IL-KUMMISSJONI EWROPEA

Brussell, 13.5.2020

COM(2020) 550 final

KOMUNIKAZZJONI TAL-KUMMISSJONI LILL-PARLAMENT EWROPEW, LILL-KUNSILL, LILL-KUMITAT EKONOMIKU U SOĊJALI EWROPEW U LILL-KUMITAT TAR-REĠJUNI

It-turiżmu u t-trasport fl-2020 u lil hinn

KOMUNIKAZZJONI TAL-KUMMISSJONI LILL-PARLAMENT EWROPEW, LILL-KUNSILL, LILL-KUMITAT EKONOMIKU U SOĊJALI EWROPEW U LILL-KUMITAT TAR-REĠJUNI

It-turiżmu u t-trasport fl-2020 u lil hinn

I.INTRODUZZJONI

L-aħħar xhur tal-kriżi tal-COVID-19 ma affettwawx biss lil dawk infettati u l-familji tagħhom, iżda kienu wkoll ta’ piż finanzjarju fuq in-negozji, l-intraprendituri u l-ħaddiema. Kważi kulħadd kellu jagħmel is-sagrifiċċji. Dawk il-ħaddiema li jinsabu fuq quddiem nett fil-kura tas-saħħa jew dawk f’forom aktar intensi ta’ iżolament fiżiku huma fost l-aktar li sofrew.

Jekk jiġu ġestiti b’mod korrett, b’mod sikur u b’mod koordinat, ix-xhur li ġejjin jistgħu jservu ta’ opportunità għall-Ewropej biex igawdu ftit ħin ta’ mistrieħ, ta’ rilassament jew arja friska, tabilħaqq meħtieġa, u biex jiltaqgħu mal-ħbieb u l-familji tagħhom, fl-Istati Membri tagħhom stess jew f’pajjiżi oħra. Dak il-ħsieb waħdu kien biżżejjed biex iżomm lil ħafna nies għaddejjin, iżda dawn iridu wkoll iserrħu rashom li se jkollhom lukandi, siti tal-kampeġġ u ristoranti fejn imorru, mogħdijiet tat-trekking, meded max-xatt u mogħdijiet għaċ-ċikliżmu aċċessibbli, attrazzjonijiet miftuħa xi jżuru, trasport biex wieħed jasal mingħajr restrizzjonijiet, u fuq kollox li jsir dak kollu possibbli biex kemm jista’ jkun jiġi żgurat li ma jkunx hemm infezzjonijiet.

Ix-xhur li ġejjin ma għandhomx jintilfu għall-ekosistema tat-turiżmu tant vibranti Ewropea li tkopri firxa ta’ attivitajiet bħall-ivvjaġġar, it-trasport, l-akkomodazzjoni, l-ikel, ir-rikreazzjoni fuq l-art u l-ilma, il-kultura u n-natura. Direttament u indirettament, din tikkontribwixxi kważi 10 % tal-PDG tal-UE u għamlet lill-UE d-destinazzjoni ewlenija tat-turiżmu fid-dinja, b’563 miljun persuna jaslu minn ajruporti internazzjonali u bi 30 % tad-dħul globali fl-2018 1 . 

Għal ħafna Stati Membri, reġjuni u bliet Ewropej, it-turiżmu huwa kontributur ewlieni għan-nisġa ekonomika u soċjali. Aktar minn hekk, jipprovdi impjiegi u dħul li huma tant meħtieġa, ħafna drabi kkonċentrati f’reġjuni li ma jkollhomx sorsi alternattivi ta’ impjieg u li jinvolvu ħaddiema b’livell baxx ta’ ħiliet. Iżda din l-ekosistema ntlaqtet ħażin. L-Organizzazzjoni Dinjija tat-Turiżmu (UNWTO) qed tipprevedi tnaqqis fit-turiżmu internazzjonali ta’ 60 % sa 80 % meta mqabbel mas-sena l-oħra, li jammonta għal telf ta’ bejn EUR 840 biljun sa EUR 1.100 biljun fi dħul mill-esportazzjonijiet madwar id-dinja. U x-xhur li ġejjin huma kruċjali: matul staġun normali tas-sajf (Ġunju-Awwissu) ir-residenti tal-UE jagħmlu 385 miljun vjaġġ turistiku u jonfqu EUR190 biljun 2 .

Din il-Komunikazzjoni u l-inizjattivi li jakkumpanjawha jistabbilixxu qafas koordinat biex l-Ewropa tkun tista’ tibbenefika minn staġun turistiku ta' mistrieħ u fuq kollox, wieħed sikur, b’mod gradwali dan is-sajf u fix-xitwa ta' wara u iktar ’il quddiem. B’hekk, hija għandha wkoll l-għan li tappoġġa s-sostenibbiltà tal-ekosistema tat-turiżmu prezzjuża tagħna għall-ġenerazzjonijiet li ġejjin.

L-għan huwa li tingħata għajnuna lill-Istati Membri biex ineħħu l-miżuri ta’ konfinament biex in-negozji, ix-xogħol u l-ħajja soċjali jerġgħu jibdew f’konformità mal-kriterji epidemjoloġiċi u tas-saħħa pubblika.

Filwaqt li jibni fuq il-Pjan Direzzjonali Konġunt Ewropew lejn it-tneħħija tal-miżuri ta’ konteniment tal-coronavirus 3 , dan il-qafas koordinat huwa bbażat fuq prinċipji, kriterji u rakkomandazzjonijiet komuni, oġġettivi u nondiskriminatorji biex jiggwida lill-Istati Membri, lill-awtoritajiet kompetenti, lill-korpi tal-industrija, lill-operaturi ekonomiċi u liċ-ċittadini permezz tal-passi li jmiss tal-proċess ta’ dekonfinament.

Madankollu, it-tneħħija tal-miżuri malajr wisq tista’ twassal biex jiżdiedu ħesrem l-għadd ta’ infezzjonijiet. Sakemm ikun hemm vaċċin jew trattament disponibbli, il-ħtiġijiet u l-benefiċċji tal-ivvjaġġar u t-turiżmu jridu jintiżnu kontra r-riskji li jiġi ffaċilitat it-tixrid tal-virus u li jfeġġu mill-ġdid il-każijiet, li jistgħu jirrikjedu l-introduzzjoni mill-ġdid tal-miżuri ta’ konfinament. Għal din ir-raġuni, il-pjanijiet ta’ tħejjija għandhom ikunu fis-seħħ fil-livelli kollha — mil-livelli tal-UE u dawk nazzjonali ’l isfel sal-livell tal-istabbilimenti individwali, l-operaturi tat-trasport, u segmenti oħra tas-settur tat-turiżmu — sabiex tkun tista’ tittieħed azzjoni xierqa, malajr u b’mod koordinat, fuq il-bażi ta’ kriterji espliċiti.

Din il-Komunikazzjoni hija akkumpanjata minn pakkett li jipprovdi riassigurazzjoni u ċarezza għan-nies kif ukoll perkors għall-irkupru fil-każ tat-turiżmu u t-trasport, biex jiġi żgurat li l-UE żżomm il-pożizzjoni tagħha bħala l-mexxej dinji għal turiżmu sostenibbli u innovattiv.

