20.10.2015   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

L 275/46

(1)

Fit-2 ta' Awwissu 2011, il-Kummissjoni rċeviet ilment mingħand il-fond ta' investiment S.C. Fondul Proprietatea S.A. (“l-ilmentatur”) rigward ix-xiri tal-elettriku ta' S.C. Hidroelectrica S.A. (“Hidroelectrica”) mingħand fornituri tal-elettriku bi prezzijiet allegatament ogħla mil-livell tas-suq.

(2)

Fil-25 ta' April 2012, il-Kummissjoni għarrfet lir-Rumanija li kienet iddeċidiet li tibda l-proċedura stabbilita fl-Artikolu 108(2) tat-Trattat fir-rigward tal-kuntratti li permezz tagħhom Termoelectrica S.A. (“Termoelectrica”) u S.C. Electrocentrale Deva S.A. (“Electrocentrale Deva”) fornew l-elettriku bl-ingrossa lil Hidroeletrica, minn hawn 'il quddiem imsejħa d-“Deċiżjoni tal-Ftuħ”.

(3)

Id-Deċiżjoni tal-Ftuħ ġiet ippubblikata f'Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea. (2). Il-Kummissjoni stiednet lill-awtoritajiet Rumeni u lill-partijiet interessati sabiex jissottomettu l-kummenti tagħhom.

(4)

Fit-23 ta' Lulju 2012, l-Awtoritajiet Rumeni taw il-kummenti preliminari tagħhom lill-Kummissjoni dwar id-Deċiżjoni tal-Ftuħ.

(5)

Il-Kummissjoni rċeviet biss kummenti preliminari mingħand Termoelectrica, datati l-11 ta' Ġunju 2012, u mingħand Electrocentrale Deva, datati t-12 ta' Ġunju 2012, li l-Awtoritajiet Rumeni għaddew lill-Kummissjoni fis-26 ta' Lulju 2012. L-Awtoritajiet Rumeni reġgħu għaddew l-istess kummenti preliminari lill-Kummissjoni fit-2 ta' Awwissu 2012.

(6)

Fit-12 ta' Frar 2013, il-Kummissjoni għarrfet lill-Awtoritajiet Rumeni li ma kienet irċeviet l-ebda kumment mingħand il-partijiet interessati.

(7)

Fl-24 ta' Marzu 2013, l-Awtoritajiet Rumeni tennew il-pożizzjoni preliminari tagħhom b'rabta ma' dan il-każ.

(8)

Il-Kummissjoni talbet iżjed informazzjoni mingħand l-Awtoritajiet Rumeni permezz tal-ittri datati d-29 ta' Lulju u l-11 ta' Settembru 2013, it-3 ta' Marzu, is-6 ta' Awwissu u l-25 ta' Settembru 2014 u d-19 ta' Jannar 2015. L-Awtoritajiet Rumeni taw informazzjoni ulterjuri fil-11 ta' Settembru 2013, fl-24 ta' Marzu, fl-14 ta' Mejju, fit-3 ta' Settembru, fit-22 ta' Settembru, fl-10 ta' Ottubru u fil-21 ta' Ottubru 2014 u fl-20 ta' Frar 2015.

(9)

Fis-16 ta' April 2015, ir-Rumanija rrinunzjat għad-drittijiet tagħha skont l-Artikolu 342 tat-Trattat flimkien mal-Artikolu 3 tar-Regolament Nru 1 (3) biex id-deċiżjoni tiġi adottata bir-Rumen u qablet li d-deċiżjoni tiġi adottata bl-Ingliż.

(10)

Din it-Taqsima tiddeskrivi l-partijiet kontraenti (jiġifieri: Hidroelectrica, Termoelectrica, u Electrocentrale Deva), ġeneraturi tal-elettriku oħrajn, il-kuntratti għax-xiri tal-elettriku fil-kuntest tas-suq tal-elettriku Rumen u żviluppi u interkonnessjonijiet differenti bejn l-allegati benefiċjarji.

(11)

Hidroelectrica twaqqfet fl-2000. Hidroelectrica hija kkontrollata mid-dritt ordinarju tal-kumpaniji. Il-kapital azzjonarju tagħha huwa f'idejn l-Istat Rumen permezz tal-Ministeru tal-Ekonomija u l-Kummerċ (80,06 %) u l-ilmentatur (19,94 %). L-Istat Rumen huwa rrappreżentat fil-Bord tal-Laqgħat tal-Azzjonisti ta' Hidroelectrica. Skont l-Artikoli ta' Inkorporazzjoni ta' Hidroelectrica, id-Direttur Ġenerali jmexxi u jirrapreżenta n-negozju ta' kuljum tal-kumpanija u jieħu deċiżjonijiet b'mod indipendenti dwar kwistjonijiet minbarra dawk irriżervati għal-Bord tal-Laqgħat tal-Azzjonisti u l-Bord tad-Diretturi. Fil-prattika, id-Diretturi ta' Hidroelectrica għaqqdu l-funzjonijiet mal-karigi governattivi (4).

(12)

Hidroelectrica hija l-ġeneratur tal-elettriku ewlieni tar-Rumanija b'kapaċità tal-produzzjoni annwali ta' madwar 17,5 TWh f'sena idroloġika normali. Hidroelectrica tipproduċi l-elettriku permezz ta' digi u ta' impjanti tal-ġenerazzjoni bil-fluss tal-ilma. Madankollu, din il-produzzjoni hija soġġetta għal varjazzjonijiet kbar skont il-kundizzjonijiet idroloġiċi: fl-2009, il-produzzjoni ta' Hidroelectrica kienet ta' 16,4 TWh, fl-2010 kienet ta' 21,3 TWh u fl-2011 kienet ta' 14,7 TWh. Fl-2013, is-sehem mis-suq ta' Hidroelectrica kien ta' 28,24 %, ikbar minn dak ta' Complexul Energetic Oltenia, produttur tal-elettriku ibbażat fuq il-faħam termali, b'sehem mis-suq ta' 20,83 % u Nuclearelectrica b'sehem mis-suq ta' 20,65 %, it-tnejn li huma kumpaniji tal-Istat.

(13)

Hidroelectrica tpoġġiet taħt proċeduri ta' insolvenza fis-26 ta' Ġunju 2012. (5) u tneħħew fis-26 ta' Ġunju 2013 (6). Fil-25 ta' Frar 2014, Hidroelectrica reġgħet tpoġġiet taħt proċeduri ta' insolvenza.

(14)

Il-fornituri li magħhom Hidroelectrica daħlet fil-kuntratti investigati huma Termoelectrica u Electrocentrale Deva, żewġ produtturi tal-elettriku bbażati fuq il-faħam, it-tnejn kompletament tal-Istat, direttament jew indirettament, b'kapaċità tal-produzzjoni annwali fid-data tal-iffirmar tal-kuntratti ta' 1,7 TW u 1,3 TW rispettivament u ishma mis-suq ta' 3 % u 5 % fl-2009. (7) u ta' 1,9 % u 4,1 % fl-2011 (8). Termoelectrica u Electrocentrale Deva biegħu elettriku prodott minn faħam indiġenu għali u mhux kompetittiv (9).

(15)

Electrocentrale Deva kienet diviżjoni ta' Termoelectrica sal-aħħar ta' Diċembru 2001 meta ġiet inkorporata bħala kumpanija separata, flimkien ma' diviżjonijiet oħra tal-Istat (CE Craiova, Electrocentrale Bucuresti, CE Rovinari eċċ). L-uniku azzjonist ta' Electrocentrale Deva kien Termoelectrica sas-27 ta' Marzu 2012.

(16)

Il-ġenerazzjoni tal-elettriku fir-Rumanija hija ddominata minn kumpaniji tal-Istat, li flimkien għandhom sehem mis-suq ta' madwar 90 %. (10) Fl-2011 il-ġenerazzjoni netta totali tal-elettriku fir-Rumanija ammontat għal 60,38 TWh. It-taħlita ta' ġenerazzjoni tikkonsisti l-aktar minn impjanti tal-enerġija bbażati fuq l-idroenerġija (madwar 28 % tal-ġenerazzjoni totali), l-enerġija nukleari (madwar 18 %) u l-karburanti fossili (madwar 51 %). (11)

(17)

Is-suq Rumen huwa interkonness, b'mod partikolari, mal-Bulgarija, b'kapaċità ta' trasferiment netta ta' 400 MW fl-2009-2010 u l-Ungerija, b'kapaċità ta' trasferiment netta ta' 500-800 MW fl-2009-2010 Il-kapaċità netta tal-interkonnessjoni ma' dawn l-Istati Membri ma ntużatx kollha f'dak il-perjodu, minħabba konġestjoni. Matul il-perjodu 2009-2011, il-flussi tal-importazzjonijiet u l-esportazzjonijiet tal-elettriku lejn u mir-Rumanija kienu dawn li ġejjin: (i) fl-2009, l-importazzjonijiet tal-elettriku ammontaw għal 676 GWh, filwaqt li l-esportazzjonijiet ammontaw għal 3 154 GWh (madwar 4,8 % tal-elettriku kollu prodott fir-Rumanija); (ii) fl-2010, l-importazzjonijiet tal-elettriku ammontaw għal 943 GWh, filwaqt li l-esportazzjonijiet ammontaw għal 3 854 GWh (madwar 3,4 % tal-elettriku kollu prodott fir-Rumanija); (iii) fl-2011, l-importazzjonijiet tal-elettriku ammontaw għal 1 036 GWh, filwaqt li l-esportazzjonijiet ammontaw għal 2 942 GWh (madwar 2,8 % tal-elettriku kollu prodott fir-Rumanija).

(18)

Il-kuntratt ma' Termoelectrica ġie konkluż fit-30 ta' Lulju 2008 (12), filwaqt li l-kuntratt ma' Electrocentrale Deva ġie konkluż fid-9 ta' Ġunju 2009 (flimkien imsejħin “il-Kuntratti” f'din id-Deċiżjoni), għal durata ta' għaxar snin. Il-Kuntratti ġew terminati minn Euro-Insol, l-amministratur ġudizzjarju ta' Hidroelectrica, matul il-proċedura ta' insolvenza ta' Hidroelectrica, fl-aħħar ta' Awwissu 2012. (13).

(19)

Permezz ta' noti lill-Ministeru tal-Ekonomija u l-Kummerċ Rumen, Termoelectrica u Electrocentrale Deva talbu approvazzjoni minn dan il-Ministeru għall-iffirmar tal-Kuntratti, kif stabbilit fil-premessi 20 sa 22:

(20)

Fil-15 ta' Lulju 2008 permezz tan-nota numru 7323, Termoelectrica iddikkjaraw dan li ġej: “(…) Termoelectrica SA analizzat diversi metodi biex issolvi din il-problema urġenti u l-uniku varjant bi kwalunkwe prospett ta' suċċess fil-pront u li ma kienx jeħtieġ l-approvazzjoni tal-UE huwa dan li ġej: L-iffirmar ta' kuntratt fit-tul (ta' 10 snin) bejn Termoelectrica SA u Hidroelectrica SA għax-xiri tal-elettriku prodott mill-unità ta' ġenerazzjoni nru 4 ta' CET Paroșeni. Il-prezz tal-kuntratt se jkun il-prezz għal CET Paroșeni stabbilit mill-ANRE fis-suq irregolat, ibbażat fuq l-ispejjeż ġustifikati ta' Termoelectrica SA;, u l-Iffirmar ma' Compania Națională a Huilei Petroșani ta' kuntratt fit-tul (ta' madwar 10 snin) għall-akkwist tal-faħam. Għal Termoelectrica SA (SE Paroșeni) u anke għal Compania Națională a Huilei (14), dan (…) jiżgura l-futur fit-tul taż-żewġ kumpaniji li jinsabu fil-Wied Jiu”.

