Back to EUR-Lex homepage

EUR-Lex Access to European Union law

Back to EUR-Lex homepage

This document is an excerpt from the EUR-Lex website

Use quotation marks to search for an "exact phrase". Append an asterisk (*) to a search term to find variations of it (transp*, 32019R*). Use a question mark (?) instead of a single character in your search term to find variations of it (ca?e finds case, cane, care).
Search tips
Need more search options? Use the Advanced search
You are here

Document 52019IE0346

Opinjoni tal-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew “Lejn qafas legali Ewropew adatt għall-intrapriżi tal-ekonomija soċjali” (Opinjoni fuq inizjattiva proprja)

EESC 2019/00346

OJ C 282, 20.8.2019, p. 1–6 (BG, ES, CS, DA, DE, ET, EL, EN, FR, HR, IT, LV, LT, HU, MT, NL, PL, PT, RO, SK, SL, FI, SV)

20.8.2019   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 282/1

Opinjoni tal-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew “Lejn qafas legali Ewropew adatt għall-intrapriżi tal-ekonomija soċjali”

(Opinjoni fuq inizjattiva proprja)

(2019/C 282/01)

Relatur: Alain COHEUR

Deċiżjoni tal-Assemblea Plenarja

12.7.2018

Bażi legali

Artikolu 32(2) tar-Regoli ta’ Proċedura

Opinjoni fuq inizjattiva proprja

Sezzjoni kompetenti

Sezzjoni Speċjalizzata għas-Suq Uniku, il-Produzzjoni u l-Konsum

Adottata fis-sezzjoni

28.5.2019

Adottata fis-sessjoni plenarja

19.6.2019

Sessjoni plenarja Nru

544

Riżultat tal-votazzjoni

(favur/kontra/astensjonijiet)

159/0/1

1.   Konklużjonijiet u rakkomandazzjonijiet

1.1.

 Fi żmien meta l-integrazzjoni Ewropea qed tfittex nifs ġdid, il-promozzjoni tad-diversità tal-forom ta’ intrapriżi hija fattur fil-ħolqien tal-impjiegi, l-innovazzjoni u l-koeżjoni soċjali, kif ukoll il-kompetittività fl-Ewropa. Id-dritt tal-UE huwa bbażat fuq kunċett simplifikat tal-forom eżistenti ta’ intrapriżi fis-suq uniku, b’tali mod li l-intrapriżi tal-ekonomija soċjali (IES) mhumiex inklużi peress li mhumiex intrapriżi kapitalistiċi bi skop ta’ qligħ u lanqas organizzazzjonijiet mingħajr skop ta’ qligħ (ekonomikament altruistiċi).

1.2.

 L-intrapriżi u l-organizzazzjonijiet tal-ekonomija soċjali huma ġestiti skont karatteristiċi, valuri u prinċipji komuni bħall-preċedenza tal-individwu u l-għan soċjali fuq il-kapital, is-sħubija volontarja u miftuħa u l-governanza demokratika. Huma ma jfittxux li jimmassimizzaw il-profitti fuq perjodu qasir ta’ żmien iżda li jiżguraw il-vijabbiltà fit-tul tagħhom. Il-profitti jiġu investiti mill-ġdid fil-ħolqien jew iż-żamma ta’ impjiegi jew fl-iżvilupp ta’ attivitajiet li jindirizzaw l-għan soċjali, jew saħansitra jiġu distribwiti kollettivament skont il-kontribuzzjoni personali tal-membri.

1.3.

 Id-dritt tal-UE ma jikkunsidrax l-ekonomija soċjali fil-karatteristiċi intrinsiċi tagħha, b’mod partikolari dik ta’ rabta differenti fir-rigward tal-profitti. L-Artikolu 54 tat-TFUE ġie interpretat li jopponi l-entitajiet ekonomikament altruistiċi (mingħajr skop ta’ qligħ) għal kumpaniji li jwettqu attività ekonomika għal rimunerazzjoni. Għalhekk, din it-tieni kategorija tinkludi l-intrapriżi kollha li jagħmlu profitt, kemm jekk iqassmuh kif ukoll jekk le, mingħajr ma tagħmel distinzjoni bejniethom u irrispettivament mill-forma legali tagħhom.

1.4.

