EUR-Lex Access to European Union law
This document is an excerpt from the EUR-Lex website
Document 52010AE0988
Opinion of the European Economic and Social Committee on the ‘Communication from the Commission to the European Parliament, the Council, the European Economic and Social Committee and the Committee of the Regions on “Transforming the digital dividend into social benefits and economic growth” ’ COM(2009) 586 final
Opinjoni tal-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew dwar “Il-Komunikazzjoni mill-Kummissjoni lill-Parlament Ewropew, lill-Kunsill, lill-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew u lill-Kumitat tar-Reġjuni – It-trasformazzjoni tad-dividend diġitali f’benefiċċji soċjali u fi tkabbir ekonomiku” COM (2009) 586 finali
Opinjoni tal-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew dwar “Il-Komunikazzjoni mill-Kummissjoni lill-Parlament Ewropew, lill-Kunsill, lill-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew u lill-Kumitat tar-Reġjuni – It-trasformazzjoni tad-dividend diġitali f’benefiċċji soċjali u fi tkabbir ekonomiku” COM (2009) 586 finali
OJ C 44, 11.2.2011, p. 178–181
(BG, ES, CS, DA, DE, ET, EL, EN, FR, IT, LV, LT, HU, MT, NL, PL, PT, RO, SK, SL, FI, SV)
11.2.2011 |
MT |
Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea |
C 44/178 |
Opinjoni tal-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew dwar “Il-Komunikazzjoni mill-Kummissjoni lill-Parlament Ewropew, lill-Kunsill, lill-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew u lill-Kumitat tar-Reġjuni – It-trasformazzjoni tad-dividend diġitali f’benefiċċji soċjali u fi tkabbir ekonomiku”
COM (2009) 586 finali
2011/C 44/33
Relatur: is-Sinjura DARMANIN
Nhar it-28 ta' Ottubru 2009, il-Kummissjoni Ewropea ddeċidiet, b’konformità mal-Artikolu 262 tat-Trattat li jistabbilixxi l-Komunità Ewropea, li tikkonsulta lill-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew dwar
il-Komunikazzjoni mill-Kummissjoni lill-Parlament Ewropew, lill-Kunsill, lill-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew u lill-Kumitat tar-Reġjuni - It-trasformazzjoni tad-dividend diġitali f’benefiċċji soċjali u fi tkabbir ekonomiku
COM(2009) 586 finali.
Is-Sezzjoni Speċjalizzata għat-Trasport, l-Enerġija, l-Infrastruttura u s-Soċjetà tal-Informazzjoni, inkarigata sabiex tipprepara l-ħidma tal-Kumitat dwar is-suġġett, adottat l-opinjoni tagħha nhar l-1 ta' Ġunju 2010.
Matul l-464 sessjoni plenarja tiegħu li saret fl-14 u l-15 ta' Lulju 2010 (seduta tal-15 ta' Lulju 2010), il-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew adotta din l-opinjoni b’141 vot favur, vot wieħed kontra u astensjoni waħda.
1. Konklużjonijiet u rakkomandazzjonijiet
1.1 Il-KESE jilqa’ l-Komunikazzjoni tal-Kummissjoni dwar “It-trasformazzjoni tad-dividend diġitali f’benefiċċji soċjali u fi tkabbir ekonomiku”. Dan huwa pass ’il quddiem importanti ħafna għall-ksib ta' wieħed mill-objettivi tal-Istrateġija UE 2020 għal tkabbir intelliġenti, sostenibbli u inklużiv, fejn id-dividend diġitali ser jagħmel parti integrali mill-Aġenda Diġitali għall-Ewropa.
1.2 Il-KESE fil-fatt jappoġġja lill-Kummissjoni fl-isforzi tagħha biex tiżgura li l-iskadenza tal-2012 għal-liberalizzazzjoni tal-ispettru tiġi rrispettata mill-Istati Membri. Il-KESE jifhem li xi pajjiżi jista’ jkollhom diffikultajiet u raġunijiet realistiċi li ma jħalluhomx jirrispettaw skadenza bħal din. Madankollu, għandu jkun hemm raġunijiet validi għan-nuqqas ta' konformità u ż-żmien li jkollhom bżonn wara Jannar 2012 biex jikkonformaw mal-iskadenza għandu jkun qasir kemm jista’ jkun.