(21)

Fis-27 ta' Mejju 2009, permezz tan-nota numru 10855 Electrocentrale Deva, talbet dan li ġej: “(…) Sabiex il-kumpanija ma tfallix u sabiex jinħolqu l-kundizzjonijiet meħtieġa sabiex jiġu ffinanzjati u implimentati l-investimenti meħtieġa għall-issoktar tal-operat, nitolbukom tagħtuna l-approvazzjoni tagħkom għan-negozjar u l-konklużjoni ta' kuntratt ta' 10 snin bejn Electrocentrale Deva u Hidroelectrica București għall-bejgħ lil Hidroelectrica ta' kwantità tal-elettriku li tikkorrispondi għal enerġija medja ta' 150 MW flimkien mal-kwantità mwassla fis-suq irregolat u bi prezz approvat mill-ANRE li se jkopri l-ispejjeż tal-produzzjoni ġustifikati”.

(22)

Iż-żewġ Noti ġew approvati mir-rappreżentanti tal-Ministeru Rumen tal-Ekonomija u l-Kummerċ, fil-livell tal-Ministru u/jew tas-Segretarju tal-Istat. Il-Kuntratti jgħidu li dawn kienu konklużi fuq il-bażi ta' dawn in-noti.

(23)

Fil-kuntratt ma' Termoelectrica, la Hidroelectrica u lanqas Termoelectrica ma kellhom il-possibbiltà li jitterminaw il-kuntratt. Fil-kuntratt ma' Electrocentrale Deva, kemm Hidroelectrica kif ukoll Electrocentrale Deva kellhom il-possibbiltà li jitterminaw il-kuntratt fiċ-ċirkostanzi li ġejjin: (i) it-tel.f mill-parti l-oħra tal-kwalità tagħha bħala prodottur, fi żmien 5 ijiem tax-xogħol mid-data li fiha tintilef dik il-kwalità; (ii) ir-rifjut minn kwalunkwe waħda mill-partijiet milli tikkonkludi kuntratt ġdid jew li temenda l-kuntratt eżistenti, fil-każ ta' bidla fiċ-ċirkostanzi ekonomiċi u tekniċi eżistenti fid-data tal-konklużjoni tiegħu; (iii) f'każijiet oħra stipulati minn kwalunkwe liġi jew regolament applikabbli. (15).

(24)

Il-kuntratt ma' Termoelectrica kellu d-dettalji li ġejjin: (i) il-prezz kuntrattwali jiġi stabbilit kull sena mill-Awtorità Regolatorja tal-Enerġija Rumena (“ANRE”) fuq il-bażi tal-ispejjeż tal-produzzjoni ġustifikati minn Termoelectrica; (ii) Hidroelectrica tixtri l-elettriku kollu prodott mill-Impjant ta' Paroseni kull xahar. (16) Mid-data tal-iffirmar tiegħu u sat-terminazzjoni tiegħu mill-amministratur ġudizzjarju, il-kuntratt kien immodifikat 8 darbiet (seba' addenda li jikkonsistu f'aġġustamenti fil-prezzijiet). (17)

(25)

Il-kuntratt ma' Electrocentrale Deva kellu d-dettalji li ġejjin: (i) il-prezz tal-kuntratt jiġi stabbilit mill-ANRE abbażi tal-ispejjeż tal-produzzjoni ġustifikati minn Electrocentrale Deva; (ii) jekk l-ANRE ma tibqax tirregola l-prezzijiet tal-elettriku, il-prezz kellu jiġi nnegozjat mill-partijiet u ma kellux ikun inqas mill-prezz tal-kuntratt fis-sena ta' qabel; (iii) il-partijiet kuntrattwali ma jimponux xi penali jew imposta oħra f'każ li l-bejjiegħ jonqos milli jforni l-kwantità stipulata fil-kuntratt tal-elettriku jew jekk il-bejjiegħ jonqos milli jħallas il-prezz tal-kuntratt. (18) Mid-data tal-iffirmar tiegħu u sat-terminazzjoni tiegħu mill-amministratur ġudizzjarju, il-kuntratt ġie mmodifikat 5 darbiet. (19) (il-bidliet kollha kienu jikkonsistu f'aġġustamenti fil-prezzijiet).

(26)

Minkejja dispożizzjonijiet ċari fiż-żewġ Kuntratti, li skont dawn il-prezz tal-kuntratt kellu jiġi stabbilit mill-ANRE, bħala regola ġenearli, fil-prattika l-aġġustamenti fil-prezzijiet saru bl-approvazzjoni minn qabel tal-Ministeru tal-Ekonomija u l-Kummerċ, bi tliet eċċezzjonijiet (20).

(27)

Pereżempju, permezz ta' nota (b'data li ma tinqarax), Hidroelectrica fittxet l-approvazzjoni mill-Ministeru tal-Ekonomija u l-Kummerċ għall-aġġustament tal-prezzijiet għall-perjodu mill-1 ta' Awwissu 2009 sal-31 ta' Diċembru 2009, minħabba “żidiet fl-ispejjeż tal-produzzjoni”. Fl-istess nota, semmiet biċ-ċar li l-“iskop tal-konklużjoni u t-twettiq taż-żewġ kuntratti huwa li jinbiegħ fis-suq kompetittiv ammont ta' elettriku bbażat fuq il-faħam iebes imħallat mal-idroenerġija, kif ukoll li jipprovdu ż-żewġ produtturi tal-enerġija termali b'kuntratt aċċettat mill-istituzzjonijiet finanzjarji bħala ipoteka, sabiex jiksbu s-self fuq perjodu twil meħtieġ ħalli jagħmlu l-investimenti meħtieġa biex iżommu l-liċenzji tal-ġenerazzjoni tal-elettriku”.

(28)

B'mod simili, permezz ta' nota oħra, Hidroelectrica fittxet l-approvazzjoni tal-Ministeru tal-Ekonomija u l-Kummerċ sabiex iżżomm il-prezz tal-2009 ta' 230 Ron/MWh għall-perjodu bejn l-1 ta' Jannar 2010 u l-31 ta' Marzu 2010 sabiex “niksbu d-dħul meħtieġ biex inkomplu bir-ristrutturar kontinwu tal-produttur tal-faħam iebes għall-produzzjoni tal-elettriku u tal-produttur tal-enerġija termali (…).”

(29)

Barra minn hekk, wara l-konklużjoni tal-Kuntratti, permezz tan-nota numru 6547 tal-2011, Hidroelectrica fittxet l-approvazzjoni tal-Ministru tal-Ekonomija u l-Kummerċ biex taġġusta l-prezzijiet għas-sena 2011 sabiex Termoelectrica u Electrocentrale Deva jkunu jistgħu: “jiksbu s-self fit-tul meħtieġ biex jagħmlu l-investimenti meħtieġa biex iżommu l-liċenzji tal-ġenerazzjoni tal-elettriku kif ukoll biex jiksbu d-dħul meħtieġ għar-ristrutturar tal-produttur Compania Nationala a Huilei”.

(30)

Dawn in-noti kollha jsostnu biċ-ċar ukoll li Hidroelectrica kienet qed tfittex l-approvazzjoni tal-Ministeru tal-Ekonomija u l-Kummerċ “sabiex tawtorizza l-maniġment eżekuttiv tat-tliet produtturi tal-elettriku ħalli jiffirma l-addenda li jikkonċernaw il-prezzijiet il-ġodda”.

(31)

Barra minn hekk, l-addenda kollha għall-Kuntratti relatati mal-aġġustamenti fil-prezzijiet jirreferu għan-noti interni maħruġa minn Hidroelectrica u approvati mill-Ministru tal-Ekonomija u l-Kummerċ jew inkella mis-Segretarju tal-Istat fil-Ministeru tal-Ekonomija u l-Kummerċ bit-tliet eċċezzjonijiet imsemmija fil-premessa (26), li abbażi tagħhom kienu approvati tali aġġustamenti fil-prezzijiet. (21).

(32)

Il-kwantitajiet tal-elettriku mixtrija u l-prezzijiet medji mħallsa skont il-Kuntratti bejn l-2009 u l-2011 huma dawn li ġejjin (22):

(33)

Il-kummerċ tal-elettriku fir-Rumanija jseħħ l-aktar f'żewġt iswieq: (i) is-Suq tal-Elettriku Regolat li fih l-elettriku jiġi nnegozjat fuq il-bażi ta' tariffi u kundizzjonijiet regolati u (ii) is-Suq tal-Elettriku Kompetittiv li fih l-elettriku jiġi nnegozjat liberalment, inkluż permezz ta' żewġ tipi ewlenin ta' kuntratti: kuntratti bilaterali relattivament standard innegozjati fis-suq ċentralizzati u kuntratti bilaterali nnegozjati liberalment, l-hekk imsejjaħ suq għal kuntratti nnegozjati direttament.

(34)

It-tranżazzjonijiet fis-Suq tal-Elettriku Regolat huma implimentati permezz tal-ftehimiet ta' qafas fuq il-bejgħ u x-xiri konklużi bejn il-ġeneraturi/produtturi tal-elettriku attivi fis-suq regolat, inkluż Hidroelectrica, u l-“fornituri tal-aħħar għażla”, li jiżguraw id-distribuzzjoni tal-elettriku lill-utent aħħari. Il-klijenti eliġibbli jixtru l-elettriku bit-tariffi regolati. Fis-suq regolat, l-ANRE tistabbilixxi l-prezzijiet u l-volumi li jridu jitwasslu mill-ġeneraturi/produtturi tal-elettriku ex-ante kull sena. Sal-2009-2010, meta bdew jiġu implimentati l-kuntratti eżaminati, 56-61 % tal-elettriku kkunsmat fir-Rumanija kien innegozjat fis-suq regolat.

(35)

Sa mill-2005, is-Suq tal-Elettriku Kompettiv fir-Rumanija kien diviż f'ħamest iswieq speċifiċi: (i) is-swieq ċentralizzati amministrati mill-OPCOM; (ii) is-suq għal kuntratti nnegozjati direttament; (iii) is-suq tas-servizzi anċillari; (iv) is-suq tal-ibbilanċjar, u (v) is-suq tal-esportazzjoni.

(36)

Is-swieq ċentralizzati huma amministrati mill-OPCOM. OPCOM twaqqfet fl-2001 skont id-Deċiżjoni tal-Gvern Nru 627/2000, bħala kumpanija b'ishma konġunti u sussidjarja kollha kemm hi proprjetà ta' Transelectrica, l-operatur tas-sistema ta' trażmissjoni. Permezz tal-liċenzja mogħtija mill-ANRE, l-OPCOM ġiet imfassla bħala l-pjattaforma għan-negozjar tal-elettriku fir-Rumanija fil-livell tal-operaturi. OPCOM hija l-unika borża tal-enerġija fir-Rumanija, li tipprovdi ċentru għan-negozjar tal-elettriku u li għandha rwol ta' faċilitatur.