 Il-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tal-Unjoni Ewropea (QĠUE) u l-prattika deċiżjonali tal-Kummissjoni Ewropea (KE) ma jurux biżżejjed interess fl-intrapriżi msejħa “mingħajr skop ta’ qligħ” fil-liġi nazzjonali tagħhom jew li, irrispettivament minn dik il-kwalifika, huma bbażati fuq kriterji ta’ sjieda, governanza u użu tal-profitti, li jiddistingwuhom b’mod qawwi minn intrapriżi kapitalisti bi skop ta’ qligħ, b’mod partikolari fil-kundizzjonijiet ta’ aċċess għall-finanzjament. Barra minn hekk, il-ħtieġa li jiġi sfruttat il-potenzjal tal-forom kollha ta’ intrapriżi, kif ukoll il-prinċipju tan-newtralità tad-dritt tal-UE fir-rigward tal-forom differenti ta’ organizzazzjoni ta’ intrapriżi, għandhom jipprevjenu l-iżvilupp ta’ mudell uniku ta’ intrapriża.

1.5.

 Għalhekk, il-KESE:

—

jipproponi l-introduzzjoni fid-dritt tal-UE ta’ qafas legali adattat għal rikonoxximent aħjar tal-IES. Dan il-qafas ikun ibbażat fuq kunċett ġdid, il-qligħ limitat, li jiddefinixxi l-intrapriżi kollha li jistgħu jagħmlu profitt, imma li ma għandhomx l-għan li jqassmuh lis-sidien tagħhom minħabba li l-iskop tagħhom huwa ta’ solidarjetà jew ta’ interess ġenerali;

—

jistieden lill-KE tniedi studju dwar il-kunċett ta’ qligħ limitat u dwar il-mudelli ta’ intrapriżi li joperaw b’dan il-mod. Dan l-istudju jkun jagħmilha possibbli li jiġu identifikati aħjar il-ħtiġijiet ta’ oqfsa legali, finanzjarji u marbuta mat-taxxa adattati għall-preservazzjoni tal-kapaċitajiet kompetittivi tal-intrapriżi kkonċernati u, fejn meħtieġ, iwassal għall-istabbiliment ta’ prattiki tajbin;

—

jistieden lill-KE tkompli l-isforzi li saru fil-komunikazzjoni dwar il-klassifikazzjoni tal-għajnuna mill-Istat għas-soċjetajiet kooperattivi billi testendi d-dispożizzjonijiet rilevanti għall-IES kollha;

—

jistieden ukoll lill-KE tfassal komunikazzjoni interpretattiva tal-Artikolu 54 tat-TFUE u tal-artikoli tat-Trattat dwar il-liġi tal-kompetizzjoni, sabiex jiġi ċċarat il-kunċett ta’ “mingħajr skop ta’ qligħ” fid-dritt tal-UE;

—

jemmen, finalment, li mat-TFUE għandu jiġi anness protokoll dwar id-diversità tal-forom tal-intrapriżi, skont il-Protokoll Nru 26 dwar is-SIĠ, u jistieden lill-Istati Membri jinkludu din ir-reviżjoni fl-aġenda ta’ riformi li jmiss.

2.   Kummenti ġenerali

2.1.   Rikonoxximent politiku tal-ekonomija soċjali

2.1.1.

 L-ekonomija soċjali hija realtà li qed tiżviluppa fl-ekonomija u fit-territorji tal-UE. Hemm 2,8 miljun intrapriża u organizzazzjoni ta’ forom varji — kooperattivi, intrapriżi mutwi, intrapriżi soċjali, assoċjazzjonijiet, fondazzjonijiet, fost l-oħrajn — li jwettqu attività ekonomika, u jirrappreżentaw 8 % tal-PDG tal-UE u 13,6 miljun ħaddiem, jiġifieri 6 % tal-impjegati fl-Ewropa. Mill-intrapriżi żgħar ħafna u l-SMEs sa gruppi kbar tal-ekonomija soċjali, huma joperaw fis-setturi kollha ta’ attività. Minħabba l-importanza tagħha u l-varjetà tal-azzjonijiet tagħha, l-ekonomija soċjali tirrappreżenta xprun ewlieni għat-tkabbir ekonomiku Ewropew sostenibbli, innovattiv, soċjalment inklużiv u ekoloġiku.

2.1.2.

