This document is an excerpt from the EUR-Lex website
Document 32019D0061
Commission Decision (EU) 2019/61 of 19 December 2018 on the sectoral reference document on best environmental management practices, sector environmental performance indicators and benchmarks of excellence for the public administration sector under Regulation (EC) No 1221/2009 on the voluntary participation by organisations in a Community eco-management and audit scheme (EMAS)Text with EEA relevance.
Deċiżjoni tal-Kummissjoni (UE) 2019/61 tad-19 ta’ Diċembru 2018 dwar id-dokument ta’ referenza settorjali dwar l-aqwa prattiki ta’ ġestjoni ambjentali, l-indikaturi tal-prestazzjoni ambjentali settorjali u l-parametri referenzjarji ta’ eċċellenza għas-settur tal-amministrazzjoni pubblika skont ir-Regolament (KE) Nru 1221/2009 dwar il-parteċipazzjoni volontarja ta’ organizzazzjonijiet fi skema Komunitarja ta’ ġestjoni u verifika ambjentali (EMAS)Test b'rilevanza għaż-ŻEE.
Deċiżjoni tal-Kummissjoni (UE) 2019/61 tad-19 ta’ Diċembru 2018 dwar id-dokument ta’ referenza settorjali dwar l-aqwa prattiki ta’ ġestjoni ambjentali, l-indikaturi tal-prestazzjoni ambjentali settorjali u l-parametri referenzjarji ta’ eċċellenza għas-settur tal-amministrazzjoni pubblika skont ir-Regolament (KE) Nru 1221/2009 dwar il-parteċipazzjoni volontarja ta’ organizzazzjonijiet fi skema Komunitarja ta’ ġestjoni u verifika ambjentali (EMAS)Test b'rilevanza għaż-ŻEE.
C/2018/4424
ĠU L 17, 18.1.2019, p. 1–57
(BG, ES, CS, DA, DE, ET, EL, EN, FR, HR, IT, LV, LT, HU, MT, NL, PL, PT, RO, SK, SL, FI, SV)
In force
18.1.2019 |
MT |
Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea |
L 17/1 |
DEĊIŻJONI TAL-KUMMISSJONI (UE) 2019/61
tad-19 ta’ Diċembru 2018
dwar id-dokument ta’ referenza settorjali dwar l-aqwa prattiki ta’ ġestjoni ambjentali, l-indikaturi tal-prestazzjoni ambjentali settorjali u l-parametri referenzjarji ta’ eċċellenza għas-settur tal-amministrazzjoni pubblika skont ir-Regolament (KE) Nru 1221/2009 dwar il-parteċipazzjoni volontarja ta’ organizzazzjonijiet fi skema Komunitarja ta’ ġestjoni u verifika ambjentali (EMAS)
(Test b’rilevanza għaż-ŻEE)
IL-KUMMISSJONI EWROPEA,
Wara li kkunsidrat it-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea,
Wara li kkunsidrat ir-Regolament (KE) Nru 1221/2009 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tal-25 ta’ Novembru 2009 dwar il-parteċipazzjoni volontarja ta’ organizzazzjonijiet fi skema Komunitarja ta’ ġestjoni u verifika ambjentali (EMAS), li jħassar ir-Regolament (KE) Nru 761/2001 u d-Deċiżjonijiet tal-Kummissjoni 2001/681/KE u 2006/193/KE (1), u b’mod partikolari l-Artikolu 46(1) tiegħu,
Billi:
(1) |
Ir-Regolament (KE) Nru 1221/2009 jobbliga lill-Kummissjoni tfassal dokumenti ta’ referenza settorjali għal setturi ekonomiċi speċifiċi. Id-dokumenti jridu jinkludu l-aqwa prattiki ta’ ġestjoni ambjentali, l-indikaturi tal-prestazzjoni ambjentali u, meta jkun xieraq, il-parametri referenzjarji ta’ eċċellenza kif ukoll is-sistemi ta’ klassifikazzjoni li jidentifikaw il-livelli tal-prestazzjoni ambjentali. L-organizzazzjonijiet irreġistrati jew li qegħdin iħejju biex jiġu rreġistrati skont l-iskema ta’ ġestjoni u verifika ambjentali stabbilita b’dak ir-Regolament huma meħtieġa li jqisu dawk id-dokumenti meta jkunu qegħdin jiżviluppaw is-sistemi ta’ ġestjoni ambjentali tagħhom u meta jkunu qegħdin jivvalutaw il-prestazzjoni ambjentali tagħhom fid-dikjarazzjoni ambjentali jew fid-dikjarazzjoni ambjentali aġġornata tagħhom, imħejjija skont l-Anness IV ta’ dak ir-Regolament. |
(2) |
Ir-Regolament (KE) Nru 1221/2009 kien jesiġi li l-Kummissjoni tistabbilixxi pjan ta’ ħidma li jistipula lista indikattiva tas-setturi li jridu jitqiesu bħala setturi prijoritarji għall-adozzjoni ta’ dokumenti ta’ referenza settorjali u transsettorjali. Il-“Komunikazzjoni mill-Kummissjoni – It-twaqqif ta’ pjan ta’ ħidma li jistabbilixxi lista indikattiva ta’ setturi għall-adozzjoni ta’ dokumenti ta’ referenza settorjali u transsettorjali, skont ir-Regolament (KE) Nru 1221/2009, dwar il-parteċipazzjoni volontarja ta’ organizzazzjonijiet fi skema Komunitarja ta’ ġestjoni u verifika ambjentali (EMAS)” (2) identifikat is-settur tal-amministrazzjoni pubblika bħala settur prijoritarju. |
(3) |
Minħabba l-varjetà ta’ attivitajiet li jwettqu l-amministrazzjonijiet pubbliċi differenti fl-Unjoni, jenħtieġ li d-dokument ta’ referenza settorjali għas-settur tal-amministrazzjoni pubblika jiffoka fuq il-kwistjonijiet ambjentali ewlenin għas-settur. Fir-rigward tal-aqwa prattiki ta’ ġestjoni ambjentali għas-settur, jenħtieġ li jidentifika azzjonijiet konkreti għat-titjib tal-ġestjoni tal-uffiċċji, tal-effiċjenza fl-użu tal-enerġija u tar-riżorsi, tal-mobbiltà, tal-użu tal-art, tal-kwalità tal-arja, tal-provvista tal-ilma u tal-ġestjoni tal-ilma mormi, bl-għan li jkun hemm ekonomija iżjed ċirkolari. |
(4) |
Sabiex l-organizzazzjonijiet, il-verifikaturi ambjentali u oħrajn ikollhom biżżejjed żmien biex iħejju għall-introduzzjoni tad-dokument ta’ referenza settorjali għas-settur tal-amministrazzjoni pubblika, jenħtieġ li d-data tal-applikazzjoni ta’ din id-Deċiżjoni tiġi differita b’perjodu ta’ 120 jum mid-data tal-pubblikazzjoni tagħha f’Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea. |
(5) |
Fit-tfassil tad-dokument ta’ referenza settorjali anness ma’ din id-Deċiżjoni, il-Kummissjoni kkonsultat lill-Istati Membri u lil partijiet ikkonċernati oħra skont ir-Regolament (KE) Nru 1221/2009. |
(6) |
Il-miżuri previsti f’din id-Deċiżjoni huma skont l-opinjoni tal-Kumitat stabbilit bl-Artikolu 49 tar-Regolament (KE) Nru 1221/2009, |
ADOTTAT DIN ID-DEĊIŻJONI:
Artikolu 1
Id-dokument ta’ referenza settorjali dwar l-aqwa prattiki ta’ ġestjoni ambjentali, l-indikaturi tal-prestazzjoni ambjentali settorjali u l-parametri referenzjarji ta’ eċċellenza għas-settur tal-amministrazzjoni pubblika għall-finijiet tar-Regolament (KE) Nru 1221/2009 huwa stabbilit fl-Anness ta’ din id-Deċiżjoni.
Artikolu 2
Din id-Deċiżjoni għandha tidħol fis-seħħ fl-għoxrin jum wara dak tal-pubblikazzjoni tagħha f’Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea.
Għandha tapplika mit-18 ta’ Mejju 2019.
Magħmul fi Brussell, id-19 ta’ Diċembru 2018.
Għall-Kummissjoni
Il-President
Jean-Claude JUNCKER
ANNESS
1. INTRODUZZJONI
Dan id-Dokument ta’ Referenza Settorjali (SRD) huwa bbażat fuq rapport (1) xjentifiku u ta’ politika dettaljat (“Rapport dwar l-Aqwa Prattika”) li tfassal miċ-Ċentru Konġunt ta’ Riċerka (JRC) tal-Kummissjoni Ewropea.
L-isfond ġuridiku rilevanti
Fl-1993, permezz tar-Regolament tal-Kunsill (KEE) Nru 1836/93 (2), ġiet introdotta l-iskema Komunitarja ta’ ġestjoni u verifika ambjentali (EMAS) għall-parteċipazzjoni volontarja tal-organizzazzjonijiet. Sussegwentement, kien hemm żewġ reviżjonijiet kbar tal-EMAS:
— |
Ir-Regolament (KE) Nru 761/2001 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (3); |
— |
Ir-Regolament (KE) Nru 1221/2009. |
Element importanti ġdid tal-iżjed reviżjoni reċenti huwa l-Artikolu 46 dwar it-tfassil ta’ SRDs, li daħal fis-seħħ fil-11 ta’ Jannar 2010. L-SRDs iridu jinkludu l-aqwa prattiki ta’ ġestjoni ambjentali (il-BEMPs), l-indikaturi tal-prestazzjoni ambjentali għas-setturi speċifiċi u, meta jkun xieraq, il-parametri referenzjarji ta’ eċċellenza u s-sistemi ta’ klassifikazzjoni li jidentifikaw il-livelli ta’ prestazzjoni.
Kif tifhem u tuża dan id-dokument
L-iskema ta’ ġestjoni u verifika ambjentali (EMAS) hija skema għall-parteċipazzjoni volontarja tal-organizzazzjonijiet impenjati biex ikun hemm titjib ambjentali kontinwu. F’dan il-qafas, dan l-SRD jipprovdi gwida speċifika għas-settur tal-amministrazzjoni pubblika u jindika għadd ta’ alternattivi għal titjib kif ukoll l-aqwa prattiki.
Il-Kummissjoni Ewropea użat il-kontribut tal-partijiet ikkonċernati biex fasslet dan id-dokument. Grupp ta’ Ħidma Tekniku, li jinkludi esperti u partijiet ikkonċernati tas-settur, immexxi mill-JRC, iddiskuta u fl-aħħar mill-aħħar qabel dwar l-aqwa prattiki ta’ ġestjoni ambjentali, dwar l-indikaturi tal-prestazzjoni ambjentali għas-setturi speċifiċi u dwar il-parametri referenzjarji ta’ eċċellenza deskritti f’dan id-dokument; b’mod partikolari dawn il-parametri referenzjarji tqiesu bħala rappreżentattivi tal-livelli ta’ prestazzjoni ambjentali li jinkisbu mill-organizzazzjonijiet bl-aqwa prestazzjoni fis-settur.
L-SRD għandu l-għan li jgħin u jappoġġa lill-organizzazzjonijiet kollha li beħsiebhom itejbu l-prestazzjoni ambjentali tagħhom billi jipprovdi ideat u ispirazzjoni kif ukoll gwida prattika u teknika.
L-SRD huwa indirizzat prinċipalment lill-organizzazzjonijiet li diġà huma rreġistrati fl-EMAS; it-tieni lill-organizzazzjonijiet li qed jikkunsidraw li fil-futur jirreġistraw fl-EMAS; u t-tielet lill-organizzazzjonijiet kollha li jixtiequ jitgħallmu iktar dwar l-aqwa prattiki ta’ ġestjoni ambjentali sabiex itejbu l-prestazzjoni ambjentali tagħhom. B’konsegwenza ta’ dan, l-objettiv ta’ dan id-dokument huwa li jappoġġa lill-organizzazzjonijiet kollha fis-settur tal-amministrazzjoni pubblika biex jiffokaw fuq aspetti ambjentali rilevanti, kemm diretti kif ukoll indiretti, u biex isibu it-tagħrif dwar l-aqwa prattiki ta’ ġestjoni ambjentali, kif ukoll l-indikaturi xierqa ta’ prestazzjoni ambjentali għas-setturi speċifiċi biex ikejlu l-prestazzjoni ambjentali tagħhom, u l-parametri referenzjarji ta’ eċċellenza.
Il-mod kif jenħtieġ li l-SRDs jitqiesu mill-organizzazzjonijiet irreġistrati fl-EMAS:
Skont ir-Regolament (KE) Nru 1221/2009, l-organizzazzjonijiet irreġistrati fl-EMAS iridu jqisu l-SRDs f’żewġ livelli differenti:
1. |
Meta jkunu qegħdin jiżviluppaw u jimplimentaw is-sistema ta’ ġestjoni ambjentali tagħhom fid-dawl tar-reviżjonijiet ambjentali (l-Artikolu 4(1)(b)); Jenħtieġ li l-organizzazzjonijiet jużaw elementi rilevanti tal-SRD meta jkunu qegħdin jiddefinixxu u jirrevedu l-miri u l-objettivi ambjentali tagħhom skont l-aspetti ambjentali rilevanti identifikati fir-reviżjoni u fil-politika ambjentali, kif ukoll meta jkunu qegħdin jiddeċiedu dwar liema azzjonijiet iridu jimplimentaw biex itejbu l-prestazzjoni ambjentali tagħhom. |
2. |
Meta jkunu qegħdin iħejju d-dikjarazzjoni ambjentali (l-Artikolu 4(1)(d) u l-Artikolu 4(4)):
|
Jenħtieġ li l-elementi tal-SRDs (l-indikaturi, il-BEMPs jew il-parametri referenzjarji ta’ eċċellenza) li ma jitqisux rilevanti fir-rigward tal-aspetti ambjentali sinifikanti identifikati mill-organizzazzjoni fir-reviżjoni ambjentali tagħha ma jiġux irrapportati jew deskritti fid-dikjarazzjoni ambjentali.
Il-parteċipazzjoni fl-EMAS hija proċess kontinwu. Kull darba li organizzazzjoni tippjana li ttejjeb il-prestazzjoni ambjentali tagħha (u tirrevedi l-prestazzjoni ambjentali tagħha) għandha tikkonsulta l-SRD għal temi speċifiċi biex issib l-ispirazzjoni dwar liema kwistjonijiet imissha tindirizza f’approċċ ta’ pass pass.
Il-verifikaturi ambjentali tal-EMAS għandhom jikkontrollaw jekk l-SRD tqiesx mill-organizzazzjoni waqt it-tħejjija tad-dikjarazzjoni ambjentali tagħha u kif sar dan (l-Artikolu 18(5)(d) tar-Regolament (KE) Nru 1221/2009).
Meta jkunu qed iwettqu awditu, il-verifikaturi ambjentali akkreditati jkollhom bżonn ta’ evidenza mill-organizzazzjoni dwar kif ikunu ntgħażlu u tqiesu l-elementi rilevanti tal-SRD fid-dawl tar-reviżjoni ambjentali. Ma għandhomx jikkontrollaw il-konformità mal-parametri referenzjarji deskritti ta’ eċċellenza, iżda għandhom jivverifikaw l-evidenza dwar kif l-SRD intuża bħala gwida biex jiġu identifikati l-indikaturi u l-miżuri volontarji xierqa li l-organizzazzjoni tista’ timplimenta biex ittejjeb il-prestazzjoni ambjentali tagħha.