(37)

Hemm ħames tipi ta' segmenti tas-suq fl-OPCOM: (i) is-suq ta' ġurnata bil-quddiem; (iii) is-suq tal-istess ġurnata (23), (iii) is-swieq bilaterali ċentralizzati, jiġifieri, suq ċentralizzat għal kuntratti bilaterali permezz tal-irkant pubbliku “OPCOM-PCCB” u suq ċentralizzat għal kuntratti bilaterali permezz tan-negozjar kontinwu — CMBC-CN; (iv) is-suq ċentralizzat għaċ-ċertifikati ekoloġiċi u (v) il-pjattaforma tan-negozjar għaċ-ċertifikati tal-emissjonijiet tal-gassijiet b'effett ta' serra. It-tranżazzjonijiet fuq OPCOM bdew biss fl-2005 u fis-segmenti tas-suq ta' ġurnata bil-quddiem u tal-OPCOM-PCCB biss.

(38)

Il-Kuntratti kienu konklużi fis-suq għal kuntratti negozjati direttament fir-Rumanija, li huwa s-segment tas-suq rilevanti għall-valutazzjoni f'dan il-każ.

(39)

Fis-segment tas-suq tal-OPCOM-PCCB, l-OPCOM torganizza l-irkantijiet pubbliċi għall-bejgħ u x-xiri tal-elettriku. L-offerti tal-bejgħ/tax-xiri minn kull produttur/fornitur/konsumatur jiġu sottomessi lill-operatur tas-suq. Kull offerta trid tispeċifika dan li ġej: (i) jew il-prezz minimu li bih kull parti sejra tbigħ l-elettriku jew il-prezz massimu li bih sejra tixtri l-elettriku u (ii) il-ftehim qafas li skontu l-parti li tagħmel l-offerta biħsiebha tforni/tixtri l-elettriku. L-offerti tal-bejgħ u x-xiri jispeċifikaw il-kundizzjonijiet tal-provvista inkluż l-ammont tal-elettriku, id-durata (mhux inqas minn xahar u sa sena), kif ukoll il-ftehim qafas ippjanat. Il-prezz isegwi l-prinċipji tal-aħjar prezz offrut. Sal-2009 u l-2010, meta bdew jiġu implimentati l-Kuntratti, il-bejgħ fis-suq OPCOM-PCCB kien jammonta għal inqas minn 7 % tal-elettriku prodott fir-Rumanija.

(40)

Wara l-pubblikazzjoni tad-Deċiżjoni tal-Ftuħ, il-Kummissjoni adottat Deċiżjoni skont l-Artikolu 102 tat-Trattat li fiha sabet li l-borża tal-enerġija ġestita mill-OPCOM tikkostitwixxi suq tas-servizzi rilevanti, li fih l-OPCOM hija attur dominanti, separat mis-suq tal-kuntratti negozjati direttament. (24).

(41)

Is-suq għal kuntratti negozjati direttament huwa suq ħieles li mhuwiex regolat mill-ANRE. Il-partijiet kontraenti jinnegozjaw il-kwantitajiet, il-prezzijiet u klawżoli oħra kuntrattwali b'mod bilaterali. Dan jagħti lill-partijiet livell ogħla ta' flessibbiltà fin-negozjar tal-patti u l-kundizzjonijiet tal-kuntratti tal-bejgħ. Il-patti u l-kundizzjonijiet tal-kuntratti huma kunfidenzjali.

(42)

Permezz ta' ittra iddatata l-21 ta' Frar 2014, il-Kummissjoni talbet lill-Awtoritajiet Rumeni jipprovdu informazzjoni dwar il-kuntratti negozjati bilateralment konklużi fis-suq Rumen, minbarra l-Kuntratti, b'durati u kwantitajiet ta' provvista tal-elettriku komparabbli. It-talba tal-Kummissjoni kopriet il-fornituri kollha tal-elettriku Rumeni, kemm jekk tal-Istat jew privati. Fl-14 ta' Mejju 2014, l-Awtoritajiet Rumeni taw l-elementi prinċipali mitluba tal-kuntratti kollha ffirmati mill-akkwirenti tal-elettriku b'konsum tal-elettriku annwali ta' iżjed minn 150 GWh għal kull waħda mis-snin mill-2009 sal-2011. (25).

(43)

L-Awtoritajiet Rumeni saħqu li l-kuntratti kollha konklużi fis-suq tal-konsumaturi bil-kundizzjonijiet kompetittivi minn konsumaturi mhux domestiċi fil-perjodu ta' żmien rilevanti kienu soġġetti għall-ġbir ta' dejta ad hoc mitlub mill-Kummissjoni. B'mod partikolari, l-Awtoritajiet Rumeni ssottomettew 75 sett ta' dejta annwali mill-kuntratti fis-seħħ għal sena jew iżjed matul il-perjodu 2009-2011 relevanti għal dan il-każ. Il-Kummissjoni tifhem li l-Awtoritajiet Rumeni ssottomettew id-dejta rilevanti dwar il-kuntratti kollha li jissodisfaw il-kriterji meħtieġa mill-Kummissjoni (durati u kwantitajiet paragunabbli) għall-perjodu rilevanti 2009-2011. Il-Kuntratti ammontaw għal madwar 17 % mill-volum totali tal-elettriku soġġett għal kuntratti negozjati direttament konklużi matul il-perjodu 2009-2011 u pprovduti mir-Rumanija.

(44)

Id-dejta sottomessa mill-Awtoritajiet Rumeni turi l-livell tal-ogħla prezzijiet imħallsa fis-suq ħieles għall-bejgħ bl-imnut tal-elettriku matul il-perjodu 2009-2011, kif ġej: għall-2009: 266,5 RON/MWh; għall-2010: 229,96 RON/MWh u għall-2011: 232,33 RON/MWh. Madankollu, kull wieħed minn dawn il-kuntratti meqjus waħdu ammonta għal kwantitajiet inqas minn kull wieħed mill-Kuntratti.

(45)

Analiżi tal-informazzjoni dwar il-kuntratti li daħlu fihom fornituri oħra minbarra Termoelectrica u Electrocentrale Deva turi li, fl-2009, meta bdew jiġu implimentati l-Kuntratti, l-ebda fornitur ieħor ma kkonkluda kuntratt ta' provvista li huwa biżżejjed simili għal dawn iż-żewġ Kuntratti fir-rigward tal-kwantitajiet (madwar 900 GWh u 500 GWh, kull wieħed) u d-durata (10 snin). Tqabbil kompletament sinifikanti mal-Kuntratti huwa possibbli biss għal kuntratti oħra għall-istess kwantitajiet, durata u/jew data tad-dħul fis-seħħ. Ladarba ma kien jeżisti l-ebda kuntratt kompletament paragunabbli, hemm bżonn li ssir analiżi ekonometrika tad-differenzi fil-kuntratti, li r-raġunijiet u r-riżultati tagħha jintwerew fil-premessi 77-80 u fl-Anness.

(46)

Matul il-perjodu 2009-2011, Hidroelectrica kienet għadha qed tbigħ madwar 60 % tal-elettriku tagħha lil akkwirenti privati oħra permezz ta' kuntratti fit-tul ta' bejgħ bl-ingrossa u bl-imnut, li qed jiġu investigati mill-Kummissjoni. (26) Il-prezzijiet tal-bejgħ ta' Hidroelectrica f'dawk il-kuntratti kienu iżjed minn 40 % inqas mill-prezzijiet tax-xiri bl-ingrossa mħallsa bħala medja minn Hidroelectrica lil Termoelectrica u lil Electrocentrale Deva. Bħala eżempju, l-ogħla prezz tal-bejgħ għall-elettriku skont dawn il-kuntratti kien ta' 159,8 RON/MWh fl-2009 u 168 RON/MWh fl-2010.

(47)

Hidroelectrica kkonkludiet kuntratti ta' bejgħ tal-elettriku ma' partijiet oħra wkoll (27), għal kwantitajiet inqas. L-ogħla prezz tal-bejgħ għall-elettriku skont dawn il-kuntratti tal-bejgħ bl-imnut għall-perjodu rilevanti kien ta' 185 RON/MWh fl-2009, 190 RON/MWh fl-2010 u 160 RON/MWh fl-2011, jiġifieri medja ta' madwar 13 % inqas mill-prezzijiet tax-xiri bl-ingrossa mħallsin minn Hidroelectrica lil Termoelectrica u lil Electrocentrale Deva.

(48)

L-Impjant ta' Paroseni ta' Termoelectrica, li fil-fatt forna kwantità tal-elettriku mixtrija bil-Kuntratt ma' Termoelectrica, sar entità separata u ġie inkorporat fir-Reġistru tal-Kummerċ Rumen bl-isem ta' Electrocentrale Paroseni, fil-11 ta' Lulju 2011 (28). Fit-22 ta' Settembru 2011, Electrocentrale Paroseni ħadet id-drittijiet u l-obbligi kollha ta' Termoelectrica taħt il-Kuntratt tagħha ma' Hidroelectrica. Electrocentrale Paroseni forniet l-elettriku lil Hidroelectrica f'Settembru u Ottubru 2011, għalkemm il-kwantitajiet kienu negliġibbli.

(49)

Fid-data tal-waqfien tal-provvista skont il-Kuntratti, Termoelectrica kienet għadha l-uniku azzjonist ta' Electrocentrale Deva kif ukoll ta' Electrocentrale Paroseni.

(50)

Permezz tal-Ordinanza ta' Emerġenza Nru 84/2011 (29), ġie implimentat skambju ta' dejn ma' ekwità bejn Termoelectrica u l-Istat. Għalhekk, Termoelectrica ttrasferixxiet l-ishma tagħha f'kumpaniji differenti (Electrocentrale Deva, Electrocentrale Paroseni u Electrocentrale Bucuresti) lill-Istat, bħala pagament għad-djun tagħha mal-Istat. Dan it-trasferiment tal-ishma sar abbażi ta' rapporti ta' evalwazzjoni, li saru minn evalwatur indipendenti.

(51)

Electrocentrale Paroșeni u Electrocentrale Deva ġew fużi f'entità legali waħda jisimha Complexul Energetic Hunedoara (“CEH”), kumpanija kompletament tal-istat, irreġistrata fir-Reġistru tal-Kummerċ Rumen fl-1 ta' Novembru 2012. CEH ħadet f'idejha d-drittijiet u l-obbligi kollha ta' Electrocentrale Paroseni u Electrocentrale Deva. Fl-1 ta' Awwissu 2013, CEH ħadet f'idejha wkoll lis-Societatea Nationala a Huilei, li rriżultat mid-diviżjoni tal-minjieri tal-kumpanija tal-Istat Compania Nationala a Huilei li kienet tforni l-faħam lil Termoelectrica u Electrocentrale Deva. Fil-preżent, it-tliet kumpaniji kollha jikkwalifikaw bħala fergħat ta' CEH, mingħajr personalità ġuridika.