 L-ekonomija soċjali għad għandha bżonn rikonoxximent politiku. Madankollu, sar xi progress, kif jixhdu d-Dikjarazzjoni ta’ Lussemburgu għal ekonomija soċjali fl-Ewropa — “A roadmap towards a more comprehensive ecosystem for social economy enterprises” (“Pjan Direzzjonali lejn ekosistema aktar komprensiva tal-intrapriżi tal-ekonomija soċjali”), il-konklużjonijiet tal-Kunsill tal-UE (EPSCO) dwar “il-promozzjoni tal-ekonomija soċjali bħala mutur ewlieni ta’ żvilupp ekonomiku u soċjali fl-Ewropa” li ġew approvati għall-ewwel darba b’unanimità mit-28 Stat Membru, it-tiġdid fl-2018 tal-grupp ta’ esperti tal-KE dwar l-ekonomija soċjali u l-intrapriżi soċjali (GECES) u l-appell tal-PE lill-KE biex tiżgura li l-karatteristiċi tal-ekonomija soċjali jiġu kkunsidrati fit-tfassil tal-politiki Ewropej.

2.1.3.

 F’diversi okkażjonijiet, il-KESE kkummenta dwar l-interess ta’ rikonoxximent tal-ekonomija soċjali, dwar il-ħtieġa li tiġi kkunsidrata b’mod effettiv id-diversità tal-forom tal-intrapriżi fir-regolamentazzjoni tal-UE u dwar l-implimentazzjoni ta’ pjan ta’ azzjoni speċifiku għall-ekonomija soċjali.

2.1.4.

 Il-Pilastru Ewropew tad-Drittijiet Soċjali ma jistax isir effettiv mingħajr il-parteċipazzjoni tal-IES. Għalhekk huwa importanti li tiġi żgurata b’mod konkret il-parteċipazzjoni tagħhom fl-iżvilupp ekonomiku u soċjali tal-UE. Għalkemm, fi żminijiet ta’ kriżi, l-IES juru reżiljenza akbar u jkollhom rwol ta’ ammortizzaturi soċjali, fil-ħajja ta’ kuljum iżommu u jippromovu l-koeżjoni soċjali u huma sorsi ta’ innovazzjoni soċjali. Barra minn hekk, għadd minnhom jissodisfaw l-għanijiet tal-Pilastru, l-ewwel nett permezz tal-prinċipji operattivi tagħhom, u mbagħad, bl-attivitajiet tagħhom: min-natura tagħhom, dawn huma maħsuba sabiex jissodisfaw għanijiet bħall-promozzjoni ta’ impjieg siguri u adattabbli, id-djalogu soċjali u l-involviment tal-ħaddiema, ambjent tax-xogħol sigur, tajjeb għas-saħħa u adattat sew jew li joffru soluzzjonijiet innovattivi għall-ċerti ħtiġijiet soċjali fundamentali.

2.2.   Nuqqas ta’ rikonoxximent legali — kunċett ta’ dikotomija u simplifikazzjoni tal-forom tal-intrapriżi

2.2.1.

 L-IES ftit li xejn huma rikonoxxuti fid-dritt tal-Unjoni. Fil-passat, ittieħdu inizjattivi biex jippermettu l-emerġenza ta’ kooperattivi, impriżi mutwi, assoċjazzjonijiet u fondazzjonijiet Ewropej. L-uniku abbozz ta’ regolament żviluppat kien dak dwar il-kooperattivi Ewropej.

2.2.2.

 Bħalissa, l-approċċ statutorju, elenkat kategorija kategorija, jidher li ġie abbandunat favur żewġ approċċi oħra.

—

minn naħa waħda, il-promozzjoni tal-kunċett ta’ intrapriżi soċjali fil-livell Ewropew, u l-implimentazzjoni ta’ diversi strumenti finanzjarji biex jissodisfaw il-ħtiġijiet ta’ finanzjament tagħhom;

—

min-naħa l-oħra, ir-rakkomandazzjonijiet mhux vinkolanti tal-KE biex iħeġġu lill-Istati jippromovu l-IES huma stess fi ħdanhom, speċjalment dawk li għad m’għandhomx oqfsa leġislattivi nazzjonali.

2.2.3.

 Għalkemm il-Parlament Ewropew (PE), il-Kunsill u l-KE ħabbru li jridu jenfasizzaw l-iżvilupp tal-ekonomija soċjali kollha kemm hi, dawn id-diversi forom ta’ azzjoni huma adattati għall-intrapriżi soċjali u ma japplikawx għall-IES kollha; bl-istess mod, dawn l-azzjonijiet jistgħu joffru viżjoni dejqa tal-ekonomija soċjali, limitata għall-attivitajiet soċjetali.

