11.2.2011

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 44/62

---

Opinjoni tal-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew dwar “Informazzjoni għall-konsumatur” (Opinjoni fuq inizjattiva proprja)

2011/C 44/11

Relatur: is-Sur PEGADO LIZ

Nhar is-16 ta' Lulju 2009, il-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew, iddeċieda, b’konformità mal-Artikolu 29(2) tar-Regoli ta' Proċeduri tiegħu, li jħejji opinjoni fuq inizjattiva proprja dwar:

Informazzjoni għall-konsumatur

Is-Sezzjoni Speċjalizzata għas-Suq Uniku, il-Produzzjoni u l-Konsum, inkarigata sabiex tipprepara l-ħidma tal-Kumitat dwar is-suġġett, adottat l-opinjoni tagħha nhar il-15 ta' Ġunju 2010.

Matul l-464 sessjoni plenarja tiegħu li saret fl-14 u l-15 ta' Lulju 2010 (seduta tal-14 ta' Lulju), il-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew adotta din l-opinjoni b’81 vot favur, vot wieħed kontra u 7 astensjonijiet.

1.   Konklużjonijiet u rakkomandazzjonijiet

1.1   Illum il-ġurnata id-dritt taċ-ċittadin għall-informazzjoni, fl-aspetti varji tagħha – il-libertà tal-informazzjoni, id-dritt li wieħed jinforma, id-dritt li wieħed jiġi informat u, b’mod partikulari d-dritt għall-informazzjoni għall-konsumatur – huwa rikonoxxut b’mod ġeneralment vinkolanti bħala dritt fundamentali fis-sistema legali Komunitarja fil-leġislazzjoni primarja (paragraph 5 of the Preamble and Articles 11, 27, 38, 42 and 53 of the EU Charter of Fundamental Rights, Article 2 TEU and Article 169 TFEU).

1.2   Madankollu, għad hemm ħafna xi jsir b’rabta mal-leġislazzjoni sekondarja, fejn il-konfigurazzjoni l-ġdida ta' din ir-regola bażika għadha ma ġietx trasposta jew definita. Fil-fatt, il-kontenut tad-drittijiet tal-konsumaturi għall-informazzjoni, l-aċċess għaliha u l-importanza, il-profil u l-mod kif dan isir mhumiex indirizzati b’mod konsistenti fil-liġi Komunitarja u jidhru ommissjonijiet u duplikazzjonijiet li għandhom impatt fuq il-leġislazzjoni nazzjonali tal-Istati Membri u jiġu amplifikati minnha; dan jagħmel ħsara kemm lill-konsumaturi kif ukoll lill-atturi ekonomiċi, u bħala konsegwenza, anke għall-isforzi biex jiġi komplut is-suq uniku.

1.3   Il-KESE jaħseb li d-dritt tal-konsumaturi għall-informazzjoni, kemm jekk hu prekuntrattwali, kuntrattwali jew postkuntrattwali, kif ukoll għall-għajnuna u għall-għoti ta' pariri – mingħajr preġudizzju għall-prinċipju ta' sussidjarjetà – għandu jiġi ttrattat minn regoli speċifiċi tal-UE.

1.4   L-għan ta' din l-opinjoni fuq inizjattiva proprja, li bilfors trid tkun limitata għall-aspetti fundamentali tad-dritt tal-konsumaturi għall-informazzjoni, għaldaqstant huwa li jiġu enfasizzati wħud mill-prinċipji li joħorġu minn dan l-approċċ ġdid u l-konsegwenzi prattiċi tagħha, b’mod partikulari fil-qafas tal-passi biex jiġi żviluppat suq uniku għas-seklu 21 bħala parti mill-Istrateġija tal-2020.

1.5   Huwa neċessarju li jiġi rikonoxxut li l-linji gwida l-iktar reċenti tal-Kummissjoni dwar id-drittijiet tal-konsumatur inġenerali u d-drittijiet tal-konsumatur għall-informazzjoni b’mod partikulari, filwaqt li jagħmlu użu indiskriminat tat-teknika ta' armonizzazzjoni sħiħa, qed imorru kontra dan il-kunċett billi, bil-ksur tal-prinċipju tas-sussidjarjetà jirrestrinġu l-kapaċità tal-Istati Membri biex jgħollu l-livelli tad-drittijiet tal-konsumatur u anke jillimataw din il-kapaċità billi jimponu effett retroattiv fuq id-drittijiet mogħtija taħt id-direttivi tal-Komunità u fil-kostituzzjonijiet u l-liġijiet tal-Istati Membri.

1.6   Il-KESE għadu jemmen li, meta jiġu ddefiniti l-liġijiet tal-konsumatur li jaqgħu taħt l-ambitu tal-UE, għandu jippredomina l-kunċett tal-parti l-iktar dgħajfa u l-iktar vulnerabbli, u mhux dak tal-konsumatur imnebbaħ, li josserva u jqis sew l-imġiba tiegħu hu u jieħu deċiżjonijiet fuq bażi purament ekonomika. F’konformità ma' dan l-approċċ, il-KESE għadu tal-fehma li armonizzazzjoni minima u livell għoli ta' ħarsien huma iktar konformi mar-rekwiżiti tat-trattati u iktar konsistenti man-natura vera tar-relazzjonijiet mal-konsumatur.

1.7   Huwa fl-isfond ta' dan li jispikka l-kunċett ta' “informazzjoni xierqa”, fejn għandha tingħata iktar importanza lill-kwalità tal-informazzjoni u mhux il-kwantità, sabiex jintlaħqu l-ħtiġijiet u l-aspettattivi reali tal-konsumaturi, skont l-għan, il-kontenut, il-preżentazzjoni u l-kontest ta' din l-informazzjoni.