(52)

Termoelectrica qed tiġi llikwidata (30) u għandha assi b'valur tas-suq ta' madwar EUR 80 miljun u valur ta' likwidazzjoni ta' madwar EUR 60,5 miljuni skont rapport datat l-1 ta' Ottubru 2013. Madankollu, id-djun ta' Electrocentrale Deva, Electrocentrale Paroseni u Electrocentrale Bucuresti baqgħu ta' Termoelectrica.

(53)

L-iżviluppi ta' wara l-2011 fir-rigward ta' Termoelectrica u Electrocentrale Deva, kif ukoll l-interkonnessjonijiet differenti spjegati fil-premessi 48 — 52 huma murijin għal referenza fil-grafika li ġejja:

(54)

Fid-Deċiżjoni tal-Ftuħ, il-Kummissjoni esprimiet dubji dwar jekk il-prezzijiet għax-xiri tal-elettriku stipulati fil-Kuntratti kinux jikkonformaw mas-suq u dwar jekk kinux jikkostitwixxu għajnuna mill-Istat. Fil-każ tal-aħħar, il-Kummissjoni esprimiet dubji dwar jekk tali għajnuna hijiex kompatibbli mat-Trattat.

(55)

Il-Kummissjoni qabblet il-prezzijiet stipulati fil-Kuntratti mal-prezzijiet li bihom l-elettriku kien innegozjat fuq l-OPCOM-PCCB u osservat li l-prezzijiet li bihom Hidroelectrica xrat l-elettriku mingħand l-allegati benefiċjarji kienu bejn 40 % u 55 % ogħla mill-prezz prevalenti tal-elettriku fis-suq tal-kambju miftuħ tal-elettriku tal-OPCOM-PCCB. Kien jidher li, għalhekk, Hidroelectrica ġarrbet spejjeż ogħla minn dawk meħtieġa, filwaqt li l-allegati benefiċjari ngħataw għajnuna li żiedet id-dħul tagħhom, mingħajr ma kien maħsub li jinkiseb xi għan speċifiku ta' interess komuni. Għalhekk, il-Kummissjoni kienet tal-fehma preliminari li l-allegati benefiċjarji kellhom vantaġġ indebitu fil-forma ta' prezzijiet tal-elettriku miżjuda artifiċjalment fil-Kuntratti tagħhom u l-emendi suċċessivi għalihom.

(56)

Il-Kummissjoni waslet għall-konklużjoni preliminari li t-tariffi tal-elettriku li qed jiġu eżaminati kienu ta' natura selettiva, minħabba li kienu japplikaw biss għal ċerti intrapriżi.

(57)

Barra minn hekk, il-Kummissjoni waslet għall-konklużjoni preliminari li t-tariffi tal-elettriku preferenzjali jistgħu jinvolvu trasferiment ta' riżorsi tal-Istat li huma imputabbli għall-Istat minħabba li Hidroelectrica kienet ikkontrollata mill-Istat Rumen (80,06 % tal-kapital azzjonarju tagħha kien tar-Rumanija). Barra minn hekk, il-Kummissjoni rreferiet għall-Ordni Ministerjali Nru 445/2009, li permezz tiegħu r-rappreżentanti tal-Ministeru tal-Ekonomija, il-Kummerċ u l-Ambjent tan-Negozju, il-membri tal-Bordijiet tal-Amministrazzjoni tal-kumpaniji tal-elettriku tal-Istat, kienu obbligati jiżguraw li mill-31 ta' Marzu 2010 l-elettriku ddestinat għas-suq tal-operaturi jkun innegozjat esklussivament fuq l-OPCOM.

(58)

Bħala konsegwenza, ir-rappreżentanti tal-Ministeru tal-Ekonomija u l-Kummerċ kellhom kontroll, jew tal-anqas influwenza, fuq il-prattika tal-ikkuntrattar tal-kumpaniji tal-Istat, inkluż il-prattika tal-ikkuntrattar ta' Hidroelectrica. Dan jista' jkollu effettu fuq il-kummerċ intra-UE, skont it-tifsira tal-Artikolu 107(1) tat-Trattat

(59)

Il-konklużjoni preliminari tal-Kummissjoni kienet li jekk il-Kuntratti kienu jinkludu għajnuna mill-Istat dawn kienu jiġu kkunsidrati bħala għajnuna mogħtija bi ksur tal-obbligi ta' notifika u waqfien stabbiliti fl-Artikolu 108(3) tat-Trattat.

(60)

Fid-dawl ta' dak imsemmi hawn fuq, il-Kummissjoni waslet għall-konklużjoni preliminari li hemm il-potenzjal li t-tariffi tal-elettriku preferenzjali jistgħu jinvolvu għajnuna mill-Istat u stiednet lir-Rumanija sabiex tipprovdi biżżejjed informazzjoni li ttaffi dawn id-dubji.

(61)

L-Awtoritajiet Rumeni astjenew milli jagħtu xi osservazzjoni dwar jekk il-Kuntratti kinux jinvolvu għajnuna mill-Istat. Fl-24 ta' Marzu 2013, ir-Rumanija pprovdiet l-osservazzjonijiet tagħha dwar il-kummenti tal-partijiet terzi fuq każijiet oħra li involvew lil Hidroelectrica, li wkoll kienu koperti mill-investigazzjoni tal-Kummissjoni (31). L-Awtoritajiet Rumeni reġgħu astjenew milli jgħidu x'jaħsbu.

(62)

Fil-proċedura ta' investigazzjoni formali, l-Awtoritajiet Rumeni ntalbu jispjegaw ir-raġunijiet ekonomiċi wara l-konklużjoni tal-Kuntratti. Ir-Rumanija ma tatx xi ġustifikazzjoni f'dan ir-rigward. Ir-Rumanija argumentat biss li l-Kuntratti ppermettew lil Hidroelectrica tikkwantifika aħjar valur massimu tal-ispejjeż imġarrba għax-xiri tal-elettriku, billi pprovdewlha protezzjoni kontra l-volatilità tal-prezzijiet fis-suq spot.

(63)

Barra minn hekk, l-Awtoritajiet Rumeni ċċaraw ukoll li l-Kuntratti ma kinux ftehimiet ta' għajnuna kif iddefiniti fir-Rapport tal-Amministratur Ġudizzjarju ta' Hidroelectrica dwar x'kien li kkawża tal-insolvenza ta' Hidroelectrica (32). Skont dak ir-rapport, il-ftehimiet ta' għajnuna huma dawk il-kuntratti konklużi minn Hidroelectrica sabiex tkopri d-diskontinwità fil-produzzjoni tagħha. L-iskop ta' dak it-tip ta' kuntratt huwa li jiġi evitat il-ħlas ta' kwalunkwe dannu mġarrab minħabba n-nuqqas ta' rispett ta' impenn kuntrattwali ta' provvista.

(64)

L-Awtoritajiet Rumeni ċċaraw (33) għaliex, fil-prattika, bl-eċċezzjoni tat-tliet każijiet imsemmija fil-premessa 28, ANRE ma stabbilixxietx il-prezzijiet tal-kuntratt kif stipulat fil-Kuntratti. Kien spjegat li l-Kuntratti ma kinux konklużi fis-suq regolat u, għalhekk, il-prezz ma kienx aġġustat mill-ANRE. L-Awtoritajiet Rumeni spjegaw ukoll li: (i) fil-bidu l-ANRE pprovdiet lill-Ministeru tal-Ekonomija u l-Kummerċ b'livell limitu minimu u massimu li fuqu ġew stabbiliti l-prezzijiet; (ii) tali livelli limitu kienu stabbiliti fuq il-bażi ta' parametri tekniċi ċari speċifiċi għall-produtturi tal-enerġija termali u elettrika; (iii) imbagħad l-ANRE temmet din il-prattika u l-Ministeru tal-Ekonomija u l-Kummerċ ħadha f'idejh, fuq il-bażi ta' prinċipji simili għal dawk użati mill-ANRE.

(65)

Rigward il-Kuntratt ma' Termoelectrica, l-Awtoritajiet Rumeni kkonfermaw li Hidroelectrica kienet l-uniku konsumatur tal-elettriku għall-Impjant ta' Paroseni ta' Termoelectrica. Barra minn hekk, kien iċċarat li Hidroelectrica ma xtratx il-kwantità sħiħa tal-elettriku kif stmat fil-bidu skont il-Kuntratt iżda, minflok, xtrat biss il-kwantità meħtieġa sabiex tkopri kwalunkwe ċaqliqa fil-produzzjoni, minħabba l-evoluzzjoni imprevedibbli tal-kundizzjonijiet idroloġiċi.

(66)

Rigward il-Kuntratt ma' Electrocentrale Deva, l-Awtoritajiet Rumeni ċċaraw li matul il-perjodu rilevanti 2009-2011, Electrocentrale Deva biegħet l-elettriku lil klijenti oħra wkoll minbarra Hidroelectrica. Għalhekk intwera li fis-snin 2010 u 2011, Electrocentrale Deva biegħet kwantitajiet kbar ta' elettriku (kwantitajiet paragunabbli jew saħansitra ogħla) lil klijenti, apparti Hidroelectrica, bi prezzijiet paragunabbli. (34).

(67)

Fl-osservazzjonijiet preliminari tagħhom dwar id-Deċiżjoni tal-Ftuħ, kemm Termoelectrica kif ukoll Electrocentrale Deva sostnew li la l-prezzijiet tal-kuntratt inizjali u lanqas il-bidliet sussegwenti tagħhom ma tawhom xi vantaġġ, u argumentaw li tali prezzijiet kienu stabbiliti mill-ANRE u kkalkolati fuq il-bażi tal-ispejjeż tal-produzzjoni tagħhom.

(68)

Barra minn hekk, ir-Rumanija argumentat li l-bidliet sussegwenti fil-prezzijiet tal-kuntratt kienu determinati miż-żieda fil-prezz taż-żejt (35) jew tal-faħam (36). Electrocentrale Deva sostniet ukoll li madwar 70 % tal-prezz tal-elettriku kien influwenzat mill-prezz tal-faħam.

(69)

F'din id-deċiżjoni, il-Kummissjoni tivvaluta jekk Termoelectrica u Electrocentrale Deva ngħatawx għajnuna mill-Istat skont it-tifsira tal-Artikolu 107(1) tat-Trattat, ara l-premessa 101, u, jekk iva, jekk it-tali għajnuna hijiex kompatibbli mas-suq intern, ara l-premessi 102 sa 105.

(70)

L-Artikolu 107(1) tat-Trattat jistipula li kull għajnuna, ta' kwalunkwe forma, mogħtija minn Stat Membru jew permezz ta' riżorsi tal-Istat, li tfixkel jew thedded li tfixkel il-kompetizzjoni billi tiffavorixxi lil ċerti intrapriżi jew il-produzzjoni ta' ċerti oġġetti u tkun tolqot il-kummerċ bejn l-Istati Membri, tkun inkompatibbli mas-suq intern.