Minħabba n-natura volontarja tal-EMAS u tal-SRD, jenħtieġ li l-organizzazzjonijiet ma jitgħabbewx b’piżijiet sproporzjonati biex jipprovdu din l-evidenza. B’mod partikolari, il-verifikaturi ma għandhomx jitolbu ġustifikazzjoni individwali għal kull wieħed jew waħda mill-aqwa prattiki, l-indikaturi tal-prestazzjoni ambjentali għas-setturi speċifiċi u l-parametri referenzjarji ta’ eċċellenza msemmija fl-SRD u mhux ikkunsidrati rilevanti mill-organizzazzjoni fid-dawl tar-reviżjoni ambjentali tagħha. Madankollu, jistgħu jissuġġerixxu elementi addizzjonali rilevanti li l-organizzazzjoni tista’ tqis fil-futur bħala evidenza ulterjuri tal-impenn tagħha biex ikun hemm titjib kontinwu fil-prestazzjoni tagħha.
L-istruttura tad-Dokument ta’ Referenza Settorjali
Dan id-dokument fih erba’ kapitoli. Il-Kapitolu 1 jintroduċi l-isfond ġuridiku tal-EMAS u jiddeskrivi kif wieħed irid juża dan id-dokument, filwaqt li l-Kapitolu 2 jiddefinixxi l-ambitu ta’ dan l-SRD. Il-Kapitolu 3 jiddeskrivi fil-qosor l-aqwa prattiki differenti ta’ ġestjoni ambjentali (il-BEMPs) (5) u jagħti tagħrif dwar l-applikabbiltà tagħhom. Meta l-indikaturi speċifiċi tal-prestazzjoni ambjentali u l-parametri referenzjarji speċifiċi ta’ eċċellenza jkunu jistgħu jiġu fformulati għal BEMP partikolari, dawn jingħataw ukoll. Madankollu, id-definizzjoni tal-parametri referenzjarji ta’ eċċellenza ma kinitx possibbli għall-BEMPs kollha peress li f’xi erjas jew id-dejta disponibbli kienet limitata jew inkella l-kundizzjonijiet speċifiċi (il-klima lokali, is-soċjetà lokali, ir-responsabbiltajiet tal-amministrazzjoni pubblika, eċċ.) ivarjaw tant li parametru referenzjarju ta’ eċċellenza ma jkunx sinifikattiv. Uħud mill-indikaturi u mill-parametri referenzjarji huma rilevanti għal aktar minn BEMP waħda u għalhekk jiġu ripetuti kull meta jkun xieraq. Fl-aħħar nett, fil-Kapitolu 4 tiġi ppreżentata tabella komprensiva b’għażla tal-iżjed indikaturi rilevanti tal-prestazzjoni ambjentali, spjegazzjonijiet assoċjati u parametri referenzjarji ta’ eċċellenza relatati.
2. AMBITU
Dan l-SRD jindirizza l-prestazzjoni ambjentali tal-attivitajiet tas-settur tal-amministrazzjoni pubblika. F’dan id-dokument, is-settur tal-amministrazzjoni pubblika jinkludi organizzazzjonijiet li jappartjenu b’mod prinċipali għad-diviżjoni li ġejja tal-kodiċijiet NACE (skont il-klassifikazzjoni statistika tal-attivitajiet ekonomiċi stabbilita bir-Regolament (KE) Nru 1893/2006 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (6)):
— |
Il-kodiċi 84 tan-NACE: L-amministrazzjoni pubblika u d-difiża; sigurtà soċjali obbligatorja. |
L-organizzazzjonijiet reġistrati skont dan il-kodiċi NACE huma l-grupp fil-mira ta’ dan id-dokument.
Barra minn hekk, l-aqwa prattiki ta’ ġestjoni ambjentali identifikati f’dan l-SRD jistgħu jkunu ta’ ispirazzjoni wkoll għal organizzazzjonijiet oħra, bħal kumpaniji b’sjieda pubblika jew kumpaniji privati li jwasslu s-servizzi f’isem l-amministrazzjonijiet pubbliċi. Dawn jistgħu jiffurmaw parti, fost l-oħrajn, mid-diviżjonijiet tal-kodiċijiet NACE li ġejjin:
— |
Il-kodiċi 2 tan-NACE: Il-forestrija, il-qtugħ tas-siġar għall-injam; |
— |
Il-kodiċi 36 tan-NACE: Il-ġbir, it-trattament u l-provvista tal-ilma; |
— |
Il-kodiċi 37 tan-NACE: Is-sistema ta’ drenaġġi; |
— |
Il-kodiċi 38 tan-NACE: L-attivitajiet ta’ ġbir, ta’ trattament u ta’ rimi tal-iskart; l-irkupru tal-materjali; |
— |
Il-kodiċi 39 tan-NACE: L-attivitajiet ta’ rimedju u servizzi oħra ta’ ġestjoni tal-iskart; |
— |
Il-kodiċi 41.2 tan-NACE: Il-kostruzzjoni ta’ binjiet residenzjali u mhux residenzjali; |
— |
Il-kodiċi 49.3.1 tan-NACE: It-trasport urban u sottourban tal-passiġġieri bl-art. |
Dan l-SRD jimmira lejn għadd ta’ aspetti li huma rilevanti għat-tipi kollha ta’ amministrazzjonijiet pubbliċi, bħall-prestazzjoni ambjentali tal-uffiċċji, l-effiċjenza fl-użu tal-enerġija tal-binjiet pubbliċi u l-akkwist pubbliku ekoloġiku (jiġifieri t-Taqsimiet 3.1, 3.2.5, 3.2.7, 3.2.8, 3.2.10 u 3.11). L-amministrazzjonijiet pubbliċi kollha fil-livelli lokali, reġjonali, nazzjonali u internazzjonali huma mistiedna jikkonsultaw dawn it-taqsimiet tad-dokument.
Madankollu, ġestjoni ambjentali effettiva għal amministrazzjoni pubblika teħtieġ ukoll li tindirizza l-qofol tal-attivitajiet tagħha, fejn jistgħu jinkisbu l-ikbar benefiċċji ambjentali. L-għan ta’ dan id-dokument huwa li dan il-kompitu jiġi ffaċilitat għall-awtoritajiet lokali u għall-muniċipalitajiet (7) filwaqt li jiffoka fuq l-aqwa prattiki li huma rilevanti għar-rwol tagħhom u għas-servizzi li jipprovdu direttament jew indirettament lill-abitanti tagħhom (eż. it-trattament tal-ilma mormi, it-trasport pubbliku lokali). L-awtoritajiet lokali jitqiegħdu fil-mira b’mod speċifiku minħabba li dawn jikkostitwixxu l-ikbar sehem ta’ amministrazzjonijiet pubbliċi fl-UE u proprju fil-livell lokali hemm l-ogħla potenzjal għal replikabbiltà u għal tagħlim mill-aqwa prattiki.
L-aspetti ambjentali prinċipali, il-pressjonijiet ambjentali assoċjati u t-taqsimiet rilevanti korrispondenti tad-dokument huma ppreżentati fit-tabella ta’ hawn taħt. L-aspetti ambjentali elenkati ntgħażlu bħala l-iktar rilevanti fis-settur. Madankollu, jenħtieġ li l-aspetti ambjentali li jridu jiġu ġestiti minn kull amministrazzjoni pubblika speċifika jiġu vvalutati każ b’każ. Fit-tabella ta’ hawn taħt ma ssir l-ebda distinzjoni bejn l-aspetti ambjentali diretti u indiretti, peress li l-operazzjonijiet li jitwettqu internament u dawk li jiġu esternalizzati jvarjaw minn każ għall-ieħor. Barra minn hekk, ħafna aspetti ambjentali jistgħu jiġu kkunsidrati kemm diretti kif ukoll indiretti, ladarba dawn jirreferu direttament għall-attivitajiet tal-amministrazzjoni pubblika iżda wkoll għall-attivitajiet kollha tar-residenti, tal-kumpaniji u tal-organizzazzjonijiet fit-territorju amministrat jew moqdi mill-amministrazzjoni pubblika.
L-iktar aspetti u pressjonijiet ambjentali rilevanti għall-amministrazzjonijiet pubbliċi u kif dawn jiġu indirizzati f’dan id-dokument
L-aspett ambjentali |
Il-pressjoni ambjentali prinċipali relatata |
It-taqsimiet rilevanti tal-SRD |
Iż-żamma tal-uffiċċji |
Il-ġenerazzjoni tal-iskart solidu Il-konsum tal-ilma Il-konsum tal-enerġija, l-emissjonijiet ta’ gassijiet b’effett ta’ serra (CO2) L-emissjonijiet fl-arja (CO, SO2, NOx, il-materja partikolata, eċċ.) It-tnaqqir tar-riżorsi |
It-Taqsima 3.1 |
Jiġi kkoordinat l-użu tal-enerġija fit-territorju amministrat u jiġi ġestit l-użu tal-enerġija tal-amministrazzjoni pubblika stess |
Il-konsum tal-enerġija, l-emissjonijiet ta’ gassijiet b’effett ta’ serra (CO2) |
It-Taqsima 3.2 |
Jiġu ġestiti l-mobbiltà u/jew it-trasport pubbliku |
L-emissjonijiet fl-arja (CO, SO2, NOx, il-materja partikolata, eċċ.) Il-konsum tal-enerġija, l-emissjonijiet ta’ gassijiet b’effett ta’ serra (CO2) |
It-Taqsima 3.3 |
Jiġi ppjanat l-użu tal-art u jiġu ġestiti ż-żoni urbani ekoloġiċi |
L-użu tal-art It-telf tal-bijodiversità |
It-Taqsimiet 3.4 u 3.5 |
Jiġu ġestiti l-kwalità tal-arja ambjentali u l-istorbju |
L-emissjonijiet fl-arja (CO, SO2, NOx, il-materja partikolata, eċċ.) Il-ġenerazzjoni tal-istorbju |
It-Taqsimiet 3.6 u 3.7 |
Il-ġestjoni tal-iskart |
Il-ġenerazzjoni tal-iskart solidu |
It-Taqsima 3.8 |
Il-provvista tal-ilma tajjeb għax-xorb |
Il-konsum tal-ilma |
It-Taqsima 3.9 |
Jiġi ġestit it-trattament tal-ilma mormi |
L-emissjonijiet fl-ilma (il-BOD, is-COD, il-mikrosustanzi li jniġġsu, eċċ.) Il-konsum tal-enerġija, l-emissjonijiet ta’ gassijiet b’effett ta’ serra (CO2) |
It-Taqsima 3.10 |
Jiġu akkwistati l-oġġetti u s-servizzi |
Il-ġenerazzjoni tal-iskart solidu Il-konsum tal-ilma Il-konsum tal-enerġija, l-emissjonijiet ta’ gassijiet b’effett ta’ serra (CO2) L-emissjonijiet fl-arja (CO, SO2, NOx, il-materja partikolata, eċċ.) It-tnaqqir tar-riżorsi |
It-Taqsima 3.11 |
Tiġi promossa l-mġiba favur l-ambjent tar-residenti u tan-negozji |
Il-ġenerazzjoni tal-iskart solidu Il-konsum tal-ilma Il-konsum tal-enerġija, l-emissjonijiet ta’ gassijiet b’effett ta’ serra (CO2) L-emissjonijiet fl-arja (CO, SO2, NOx, il-materja partikolata, eċċ.) L-emissjonijiet fl-ilma (is-COD, il-BOD, il-mikrosustanzi li jniġġsu, eċċ.) It-tnaqqir tar-riżorsi |
It-Taqsima 3.12 |
L-aqwa prattiki ta’ ġestjoni ambjentali (il-BEMPs) deskritti fil-Kapitolu 3 ġew identifikati bħala l-iktar tekniki, azzjonijiet u miżuri rilevanti li l-amministrazzjonijiet pubbliċi jistgħu jimplimentaw biex itejbu l-prestazzjoni ambjentali tagħhom għal kull aspett ambjentali elenkat fit-tabella ta’ hawn fuq. Fl-identifikazzjoni tagħhom, tqiesu l-isfidi u l-opportunitajiet speċifiċi tal-korpi pubbliċi, mqabbla ma’ dawk tal-kumpaniji privati. Dawn jinkludu, fost l-oħrajn:
— |
proċeduri iktar riġidi ta’ akkwist; |
— |
regoli stretti ta’ finanzjament; |
— |
ħtieġa ta’ perjodi ta’ żmien itwal biex jiġu implimentati d-deċiżjonijiet; |
— |
infrastruttura antika; |
— |
baġit limitat; |
iżda wkoll:
— |
il-possibbiltà li jaċċettaw ħlas lura iktar fit-tul; |
— |
il-possibbiltà li jagħtu prijorità lil għażliet li jirriżultaw f’benefiċċji għas-soċjetà iktar milli lil ħlas lura finanzjarju; |
— |
l-istabbiltà tal-persunal; |
— |
l-opportunitajiet għal ekonomiji ta’ skala f’każ ta’ kooperazzjoni ma’ amministrazzjonijiet pubbliċi differenti fil-livelli lokali, reġjonali jew nazzjonali. |
Meta jiġu biex jikkunsidraw l-implimentazzjoni ta’ kwalunkwe waħda mill-BEMPs ippreżentati f’dan id-dokument, jeħtieġ li l-awtoritajiet lokali jikkunsidraw l-isfidi speċifiċi tagħhom u kif jistgħu jieħdu vantaġġ mill-opportunitajiet speċifiċi disponibbli (8).
3. L-AQWA PRATTIKI TA’ ĠESTJONI AMBJENTALI, L-INDIKATURI TAL-PRESTAZZJONI AMBJENTALI U L-PARAMETRI REFERENZJARJI TA’ EĊĊELLENZA GĦAS-SETTUR TAL-AMMINISTRAZZJONI PUBBLIKA
3.1. L-aqwa prattiki ta’ ġestjoni ambjentali għal uffiċċji sostenibbli
Din it-taqsima hija mmirata lejn l-amministrazzjonijiet pubbliċi kollha li għandhom operazzjonijiet ibbażati fl-uffiċċji.
3.1.1. Il-ġestjoni u l-imminimizzar tal-użu tal-enerġija
Il-BEMP tkun li tiġi implimentata ġestjoni tal-enerġija skont il-prinċipji taċ-ċiklu “ippjana, agħmel, ikkontrolla, aġixxi” fl-uffiċċji b’sjieda jew b’ġestjoni tal-amministrazzjoni pubblika billi:
— |
id-dejta dwar l-użu tal-enerġija tinġabar b’mod frekwenti jew isir monitoraġġ kostanti tal-użu tal-enerġija; id-dejta tista’ tinġabar fil-livell ta’ binjiet, għal kull żona tal-binjiet (eż. il-lobby, l-uffiċċji, il-kantin/il-bar), għal kull tip ta’ sors ta’ enerġija (eż. il-gass, l-elettriku) u għal kull kategorija tal-użu aħħari (eż. it-tidwil, it-tisħin tal-post); |
— |
issir analiżi tad-dejta, jiġu stabbiliti miri, jiġu identifikati parametri referenzjarji u jintużaw għat-tqabbil mar-rendiment reali tal-bini fl-użu tal-enerġija; |
— |
jitfasslu strateġija u pjan ta’ azzjoni għat-titjib tar-rendiment fl-użu tal-enerġija tal-bini tal-uffiċċji (ara t-Taqsimiet 3.2.5, 3.2.7, 3.2.8). |
Din il-BEMP hija applikabbli b’mod wiesa’ għal binjiet tal-uffiċċji b’sjieda jew b’ġestjoni tal-amministrazzjonijiet pubbliċi. Madankollu, l-azzjonijiet li jistgħu jirriżultaw mill-implimentazzjoni ta’ din il-BEMP jaf ikunu iktar limitati fil-binjiet mikrija.
