16.12.2014   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 451/20

Relatur:

is-Sur SMYTH

1.1

Wara iktar minn sitt snin ta' taqlib finanzjarju u ekonomiku, il-kanali normali ta' fondi għan-negozji, b'mod partikolari l-SMEs, għadhom parzjalment imblokkati. Il-banek, is-sors tradizzjonali tal-biċċa l-kbira tal-fondi għall-SMEs, huma inqas inklinati li jsellfu minħabba għadd ta' fatturi bħat-tnaqqis fl-ingranaġġ, ir-rekwiżit għall-proporzjon ogħla ta' kapital, miżuri ta' dejn mitluf u l-averżjoni għar-riskju. Din il-frammentazzjoni tas-swieq finanzjarji u l-kanali tas-self ilha waħda mill-iktar karatteristiċi persistenti tal-kriżi finanzjarja fl-Ewropa.

1.2

It-tnaqqis tas-self għal-likwidità operatorja (working capital) lill-SMEs huwa tip ta' falliment kroniku tas-suq li jitlob reazzjoni adatta mill-persuni li jfasslu l-politika fl-UE. Sal-lum din ir-reazzjoni ma kinitx proporzjonali għall-problema.

1.3

L-inizjattiva LTRO (1) (longer-term refinancing operation – operazzjoni ta' rifinanzjament fuq żmien itwal) tal-BĊE rnexxielha tevita l-kollass tas-sistema bankarja iżda l-biċċa l-kbira tal-fondi tagħha ma daħlux fl-ekonomija reali. Minflok intużat biex tikkonsolida l-karti tal-bilanċ tal-banek u tirrappreżenta opportunità mitlufa għax il-kumpaniji għadhom fi bżonn kbir ta' likwidità operatorja.

1.4

Il-BEI, li kien attiv ħafna fl-appoġġ tal-SMEs fl-Ewropa kollha ġie rikapitalizzat sostanzjalment u tejjeb is-self tiegħu lill-SMEs. L-appoġġ għall-SMEs jirrappreżenta l-ikbar prijorità ta' politika tal-Grupp tal-BEI, u jirrappreżenta iktar minn 20 % tal-volum ta' self annwali tal-BEI u 100 % tal-attivitajiet tal-FEI. Għad li l-BEI huwa provveditur sinifikanti ta' finanzjament għall-iżvilupp għall-SMEs, il-parti tiegħu tal-volum globali tas-self lill-intrapriżi għadha żgħira.

1.5

Il-KESE appoġġja l-Green Paper tas-sena l-oħra dwar il-finanzjament fit-tul tal-ekonomija (2) u dan ġie segwit minn pakkett ta' miżuri (3) pubblikat dan l-aħħar għall-promozzjoni tal-finanzjament fit-tul b'mod ġenerali u biex il-fondi jiġu mmirati lejn l-SMEs b'mod partikolari. Il-pakkett iħaddan miżuri biex jiġi xprunat l-użu tat-titolizzazzjoni tas-self lill-SMEs. Il-Kummissjoni tipproponi wkoll regoli ġodda biex il-fondi tal-pensjonijiet jiġu mħeġġa jinvestu fl-assi finanzjarji u b'hekk jappoġġjaw il-finanzjament tat-tkabbir iktar fit-tul fl-ekonomija reali (4). Hemm ukoll proposti biex jinħoloq suq sekondarju likwidu u trasparenti għal titoli korporattivi u ta' tip ieħor. Il-KESE jilqa' dawn il-proposti u jemmen li, eventwalment, jistgħu jikkontribwixxu għal suq riformat u iktar effiċjenti għall-finanzjament tal-SMEs.

1.6

Bħalissa qed jitħejjew bosta inizjattivi oħra biex jitneħħew l-ostakli għal valutazzjoni iktar preċiża tal-affidabbiltà tal-kreditu u r-riskju mis-selliefa. Dawn jinkludu użu ikbar ta' repożitorji diġitali b'kontributi standard għar-reġistri kummerċjali, l-uffiċċji tal-istatistika, il-valutazzjonijiet tal-kreditu bankarju u selliefa oħra u eventwalment it-twaqqif ta' reġistru ċentrali Ewropew tal-kreditu. Informazzjoni aħjar u iktar aġġornata dwar il-prestazzjoni finanzjarja tal-SMEs għandha twassal għal valutazzjoni aħjar tar-riskju mis-selliefa u l-ipprezzar iktar adatt tar-riskju.