1.8   Fir-rigward tad-dritt għall-informazzjoni inġenerali, huwa essenzjali li jiġi stabbilit il-karattru universali ta' dritt suġġettiv fil-livell Komunitarju, kif ukoll li jiġu identifikati l-obbligi tal-awtoritajiet pubbliċi u l-entitajiet professjonali li jagħmlu din l-informazzjoni disponibbli.

1.9   Fil-każ tar-rwol tal-komunikazzjonijiet kummerċjali fl-għoti ta' informazzjoni lill-konsumaturi, inkluż ir-reklamar, il-KESE huwa tal-fehma li ġeneralment għandha tapplika r-regola stipulata fid-direttiva dwar il-pakketti tal-ivvjaġġar, li tgħid li l-messaġġi b’informazzjoni preċiża u konkreta dwar kull prodott, servizz u dritt li huwa l-oġġett ta' relazzjoni ma' konsumatur għandhom jitqiesu bħala parti integrali tal-kuntratt.

1.10   Fuq l-istess suġġett, l-istruttura kollha kemm hi tad-direttiva dwar prattiki kummerċjali mhux ġusti għandha tiġi riveduta u riformulata sabiex jiġu evitati l-effetti diżastrużi ta' armonizzazzjoni sħiħa, li issa qed jiġu rikonoxxuti f’sensiela sħiħa ta' sentenza mill-Qorti tal-Ġustizzja.

1.11   L-oqsma fejn madankollu għad hemm ħin biex tittieħed azzjoni skont il-linji rrakkomandati f’din l-opinjoni jinkludu: il-proposta tal-Kummissjoni dwar id-drittijiet tal-konsumatur, fejn għandha titfassal “karta tad-drittijiet tal-konsumaturi għall-informazzjoni” li hija ġenwina; l-aspetti prekuntrattwali, kuntrattwali u postkuntrattwali; id-dritt għall-pariri u għajnuna; u definizzjoni kemm tan-natura tan-nuqqasijiet kif ukoll tal-konsegwenzi ta' ommissjonijiet fl-informazzjoni u ta' informazzjoni mhux korretta.

1.12   Għal dan il-għan, il-KESE jirrakkomanda li ssir reviżjoni mill-bidu sal-aħħar tal-lista ddettaljata ta' rekwiżiti ta' informazzjoni prekuntrattwali u kuntrattwali li jiġu imposti fuq professjonisti u li ta' sikwit ikunu kontradittorji, inkonsistenti u dduplikati f’direttivi settorjali varji.

1.13   Il-KESE jirrakkomanda wkoll li jiġu ddefiniti rekwiżiti ġenerali fir-rigward ta' dawn l-obbligi, f’konformità mal-linji gwida li ġejjin:

a.

Għandu jkun hemm obbligu ġenerali biex tingħata informazzjoni prekuntrattwali li tkopri, fost oħrajn, il-prodotti u s-servizzi kkonċernati, il-professjonist involut, il-prezz għall-eżekuzzjoni tal-kuntratt u l-kundizzjonijiet assoċjati, id-dritt ta' rtirar u l-metodu ta' riżoluzzjoni ta' kunflitti li ntuża.

b.	Il-kontenut u l-livell tal-informazzjoni prekuntrattwali mogħtija għandhom ikunu aġġustati b’mod wiesa’ skont il-prodotti u/jew is-servizzi kkonċernati, b’mod speċjali jekk is-suġġett huwa kumpless jew għandu impatt fuq is-saħħa u s-sigurtà tal-konsumatur.

c.	Il-mod kif tingħata l-informazzjoni għandu jikkonforma mal-prinċipju ġenerali tal-ġustizzja: m’għandhiex tinganna u lanqas tħalli barra aspetti ewlenin, u għandha tkun ċara u li tinftiehem, mhux biss fir-rigward tal-oġġett tal-kuntratt iżda wkoll tal-mod kif inhu rreklamat u kif jitqiegħed fis-suq.

d.	Informazzjoni prekuntrattwali għandha tinkorpora l-kuntratt konkluż mill-konsumatur.

e.	Għandu jiġi stabbilit il-prinċipju ta' informazzjoni b’xejn dwar aspetti fundamentali tal-kuntratt, flimkien mal-prinċipju tal-alinjament tal-prezzijiet skont l-ispejjeż f’każijiet oħrajn.

f.	Meta jiddeċiedu biex jiffirmaw kuntratt, konsumaturi għandu jkollhom aċċess faċli għall-informazzjoni prekuntrattwali li għandha tkun disponibbli u għandhom id-dritt li jingħataw kjarifika dwar din l-informazzjoni kif ukoll dwar il-kontenut u l-konsegwenzi tal-kuntratt.

g.	Għandu jiġi previst l-obbligu biex il-professjonist ikun obbligat jagħti għajnuna u pariri; għandha tkun partikularment stretta fejn jidħlu prodotti u/jew servizzi li huma jew kumplessi jew jinvolvu riskji għas-saħħa jew is-sigurtà tal-konsumatur, skont il-kriterji msemmija f’punt 8.

h.	Ir-responsabbiltà tal-prova li jiġi stabbilit li l-informazzjoni prekuntrattwali ngħatat u li ntlaħaq l-obbligu biex tingħata għajnuna taqa’ f’idejn il-professjonist.

i.	Billi huwa punt importanti, in-nuqqas ta' konformità ma' informazzjoni prekuntrattwali u obbligi ta' għajnuna għandu jwassal għad-dritt tal-irtirar flimkien ma' kumpens mogħti għad-danni.