L-indikaturi tal-prestazzjoni ambjentali |
Il-parametri referenzjarji ta’ eċċellenza |
||||||||||||||||||||||||
|
— |
3.1.2. Il-ġestjoni u l-imminimizzar tal-użu tal-ilma
Il-BEMP tkun li tiġi implimentata ġestjoni tal-ilma skont il-prinċipji taċ-ċiklu “ippjana, agħmel, ikkontrolla, aġixxi” fl-uffiċċji b’sjieda jew b’ġestjoni tal-amministrazzjoni pubblika billi:
— |
id-dejta dwar l-użu tal-ilma tinġabar b’mod frekwenti jew isir monitoraġġ kostanti tal-użu tal-ilma; id-dejta tista’ tinġabar fil-livell ta’ binjiet, għal kull żona ta’ binjiet rilevanti fejn jintuża l-ilma (eż. il-lobby, l-uffiċċji, il-kantin/il-bar), u għal kull kategorija tal-użu aħħari (eż. il-latrini, il-kċejjen); |
— |
issir analiżi tad-dejta, jiġu stabbiliti miri, jiġu identifikati parametri referenzjarji u jintużaw għat-tqabbil mal-użu reali tal-ilma; |
— |
jitfasslu strateġija u pjan ta’ azzjoni għat-tnaqqis tal-użu tal-ilma (eż. l-installazzjoni ta’ viti tal-ilma, ta’ doċoċ u ta’ valvoli li jnaqqsu l-pressa li jkunu effiċjenti, il-manutenzjoni regolari tagħhom, l-installazzjoni ta’ sistemi tal-ħżin tal-ilma tax-xita). |
Din il-BEMP hija applikabbli b’mod wiesa’ għal binjiet tal-uffiċċji b’sjieda jew b’ġestjoni tal-amministrazzjonijiet pubbliċi, diment li l-iffrankar mistenni tal-ilma li jinkiseb jagħmel tajjeb għall-kostijiet tal-installazzjoni u tal-manutenzjoni ta’ sistemi għall-monitoraġġ u għall-ġbir tad-dejta dwar l-użu tal-ilma. Fil-binjiet mikrija, l-azzjonijiet li jistgħu jirriżultaw mill-implimentazzjoni ta’ din il-BEMP jaf ikunu iktar limitati.
L-indikaturi tal-prestazzjoni ambjentali |
Il-parametri referenzjarji ta’ eċċellenza |
||||||||||||||||||
|
|
3.1.3. Il-ġestjoni u l-imminimizzar tal-produzzjoni tal-iskart
Il-BEMP tkun li tiġi implimentata ġestjoni avvanzata tal-iskart fl-uffiċċji b’sjieda jew b’ġestjoni tal-amministrazzjonijiet pubbliċi, abbażi ta’:
— |
prevenzjoni: jiġu stabbiliti proċeduri u arkivji mingħajr l-użu ta’ karti, tiġi żgurata d-durabbiltà tat-tagħmir u tal-oġġetti konsumabbli (eż. permezz tal-akkwist pubbliku ekoloġiku, ara t-Taqsima 3.11), jiġi ffaċilitat l-użu mill-ġdid ta’ għamara u ta’ tagħmir tal-uffiċċji (eż. l-istabbiliment ta’ inventarju onlajn tat-tagħmir, tal-għamara u tal-oġġetti tal-kartolerija li huma disponibbli u li ma għadhomx meħtieġa u jiġi żgurat li s-servizzi kollha u l-persunal kollu jfittxu hemmhekk qabel jixtru oġġetti ġodda; jiġu pprovduti servizzi professjonali ta’ tindif, ta’ tiswija u ta’ manutenzjoni biex tiġi estiża l-ħajja tal-oġġetti); il-persunal jingħata inċentivi biex jużaw tazzi li jistgħu jerġgħu jintużaw minflok ma jużaw tazzi tal-plastik li jintużaw darba biss; jiġu pprovduti funtani tal-ilma għax-xorb (mingħajr tazzi tal-plastik) minflok fliexken tal-plastik fil-laqgħat jew fl-ispazji pubbliċi; |
— |
segregazzjoni: ikun hemm aċċess faċli għal laned taż-żibel riċiklabbli għall-iżjed tipi komuni ta’ skart u l-istabbiliment ta’ punti ta’ riċiklaġġ għat-tipi l-oħra kollha ta’ skart, sabiex tiġi mminimizzata l-ġenerazzjoni tal-iskart residwu; jinxtraw tagħmir u oġġetti konsumabbli magħmula minn materjali riċiklabbli; |
— |
monitoraġġ: jingħata rendikont regolari tal-kwantitajiet ta’ skart iġġenerat għal kull tip ta’ skart, li jkopri t-tipi kollha ta’ skart (eż. il-frazzjonijiet miġbura b’mod separat, l-iskart residwu, l-iskart perikoluż); dan jista’ jinkiseb bis-saħħa ta’ strateġiji xierqa u l-involviment ta’ persunal minn servizzi differenti. |
Din il-BEMP hija applikabbli għall-amministrazzjonijiet pubbliċi, u hija speċifika għall-attività tal-uffiċċji. Jenħtieġ li l-miżura speċifika implimentata (eż. il-frazzjonijiet differenti li fihom l-iskart jiġi ssegregat) tirrifletti l-kundizzjonijiet speċifiċi (eż. it-tipi ta’ skart iġġenerat, id-disponibbiltà lokali ta’ servizzi ta’ riċiklaġġ għal tipi partikolari ta’ skart, il-leġiżlazzjoni lokali u l-kostijiet tal-ġestjoni tal-iskart).
L-indikaturi tal-prestazzjoni ambjentali |
Il-parametri referenzjarji ta’ eċċellenza |
||||||||||||
|
|
3.1.4. L-imminimizzar tal-konsum tal-karti u tal-oġġetti konsumabbli tal-uffiċċji
Il-BEMP tkun li:
— |
jiġu implimentati u promossi proċeduri interni (eż. proċeduri mingħajr l-użu ta’ karti bħall-flussi tax-xogħol elettroniċi, il-firem elettroniċi u l-arkivji elettroniċi, l-ebda stampar ta’ dokumenti għal-laqgħat, l-ebda stampar ta’ bullettini/rapporti, l-istampar fuq iż-żewġ naħat tal-folji tkun l-għażla prestabbilita) li jgħinu lill-impjegati u lill-pubbliku jevitaw l-użu ta’ karti tal-uffiċċji (jiġifieri l-karti tal-copiers/tal-printers) u ta’ oġġetti konsumabbli (jiġifieri l-materjal kollu bħal pinen, lapsijiet, highlighters, kotba għan-noti li jintużaw fl-uffiċċji), u biex b’hekk tonqos id-domanda; |
— |
jintuża l-akkwist pubbliku ekoloġiku (ara t-Taqsima 3.11) biex jiġu xprunati l-għażliet b’impatt iktar baxx, eż. il-karti tal-uffiċċju li jiżnu inqas, il-prodotti li jservu iktar fit-tul, li jistgħu jerġgħu jimtlew u l-prodotti alternattivi b’impatt ambjentali baxx jew b’tossiċità baxxa. |
Din il-BEMP hija applikabbli b’mod wiesa’ għall-amministrazzjonijiet pubbliċi kollha.
L-indikaturi tal-prestazzjoni ambjentali |
Il-parametri referenzjarji ta’ eċċellenza |
||||||||||
|
|
3.1.5. L-imminimizzar tal-impatt ambjentali tal-ivvjaġġar minn post għall-ieħor u tal-ivvjaġġar fuq xogħol
Il-BEMP tkun li jiġi mminimizzat l-impatt ambjentali tal-ivvjaġġar minn post għall-ieħor u tal-ivvjaġġar fuq xogħol billi:
— |
il-persunal jiġi involut u jkun hemm bidla fl-imġiba favur l-ivvjaġġar iktar sostenibbli minn post għall-ieħor (eż. kampanji permezz ta’ għodod diġitali, inċentivi/diżinċentivi ekonomiċi, l-użu ta’ logħob soċjali jew inċentivi bi premjijiet); |
— |
jitfasslu pjanijiet ta’ vvjaġġar tal-persunal fl-organizzazzjoni kollha li jħeġġu modalitajiet sostenibbli ta’ vvjaġġar minn post għall-ieħor u ta’ vvjaġġar fuq xogħol (eż. ftehim mal-fornituri tat-trasport pubbliku lokali biex jadattaw ir-rotot għall-ħtiġijiet ta’ min jivvjaġġa minn post għall-ieħor; isir l-ibbaġitjar tal-karbonju għall-ivvjaġġar fuq xogħol); |
— |
jiġu inklużi kriterji stretti ta’ sostenibbiltà fl-akkwist pubbliku tas-servizzi tat-trasport (eż. l-użu tal-ferrovija iktar milli titjiriet għal vjaġġi qosra; tingħata preferenza lil titjiriet diretti jew lil vjaġġi multimodali iktar milli lil titjiriet konnessi); |
— |
jitnaqqas l-ivvjaġġar minn post għall-ieħor bil-karozza meta jkun hemm it-trasport pubbliku disponibbli u jitħeġġeġ l-użu effiċjenti tal-karozzi (eż. jitnaqqsu l-vjaġġi bil-karozza b’passiġġier uniku billi jiġi promoss l-użu ta’ karozza waħda għall-istess vjaġġ fost l-impjegati); |
— |
jiġi ffaċilitat ix-xogħol mill-bogħod għall-impjegati, biex b’hekk jitnaqqsu l-ħtiġijiet tat-trasport b’mod ġenerali (eż. l-introduzzjoni tax-xogħol mill-bogħod u tax-xogħol mid-dar, l-installazzjoni ta’ faċilitajiet għal laqgħat virtwali). |
Din il-BEMP hija applikabbli għat-tipi u għall-iskali kollha ta’ amministrazzjonijiet pubbliċi. Madankollu, il-miżuri speċifiċi li jridu jiġu implimentati jvarjaw skont il-kundizzjonijiet lokali, bħal pereżempju l-kuntest ġeografiku u d-disponibbiltà tat-trasport pubbliku.
L-indikaturi tal-prestazzjoni ambjentali |
Il-parametri referenzjarji ta’ eċċellenza |
||||||||||||||||||||
|
|
3.1.6. L-imminimizzar tal-impatt ambjentali tal-kantins u tal-kafetteriji
Il-BEMP tkun li:
— |
jiġu akkwistati servizzi ta’ kantins jew ta’ kafetteriji, jew l-ikel u x-xorb għall-kantins u għall-kafetteriji jiġu ġestiti internament, filwaqt li jiġu introdotti rekwiżiti ta’ sostenibbiltà bħal ikel organiku staġjonali, tiġi żgurata d-disponibbiltà ta’ għażliet veġetarjani/vegani u jiġi evitat (meta jkun possibbli) li l-prodotti jiġu offruti f’imballaġġ tal-plastik li jintuża darba biss; jintgħażlu fornituri tas-servizzi li jistgħu joffru servizzi mingħajr l-użu ta’ oġġetti tal-plastik li jintużaw darba biss bħal tazzi, platti u pożati (ara wkoll it-Taqsima 3.11); |
— |
jitwettqu kampanji ta’ involviment tal-persunal li jippromwovu għażliet sostenibbli tal-ikel; |
— |
tiġi xprunata bidla fl-imġiba fil-kantins u fil-kafetteriji bl-għażla tal-arkitettura (jiġifieri jinbidel il-mod kif jiġu ppreżentati l-għażliet li jistgħu jwasslu biex għażla partikolari tkun il-preferenza naturali jew prestabbilita) u bil-politika tal-ipprezzar (jiġifieri prezz iktar baxx għal għażliet iktar sostenibbli tal-ikel); |
— |
tiġi implimentata politika tat-tnaqqis tal-ħela tal-ikel billi jiġu implimentati porzjonijiet imċekkna tal-ikel, jiġu offruti porzjonijiet ta’ daqsijiet differenti, isir ippjanar attent tal-menus bil-quddiem, eċċ. |
Din il-BEMP hija applikabbli għat-tipi u għall-iskali kollha ta’ uffiċċji tal-amministrazzjoni pubblika li jkollhom faċilitajiet interni ta’ kantin jew ta’ kafetterija.
L-indikaturi tal-prestazzjoni ambjentali |
Il-parametri referenzjarji ta’ eċċellenza |
||||||
|
— |
3.1.7. L-imminimizzar tal-impatt ambjentali tal-organizzazzjoni ta’ laqgħat u ta’ avvenimenti
Il-BEMP tkun li:
— |
tiġi introdotta sistema ta’ ġestjoni sostenibbli tal-avvenimenti; is-sistema ta’ ġestjoni jaf tiġi implimentata mill-amministrazzjoni pubblika stess, u/jew il-kuntratturi/il-fornituri li jitqabbdu jenħtieġ li jkollhom sistema ta’ ġestjoni fis-seħħ; il-fornituri u l-lukandi jista’ jkollhom sistema ta’ ġestjoni ambjentali wkoll (eż. l-EMAS); |
— |
ikun hemm komunikazzjoni mal-partijiet ikkonċernati kollha (mill-fornituri, sad-delegati u l-komunità inġenerali) u komunikazzjoni ma’ dawk involuti f’avveniment u/jew se jattenduh, dwar il-miżuri li huma jistgħu jieħdu biex inaqqsu l-impatt ambjentali biex jattendu l-avveniment (eż. jużaw b’mod korrett il-laned taż-żibel segregati, jagħżlu l-ilma tal-vit u l-fliexken tal-ilma li jistgħu jerġgħu jintużaw mill-ġdid, jagħżlu mezzi sostenibbli tat-trasport); |
— |
l-għażla tal-post tal-avveniment jew tal-laqgħa ssir billi jiġu kkunsidrati kriterji ambjentali (eż. ikun ikkollegat tajjeb mat-trasport pubbliku, ikun bini b’impatt ambjentali mnaqqas, ikun post b’sistema ta’ ġestjoni ambjentali fis-seħħ); |
— |
jintgħażlu l-prodotti u s-servizzi meħtieġa għall-organizzazzjoni ta’ laqgħat u ta’ avvenimenti billi jiġi implimentat l-akkwist pubbliku ekoloġiku (ara t-Taqsima 3.11) u jiġu limitati l-gadgets u l-kontenut tal-pakketti tal-konferenzi (eż. fuljetti, pen drives, badges); |
— |
jiġu akkwistati servizzi ta’ catering, jew l-ikel u x-xorb mis-servizzi tal-catering jiġu ġestiti internament, filwaqt li jiġu introdotti rekwiżiti ta’ sostenibbiltà bħal ikel organiku staġjonali, tiġi żgurata d-disponibbiltà ta’ għażliet veġetarjani/vegani u jiġi evitat (meta jkun possibbli) li l-prodotti jiġu offruti f’imballaġġ tal-plastik li jintuża darba biss; jintgħażlu fornituri tas-servizzi li jistgħu joffru servizzi mingħajr l-użu ta’ platti, ta’ tazzi u ta’ pożati tal-plastik li jintużaw darba biss, u jkunu disponibbli funtani tal-ilma għax-xorb minflok fliexken tal-ilma (ara wkoll it-Taqsimiet 3.1.6 u 3.11). |
Din il-BEMP hija applikabbli għat-tipi u għall-iskali kollha ta’ amministrazzjonijiet pubbliċi li jorganizzaw laqgħat u avvenimenti.