II.NAGĦTU LIN-NIES IL-KAPAĊITÀ, IL-FIDUĊJA U S-SIKUREZZA LI JIVVJAĠĠAW MILL-ĠDID

Ħafna Ewropej huma ħerqana li jsiefru u li jieħdu pawża matul ix-xhur tas-sajf iżda jridu jkunu żguri wkoll li jkunu jistgħu jivvjaġġaw u jqattgħu l-vaganzi tagħhom b’mod sikur.

a.    Ir-ritorn tal-moviment liberu mingħajr restrizzjonijiet u l-ftuħ mill-ġdid tal-fruntieri interni b’mod sikur

Sa mill-bidu tal-pandemija, prattikament l-Istati Membri kollha implimentaw restrizzjonijiet fuq l-ivvjaġġar mhux essenzjali, spiss akkumpanjati minn rekwiżiti għal vjaġġaturi transfruntiera biex jibqgħu fi kwarantina. Il-fruntieri esterni tal-UE ngħalqu għall-vjaġġi mhux essenzjali u ħafna Stati Membri reġgħu daħħlu temporanjament il-kontrolli fil-fruntieri interni. Dan fisser li miljuni ta’ ċittadini Ewropej f’daqqa waħda ma setgħux jivvjaġġaw għal xogħol, edukazzjoni jew divertiment 4 , u ħafna minnhom ġew isseparati mill-familji u l-ħbieb tagħhom għal xhur.

It-turiżmu Ewropew jiddependi fuq il-possibbiltà li l-Ewropej jiċċaqalqu b’mod liberu madwar l-UE.

Il-Komunikazzjoni “Lejn approċċ gradwali u kkoordinat għar-ritorn tal-libertà ta' moviment u t-tneħħija tal-kontrolli fil-fruntieri interni” 5  - adottata mill-Kummissjoni bħala parti minn dan il-pakkett — tipprovdi rakkomandazzjonijiet għat-tneħħija gradwali tar-restrizzjonijiet fuq il-moviment liberu u tal-kontrolli fil-fruntieri interni madwar l-UE. Tipproponi approċċ f’fażijiet flessibbli, li jirrikjedi koordinazzjoni mill-qrib bejn l-Istati Membri u l-Kummissjoni bil-għan li gradwalment jitneħħew il-kontrolli fil-fruntieri biex tiġi żgurata l-libertà tal-moviment mingħajr restrizzjonijiet madwar l-UE u terġa’ tiġi stabbilita l-integrità taż-żona Schengen .

Hekk kif l-Istati Membri jirnexxilhom inaqqsu ċ-ċirkolazzjoni tal-virus, ir-restrizzjonijiet ġenerali għall-moviment liberu lejn u minn żoni jew reġjuni oħra fi Stati Membri li għandhom profil ta’ riskju ġenerali simili għandhom jiġu sostitwiti b’miżuri aktar immirati, filwaqt li jiġu żgurati miżuri ta’ tbegħid fiżiku u t-traċċar u l-ittestjar effettivi ta’ kwalunkwe każ suspettat.

F’konformità mal-Pjan Direzzjonali Konġunt Ewropew, fi ħdan l-UE, ir-restrizzjonijiet fuq l-ivvjaġġar għandhom l-ewwel jitneħħew f’żoni b’sitwazzjoni epidemjoloġika komparabbli u fejn hemm biżżejjed kapaċitajiet fis-seħħ f’termini ta’ kapaċitajiet ta’ sptarijiet, ittestjar, sorveljanza u traċċar ta’ kuntatti. Barra minn hekk, iċ-Ċentru Ewropew għall-Prevenzjoni u l-Kontroll tal-Mard (ECDC), b’kooperazzjoni mal-Istati Membri u ċ-Ċentru Konġunt tar-Riċerka, qed jiżviluppa u se jżomm mappa tal-livell tat-trażmissjoni tal-COVID-19 u jkompli jaġġornaha b’mod regolari, inkluż fil-livell subnazzjonali. L-Istati Membri huma mistiedna jipprovdu data biex jiżguraw li din il-mappa tkun kompluta, aġġornata u sservi bħala għodda trasparenti biex tiġi pprovduta informazzjoni fil-livell tal-UE li għandha tintuża mill-awtoritajiet, mill-operaturi tat-trasport, mill-fornituri tas-servizzi, u mill-vjaġġaturi.

Għat-tneħħija gradwali tar-restrizzjonijiet għall-moviment liberu u għat-tneħħija tal-fruntieri interni, għandhom jiġu żgurati l-proporzjonalità u n-nondiskriminazzjoni bejn iċ-ċittadini tal-UE. Meta Stat Membru jneħħi r-restrizzjonijiet tiegħu għall-moviment lejn u minn ċerti reġjuni jew żoni fi Stat Membru ieħor, għal raġunijiet epidemjoloġiċi, dan għandu japplika, mingħajr diskriminazzjoni, għall-persuni kollha li jgħixu f’dawn it-territorji, irrispettivament minn jekk humiex ċittadini tal-Istati Membri kkonċernati jew le 6 , u għandu japplika għall-partijiet kollha tal-Unjoni f’sitwazzjoni epidemjoloġika simili. Għaċ-ċittadin komuni, dan ikun ifisser li jkun jaf biċ-ċar fejn jista’ jivvjaġġa, u b’hekk ikun jista’ jippjana.

b)    Jerġgħu jibdew is-servizzi tat-trasport b’mod sikur

Bil-Komunikazzjoni “COVID-19: Linji gwida dwar ir-ritorn progressiv tas-servizzi tat-trasport u l-konnettività” 7 , il-Kummissjoni qed tipprovdi gwida bbażata fuq qafas ta’ prinċipji u sett ta’ għodod komuni.

Dan se jgħin biex jerġgħu jibdew jaħdmu s-servizzi tat-trasport ta’ kull tip madwar l-UE b’mod konsistenti u li jinftiehem: it-teħid ta’ miżuri kkoordinati u bbażati fuq ir-riskju li huma nondiskriminatorji u proporzjonati, limitati fil-kamp ta’ applikazzjoni u fit-tul għal dak li huwa meħtieġ biex tiġi protetta s-saħħa pubblika; it-teħid ta’ miżuri mmirati minflok projbizzjonijiet ġenerali; it-tneħħija ta’ restrizzjonijiet fuq it-trasport individwalizzat; u t-tisħiħ tal-għażliet tat-trasport kollettiv aktar sikur.

Il-Kummissjoni se taħdem biex tiżgura li l-miżuri li jittieħdu fl-Istati Membri jkunu kompatibbli, koordinati u aċċettati b’mod reċiproku bejn il-fruntieri u bejn ir-reġjuni. Għal darb’oħra, dan se jagħti lin-nies aktar libertà, sikurezza u ċertezza biex jivvjaġġaw.