1.7

Bħalissa qed jitħejjew jew jiġu kkunsidrati proposti biex jittejjeb l-aċċess għall-finanzjament tal-SMEs. Il-KESE jappoġġja din ir-reazzjoni iktar proattiva mill-persuni li jfasslu l-politika iżda dawn il-miżuri ser jieħdu ż-żmien biex jiġu implimentati. Xi jrid isir issa u fil-perjodu l-qasir biex jittejjeb l-aċċess għall-finanzjament tal-SME – din hija l-isfida.

1.8

Soluzzjoni ta' approċċ “wieħed tajjeb għal kulħadd” tista' ma tkunx adatta għall-Istati Membri kollha. Xi Stati Membri żviluppaw approċċi li huma adatti għall-istrutturi u r-regolamenti finanzjarji nazzjonali tagħhom. Waħda mill-iktar inizjattivi interessanti hija l-Iskema tal-Fond għas-Self (Funding for Lending Scheme) fir-Renju Unit (5). Din kellha suċċess enormi f'li tixpruna s-self ipotekarju u s-self lill-familji fir-Renju Unit tul l-aħħar sentejn u issa hija mmirata biss lejn l-ixprunar tas-self lill-SMEs. L-iskema tagħti inċentivi lill-banek parteċipanti biex iżidu s-self nett lill-SMEs billi jnaqqsu l-ispiża tal-finanzjament. Dawk li jappoġġjaw l-iskema jressqu l-argument li s-self lill-SMEs kien ikun iktar dgħajjef li kieku ma kienx hemm l-iskema.

1.9

Il-KESE jqis l-Iskema tal-Fond għas-Self bħala eżempju ta' prattika tajba u jirrakkomanda li l-BĊE iqis bis-serjetà li jintroduċi inizjattiva simili fiż-żona tal-euro. Fil-5 ta' Ġunju 2014, il-BĊE ħabbar sensiela ta' miżuri ta' likwidità biex isaħħaħ is-self tal-banek lill-SMEs (6). Il-KESE bi pjaċir jinnota li l-proposta ewlenija tal-BĊE, imsejħa operazzjonijiet ta' rifinanzjament immirat fit-tul (Targeted Longer-Term Refinancing Operations – TLTRO), hija simili għall-Iskema tal-Fond għas-Self kif enfasizzat f'din l-Opinjoni. Ta' min jinnota wkoll li l-ħidma tal-KESE f'din l-Opinjoni ppreċediet il-ħsieb li dejjem jevolvi ta' dawk li jfasslu l-politiki.

2.1

Id-dibattitu dwar is-self lill-intrapriżi u l-finanzjament tagħhom kellu tendenza jiffoka fuq il-provvista u d-domanda għall-kapital għall-iżvilupp jew l-investiment, speċjalment għall-SMEs. Is-selliefa għandhom tendenza josservaw li hemm skarsezza ta' proġetti ġodda u b'hekk inqas domanda għall-finanzjament għall-iżvilupp. Ir-rappreżentanti tal-SMEs u kumpaniji b'kapitalizzazzjoni medja ħafna drabi jilmentaw kemm dwar il-provvista tal-finanzjament għall-iżvilupp kif ukoll dwar l-ispiża ta' tali kreditu, u jistqarru li l-banek qed iżommu prezz għoli żżejjed għall-finanzjament riskjuż. Iż-żewġ fehmiet jistgħu jkunu minnhom. Hekk jew b'hekk, il-volum ta' self lill-intrapriżi, kemm żgħar kif ukoll kbar, l-iktar l-iktar kien statiku u fl-agħar każ naqas b'mod drastiku fl-Istati Membri tal-UE.