L-indikaturi tal-prestazzjoni ambjentali |
Il-parametri referenzjarji ta’ eċċellenza |
||||
|
— |
3.2. L-aqwa prattiki ta’ ġestjoni ambjentali għall-enerġija sostenibbli u għat-tibdil fil-klima
Din it-taqsima hija mmirata lejn l-awtoritajiet lokali, kemm fil-kapaċità tagħhom bħala amministrazzjoni u fornituri tas-servizzi b’firxa wiesgħa ta’ operazzjonijiet diretti li jużaw l-enerġija, kif ukoll fir-rwol tagħhom ta’ gwida fit-territorju li huma responsabbli għalih. Il-BEMPs f’din it-taqsima huma maqsuma f’erba’ gruppi:
— |
il-BEMPs ta’ politika, marbuta mal-miżuri ta’ politika li awtorità lokali tista’ ddaħħal fis-seħħ biex tixpruna l-enerġija sostenibbli, kemm internament u kemm fit-territorju amministrat, kif ukoll il-mitigazzjoni tat-tibdil fil-klima u l-adattament għat-tibdil fil-klima; |
— |
il-BEMPs fir-rigward ta’ operazzjonijiet diretti, dwar kif l-awtoritajiet lokali jistgħu jnaqqsu l-użu tal-enerġija u jgħaddu għall-enerġija rinnovabbli fil-binjiet u fl-infrastrutturi tagħhom stess; |
— |
il-BEMPs fir-rigward tar-rwol regolatorju u tal-ippjanar tal-muniċipalitajiet; |
— |
il-BEMPs fir-rigward tal-influwenza tal-muniċipalitajiet fit-territorju tagħhom, fir-rigward tar-rwol eżemplari li s-settur pubbliku jista’ jkollu u kif l-awtoritajiet lokali jistgħu jwasslu għal azzjonijiet mir-residenti u mill-organizzazzjonijiet. |
Il-BEMPs ta’ politika
3.2.1. L-istabbiliment ta’ inventarju dwar l-użu tal-enerġija u l-emissjonijiet fit-territorju tal-muniċipalità
Il-BEMP tkun li:
— |
tinġabar b’mod sistematiku d-dejta dwar l-użu tal-enerġija u l-emissjonijiet fit-territorju tal-muniċipalità; l-ambitu tal-inventarju jinkludi l-konsum tal-enerġija u l-emissjonijiet fit-territorju mis-setturi kollha, fosthom l-industrija, il-kummerċ/is-servizzi, l-agrikoltura, il-kostruzzjoni, l-abitazzjoni u t-trasport; |
— |
id-dejta li tinġabar tiġi rrapportata pubblikament u tintuża biex jiġu identifikati azzjonijiet li jnaqqsu l-emissjonijiet ta’ gassijiet b’effett ta’ serra fit-territorju (ara t-Taqsima 3.2.2). |
Din il-BEMP hija applikabbli għall-awtoritajiet lokali kollha.
L-indikaturi tal-prestazzjoni ambjentali |
Il-parametri referenzjarji ta’ eċċellenza |
||||
|
— |
3.2.2. L-istabbiliment u l-implimentazzjoni ta’ pjan ta’ azzjoni dwar l-enerġija u l-klima
Il-BEMP tkun li jiġi stabbilit pjan ta’ azzjoni muniċipali dwar l-enerġija u l-klima bbażat fuq l-inventarju dwar l-użu tal-enerġija u l-emissjonijiet (ara t-Taqsima 3.2.1). Il-pjan ta’ azzjoni jinkludi miri f’terminu qasir u twil ibbażati fuq ix-xjenza u l-evidenza li jistgħu jintlaħqu bl-implimentazzjoni ta’ għadd ta’ azzjonijiet iddefiniti (eż. jitnaqqas l-użu tal-enerġija tal-binjiet privati u tan-negozji, jitnaqqas l-użu tal-enerġija tal-binjiet muniċipali u tas-servizzi pubbliċi lokali, jittejjeb it-trasport pubbliku).
Din il-BEMP hija applikabbli għall-awtoritajiet lokali kollha.
L-indikaturi tal-prestazzjoni ambjentali |
Il-parametri referenzjarji ta’ eċċellenza |
||||||||
|
|
3.2.3. L-istabbiliment u l-implimentazzjoni ta’ strateġija għall-adattament għat-tibdil fil-klima fit-territorju tal-muniċipalità
Il-BEMP tkun li tiġi stabbilita strateġija olistika ta’ adattament għat-tibdil fil-klima għat-territorju tal-muniċipalità li tippermetti l-protezzjoni tal-ambjent mibni u naturali kontra l-effetti u l-impatti avversi tat-tibdil fil-klima (eż. l-għargħar, il-mewġiet ta’ sħana, in-nixfa). L-istrateġija ta’ adattament għat-tibdil fil-klima tista’ tkompli tibni fuq strateġiji oħra ta’ adattament lokali u reġjonali, u jenħtieġ li tiżgura li dawn ikunu kkollegati ma’ xulxin. Jeħtieġ li l-istrateġija tkun koerenti ma’ politiki u ma’ strateġiji rilevanti oħra u tiġi kkunsidrata minnhom (eż. il-pjanijiet ta’ ġestjoni tal-mogħdijiet tal-ilma).
Din il-BEMP hija applikabbli għall-awtoritajiet lokali kollha. Jenħtieġ li l-ambitu tal-istrateġija ta’ adattament jiġi żviluppat b’rabta mal-kuntest speċifiku tal-amministrazzjoni pubblika. Il-miżuri li jinsabu fl-istrateġija jeħtieġ li jwieġbu għall-impatti previsti tat-tibdil fil-klima fuq it-territorju.
L-indikaturi tal-prestazzjoni ambjentali |
Il-parametri referenzjarji ta’ eċċellenza |
||||||
|
|
Il-BEMPs fir-rigward tal-operazzjonijiet diretti
3.2.4. L-implimentazzjoni ta’ tidwil tat-toroq li jkun effiċjenti fl-użu tal-enerġija
Il-BEMP tkun li:
— |
jitwettaq l-awditjar tas-sistema tat-tidwil tat-toroq; |
— |
jittejbu l-luminarji biex jiġi evitat li t-tidwil ikun iħares ’il fuq u li jkun intrużiv, u jiġi mmassimizzat it-tidwil utli; |
— |
jitnaqqsu l-livelli tat-tidwil skont il-ħtiġijiet reali (jiġifieri jiġi evitat it-tidwil eċċessiv); |
— |
jiġu ssostitwiti l-bozoz u jintgħażlu teknoloġiji li jkunu effiċjenti ħafna fl-użu tal-enerġija (eż. l-LEDs) filwaqt li jitqiesu d-durabbiltà, l-indiċi tal-apparenza tal-kulur (13) u t-temperatura tal-kulur tad-dawl (14); |
— |
jiġi implimentat tidwil li jitbaxxa billejl (jiġifieri l-qawwa tat-tidwil titnaqqas tard billejl); |
— |
jiġi introdott tidwil intelliġenti tat-toroq (eż. jintużaw sensuri li b’mod temporanju jżidu l-livelli tat-tidwil meta tiġi identifikata l-preżenza ta’ xi persuna). |
Din il-BEMP hija applikabbli għall-amministrazzjonijiet pubbliċi kollha direttament jew indirettament (permezz ta’ kumpanija pubblika jew privata) li jiġġestixxu l-provvista tat-tidwil tat-toroq. F’xi każijiet, jista’ jkun li l-investimenti meħtieġa biex jiġu implimentati l-miżuri elenkati jkunu limitazzjoni u jaffettwaw l-għażla ta’ miżuri speċifiċi li jridu jiġu implimentati, iżda ġeneralment l-iffrankar tal-enerġija jpatti għalihom u jirriżulta f’perjodi raġonevoli biex l-investimenti jagħtu l-frott.
L-indikaturi tal-prestazzjoni ambjentali |
Il-parametri referenzjarji ta’ eċċellenza |
||||||
|
|
3.2.5. It-titjib tal-effiċjenza fl-użu tal-enerġija tal-binjiet pubbliċi
Il-BEMP tkun li tiġi mmassimizzata l-effiċjenza fl-użu tal-enerġija tal-binjiet pubbliċi u jiġi mminimizzat l-użu tal-enerġija tagħhom. Dan jista’ jinkiseb permezz tat-titjib tar-rendiment fl-użu tal-enerġija u tal-integrità tal-qafas tal-bini (il-ħitan, is-soqfa, u l-ħġieġ) u permezz tal-issiġillar tal-arja, kif ukoll permezz tal-installazzjoni ta’ tagħmir effiċjenti fl-użu tal-enerġija u permezz tal-kummissjonar tas-sistemi tal-enerġija.
Kemm il-binjiet pubbliċi l-ġodda kif ukoll dawk eżistenti jistgħu jiksbu rendiment aħjar fl-użu tal-enerġija mill-istandards minimi stabbiliti fil-kodiċijiet nazzjonali tal-bini (15) u jkunu ddisinjati jew rinnovati bħala binjiet b’użu tal-enerġija qrib iż-żero (NZEB) qabel ma nħareġ l-obbligu tal-UE (16).
Meta jiġu ddefiniti l-miżuri biex tittejjeb l-effiċjenza fl-użu tal-enerġija tal-binjiet, jeħtieġ li ma jiġix ikkunsidrat biss ir-rendiment tal-bini fl-użu tal-enerġija li jrid jintlaħaq, iżda wkoll l-impatti ambjentali ġenerali tul iċ-ċiklu kollu tal-ħajja tal-binjiet (17). Dawn jistgħu jiġu mminimizzati, fost l-oħrajn, billi jintgħażlu materjali sostenibbli tal-bini għall-enerġija primarja u b’inkorporazzjoni baxxa, li fil-fażi tad-disinn, jiżguraw adattabbiltà faċli biex jappoġġaw l-użu mill-ġdid tal-bini fil-futur u r-rinnovazzjoni faċli (eż. pjanijiet flessibbli tal-ispazju tal-art) kif ukoll il-possibbiltà ta’ żarmar għall-użu mill-ġdid u għar-riċiklaġġ tal-materjali u tal-elementi tal-bini.
Din il-BEMP hija applikabbli għall-amministrazzjonijiet pubbliċi kollha diment li jistgħu jimpenjaw ir-riżorsi finanzjarji meħtieġa għat-titjib tal-effiċjenza fl-użu tal-enerġija fil-binjiet pubbliċi. Jaf ikun iktar diffiċli li din il-BEMP tiġi implimentata fil-proprjetajiet mikrija. Barra minn hekk, il-livell tar-rendiment tal-bini fl-użu tal-enerġija li jista’ jinkiseb f’kull każ speċifiku se jkun affettwat mill-karatteristiki tal-bini (eż. bini antik).
L-indikaturi tal-prestazzjoni ambjentali |
Il-parametri referenzjarji ta’ eċċellenza |
||||||||
|
|
3.2.6. It-titjib tal-effiċjenza fl-użu tal-enerġija tal-abitazzjonijiet soċjali
Il-BEMP tkun li tittejjeb l-effiċjenza fl-użu tal-enerġija tal-abitazzjonijiet soċjali, kemm għal binjiet eżistenti li jkunu qed jiġu rrinnovati u kemm għal binjiet ġodda, kif deskritt hawn fuq għal binjiet pubbliċi (ara t-Taqsima 3.2.5). Għall-abitazzjonijiet soċjali, il-BEMP tkun li r-residenti lokali jkunu involuti fil-proċess ta’ ppjanar tar-rinnovazzjoni jew tad-disinn tal-bini l-ġdid, sabiex jitqiesu l-ħtiġijiet tagħhom u jkunu mgħarrfa bil-benefiċċji tal-bini b’użu tal-enerġija qrib iż-żero u kif jużawhom.
Din il-BEMP hija applikabbli għall-amministrazzjonijiet pubbliċi li jiġġestixxu l-abitazzjonijiet soċjali. L-ammont ta’ investiment meħtieġ jaf ikun ostaklu rilevanti għall-implimentazzjoni tagħha. Madankollu, il-benefiċċji soċjali rilevanti (it-titjib fil-benesseri, it-tnaqqis tal-prekarjetà enerġetika) u l-benefiċċji finanzjarji (l-iffrankar tal-enerġija jekk il-kostijiet tal-enerġija jitħallsu b’mod ċentrali, jew proporzjon ogħla ta’ kerrejja li jħallsu l-kera tagħhom jekk ikunu responsabbli gћall-kostijiet tal-enerġija tagħhom stess) jisbqu l-investimenti.
L-indikaturi tal-prestazzjoni ambjentali |
Il-parametri referenzjarji ta’ eċċellenza |
||||||||
|
|
3.2.7. Il-ksib tal-effiċjenza fl-użu tal-enerġija fil-binjiet pubbliċi permezz ta’ kuntratti għar-rendiment fl-użu tal-enerġija
Il-BEMP tkun li jiġu implimentati kuntratti għar-rendiment fl-użu tal-enerġija għall-binjiet pubbliċi. L-amministrazzjoni pubblika taħtar kumpanija ta’ servizz tal-enerġija (l-ESCo) sabiex tidentifika t-titjib xieraq fl-effiċjenza fl-użu tal-enerġija għall-binjiet pubbliċi, tiżviluppahom, tpoġġihom fis-seħħ, tipprovdi garanzija li se jinkiseb livell stabbilit ta’ ffrankar tal-enerġija, tieħu r-responsabbiltà għar-riskju tal-investiment u, f’ħafna każijiet, tħejji l-arranġamenti tal-finanzjament biex jitħallsu l-proġetti. B’hekk l-amministrazzjonijiet pubbliċi jkunu jistgħu jtejbu l-effiċjenza fl-użu tal-enerġija fil-binjiet pubbliċi mingħajr il-ħtieġa li jiffinanzjaw il-kostijiet tal-investiment bil-quddiem.
Jeżistu żewġ tipi ta’ kuntratti għar-rendiment tal-bini fl-użu tal-enerġija:
— |
il-kuntratti ta’ ffrankar kondiviż, li bihom l-ESCo u l-amministrazzjoni pubblika jikkondividu l-iffrankar tal-kostijiet b’persentaġġ prestabbilit għal numru fiss ta’ snin; |
— |
il-kuntratti ta’ ffrankar iggarantit, li bihom l-ESCo tiggarantixxi ċertu livell ta’ ffrankar tal-enerġija għall-amministrazzjoni pubblika, li tirċievi kont orħos tal-enerġija. Madankollu, l-iffrankar reali jkun ogħla minn dak iggarantit u l-ESCo taqla’ d-differenza. |
L-amministrazzjonijiet pubbliċi kollha jistgħu japplikaw l-ikkuntrattar għar-rendiment tal-bini fl-użu tal-enerġija biex jintroduċu xi titjib fl-effiċjenza fl-użu tal-enerġija fil-binjiet tagħhom. Dan huwa rilevanti b’mod speċifiku għall-amministrazzjonijiet pubbliċi u/jew għall-proġetti li għalihom inkella jkun diffiċli li jsir l-investiment meħtieġ minħabba nuqqas ta’ kapaċità finanzjarja jew nuqqas ta’ kapaċità teknika u ta’ ġestjoni fl-effiċjenza fl-użu tal-enerġija.