(71)

Il-kundizzjonijiet stabbiliti fl-Artikolu 107(1) tat-Trattat huma kumulattivi u, għalhekk, sabiex miżura tikkwalifika bħala għajnuna mill-Istat il-kundizzjonijiet kollha jridu jkun ssodisfati fl-istess ħin.

(72)

Għall-fini tal-Artikolu 107(1) tat-Trattat, sabiex jiġi stabbilit jekk ingħatax vantaġġ ekonomiku li ma kienx ikun disponibbli bil-kundizzjonijiet tas-suq lil Termoelectrica u Electrocentrale Deva bħala riżultat tal-konklużjoni u l-implimentazzjoni tal-Kuntratti, hemm bżonn li jiġi stabbilit x'kienu l-prezzijiet fil-kundizzjonijiet tas-suq fir-Rumanija fil-perjodu bejn l-2009 u l-2011, għal tranżazzjonijiet simili.

(73)

F'dan ir-rigward, għall-kuntrarju tal-fehma preliminari stipulata fid-Deċiżjoni tal-Ftuħ, l-investigazzjoni wriet li l-patti u d-durati tal-kuntratti tal-provvista tal-elettriku konklużi fl-OPCOM-PCCB mhumiex simili biżżejjed għal dawk tal-Kuntratti, speċjalment fir-rigward tad-durata u l-kundizzjonijiet innegozjati bilateralment personalizzati (il-premessi 18, 23, 24, 25, 39 u 40). Fi swieq tal-elettriku li jiffunzjonaw sew b'likwidità adegwata u strumenti forward li jippermettu li jkunu previsti l-prezzijiet għal kunsinni fil-ġejjieni, il-prezzijiet spot huma indikazzjoni tajba jew li joqorbu lejn il-prezzijiet tas-suq, li jistgħu jintużaw bħala punti ta' riferiment għall-valutazzjoni tal-livelli tal-prezzijiet f'kuntratti speċifiċi. Madankollu, f'dan il-każ, minħabba l-proporzjon relattivament ogħla tad-domanda li kienet servuta bit-tariffi regolati fir-Rumanija fl-2009, il-likwidità limitata tal-pjattaformi tan-negozjar tal-OPCOM fil-perjodu 2009-2011, u l-fatt li l-boroż tal-enerġija ġestiti mill-OPCOM kienu mfassla bħala suq tal-antitrust rilevanti soġġett għal abbuż minn pożizzjoni dominati (il-premessi 34 — 40), xieraq li wieħed joqgħod fuq punti ta' riferiment adattati minbarra l-prezzijiet fl-OPCOM PCCB għall-valutazzjoni tal-preżenza possibbli ta' vantaġġ ekonomiku fuq il-prezzijiet tas-suq.

(74)

Madankollu, f'dak ir-rigward, is-similarità tal-prezzijiet għal dawk imħallsa mill-akkwirenti minbarra Hidroelectrica jew il-ġustifikazzjoni bbażata fuq l-ispejjeż imressqa mir-Rumanija u l-benefiċjari (il-premessi 66-68), mhumiex indikazzjoni valida li l-kundizzjonijiet tal-kuntratt u l-prezzijiet involuti kienu konformi mal-kundizzjonijiet tas-suq.

(75)

Fil-fatt, il-prezzijiet imħallsa minn Hidroelectrica lil Electrocentrale Deva bejn l-2009 u l-2011 kienu simili għall-prezzijiet imħallsa minn kumpaniji oħra tad-distribuzzjoni tal-elettriku, tal-Istat u privati, li kienu qed jixtru l-elettriku minn Electrocentrale Deva. Madankollu, dan ix-xiri kien qed iseħħ bejn Electrocentrale Deva u kumpaniji tad-distribuzzjoni tal-elettriku, li kienu qed ibigħu l-elettriku lid-djar u negozji żgħar fis-suq tal-konsumaturi għal prezzijiet u kundizzjonijiet regolati (il-premessa 34). Hidroelectrica kienet qed tixtri l-elettriku fis-suq tal-operaturi għall-bejgħ mill-ġdid bl-imnut fis-suq kompetittiv lill-konsumaturi industrijali u/jew l-operaturi tas-suq, li fih il-prezzijiet u l-kwantitajiet ma kinux regolati u x-xerrejja setgħu jevitaw li jixtru minn bejjiegħa għaljin, bħal Termoelectrica u Electrocentrale Deva u jagħżlu fornituri orħos, indipendentement mill-ispejjeż tal-produzzjoni tagħha. Għalhekk, anke jekk il-prezzijiet kienu simili u jiġi ssupponut li l-bejgħ ta' Termoelectrica u Electrocentrale Deva fis-suq regolat kien jippermetti li jiġu rkuprati l-ispejjeż, il-prezzijiet imħallsa mill-kumpaniji tad-distribuzzjoni tal-elettriku lil Termoelectrica u Electrocentrale Deva mhumiex paragunabbli ma' u ma jistgħux jikkostitwixxu punt ta' riferiment validu għall-prezzijiet imħallsa minn Hidroelectrica fis-suq ħieles kompetittiv.

(76)

Bl-istess mod, il-ġustifikazzjoni tal-ispejjeż imressqa minn Termoelectrica u Electrocentrale Deva u l-awtoritajiet Rumeni tispjega biss għaliex il-prezzijiet li Termoelectrica u Electrocentrale Deva setgħu jbigħu bihom mingħajr telf kienu għoljin. Din il-ġustifikazzjoni ma turix li dawn il-prezzijiet kienu konformi mal-prezzijiet tas-suq stabbiliti f'kundizzjonijiet kompetittivi bħal dawk li fihom Hidroelectrica suppost ikkonkludiet u implimentat il-Kuntratti, jekk dawn il-Kuntratti kellhom jitqiesu li ma jinvolvu ebda għajnuna mill-Istat.

(77)

Sabiex jiġi stabbiliti jekk il-prezzijiet tal-kuntratt kinux konformi mal-kundizzjonijiet tas-suq fir-Rumanija, xieraq li dawn jitqabblu mal-kundizzjonijiet tal-prezzijiet prevalenti għal kuntratti oħra negozjati bilateralment li saru fl-istess żmien tal-Kuntratti fis-suq ħieles. Il-Kummissjoni użat is-sett tad-dejta pprovdut mill-awtoritajiet Rumeni, minħabba li dan tqies bħala l-aħjar sors disponibbli ta' evidenza li tirrifletti l-kundizzjonijiet tas-suq fir-Rumanija (il-premessi 42-45). Kif indikat fil-premessa 45, l-ebda kuntratt fit-tul konkluż jew fis-seħħ fl-2009 ma jirrepplika l-karatteristiċi tal-Kuntratti. Għalhekk, il-Kummissjoni wettqet analiżi ekonometrika sabiex tistima punt ta' riferiment tal-prezzijiet ibbażat fuq kuntratti tal-elettriku kontemporanji għall-Kuntratti matul il-perjodu rilevanti. Fl-Anness hija pprovduta deskrizzjoni teknika dettaljata tal-analiżi ekonometrika u r-riżultati tagħha.

(78)

Fin-nuqqas ta' referenza definittiva biex jiġu stabbilitti l-“kundizzjonijiet tas-suq”, sabiex jiġi vverifikat jekk il-Kuntratti kellhomx prezzijiet ogħla mil-livell tas-suq, intuża punt ta' riferiment tal-prezzijiet tas-suq bħala indikatur, b'suppożizzjonijiet konservattivi, jiġifieri billi ttieħed kont tad-devjazzjonijiet importanti 'l fuq mill-prezz tas-suq stmat. Abbażi ta' dan l-approċċ konservattiv, il-Kummissjoni għamlet paragun tal-prezzijiet tal-Kuntratti mal-prezz tas-suq ta' riferiment, għal kull sena bejn l-2009 u l-2011. Il-paragun twettaq għal kull sena minħabba li l-prezzijiet tal-bejgħ taħt il-Kuntratti żdiedu kull sena.

(79)

L-analiżi turi li, abbażi tal-prezzijiet ta' riferiment u b'suppożizzjonijiet konservattivi, il-prezzijiet mitluba minn Termoelectrica li Hidroelectrica kienu ogħla mill-prezzijiet tas-suq. Jekk tingħata l-kunsiderazzjoni dovuta lill-fatt li l-paragun tat-tranżazzjonijiet fil-livell tal-operatur għall-Kuntratti jitwettaq ma' kuntratti fil-livell tal-konsumatur, u jekk jiġi miżjud marġini għall-bejgħ bl-imnut ta' 5 % mitlub bħala medja mill-operaturi tas-suq fis-suq Rumen, id-differenza fil-prezzijiet tas-suq hija: 18,8 RON/MWh fl-2010 u 19,8 RON/MWh fl-2011 għal Termoelectrica u 17,5 RON/MWh fl-2010 u 13,9 RON/MWh fl-2011.

(80)

Għalhekk, l-analiżi ekonometrika tagħti l-ewwel indikazzjoni li l-Kuntratti taw vantaġġ ekonomiku lil Termoelectrica u Electrocentrale Deva fuq il-kundizzjonijiet tas-suq. Madankollu, is-sempliċi fatt li l-prezzijiet skont il-Kuntratti kienu vvalutati bħala ogħla mill-prezzijiet ta' riferiment ta' kuntratti simili mhuwiex biżżejjed biex jistabbilixxi li operatur tas-suq li qed jaġixxi minflok Hidroelectrica ma kienx jidħol u jżomm fis-seħħ dawn il-kuntratti. Raġunijiet oġġettivi xorta jistgħu jfissru li l-livelli għoljin tal-prezzijiet waħedhom ma jistgħux jitqiesu li jagħtu vantaġġ ekonomiku ogħla mill-kundizzjonijiet tas-suq lill-bejjiegħa tal-elettriku. Għalhekk hemm bżonn li r-robustezza tar-riżultati tal-analiżi ekonometrika tkun ikkorroborata minn evidenza addizzjonali ta' prezzijiet ogħla mill-kundizzjonjiet tas-suq.

(81)

F'dan ir-rigward, xieraq li jiġi stabbilit jekk Hidroelectrica aġixxietx b'mod paragunabbli ma' dak ta' operatur tal-ekonomija privata f'sitwazzjoni simili (“it-test ta' operatur f'ekonomija tas-suq”/“MEOP”) (37). Għalhekk, il-Kummissjoni vvalutat jekk operatur privat li jsib ruħu f'sitwazzjoni simili kienx iġib ruħu bl-istess mod bħal Hidroelectrica meta jidħol u jżomm fis-seħħ il-Kuntratti. F'dan il-kuntest, iċ-ċirkostanzi li ġejjin deskritti hawn taħt fil-premessi 82 — 85 u li jikkonċernaw il-konklużjoni u l-implimentazzjoni tal-Kuntratti huma rilevanti.

(82)

L-ewwel, fid-data tal-konklużjoni tal-Kuntratti Hidroelectrica kellha għad-dispożizzjoni tagħha fis-suq sorsi oħra tal-elettriku li kienu orħos; pereżempju: fl-2008-2009, Nuclearelectrica offriet l-elettriku għal 153 RON/MWh mqabbel ma' 227 RON/MWh għal Termoelectrica u 230 RON/MWh għal Electrocentrale Deva (38).