2.2

Għall-finijiet ta' din l-Opinjoni tal-KESE l-enfasi mhux qed issir fuq il-kapital għall-iżvilupp, il-finanzjament ta' intrapriżi ġodda jew start-ups jew innovazzjonijiet. Minflok, l-Opinjoni tittratta l-kwistjoni tal-aċċess għal-likwidità operatorja – faċilitajiet ta' self kurrenti u faċilitajiet ta' self permanenti li huma kruċjali għall-biċċa l-kbira tal-intrapriżi. It-tendenzi tas-self għal-likwidità operatorja diffiċli li jiġu identifikati b'mod preċiż minħabba n-nuqqas ta' informazzjoni, iżda t-tendenza ġenerali tidher fid-data tal-BĊE dwar is-self lil intrapriżi mhux finanzjarji. Din id-data ilha tonqos għall-aħħar erba' jew ħames snin u kien biss fl-aħħar xhur li ħarġu xi indikazzjonijiet li qed tirkupra.

2.3

Waħda mill-iktar dimensjonijiet dejjiema tal-kriżi finanzjarja u dik ekonomika tal-aħħar sitt snin hija d-deterjorament fil-finanzjament għall-intrapriżi. Hekk kif il-banek Ewropew batew biex inaqqsu l-esponiment tagħhom għas-self problematiku u d-dejn mingħajr valur, il-provvista normali ta' likwidità operatorja għall-intrapriżi, b'mod partikolari l-intrapriżi iżgħar u l-mikrointrapriżi, naqset kemm f'termini nominali kif ukoll reali. Dan it-tnaqqis fis-self jista' jiġi deskritt bħala tip ta' falliment kroniku tas-suq. Barra minn hekk, il-frammentazzjoni tas-swieq finanzjarji Ewropej wasslet għal struttura f'żewġ livelli ta' rati ta' self. Intrapriżi żgħar fl-Italja u Spanja, pereżempju, qed jiffaċċjaw rati ta' interess ħafna ogħla minn intrapriżi simili fil-Ġermanja u r-Renju Unit. S'issa r-reazzjoni mill-persuni li jfasslu l-politika fl-UE ma kinitx proporzjonali għall-problema u hemm xi evidenza li l-effetti tar-regolazzjoni msaħħa internazzjonali u tal-UE għall-banek setgħu tefgħu l-problema tas-self lill-intrapriżi għall-agħar billi wasslu biex il-banek jibżgħu iktar mir-riskju.

3.1

Il-persuni li jfasslu l-politika fl-UE batew biex jindirizzaw ir-riperkussjonijiet tal-kriżi finanzjarja u l-impatt tagħha fuq l-ekonomija reali. Il-fraġilità tas-sistema bankarja tal-UE saret restrizzjoni kbira fuq l-irkupru ekonomiku. Sabiex tittaffa din il-fraġilità, fl-2012/13 il-Bank Ċentrali Ewropew (BĊE) nieda inizjattiva mingħajr preċedent biex jagħti lill-banek tal-UE aċċess għal iktar minn EUR 1 triljun ta' fondi bi spejjeż relattivament baxxi. Din l-inizjattiva ssemmiet l-operazzjoni ta' rifinanzjament fuq żmien itwal (LTRO – longer-term refinancing operation) u kienet reazzjoni għat-theddida ta' friża bankarja jew kollass bankarju hekk kif il-banek batew biex isewwu l-karti tal-bilanċ tagħhom u jiksbu konformità bi proporzjoni kapitali regolatorji iktar stretti. L-inizjattiva LTRO rnexxielha tevita l-kollass iżda l-biċċa l-kbira ta' dawn il-fondi ma waslux fl-ekonomija reali. Minflok, intużaw biex jiġu kkonsolidati l-karti tal-bilanċ tal-banek. F'sens wieħed dan ir-riżultat kien previdibbli u loġiku. Il-prijorità għall-biċċa l-kbira tal-banek Ewropej kienet u għadha s-sopravivenza. F'sens ieħor, dan ir-riżultat jirrappreżenta opportunità mitlufa għax l-intrapriżi għadhom fi bżonn kbir ta' likwidità operatorja.

