/document/download/id/8029

(82)  Ir-rendiment tal-bini fl-użu tal-enerġija – Proċedura ta’ evalwazzjoni ekonomika għas-sistemi tal-enerġija fil-bini - il-Parti 1: Il-proċeduri tal-kalkolu; https://www.en-standard.eu/din-en-15459-1-energy-performance-of-buildings-economic-evaluation-procedure-for-energy-systems-in-buildings-part-1-calculation-procedures-module-m1-14/.

(83)  Ara wkoll l-Appendiċi VI u l-Appendiċi VIII.

(84)  Għal aktar spjegazzjonijiet u eżempji, ara l-Appendiċi VIII.

(85)  Għal aktar spjegazzjonijiet u eżempji, ara l-Appendiċi VIII.

(86)  Ara wkoll l-Appendiċi VIII.

(87)  L-Artikolu 7(1) tal-EPBD jistabbilixxi li l-“Istati Membri għandhom jieħdu l-miżuri neċessarji sabiex jiżguraw li meta xi bini jgħaddi minn rinnovazzjoni maġġuri, ir-rendiment tal-bini jew ta’ parti rinnovata minnu fl-użu tal-enerġija jiġi ammeljorat sabiex jiġu ssodisfati r-rekwiżiti minimi tar-rendiment fl-użu tal-enerġija stabbiliti f’konformità mal-Artikolu 4, sa fejn dan ikun teknikament, funzjonalment u ekonomikament fattibbli”.

L-Artikolu 2(10) tal-EPBD jiddefinixxi “rinnovazzjoni maġġuri” bħala r-rinnovazzjoni ta’ bini, fejn:

(a)	l-ispiża totali tar-rinnovazzjoni relatata mal-involukru tal-bini jew mas-sistemi tekniċi użati fil-bini tkun ogħla minn 25 % tal-valur tal-bini, eskluż il-valur tal-art li fuqha jkun jinsab il-bini; jew

(b)	aktar minn 25 % tas-superfiċje tal-involukru tal-bini tgħaddi minn rinnovazzjoni;

L-Istati Membri jistgħu jagħżlu li japplikaw l-għażla (a) jew l-għażla (b).

(88)  Ara l-premessa 41 tal-EED.

(89)  Ara l-premessa 41 tal-EED.

(90)  Id-Direttiva 2009/125/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tal-21 ta’ Ottubru 2009 li tistabbilixxi qafas għall-iffissar ta’ rekwiżiti għall-ekodisinn għal prodotti relatati mal-enerġija (ĠU L 285, 31.10.2009, p. 10).

(91)  Għar-regolamenti elenkati skont il-kategorija ta’ prodott, ara:

https://ec.europa.eu/info/energy-climate-change-environment/standards-tools-and-labels/products-labelling-rules-and-requirements/energy-label-and-ecodesign/energy-efficient-products_mt

(92)  Għal kriterji sabiex tintwera l-materjalità fl-NEEAPs u notifiki skont l-Artikolu 7, ara l-Appendiċi IX.

(93)  Ir-Regolament (UE) 2018/842 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tat-30 ta’ Mejju 2018 dwar it-tnaqqis annwali vinkolanti tal-emissjonijiet ta’ gassijiet serra mill-Istati Membri mill-2021 sal-2030 li jikkontribwixxi għall-azzjoni klimatika biex jiġu onorati l-impenji li saru fil-Ftehim ta’ Pariġi, u li jemenda r-Regolament (UE) Nru 525/2013 (ĠU L 156, 19.6.2018, p. 26).

(94)  Ara l-Appendiċi XII.

(95)  Strument legali maħruġ minn korp tal-awtorizzazzjoni li jiggarantixxi li nkiseb ammont speċifikat ta’ ffrankar tal-enerġija. Kull ċertifikat huwa komodità unika u traċċabbli li ġġorr dritt ta’ proprjetà fuq ċertu ammont ta’ ffrankar tal-enerġija addizzjonali u li tiggarantixxi li l-benefiċċju ta’ dak l-iffrankar ma kienx kontabbilizzat xi mkien ieħor.

(96)  Għall-miżuri li jippromwovu l-installazzjoni ta’ teknoloġiji tal-enerġija rinnovabbli fuq skala żgħira fuq jew fil-bini, ara l-Appendiċi X.

(97)  Ara l-Appendiċi X.

(98)  Ara l-Appendiċi VII.

(99)  Il-Premessa 15 tal-EED.

(100)  Ara l-Appendiċi VII.

(101)  Ara l-Appendiċi XII.

(102)  Skont it-tieni subparagrafu tal-Artikolu 59 tar-Regolament dwar il-Governanza, l-Artikolu 24(1) jitħassar mill-1 ta’ Jannar 2021.

(103)  Dan kien dovut sal-31 ta’ Diċembru 2018 (l-Artikolu 9(1) tar-Regolament dwar il-Governanza).

(104)  Għal aktar proposti dwar l-elastiċitajiet li għandhom jintużaw sabiex tinqabad il-kapaċità ta’ rispons tad-domanda, ara l-Appendiċi IV.