1.3 Il-KESE jagħraf li d-dividend diġitali, li jirriżulta mir-riżorsa limitata ħafna li hija l-ispettru, jista’, sakemm l-użu tiegħu jiġi definit b’mod adatt u ggarantit, ikollu benefiċċji ekonomiċi u soċjali sinifikanti għall-Ewropa. Dawn il-benefiċċji jkomplu jsaħħu s-suq uniku Ewropew u jistgħu jsaħħu wkoll il-koeżjoni ekonomika, soċjali u territorjali, u b’hekk jiżguraw li jinkisbu wħud mill-għanijiet soċjali promossi fi ħdan l-UE.
1.4 Il-KESE jqis li dan il-proġett importanti ħafna għall-Aġenda Diġitali huwa strument b’saħħtu għall-promozzjoni tal-vantaġġi tal-UE. Fi żmien meta x-xettiċiżmu dwar l-UE qed jiżdied, u fejn in-nies ma jifhmux bis-sħiħ il-potenzjal ta' Ewropa magħquda, dan il-proġett jista’ jkun ta' benefiċċju ċar u tanġibbli kemm għall-individwi kif ukoll għall-intrapriżi. Dan il-proġett ser isaħħaħ ukoll il-livell tal-protezzjoni tal-konsumatur u l-proċess m’għandux iwassal għal spejjeż bla bżonn għall-utent aħħari.
1.5 Il-KESE jħeġġeġ lill-Kummissjoni tniedi strateġija ta' komunikazzjoni integrata biex tispjega l-motivazzjoni għall-bidla minn analogu għal diġitali u l-benefiċċji tagħha.
2. Introduzzjoni/Kuntest
2.1 Il-bidla minn televixin terrestri analogu għal wieħed diġitali fl-Ewropa ser tagħti aċċess għal frekwenzi tar-radju importanti ħafna minħabba l-effiċjenza akbar tat-trasmissjoni ta' xandir diġitali. Dan “id-dividend diġitali” għandu potenzjal kbir għall-provvista ta' firxa wiesgħa ta' servizzi.
2.2 Huwa jirrappreżenta opportunità unika għall-Ewropa biex tilħaq id-domanda dejjem tikber għall-ispettru tar-radju, b’mod partikolari għall-provvista ta' broadband bla fili (wireless broadband), u b’hekk tinstab soluzzjoni għall-firda diġitali, u biex jitħeġġeġ it-tħaddin ta' servizzi ġodda. Għalhekk, jista’ jagħti kontribut sinifikanti għall-għanijiet ta' Lisbona marbuta mal-kompetittività u t-tkabbir ekonomiku u jista’ jissodisfa wħud mill-ħtiġijiet soċjali, kulturali u ekonomiċi importanti taċ-ċittadini Ewropej.
2.3 L-ispettru tad-dividend diġitali għandu jsir disponibbli fl-Ewropa fi żmien relattivament qasir, minħabba li l-Istati Membri għandhom ilestu d-diżattivazzjoni tat-televixin analogu mhux aktar tard mill-2012.
2.4 Il-Kummissjoni għarfet l-importanza tal-infrastruttura tal-broadband b’veloċità għolja għal ħafna mill-iżviluppi li huma kruċjali għat-tranżizzjoni għal ekonomija diġitali li hija msejsa fuq l-għarfien u li tuża ammont baxx ta' karbonju. Il-Pjan ta' Rilanċ Ekonomiku, approvat mill-Kunsill, diġà stipula mira ta' kopertura ta' broadband ta' 100 % li għandha tinkiseb bejn l-2010 u l-2013.
2.5 Ser jinħolqu opportunitajiet ġodda għall-innovazzjoni. L-iktar oppotunitajiet ovvji għall-innovazzjoni huma fix-xandir, minħabba li d-dividend diġitali joffri ammonti kbar ta' spettru għax-xandara biex jiżviluppaw is-servizzi tagħhom. Ser ikun hemm ukoll bosta opportunitajiet f’setturi orjentati lejn is-servizzi, li jipprovdu benefiċċji soċjali sinifikanti bħalma huma l-kura tas-saħħa, it-tagħlim permezz tal-internet, il-gvern elettroniku u l-aċċessibbiltà għall-internet, u f’żoni fejn l-intrapriżi ż-żgħar u ta' daqs medju jistgħu jgawdu minn aċċess aħjar għall-ekonomija.