L-indikaturi tal-prestazzjoni ambjentali |
Il-parametri referenzjarji ta’ eċċellenza |
||
|
— |
3.2.8. It-titjib tar-rendiment fl-użu tal-enerġija ta’ binjiet pubbliċi eżistenti permezz tal-monitoraġġ, tal-ġestjoni tal-enerġija u tat-trawwim ta’ bidla fl-imġiba
Il-BEMP tkun li:
— |
jitħarreġ il-persunal ewlieni b’responsabbiltà diretta għall-ġestjoni tal-bini u tal-enerġija għall-effiċjenza fl-użu tal-enerġija; jeħtieġ li t-taħriġ jinkludi sessjonijiet tat-teorija u tal-prattika bl-appoġġ ta’ manwali u ta’ gwidi xierqa; |
— |
il-persunal kollu jiġi involut f’azzjonijiet li jinfluwenzaw l-użu tal-enerġija (eż. biex jintefa d-dawl, biex tiġi stabbilita temperatura ambjentali korretta), filwaqt li jsir enfasi b’mod speċifiku fuq membri rrispettati ferm u influwenti tal-persunal (eż. l-aqwa membri għall-bidla fl-imġiba); |
— |
jiġu ppjanati u mmexxija kampanji ta’ bidla fl-imġiba biex jixprunaw l-effiċjenza fl-użu tal-enerġija fl-amministrazzjoni pubblika; l-ewwel nett, l-udjenza fil-mira ta’ kull kampanja jeħtieġ li tiġi identifikata u mbagħad ikunu jistgħu jiġu promossi kif suppost azzjonijiet speċifiċi għall-effiċjenza fl-użu tal-enerġija fost il-persunal fil-mira; |
— |
jiġu adottati Ċertifikati tar-Rendiment tal-Bini fl-Użu tal-Enerġija u Ċertifikati li Juru r-Rendiment tal-Bini fl-Użu tal-Enerġija, li jikklassifikaw ir-rendiment ta’ bini fl-użu tal-enerġija, sabiex jintwerew b’mod prominenti fil-bini jew jintużaw bħala għodda ta’ involviment f’kampanji speċifiċi ta’ sensibilizzazzjoni. |
Din il-BEMP hija applikabbli għall-amministrazzjonijiet pubbliċi kollha.
L-indikaturi tal-prestazzjoni ambjentali |
Il-parametri referenzjarji ta’ eċċellenza |
||||||
|
— |
3.2.9. L-implimentazzjoni ta’ netwerks ta’ tisħin u/jew ta’ tkessiħ distrettwali
Il-BEMP tkun li jiġu implimentati netwerks ta’ tisħin u/jew ta’ tkessiħ distrettwali li jipprovdu t-tisħin tal-post u l-misħun jew it-tkessiħ tal-post lill-bini pubbliku u/jew lill-unitajiet domestiċi, rispettivament. Billi jiġu ġġenerati f’unitajiet ċentrali, it-tisħin u/jew it-tkessiħ ipprovduti lin-netwerk jistgħu jkunu ġejjin minn sistemi ta’ ġenerazzjoni kkombinata tas-sħana u tal-elettriku jew minn impjanti tat-triġenerazzjoni. Meta jkun possibbli, jistgħu jinkisbu benefiċċji ambjentali billi dawn is-sistemi jitħaddmu bil-bijomassa rinnovabbli jew billi jintużaw l-enerġija ġeotermali jew is-sħana residwa minn impjanti industrijali.
Din il-BEMP hija applikabbli għall-awtoritajiet lokali kollha. Hija rilevanti b’mod speċifiku għal żoni li jkunu għadhom kemm inbnew u għal rinnovazzjonijiet maġġuri ta’ stabbilimenti ta’ binjiet pubbliċi jew ta’ infrastrutturi pubbliċi oħra (eż. pixxini). Hemm xi limitazzjoni għal żoni popolati b’densità baxxa u meta d-domanda għat-tisħin u għat-tkessiħ tvarja b’mod konsiderevoli.
L-indikaturi tal-prestazzjoni ambjentali |
Il-parametri referenzjarji ta’ eċċellenza |
||
|
— |
3.2.10. L-implimentazzjoni ta’ sistemi ta’ sorsi ta’ enerġija rinnovabbli fil-post u ta’ sistemi żgħar ta’ ġenerazzjoni kkombinata tas-sħana u tal-elettriku (mini-CHP) fil-binjiet pubbliċi u fl-abitazzjonijiet soċjali
Il-BEMP tkun li l-binjiet pubbliċi u l-abitazzjonijiet soċjali jiġu pprovduti b’teknoloġiji b’livell baxx ta’ emissjonijiet tal-karbonju biex tiġi ssodisfata d-domanda għall-enerġija. Dawn jistgħu jinkludu sistemi termali mix-xemx għall-ġenerazzjoni tas-sħana, pannelli fotovoltajċi fil-post għall-ġenerazzjoni tal-elettriku, jew, f’każ li jkun hemm biżżejjed domanda għas-sħana, sistemi fuq skala żgħira ta’ ġenerazzjoni kkombinata tas-sħana u tal-elettriku (mini-CHP) biex b’mod konġunt jiġġeneraw is-sħana u l-elettriku b’iżjed effiċjenza ġenerali. Is-sistemi mini-CHP jistgħu jitħaddmu bil-gass, jew ikollhom benefiċċji ambjentali addizzjonali jekk jitħaddmu bil-bijomassa meta jkun disponibbli sors lokali ta’ bijomassa sostenibbli.
Din il-BEMP hija applikabbli għall-amministrazzjonijiet pubbliċi kollha. Madankollu, il-possibbiltà li jiġu implimentati soluzzjonijiet speċifiċi jaf tkun limitata mid-disponibbiltà lokali ta’ sorsi ta’ enerġija rinnovabbli u mill-investiment finanzjarju meħtieġ.
L-indikaturi tal-prestazzjoni ambjentali |
Il-parametri referenzjarji ta’ eċċellenza |
||||||||||||||
|
|
Il-BEMPs fir-rigward tar-rwol regolatorju u tal-ippjanar tal-muniċipalitajiet
3.2.11. L-istabbiliment ta’ standards ogħla għall-effiċjenza fl-użu tal-enerġija u ta’ rekwiżiti ta’ enerġija rinnovabbli fl-ippjanar tal-użu tal-art għal binjiet li jkunu għadhom kemm inbnew u għal binjiet li tkun qed issirilhom rinnovazzjoni maġġuri permezz ta’ regolamenti lokali dwar il-bini, permezz ta’ ppjanar urban u permezz ta’ permessi għall-bini
Il-BEMP tkun li fis-sistema lokali tal-ippjanar tiġi introdotta dispożizzjoni li l-binjiet li jkunu għadhom kemm inbnew u r-rinnovazzjonijiet fit-territorju jkollhom standards eżemplari għall-użu tal-enerġija (jiġifieri livell għoli ta’ effiċjenza fl-użu tal-enerġija u integrazzjoni tal-ġenerazzjoni tal-enerġija rinnovabbli). Bis-saħħa tal-awtonomija lokali l-biċċa l-kbira tal-muniċipalitajiet ikunu jistgħu jmorru lil hinn mill-istandards għall-użu tal-enerġija u mir-rekwiżiti ta’ enerġija rinnovabbli stabbiliti bil-leġiżlazzjoni nazzjonali u jkunu jistgħu jimplimentaw bidliet pożittivi fil-livell lokali. Ir-rekwiżiti introdotti fis-sistema lokali tal-ippjanar jistgħu jiġu aġġornati b’mod regolari wara li jkun hemm xi żviluppi tal-industrija tal-kostruzzjoni u miri nazzjonali ġodda.
Il-BEMP tkun ukoll li jiġu kkunsidrati r-rendiment tal-bini fl-użu tal-enerġija u l-integrazzjoni ta’ sorsi ta’ enerġija rinnovabbli fl-ippjanar urban u fil-permessi għall-bini biex l-organizzazzjonijiet u r-residenti jkunu meħtieġa u/jew jitħeġġu jadottaw soluzzjonijiet ta’ enerġija sostenibbli.
Din il-BEMP hija applikabbli għall-awtoritajiet lokali kollha bi rwol fl-istabbiliment ta’ kodiċi lokali tal-bini lokali u/jew fl-għoti ta’ permessi għall-bini. Madankollu, il-leġiżlazzjoni nazzjonali jaf toħloq limitazzjonijiet fuq dak li jistgħu jeħtieġu.
L-indikaturi tal-prestazzjoni ambjentali |
Il-parametri referenzjarji ta’ eċċellenza |
||||||
|
— |
Il-BEMPs fir-rigward tal-influwenza tal-muniċipalitajiet fit-territorju tagħhom
3.2.12. Ir-rwol eżemplari tas-settur pubbliku
Il-BEMP tkun li:
— |
tintwera ambizzjoni billi mhux biss jintlaħqu l-miri nazzjonali jew internazzjonali eżistenti għall-użu tal-enerġija tal-awtorità lokali stess u għall-użu tal-enerġija fit-territorju tagħha, iżda saħansitra jinqabżu, b’impenn sod mill-ogħla livelli tal-muniċipalità u l-involviment tal-partijiet ikkonċernati rilevanti l-oħra; |
— |
it-tmexxija ssir billi wieħed ikun ta’ eżempju: il-muniċipalità tista’ timplimenta miżuri eżemplari u tikseb livelli eżemplari ta’ rendiment tal-bini fl-użu tal-enerġija, kemm biex turi li dan huwa possibbli u kemm biex trawwem lis-suq lokali għal soluzzjonijiet ta’ enerġija sostenibbli; il-muniċipalità tista’ twettaq ukoll proġetti ewlenin biex jintwera l-impenn tal-awtorità pubblika lejn is-sostenibbiltà; |
— |
ikun hemm komunikazzjoni effettiva mal-pubbliku ġenerali: jeħtieġ li joħroġ fid-dieher li l-amministrazzjoni pubblika qed twettaq l-ambizzjoni tagħha sabiex partijiet ikkonċernati oħra jitħeġġu jagħmlu bħalha; |
— |
jiġi appoġġat il-ħolqien ta’ skemi ta’ inċentivi: jinħolqu skemi lokali għall-finanzjament tal-azzjonijiet tar-residenti biex inaqqsu l-impatt ambjentali tagħhom; |
— |
tingħata għajnuna biex jingħelbu l-ostakli istituzzjonali għall-adozzjoni ta’ soluzzjonijiet ta’ enerġija sostenibbli. |
Din il-BEMP hija applikabbli għall-amministrazzjonijiet pubbliċi lokali kollha.
L-indikaturi tal-prestazzjoni ambjentali |
Il-parametri referenzjarji ta’ eċċellenza |
||||
|
— |
3.2.13. Is-servizzi ta’ tagħrif u ta’ konsulenza dwar l-effiċjenza fl-użu tal-enerġija u dwar l-enerġija rinnovabbli għaċ-ċittadini u għan-negozji u l-istabbiliment ta’ sħubijiet pubbliċi-privati
Il-BEMP tkun li:
— |
jiġu adottati sħubijiet strateġiċi biex il-komunità inġenerali tkun involuta fl-iżvilupp u fit-twettiq ta’ skemi ta’ tnaqqis tal-emissjonijiet tal-karbonju; |
— |
jiġu stabbiliti servizzi ta’ tagħrif u ta’ konsulenza biex jgħinu lir-residenti u lin-negozji jnaqqsu l-użu tal-enerġija tagħhom; |
— |
jiġu stabbiliti proġetti pubbliċi-privati relatati mal-enerġija u wieħed jissieħeb fihom: l-amministrazzjonijiet pubbliċi jistgħu jissieħbu ma’ organizzazzjonijiet privati b’għarfien speċjalizzat fi proġetti għall-effiċjenza fl-użu tal-enerġija u għall-enerġija rinnovabbli; |
— |
jiġu appoġġati proġetti pilota b’livell baxx ta’ emissjonijiet tal-karbonju: il-proġetti pilota jistgħu jgħinu biex jinstabu soluzzjonijiet ta’ effiċjenza fl-użu tal-enerġija fis-suq u ta’ enerġija rinnovabbli b’potenzjal li jiġu rreplikati mill-organizzazzjonijiet u miċ-ċittadini fit-territorju tagħhom. |
Din il-BEMP hija applikabbli għall-amministrazzjonijiet pubbliċi kollha bi rwol fil-promozzjoni tal-effiċjenza fl-użu tal-enerġija u/jew tal-enerġija rinnovabbli għar-residenti u għan-negozji.
L-indikaturi tal-prestazzjoni ambjentali |
Il-parametri referenzjarji ta’ eċċellenza |
||||
|
— |
3.2.14. L-istħarriġ termografiku tal-ambjent mibni fit-territorju tal-muniċipalità
Il-BEMP tkun li tintuża t-termografija biex tinġabar dejta fuq skali varji u biex jiġi pprovdut tagħrif viżiv dwar ir-radjazzjoni tas-sħana, sabiex wieħed jifhem fejn jeħtieġ li jinstabu soluzzjonijiet ta’ effiċjenza fl-użu tal-enerġija bħala prijorità u biex ir-residenti u l-organizzazzjonijiet lokali jkunu involuti fir-rigward tal-effiċjenza fl-użu tal-enerġija tal-binjiet. Stħarriġ termografiku ta’ żona kbira jista’ jitwettaq b’termografija mill-ajru.
Din il-BEMP hija applikabbli għall-awtoritajiet lokali. Jeħtieġ li l-istħarriġ termografiku jitwettaq f’kundizzjonijiet speċifiċi f’termini tal-klima (jiġifieri t-temperatura, ir-riħ), tal-perjodu tas-sena (jiġifieri x-xitwa) u tal-ħin tal-jum (jiġifieri kmieni filgħodu).
L-indikaturi tal-prestazzjoni ambjentali |
Il-parametri referenzjarji ta’ eċċellenza |
||||||
|
|
3.3. L-aqwa prattiki ta’ ġestjoni ambjentali għall-mobbiltà
Din it-taqsima hija mmirata lejn l-amministrazzjonijiet pubbliċi li huma responsabbli għall-mobbiltà u/jew għat-trasport pubbliku fit-territorju tagħhom.
3.3.1. L-adozzjoni ta’ pjan ta’ mobbiltà urbana sostenibbli
Il-BEMP tkun li jiġi adottat Pjan ta’ Mobbiltà Urbana Sostenibbli (SUMP) sabiex jipprovdi approċċ integrat għall-modalitajiet kollha ta’ trasport, filwaqt li jitqies l-ippjanar għall-ambjent ta’ madwarhom. Is-SUMP għandu l-għan li jtejjeb is-sikurezza u s-sigurtà, inaqqas it-tniġġis akustiku u tal-arja, inaqqas l-emissjonijiet u l-konsum tal-enerġija, itejjeb l-effiċjenza u l-kosteffettività tat-trasport u jtejjeb l-attraenza u l-kwalità tal-ambjent urban u tad-disinn urban. It-taqsimiet li ġejjin (minn 3.3.2 sa 3.3.9) jiddeskrivu miżuri li jistgħu jiġu inklużi f’SUMP.
Din il-BEMP hija applikabbli għall-amministrazzjonijiet pubbliċi kollha li huma responsabbli għall-mobbiltà u/jew għat-trasport pubbliku. Fatturi lokali u kuntestwali jaf jinfluwenzaw il-miżuri speċifiċi li jistgħu jiġu inklużi fis-SUMP u l-applikabbiltà tagħhom.