2.2.4.

 Fuq kollox, it-testi fis-seħħ u l-proposti reċenti jaħbu punt essenzjali: id-dritt kollu tal-UE huwa mibni fuq kunċett ta’ dikotomija u b’hekk simplifikat tal-atturi tal-ekonomija.

2.2.5.

 Stabbilita fit-Trattat ta’ Ruma, din id-dikotomija toħroġ fid-dieher illum fl-Artikolu 54 attwali tat-TFUE dwar il-libertà tal-istabbiliment, li skontha d-dritt tal-UE jirrikonoxxi żewġ tipi ta’ entitajiet: minn naħa waħda, dawk mingħajr skop ta’ qligħ, li jkopru esklużivament l-organizzazzjonijiet b’attività altruistika; min-naħa l-oħra, l-intrapriżi, u fosthom, prinċipalment, il-kumpaniji kummerċjali u ċivili, li jinkludu wkoll il-kooperattivi.

2.2.6.

 Kemm jekk huma kooperattivi, intrapriżi mutwi, intrapriżi soċjali jew assoċjazzjonijiet, l-intrapriżi kollha li jwettqu attività ekonomika vijabbli u jippermettu wkoll, jekk meħtieġ, li jinkiseb surplus, huma assimilati mal-intrapriżi tat-tip kapitalisti bi skop ta’ qligħ. Madankollu, l-għan tal-IES mhuwiex wieħed ta’ massimizzazzjoni jew redditu fuq il-kapital, iżda għan soċjali.

2.2.7.

 In-nuqqas ta’ kunsiderazzjoni adatta tal-ispeċifiċitajiet tal-IES huwa tradott ukoll fil-liġi tal-kompetizzjoni permezz ta’ assimilazzjoni tal-IES mal-intrapriżi l-oħra, mifhuma bħala entitajiet li jwettqu attività ekonomika f’suq, irrispettivament mill-istatus legali tal-entità u l-mod ta’ finanzjament tagħha. Din l-indifferenza għan-natura legali, l-għanijiet tal-IES u, konsegwentement, ir-restrizzjonijiet speċifiċi fuqhom mil-lat ekonomiku u finanzjarju huma kultant imsaħħa minn interpretazzjonijiet ġurisprudenzjali u dottrinali li jwasslu regolarment l-idea li n-norma tal-attur fis-suq hija l-intrapriża li jkollha skop ta’ qligħ, sabiex jiġu massimizzati l-profitti jew ir-redditu fuq il-kapital investit.

2.2.8.

 Il-mudell tal-intrapriża kapitalista bi skop ta’qligħ huwa mifrux fost ir-regolamenti Ewropej kollha. Għaldaqstant, minkejja l-benefiċċji ta’ interess ġenerali derivati mill-preżenza ta’ tali strutturi fit-territorju tal-Istati Membri tal-UE, u ħlief l-identifikazzjoni eventwali tas-servizzi ta’ interess ekonomiku ġenerali, la l-liġi dwar ir-raggruppamenti jew il-liġi dwar il-kumpaniji, la l-liġi dwar l-akkwist pubbliku, u lanqas il-liġi fiskali ma jiddistingwu bejn l-IES u l-forom l-oħra ta’ intrapriża.

2.2.9.

 Għalhekk, ma jistax ikun hemm rikonoxximent politiku sinċier mingħajr rikonoxximent legali, minqux fit-TFUE, li neċessarjament jinvolvi t-tneħħija tal-konfużjoni fundamentali oriġinali.

2.2.10.

 Id-dritt tal-UE juri prinċipju ta’ newtralità fir-rigward tas-sistemi ta’ sjieda fl-Istati Membri.

Dan jimplika li s-sjieda tal-intrapriżi mhijiex fil-kompetenza tal-UE u li r-regoli tal-UE m’għandhomx jiddettaw is-sistemi ta’ sjieda.

2.2.11.