3. Benefiċċji ekonomiċi u soċjali tad-dividend diġitali
3.1 L-impatt ekonomiku potenzjali ser jiddependi mil-livell reali tad-domanda futura attwali għal servizzi ġodda, li diffiċli tiġi kkwantifikata f’dan l-istadju. Minkejja dan, studju reċenti tal-Kummissjoni jistma li l-koordinazzjoni tal-UE fir-rigward tal-ispettru tad-dividend diġitali kollu kemm hu, jekk tinkiseb qabel l-2015, tista’ twassal għal benefiċċju potenzjali ta' bejn EUR 20 u 50 biljun (fuq perijodu ta' 15-il sena) meta mqabbel ma' xenarju fejn il-pajjiżi tal-UE jaħdmu b’mod individwali. Din l-istima tqis il-possibbiltà li jkun hemm applikazzjonijiet ġodda, bħax-xandir terrestri avvanzat u l-broadband bla fili.
3.2 Il-kundizzjonijiet armonizzati fi ħdan l-UE ser ikunu ta' benefiċċju għall-industrija tat-teknoloġija peress li l-biċċa l-kbira tat-tagħmir li jintuża ser jiġi standardizzat u armonizzat. Barra minn hekk, il-potenzjal għall-innovazzjoni fi ħdan is-settur ser jiżdied b’mod konsiderevoli u ser ikun aktar immirat. Dan huwa partikolarment vantaġġuż għall-industrija, l-aktar għal dawk l-atturi li qegħdin jinvestu b’mod sostanzjali fl-innovazzjoni.
3.3 L-impatt soċjali ewlieni tal-liberalizzazzjoni tal-ispettru huwa li kulħadd ikollu aċċess usa’ għall-broadband. Anke llum il-ġurnata, iż-żoni rurali xi kultant ma jkollhomx aċċess adatt għall-internet. Permezz tad-dividend diġitali, l-internet jista’ jkun aċċessibbli għal kulħadd u s-servizzi tal-internet mifruxa aktar, biex b’hekk is-suq intern ikompli jissaħħaħ. Peress li l-broadband ser ikun disponibbli wkoll fil-biċċa l-kbira taż-żoni rurali, il-KESE huwa tal-fehma li l-intrapriżi jkollhom opportunità akbar li ma jesiġux li jkunu f’żoni urbani; dan iwassal għad-delokalizzazzjoni ta' industrija li sal-lum il-ġurnata tinsab f’żoni urbani għal raġunijiet ta' komunikazzjoni u loġistika. Din id-delokalizzazzjoni tista’ twassal għall-ħolqien ta' impjiegi ġodda f’żoni rurali u jkollha effett fuq l-ambjent (peress li l-popolazzjoni eċċessiva fiż-żoni urbani ma twassalx għal prattiki sostenibbli). Iżda, il-Kumitat itenni l-pożizzjoni li ħa f’għadd ta' opinjonijiet dwar il-ħtieġa ta' servizz tal-broadband universali għaċ-ċittadini kollha, b’miżuri ta' aċċessibbiltà b’mod li l-persuni b’diżabbiltà jkollhom aċċess bla xkiel.
3.4 L-għażla tal-konsumatur ser titjieb, peress li ser ikun hemm għażla akbar ta' stazzjonijiet televiżivi u servizzi tal-aqwa kwalità, u fl-istess waqt ser jintuża anqas spettru. Barra minn hekk, il-possibbiltà li l-kontenut televiżiv jintwera permezz ta' multimedja mobbli tagħti dimensjoni ġdida lill-aċċessibbiltà televiżiva. Barra minn hekk, id-dividend diġitali ser itejjeb b’mod konsiderevoli l-kwalità tal-ħajja tal-utenti. Il-KESE jiġbed l-attenzjoni għall-fatt li l-Istati Membri għandhom jiżguraw li l-konsumaturi jibqgħu jiġu protetti b’mod adegwat matul il-perijodu tad-Diżattivazzjoni tat-Televixin Analogu – Analogue Switch-Off (ASO) u jiżguraw li l-konsumatur ma jkollux iħallas spejjeż bla bżonn.
3.5 Barra minn hekk, wieħed mill-benefiċċji oħra tad-dividend diġitali huwa li juri l-potenzjal u l-vantaġġi ta' Unjoni unika li l-pajjiżi tagħha għandhom l-istess standards. Fi żmien meta x-xettiċiżmu dwar l-UE qed jiżdied, id-dividend diġitali huwa benefiċċju tanġibbli ieħor li minnu tgawdi l-UE kollha.