1.14   Il-Kumitat jixtieq iħeġġeġ lill-Kummissjoni twettaq reviżjoni ddettaljata tal-proposta għal direttiva msemmija hawn fuq, b’mod partikulari l-parti li tittratta d-drittijiet tal-konsumaturi għall-informazzjoni, bil-għan li jiġu inkorporati l-prinċipji u l-każijiet partikulari fejn dawn id-drittijiet japplikaw, kif inhu rrakkomandat f’din l-opinjoni.

1.15   Il-Kumitat isejjaħ ukoll lill-Parlament Ewropew u lill-Istati Membri biex qabel ma japprovaw il-proposta msemmija hawn fuq, jindirizzaw il-punti ewlenin fiha li huma relatati mad-drittijiet tal-konsumatur għall-informazzjoni, skont il-linji mfissra f’din l-opinjoni.

1.16   Għandu wkoll jiġi stabbilit qafas legali koerenti, fil-livell Komunitarju, sabiex tiġi rregolata l-komunikazzjoni kummerċjali online, li tirrispetta, f’kull każ, id-dritt għall-privatezza personali bħala dritt fundamentali tal-persuna.

2.   Daħla: id-dritt għall-informazzjoni – dritt fundamentali taċ-ċittadinanza – u d-dritt tal-konsumaturi għall-informazzjoni

2.1   Din hija l-ewwel darba li approċċ indipendenti u sistematiku ġie adottat minn istituzzjoni tal-UE lejn id-drittijiet tal-konsumatur għall-informazzjoni, fil-qafas usa’ tad-dritt għall-informazzjoni bħala wieħed mid-drittijiet taċ-ċittadinanza Ewropea. Il-KESE qed jadotta dan l-approċċ bħala kontribuzzjoni għal diskussjoni usa’ dwar din il-kwistjoni fi ħdan is-soċjetà ċivili inġenerali, mingħajr ma jinsa l-impatt ċar li din ikollha fuq kull approċċ ġdid sabiex jiġi komplut is-suq uniku.

2.2   L-immensità ta' dan is-suġġett tesiġi definizzjoni mgħarbla sew tiegħu – konsegwenza neċessarja tal-limiti naturali ta' opinjoni ta' dan it-tip u r-riżultat ta' kontribuzzjonijiet mressqa minn korpi varji u t-tħassib espress waqt is-seduta li kellha attendenza tajba li ġiet organizzata mill-KESE fl-1 ta' Marzu 2010 (dettalji dwarha jinsabu fil-paġna tal-SMO fis-sit tal-internet tal-KESE: http://www.eesc.europa.eu/?i=portal.en.consumer-information).

2.3   Huwa importanti li jiġi enfasizzat li d-dritt taċ-ċittadin għall-informazzjoni, imħaddan fid-dikjarazzjonijiet l-iktar universali u fil-karti tad-drittijiet fundamentali, sar parti integrali tas-sistema legali Komunitarja biss meta l-Karta Ewropea tad-Drittijiet Fundamentali ġiet inkorporata fit-Trattat ta' Lisbona (li daħal fis-seħħ m’ilux). Din tkopri l-libertà tal-informazzjoni, id-dritt li wieħed jinforma/id-dritt li wieħed jikseb l-informazzjoni, u d-dmir li wieħed jinforma/id-dritt li wieħed jiġi infurmat (ara b’mod partikulari l-punt 5 tal-Preambolu u l-Artikoli 11, 27, 38, 42 u 53 tal-Karta tad-Drittijiet Fundamental tal-UE, l-Artikolu 2 TUE u l-Artikolu 169 TFUE). Barra minn hekk, hemm ukoll id-dritt fundamentali għall-privatezza fir-rigward tal-prattiki kummerċjali aggressivi u mhux mixtieqa mill-konsumatur u fir-rigward tal-komunikazzjonijiet kummerċjali mhux mixtieqa jew “spam”.

2.4   Dawn l-aspetti huma partikularment importanti llum, b’mod speċjali f’relazzjoni mad-drittijiet tal-konsumatur, l-iktar l-essenza ta' dawn id-drittijiet u l-mod kif inhuma eżerċitati, kif ukoll l-obbligi speċjali assoċjati magħhom li huma r-responsabbiltà tal-partijiet varji involuti, mill-mument li jitqiesu bħala drittijiet fundamentali u jridu jiġu kkunsidrati meta jiġu ddefiniti u implimentati l-politiki u l-miżuri varji tal-Komunità.

2.5   Fil-fatt, mingħajr preġudizzju għall-applikazzjoni tal-prinċipju ta' sussidjarjetà u l-kompetenzi maqsuma li jirregolaw is-sistema legali tal-UE f’dan il-qasam, il-lum il-ġurnata hija prekundizzjoni bażika għall-operazzjoni tajba tal-mudell tal-kompetizzjoni ħielsa partikulari għas-sistema tal-ekonomija tas-suq li fuqha tissejjes l-UE, li l-partijiet ikkonċernati jkunu jafu l-fatti ewlenin kollha għal teħid ta' deċiżjonijiet b’mod razzjonali f’dan is-suq.

2.6   Waħda mill-konsegwenzi ta' dan l-obbligu ġenerali huwa d-dmir li tiġi żgurata “t-trasparenza” fit-tħaddim tal-istituzzjonijiet tal-Komunità, fejn “is-sigrieti” għandhom ikunu l-eċċezzjoni, fil-każ neċessarju ta' konsiderazzjonijiet importanti relatati mat-tħaddim tajjeb ta' sistema legali, l-interess pubbliku, il-liġi u l-ordni pubblika, u l-ħarsien tal-ħajja privata. Għalkemm m’hemmx dubju li sar progress importanti mill-istituzzjonijiet tal-Komunità, u ġew implimentati inizjattivi mill-Kummissjoni u l-Parlament Ewropew (1), din il-linja gwida sfortunatament ma ġietx adottata mill-Kunsill; it-tama hija li bid-dħul fis-seħħ tat-Tratta ta' Lisbona l-ġdid ser isir progress sinifikanti. Minkejja r-rilevanza ta' dan is-suġġett għat-titjib tal-informazzjoni għall-konsumaturi inġenerali, mhux ser jiġi indirizzat fid-dettall; il-qarrejja huma mitluba jfittxu l-opinjoni tal-KESE li tiffoka fuq dan is-suġġett preċiż.