Dawn il-Linji Gwida jindirizzaw ukoll kif trid tiġi protetta s-saħħa tal-ħaddiema tat-trasport u tal-passiġġieri, u kif irid jitnaqqas ir-riskju ta’ infezzjonijiet fiċ-ċentri tat-trasport u fil-vetturi f’kull mezz tat-trasport. Filwaqt li wieħed iqis l-iżvilupp ta’ ċirkostanzi epidemjoloġiċi u ta’ ħtiġijiet ta’ konnettività li qed jinbidlu, l-Istati Membri se jkollhom bżonn jaġġustaw il-miżuri b’mod proattiv biex jiżguraw il-bilanċ ġust bejn il-protezzjoni tas-saħħa pubblika u t-tħaddim mill-ġdid tas-servizzi tat-trasport, b’rabta ma’ attivitajiet ekonomiċi oħra, bħat-turiżmu. L-Aġenzija Ewropea għas-Saħħa u s-Sigurtà fuq il-Post tax-Xogħol (OSHA) ippubblikat ukoll miżuri ġenerali ta’ saħħa u sikurezza fuq il-post tax-xogħol fir-rigward tar-ritorn lejn il-postijiet tax-xogħol 8 .

c.    Jerġgħu jibdew is-servizzi tat-turiżmu bl-inqas riskji għas-saħħa

Permezz tal-Komunikazzjoni “COVID-19: Gwida tal-UE biex jerġgħu jibdew progressivament is-servizzi tat-turiżmu u għall-protokolli tas-saħħa fi stabbilimenti tal-ospitalità” 9 , il-Kummissjoni tistabbilixxi prinċipji biex jiggwidaw lill-Istati Membri dwar kif għandhom jerġgħu jibdew l-attivitajiet tat-turiżmu u dwar il-protokolli relatati mal-COVID-19 għall-istabbilimenti tal-ospitalità li jnaqqsu r-riskji ta’ infezzjoni kemm għall-klijenti kif ukoll għall-persunal ospitanti.

Din il-Gwida hija bbażata fuq il-parir tal-ECDC u tfittex li tipproteġi lit-turisti u lill-ħaddiema, filwaqt li jiġu rrispettati r-regoli tas-saħħa pubblika u l-miżuri ta’ tbegħid soċjali fis-seħħ fl-Istati Membri. Dawn il-miżuri għandhom ikunu flessibbli, skont is-sitwazzjoni lokali tas-saħħa u jippermettu ftuħ mill-ġdid gradwali ta’ segmenti tat-turiżmu. Il-Gwida tipproponi sett minimu ta’ prinċipji, li fl-istess ħin jissodisfaw rekwiżiti rigorużi ta’ saħħa u sikurezza, u tenfasizza l-importanza ta’ informazzjoni aġġornata u faċilment aċċessibbli għall-vjaġġaturi.

Għan-nies dan se jfisser li se jkun hemm regoli raġonevoli li jkunu jinftiehmu b’mod ċar li jippermettulhom b’mod sikur li:

·Joqogħdu f’lukandi, siti tal-ikkampjar, Bed & Breakfasts jew stabbilimenti oħra tal- akkomodazzjoni turistika;

·Jieklu u jixorbu fir-ristoranti, il-barijiet u l-kafetteriji;

·Imorru l-bajjiet u żoni oħra ta’ divertiment 10 .

d.    L-użu tat-teknoloġija diġitali

In-nies għandhom jingħataw is-setgħa li jipproteġu lilhom infushom u lill-oħrajn permezz ta’ mġiba responsabbli. Jeħtieġ li jkollhom aċċess għall-informazzjoni, inkluż permezz ta’ mezzi diġitali, dwar il-fruntieri u l-ivvjaġġar, dwar l-istabbilimenti turistiċi, u dwar il-kundizzjonijiet ta’ sigurtà u saħħa fil-post li bi ħsiebhom imorru. Jeħtieġu din l-informazzjoni kemm biex jippjanaw il-vjaġġi tagħhom kif ukoll għal waqt il-vaganzi stess. Jeħtieġ ukoll li jiġu assigurati li r-regoli dwar is-saħħa u s-sigurtà pubblika stabbiliti jirrispettaw l-istess kriterji fl-Istati Membri kollha.

Tul dan is-sajf u fix-xhur li ġejjin x’aktarx li l-Ewropej se jagħżlu destinazzjonijiet turistiċi domestiċi u Ewropej. Biex ikunu ċerti li jistgħu jivvjaġġaw u jqattgħu l-vaganzi tagħhom b’mod sikur, huma se jkunu jeħtieġu aċċess faċli għal informazzjoni f’ħin reali dwar is-sitwazzjoni fil-fruntieri, ir-restrizzjonijiet fuq l-ivvjaġġar, pariri dwar l-ivvjaġġar, is-saħħa pubblika u l-miżuri ta’ sikurezza, fejn għandhom imorru f’każ ta’ kwistjonijiet ta’ saħħa, u s-servizzi tat-turiżmu disponibbli. Il-Kummissjoni se twaqqaf sit web apposta b’mappa interattiva li tikkombina informazzjoni mill-Istati Membri u l-industrija turistika u tal-ivvjaġġar.

It-teknoloġiji u d-data diġitali għandhom rwol importanti fil-ġlieda kontra l-pandemija. L-applikazzjonijiet tal-mowbajl jistgħu jsaħħu l-istrateġiji li jittraċċaw il-kuntatt u jappoġġaw lill-awtoritajiet tas-saħħa pubblika fil-monitoraġġ u l-konteniment tat-tixrid tal-virus. L-intelliġenza artifiċjali (IA) u r-robotika jistgħu jgħinu wkoll fil-monitoraġġ ta’ tbegħid fiżiku skont il-liġi dwar il-protezzjoni tad-data jew il-faċilitazzjoni ta’ diżinfettar, speċjalment f’postijiet bi flussi regolari ta’ turiżmu. Permezz tal-Hubs ta’ Innovazzjoni Diġitali, il-Kummissjoni se tuża appoġġ dedikat għan-negozji tat-turiżmu lokali biex tgħinhom ilaħħqu mar-realtajiet ġodda tal-istaġun turistiku (jiġifieri, robots għad-diżinfettar u t-tindif, il-ġestjoni tal-folol, sistemi ta’ prenotazzjoni intelliġenti, eċċ.), inkluża hackathon iddedikat dwar l-użu tat-teknoloġiji diġitali fit-turiżmu 11 .

Fl-istess ħin, dawn it-teknoloġiji jistgħu jagħtu s-setgħa lin-nies li jieħdu, huma stess, dawk il-miżuri ta’ tbegħid fiżiku li jidhrilhom li huma effettivi u aktar speċifiċi għall-każ tagħhom. Dawn l-applikazzjonijiet huma partikolarment rilevanti waqt il-fażi tat-tneħħija tal-miżuri ta’ konteniment, meta r-riskju ta’ infezzjoni jikber minħabba li aktar u aktar nies jiġu f’kuntatt ma’ xulxin.

Meta l-ivvjaġġar fl-UE jerġa’ jibda, l-awtoritajiet pubbliċi, dawk li jivvjaġġaw kuljum jew li jivvjaġġaw fuq xogħol u t-turisti, jistgħu jużaw l-apps għat-traċċar tal-kuntatti għall-benefiċċju tagħhom, filwaqt li jirrispettaw ir-rekwiżiti tal-privatezza, ir-regoli dwar il-protezzjoni tad-data u l-użu volontarju ta’ apps bħal dawn. Għal dan il-għan, l-interoperabbiltà hija essenzjali sabiex l-utenti jkunu avżati mill-app tagħhom, ikunu fejn ikunu fl-Ewropa. Il-Kummissjoni u l-Istati Membri qed jaħdmu biex jiżguraw li: illum jiġi ppubblikat protokoll dwar il-prinċipji tal-interoperabbiltà, żviluppat mill-Istati Membri permezz tan-network tas-saħħa elettronika, bl-appoġġ tal-Kummissjoni.