L-indikaturi tal-prestazzjoni ambjentali |
Il-parametri referenzjarji ta’ eċċellenza |
||||
|
— |
3.3.2. It-trawwim tal-kultura taċ-ċikliżmu u tal-mixi permezz ta’ infrastruttura għaċ-ċikliżmu, ta’ skemi ta’ kondiviżjoni tar-roti (bike sharing) u ta’ promozzjoni tal-mixi
Il-BEMP tkun li:
— |
jiġu adottati miżuri ta’ politika u strateġiji biex titrawwem kultura taċ-ċikliżmu u tal-mixi; jeħtieġ li ċ-ċikliżmu u l-mixi jiġu rrikonoxxuti sew bħala modalitajiet separati ta’ trasport fid-dokumenti ta’ politika u tal-ippjanar u fil-pjanijiet strateġiċi tal-belt, b’miżuri speċifiċi għalihom it-tnejn; |
— |
tiġi stabbilita infrastruttura effiċjenti; l-infrastrutturi għall-mixi u għaċ-ċikliżmu huma meħtieġa sabiex il-mixi u ċ-ċikliżmu jkunu modalitajiet sikuri, rapidi u attraenti; |
— |
jiġu applikati għodod metodoloġiċi sabiex tinġabar b’mod sistematiku d-dejta dwar il-mixi u ċ-ċikliżmu; wara l-iżvilupp tal-mixi u taċ-ċikliżmu u l-evalwazzjoni tal-effett tal-miżuri implimentati, jistgħu jkomplu jiġu appoġġati t-teħid tad-deċiżjonijiet u l-għażliet biex jiġi promoss it-trasport sostenibbli; |
— |
jiġu żviluppati għodod effettivi u mmirati ta’ komunikazzjoni li jippromwovu l-mixi u ċ-ċikliżmu fost ir-residenti u dawk li jivvjaġġaw minn post għall-ieħor. |
Din il-BEMP hija applikabbli għall-amministrazzjonijiet pubbliċi kollha li huma responsabbli għall-mobbiltà. Madankollu, xi fatturi lokali u kuntestwali (eż. it-topografija) jaf jillimitaw l-applikabbiltà ta’ miżuri speċifiċi li jappoġġaw u jippromwovu l-mixi u ċ-ċikliżmu.
L-indikaturi tal-prestazzjoni ambjentali |
Il-parametri referenzjarji ta’ eċċellenza |
||||||||||
|
|
3.3.3. L-implimentazzjoni ta’ skema ta’ kondiviżjoni tal-karozzi (car sharing) fuq skala kbira
Il-BEMP tkun li jiġi appoġġat u jitħeġġeġ il-ħolqien ta’ skema kbira ta’ kondiviżjoni tal-karozzi fit-territorju tal-muniċipalità. B’mod ġenerali, is-servizzi tal-kondiviżjoni tal-karozzi ma jkunux immexxija mill-belt li fiha joperaw; madankollu, il-muniċipalità tista’ tistabbilixxi infrastruttura ta’ appoġġ u tistabbilixxi politika u leġiżlazzjoni xierqa biex tintegra l-kondiviżjoni tal-karozzi fin-nisġa tal-belt u mat-trasport pubbliku. L-amministrazzjoni pubblika tista’ ssir ukoll klijent kummerċjali tas-servizz lokali ta’ kondiviżjoni tal-karozzi, tqanqal sensibilizzazzjoni pubblika, tippromwovi s-servizz u tistabbilixxi standards li l-operaturi tal-kondiviżjoni tal-karozzi jridu jissodisfaw sabiex ikunu jistgħu jieħdu vantaġġ mill-infrastruttura ta’ appoġġ tal-belt (eż. il-korsiji preferenzjali, iż-żoni bi ftit traffiku). Il-bliet jistgħu jiddeċiedu wkoll li jissussidjaw lil xi operatur tal-kondiviżjoni tal-karozzi biex jespandi jew jgħaġġel ir-rata ta’ tkabbir.
Din il-BEMP hija rilevanti b’mod partikolari għal awtoritajiet lokali b’territorju urban li jkun fih iktar minn 200 000 abitant. L-awtoritajiet lokali ta’ territorji b’popolazzjoni iċken jaf jiltaqgħu ma’ xi limitazzjonijiet fl-applikabbiltà tal-BEMP minħabba numru limitat ta’ klijenti tal-iskema ta’ kondiviżjoni tal-karozzi, kostijiet ogħla, netwerk tat-trasport pubbliku li jkun inqas żviluppat, eċċ.
L-indikaturi tal-prestazzjoni ambjentali |
Il-parametri referenzjarji ta’ eċċellenza |
||||||||||||||
|
|
3.3.4. Il-ħruġ ta’ biljetti integrati għat-trasport pubbliku
Il-BEMP tkun li jiġi introdott il-ħruġ ta’ biljetti integrati fl-għamla ta’ sistema intelliġenti li tkun kapaċi tidentifika u timponi t-tariffi għal traġitti li jużaw diversi modalitajiet ta’ trasport. Jekk l-amministrazzjoni pubblika taġixxi bħala operatur tat-trasport pubbliku (eż. permezz ta’ kumpanija sussidjarja b’sjieda tal-belt), tista’ timplimenta l-ħruġ ta’ biljetti integrati hi stess. F’każijiet meta l-muniċipalità tgħaddi s-servizzi tat-trasport pubbliku lil kumpaniji privati, is-soluzzjonijiet ta’ ħruġ ta’ biljetti integrati jistgħu jkunu meħtieġa fis-sejħa għall-offerti.
Din il-BEMP hija applikabbli għall-amministrazzjonijiet pubbliċi kollha li huma responsabbli għat-trasport pubbliku. Madankollu, ’l isfel minn ċertu massa kritika ta’ utenti u ta’ tranżazzjonijiet annwali, jista’ jkun diffiċli li jiġu rkuprati l-investimenti inizjali f’termini ta’ ħin u ta’ finanzi meħtieġa biex tiġi implimentata sistema intelliġenti ta’ ħruġ ta’ biljetti integrati.
L-indikaturi tal-prestazzjoni ambjentali |
Il-parametri referenzjarji ta’ eċċellenza |
||||||
|
|
3.3.5. It-titjib fl-użu ta’ vetturi elettriċi fiż-żoni urbani
Il-BEMP tkun li jinxtraw vetturi elettriċi (jiġifieri karozzi, mopeds u muturi elettriċi) għall-flotta tal-amministrazzjoni pubblika stess. Jistgħu jiddaħħlu fis-seħħ ukoll skemi li jappoġġaw ix-xiri ta’ vetturi elettriċi mir-residenti, billi jiġi allokat xi baġit jew jintlaħqu ftehimiet mal-banek lokali għal rati tal-imgħax imnaqqsa. Barra minn hekk, l-amministrazzjoni pubblika tista’ tappoġġa l-użu ta’ vetturi elettriċi billi tippermetti ċ-ċirkolazzjoni tagħhom f’żoni ta’ traffiku ristrett jew f’korsiji preferenzjali, toħloq punti pubbliċi tal-iċċarġjar jew iżżid il-kwantità tagħhom, tnaqqas it-tassazzjoni fuq il-vetturi elettriċi, tintroduċi jew tappoġġa l-iskemi ta’ kondiviżjoni tal-vetturi elettriċi u tirreklama lir-residenti l-miżuri ta’ appoġġ għall-vetturi elettriċi.
Din il-BEMP hija applikabbli għall-awtoritajiet lokali kollha u hija rilevanti b’mod partikolari fi bliet (b’sehem kbir ta’ distanzi qosra ta’ sewqan) u f’żoni bi problemi ta’ konġestjoni tat-traffiku u ta’ tniġġis tal-arja.
L-indikaturi tal-prestazzjoni ambjentali |
Il-parametri referenzjarji ta’ eċċellenza |
||||||
|
— |
3.3.6. It-trawwim tal-kultura tal-intermodalità tal-passiġġieri
Il-BEMP tkun li jitħeġġeġ l-iżvilupp ta’ konnessjonijiet konvenjenti, sikuri, rapidi u mingħajr intoppi fost il-modalitajiet sostenibbli ta’ trasport. Is-sistemi tat-trasport intermodali jikkollegaw flimkien l-infrastruttura u s-servizzi għat-trasport pubbliku (il-karozzi tal-linja, it-trammijiet/il-ferroviji tal-passiġġieri u l-ferroviji minn post għall-ieħor), għall-mixi, għaċ-ċikliżmu, għall-kondiviżjoni tar-roti u għall-kondiviżjoni tal-karozzi. L-amministrazzjonijiet pubbliċi jistgħu jrawmu l-kultura tal-intermodalità tal-passiġġieri billi jikkooperaw ma’ diversi operaturi tat-trasport pubbliku u kumpaniji tal-kondiviżjoni tar-roti u tal-karozzi.
Din il-BEMP hija applikabbli għall-awtoritajiet lokali kollha iżda hija rilevanti b’mod partikolari għal bliet b’netwerks kumplessi tat-trasport u b’territorju estiż.
L-indikaturi tal-prestazzjoni ambjentali |
Il-parametri referenzjarji ta’ eċċellenza |
||||||||||
|
|
3.3.7. L-implimentazzjoni ta’ tariffa tal-konġestjoni
Il-BEMP tkun li tiġi implimentata tariffa tal-konġestjoni fiż-żoni tal-belt b’livell għoli ta’ konġestjoni tat-traffiku. It-tariffa tal-konġestjoni hija diżinċentiv ekonomiku (miżata) għall-użu ta’ toroq traffikużi fl-eqqel ħinijiet ta’ traffiku tal-jum. Sabiex tirnexxi, jeħtieġ li t-tariffa tal-konġestjoni tiġi implimentata bħala parti minn pakkett ta’ miżuri tat-trasport (ara l-BEMPs preċedenti fit-Taqsima 3.3) li jipprovdu alternattiva valida għall-użu ta’ karozza.
Din il-BEMP hija applikabbli għall-awtoritajiet lokali f’żoni urbani b’livell għoli ta’ konġestjoni tat-traffiku u bi tniġġis tal-arja.
L-indikaturi tal-prestazzjoni ambjentali |
Il-parametri referenzjarji ta’ eċċellenza |
||||||||||||||
|
|
3.3.8. Il-limitazzjoni tal-ispazji għall-parkeġġ mingħajr ħlas fil-bliet
Il-BEMP tkun li jiġu limitati l-ispazji għall-parkeġġ mingħajr ħlas fit-toroq taż-żoni urbani u li jitneħħew ir-rekwiżiti ta’ parkeġġ minimu (għall-parkeġġ fit-toroq u għall-garaxxijiet taħt l-art) fl-iżviluppi ta’ bini ġdid. Barra minn hekk, tista’ tiġi adottata wkoll politika formali biex kulma jmur jitneħħa kull rekwiżit preċedenti ta’ parkeġġ (għall-parkeġġ fit-toroq u għall-garaxxijiet taħt l-art) mill-iżviluppi eżistenti. Il-limitazzjoni tal-ispazji għall-parkeġġ mingħajr ħlas fit-toroq hija diżinċentiv għall-karozzi b’sjieda privata. Dawn il-miżuri huma effettivi l-iktar meta jiġu akkumpanjati b’miżuri biex titjieb id-disponibbiltà u l-affidabbiltà ta’ alternattivi validi għall-użu ta’ karozza, bħat-trasport pubbliku, iċ-ċikliżmu u l-mixi.
Din il-BEMP hija applikabbli għall-awtoritajiet lokali kollha u hija rilevanti b’mod speċifiku għall-bliet b’livell għoli ta’ konġestjoni tat-traffiku u bi tniġġis tal-arja jew bi trasport pubbliku li ma jintużax biżżejjed.
L-indikaturi tal-prestazzjoni ambjentali |
Il-parametri referenzjarji ta’ eċċellenza |
||||||||||
|
|
3.3.9. L-implimentazzjoni ta’ ċentri tas-servizz loġistiku
Il-BEMP tkun li jiġu involuti l-partijiet ikkonċernati rilevanti u tiġi appoġġata l-implimentazzjoni ta’ ċentru tas-servizz loġistiku fit-territorju tal-muniċipalità. Iċ-ċentru tas-servizz loġistiku jista’ jkun jinsab relattivament qrib ħafna taż-żona ġeografika li jaqdi, biex b’hekk ikunu jistgħu jitwettqu l-konsenji kkonsolidati f’dik iż-żona.
Din il-BEMP hija applikabbli għall-awtoritajiet lokali kollha li huma responsabbli għall-mobbiltà u hija rilevanti b’mod speċifiku għall-bliet li jirċievu volum għoli ta’ konsenji ta’ oġġetti u/jew huma soġġetti għal-livell għoli ta’ konġestjoni tat-traffiku u għal tniġġis tal-arja.
L-indikaturi tal-prestazzjoni ambjentali |
Il-parametri referenzjarji ta’ eċċellenza |
||||||||
|
|
3.4. L-aqwa prattiki ta’ ġestjoni ambjentali għall-użu tal-art
Din it-taqsima hija mmirata lejn l-awtoritajiet lokali responsabbli għall-ippjanar tal-użu tal-art.
3.4.1. Il-limitazzjoni tat-tifrix urban fl-ispazji ekoloġiċi u fl-art agrikola
Il-BEMP tkun li jiġi limitat u kkontrollat it-tifrix urban b’miżuri regolatorji (eż. l-ippjanar spazjali tal-użu tal-art, ir-restrizzjoni fuq l-użu speċifiku tal-art), b’intervent ekonomiku (eż. in-negozjar fil-permessi għall-bini) u b’tibdil u b’ġestjoni istituzzjonali (eż. l-aġenziji speċjali għar-rivitalizzazzjoni urbana). Xi eżempji ta’ miżuri li jillimitaw it-tifrix urban huma t-tħeġġiġ ta’ bini fuq art abbandunata, il-minimizzazzjoni tal-ispazju ssiġillat bejn il-bini, ir-rinnovazzjoni ta’ binjiet li mhumiex jintużaw u l-promozzjoni tal-iżvilupp vertikali.
Din il-BEMP hija applikabbli għall-awtoritajiet lokali kollha li huma responsabbli għall-ippjanar tal-użu tal-art.
L-indikaturi tal-prestazzjoni ambjentali |
Il-parametri referenzjarji ta’ eċċellenza |
||||
|
— |
3.4.2. It-tnaqqis tal-effett gżira ta’ sħana urbana
Il-BEMP tkun li jittaffa l-effett gżira ta’ sħana urbana permezz tal-implimentazzjoni ta’ kombinazzjoni ta’ miżuri, bħal pereżempju ż-żoni ekoloġiċi, is-soqfa ekoloġiċi, l-użu ta’ materjali riflettivi, iż-żieda tal-effiċjenza tal-insulazzjoni tal-pajpijiet jikwu u l-evitar tad-dissipazzjoni tas-sħana residwa bl-użu tagħha mill-ġdid.
Din il-BEMP hija applikabbli għall-awtoritajiet lokali kollha li huma responsabbli għall-ippjanar tal-użu tal-art f’żoni urbani kbar. Il-muniċipalitajiet iż-żgħar huma affettwati inqas mill-effett gżira ta’ sħana urbana.