2.7   Barra minn hekk, minkejja r-rilevanza tagħhom li ħadd ma jista’ jinnegaha, aspetti relatati mal-edukazzjoni ġenerali għall-konsumaturi mhux ser jiġu indirizzati lanqas, iżda l-qarrejja jistgħu jirriferu għall-opinjonijiet tal-KESE dwar dan is-suġġett (2), b’mod partikulari l-opinjoni fuq inizjattiva proprja tal-KESE dwar “L-Edukazzjoni tal-Konsumatur” (3).

2.8   Fl-aħħar nett, għalkemm tirrikonoxxi b’mod ċar il-ħtieġa għal approċċ settorjali għad-dritt għall-informazzjoni fil-livell tal-Komunità sabiex tiġi enfasizzata n-natura speċifika ta' xi oqsma, prodotti u servizzi – bħal prodotti tal-ikel, mediċini, servizzi finanzjarja u l-kummerċ elettroniku – fejn għandhom jittieħdu passi sabiex tiġi żgurata l-armonizzazzjoni fl-ogħla livell, il-limitazzjonijiet li jagħmlu parti intrinsika minn opinjoni ta' dan it-tip mhumiex konsistenti ma' dokument daqstant iddettaljat.

2.9   Għaldaqstant, enfasi partikulari ta' din l-opinjoni se tkun il-linji gwida li għandhom jiġu adottati fil-livell Komunitarju sabiex jiġu definiti u kkaratterizzati d-drittijiet tal-konsumaturi għall-informazzjoni inġenerali u b’mod partikulari l-istadji varji f’relazzjoni kuntrattwali.

3.   Il-konsumatur “medju” kontra l-konsumatur “vulnerabbli” – il-kunċett ta' informazzjoni adegwata

3.1   Mill-bidu nett il-programmi tal-Kummissjoni għall-protezzjoni tal-konsumatur (li ssarrfu fil-miżuri leġislattivi l-iktar importanti ta' dawn l-aħħar 30 sena), l-aquis Komunitarju – appoġġjat mill-każistika tal-Qorti tal-Ġustizzja u approċċ komuni adottat mill-ogħla esperti f’dan il-qasam – iċċara l-kunċett tal-konsumatur bħala “l-parti l-iktar dgħajfa” f’relazzjoni legali bejn il-konsumatur u l-bejjiegħ li min-natura tagħha mhijiex indaqs; barra minn hekk, il-leġislazzjoni kollha f’din l-isfera kienet immirata biex toħloq mill-ġdid bilanċ f’din ir-relazzjoni permezz ta' miżuri ta' protezzjoni speċjali.

3.2   Madankollu, dan l-aħħar, il-Kummissjoni – f’dokumenti ta' strateġija differenti li ssarrfu f’inizjattivi leġislattivi varji (4) – żviluppat il-kunċett tal-“konsumatur medju” li huwa “informat raġonevolment tajjeb u osservanti u attent b’mod raġonevoli” (5), u b’hekk għamlet sforz biex tniedi approċċ ġdid għall-politika Ewropea dwar il-konsumatur, imsejsa fuq armonizzazzjoni sħiħa, il-monitoraġġ skont il-pajjiż tal-oriġini u l-għarfien reċiproku.

3.3   Din il-linja gwida, li ssib oppożizzjoni ġenerali minn organizzazzjonijiet tal-konsumaturi fl-Istati Membri u mill-KESE f’opinjonijiet varji, fil-fatt twassal għal inqas protezzjoni tal-konsumatur u tfisser pass lura li ma jistax jiġi aċċettat fil-politika Komunitarja f’dan il-qasam.

3.4   Madankollu, huwa preċiżament fid-dawl ta' din il-linja gwida l-ġdida li l-kwistjoni tad-drittijiet tal-konsumatur ħadet importanza ikbar, billi l-esiġenza fuq il-konsumaturi biex ikunu informati tajjeb qed tiżdied dejjem iktar sabiex ikunu jistgħu jieħdu deċiżjonijiet razzjonali fis-suq globali. Fil-fatt, il-mudell neoliberali li fuqu hija msejsa huwa bbażat fuq premessi magħrufin, b’mod partikulari:

a)	ir-rikonoxximent kritiku tal-ħtiġijiet tiegħu u prijoritizzazzjoni tal-preferenzi;

b)	il-possibilità li jiġu mqabbla prodotti u servizzi varji fis-suq; u

c)	l-għarfien – tekniku u ekonomiku – tal-kwalità u l-prezz ta' kull prodott u servizz (6).

3.4.1   Madankollu, huwa fid-dawl ta' dawn il-punti msemmijin hawn fuq li i) qiegħda ssir dejjem iktar rilevanti l-kwistjoni tan-natura u l-kwalità tal-informazzjoni li l-konsumaturi għandu jkollhom aċċess għaliha u ii) il-kunċett ta' informazzjoni “adatta” qed isir dejjem iktar importanti.

3.5   Bil-kontra ta' dak li ntqal f’dokumenti riċenti tal-Kummissjoni, mhijiex il-kwantità tal-informazzjoni li tgħodd; l-informazzjoni trid tissodisfa l-ħtiġijiet u l-aspettattivi reali tal-konsumaturi u l-adegwatezza tagħha għandha tiġi evalwata skont l-għan, il-kontenut, il-preżentazzjoni u l-kuntest.