 Bl-istess mod, id-dritt tal-UE ma jinterferixxix mad-deċiżjoni ta’ intrapriża li tadotta jew struttura kapitalista bi skop ta’ qligħ, fejn il-poter jiddependi min-numru ta’ ishma jew assi miżmuma, jew struttura ta’ ekonomija soċjali li twassal għal distribuzzjoni tal-poter ibbażata fuq in-nies u mhux fuq il-kapital u li fiha r-ridistribuzzjoni tal-bilanċi żejda hija strettament limitata, jew saħansitra ineżistenti, meta dawn jiġu investiti kompletament mill-ġdid fl-għan soċjali.

2.2.12.

 Madankollu, meta n-newtralità twassal għan-nuqqas ta’ rikonoxximent ta’ setturi sħaħ tal-ekonomija u tippermetti li ċertu tip ta’ intrapriża jsir mudell jew norma ta’ referenza għall-kostruzzjoni tad-dritt, il-prinċipju jiġi applikat ħażin.

2.2.13.

 F’Opinjoni fuq inizjattiva proprja dwar id-diversità tal-forom ta’ intrapriżi ppubblikata fl-2009, il-KESE kien diġà osserva l-ħtieġa li tiġi rikonoxxuta d-diversità ekonomika fl-UE.

2.2.14.

 Jeħtieġ li l-ordni ġuridiku kollu tal-UE jiġi rivedut sabiex ikun hemm fehim aħjar tar-rwol u l-modalitajiet ta’ funzjonament speċifiċi tal-intrapriżi b’funzjoni ta’ interess ġenerali u li l-użu tad-dħul iġġenerat mill-attivitajiet tagħhom ikun jikkoinċidi strettament mal-kisba tal-għanijiet soċjali.

2.2.15.

 Għalhekk, mod kif isir żvilupp ikun billi jiġu rikonoxxuti l-IES, apparti l-intrapriżi bi skop ta’ qligħ u l-entitajiet b’għanijiet altruistiċi, bħala t-tielet kategorija ta’ atturi ekonomiċi li l-qligħ tagħhom ikun deliberatament limitat minħabba l-prijorità mogħtija lil skopijiet oħra.

3.   Kummenti speċifiċi

3.1.   Il-qligħ limitat: karatteristika komuni għall-IES

3.1.1.

 L-introduzzjoni tal-kunċett ta’ qligħ limitat tagħmilha possibbli li tiġi enfasizzata d-differenza essenzjali bejn l-IES u l-intrapriżi kapitalisti. Li jingħad li entità hija waħda bi qligħ limitat ifisser li l-qligħ huwa mezz u mhux skop tal-attività.

3.1.2.

 L-ewwel nett, huwa rikonoxxut li l-attività għandha tkun ekonomikament vijabbli, jiġifieri, ma tiddependix minn għotjiet jew donazzjonijiet biex tkun bilanċjata finanzjarjament.

3.1.3.

 It-tieni, jekk l-attività tiġġenera surplus, dan għandu, skont l-istruttura, jitwarrab bħala riżerva jew jerġa’ jintuża għall-attività, sabiex jiġu żgurati s-sostenibilità u l-iżvilupp tal-attività tal-intrapriża permezz tal-investiment. Il-kooperattivi, pereżempju, jistgħu jqassmu parti mis-surplus lill-membri tagħhom fil-forma ta’ rimborż jew interessi, iżda parti limitata biss tas-surplus tista’ tiġi restitwita u teoretikament tiddependi mit-tranżazzjonijiet tal-membri u mhux mill-ishma tagħhom fil-kapital.

3.1.4.

 It-tielet, il-qligħ ma jistax ikun l-uniku skop tal-attività. Fl-intrapriżi tal-ekonomija soċjali, l-iskop tal-attività jilħaq għanijiet oħra għajr il-profittabilità ta’ kapital investit jew il-massimizzazzjoni tal-profitti. Dawn l-għanijiet iservu biex jissodisfaw l-interessi tal-membri tagħhom jew biex jissodisfaw l-interess ġenerali, filwaqt li ta’ spiss jintegraw għanijiet oħra ta’ koeżjoni soċjali, territorjali jew ambjentali.

3.1.5.

 Ir-restrizzjonijiet fuq l-operat u l-ġestjoni intrinsikament marbuta mal-iskopijiet tal-intrapriża huma formalizzati fl-istatuti tagħha. Madankollu, id-dritt tal-UE għandu jirrikonoxxi wkoll l-eżistenza tal-atturi li jadottaw dawn il-forom speċifiċi ta’ intrapriżi u jippermetti l-iżvilupp tagħhom fis-suq intern.

3.1.6.