3.2

F'Marzu 2013, il-Bank Ewropew tal-Investiment (BEI) ġie rikapitalizzat b'mod sostanzjali. Il-kapital imħallas żdied b'EUR 10 biljun ta' likwidità mill-azzjonisti. Il-BEI jistenna li jkun jista' jespandi s-self diġà sostanzjali tiegħu lill-SMEs b'sa EUR 40 biljun tul it-tlieta jew l-erba' snin li ġejjin. Ir-rikapitalizzazzjoni għenet lill-BEI biex isaħħaħ is-self tiegħu lill-SMEs. L-appoġġ għall-SMEs jirrappreżenta l-ikbar prijorità ta' politika tal-Grupp tal-BEI, u jirrappreżenta iktar minn 20 % tal-volum ta' self annwali tal-BEI u 100 % tal-attivitajiet tal-FEI. Madankollu, is-self tal-BEI lill-SMEs għandu tendenza li jintuża l-iktar għall-kapital għall-iżvilupp, l-innovazzjoni u proġetti ġodda. Mid-dehra l-BEI qed jikkunsidra s-self għal-likwidità operatorja u jkun interessanti li jiġu nnotati r-riżultati ta' dawn id-deliberazzjonijiet. Għad li l-BEI huwa provveditur sinifikanti ta' finanzjament għall-iżvilupp għall-SMEs, il-parti tiegħu tal-volum globali tas-self lill-intrapriżi fiż-żona tal-euro għadha żgħira.

3.3

Fir-Renju Unit u l-Istati Uniti, l-awtoritajiet monetarji kellhom iduru għal xi miżuri mhux konvenzjonali bħat-tnaqqis kwantitattiv (quantitative easing) sabiex jipprovdu likwidità lis-sistema bankarja. Din il-politika tinvolvi x-xiri ta' ammonti kbar ta' bonds sovrani u korporattivi mill-banek ċentrali u l-ħolqien ta' flus ġodda fis-sistema bankarja. Hija għenet biex jiġi evitat l-iffriżar tas-swieq finanzjarji u l-mekkaniżmu tat-trasmissjoni monetarju kemm fl-Istati Uniti kif ukoll fir-Renju Unit. Hemm xi evidenza li fl-Istati Uniti l-programm tat-tnaqqis kwantitattiv għen biex jiġi estiż il-kreditu u l-finanzjament fl-ekonomija reali. L-awtoritajiet monetarji issa qed jaħsbu li jispiċċawh gradwalment hekk kif l-irkupru ekonomiku qed jingrana. Fir-Renju Unit, il-gwida għall-futur (forward guidance) tal-Bank tal-Ingilterra tissuġġerixxi li ladarba l-irkupru ekonomiku jkun qabad it-triq sew, il-politika tat-tnaqqis kwantitattiv tintemm ukoll.

3.4

F'Marzu 2013, il-Kummissjoni ppubblikat Green Paper dwar il-finanzjament fit-tul tal-ekonomija (7) u din ġiet segwita minn pakkett ta' miżuri għall-promozzjoni tal-finanzjament fit-tul b'mod ġenerali u biex il-fondi jiġu mmirati lejn l-SMEs b'mod partikolari (8). Fil-qalba ta' dan il-pakkett insibu miżuri biex jissaħħaħ l-użu ta' titoli abbażi ta' assi (ABS) tas-self lill-SMEs. Użu iktar mifurx tal-ABS iħalli lill-banek u istituzzjonjiet oħra finanzjarji jsellfu volumi ikbar lill-intrapriżi. Il-Kummissjoni tipproponi wkoll regoli ġodda biex il-fondi tal-pensjonijiet jiġu mħeġġa jinvestu fl-assi finanzjarji u b'hekk jappoġġjaw il-finanzjament għat-tkabbir iktar fit-tul fl-ekonomija reali (9). Hemm ukoll proposti biex jinħoloq suq sekondarju likwidu u trasparenti għat-titoli korporattivi u biex il-bonds koperti u l-allokazzjonijiet privati jsiru iktar attraenti. Hemm komunikazzjoni dwar il-finanzjament kollettiv (10), li l-għan tagħha hu li tippromovi l-aħjar prattiki, li timmonitorja l-iżvilupp tas-swieq tal-finanzjament kollettiv (crowdfunding) u tiffaċilita l-emerġenza ta' tikketta ta' kwalità għall-finanzjament kollettiv.