3.6   L-informazzjoni għandha tkun ukoll soġġetta b’mod permanenti għall-eżami ta' “adegwatezza” sabiex tiġi aġġustata l-kwalità tagħha skont l-għan tagħha u l-konsumaturi li għalihom hija indirizzata; il-kriterji ewlenin għal dan għandhom ikunu l-affidabilità, kemm hija topika, l-imparzjalità, il-preċiżjoni, ir-rilevanza, kemm tasal sal-punt fil-qosor, kemm tinftiehem, iċ-ċarezza, kemm tinqara tajjeb u kemm hi faċli li wieħed ikollu aċċess għaliha.

3.7   Bħala parti mill-Istrateġija għal Regolamentazzjoni Aħjar, il-KESE jappella lill-Kummissjoni tintroduċi l-ittestjar mill-konsumatur fir-rigward tal-iżvelar tal-kontenut u l-forma sabiex tintwera l-effikaċja tagħhom u sabiex il-konsumaturi jitħallew jiddeċiedu dak li huwa utli għalihom.

3.8   Fir-rigward tas-servizzi finanzjarji, l-informazzjoni għall-konsumatur u l-edukazzjoni u l-kapaċità finanzjarja jimxu id f’id. L-informazzjoni għandha tkun semplifikata u l-lingwaġġ legali u tekniku għandu jkun limitat. Madankollu, xi prodotti finanzjarji huma kumplessi u l-informazzjoni trid tkun preċiża u b’hekk tirrifletti l-kumplessità tal-prodotti.

3.9   L-iżvelar (tal-kontenut jew tal-forma) u l-qafas regolatorju relatat iridu jkunu stabbli tul is-snin. It-tibdil frekwenti tal-parametri tal-iżvelar jista’ jagħmilha iktar diffiċli għall-konsumaturi biex jifhmu l-informazzjoni.

4.   Informazzjoni, Reklamar u Marketing; Direttiva 2005/29/KE

4.1   Id-dritt tal-konsumaturi għal informazzjoni inġenerali jista’ joħloq vantaġġ ġeneralizzat bħala riżultat tal-Istat u korpi pubbliċi oħrajn li jaqdu r-rwol ta' fornitur ġeneriku tal-informazzjoni, u dan ma jistax jitqies bħala “dritt suġġettiv” ġenwin. Dan id-dritt jista’ wkoll jimponi obbligu fuq il-fornituri u partijiet oħrajn involuti fil-produzzjoni u l-kummerċjalizzazzjoni ta' prodotti u servizzi li jipprovdu tali informazzjoni huma nfushom.

4.2   Għal dan il-għan, il-komunikazzjonijiet kummerċjali li ma joħolqux b’mod dirett relazzjonijiet kuntrattwali jew prekuntrattwali jistgħu minkejja dan jinvolvu drittijiet li huma jew kollettivi (aktarx eżerċitati minn assoċjazzjonijiet tal-konsumatur jew f’azzjonijiet kollettivi) jew anke drittijiet suġġettivi ġenwini li huma partikulari għalihom.

4.3   Daż-żmien is-suġġett huwa rregolat mid-Direttiva 2005/29/KE; il-KESE ħareġ opinjoni dwar il-proposta għad-Direttiva tal-2005 li għaliha jista’ jirriferi l-qarrej (7).

4.3.1   Kif għamel sew u avża l-KESE dak iż-żmien, l-użu tat-teknika ta' “armonizzazzjoni sħiħa” wassal għal deterjorazzjoni ċara fil-livell ġenerali tar-rekwiżit li tingħata informazzjoni lill-konsumaturi.

4.3.2   Madankollu, hija d-definizzjoni stess ta' prattiki kummerċjali li jqarrqu, permezz ta' azzjonijiet jew ommissjonijiet, flimkien mal-lista limitata ta' prattiki mehmuża mad-direttiva, l-iktar li turi b’mod ċar id-deterjorazzjoni serja li din id-direttiva ġabet magħha fir-rwol li jaqdu r-reklamar u l-kummerċjalizzazzjoni li jinfurmaw lill-konsumaturi b’mod ġenwin.

4.3.3   Is-sitwazzjoni hija ggravata mill-konferma espliċita li l-“prattika ta' reklamar komuni u leġittima li tagħmel stqarrijiet eżaġerati jew stqarrijiet li m’għandhomx jittieħdu litteralment” hija aċċettata, anke meta qed jiġu indirizzati gruppi ta' konsumaturi li “huma partikolarment vulnerabbli … minħabba l-mard mentali jew fisiku tagħhom, etá jew kredulitá”.

4.3.4   Din is-sitwazzjoni tista’ tiġi ggravata mill-fatt li, minħabba d-direttiva huwa impossibbli li jinżammu dispożizzjonijiet li jimplimentaw leġislazzjoni Komunitarja jew nazzjonali, bħal dawk li jistipulaw li informazzjoni konkreta u oġġettiva fir-reklamar ta' prodotti, servizzi jew drittijiet għandha tiġi inkorporata f’kuntratti konklużi wara li d-direttiva daħlet fis-seħħ, u klawsoli kuntrattwali li jindikaw il-kuntrarju issa qed jitqiesu li ma japplikawx.

5.   Informazzjoni dwar kuntratti; id-direttiva proposta għad-drittijiet tal-konsumatur

5.1   Wieħed mill-oqsma fejn għad fadal ħafna xi jsir huwa fid-definizzjoni ta' karta ġenwina tad-drittijiet tal-konsumatur għall-informazzjoni. Jista’ jkun li l-proposta reċenti għal direttiva dwar id-drittijiet tal-konsumatur tkun mistennija tagħmel kontribut deċiżiv biex tiġi indirizzata din il-lakuna fl-acquis Komunitarju.