 L-użu tal-kunċett ta’ qligħ limitat jippermetti:

(a)

li jiġi evitat li r-rikonoxximent tal-ekonomija soċjali jkun limitat għall-intrapriżi soċjali biss, jiġifieri dawk li jwettqu attivitajiet soċjali magħżula, meta l-IES, irrispettivament mis-settur tagħhom, jissodisfaw bżonnijiet ekonomiċi, soċjali u territorjali. Is-surplus jibbenefikaw minnu b’mod prijoritarju l-membri tal-kooperattivi, il-membri tal-intrapriżi mutwi, u l-utenti lokali ta’ assoċjazzjonijiet ta’ forniment ta’ servizzi. Dan qatt ma jiffinanzja “hedge funds” jew investituri fi kwalunkwe post tad-dinja;

(b)

li jiġi żgurat ir-rispett tad-differenzi nazzjonali f’dak li jirrigwarda forom ta’ intrapriżi, b’konformità mal-prinċipju tas-sussidjarjetà.

3.2.   Applikazzjonijiet trasversali

Il-kunċett ta’ qligħ limitat huwa maħsub biex ikun stabbilit f’politiki differenti tal-UE:

3.2.1.   Il-libertà tal-istabbiliment

3.2.1.1.

 Fir-rigward tal-libertà tal-istabbiliment, sempliċi tibdil fil-formulazzjoni jippermetti li tiġi rikonoxxuta uffiċjalment l-eżistenza ta’ kumpaniji bi qligħ limitat.

3.2.1.2.

 L-Artikolu 54 tat-TFUE u l-libertà tal-istabbiliment jistgħu għalhekk jinkludu lill-kumpaniji tal-liġi ċivili jew kummerċjali, inklużi l-kumpaniji kooperattivi u l-persuni ġuridiċi l-oħra rregolati mil-liġi pubblika jew privata, kemm jekk għandhom skop ta’ qligħ kif ukoll jekk għandhom qligħ limitat.

3.2.1.3.

 Il-libertà tal-istabbiliment hija verament sfida għal xi forom ta’ IES. Billi l-istatus legali jvarja ħafna minn Stat għal ieħor, l-eżerċitar ta’ din il-libertà ġeneralment jobbliga lill-intrapriżi meta jistabbilixxu ruħhom fi Stat Membru, jadottaw statuti li ma jikkorrispondux mar-regoli operattivi definiti fl-Istat Membru ta’ oriġini. Fil-fatt, fil-każ tal-IES, m’hemm l-ebda ekwivalenti għall-kumpanija Ewropea. Ir-rikonoxximent minimu tal-IES, permezz ta’ komunikazzjoni interpretattiva dwar l-Artikolu 54 tat-TFUE b’mod partikolari, fl-istess ħin jippermetti li jiġu kkunsidrati aktar il-karatteristiċi speċifiċi tagħhom fid-dritt tal-UE, iżda wkoll li ssir riflessjoni dwar ir-reazzjonijiet differenti li jista’ jkun hemm għall-problema tal-istabbiliment, pereżempju permezz ta’ kooperazzjoni msaħħa.

3.2.1.4.

 Dan ikun l-ewwel pass fi proċess aktar globali ta’ sensibilizzazzjoni u appoġġ fil-livell Ewropew għall-promozzjoni tal-ekonomija soċjali. Dan il-proċess għandu jinvolvi kemm lill-UE kif ukoll lill-Istati Membri, li għandhom jitħeġġu joħolqu oqfsa nazzjonali tal-ekonomija soċjali proprji tagħhom biex jakkomodaw strutturi flessibbli ta’ intrapriżi bi qligħ limitat.

3.2.2.   Il-liġi tal-kompetizzjoni

3.2.2.1.

 Il-kunċett ta’ intrapriża bi qligħ limitat għandu jkun applikabbli wkoll fil-liġi tal-kompetizzjoni, mingħajr preġudizzju għar-regoli applikabbli għas-servizzi ta’ interess ekonomiku ġenerali skont l-Artikolu 106(2) tat-TFUE u t-testi li jikkompletawh jew li jinterpretawh.

3.2.2.2.

 Anke jekk l-uniku kriterju biex jiġi ddeterminat il-kamp ta’ applikazzjoni tar-regoli tal-kompetizzjoni jkun l-eżerċitar ta’ attività ekonomika f’suq, jistgħu jsiru aġġustamenti fl-istadju tal-applikazzjoni tar-regoli, sabiex jittieħed kont ta’ ċerti speċifiċitajiet tal-IES.