(83)

It-tieni, Hidroelectrica setgħet tbigħ l-elettriku mixtri mingħand Termoelectrica u Electrocentrale Deva lill-partijiet terzi b'telf biss. Kif muri fil-premessi 46 u 47, il-prezzijiet tal-bejgħ fil-livell tal-konsumatur ta' Hidroelectrica fis-suq ħieles kienu ferm inqas minn dawn il-prezzijiet tax-xiri bl-ingrossa u l-ogħla prezz li bih Hidroelectrica reġgħet biegħet l-elettriku fis-suq tal-kuntratti nnegozjati direttament kien ta' 190 RON/MWh, fl-2010, imqabbel ma' prezz tax-xiri ta' 230 RON/MWh għal Termoelectrica u 234 RON/MWh għal Electrocentrale Deva. Minn dan isegwi li, fuq il-bażi ta' dawk il-prezzijiet kull MWh mixtrija mingħand Termoelectrica u Electrocentrale Deva reġa' nbiegħ minn Hidroelectrica b'telf.

(84)

F'dak ir-rigward, l-investigazzjoni ma tat l-ebda spjegazzjoni għaliex Hidroelectrica qablet li tixtri l-produzzjoni sħiħa tal-impjant tal-enerġija ta' Paroseni ta' Termoelectrica (il-premessa 24). Impenn biex tixtri kull tip ta' produzzjoni li jipproduċi impjant tal-enerġija fuq terminu twil ta' għaxar snin huwa indikazzjoni b'saħħitha li Hidroelectrica ma kinitx teħtieġ il-kuntratti biex tonora l-obbligi tal-kuntratt ta' provvista tagħha. Dawn huwa kkonfermat mir-Rumanija wkoll (il-premessa 63). Għall-kuntrarju, il-ħtieġa li jingħata appoġġ lill-operat għali u mhux kompetittiv taż-żewġ kumpaniji u l-minjieri tal-faħam li kienu jfornuhom tressqet mill-maniġers tal-kumpaniji ta' Termoelectrica (il-premessa 20) u Electrocentrale Devo (il-premessa 21) lill-Ministru responsabbli bħala r-raġuni għaliex Hidroelectrica għandha tidħol fil-Kuntratti.

(85)

Madankollu, meta jidħlu fi tranżazzjonijiet kummerċjali, jekk l-intrapriżi pubbliċi jqisu kunsiderazzjonijiet ta' appoġġ lil kumpaniji jew setturi f'diffikultà għal raġunijiet politiċi soċjali jew ekonomiċi li huma esterni għall-interessi kummerċjali tagħhom u jidħlu f'tali tranżazzjonijiet f'kundizzjonijiet li operatur normali tas-suq ma kienx jaċċetta, il-kundizzjonijiet aċċettati, rigward il-prezzijiet tax-xiri minn Hidroelectrica f'dan il-każ, jistgħu jinvolvu vantaġġ ekonomiku mhux dovut għall-parti jew għall-partijiet l-oħrajn, li jissodisfa waħda mill-kundizzjonijiet ta' applikazzjoni tal-Artikolu 107(1) tat-Trattat.

(86)

Minn dan isegwi li meta daħlet u żammet il-Kuntratti, Hidroelectrica ma aġixxietx bħala operatur f'ekonomija tas-suq. Għaldaqstant, dan it-test jikkorrobora wkoll b'mod kwalitattiv ir-riżultat tal-analiżi ekonometrika li jindika li l-Kuntratti taw vantaġġ ekonomiku lil Termoelectrica u Electrocentrale Deva li ma kienx ikun disponibbli fil-kundizzjonijiet tas-suq.

(87)

Id-dejta pprovduta mill-awtoritajiet Rumeni ma koprietx il-kuntratti fit-tul li kellhom l-istess kundizzjonijiet eżatti, fir-rigward tal-kwantità u d-durata, bħal dawk tal-Kuntratti. Għalhekk, fin-nuqqas ta' referenza definittiva biex jiġu stabbiliti l-“kundizzjonijiet tas-suq”, il-Kummissjoni qabblet, kull sena, il-prezzijiet tal-kuntratti mħallsa minn Hidroelectrica mal-ogħla prezzijiet applikati fir-Rumanija bejn l-2009 u l-2011 f'kuntratti tal-bejgħ fil-livell tal-konsumatur fit-tul pprovduti mir-Rumanija (ara l-premessi 42 sa 45).

(88)

Dan il-paragun jistrieħ fuq is-suppożizzjoni konservattiva li Termoelectrica u Electrocentrale Deva setgħu jibdlu l-Kuntratti tagħhom ma' Hidroelectrica b'diversi kuntratti ma' akkwirenti oħra fis-suq li joffru l-ogħla prezzijiet u huwa konservattiv ħafna: minflok jieħu bħala l-prezz tas-suq il-medja, il-medjan jew il-modalità fi tranżazzjonijiet paragunabbli, jieħu bħala l-prezz tas-suq l-ogħla prezz li jinstab f'diversi tranżazzjonijiet mhux kompletament paragunabbli. Minħabba n-nuqqas ta' omoġeneità tat-tranżazzjonijiet, u l-eżistenza ta' fatturi jew anomalitajiet potenzjali li jistgħu jgħinu jispjegaw il-livell tal-prezz miftiehem fit-tranżazzjonijiet bl-ogħla prezzijiet meħuda bħala referenza, dan l-approċċ jiffavorixxi l-benefiċjarji, għaliex jista' jissottovaluta l-vantaġġ riċevut. Il-prezzijiet medji ponderati għall-kwantitajiet tal-elettriku forniti effettivament lil Hidroelectrica minn Electrocentrale Deva u Termoelectrica bejn l-2009 u l-2011 (il-premessa 32) kienu dawn li ġejjin:

(89)

Meta mqabbla skont dawn is-suppożizzjonijiet konservattivi, il-prezzijiet medji mħallsa minn Hidroelectrica lil Termoelectrica u Electrocentrale Deva xorta jibqgħu ogħla minn dawk l-ogħla prezzijiet fl-2010 u l-2011, u dan jikkorrobora s-sejbiet tal-analiżi ekonometrika. Il-prezzijiet mitluba minn Termoelectrica lil Hidroelectrica kienu 16,6 RON/MWh aktar mill-ogħla prezzijiet fl-2010 u 14,3 RON/MWh fl-2011, filwaqt li l-prezzijiet mitluba minn Electrocentrale Deva lil Hidroelectrica kienu 9,8 RON/MWh aktar mill-ogħla prezzijiet fl-2010 u 4,4 RON/MWh fl-2011.

(90)

Fid-dawl ta' dan li ntqal hawn fuq, jista' jiġi konkluż li l-Kuntratti kienu jiffavorixxu lil Termoelectrica u lil Electrocentrale Deva billi tawhom vantaġġ ekonomiku li ma kienx ikun disponibbli fil-kundizzjonijiet tas-suq.

(91)

Għalhekk, il-Kummissjoni tikkonkludi li Hidroelectrica ma aġġixxietx bl-istess mod bħal operatur f'ekonomija tas-suq fiċ-ċirkostanzi u li din tat vantaġġ ekonomiku mhux dovut lil Termoelectrica u Electrocentrale Deva.

(92)

Sabiex titqies bħala għajnuna fis-sens tal-Artikolu 107(1) tat-Trattat, miżura trid tingħata direttament jew indirettament mir-riżorsi tal-Istat u għandha tkun imputabbli għall-Istat.

(93)

Kif muri fil-premessa 11, Hidroelectrica hija kkontrollata direttament mill-Istat Rumen. Isegwi li dawk ir-riżorsi rrinunzjati minn Hidroelectrica jammontaw għar-riżorsi mill-Istat irrinunzjati mir-Rumanija. L-Istat Rumen jaħtar ukoll id-Diretturi għall-Bord tagħha. Barra minn hekk, dawk id-Diretturi kellhom ukoll fl-istess ħin responsabbiltajiet politiċi fil-Ministeru li jikkontrolla l-ishma tal-Istat f'Hidroelectrica.

(94)

Skont ġurisprudenza stabbilita, il-kapaċità tal-Istat li jikkontrolla l-entitajiet involuti fl-għoti tal-miżuri ma jiġġustiffikax awtomatikament is-suppożizzjoni li l-azzjonijiet tal-entitajiet huma imputabbli għall-Istat. Il-Qorti tal-Ġustizzja tal-Unjoni Ewropea spjegat il-kunċett tal-imputabbiltà għall-Istat tad-deċiżjonijiet li jinvolvu l-fondi ta' intrapriżi pubbliċi fis-sentenza Stardust Marine. Ir-riżorsi ta' intrapriża pubblika għandhom jitqiesu bħala riżorsi tal-Istat u l-azzjonijiet li jikkonċernawhom għandhom jitqiesu bħala imputabbli għall-Istat jekk l-Istat ikun kapaċi, billi jeżerċita l-influwenza dominanti tiegħu fuq tali intrapriża, li jidderieġi l-użu tar-riżorsi tagħha. (39).

(95)

Il-Qorti tal-Ġustizzja tat indikaturi biex tiġi stabbilita l-imputabbiltà għall-Istat li huma: l-integrazzjoni tal-intrapriża pubblika fl-istrutturi tal-amministrazzjoni pubblika; in-natura tal-attivitajiet tagħha; l-istatus ġuridiku tal-intrapriża; l-intensità tas-superviżjoni eżerċitata mill-awtoritajiet pubbliċi fuq il-maniġment tal-intrapriża jew kwalunkwe indikatur ieħor li juri l-involviment mill-awtoritajiet pubbliċi fl-adozzjoni ta' miżura jew in-nuqqas ta' probabbiltà li dawn ma jkunux involuti. F'dan il-każ trid tingħata kunsiderazzjoni wkoll lill-firxa tal-Kuntratti, il-kontenut tagħhom jew il-kundizzjonijiet li fihom.

(96)

Għalhekk huwa neċessarju li jiġi eżaminat jekk l-Awtoritajiet Rumeni għandhomx jitqiesu bħala li kienu involuti, b'xi mod jew ieħor, fil-konklużjoni u ż-żamma tal-Kuntratti fis-seħħ u fil-modifika tal-prezzijiet tal-kuntratt.

(97)

F'dan ir-rigward, il-Ministeru tal-Ekonomija u l-Kummerċ kien involut attivament fil-proċess ta' teħid tad-deċiżjonijiet rigward il-konklużjoni tal-Kuntratti u l-aġġustamenti sussegwenti mill-ġdid tal-prezzijiet tal-kuntratt. B'mod partikolari, Termoelectrica u Electrocentrale Deva rċevew l-approvazzjoni tal-Ministeru tal-Ekonomija u l-Kummerċ biex jiffirmaw il-Kuntratti ma' Hidroelectrica li jimplika de facto li huwa l-Istat Rumen li fl-aħħar mill-aħħar eżerċita l-influwenza deċiżiva fuq dawn tal-aħħar (il-premessi 19-22). Dan huwa kkonfermat ukoll mill-fatt li Hidroelectrica fittxet direttament l-approvazzjoni tal-Ministeru Rumen tal-Ekonomija u l-Kummerċ għall-aġġustamenti mill-ġdid tal-prezzijiet (il-premessi 26-31).