4. Konsiderazzjonijiet neċessarji
4.1 Id-diżattivazzjoni tat-televixin analogu u l-attivazzjoni sussegwenti tat-televixin diġitali, bla dubju, ser iwasslu għal użu aħjar tal-ispettru. Fil-fatt, permezz tat-televixin diġitali kull stazzjon tal-frekwenza tar-radju (b’banda ta' 8 MHz) jista’ jxandar medja ta' ħames jew sitt programmi televiżivi. Dan ifisser li wara t-transizzjoni kompleta għat-televixin diġitali, l-ispettru li jintuża għall-finijiet ta' xandir televiżiv għandu jonqos għal wieħed minn ħamsa jew wieħed minn sitta tal-ispettru li kien meħtieġ qabel. Fil-pajjiżi fejn ġew introdotti n-Netwerks ta' Frekwenza Unika (Single Frequency Networks – SFN), it-tnaqqis tal-ispettru jista’ jilħaq saħansitra fattur tan-numru għaxra wara tnedija bl-aħjar mod tad-diversi netwerks televiżivi.
4.2 Bla dubju, l-ispettru lliberat huwa riżorsa prezzjuża, speċjalment f’pajjiżi fejn it-televixin bil-kejbil bilkemm żviluppa u għaldaqstant l-ispettru tal-frekwenza tar-radju huwa tabilħaqq riżorsa limitata. Dan l-ispettru ġdid disponibbli jista’ jintuża bl-aħjar mod għas-servizzi broadband bla fili li huma partikolarment utli għaż-żoni rurali fejn, bla ebda dubju, in-nuqqas ta' servizzi ta' internet b’veloċità għolja jwassal għal inerzja ekonomika u esklużjoni soċjali. Fil-fehma tal-Kumitat, dawn is-servizzi ser iservu biex isaħħu l-koeżjoni ekonomika, soċjali u territorjali ta' dawn iż-żoni.
4.3 Jista’ jagħti l-każ li r-raġuni għall-bidla mit-televixin analogu għal dak diġitali ma ġietx spjegata b’mod ċar fil-passat. Il-pubbliku jista’ jaħseb li din il-bidla qed issir purament għall-qligħ kummerċjali tal-operaturi tat-televixin peress li jista’ jkun hemm spiża involuta fit-tibdil tat-tagħmir fid-djar. Għaldaqstant, huwa kruċjali li titfassal u tiġi implimentata strateġija ta' komunikazzjoni ġenwina sabiex tiġi spjegata r-raġuni reali għal din il-bidla.
4.4 Huwa kruċjali li l-Istati Membri kollha jkollhom banda komuni biex ikun hemm servizz universali fl-UE kollha u liċ-ċittadini Ewropej kollha. L-aħjar għażla hija l-banda 800 MHz (800 MHz band) li tinsab fis-sottobanda UHF 790-862 MHz.
4.5 Il-Konferenza Ewropea tal-Amministrazzjonijiet Postali u tat-Telekomunikazzjonijiet (CEPT) hija responsabbli għat-tfassil tal-ispeċifikazzjonijiet tekniċi għall-armonizzazzjoni tal-banda 800 MHz, b’kooperazzjoni mill-qrib mad-diversi Awtoritajiet Regolatorji Nazzjonali li jafu sew il-kwistjonijiet attwali fir-rigward tal-ispettru f’pajjiżhom.
4.6 Sabiex il-banda 800 MHz tinfetaħ għall-komunikazzjoni broadband bla fili jeħtieġ li l-Istati Membri jikkompletaw il-proċedura ASO sa data partikolari. Jidher li l-iskadenza attwali, sal-1 ta' Jannar 2012, mhux ser tiġi rispettata mill-Istati Membri kollha; iżda, hemm bżonn li dawk li ma jikkompletawx il-proċedura jagħmlu dan fi żmien qasir fis-sena 2012.
4.7 Minħabba s-sitwazzjoni finanzjarja kritika tagħhom, bosta operaturi tat-televixin, li bħalissa huma mġiegħla jattivaw trasmettituri tat-televixin diġitali fl-Istati Membri li qed jimplimentaw l-ASO, ma jistgħux jixtru tagħmir li għandu prestazzjoni tajba (li tipikament jiġi manifatturat fl-UE). F’dawn iċ-ċirkostanzi diffiċli, ikollhom jixtru tagħmir tax-xandir li jkun irħas iżda bi prestazzjoni aktar baxxa u li jkun anqas affidabbli, li tipikament jiġi manifatturat fil-Lvant imbiegħed. Konsegwentement, dan it-tagħmir jista’ ma jkunx għadu jintuża wara sentejn jew tliet snin biss u għaldaqstant ix-xandara jkollhom, għal darb’oħra, jixtru tagħmir tax-xandir ġdid (bit-tama li jkun aktar affidabbli u jkollu prestazzjoni ogħla).