5.2   Il-kapitolu dwar l-informazzjoni għall-konsumatur huwa ferm diżappuntanti: minflok definizzjoni ta' drittijiet li huma ġenwinament vinkolanti, bħal dawk fi kwalunkwe leġislazzjoni nazzjonali, hemm lista sempliċi tal-informazzjoni fakultattiva li għandha tiġi pprovduta – “jekk mhijiex diġà evidenti mill-kuntest” (8) – li, barra minn hekk, hija ovvja u fundamentali u tista’ tinstab fi kwalunkwe kodiċi ta' prattika tajba għal kwalunkwe professjoni normali. Il-qarrejja jistgħu jirreferu għall-opinjoni tal-KESE dwar din il-proposta (9).

6.   Informazzjoni prekuntrattwali

6.1   Għalkemm, skont il-prinċipju tas-sussidjarjetà, il-biċċa l-kbira tar-relazzjonijiet tal-konsumaturi għadhom irregolati mil-liġi interna tal-Istat Membru, proporzjon dejjem ikbar qed jintlaqtu minn rekwiżiti Komunitarji, bħalma huwa ċar fil-każ tal-informazzjoni prekuntrattwali, is-servizzi b’mod ġenerali, l-ivvjaġġar b’kollox inkluż u speċjalment is-servizzi finanzjarji, ċerti prodotti tal-konsum li jkollhom effett fuq is-saħħa u s-sigurtà tal-konsumaturi, kif ukoll għall-bejgħ mill-bogħod tal-prodotti, is-servizzi u d-drittijiet, li huma l-għan tal-komunikazzjoni u l-prattiki kummerċjali jew kuntratti standard.

6.2   Analiżi tal-leġislazzjoni Komunitarja turi biċ-ċar il-punti komuni u d-differenzi konsiderevoli fil-kontenut u l-approċċ tal-informazzjoni prekuntrattwali, b’mod partikolari:

i.

L-applikazzjoni sħiħa jew parzjali fl-informazzjoni prekuntrattwali tad-dettalji obbligatorji/espressjonijiet projbiti fir-reklamar ta' prodotti, servizzi jew drittijiet speċifiċi; dan huwa l-każ fil-kreditu għall-konsumatur, fejn informazzjoni standard hija meħtieġa fir-reklamar, jew fl-ivvjaġġar b’kollox inkluż, fejn l-informazzjoni tiġi ttrattata f’termini ta' dettalji obbligatorji dwar aspetti essenzjali. Huwa l-każ ukoll fil-mediċini, fejn l-informazzjoni tal-konsumatur tiġi assoċjata mal-komunikazzjonijiet kummerċjali, inkluż ir-reklamar, b’enfasi fuq ir-rekwiżit tal-informazzjoni stampata fuq it-tikketti u d-dokumenti, u anke l-prodotti tal-ikel, fejn il-proliferazzjoni attwali tat-tikketti u tikketti semplifikati qed jikkawżaw ħafna konfużjoni bla bżonn, bil-kumplikazzjoni min-naħa tar-regoli tal-informazzjoni dwar ċerti pretensjonijiet ta' nutrizzjoni u saħħa fil-prodotti tal-ikel, f’suq li qed jinbidel b’mod radikali, b’riskji potenzjali għas-saħħa tal-konsumatur.

ii.

L-istandardizzazzjoni tal-informazzjoni prekuntrattwali: għandha tiġi pprovduta billi jitfasslu forom komuni għall-prodotti kollha fis-suq intern. Din kienet is-soluzzjoni adottata, pereżempju għall-kreditu lill-konsumatur, bl-introduzzjoni tal-formola ta' Standard Ewropew dwar il-Kreditu lill-Konsumatur, u hija bbażata fuq il-premessa ta' metodu uniku għar-riċeviment u l-fehim ta' informazzjoni prekuntrattwali fl-Ewropa.

6.3   Minkejja l-vantaġġi magħrufa f’xi każijiet ta' standardizzazzjoni ta' informazzjoni prekuntrattwali biex jitqabblu l-offerti, huwa kruċjali li titħalla marġni għall-adattament għall-karatteristiċi speċifiċi tal-konsumaturi f’kull Stat Membru. Billi bosta swieq għad għandhom natura ġeneralment nazzjonali, l-ammont ta' informazzjoni li għandha tiġi pprovduta għat-tqabbil jista’ jiġġenera spejjeż għoljin għat-transazzjonijiet, li ma jiġux ikkumpensati mit-tkabbir tas-suq transkonfinali, u dan jista’ jkun ta' ħsara għall-SMEs.

7.   Informazzjoni prekuntrattwali u postkuntrattwali

7.1   L-obbligu tal-informazzjoni testendi wkoll għall-fażi kuntrattwali, speċjalment fil-kuntratti tal-konsumaturi li joħolqu obbligi kontinwi, jew li jkunu fuq perijodu fit-tul jew kumplessi (pereżempju, is-servizzi u l-prodotti finanzjarji, timeshare), jew li għandu mnejn ikollhom effetti fit-tul (il-mediċini).

7.2   Diġà hemm eżempji ta' informazzjoni korretta għall-informazzjoni kuntrattwali fil-liġi Komunitarja, bħad-Direttiva dwar l-ivvjaġġar b’kollox inkluż jew id-Direttiva dwar is-Servizzi ta' Ħlas.

7.3   Madankollu, id-dritt tal-konsumatur li jieħu deċiżjoni libera u informata li tirfed l-impożizzjoni tal-obbligi ta' informazzjoni qabel ma jiġi konkluż kuntratt jestendi matul il-perijodu sħiħ tal-validità tal-kuntratt u anke, f’xi każijiet, wara li jintemm. Id-deċiżjoni tal-konsumatur dwar jekk ikomplix jew le b’kuntratt, u l-premessa potenzjali tar-responsabbiltà għat-twettiq tal-kuntratt, it-tnejn jiddependu fuq l-għoti ta' din l-informazzjoni.