In-negozji u l-gvernijiet jistgħu wkoll jużaw soluzzjonijiet diġitali għal skopijiet ta’ ppjanar u għall-ġestjoni tal-fluss tat-turisti, pereżempju fir-rigward tal-għadd massimu globali ta’ ljieli ta’ soġġorn f’reġjun, in-numru massimu ta’ viżitaturi f’siti kulturali u ta’ wirt storiku jew jippjanaw il-ħin għal dawk bil-ħsieb li jżuru xi mużew jew li joħorġu jieklu f’xi ristorant.

e.    Nipproteġu d-drittijiet tagħhom

In-nies mhux dejjem jiġu rimborsati direttament għall-flus li jkunu ħallsu minn qabel għat-trasport ikkanċellat u għas-servizzi tal-ivvjaġġar. F’xi każijiet, jistgħu jħabbtu wiċċhom ma’ penali ta’ kanċellazzjoni għal servizzi turistiċi li ma setgħux jużaw. Għalhekk huwa importanti li jkollhom aċċess għal informazzjoni affidabbli kif ukoll għal assistenza u korpi ta’ riżoluzzjoni tat-tilwim effiċjenti.

Il-konsumaturi residenti fl-Unjoni jistgħu jiddependu fuq appoġġ bla ħlas min-network taċ-Ċentri Ewropej għall-Konsumatur (ECC) meta jipprenotaw il-vaganzi f’pajjiż ieħor tal-UE. Tul dawn il-ġimgħat l-ECCs li kienu qed jassistu l-konsumaturi bix-xiri transfruntier tagħhom raw żieda fl-għadd ta’ rikjesti għall-informazzjoni (’il fuq minn 5000 fl-aħħar ġimgħa ta’ April 2020 12 ). Il-korpi nazzjonali għar-riżoluzzjoni tat-tilwim innutaw ukoll żieda fit-tilwim relatat mat-turiżmu.

It-trasparenza tal-proċeduri tal-prenotazzjoni tal-ivvjaġġar bħalissa hija partikolarment importanti biex jingħataw inċentivi għall-ivvjaġġar fil-futur u biex jiġu żgurati prattiki kummerċjali ġusti li ma jippermettu lil ebda operatur japprofitta minn dikjarazzjonijiet qarrieqa, bħal meta wieħed jagħti x'jifhem li ċerti postijiet huma mfittxijin ħafna. In-Netwerk ta’ Kooperazzjoni għall-Protezzjoni tal-Konsumatur (CPC), ikkoordinat mill-Kummissjoni, jinsab fi djalogu mal-pjattaformi ta’ vjaġġar online u mal-kumpaniji tal-kiri tal-karozzi għal raġunijiet ta’ trasparenza u ġustizzja b’rabta mal-prenotazzjonijiet online u diġà kien f’kuntatt magħhom meta ġie bżonn ta' informazzjoni marbuta mar-restrizzjonijiet fuq l-ivvjaġġar.

III.NERĠGĦU NĠIBU LIT-TURIŻMU FUQ SAQAJH

Il-miżuri ta’ hawn fuq għandhom jagħtu lin-nies il-possibbiltà u l-fiduċja li jivvjaġġaw b’mod sikur. Iżda waħedhom mhux se jkunu biżżejjed biex jiżguraw li jkun hemm staġun tas-sajf tajjeb. L-industrija tat-turiżmu tagħna tinsab f’sitwazzjoni diffiċli u jeħtieġ żbokk mnejn toħroġ mill-kriżi u tirkupra.

a)    L-importanza fundamentali tat-turiżmu

It-turiżmu huwa r-raba’ l-akbar kategorija ta’ esportazzjoni tal-UE u jġib benefiċċji li jkomplu jferrgħu fl-ekonomija Ewropea kollha: EUR 1 ta’ valur miżjud iġġenerat mit-turiżmu jirriżulta f'56 ċenteżmu addizzjonali ta’ valur miżjud bħala effett indirett fuq industriji oħra.

It-turiżmu huwa ekosistema kumplessa b’ħafna atturi: fornituri ta’ informazzjoni u servizzi offline u online (uffiċċji turistiċi, pjattaformi diġitali, fornituri tat-teknoloġija tal-ivvjaġġar), aġenti tal-ivvjaġġar u operaturi turistiċi, fornituri tal-akkomodazzjoni, organizzazzjonijiet għall-ġestjoni tad-destinazzjoni, attrazzjonijiet għall-viżitaturi u attivitajiet għat-trasport tal-passiġġieri. It-turiżmu u t-trasport huma mibnija wkoll fuq industriji kbar (eż. il-kostruzzjoni, il-manifattura tal-inġenji tal-ajru, il-bini tal-bastimenti). Korporazzjonijiet multinazzjonali kbar joperaw flimkien ma’ kumpaniji żgħar, li 90 % tagħhom li huma SMEs. It-turiżmu huwa preżenti f’ħafna tipi differenti ta’ żoni u reġjuni: ċentri urbani, insulari, kostali, rurali, żoni remoti u r-reġjuni ultraperiferiċi tal-UE 14 .

Sors: WTTC

It-turiżmu huwa s-sinsla tal-ekonomija għal ħafna Stati Membri (erbgħa minnhom huma fost l-aqwa destinazzjonijiet dinjin għall-wasliet internazzjonali 15 .) Ir-reġjuni fl-Ewropa jvarjaw fid-dipendenza tagħhom fuq l-attivitajiet turistiċi. L-impatt huwa b’saħħtu fuq il-gżejjer, ir-reġjuni kostali u dawk ultraperiferiċi, minħabba d-dipendenza tagħhom fuq l-attivitajiet turistiċi jew id-dipendenza tagħhom fuq l-ivvjaġġar internazzjonali bl-ajru. Iż-żoni rurali, b’konnettività limitata u li jiddependu fuq it-turiżmu, ukoll ħassew impatt qawwi.

Mappa ta’ vulnerabbiltà reġjonali. Sors: il-JRC. L-Indiċi tal-Vulnerabbiltà jiġi evalwat bejn il-pari, billi jitqiesu żewġ indikaturi: l-intensità tat-turiżmu u l-istaġunalità.

b)    L-impatt tal-kriżi

Il-pandemija qed tpoġġi l-ekosistema tat-turiżmu tal-UE taħt pressjoni bla preċedent. Minħabba r-restrizzjonijiet fuq l-ivvjaġġar u f’oqsma oħra, it-turiżmu waqaf gradwalment matul l-ewwel kwart tal-2020 fl-UE u mad-dinja kollha. L-OECD tistma li dan it-tnaqqis hu ta' bejn 45 % u 70 %, skont it-tul tal-kriżi tas-saħħa u skont il-pass tal-irkupru.