3.2.2.3.

 Għalhekk, fil-qasam tal-għajnuna mill-Istat, il-QĠUE rrikonoxxiet is-sitwazzjoni partikolari li fiha jsibu ruħhom il-kooperattivi meta mqabbla mal-intrapriżi bi skop ta’ qligħ, fid-dawl tal-limitazzjonijiet li għandhom għall-aċċess għall-finanzjament tal-attività tagħhom. F’deċiżjoni tal-qorti, ġie speċifikat li l-benefiċċji fuq it-taxxa għall-kooperattivi ma setgħux jitqiesu li jagħtuhom vantaġġ selettiv minħabba li s-sitwazzjonijiet rispettivi tal-kooperattivi u tal-kumpaniji kapitali ma setgħux jitqabblu.

Il-Qorti tiġġustifika r-raġunament tagħha bil-karatteristiċi proprji tal-kooperattivi mill-perspettiva tal-kontroll, mir-relazzjoni mhux purament kummerċjali mal-membri tagħhom u, fuq kollox, mill-aċċess limitat tagħhom għas-swieq kapitali u mill-ħtieġa assoluta li jiddependu mill-fondi tagħhom u l-kreditu biex jiżguraw l-iżvilupp tagħhom.

3.2.2.4.

 Fil-Komunikazzjoni tagħha dwar il-kunċett ta’ għajnuna mill-Istat, il-KE ħadet nota tal-pożizzjoni tal-QĠUE dwar il-kooperattivi. Tindika li sistema ta’ taxxi aktar favorevoli għall-kooperattivi ma tistax tikkwalifika bħala għajnuna mill-Istat.

3.2.3.   Libertà li jiġu pprovduti servizzi u akkwist pubbliku

3.2.3.1.

 L-aċċess tal-IES għall-akkwist pubbliku ġie identifikat bħala punt li jistħoqqlu attenzjoni mill-KE, li tenfasizza d-diffikultà għal xi wħud biex jipparteċipaw fis-sejħiet għall-offerti.

3.2.3.2.

 Dawn l-intrapriżi, huma, a priori, esklużi mill-kuntratti riservati. Madankollu, hemm eċċezzjoni ġenerali għall-operaturi ekonomiċi li l-għan ewlieni tagħhom huwa l-integrazzjoni soċjali u professjonali ta’ persuni b’diżabilità jew żvantaġġati. Barra minn hekk, id-Direttiva 2014/24/UE tagħti wkoll lill-Istati Membri l-possibbiltà li jirriżervaw kuntratti ta’ servizzi tas-saħħa, soċjali u kulturali għall-intrapriżi bi qligħ limitat li jissodisfaw ċerti kriterji ta’ operat oħra.

3.2.3.3.

 Għandu jiġi nnutat, madankollu, li l-proċess tas-sejħa għall-offerti, jiġifieri l-kompetizzjoni bejn intrapriżi ispirati mill-mudell liberali u privat, mhux dejjem tpoġġi lill-intrapriżi bi qligħ limitat f’pożizzjoni kompetittiva komda. Anke hawnhekk, id-daqs sikwit modest tagħhom jew l-aċċess aktar delikat għal sorsi ta’ finanzjament għall-investimenti jistgħu jirrappreżentaw żvantaġġ kompetittiv, ikun xi jkun it-tip ta’ attività kkonċernata. Il-qsim tal-kuntratti f’lottijiet u l-kriterji għall-għoti tal-kuntratt relatati mal-aktar offerta ekonomikament vantaġġuża għandhom għalhekk iqisu din id-differenza fis-sitwazzjoni.

3.2.4.   Tassazzjoni

3.2.4.1.

 Mil-lat ta’ tassazzjoni, il-KE xorta rrikonoxxiet fl-2013 li qafas favorevoli tat-taxxa jippremja l-impatt soċjali tal-intrapriżi soċjali. Għandhom isiru diskussjonijiet dwar qafas favorevoli tat-taxxa li jippremja b’mod usa’ l-impatt soċjali tal-intrapriżi kollha, fir-rigward tal-koeżjoni soċjali, ambjentali u territorjali.

Brussel, id-19 ta’ Ġunju 2019.

Il-President

tal-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew

Luca JAHIER

Top