7.4   L-ostakoli prinċipali għall-informazzjoni korretta f’dawn il-fażijiet huma, minbarra li tiġi rrifjutata għad-dritt, huma l-ispejjeż addizzjonali minħabba l-konformità. Huwa nnotat li r-regola li l-informazzjoni għall-konsumatur għandha tkun b’xejn mhijiex stabbilita fil-biċċa l-kbira tad-dispożizzjonijiet Komunitarji, anke rigward l-informazzjoni prekuntrattwali. Madankollu, id-Direttiva 2007/64/KE (PSD) introduċiet żewġ obbligi intiżi biex jiżguraw l-eżerċizzju adatt tad-dritt/l-obbligu li tiġi pprovduta l-informazzjoni:

i.	informazzjoni b’xejn: il-provveditur tas-servizz tal-ħlas ma jistax jiċċarġja lill-utent tas-servizz għall-provvista ta' ċertu għadd ta' biċċiet ta' informazzjoni;

ii.	nollijiet adatti għall-ispejjeż: fejn l-informazzjoni provduta ma tkunx b’xejn, in-nollijiet għandhom ikunu adatti u b’konformità mal-ispejjeż attwali tal-provveditur.

7.5   Il-KESE jqis li d-dritt/l-obbligu li tiġi pprovduta l-informazzjoni għandu jiġu rikonoxxut matul il-perijodu sħiħ tal-eżekuzzjoni tal-kuntratt u wara li jintemm, b’mod partikolari fil-każ ta' kuntratti li joħolqu obbligi kontinwi, li jkunu ta' tul medju/twil jew li jkollhom effetti fit-tul. Għad trid tiġi stabbilita informazzjoni b’xejn dwar aspetti fundamentali tal-kuntratt, flimkien mal-prinċipju tal-prezzijiet alinjati mal-ispejjeż f’każijiet oħra.

8.   L-assistenza u l-obbligi tal-konsulenza

8.1   L-informazzjoni li tinħareġ mill-obbligu legali fuq il-professjonisti biex jipprovdu informazzjoni ħafna drabi tkun f’format imfassal minn qabel u mhux dejjem ikun biżżejjed sabiex il-konsumatur ikun jista’ jieħu deċiżjoni libera u infurmata dwar jekk għandu jtemm jew ikompli l-kuntratt. Għaldaqstant, id-dritt/l-obbligu li tiġi pprovduta l-informazzjoni jinkorpora d-dritt/l-obbligu li jinkisbu/jiġu pprovduti spjegazzjonijiet rigward il-kontenut.

8.2   Id-dritt għall-assistenza għall-konsumatur, kif inhu stabbilit pereżempju fid-Direttiva 2008/48/KE (10) dwar il-kreditu lill-konsumatur, għandu jiġi estiż għall-kuntratti kollha tal-konsumaturi, b’mod partikolari dawk li jikkonċernaw l-oġġetti u s-servizzi li jservu fit-tul li joħolqu obbligi kontinwi, li jtulu għal perijodu medju/fit-tul, ikunu kumplessi jew iġibu magħhom riskji għas-saħħa jew is-sigurtà. L-informazzjoni mogħtija skont l-obbligu tal-assistenza lill-konsumatur għandha tingħata fuq talba tal-konsumatur li għandha tkun bil-miktub.

8.3   Il-KESE jenfasizza l-bżonn li ssir distinzjoni bejn id-dritt għall-assistenza, li naturalment jinbet mill-obbligu fuq il-professjonist biex jipprovdi l-informazzjoni, mid-dritt għal parir li jista’ jkun li l-professjonist jinħtieġ jagħtih biss fil-każ ta' prodotti jew servizzi speċifiċi li jkunu kumplessi, ta' valur għoli jew li jistgħu jolqtu s-saħħa jew is-sigurtà tal-konsumaturi.

9.   Problemi u konsegwenzi oħra li jinħolqu minn nuqqas ta' informazzjoni

9.1   Wieħed min-nuqqasijiet ċari fid-direttivi, li għandu impatt fuq id-dmirijiet professjonali li tingħata l-informazzjoni, hija sensiela ta' sanzjonijiet bħala piena għal min ma jikkonformax. L-UE ħalliet dan il-kompitu f’idejn id-diversi Stati Membri, li għażlu għal firxa wiesgħa ta' konsegwenzi ċivili u penali, li jiġġeneraw distorsjonijiet fis-suq uniku li jkun ta' ħsara għall-konsumaturi u l-operaturi ekonomiċi.

9.2   Id-direttivi jistabbilixxu biss fi ftit każijiet speċifiċi li l-konsumaturi huma intitolati li jirtiraw minn kuntratt li jkun intemm miż-żmien li fih l-informazzjoni li suppost tkun ingħatat fil-fatt tingħata jew tkun magħrufa (11), jew li l-piż tal-prova li l-informazzjoni ngħatat jaqa’ fuq il-professjonisti, kif jiġri fl-informazzjoni prekuntrattwali fid-Direttiva 2006/123/KE (12) dwar is-servizzi fis-suq intern.

9.3   Il-mekkaniżmi li jistabbilixxu l-bidu tal-perijodu tal-irtirar bħala d-data li fiha tkun ingħatat l-informazzjoni jew li l-konsumatur isir konxju tagħha, u l-allokazzjoni tal-piż tal-prova tal-għoti tal-informazzjoni lill-professjonist, huma l-garanziji fundamentali tal-eżerċizzju tad-dritt għall-informazzjoni, u flimkien mal-prinċipju tar-responsabbiltà għat-telf ikkawżat min-nuqqas ta' informazzjoni, li huwa diġà inkorporat f’bosta sistemi legali nazzjonali, għandhom il-konsegwenza naturali tar-rikonoxximent u l-importanza tad-dritt tal-konsumatur għall-informazzjoni, li għandu jiġi stabbilit b’mod ċar u universali fil-livell Komunitarju.