L-intrapriżi tat-turiżmu qed iħabbtu wiċċhom ma’ kriżi ta’ likwidità akuta. Skont l-istimi tal-industrija, it-telf tad-dħul fil-livell Ewropew laħaq il-85 % għal-lukandi u r-ristoranti, 85 % għall-operaturi turistiċi u għall-aġenziji tal-ivvjaġġar, 85 % għall-ferroviji fuq distanzi twal u 90 % għall-kruċieri u l-linji tal-ajru. L-industrija tal-UE għall-ivvjaġġar u t-turiżmu tirrapporta tnaqqis tal-prenotazzjonijiet fil-medda ta’ bejn 60 % u 90 %, meta mqabbla mal-perjodi korrispondenti fis-snin preċedenti. L-SMEs qed isofru l-iktar minħabba l-kriżi: minħabba nuqqas ta’ likwidità u nuqqas ta’ ċertezza, qed ibatu biex ikampaw, jaċċessaw il-finanzjament u jżommu l-impjegati u t-talent tagħhom.

Mingħajr azzjoni urġenti u finanzjament ta’ emerġenza biex ikampaw sakemm jerġgħu jibdew il-flussi turistiċi, ħafna kumpaniji kapaċi jfallu fil-ġimgħat jew ix-xhur li ġejjin.

L-impjiegi huma mhedda wkoll. It-turiżmu jiddependi ħafna mill-ħaddiema staġunali u temporanji (23% 16 ), li ħafna minnhom huma żgħażagħ (37% tal-ħaddiema tat-turiżmu għandhom inqas minn 35 sena), nisa (59%), u minn pajjiżi oħra (15% mill-UE jew mhux mill-UE) 17 . Dawn l-impjiegi spiss huma kkonċentrati f’reġjuni mingħajr ebda sors alternattiv ta’ impjieg u jinvolvu ħaddiema b’livell baxx ta’ ħiliet, u fejn it-turiżmu jammonta għal bejn 10% u 50% tal-impjiegi totali f’ħafna minnhom, inklużi r-reġjuni gżejjer, remoti u ultraperiferiċi. It-turiżmu huwa parti importanti mill-grupp ta’ atturi tal-ekonomija soċjali li jikkontribwixxu għall-inklużjoni soċjali. Jekk ma jkunx hemm azzjoni urġenti li tappoġġa l-impjiegi, il-kriżi tista’ twassal biex jintilfu 6 miljun impjieg fl-Ewropa u tista’ tħalli impatt negattiv fuq l-għajxien ta’ ħafna aktar nies fi Stati Membri differenti, ħafna drabi fost dawk l-aktar ekonomikament vulnerabbli.

c)    Nindirizzaw il-kwistjoni tal-likwidità

Numru ta’ Stati Membri, taħt il-Qafas Temporanju ta’ Għajnuna mill-Istat adottat f’Marzu 2020, diġà ħadu azzjoni biex jipprovdu għotjiet diretti sa EUR 800 000, jew self jew garanziji b’termini favorevoli ħafna għal ammonti akbar; jew, f’xi każijiet, jagħtu kumpens lin-negozji għall-ħsarat imġarrba minħabba l-pandemija.

L-UE użat EUR 1 biljun bħala garanzija għall-Fond Ewropew tal-Investiment, li se jservi ta’ ingranaġġ għal garanzija fuq is-self ta’ EUR 8 biljun li jgħin 100 000 SME fl-UE, inkluż fit-turiżmu.

L-Inizjattiva ta' Investiment fir-Rispons għall-Coronavirus tagħti lok għal flessibbiltà konsiderevoli lill-Istati Membri li jiddirettaw il-finanzjament tal-koeżjoni biex jipprovdu likwidità immedjata għall-SMEs li joperaw fit-turiżmu u jgħinuhom iħejju ruħhom għall-istaġun tas-sajf/tax-xitwa 2020. B’mod partikolari, il-finanzjament tal-kapital operatorju tal-SMEs jista’ jkopri l-ispejjeż tax-xogħol, il-materjali u l-inputs operattivi, l-inventarji u l-ispejjeż ġenerali, il-kera u l-utilitajiet. Dan ikun jinkludi wkoll il-possibbiltà ta’ finanzjament kemm għall-kumpaniji kif ukoll għall-awtoritajiet reġjonali biex jikkonformaw mal-protokolli tas-saħħa pubblika, inkluż it-tindif, it-tagħmir protettiv, l-adattament tal-ispazji pubbliċi, is-saħħa u l-kapaċitajiet mediċi biex jintlaħqu għadd akbar ta’ viżitaturi.

Lil hinn mill-assistenza lin-negozji tat-turiżmu biex jadattaw għar-rekwiżiti tas-saħħa pubblika, l-appoġġ finanzjarju tal-UE u dak nazzjonali għandu jkun disponibbli biex jistimula investimenti addizzjonali li jsaħħu r-reżiljenza.

Sabiex jgħinu lir-reġjuni li ntlaqtu l-agħar mill-kriżi, l-Istati Membri għandhom jiżviluppaw strateġiji komprensivi ta’ rkupru għal dawn ir-reġjuni, abbażi tal-ispeċjalizzazzjoni intelliġenti eżistenti u l-istrateġiji territorjali mmexxija mill-politika ta’ koeżjoni. Strateġiji bħal dawn, fl-ewwel stadju għandhom jappoġġaw kumpaniji fit-turiżmu u servizzi relatati biex jerġgħu jibdew joperaw permezz ta’ aċċess aħjar għall-finanzjament. Dan għandu jsir flimkien ma’ miżuri li jippromwovu d-diġitalizzazzjoni, is-sostenibbiltà u l-investiment fil-ħiliet permezz tal-Fond Ewropew għall-Iżvilupp Reġjonali u l-Fond Soċjali Ewropew biex jiġu promossi t-turiżmu u l-mobbiltà sostenibbli, kif ukoll id-diversifikazzjoni ekonomika biex tinbena reżiljenza għal xokkijiet esterni.

Dawn l-istrateġiji għandhom ukoll jidderieġu l-fondi ta’ koeżjoni attwali lejn investimenti li jġibu lura l-fiduċja tat-turisti bħall-ġestjoni ta’ spazji pubbliċi u l-implimentazzjoni ta’ protokolli tas-saħħa u s-sikurezza. Il-Kummissjoni se tiżgura li l-appoġġ għar-reġjuni li jiddependu b’mod qawwi mit-turiżmu jkun immirat b’mod aktar effettiv fil-ġenerazzjoni li jmiss tal-programmi ta’ koeżjoni.

Il-Kummissjoni se tħeġġeġ ukoll il-kollaborazzjoni bejn ir-reġjuni biex jiżviluppaw soluzzjonijiet intelliġenti għall-irkupru fl-ekosistema tat-turiżmu. Wara s-suċċess tal-proġett pilota reċenti, il-Kummissjoni se tniedi sejħa ġdida għal sħubija interreġjonali b’rabta mat-turiżmu biex tikkondividi, tittestja u timplimenta soluzzjonijiet intelliġenti ġodda għall-irkupru, billi toħloq katina tal-valur ġdida ta’ turiżmu innovattiv, responsabbli u sostenibbli.

d)    Vouchers attraenti, volontarji: jirbħu kemm in-negozji kif ukoll il-klijenti

L-ikbar problema tal-likwidità għall-industrija tal-ivvjaġġar u tat-turiżmu li qed tikkonfronta għadd bla preċedent ta’ talbiet ta’ rimbors għall-kanċellazzjonijiet hija n-nuqqas ta’ prenotazzjonijiet ġodda. Sabiex jiġu ċċarati r-regoli applikabbli tal-Unjoni f’dan il-qasam, fit-18 ta’ Marzu l-Kummissjoni adottat linji gwida interpretattivi dwar ir-Regolamenti tal-UE dwar id-Drittijiet tal-Passiġġieri, u fid-19 ta’ Marzu ħarġet gwida informali dwar l-applikazzjoni tad-Direttiva dwar il-vjaġġi kollox inkluż.