L-indikaturi tal-prestazzjoni ambjentali |
Il-parametri referenzjarji ta’ eċċellenza |
||
|
— |
3.4.3. Il-ħtieġa tal-iskular tal-ilma b’impatt baxx fil-ħamrija ssiġillata
Il-BEMP tkun li jkunu meħtieġa miżuri għall-iskular tal-ilma b’impatt baxx fil-kostruzzjoni ta’ żviluppi ġodda (inklużi żviluppi mill-ġdid maġġuri ta’ żoni mibnija eżistenti) għall-prevenzjoni u għall-kontroll tal-għargħar, tal-erożjoni u tat-tniġġis tal-ħamrija, u tat-tniġġis tal-ilma ta’ taħt l-art. Il-miżuri għall-iskular tal-ilma b’impatt baxx li jadottaw il-filosofija ta’ “Sistemi Sostenibbli tal-Iskular tal-Ilma” (SUDS) jitqiesu bħala l-aqwa prattika, peress li s-SUDS isegwu prinċipji straordinarji li:
— |
jipprovaw itejbu l-kwalità tal-iskol tal-ilma, inaqqsu l-iskol tas-superfiċe, jagħtu kontribut favur il-bijodiversità u joħolqu valur ta’ utilità tal-post; |
— |
jipprovaw jirreplikaw l-iskular naturali qabel isir l-iżvilupp, bl-iżjed mod li jirrifletti l-iskular naturali; |
— |
għandhom ġerarkija ta’ ġestjoni integrata tal-prevenzjoni, tal-kontroll tas-sors u tal-kontroll tas-sit. |
Din il-BEMP hija applikabbli għall-awtoritajiet lokali kollha li huma responsabbli għall-ippjanar tal-użu tal-art. Il-miżuri speċifiċi biex jitjieb l-iskular tal-ilma huma speċifiċi għas-sit.
L-indikaturi tal-prestazzjoni ambjentali |
Il-parametri referenzjarji ta’ eċċellenza |
||
|
— |
3.5. L-aqwa prattiki ta’ ġestjoni ambjentali għal żoni urbani ekoloġiċi
Din it-taqsima hija mmirata lejn l-amministrazzjonijiet pubbliċi li huma responsabbli għall-ġestjoni ta’ żoni urbani ekoloġiċi.
3.5.1. L-istabbiliment u l-implimentazzjoni ta’ pjan ta’ azzjoni u ta’ strateġija għall-bijodiversità lokali
Il-BEMP tkun li jiġu introdotti strateġija u pjan ta’ azzjoni għall-bijodiversità lokali li l-għanijiet u l-objettivi tagħhom ikunu jistgħu jiġu ddefiniti bis-saħħa ta’ djalogu mal-esperti, mal-partijiet ikkonċernati u mar-residenti. Jeħtieġ li l-pjan ta’ azzjoni jinkludi l-miżuri li jridu jiġu implimentati, l-iskedi ta’ żmien, il-baġit disponibbli, l-istadji importanti, is-sħubijiet għall-implimentazzjoni u r-responsabbiltajiet. Ir-riżultati tal-pjan ta’ azzjoni jistgħu jiġu promossi u mxerrda mal-abitanti u mal-partijiet ikkonċernati biex titqanqal is-sensibilizzazzjoni.
Din il-BEMP hija applikabbli għall-amministrazzjonijiet pubbliċi kollha li huma responsabbli għall-ġestjoni ta’ żoni urbani ekoloġiċi.
L-indikaturi tal-prestazzjoni ambjentali |
Il-parametri referenzjarji ta’ eċċellenza |
||||||
|
— |
3.5.2. Il-ħolqien ta’ netwerks ekoloġiċi u tal-ilma
Il-BEMP tkun li jiġu żviluppati netwerks ekoloġiċi u tal-ilma (18), li joħolqu mill-ġdid ċiklu tal-ilma li jirreplika dak naturali u li jikkontribwixxu għall-utilità tal-belt, billi l-ġestjoni tal-ilma ssir id f’id mal-infrastruttura ekoloġika. In-netwerks ekoloġiċi u tal-ilma jistgħu jikkombinaw u jipproteġu l-valuri idroloġiċi u ekoloġiċi tal-pajsaġġ urban filwaqt li jipprovdu miżuri reżiljenti u ta’ adattament biex jiġu indirizzati l-każijiet ta’ għargħar.
Din il-BEMP hija applikabbli għall-awtoritajiet lokali kollha.
L-indikaturi tal-prestazzjoni ambjentali |
Il-parametri referenzjarji ta’ eċċellenza |
||
|
— |
3.5.3. It-trawwim tal-kultura tal-użu ta’ soqfa ekoloġiċi
Il-BEMP tkun li tiġi żviluppata politika xierqa ta’ skemi li jappoġġaw il-kostruzzjoni ta’ soqfa ekoloġiċi fil-binjiet ġodda u eżistenti, kemm pubbliċi kif ukoll privati. Is-soqfa ekoloġiċi jistgħu jinkorporaw ukoll sistemi ta’ enerġija rinnovabbli, bħal pannelli fotovoltajċi (ara t-Taqsima 3.2.10 għal iktar tagħrif dwar il-ġenerazzjoni tal-enerġija rinnovabbli fil-binjiet pubbliċi u fl-abitazzjonijiet soċjali). L-iskemi ta’ politika li jappoġġaw l-użu ta’ soqfa ekoloġiċi jistgħu jinkorporaw inċentivi ekonomiċi, burokrazija mnaqqsa u appoġġ tekniku speċifiku għall-inklużjoni ta’ soqfa ekoloġiċi fil-kostruzzjoni jew fir-rinnovazzjoni tal-binjiet.
Din il-BEMP hija applikabbli għall-awtoritajiet lokali kollha li huma responsabbli għall-ippjanar tal-użu tal-art.
L-indikaturi tal-prestazzjoni ambjentali |
Il-parametri referenzjarji ta’ eċċellenza |
||||
|
— |
3.5.4. L-għoti ta’ valur ambjentali ġdid lil żoni ekoloġiċi mitluqa u lil żoni periferiċi
Il-BEMP tkun li jiġi adottat pjan biex iż-żoni ekoloġiċi mitluqa u ż-żoni periferiċi jerġgħu jingħataw il-ħajja fit-territorju tal-muniċipalità sabiex jitneħħew is-sustanzi niġġiesa mill-ħamrija u mill-ilma, jittejjeb il-ħabitat għall-organiżmi selvaġġi, jitnaqqas l-effett gżira ta’ sħana urbana u jiġu protetti kontra l-erożjoni tal-ħamrija u l-għargħar, filwaqt li jiġu offruti żoni ekoloġiċi rikreattivi għar-residenti lokali.
Din il-BEMP hija applikabbli għall-awtoritajiet lokali kollha li huma responsabbli għall-ippjanar tal-użu tal-art.
L-indikaturi tal-prestazzjoni ambjentali |
Il-parametri referenzjarji ta’ eċċellenza |
||
|
— |
3.6. L-aqwa prattiki ta’ ġestjoni ambjentali għall-kwalità tal-arja ambjentali lokali
Din it-taqsima hija mmirata lejn l-amministrazzjonijiet pubbliċi li huma responsabbli għall-ġestjoni tal-kwalità tal-arja.
3.6.1. It-titjib tal-kwalità tal-arja ambjentali lokali
Il-BEMP tkun li jkun hemm pjan strutturat biex tittejjeb il-kwalità tal-arja b’għanijiet aġġornati b’mod regolari, f’terminu qasir u twil, li jiġi stabbilit bil-quddiem u li jmur lil hinn mill-valuri limitu u fil-mira stabbiliti fid-Direttiva 2008/50/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (19) (id-Direttiva dwar il-Kwalità tal-Arja). Jeħtieġ li l-pjan ikun fih l-aspetti kollha, fosthom it-trasport (l-użu tal-karozza, il-limiti tal-veloċità, it-trasport pubbliku, eċċ.), l-installazzjonijiet industrijali, il-produzzjoni tal-enerġija, it-tipi ta’ sistemi ta’ tisħin fil-binjiet, l-effiċjenza fl-użu tal-enerġija tal-binjiet u l-ippjanar tal-użu tal-art, u jeħtieġ li jiġi żviluppat f’kooperazzjoni mal-awtoritajiet u mal-partijiet ikkonċernati settorjali rilevanti. Barra minn hekk, meta jkun applikabbli, l-effettività tal-pjan tista’ tittejjeb billi dan jiġi żviluppat f’koordinazzjoni mal-awtoritajiet pubbliċi ta’ livell ogħla u mal-muniċipalitajiet ġirien. Il-pjan biex tittejjeb il-kwalità tal-arja jista’ jinkludi wkoll it-tixrid tat-tagħrif lir-residenti dwar l-effetti u l-importanza tal-kwalità tal-arja, billi, pereżempju, jiġi promoss l-użu ta’ għażliet tat-trasport sostenibbli.
Din il-BEMP hija applikabbli għall-amministrazzjonijiet pubbliċi kollha li huma responsabbli għall-ġestjoni tal-kwalità tal-arja fit-territorju tagħhom, u timmira lejn kwistjonijiet lokali speċifiċi.
L-indikaturi tal-prestazzjoni ambjentali |
Il-parametri referenzjarji ta’ eċċellenza |
||||||||||||||||
|
|
3.7. L-aqwa prattiki ta’ ġestjoni ambjentali għat-tniġġis akustiku
Din it-taqsima hija mmirata lejn l-amministrazzjonijiet pubbliċi li huma responsabbli biex jindirizzaw it-tniġġis akustiku.
3.7.1. Il-monitoraġġ, l-immappjar u t-tnaqqis tat-tniġġis akustiku
Il-BEMP tkun li jiġi mmappjat l-istorbju fit-territorju tal-muniċipalità u li l-pubbliku jiġi mgħarraf bl-effetti tat-tniġġis akustiku u bir-riżultati tal-immappjar permezz ta’ kampanja effettiva ta’ komunikazzjoni. Abbażi tar-riżultati tal-immappjar tal-istorbju, jeħtieġ li l-awtoritajiet lokali joħolqu pjanijiet ta’ azzjoni dwar l-istorbju biex jitnaqqsu l-livelli lokali ta’ storbju u tinżamm il-kwalità akustika ambjentali fiż-żoni li fihom din tkun tajba.
Din il-BEMP hija applikabbli għall-amministrazzjonijiet pubbliċi kollha li huma responsabbli biex jindirizzaw it-tniġġis akustiku.
L-indikaturi tal-prestazzjoni ambjentali |
Il-parametri referenzjarji ta’ eċċellenza |
||||||
|
— |
3.8. L-aqwa prattiki ta’ ġestjoni ambjentali għall-ġestjoni tal-iskart
Din it-taqsima hija mmirata lejn l-amministrazzjonijiet pubbliċi li huma responsabbli għall-ġestjoni tal-iskart.
3.8.1. Il-kunsiderazzjoni tad-Dokument ta’ Referenza Settorjali tal-EMAS għas-settur tal-ġestjoni tal-iskart
Il-BEMP tkun li jiġu kkunsidrati l-Aqwa Prattiki ta’ Ġestjoni Ambjentali identifikati u ppreżentati fid-Dokument ta’ Referenza Settorjali tal-EMAS għas-settur tal-ġestjoni tal-iskart (20) u li jsir rapportar dwar l-indikaturi pprovduti f’dak id-dokument.
Din il-BEMP hija applikabbli għall-amministrazzjonijiet pubbliċi kollha li huma responsabbli għall-ġestjoni tal-iskart.
3.9. L-aqwa prattiki ta’ ġestjoni ambjentali għall-provvista tal-ilma
Din it-taqsima hija mmirata lejn l-amministrazzjonijiet pubbliċi li huma responsabbli għall-provvista tal-ilma tajjeb għax-xorb fit-territorju tagħhom.
3.9.1. L-użu sħiħ ta’ miters tal-ilma fil-livell tal-unitajiet domestiċi/tal-utent finali
Il-BEMP tkun li jiġu installati miters tal-ilma għal kull unità residenzjali u għal kwalunkwe utent finali individwali ieħor (impjant industrijali, bini kummerċjali, bini pubbliku, eċċ.) sabiex il-kontijiet kollha tal-ilma jiġu bbażati fuq il-konsum reali tal-ilma. Bl-adozzjoni ta’ miters intelliġenti tal-ilma, b’mod partikolari, huwa possibbli li jsir monitoraġġ tal-użu tal-ilma mill-bogħod u f’waqtu u, pereżempju, jiġu analizzati l-mudelli ta’ konsum ta’ klijenti differenti jew jiġu identifikati d-dgħufijiet tan-netwerks tad-distribuzzjoni tal-ilma. Jekk il-kontijiet jiġu bbażati fuq il-konsum reali tal-ilma u ssir identifikazzjoni bikrija tal-anormalitajiet fl-użu tal-ilma (eż. nixxijat), dan jista’ jirriżulta fi ffrankar sinifikanti tal-ilma.
It-teknika hija applikabbli għal kull netwerk eżistenti tal-provvista tal-ilma.
L-indikaturi tal-prestazzjoni ambjentali |
Il-parametri referenzjarji ta’ eċċellenza |
||||||||||||
|
|
3.9.2. Il-minimizzazzjoni tan-nixxijat tal-ilma mis-sistema tad-distribuzzjoni tal-ilma
Il-BEMP tkun li:
— |
jitwettaq bilanċ dettaljat tal-ilma tas-sistema tad-distribuzzjoni tal-ilma u jkun hemm ġestjoni tal-pressa tal-ilma, filwaqt li jiġu evitati livelli għoljin; |
— |
jiġi analizzat in-netwerk tad-distribuzzjoni tal-ilma u jinqasam f’żoni adegwati b’miters distrettwali biex jiġu identifikati n-nixxijat tal-ilma permezz ta’ tagħmir akustiku manwali jew awtomatiku għall-identifikazzjoni tan-nixxijat tal-ilma; |
— |
tittieħed azzjoni fil-pront u b’mod adegwat skont il-ħsarat u nixxijat li jiġu identifikati fin-netwerk; |
— |
tiġi stabbilita bażi ta’ dejta biex jiġu elenkati u ġeoreferenzjati l-installazzjonijiet tekniċi kollha, l-età tal-pajpijiet, it-tipi ta’ pajpijiet, id-dejta idrawlika, l-interventi preċedenti, eċċ. |
Il-BEMP hija applikabbli għan-netwerks il-ġodda u għan-netwerks eżistenti tad-distribuzzjoni tal-ilma.
L-indikaturi tal-prestazzjoni ambjentali |
Il-parametri referenzjarji ta’ eċċellenza |
||||||
|
|
3.10. L-aqwa prattiki ta’ ġestjoni ambjentali għall-ġestjoni tal-ilma mormi
Din it-taqsima hija mmirata lejn l-amministrazzjonijiet pubbliċi li huma responsabbli għall-ġestjoni tal-ilma mormi u għas-sistemi urbani tal-iskular tal-ilma.
3.10.1. It-trattament tal-ilma mormi b’effiċjenza fl-użu tal-enerġija biex jinkisbu kundizzjonijiet ta’ nitrifikazzjoni kompluta
Il-BEMP tkun li:
— |
jkun hemm il-kapaċità installata biex minn tal-inqas il-fluss tal-ilma mormi f’temp xott jiġi ttrattat darbtejn (f’każ ta’ xita jew ta’ taħlil); |
— |
l-ilma mormi jiġi ttrattat f’kundizzjonijiet ta’ nitrifikazzjoni (proporzjon ta’ ikel għal kull mikroorganiżmu ta’ < 0,15 kg ta’ BOD5/kg ta’ MLSS (23) kuljum), titwettaq id-denitrifikazzjoni u jitneħħa l-fosforu; |
— |
jitneħħew is-solidi sospiżi permezz tal-filtrazzjoni bir-ramel (jew b’membrani mgħaddsa) fil-każ ta’ korpi tal-ilma riċeventi li jkunu sensittivi; |
— |
jiġi implimentat trattament terzjarju ieħor biex jitnaqqsu l-mikrosustanzi niġġiesa (ara t-Taqsima 3.10.2); |
— |
isir monitoraġġ kontinwu tal-komposti organiċi (il-kontenut totali ta’ karbonju organiku), l-ammonijaka, in-nitrati u l-fosforu fil-każ ta’ kapaċitajiet tal-impjanti ta’ iktar minn 100 000 ekwivalent ta’ popolazzjoni (e.p.) (24) jew ta’ tagħbija ta’ tifrigħ ta’ kuljum ta’ BOD5 ta’ iktar minn 6 000 kg; |
— |
jiġi stabbilizzat il-ħama primarju u żejjed fid-diġesturi anaerobiċi (ara t-Taqsima 3.10.3); |
— |
jitnixxef il-ħama stabbilizzat b’mod anaerobiku u jintbagħat għall-inċinerazzjoni (ara t-Taqsima 3.10.4); |
— |
jiġu adottati teknoloġiji effiċjenti fl-użu tal-enerġija, bħal pereżempju sistemi tal-arjazzjoni bil-bżieżaq fini tal-arja fl-istadju bijoloġiku, pompi u tagħmir li jtella’ l-ilma bil-kamin li jkunu effiċjenti fl-użu tal-enerġija. |
Din it-teknika hija applikabbli għall-amministrazzjonijiet pubbliċi li huma responsabbli għall-ġestjoni tal-ilma mormi, kemm fl-impjanti l-ġodda tat-trattament tal-ilma mormi u kemm f’dawk eżistenti.