10.   L-informazzjoni għall-konsumatur u l-ikkompletar tas-suq intern

10.1   Il-bidliet ta' dan l-aħħar fil-prospettivi għall-politika tal-ikkompletar tas-suq intern, b’rabta mal-linji gwida tal-Kummissjoni fl-Istrateġija tal-Ewropa 2020, huma magħrufa sew.

10.2   Fit-testi kollha rilevanti, tingħata ħafna attenzjoni lill-fehma li l-konsumatur huwa l-fokus ċentrali u l-benefiċjarju veru ta' suq intern li tfassal bħala strument għal strateġija ta' żvilupp u tkabbir ekonomiku li huwa kruċjali biex tingħeleb il-kriżi attwali, b’ħafna aktar tħassib iktar għall-aspetti soċjali u għall-garanzija tad-drittijiet fundamentali jew iċ-ċittadinanza. F’dan ir-rigward, it-titjib tal-informazzjoni għall-konsumatur ser ikun essenzjali biex il-konsumatur jerġa’ jibda jafda fis-Suq Uniku.

10.3   F’dan il-kuntest, hemm bżonn ċar li tiġi ggarantita informazzjoni korretta għall-konsumaturi fi ħdan suq intern imġedded, mgħammar għall-isfidi tas-seklu 21, sabiex tinkiseb il-fiduċja tagħhom u tiġi ggarantita l-kooperazzjoni kostruttiva min-naħa tagħhom. Din il-garanzija għandha ttajjar kull biża’ u d-dubji, l-inċertezza u r-riluttanza relatati mal-parteċipazzjoni iktar determinata fil-kummerċ transkonfinali.

10.3.1   Ir-regolazzjoni tal-komunikazzjoni kummerċjali online fil-livell Komunitarju bħalissa tinsab mifruxa f’diversi testi (Direttiva dwar il-kummerċ elettroniku, bejgħ bil-korrespondenza, protezzjoni tal-privatezza fil-komunikazzjonijiet kummerċjali, prattiki kummerjali inġusti, eċċ.), u għalhekk għandha titħejja riforma sabiex ir-regoli eżistenti jinġabru f’test wieħed u jiġu evitati l-kontradizzjonijiet.

10.4   Dan huwa t-tħassib prinċipali ta' din l-opinjoni.

---

(1)  Ara l-Green Paper tal-Kummissjoni dwar l-Inizjattiva Ewropea Favur it-Trasparenza (COM(2006) 194 finali) u l-opinjoni tal-KESE dwar is-suġġett: ĠU C 324, 30.12.2006, p.74.

(2)  Ara l-opinjoni tal-KESE: ĠU C 133, 6.6.2003, p.46. (mhux disponibbli bil-Malti)

(3)  Ara l-opinjoni tal-KESE: ĠU C 133, 6.6.2003, p.1. (mhux disponibbli bil-Malti)

(4)  Ara, iktar preċi¿ament, id-Direttiva 2005/29/KE tal-11 ta' Mejju 2005 dwar on Prattiċi kummerċjali ¿leali, ĠU L 149, 11.6.2005, p.22; 98/7/KE dwar il-Kreditu lill-konsumatur, ĠU L 101, 1.4.1998, p.17 (mhux disponibbli bil-Malti); u l-proposta riċenti għal Direttiva dwar id-Drittijiet tal-Konsumatur COM(2008) 614 finali. (Opinjoni tal-KESE: ĠU C 317, 23.12.2009, p.54)

(5)  Ara s-Sentenza tal-QEĠ – Ka¿ C-220/98, 13.01.2000, Estée Lauder Cosmetics kontra Lancaster Group u s-Sentenza tal-QEĠ – Ka¿ C-210/96, 16.06.1998, Gut Springenheide u Tusky. Ara wkoll is-Sentenza riċenti tal-QEĠ – Ka¿ C-278/08, 25.3.2010, BergSpechte Outdoor Reisen und Alpinschule Edi Kobimuller GmbH kontra Gunter Guni trekking at Reisen GmbH, fejn l-utenti tal-Internet huma deskritti bħala “informati b’mod normali u attenti b’mod raġonevoli” (paragrafi 35 and 39).

(6)  Ara K. SIMITIS, “Verbraucherschultz – Schlagwort oder Rechtsprinzip?” p. 109.

(7)  ĠU C 108, 30.4.2004, p. 81. (opinjoni mhux disponibbli bil-Malti).

(8)  COM(2008) 614 finali, Kapitolu II, Art.5(1) § 1.

(9)  Opinjoni tal-KESE: ĠU C 317, 23.12.2009, p.54.

(10)  ĠU L 133, 22.5.2008, p. 66.

(11)  Bħal fil-każ tad-Direttiva 85/577/KEE li, wara li stabilixxiet l-eżistenza tad-dritt tal-irtirar fost id-dmirijiet fundamentali tal-informazzjoni, ma tipprovdi l-ebda piena jekk ma jiġix rispettat dan id-dritt. Skont il-każistika tal-QĠE, il-perijodu li fih il-konsumatur jista’ jirtira għandu jiġi estiż indefinitament, mill-mument meta l-konsumatur ikun infurmat b’mod adegwat. Ara l-każ tal-QĠE C-227/08, 17.12.2009, Eva Martín Martín, paragrafi 25 sa 29.

(12)  ĠU L 376, 27.12.2006, p. 36.

---