Bir-Rakkomandazzjoni Rakkomandazzjoni dwar vouchers offruti lill-passiġġieri u lill-vjaġġaturi bħala alternattiva għar-rimbors ta’ pakketti tal-ivvjaġġar u servizzi tat-trasport ikkanċellati fil-kuntest tal-pandemija tal-COVID-19 18 , il-Kummissjoni għandha l-għan li tiżgura li l-vouchers għall-passiġġieri u l-vjaġġaturi jsiru alternattiva vijabbli u attraenti għar-rimbors għal vjaġġi kkanċellati. It-trasportaturi u l-operaturi tal-ivvjaġġar għandhom isegwu approċċ konġunt, filwaqt li jagħtu lill-passiġġieri u lill-vjaġġaturi għażla attraenti u affidabbli bejn rimbors ta’ flus, f’konformità mad-drittijiet legali tagħhom skont id-dritt tal-UE, jew minflok jaċċettaw voucher.

Sabiex jipprovdu inċentiv għall-passiġġieri u l-vjaġġaturi biex jaċċettaw il-vouchers minflok ir-rimbors, il-vouchers għandhom ikunu protetti kontra l-insolvenza ta’ min joħroġhom u jkunu rimborsabbli wara massimu ta’ sena jekk ma jintużawx. L-operaturi għandhom jikkombinaw ukoll ċerti karatteristiċi biex il-vouchers ikunu attraenti għall-passiġġieri jew għall-vjaġġaturi. Pereżempju, il-vouchers għandhom jipprovdu flessibbiltà dwar il-firxa ta’ servizzi li għalihom jistgħu jintużaw u t-trasferibbiltà tagħhom. Dan jippermetti wkoll li l-passiġġieri u l-vjaġġaturi jkunu aktar kunfidenti li jagħmlu prenotazzjonijiet ġodda. Vouchers aċċessibbli b’mod wiesa’ u sikuri jipprovdu soluzzjoni kosteffiċjenti għall-operaturi biex iħallsu lura lill-vjaġġaturi u lill-passiġġieri.

e)    Nibżgħu għall-impjiegi

Il-Fond Soċjali Ewropew qed jappoġġa skemi ta’ xogħol b’ħinijiet iqsar biex jissalvagwardja l-impjiegi. Barra minn hekk, l-inizjattiva għall-Appoġġ biex jittaffew ir-Riskji ta’ Qgħad f’Emerġenza (SURE) b’mod temporanju se tipprovdi għajnuna finanzjarja ta’ massimu ta’ EUR 100 biljun biex tgħin lill-Istati Membri jkopru l-kostijiet tal-iskemi nazzjonali ta’ xogħol b’ħinijiet iqsar u miżuri simili li jippermettu lill-kumpaniji jissalvagwardjaw l-impjiegi. Programmi pubbliċi bħal dawn jippermettu lill-intrapriżi jnaqqsu l-ħinijiet tax-xogħol filwaqt li jipprovdu appoġġ għall-introjtu lill-ħaddiema tagħhom.

Il-prijorità ewlenija hi li l-ħaddiema li jitilfu l-impjieg jiġu appoġġati biex isibu impjieg ġdid. Dan jeħtieġ sħubijiet bejn is-servizzi tal-impjieg, is-sħab soċjali u l-kumpaniji biex jiffaċilitaw il-kollokament rapidu f’impjiegi ġodda u t-taħriġ mill-ġdid, bl-enfasi fuq iż-żgħażagħ u inkluż l-appoġġ għall-ħaddiema staġunali.

Biex tiżdied ir-reżiljenza u biex fil-futur jiġu evitati nuqqasijiet ta’ ħiliet li huma meħtieġa għat-tranżizzjoni ekoloġika u diġitali 19 , jenħtieġ li l-Istati Membri jżidu wkoll l-opportunitajiet eżistenti għat-titjib tal-ħiliet, permezz ta’ fondi nazzjonali u tal-UE (eż. il-Fond Soċjali Ewropew, InvestEU, u l-Fond Agrikolu Ewropew għall-Iżvilupp Rurali).

Fil-livell tal-UE, il-pjan ta’ azzjoni għall-kooperazzjoni settorjali dwar il-ħiliet jipprovdi qafas għall-kooperazzjoni strateġika bejn il-partijiet ikkonċernati ewlenin biex jindirizzaw il-bżonnijiet tal-ħiliet fuq medja ta’ żmien qasira u medja f’setturi partikolari, fosthom it-turiżmu 20 . L-Aġenda għall-Ħiliet aġġornata li ġejja se tkompli tappoġġa l-kooperazzjoni settorjali biex jiġu indirizzati l-ħiliet li hemm bżonn, b’enfasi fuq il-ħiliet għal tranżizzjonijiet diġitali u ekoloġiċi ta’ suċċess. Reġjuni bi strateġiji ta’ speċjalizzazzjoni intelliġenti għat-turiżmu u raggruppamenti Ewropej attivi fit-turiżmu jistgħu jingħaqdu f’dan ir-rigward, appoġġati mill-programmi Erasmus u Interreg.

f)    Nippromwovu t-turiżmu lokali

It-turiżmu domestiku u intra-UE se jkun l-iktar mifrux fuq it-terminu l-qasir. 267 miljun Ewropew (62% tal-popolazzjoni) jieħdu mill-inqas vaganza waħda fis-sena u 78% tal-Ewropej iqattgħu l-btajjel tagħhom fil-pajjiż tal-oriġini tagħhom jew f’pajjiż ieħor tal-UE 21 .

Jekk inħarsu lejha b’mod kreattiv, ladarba jitneħħew il-miżuri tal-lockdown, il-kriżi toffri opportunità biex l-Ewropej igawdu d-diversità rikka tal-kultura u tan-natura f’pajjiżhom jew f’pajjiżi oħra tal-UE, u jiskopru esperjenzi ġodda s-sena kollha.

22 23 24 Bosta reġjuni u bliet Ewropej jiddependu ħafna mit-turiżmu kulturali. It-teknoloġija għenet biex it-turiżmu kulturali jiġġedded waqt din il-pandemija, minħabba li nfetħu opportunitajiet ġodda għall-espressjoni tal-kreattività u billi twessgħu l-udjenzi. It-turiżmu kostali, marittimu u tal-passaġġ fuq l-ilma intern, kif ukoll it-turiżmu rurali huwa preżenti f’bosta reġjuni tal-UE u qed joħloq offerti ta’ turiżmu lokalizzati u innovattivi għan-negozju ’l barra mill-istaġun u opportunitajiet ta’ rikreazzjoni. Qegħdin ifeġġu opportunitajiet ġodda biex niskopru ġawhar kulturali u naturali moħbijin jew minsija eqreb ta’ djarna, u biex induqu prodotti magħmula lokalment. Is-Sena Ewropea tal-Ferroviji proposta għall-2021 tista’ tiffoka fuq dan il-mezz speċifiku tal-ivvjaġġar biex tippromwovi t-turiżmu intra-UE.