4.8 Fix-xenarju ekonomiku attwali, l-operaturi tat-televixin, b’mod partikolari l-operaturi ż-żgħar, jistgħu jkunu qed isibuha diffiċli jiffinanzjaw it-tibdil tat-tagħmir li titlob il-bidla mit-televixin analogu għal dak diġitali. Għaldaqstant, il-KESE huwa tal-fehma li għandhom jitwaqqfu ċerti strutturi ta' prefinanzjament biex jgħinu lill-SMEs jadattaw ruħhom għat-teknoloġiji l-ġodda. Din l-għajnuna mhux neċessarjament tingħata f’forma ta' konċessjonijiet; tista’ tkun marbuta mad-disponibbiltà tal-fondi qabel l-investiment li mbagħad jingħata lura wara ċertu perijodu raġonevoli, bħalma jiġri fis-self. Barra minn hekk, l-SMEs għandhom jiġu megħjuna f’dan il-qasam permezz ta' skemi ta' garanzija.
4.9 Ir-riżultat globali jista’ jkun kwalità baxxa ta' servizz tat-televixin għall-utenti finali u telf ekonomiku għax-xandara li, minħabba diffikultajiet finanzjarji temporanji, ikollhom jinvestu darbtejn. Skadenza itwal għall-proċess ASO jew għajnuna finanzjarja għax-xandara jevitaw dawn il-problemi u jippermettu implimentazzjoni armonizzata tan-netwerk fl-Istati Membri kollha.
4.10 L-Istati Membri ser jitħeġġu jilliberaw is-sottobanda 790-862 MHz għad-dividend diġitali, iżda mhux ser ikunu obbligati li jagħmlu dan. Jekk is-sitwazzjoni tal-ispettru ta' pajjiż partikolari tkun tali li s-servizzi tax-xandir tat-televixin ma jkunux jistgħu jiddaħħlu fil-bqija tal-ispettru UHF, il-pajjiż ikkonċernat jitħalla jżomm is-servizzi tax-xandir tat-televixin fil-banda 800 MHz. Bħala soluzzjoni ta' kompromess, il-pajjiżi jistgħu jagħżlu wkoll li joperaw simultanjament servizzi ta' xandir tat-televixin u ta' broadband bla fili.
4.11 Peress li, wisq probabbli, l-Istati Membri kollha ser jużaw il-banda 800 MHz għas-servizzi tal-broadband bla fili fuq perijodu twil ta' żmien, huwa essenzjali li jiġu żviluppati speċifikazzjonijiet tekniċi adegwati bil-għan li jiġu evitati “effetti konfinali” dannużi li ċertament jagħmlu ħsara lis-servizzi tal-broadband bla fili minħabba l-livelli aktar baxxi ta' potenza (lower power levels) użata għan-netwerks ċellulari bla fili.
4.12 Tqum l-istess problema meta jkunu involuti l-pajjiżi mhux imsieħba fl-UE li jinsabu mal-fruntieri tal-UE. F’dawn il-pajjiżi, is-servizzi tax-xandir b’potenza għolja fil-banda 800 MHz wisq probabbli ser jikkaġunaw interferenza fir-rigward tas-servizzi tal-broadband bla fili adottati mill-pajjiżi ġirien tal-UE. Meta titfaċċa problema ta' interferenza ma' pajjiż ġar li mhuwiex imsieħeb fl-UE, l-unika soluzzjoni hija li jiġi nnegozjat ftehim ma' dak il-pajjiż dwar l-allokazzjoni tal-frekwenza tat-trasmettituri televiżivi tagħhom li jinsabu fil-fruntiera mal-UE, għalkemm din tista’ tkun kwistjoni xejn faċli.