3.5

Hemm bosta inizjattivi oħra li huma rilevanti hawnhekk. Ostakli oħra għal analiżi iktar preċiża tal-affidabbiltà tal-kreditu u r-riskju mis-selliefa s-soltu jiċċentraw fuq l-ispejjeż u n-nuqqas ta' informazzjoni finanzjarja rilevanti. L-Istitut għall-Finanzi Internazzjonali (Institute for International Finance – IIF) jipproponi sensiela ta' miżuri biex jitnaqqsu dawn l-ostakli. Dawn jinkludu użu ikbar ta' repożitorji diġitali b'sottomissjonijiet standardizzati għar-reġistri tal-intrapriżi, l-uffiċċji tal-istatistika, l-analiżijiet ta' kreditu bankarju u selliefa oħra. Dawn ir-repożitorji nazzjonali ta' data tar-riskju tal-kreditu għandhom jiġu kkonsolidati mal-European Data Warehouse, li eventwalment jwasslu għal reġistru ċentrali Ewropew tal-kreditu. L-IIF jappella biex jiġu stabbiliti standards pan-Ewropej għall-ġbir tal-informazzjoni u r-rappurtar dwarha biex ikunu jistgħu jsiru analiżijiet fil-livell tal-kumpaniji u dak nazzjonali b'mod orizzontali. Informazzjoni aħjar u iktar aġġornata dwar il-prestazzjoni finanzjarja tal-SMEs għandha twassal għal valutazzjoni aħjar tar-riskju mis-selliefa u pprezzar iktar adatt tar-riskju.

3.6

Fost proposti oħra biex jittejjeb il-fluss tal-finanzjament tal-SMEs insibu:

4.1

Il-kompitu tat-tfassil ta' skema biex jitħeġġeġ aċċess ikbar għall-finanzjament fl-Unjoni kollha kemm hi mhuwiex wieħed sempliċi. Xi Stati Membri żviluppaw soluzzjonijiet li huma adatti għall-istrutturi u r-regolamenti nazzjonali finanzjarji. Approċċ ta' “daqs wieħed għal kulħadd” jista' ma jkunx adatt fl-Istati Membri kollha. Waħda mill-iktar inizjattivi interessanti hija l-Iskema tal-Fond għas-Self (Funding for Lending Scheme – FLS) fir-Renju Unit u ta' min tingħata ħarsa iktar mill-qrib.

4.2

It-Teżor tar-Renju Unit u l-Bank tal-Ingilterra introduċew l-FLS f'Lulju 2012 bħala tentattiv biex jissaħħaħ is-self lill-ekonomija reali (11). It-Teżor, bħala azzjonist tal-Bank tal-Ingilterra għandu s-setgħa li jimmonitorja t-tħaddim tal-FLS. L-FLS toffri lill-banek parteċipanti sors irħis ta' finanzjament u dawn l-ispejjeż ta' finanzjament iktar baxxi għandhom jippermettu lill-banek biex iżidu d-disponibbiltà tal-kreditu billi jnaqqsu r-rati tal-interess li jżommu. L-iskema toffri inċentivi lill-banek biex iżidu s-self tagħhom u biex ikunu jistgħu jiġbdu fondi addizzjonali mill-iskema. Minn meta twaqqfet l-FLS hija kkontribwiet għal tnaqqis sostanzjali fl-ispejjeż ta' finanzjament mill-banek u dan wassal għal kundizzjonijiet ta' kreditu mtejba. Nistgħu ngħidu li ħafna mis-suċċess li kisbet s'issa l-FLS kien fit-tħeġġiġ tas-self lill-familji u s-self ipotekarju b'mod partikolari. Fit-tħeġġiġ tas-self lill-intrapriżi kellha inqas suċċess u b'hekk, f'Novembru 2013, l-awtoritajiet aġġustaw l-FLS biex tiffoka biss fuq it-tħeġġiġ tas-self lill-SMEs.