Fl-Istati Membri fejn ġew stabbiliti skemi ta’ vouchers ta’ patroċinju il-konsumaturi wrew entużjażmu biex jappoġġaw il-lukandi jew ir-ristoranti favoriti tagħhom. Skemi bħal dawn jistgħu jestendu għal negozji oħra relatati mat-turiżmu bħall-kultura u d-divertiment. Il-Kummissjoni se tipprovdi portal tal-IT biex tenfasizzahom. Il-portal se jlaqqa' l-fornituri mal-inizjattivi u mal-pjattaformi kollha li joffru skemi bħal dawn. Se jgħin liċ-ċittadini jsibu l-inizjattivi u l-offerti kollha madwar l-UE. Barra minn hekk, u f’kooperazzjoni mal-Istati Membri, il-Kummissjoni se tappella għal wegħdiet ta’ impenn biex jitnedew sistemi ta’ vouchers ta’ patroċinju mill-organizzazzjonijiet tat-turiżmu lokali, iżda wkoll minn parteċipanti fis-suq li huma attivi fis-settur tat-turiżmu, bħall-pjattaformi online żgħar u kbar (li permezz tagħhom ħafna negozji tat-turiżmu jagħmlu kuntatt mal-klijenti), il-kumpaniji tal-karti ta’ kreditu u l-fornituri ta’ sistemi tal-pagament.

IV.NAĦDMU FLIMKIEN

Il-kwistjonijiet marbuta mat-turiżmu, mat-trasport u mal-fruntieri huma rregolati minn sensiela kumplessa ta’ oqfsa ta’ politika żviluppati u implimentati separatament fuq livelli differenti – lokali, reġjonali, nazzjonali u tal-UE. Il-bliet u xi kultant ir-reġjuni huma responsabbli għal firxa wiesgħa ta’ politiki dwar it-turiżmu u t-trasport. Id-diversità tal-ekosistema tat-turiżmu hija riflessa fil-governanza tagħha, iżda dan joħloq ċertu sfidi wkoll għax miżuri ta’ politika implimentati fil-livelli varji mingħajr koordinazzjoni jistgħu jinnewtralizzaw jew saħansitra jxekklu lil xulxin.

Flimkien u b’rabta mal-miżuri lokali, reġjonali u nazzjonali, dawn l-azzjonijiet u l-gwida ta’ dan il-pakkett għandhom jgħinu biex l-ekosistema tat-turiżmu tingħata bażi soda. Iżda biex kollox imur sew, jenħtieġ li jkun hemm kooperazzjoni ġenwina bejn għadd ta’ oqfsa ta’ politika u sett ta’ atturi rilevanti għat-turiżmu:

•B’mod orizzontali, bejn l-awtoritajiet lokali, reġjonali u nazzjonali u mal-Kummissjoni;

•B’mod vertikali bejn l-uffiċjali tad-dwana, il-fornituri tat-trasport, il-fornituri tal-akkomodazzjoni u l-atturi l-oħra kollha fl-ekosistema, b’mod partikolari biex il-linji gwida jitħaddmu, jiġu prattikati u implimentati.

Sabiex tiżgura koordinazzjoni xierqa u f’waqtha fost l-atturi kollha filwaqt li tibni fuq kanali stabbiliti, il-Kummissjoni se toħloq mekkaniżmi ta’ koordinazzjoni li jlaqqgħu flimkien l-aġenziji u l-korpi kollha tal-UE li huma involuti fit-tħejjija tal-linji gwida relatati mal-COVID-19 f’koordinazzjoni mill-qrib mas-sistema eżistenti ta’ ġestjoni tal-kriżijiet.

V.ORIZZONTI ĠODDA - LEJN FUTUR SOSTENIBBLI

Lil hinn mill-passi immedjati biex tinkiseb l-għajnuna, jeħtiġilna nħarsu ’l quddiem lejn il-futur tat-turiżmu u t-trasport fl-UE u naraw kif nistgħu nagħmluh aktar reżiljenti u sostenibbli, nitgħallmu mill-kriżi u nantiċipaw xejriet ġodda u t-tendenzi tal-konsumaturi b'rabta mat-turiżmu u t-trasport tal-ġejjieni.

L-ambizzjoni komuni tagħna għandha tkun li l-Ewropa tibqa’ d-destinazzjoni turistika ewlenija fid-dinja f’termini ta’ valur, kwalità, sostenibbiltà u innovazzjoni. Din il-viżjoni għandha tiggwida l-użu tar-riżorsi finanzjarji u l-investiment fil-livell Ewropew, dak nazzjonali, reġjonali u lokali.

Fil-qalba ta’ din l-ambizzjoni l-ġdida hemm is-sostenibbiltà, li tikkontribwixxi kemm għall-Patt Ekoloġiku Ewropew u kemm għal komunitajiet b’saħħithom. L-għan tagħna għandu jkun li jkun hemm trasport affordabbli u aktar sostenibbli u konnettività aqwa, tingħata spinta lill-ġestjoni intelliġenti tal-flussi tat-turiżmu abbażi ta’ kalkoli u għodod tajbin, tiġi ddiversifikata l-offerta tat-turiżmu u jiġu estiżi l-opportunitajiet “barra l-istaġun”, jiġu żviluppati ħiliet ta’ sostenibbiltà għall-professjonisti tat-turiżmu u jingħata valur lill-varjetà ta’ pajsaġġi u d-diversità kulturali madwar l-Ewropa kollha, filwaqt li jitħares u jiġi restawrat il-kapital naturali tal-art u tal-ibħra tal-Ewropa, f’konformità mal-approċċ strateġiku għal ekonomija blu u ekoloġika sostenibbli. Dan għandu jinkludi l-promozzjoni ta’ akkomodazzjonijiet turistiċi sostenibbli (permezz ta’ skemi volontarji bħall-Ekotikketta tal-UE u l-EMAS). Din l-ambizzjoni għal turiżmu sostenibbli għandha tiggwida d-deċiżjonijiet ta’ investiment fil-livell tal-UE, iżda tista’ taħdem biss flimkien ma’ impenn qawwi fil-livell reġjonali u lokali.

Bl-istess mod, it-turiżmu jista’ jiggwadanja mit-tranżizzjoni diġitali, li tipprovdi modi ġodda kif jiġu ġestiti l-flussi tal-ivvjaġġar u tat-turisti, tkabbar l-opportunitajiet u l-għażla, u twassal għal użu iktar effiċjenti tar-riżorsi skarsi. L-użu tal-analiżi tal-big data jista’ joħloq u jikkondividi segmenti tal-profil turistiku preċiż u jgħin biex jinftiehmu t-tendenzi u l-ħtiġijiet tal-vjaġġaturi. Il-big data tippermetti li t-turiżmu jirrispondi immedjatament għall-bidliet fid-domanda tal-klijent, u tipprovdi analiżi tal-immudellar bit-tbassir. Fl-aħħar nett, l-applikazzjoni tat-teknoloġija blockchain tippermetti lill-operaturi tat-turiżmu jkollhom l-informazzjoni kollha disponibbli dwar it-tranżazzjonijiet sikuri.