4.13 L-aħjar objettiv possibbli għall-Istati Membri tal-UE li jadottaw il-banda 800 MHz għall-finijiet tad-dividend diġitali huwa li jistabbilixxu bilanċ adatt bejn il-benefiċċji ekonomiċi u soċjali ġġenerati mill-użu tal-ispettru li jagħmlu l-operaturi fil-qasam tat-telekomunikazzjoni (li ser igawdu mill-medda ta' frekwenza ġdida li tkun disponibbli) u l-operaturi fil-qasam tax-xandir (li ser igawdu minn użu aħjar tal-medda ta' frekwenza disponibbli u minn servizzi oħra li jipprovdu valur mizjud għoli, pereżempju l-applikazzjonijiet interattivi, fosthom is-servizzi elettroniċi fl-oqsma tas-saħħa u t-tagħlim, il-gvern elettroniku u l-aċċessibbiltà elettronika).
4.14 L-Istati Membri għandhom iħabirku biex jimplimentaw is-servizzi pubbliċi permezz tan-netwerk televiżiv diġitali u fl-istess ħin jagħmluha possibbli li jkun hemm aċċess faċli għas-servizzi permezz tas-servizzi l-ġodda tal-broadband mobbli, li nħalqu bis-saħħa tal-frekwenzi tad-dividend diġitali. Jekk jagħmlu dan, il-politiki tagħhom joperaw b’mod newtrali, u b’hekk jiġu ggarantiti l-interessi ekonomiċi tal-operaturi kemm fil-qasam tat-telekomunikazzjoni kif ukoll f’dak tax-xandir.
4.15 Aspett interessanti ħafna tal-implimentazzjoni tad-dividend diġitali ġdid huwa l-fatt li s-servizzi televiżivi ser ikunu dejjem iżjed disponibbli permezz ta' ġenerazzjonijiet ġodda tan-netwerks tat-telefonija mobbli (3G u ’l fuq). Dan ifisser li, f’ċerti modi, l-operaturi fil-qasam tat-telefonija mobbli jkunu jistgħu joffru l-istess servizzi bħal dawk li jiġu pprovduti mis-servizzi tax-xandir televiżiv tradizzjonali, u dan jagħti lok għal xenarju kompetittiv ġdid.
Ikun tajjeb, però, li tiġi evitata l-implimentazzjoni ta' netwerks ibridi li huma mmaniġġati simultanjament mill-operaturi fil-qasam tax-xandir u dawk fil-qasam tat-telekomunikazzjoni. B’hekk, iż-żewġ intrapriżi jkunu jistgħu jibqgħu kompletament indipendenti u jiġu evitati mudelli ta' negozju li ma jkunux adatti għall-ħtiġijiet tal-konsumatur.
4.16 L-applikazzjonijiet interattivi li jistgħu jiġu pprovduti mix-xandara tat-televixin fi ħdan il-programmi diġitali ġodda li joffru jistgħu jiġu żviluppati fuq il-bażi ta' kwalunkwe standard għas-servizzi televiżivi interattivi. Madankollu, ikun aħjar li jintużaw teknoloġiji bħall-istandard MHP (Multimedia Home Platform), standard miftuħ tas-sistema tal-middleware li nħolqot permezz tal-proġett DVB għat-televixin diġitali interattiv, peress li hija teknoloġija Ewropea li hija wkoll kompletament miftuħa. Għalhekk, hija teknoloġija li ma teħtieġ l-ebda royalty u toffri benefiċċji ekonomiċi lill-operaturi u, fuq kollox, lill-utenti finali. Jeżistu teknoloġiji oħra, iżda jkun aħjar li jingħażel standard miftuħ, ikun liema jkun, bil-għan li l-utent finali jkollu aċċess għal din it-teknoloġija ġdida.
4.17 L-aktar mod effiċjenti għall-ksib tal-ASO fl-UE huwa permezz ta' kooperazzjoni kkoordinata bejn l-Istati Membri bil-għan li jsir skambju kontinwu ta' esperjenza, b’mod partikolari fil-qasam tal-ippjanar tan-netwerk televiżiv diġitali u f’dak tal-aktar livell għoli possibbli tal-effiċjenza tal-ispettru (spectrum efficiency). Fil-fehma tagħna, ix-xandara pubbliċi nazzjonali għandhom jaqdu rwol fundamentali f’dan l-iskambju fi ħdan l-UE. Fil-fatt, l-“istatus pubbliku” tagħhom jimplika li għandhom jipprovdu servizz pubbliku. Għalhekk, l-operaturi televiżivi nazzjonali fil-qasam tax-xandir pubbliku għandhom ikunu disponibbli biex jipprovdu servizzi ta' konsulenza lill-kontropartijiet tagħhom f’pajjiżi oħra, kemm dawk imsieħba fl-UE kif ukoll dawk li mhumiex. Wieħed mill-benefiċċji tipiċi ta' dan l-approċċ huwa taħriġ rapidu u effettiv għall-operaturi televiżivi fl-Istati Membri ġodda, li normalment ikunu għadhom fi stadju bikri tal-iżvilupp tan-netwerks tat-televixin diġitali tagħhom.