(98)

Din l-evidenza diretta hija kkorroborata min-natura ta' telf tax-xiri ta' Hidroelectrica u n-nuqqas ta' raġunijiet ekonomiċi għall-impenn tagħha biex tixtri l-produzzjoni sħiħa tal-impjant tal-enerġija ta' Paroseni (il-premessi 84-85). Il-Kuntratti jidhru li huma mmotivati mis-sitwazzjoni finanzjarja delikata taż-żewġ ġeneraturi l-oħra tal-Istat u l-kunsiderazzjonijiet soċjali dwar il-produzzjoni tal-faħam (il-premessi 20-21). Fl-aħħar mill-aħħar, it-tliet ġeneraturi tal-elettriku tal-Istat, kif ukoll il-minjieri tal-faħam tal-Istat, kienu tal-Istat u taħt ir-responsabbiltà tal-Istat li minnu Termoelectrica u Electrocentrale Deva fittxew mezz biex jiffinanzjaw l-operazzjonijiet kurrenti tagħhom.

(99)

Dan ta' hawn fuq jikkonferma l-fehma preliminari espressa mill-Kummissjoni fid-Deċiżjoni tal-Ftuħ li l-Kuntratti u l-eżekuzzjoni tagħhom ma kinux deċiżjonijiet kummerċjali razzjonali u indipendenti ta' Hidroelectrica iżda rriżultaw mill-eżerċitar ta' influwenza dominanti mill-Istat Rumen.

(100)

Għalhekk, il-Kummissjoni tikkonkludi li hemm evidenza diretta li turi li l-konklużjoni tal-Kuntratti u l-implimentazzjoni tagħhom huma imputabbli għall-Istat Rumen. Barra minn hekk, meta jitqies li l-konklużjoni u l-implimentazzjoni tal-Kuntratti jinvolvu telf tar-riżorsi ta' Hidroelectrica, li hija intrapriża pubblika, il-Kummissjoni tikkonkludi li dawk il-miżuri ngħataw permezz tar-riżorsi tal-Istat.

(101)

Sabiex titqies bħala għajnuna mill-Istat, miżura trid tkun speċifika jew selettiva fis-sens li trid tiffavorixxi biss lil ċerti intrapriżi jew il-produzzjoni ta' ċerti prodotti.

(102)

Il-Kuntratti kienu konklużi ma' żewġ fornituri speċifiċi, Termoelectrica u Electrocentrale Deva, li tawhom b'mod individwali vantaġġi ekonomiċi indebiti. L-ebda fornitur ieħor tal-elettriku lil Hidroelectrica ma bbenefika minn kundizzjonijiet simili għal dawk ipprovduti fil-Kuntratti. Għalhekk, il-vantaġġi ekonomiċi li rriżultaw mill-prezzijiet tal-kuntratt eċċessivament għoljin huma selettivi.

(103)

Meta l-għajnuna mogħtija minn Stat Membru ssaħħaħ il-pożizzjoni ta' intrapriża meta mqabbla ma' intrapriżi oħrajn li jikkompetu fil-kummerċ intra-UE, dawn tal-aħħar għandhom jitqiesu bħala affettwati minn dik l-għajnuna. B'mod partikolari, jitqies li hemm tfixkil tal-kompetizzjoni skont it-tifsira tal-Artikolu 107(1) tat-Trattat meta l-Istat jagħti vantaġġ ekonomiku lil intrapriża f'settur liberalizzat fejn hemm, jew jista' jkun hemm, il-kompetizzjoni. (40)

(104)

Termoelectrica u Electrocentrale Deva joperaw f'suq għall-bejgħ tal-elettriku li huwa miftuħ għall-kompetizzjoni (il-premessi 35-38). Kwalunkwe benefiċċju ekonomiku mogħti lil tali intrapriżi jista' jagħtihom vantaġġ fuq kompetituri oħrajn li ma jkunux ingħataw prezzijiet bħal dawn bil-kundizzjonijiet tas-suq. Fil-każ inkwistjoni, l-appoġġ kien maħsub biex jiffavorixxi l-produzzjoni tal-elettriku bbażata fuq il-faħam, li jista' joħloq tfixkil tal-kompetizzjoni bejn il-produtturi tal-elettriku. Barra minn hekk, is-suq Rumen issa huwa (u kien ukoll fiż-żmien tal-fatti) interkonness ma' Stati Membri oħra u jesporta l-elettriku lilhom (il-premessa 17).

(105)

Fid-dawl ta' dak imsemmi hawn fuq, il-Kummissjoni tikkonkludi li l-Kuntratti jistgħu joħolqu tfikxil tal-kompetizzjoni u jista' jkollhom effett fuq il-kummerċ bejn l-Istati Membri skont it-tifsira tal-Artikolu 107(1) tat-Trattat

(106)

Minħabba l-argumenti deskritti hawn fuq fil-premessi 72 — 105, il-Kummissjoni tikkonkludi li ż-żewġ Kuntratti jinvolvu l-għoti ta' għajnuna mill-Istat lil Termoelectrica u Electrocentrale Deva skont it-tifsira tal-Artikolu 107(1) tat-Trattat. Ir-Rumanija ma rrispettatx l-obbligu ta' waqfien skont l-Artikolu 108(3) tat-Trattat. Għalhekk, l-għajnuna mill-Istat mhix skont il-liġi.

(107)

Minħabba li l-miżura implimentata mir-Rumanija għal Termoelectrica u Electrocentrale Deva tikkostitwixxi għajnuna mill-Istat skont it-tifsira tal-Artikolu 107(1) tat-Trattat, il-kompatibilità tagħha trid tiġi vvalutata fid-dawl tal-eċċezzjonijiet stabbiliti fil-paragrafi 2 u 3 ta' dak l-Artikolu.

(108)

F'dan il-każ, l-għajnuna pprovdiet lill-benefiċjari bid-dħul mill-operat kurrenti, u ma kinitx speċifikata għal kwalunkwe investiment partikolari li kien ikun kapaċi jtejjeb il-produzzjoni jew id-distribuzzjoni tal-elettriku. Il-kompatibilità mas-suq intern tal-għajnuna operatorja ta' dan it-tip skont l-Artikolu 107(2) jew (3) tat-Trattat trid tiġi vvalutata b'mod ristrett, f'kundizzjonijiet stretti. L-għajnuna operatorja rikorrenti u dejjiema involuta fuq perjodu ta' sentejn ma tidhirx li hija meħtieġa, lanqas ma tidher li tikkontribwixxi għal xi objettiv ċar ta' interess komuni tal-Unjoni. Lanqas il-proporzjonalità tal-għajnuna ma hija stabbilita. Barra minn hekk u f'kull każ, skont il-ġurisprudenza stabbilita tal-Qorti tal-Ġustizzja, huwa f'idejn l-Istat Membru li jinvoka r-raġunijiet possibbli ta' kompatibilità u li juri li ġew issodisfati l-kundizzjonijiet għat-tali kompatibilità. (41)

(109)

L-Awtoritajiet Rumeni ma invokaw l-ebda raġuni possibbli li abbażi tagħha l-għajnuna mill-Istat tista' titqies kompatibbli mas-suq intern u l-Kummissjoni ma identifikat l-ebda raġuni possibbli għall-kompatibilità.

(110)

Fid-dawl ta' dak imsemmi hawn fuq, il-Kummissjoni tqis li l-għajnuna mill-Istati allokata permezz tal-Kuntratti hija inkompatibbli mas-suq intern.

(111)

Skont it-Trattat u l-ġurisprudenza stabbilita tal-Qorti, il-Kummissjoni għandha l-kompetenza li tiddeċiedi li l-Istat Membru kkonċernat irid jabolixxi jew jimmodifika l-għajnuna meta ssib li din hija inkompatibbli mas-suq intern. (42) Il-Qorti sostniet ukoll b'mod konsistenti li l-obbligu fuq Stat Membru li jabolixxi l-għajnuna li l-Kummissjoni tqisha inkompatibbli mas-suq intern huwa mfassal biex jistabbilixxi mill-ġdid is-sitwazzjoni kif kienet qabel. (43) F'dan il-kuntest, il-Qorti ddeċidiet li dan l-objettiv jintlaħaq meta r-riċevitur ikun ħallas lura l-ammonti mogħtija bħala għajnuna illegali, u b'hekk jitlef il-vantaġġ li jkun ibbenefika minnu minflok il-kompetituri tiegħu fis-suq, u tkun ġiet irkuprata s-sitwazzjoni ta' qabel il-ħlas tal-għajnuna. (44)

(112)

B'konformità mal-każistika, l-Artikolu 14(1) tar-Regolament tal-Kunsill (KE) Nru 659/1999 (45) jgħid li “fejn jittieħdu deċiżjonijiet negattivi f'każijiet ta' għajnuna llegali, il-Kummissjoni għandha tiddeċiedi li l-Istat Membru kkonċernat għandu jieħu l-miżuri kollha meħtieġa sabiex jirkupra l-għajnuna mill-benefiċjarju […]”.

(113)

Għalhekk, minħabba li l-għajnuna mill-Istat inkwistjoni ma kinitx innotifikata lill-Kummissjoni, bi ksur tal-Artikolu 108 tat-Trattat, u għalhekk għandha titqies mhux skont il-liġi, u minħabba li l-għajnuna hija wkoll inkompatibbli mas-suq intern, l-għajnuna trid tiġi rkuprata sabiex tkun ġiet irkuprata s-sitwazzjoni li kienet teżisti fis-suq qabel ma ngħatat l-għajnuna. L-irkupru għandu jkopri ż-żmien minn meta l-vantaġġ beda jakkumula għall-benefiċjarji, jiġifieri meta l-għajnuna tqiegħdet għad-dispożizzjoni tal-benefiċjarji, sakemm intemmu l-kunsinni fl-aħħar tal-2011 (46), u s-somom li jridu jiġu rkuprati għandhom jinkludu l-imgħax sal-irkupru effettiv.

(114)

L-ammont li jrid jiġi rkuprat għandu jkun id-differenza bejn il-medja annwali tal-prezz li bih Hidroelectrica xtrat l-elettriku mingħand Termoelectrica u Electrocentrale Deva kif stabbilit fil-premessa 32 u l-ogħla prezzijiet applikati fis-suq kull sena għall-kwantitajiet kollha pprovduti minnhom. Din id-differenza hija stabbilita fil-premessa 89. Fuq il-bażi tad-differenzi fil-prezzijiet applikabbli fl-1 ta' Jannar 2010 u l-1 ta' Jannar 2011 matul il-perjodu annwali, għal finijiet ta' simplifikazzjoni, l-ammonti li jirriżultaw li jridu jiġu rkuprati huma RON 3 656 675 għal Electrocentrale Deva u RON 22 619 821 għal Termoelectrica. Inkella, l-awtoritajiet Rumeni jistgħu jagħtu stima tal-ammonti fuq il-bażi tal-prezzijiet attwali mitluba lil Hidroelectrica fuq ammont ta' xhur (pereż fix-xahar, kull xahrejn).