4.3

L-FLS hija skema mfassla biex jingħata inċentiv kummerċjali lill-banek parteċipanti biex iżidu s-self nett tagħhom (jiġifieri s-self gross bil-ħlasijiet lura mnaqqsa). L-iskema toffri finanzjament imraħħas lill-banek kollha, anke lil dawk il-banek li qed inaqqsu l-ingranaġġ. L-iskema m'għandha l-ebda limitu fir-rigward tal-ammont ta' finanzjament li l-banek jistgħu jaċċessaw. Bħala eżempju: jekk bank parteċipant ikollu ammont ta' self lill-intrapriżi ta' EUR 100 biljun fil-bidu tal-iskema, jista' jiġbed mill-inqas EUR 5 biljun f'finanzjament. Jekk l-istess bank imbagħad iżid is-self nett tiegħu lill-SMEs b'EUR 1 biljun ieħor, ikun intitolat li jiġbed EUR 5 biljun iktar mill-FLS. Dan il-proporzjon ta' ħamsa għal kull wieħed ta' ġbid ta' self nett ġdid lill-SMEs, flimkien ma' spiża iktar baxxa tal-finanzjament, jipprovdu inċentivi qawwijin biex il-banek jespandu s-self (12).

4.4

Il-Bank tal-Ingilterra qed jimmonitorja l-FLS riveduta. Il-biċċa l-kbira tal-istituzzjonijiet finanzjarji tar-Renju Unit qed jieħdu sehem fl-FLS. L-iskema riveduta hija mmirata biss lejn is-self lill-intrapriżi u ilha taħdem minn Novembru 2013 u probabbilment għadu kmieni wisq biex jinsiltu konklużjonijiet sinifikanti dwar l-effikaċja tagħha. Uħud mill-ikbar banek fir-Renju Unit u ż-żona tal-euro komplew inaqqsu l-ingranaġġ b'ritmu pjuttost mgħaġġel u dan probabbilment jispjega ħafna mit-tnaqqis tas-self lill-intrapriżi. Dawk li jappoġġjaw l-FLS iressqu l-argument li s-sitwazzjoni tal-kreditu fir-Renju Unit kienet tkun ħafna agħar mingħajr id-disponibbiltà tal-finanzjament mill-FLS.

4.5

Il-KESE jemmen li skema simili għall-FLS għandha tiġi implimentata fiż-żona tal-euro. Skema tat-tip FLS fiż-żona tal-euro tista', tul perjodu ta' mhux iktar minn sentejn jew tliet snin, tikkontribwixxi biex il-finanzjament għall-intrapriżi jerġa' lura għal livelli iktar normali filwaqt li jiġi faċilitat il-proċess tat-tnaqqis ta' ingranaġġ li għaddej bħalissa.

4.6

Fil-5 ta' Ġunju 2014, il-BĊE ħabbar sensiela ta' miżuri ta' likwidità biex isaħħaħ is-self tal-banek lill-SMEs (13). Il-KESE bi pjaċir jinnota li l-proposta ewlenija tal-BĊE, imsejħa operazzjonijiet ta' rifinanzjament immirat fit-tul (Targeted Longer-Term Refinancing Operations – TLTRO), hija simili għall-Iskema tal-Fond għas-Self kif enfasizzat f'din l-Opinjoni.

4.7

Ħafna mill-proposti biex jittejjeb l-aċċess għall-finanzjament għall-SMEs li tressqu mill-Kummissjoni ntlaqgħu mill-KESE iżda fil-biċċa l-kbira għandhom qafas ta' perjodu medju jew fit-tul u jistgħu jeħtieġu leġislazzjoni u/jew istituzzjonijiet ġodda. Sadattant il-kriżi ta' finanzjament għal-likwidità operatorja għall-intraprżi hija immedjata, urġenti u nistgħu ngħidu saħansitra sejra għall-agħar. Il-KESE jemmen li l-persuni li jfasslu l-politika tal-UE għandhom jagħmlu iktar biex jipprovdu soluzzjonijiet fil-perjodu l-qasir bħall-iskema ta' inċentivi (Skema tal-Fond għas-Self jew LTRO) imsemmija hawn fuq. Kwalunkwe riskju ta' natura finanzjarja jew ta' reputazzjoni għandu jitqies b'kunsiderazzjoni tas-26 miljun persuna qiegħda (5,6 miljun taħt l-età ta' 25 sena) fl-UE.