4.18 Wieħed mill-elementi li għandu jiġi kkunsidrat fil-proċess tal-ftuħ tal-banda 800 MHz għas-servizzi l-ġodda tal-broadband bla fili huwa li x-xandara tat-televixin li attwalment qed jittrasmettu permezz tal-banda VHF jista’ jkollhom ibiddlu għall-banda UHF (id-data għad trid tiġi deċiża) f’każ li l-kanali tal-VHF korrispondenti jintużaw mid-Digital Audio Broadcasting (DAB – sistema ta' trasmissjoni radjofonika diġitali). Fiha nnifisha, it-transizzjoni lejn ir-radju diġitali mhux ser tikkontribwixxi għad-dividend diġitali għax għad mhux ċar jekk it-trasmissjoni tradizzjonali permezz ta' sinjal analogu radjofoniku hux ser tiġi diżattivata. Barra minn hekk, anke jekk tiġi diżattivata, il-porzjon tal-banda li jiġi lliberat għall-użu huwa żgħir wisq biex ikun ta' kontribut sinifikanti għad-dividend diġitali. Madankollu, is-servizzi l-ġodda tad-DAB ċertament ser jużaw l-istess banda VHF li qed jużaw bħalissa l-operaturi tat-televixin, u għalhekk din il-kwistjoni ser tikkontribwixxi iżjed għall-kompressjoni tal-ispettru fil-kanali 21-60 tal-banda UHF.
4.19 Ta’ min jinnota wkoll li, fil-proċess tal-ftuħ tal-banda 800 MHz għas-servizzi l-ġodda, ix-xandara tat-televixin li attwalment qed jużaw il-kanali 61-60 (fil-banda 800 MHz) ser ikollhom jużaw kanal ieħor fil-banda UHF, filwaqt li x-xandara li bħalissa qed jużaw il-kanali 21-60 mhu ser ikunu obbligati jbiddlu xejn. Dan huwa żvantaġġ ċar għax-xandara li qed jużaw il-banda 800 MHz u ser jeħtiġilhom jinvestu ħin u flus. Fl-istess ħin, ser jiġġiegħlu jiddiżattivaw it-trasmettituri tagħhom matul it-tibdil tal-kanali, u għalhekk ser ikollhom l-iżvantaġġ ukoll li, għal ċertu ammont ta' żmien, jitilfu r-reklamar ta' waqt ix-xandir. Għalhekk, għal dawn ix-xandara żvantaġġjati, il-prinċipju bażiku tal-ekwità jitlob li tiġi pprovduta għajnuna finanzjarja, b’konformità mad-dispożizzjonijiet tat-Trattat dwar l-għajnuna mill-istat.
4.20 Sabiex jinkiseb l-aktar livell għoli possibbli fl-effiċjenza tal-ispettru, huwa rakkomandat bil-qawwi li t-teknoloġiji l-ġodda adottati (bħall-enkowdjar tal-MPEG-4 u d-DVB-T2) jagħmluha possibbli li jaħżnu [jew jittrasmettu] aktar programmi televiżivi f’banda inqas wiesgħa. Fl-istess ħin, l-adozzjoni ta' dawn it-teknoloġiji ġodda m’għandux ikollha impatt qawwi fuq l-ispejjeż tal-utenti finali, inkella l-aċċessibbiltà universali tas-servizzi l-ġodda tintlaqat ħażin ħafna.
4.21 Teknoloġija oħra utli b’mod li r-riżorsi (skarsi) tal-ispettru jintużaw bl-aħjar mod possibbli hija l-implimentazzjoni tan-Netwerks ta' Frekwenza Unika. Permezz ta' din it-teknoloġija, jista’ jiġi implimentat netwerk reġjonali permezz ta' frekwenza unika, filwaqt li għan-netwerks tradizzjonali bi frekwenzi multipli, hemm bżonn mill-inqas tlieta jew erba’ frekwenzi għal netwerks televiżivi ta' daqs medju. Sabiex tintuża frekwenza unika, it-trasmettituri kollha tan-netwerk iridu jkunu sinkronizzati permezz ta' referenza komuni tal-ħin. L-uniku metodu li qed jintuża bħalissa huwa s-sistema tal-GPS (Global Positioning System), li hija applikazzjoni militari mmaniġġata kompletament mill-Istati Uniti. Dan ifisser li n-netwerks televiżivi diġitali tal-SFN huma 100 % dipendenti minn din is-sistema, li tista’ titbiddel jew tiġi diżattivata fi kwalunkwe ħin mill-awtoritajiet Amerikani, u dan joħloq problema kbira għal dawn l-operaturi televiżivi.