L-għodod diġitali jistgħu jkunu wkoll miżuri għat-tisħiħ tal-fiduċja biex jassiguraw lin-nies li l-ivvjaġġar u t-turiżmu jistgħu jkunu sikuri. Dan ifisser investiment fil-ħiliet diġitali, fosthom iċ-ċibersigurtà u t-trawwim tal-innovazzjoni diġitali, kif ukoll il-konnessjoni bejn in-negozji u l-atturi tat-turiżmu bl-ispazji eżistenti tad-data fil-livell lokali u reġjonali (pereżempju permezz tal-ħidma li għaddejja dwar l-ispazju tad-data Ewropew dwar il-mobbiltà). Dan huwa partikolarment importanti f’żoni rurali, remoti u fir-reġjuni ultraperiferiċi fejn it-turiżmu huwa frammentat u jiddependi ħafna fuq l-informazzjoni, it-trasport u l-aċċessibbiltà tal-ivvjaġġar.

B’din it-tranżizzjoni l-SMEs se jkunu jeħtieġu attenzjoni partikolari. Kif imħabbar fl-Istrateġija reċenti għall-SMEs, il-Kummissjoni se taħdem ma’ networks madwar l-Ewropa bħan-Network Enterprise Europe, l-Alleanza Ewropea tal-Clusters u ċ-Ċentri Ewropej ta’ Innovazzjoni Diġitali biex tappoġġa s-sostenibbiltà u d-diġitalizzazzjoni u tgħin lill-kumpaniji tat-turiżmu lokali jsiru aktar reżiljenti u kompetittivi. Dan jeħtieġ rabtiet transsettorjali, fluss ta’ għarfien interdixxiplinarju, konnessjonijiet aktar b’saħħithom u tisħiħ tal-kapaċità biex tiġi żgurata l-adozzjoni aċċellerata tal-innovazzjonijiet tal-prodotti, tas-servizzi u tal-proċessi. Dawn in-networks għandhom jgħaqqdu wkoll it-turiżmu ma’ industriji oħra biex jaċċelleraw l-adozzjoni ta’ soluzzjonijiet ġodda, irawmu investimenti transsettorjali fl-ekosistema tat-turiżmu bl-ICT, l-enerġiji rinnovabbli, ix-xjenzi tas-saħħa tal-ħajja, l-industrija agroalimentari, dik marittima, u dik kulturali u kreattiva, inkluż is-settur tal-midja.

Dan iż-żmien jitlob rispons koordinat fil-livell Ewropew biex noħorġu mill-kriżi fuq medda ta’ żmien qasira, iżda anki biex insawru l-irkupru u nindirizzaw l-isfidi komuni fuq medda ta’ żmien itwal.

(1)

UNWTO

(2)

Eurostat — Wasliet fi stabbilimenti ta’ akkomodazzjoni turistika — data ta’ kull xahar (2019)

(3)

   Pjan Direzzjonali Ewropew Konġunt għat-tneħħija tal-miżuri ta’ konteniment tal-COVID-19, ĠU C 126/C 17.4.2020

(4)

   Skont il-UNWTO, “It-turiżmu jinkludi l-attivitajiet ta’ persuni li jivvjaġġaw lejn postijiet barra mill-ambjent tas-soltu tagħhom u joqogħdu fihom għal mhux aktar minn sena konsekuttiva għall-mistrieħ, in-negozju jew għanijiet oħra”.

(5)

C(2020) 3250

(6)

Soġġett għal miżuri speċifiċi applikabbli għal gruppi vulnerabbli

(7)

 C(2020) 3139 

(8)

COVID-19: BACK TO THE WORKPLACE - Adapting workplaces and protecting workers [LURA LEJN IL-POST TAX-XOGĦOL - Nadattaw il-postijiet tax-xogħol u nipproteġu l-ħaddiema] , https://osha.europa.eu/en/publications/covid-19-back-w orkplace-adapting-workplaces-and-protecting-workers/view

(9)

C(2020) 3251

(10)

Inklużi żoni b’servizzi ta’ barra, kantins, marini.

(11)

https://ec.europa.eu/digital-single-market/en/digital-innovation-hubs

(12)

Id-data tal-ECC-Net b’rabta mal-COVID-19 tinsab hawn: https://ec.europa.eu/info/live-work-travel-eu/consumers/resolve-your-consumer-complaint/european-consumer-centres-network-ecc-net_mt  

Il-mistoqsijiet tal-konsumaturi huma l-aktar dwar it-trasport bl-ajru tal-passiġġieri, is-servizzi ta’ akkomodazzjoni, u l-vaganzi kollox inkluż.

(13)

  https://ec.europa.eu/info/live-work-travel-eu/consumers/resolve-your-consumer-complaint/european-consumer-centres-network-ecc-net/faq-cancellations-individually-booked-accommodations-car-rental-and-events-due-covid-19_en  

(14)

Ir-reġjuni ultraperiferiċi tal-UE kif definiti fl-Artikolu 349 tat-TFUE - 9 reġjuni tal-UE li jinsabu fl-Oċean Atlantiku, l-Oċean Indjan, fil-Karibew u fl-Amerika Latina, ilkoll ħlief wieħed huma gżejjer li jiddependu mit-turiżmu. It-Trattat jipprovdi għal miżuri tal-UE mfassla apposta biex jiġu appoġġati dawn ir-reġjuni.

(15)

Franza, Spanja, l-Italja, il-Ġermanja

(16)

Jeżistu differenzi kbar fl-Unjoni Ewropea (li jvarjaw minn 5% ta’ kuntratti temporanji għat-turiżmu f’Malta għal 45% fil-Greċja). Hemm ukoll differenzi kbar bejn diversi setturi tal-industrija tat-turiżmu (27% għall-impjiegi temporanji fis-settur tal-akkomodazzjonijiet, 12% għall-aġenziji tal-ivvjaġġar u l-operaturi turistiċi, 9% għat-trasport bl-ajru). Sors: https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php?title=Tourism_industries_-_employment#Characteristics_of_jobs_in_tourism_industries

(17)

il-Eurostat: https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php?title=Tourism_industries_-_employment#Characteristics_of_jobs_in_tourism_industries

(18)

C(2020) 3125

(19)

  https://ec.europa.eu/growth/sectors/tourism/support-business/skills_mt

(20)

https://nexttourismgeneration.eu/

(21)

Eurostat, “People on the move. Statistics on mobility in Europe” 2019

(22)

It-turiżmu kulturali, li jirrappreżenta 40% tat-turiżmu fl-Ewropa, intlaqat b’mod partikolari, għax il-biċċa l-kbira tal-attivitajiet kulturali, bħall-fieri u festivals, ġew ikkanċellati u istituzzjonijiet bħall-mużewijiet ingħalqu (92%)

(23)

Aktar minn nofs (51,7 %) l-istabbilimenti tal-akkomodazzjoni turistika tal-UE jinsabu f’żoni kostali u l-Ewropej iqattgħu 30% tal-iljieli f’resorts ħdejn il-baħar.

(24)

Fl-2018, skont il-Eurostat, 45 % tal-kapaċità ta’ akkomodazzjoni turistika (imkejla f’termini ta’ sodod) tal-EU-27 kienet tinsab f’żoni rurali.

(25)

https://www.europeana.eu/

(26)

https://culturalgems.jrc.ec.europa.eu/

(27)

https://smarttourismcapital.eu/. Goteborg u Malaga huma l-Kapitali Ewropej tat-Turiżmu Intelliġenti fl-2020

(28)

https://ec.europa.eu/growth/sectors/tourism/eden/destinations_mt.