(115)

L-imgħax jiżdied ma' dawn l-ammonti, skont liema miż-żewġ metodi għall-kalkolu jintuża, abbażi tal-iskeda tal-kunsinni attwali fix-xahar tal-elettriku lil Hidroelectrica bejn l-2009 u l-2011, filwaqt li tittieħed inkonsiderazzji d-differenza mal-prezzijiet tas-suq imsemmija fil-premessa 89.

(116)

Xieraq ukoll li, fid-dawl tal-fatti ta' dan il-każ, jiġi eżaminat jekk l-obbligu tal-irkupru għandux jiġi estiż għal jew għandux jitwettaq minn waħda jew iżjed mill-entitajiet ġuridiċi minbarra Termoelectrica u Electrocentrale Deva, permezz tas-suċċessjoni ġuridika jew il-kontinwità ekonomika ma' intrapriża differenti minn Termoelectrica u Electrocentrale Deva li magħha jkun hemm kontinwità ekonomika, fil-każ li dawn ma jkunux jistgħu jissodisfaw l-obbligi tal-irkupru. F'dan ir-rigward, il-każistika mill-Qrati tal-UE identifikat diversi kriterji li l-Kummissjoni tista' tieħu f'kunsiderazzjoni, flimkien jew waħedhom, sabiex tistabbilixxi l-kontinwità ekonomika bejn żewġ intrapriżi differenti. (47).

(117)

Kif deskritt fil-premessa 52, Termoelectrica hija kumpanija li qed tiġi llikwidata. Skont ġurisprudenza stabbilita sew, il-fatt li kumpanija hija insolventi u ma tistax tħallas lura l-għajnuna mhijiex raġuni biex din tiġi eżentata mill-irkupru. F'każijiet bħal dawn, fil-prinċipu, l-irkupru tas-sitwazzjoni ta' qabel u l-eliminazzjoni tat-tfixkil tal-kompetizzjoni jistgħu jinkisbu permezz tar-reġistrazzjoni tal-obbligazzjoni relatata mal-ħlas lura tal-għajnuna fl-iskeda tar-obbligazzjonijiet. (48) Meta l-awtoritajiet tal-Istat ma jkunux jistgħu jirkupraw l-ammont sħiħ tal-għajnuna, ir-reġistrazzjoni tar-responsabbiltà tista' tissodisfa l-obbligu tal-irkupru biss jekk il-proċeduri ta' insolvenza jirriżultaw fil-waqfien definittiv tal-attivitajiet tal-intrapriża. (49). Madankollu, meta l-intrapriża li rċeviet l-għajnuna illegali tkun insolventi u tkun inħolqot kumpanija biex tkompli wħud mill-attivitajiet tal-intrapriża insolventi, l-insegwiment ta' dawk l-attivitajiet jista', fejn l-għajnuna konċernata ma tiġix irkuprata kompletament, idewwem it-tfixkil tal-kompetizzjoni miġjuba mill-vantaġġ kompetittiv li dik il-kumpanija gawdiet fis-suq meta mqabbla mal-kompetituri tagħha. Għaldaqstant, tali kumpanija maħluqa mill-ġdid tista', jekk iżżomm dak il-vantaġġ, tkun meħtieġa tħallas lura l-għajnuna inkwistjoni. (50). Dan jista' pereżempju jkun il-każ jekk, qabel il-likwidazzjoni tal-benefiċjarju tal-għajnuna, l-assi li bbenefikaw mill-għajnuna huma ttrasferiti, bħala avvjament, lil kumpanija sussidjarja maħluqa biex tkompli l-attività tal-benefiċjarju (suċċessjoni ekonomika). Barra minn hekk, jekk l-intrapriża benefiċjarja tiġi fuża ma' intrapriża oħra, biex b'hekk id-drittijiet u l-obbligi kollha tagħha jiġu ttrasferiti lill-entità fuża, l-obbligu tal-ħlas lura tal-għajnuna jiġi ttrasferit ukoll lil din tal-aħħar (suċċessjoni ġuridika).

(118)

Fil-każ preżenti, fin-nuqqas tal-irkupru tal-ammont sħiħ tal-għajnuna, li bbenefikaw lill-attivitajiet ta' Termoelectrica, hemm bżonn li jiġi eżaminat jekk ikunx hemm kontinwità ekonomika u/jew kontinwità ġuridika bejn Termoelectrica u kumpaniji oħrajn.

(119)

Fir-rigward tal-kontinwità ekonomika, kif stipulat fil-premessi (48 u 51), f'Settembru 2011 Termoelectrica ħolqot sussidjarja, Electrocentrale Paroseni, li lilha ttrasferixxiet (fl-istess grupp tal-Istat) l-impjant tal-enerġija li attwalment ipprovda l-kwantità mixtrija ta' elettriku taħt il-Kuntratt ma' Termoelectrica (il-premessi 48 — 65), inklużi d-drittijiet u l-obbligi kollha ta' Termoelectrica li jirriżultaw minn dan il-Kuntratt, u kompliet tbiegħ l-elettriku lil Hidroelectrica taħt dan il-Kuntratt sa Ottubru 2011 (meta ġiet fuża ma' CEH). Għalhekk, Electrocentrale Paroseni ħadet f'idejha u kompliet bl-attivitajiet li bbenefikaw mill-għajnuna mill-kumpanija prinċipali Termoelectrica. Għalhekk għandha titqies bħala s-suċċessur ekonomiku ta' Termoelectrica.

(120)

Imbagħad, f'Novembru 2012, Electrocentrale Paroseni ġiet fuża ma' Electrocentrale Deva fil-kumpanija maħluqa ġdida CEH. Permezz ta' din il-fużjoni, CEH ħadet f'idejha d-drittijiet u l-obbligi kollha ta' Electrocentrale Paroseni, li ma baqgħetx teżisti bħala entità ġuridika distinta. Minn dan isegwi li hemm kontinwità ġuridika bejn Electrocentrale Paroseni, li ħadet f'idejha l-attivitajiet li bbenefikaw mill-għajnuna, u CEH, li ġiet fuża fiha fl-1 ta' Novembru 2012 u li ħadet f'idejha d-drittijiet u l-obbligi kollha tagħha.

(121)

L-obbligu tal-irkupru tal-għajnuna mogħti lil Termoelectrica għalhekk għandu jiġi estiż għal CEH.

(122)

Kif deskritt fil-premessa 51, Electrocentrale Deva, li bbenefikat bis-sħiħ mill-għajnuna bħala entità ġuridika indipendenti, għalkemm ikkontrollata minn Termoelectrica, ma għadhiex teżisti bħala entità indipendenti. Madankollu hemm kontinwità ġuridika bejn Electrocentrale Paroseni bħala l-entità ġuridika li bbenefikat mill-għajnuna u CEH, li ġiet fuża fiha fl-1 ta' Novembru 2012 u li ħadet f'idejha d-drittijiet u l-obbligi kollha tagħha.

(123)

Barra minn hekk, bosta elementi juru l-eżistenza ta' kontinwità ekonomika bejn Electrocentrale Deva u CEH, pereżempju: (i) wara l-fużjoni bejn Electrocentrale Deva u Electrocentrale Paroseni, il-kumpanija maħluqa ġdida CEH ħadet f'idejha ż-żewġ kumpaniji minn Awwissu 2012, flimkien mal-assi operazzjonali u l-impjegati tagħhom; (ii) il-kumpanija maħluqa ġdida CEH kellha l-ġenerazzjoni tal-elettriku bħala l-attività ekomomija ewlenija tagħha fl-2012, bħalma kellha Electrocentrale Deva; (iii) iż-żewġ kumpaniji huma kumpaniji kompletament tal-Istat: kif muri fil-premessa 50 fid-data li fiha l-kunsinni tal-elettriku taħt il-Kuntratti waqfu, Termoelectica, intrapriża kompletament tal-Istat, kellha fil-pussess tagħha 100 % ta' Electocentrale Deva u Electrocentrale Paroseni; (iv) il-kumpanija maħluqa ġdida CEH hija wkoll 100 % tal-Istat.

(124)

Fid-dawl ta' dak imsemmi hawn fuq, il-kontinwità ġuridika u ekonomika bejn, minn naħa waħda, Electrocentrale Deva, Termoelectrica, permezz ta' Electrocentrale Paroseni u, min-naħa l-oħra, CEH hija stabbilita. F'dak ir-rigward, l-iskambju ta' dejn ma' ekwità bbażat fuq valutazzjoni indipendenti tat-trasferiment tal-ishma, li ppreċeda l-fużjoni ta' Electrocentrale Deva u Electrocentrale Paroseni ma' CEH (il-premessa 50), ma jinterrompix il-kontinwità bejn it-tliet intrapriżi kkonċernati. Ftehim ta' negozju tal-ishma ma jinfluwenzax l-identità tel-benefiċjarju/i tal-għajnuna, lanqas il-benefiċċji miżmuma minnu u ttrasferiti irrispettivament mill-identità tal-azzjonist li, barra minn hekk, f'dan il-każ huwa fl-aħħar mill-aħħar l-Istat Rumen qabel l-2011 u wara l-fużjoni ma' CEH. Minn dan isegwi li l-obbligi tal-irkupru fir-rigward ta' Electrocentrale Deva u Termoelectrica għandhom jiġu estiżi għal CEH.

(125)

Fil-prinċipju, l-ammont tal-għajnuna (mingħajr l-imgħax) li jrid jiġi rkuprat għandu jkun ta' RON 3 656 675 għal Electrocentrale Deva u RON 22 619 821 għal Termoelectrica. Fid-dawl tal-kontinwità ġuridika u ekonomika stabbilita bejn Electrocentrale Deva, Termoelectrica u CEH, l-obbligu tal-irkupru miż-żewġ benefiċjarji għandu jkun estiż għal CEH.

(126)

Il-Kuntratti konklużi minn Hidroelectrica ma' Termoelectrica u Electrocentrale Deva kien fihom fis-snin 2010 u 2011 tariffi tal-elettriku preferenzjali li jiffavorixxu l-intrapriżi tal-aħħar. Dawn kienu jikkostitwixxu għajnuna mill-Istat skont it-tifsira tal-Artikolu 107(1) tat-Trattat. Ir-Rumanija implimentat dik l-għajnuna mhux skont il-liġi, bi ksur tal-Artikolu 108(3) tat-Trattat. L-għajnuna hija inkompatibbli mas-suq intern.

—

l-ammont totali (il-kapital u l-imgħax fuq l-irkupru) li jrid jiġi rkuprat mingħand kull benefiċjarju;

—

deskrizzjoni dettaljata tal-miżuri diġà meħudin u ppjanati għall-konformità ma' din id-Deċiżjoni, inkluża l-prova li l-ordni ta' rkupru ġiet irreġistrat fi klassifikazzjoni xierqa fil-proċess ta' likwidazzjoni ta' Termoelectrica;

—

jekk mhuwiex possibbli li Termoelectrica tissodisfa l-ordni ta' rkupru, l-ordni li saret kontra Termoelectrica biex tillikwida l-kumpanija kif ukoll prova li Termoelectrica toħroġ definittivament mis-suq.

—

dokumenti li juru li l-benefiċjarji ġew ordnati jħallsu lura l-għajnuna.