4.22 Madankollu, il-GPS mhuwiex l-unika sistema li tippermetti s-sinkronizzazzjoni tan-netwerks. Hemm sistemi alternattivi oħra li jistgħu jkunu sors ta' sinkronizzazzjoni komuni. L-UE tista’ timpenja ruħha biex tlesti malajr kemm jista’ jkun il-proġett GALILEO, li jista’ jkun l-alternattiva Ewropea għall-GPS u li għandu jippermetti l-indipendenza sħiħa tal-Istati Membri tal-UE mis-sistema militari tal-Istati Uniti.
4.23 Waħda mis-sistemi proposti b’mod li jsir l-aħjar użu mill-banda tad-dividend diġitali hija li jintuża tagħmir tal-broadband bla fili intelliġenti li jkun kapaċi jfittex awtomatikament għall-bandi liberi tal-frekwenza tar-radju (anke bejn is-servizzi tax-xandir televiżiv attwali) u biex il-bandi disponibbli jintużaw b’mod dinamiku permezz ta' osservazzjoni kontinwa tal-frekwenza matul l-operazzjoni normali tagħhom. Dawn is-sistemi (magħrufa bħala “radju konoxxittiv” [cognitive radio]) żgur huma s-soluzzjoni teknika perfetta biex isir l-aħjar użu possibbli mid-dividend diġitali, iżda l-periklu huwa li l-ispejjeż finali għall-utent jiżdiedu tant li ma jkunx possibbli li jkun hemm aċċessibbiltà universali għad-dividend diġitali.
4.24 Sabiex il-banda 800 MHz tkun tista’ tinfetaħ kompletament għas-servizzi l-ġodda tal-broadband bla fili, is-sistemi kollha tat-trasmissjoni b’potenza baxxa użati fl-avvenimenti sportivi jew dawk tad-divertiment (is-sistemi tal-“mikrofoni bla fili”) għandhom jitmexxew lejn frekwenzi ’l barra minn din il-banda bil-għan li ma jkunx hemm interferenza li tagħmel ħsara lis-servizzi l-ġodda tad-dividend diġitali. Tipikament, dawn is-sistemi għandhom użu sekondarju fi spettru li ma jkunx qed jintuża u li jkun fadal bejn żewġ żoni attivi ta' kopertura għax-xandir. Xi wħud minn dawn is-sistemi huma għal użu professjonali (eż. dawk li jintużaw fil-Logħob Olimpiku jew matul kunċerti tal-mużika uffiċjali) u jużaw porzjonijiet tal-ispettru UHF li jkollu liċenzja regolari. Bosta sistemi oħra joperaw taħt awtorizzazzjoni globali li ma teħtiġx liċenzji individwali. Għalhekk, għandha tiġi ppjanata bir-reqqa regolazzjoni ta' dawn is-servizzi li tkun kkoordinata fil-livell tal-UE bil-għan li jiġi evitat li l-banda tad-dividend diġitali ma tiddgħajjifx permezz ta' interferenzi residwi fl-ispettru anke wara li tkun irnexxiet id-diżattivazzjoni tat-televixin analogu.
4.25 Sitwazzjoni delikata oħra li għandha tiġi indirizzata hija l-preżenza tas-servizzi militari tal-UHF f’ċerti Stati Membri u/jew f’ċerti pajjiżi ġirien li mhumiex imsieħba fl-UE. Dawn is-servizzi ser ikunu sors ieħor ta' interferenza għas-servizzi l-ġodda tal-komunikazzjoni tad-dividend diġitali. Għandhom isiru negozjati għaqlija mal-awtoritajiet militari tal-pajjiżi kkonċernati bil-għan li dawn is-servizzi eżistenti jiġu ttrasferiti lejn porzjonijiet differenti tal-ispettru tal-frekwenza tar-radju.
Brussell, 15 ta’ Lulju 2010.
Il-President tal-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew
Mario SEPI