L-indikaturi tal-prestazzjoni ambjentali |
Il-parametri referenzjarji ta’ eċċellenza |
||||||||||||||||
|
|
3.10.2. Il-minimizzazzjoni tal-emissjonijiet tal-ilma mormi b’kunsiderazzjoni speċjali għall-mikrosustanzi niġġiesa
Il-BEMP tkun li jitneħħew b’mod sinifikanti l-mikrosustanzi niġġiesa bl-implimentazzjoni ta’ trattament terzjarju, bħall-adsorbiment fuq il-karbonju attivat pulverizzat (PAC) jew l-ossidazzjoni b’aġenti ossidanti mingħajr il-kloru (speċifikament l-ożonu).
Din il-BEMP hija applikabbli għall-amministrazzjonijiet pubbliċi li huma responsabbli għall-ġestjoni tal-ilma mormi, kemm fl-impjanti l-ġodda tat-trattament tal-ilma muniċipali mormi u kemm f’dawk eżistenti; madankollu, għall-impjanti eżistenti, jista’ jkun hemm restrizzjonijiet ta’ spazju li jistgħu jingħelbu b’disinn addattat tat-tagħmir.
L-indikaturi tal-prestazzjoni ambjentali |
Il-parametri referenzjarji ta’ eċċellenza |
||||||||
|
|
3.10.3. Id-diġestjoni anaerobika tal-ħama u l-irkupru ottimali tal-enerġija
Il-BEMP tkun li jiġi stabbilizzat il-ħama primarju u żejjed fid-diġesturi anaerobiċi u li jsir użu mill-bijogass prodott, billi jintużaw pompi u tagħmir effiċjenti li jtella’ l-ilma bil-kamin, għall-ġenerazzjoni effiċjenti tal-elettriku fil-post u għat-tnixxif tal-ħama.
Din il-BEMP hija applikabbli għall-amministrazzjonijiet pubbliċi li huma responsabbli għall-ġestjoni tal-ilma mormi, fl-impjanti kbar il-ġodda tat-trattament tal-ilma mormi u f’dawk eżistenti, b’kapaċità ta’ iktar minn 100 000 ekwivalent ta’ popolazzjoni jew ta’ tagħbija ta’ tifrigħ ta’ kuljum ta’ BOD5 ta’ iktar minn 6 000 kg.
L-indikaturi tal-prestazzjoni ambjentali |
Il-parametri referenzjarji ta’ eċċellenza |
||||||||
|
|
3.10.4. It-tnixxif u l-inċinerazzjoni tal-ħama
Il-BEMP tkun li jitneħħa l-ilma b’mod mekkaniku u effiċjenti mill-ħama stabbilizzat b’mod anaerobiku, eż. permezz ta’ preses bil-kompartimenti tal-filtraġġ, u mbagħad jiġi ossidizzat għalkollox f’impjant tal-monoinċinerazzjoni (kif deskritt fid-dokumenti ta’ referenza dwar l-aqwa tekniki disponibbli (27) skont id-Direttiva dwar l-Emissjonijiet Industrijali (28)). Il-fosforu li jinsab fl-irmied tar-residwu tal-inċinerazzjoni jista’ jiġi rkuprat.
Din it-teknika hija applikabbli għall-amministrazzjonijiet pubbliċi li huma responsabbli għall-ġestjoni tal-ilma mormi, kemm fl-impjanti l-ġodda tat-trattament tal-ilma mormi u kemm f’dawk eżistenti. Fil-każ ta’ impjanti żgħar, il-ħama li jitneħħilu l-ilma b’mod mekkaniku jista’ jintbagħat għand impjant ċentrali separat tal-monoinċinerazzjoni tal-ħama minflok ma jiġi inċinerat fil-post.
L-indikaturi tal-prestazzjoni ambjentali |
Il-parametri referenzjarji ta’ eċċellenza |
||||
|
— |
3.10.5. Il-promozzjoni tal-użu tal-ilma rriċiklat mill-effluwenti tat-trattament tal-ilma mormi
Il-BEMP tkun li jiġi promoss l-użu tal-ilma rriċiklat mill-effluwenti tat-trattament tal-ilma mormi. Dan jista’ jintuża, eż.:
— |
għat-tisqija, inkluż it-tisqija mhux agrikola, eż. il-parks; |
— |
għall-użu urban tal-ilma mhux tajjeb għax-xorb, bħat-tindif tat-toroq, il-produzzjoni tal-borra għal stabbilimenti tal-iskijjar, il-flaxing tat-tojlits fil-binjiet pubbliċi, il-funtani pubbliċi; |
— |
għal użu industrijali, eż. it-tkessiħ; |
— |
għall-mili mill-ġdid tal-ilma ta’ taħt l-art. |
L-amministrazzjonijiet pubbliċi lokali jistgħu jiżguraw il-possibbiltà li jintuża l-ilma rriċiklat f’xi applikazzjonijiet speċifiċi bit-tqegħid ta’ sistemi xierqa ta’ trattament terzjarju u ta’ diżinfezzjoni fl-impjanti tat-trattament tal-ilma mormi kif meħtieġ. F’dan il-proċess, jeħtieġ li l-amministrazzjonijiet pubbliċi lokali jinvolvu l-partijiet ikkonċernati rilevanti (eż. il-bdiewa lokali, il-kooperattivi agrikoli) li jaf ikunu interessati li jużaw l-ilma rriċiklat.
Din il-BEMP hija applikabbli għall-amministrazzjonijiet pubbliċi kollha li huma responsabbli għat-trattament tal-ilma mormi. Madankollu, l-użu mill-ġdid tal-ilma huwa rilevanti b’mod partikolari fiż-żoni li fihom l-ilma huwa skars, fejn jista’ jnaqqas l-impatt fuq ir-riżorsi tal-ilma u fejn l-investimenti u l-kostijiet operattivi addizzjonali huma vijabbli ekonomikament.
L-indikaturi tal-prestazzjoni ambjentali |
Il-parametri referenzjarji ta’ eċċellenza |
||||
|
— |
3.10.6. Iż-żamma u t-trattament tat-tifwir mis-sistemi kkombinati tad-dranaġġ u tal-ilma tal-maltemp minn sistemi separati tad-dranaġġ
Fil-każ ta’ sistemi kkombinati tad-dranaġġ (29), il-BEMP tkun li jiġi ttrattat it-tifwir tat-tankijiet taż-żamma, permezz ta’ lqugħ fin (4-6 mm) u ta’ tankijiet tas-sedimenti, u skont il-kwalità tal-ilma li jirċievu, permezz ta’ filtri taż-żamma tal-ħamrija jew ta’ tekniki oħra b’effiċjenza simili tat-tneħħija ta’ solidi sospiżi, ta’ COD, ta’ metalli tqal u ta’ sustanzi organiċi niġġiesa.
Fil-każ ta’ sistemi separati tad-dranaġġ, il-BEMP tkun li jiġi ttrattat l-ilma tal-maltemp skont il-livell ta’ tniġġis tiegħu, u li jiġi rrilaxxat direttament biss l-ilma tal-maltemp mingħajr tniġġis jew b’livell baxx ta’ tniġġis.
Din il-BEMP hija applikabbli għall-awtoritajiet lokali kollha li huma responsabbli għall-ġestjoni tal-ilma mormi u għas-sistemi urbani tal-iskular tal-ilma.
L-indikaturi tal-prestazzjoni ambjentali |
Il-parametri referenzjarji ta’ eċċellenza |
||||
|
— |
3.10.7. Is-sistema urbana sostenibbli tal-iskular tal-ilma
Il-BEMP tkun li jitnaqqas il-fluss tal-ilma tal-maltemp li jilħaq is-sistemi kkombinati u separati billi titjieb l-infiltrazzjoni tal-ilma fil-ħamrija (eż. jitnaqqas l-issiġillar tal-ħamrija). Dan jippermetti li jiġi limitat it-tifwir f’sitwazzjonijiet ta’ xita qliel u li jiġi żgurat li r-rilaxxi kollha tal-iskol urban jiġu ġestiti sew sabiex jiġu evitati emissjonijiet rilevanti ta’ sustanzi niġġiesa fil-korp tal-ilma riċeventi. L-awtoritajiet lokali jistgħu jippromovu s-sistemi urbani sostenibbli tal-iskular tal-ilma billi jinkludu dispożizzjonijiet xierqa, ibbażati fuq approċċ olistiku fil-livell tal-baċiri tax-xmajjar, fil-politiki lokali għall-użu tal-art (ara wkoll it-Taqsima 3.4.3).
Din il-BEMP hija applikabbli għall-awtoritajiet lokali kollha li huma responsabbli għas-sistemi urbani tal-iskular tal-ilma u għall-ippjanar tal-użu tal-art. Il-miżuri għal sistemi urbani sostenibbli tal-iskular tal-ilma jistgħu jiġu implimentati fl-iżviluppi l-ġodda u f’dawk eżistenti. Madankollu, f’żoni mibnija eżistenti jaf ikun hemm xi restrizzjonijiet (eż. in-nuqqas ta’ spazju disponibbli għall-infiltrazzjoni lokali).
L-indikaturi tal-prestazzjoni ambjentali |
Il-parametri referenzjarji ta’ eċċellenza |
||||
|
— |
3.11. L-aqwa prattiki ta’ ġestjoni ambjentali għall-akkwist pubbliku ekoloġiku
Din it-taqsima hija mmirata lejn l-amministrazzjonijiet pubbliċi kollha.
3.11.1. L-inklużjoni sistematika ta’ kriterji ambjentali fl-akkwist pubbliku kollu
Il-BEMP tkun li jiġu introdotti kriterji ambjentali għall-akkwist tal-prodotti (oġġetti, servizzi u xogħlijiet) u li fil-kriterji tas-sejħa għall-offerti, il-kost taċ-ċiklu tal-ħajja ta’ prodott jew ta’ servizz jiġi kkunsidrat bħala l-iktar ekonomiku, u mhux biss l-investiment inizjali għax-xiri tagħhom.
Il-kriterji ambjentali jistgħu jiġu introdotti fl-ispeċifikazzjonijiet tekniċi, fil-kriterji tal-għażla, fil-kriterji tal-għoti u fil-klawżoli tar-rendiment fil-kuntratti ta’ kwalunkwe sejħa għall-offerti li fiha jkun mistenni xi impatt ambjentali potenzjali rilevanti.
L-amministrazzjonijiet pubbliċi li jeħtieġu gwida għall-formulazzjoni tal-kriterji ambjentali jistgħu:
— |
jintroduċu l-kriterji komprensivi tal-Akkwist Pubbliku Ekoloġiku tal-UE (30) (l-APE tal-UE), meta jkunu disponibbli għall-prodott speċifiku, fl-ispeċifikazzjonijiet tekniċi, fil-kriterji tal-għażla, fil-kriterji tal-għoti u fil-klawżoli tar-rendiment fil-kuntratti; |
— |
meta ma jkunx hemm rakkomandazzjonijiet eżistenti dwar l-APE tal-UE, irreferi għall-Ekotikketta tal-UE, meta tkun disponibbli għall-prodott speċifiku billi tuża l-kriterji tal-Ekotikketta tal-UE fl-akkwist pubbliku (31); |
— |
jintroduċu bħala kriterju tal-għoti fis-sejħiet pubbliċi għall-offerti għall-akkwist ta’ oġġetti, ta’ servizzi u ta’ xogħlijiet, ir-reġistrazzjoni EMAS tal-fornituri, li tipprovdi punti addizzjonali fil-proċess ta’ evalwazzjoni tal-offerti diment li l-implimentazzjoni ta’ sistema ta’ ġestjoni ambjentali tkun rilevanti fir-rigward tas-suġġett tal-kuntratt. F’setturi jew f’oqsma li fihom ikun hemm għadd żgħir ta’ organizzazzjonijiet irreġistrati fl-EMAS fost l-atturi tas-suq u dan jista’ jirrestrinġi l-għadd ta’ offerti, ir-referenza tista’ tiġi estiża għas-sistemi ta’ ġestjoni ambjentali abbażi ta’ standard internazzjonali (jiġifieri l-ISO 14001). Madankollu, l-amministrazzjonijiet pubbliċi jistgħu jippremjaw il-kredibbiltà u l-affidabbiltà ogħla tal-EMAS billi jagħtu iktar punti lill-organizzazzjonijiet irreġistrati fl-EMAS milli lill-organizzazzjonijiet b’sistemi oħra ta’ ġestjoni ambjentali li ma joffrux l-istess garanziji. |
Din il-BEMP hija applikabbli għall-amministrazzjonijiet pubbliċi kollha.
L-indikaturi tal-prestazzjoni ambjentali |
Il-parametri referenzjarji ta’ eċċellenza |
||||
|
|
3.12. L-aqwa prattiki ta’ ġestjoni ambjentali għall-edukazzjoni ambjentali u għat-tixrid tat-tagħrif
Din it-taqsima hija mmirata lejn l-amministrazzjonijiet pubbliċi li huma responsabbli għall-edukazzjoni ambjentali taċ-ċittadini u għall-provvista tat-tagħrif ambjentali lin-negozji.
3.12.1. L-edukazzjoni u t-tagħrif ambjentali għaċ-ċittadini u għan-negozji
Il-BEMP tkun li jiġu pprovduti l-edukazzjoni u t-tagħrif ambjentali liċ-ċittadini u lin-negozji bl-objettiv li:
— |
titrawwem sensibilizzazzjoni pubblika dwar il-problemi ambjentali; |
— |
jiġi pprovdut tagħrif prattiku dwar il-kontribut li ta’ kuljum iċ-ċittadini u n-negozji jistgħu jagħtu għall-protezzjoni ambjentali u għall-użu effiċjenti tar-riżorsi; |
— |
jinħolqu mudelli ġodda ta’ mġiba fost il-gruppi differenti fis-soċjetà; |
— |
iċ-ċittadini jitnebbħu biex isiru midħla tal-ambjent lokali, japprezzawh u jistabbilixxu rabta mill-ġdid man-natura; |
— |
jitqanqal fehim tal-interdipendenza ambjentali bejn iż-żoni urbani u ż-żoni rurali u naturali tal-madwar. |
Dawn l-objettivi jistgħu jinkisbu permezz billi jiġu organizzati seminars, konferenzi, sessjonijiet ta’ ħidma edukattivi għall-pubbliku ġenerali jew għal gruppi speċifiċi ta’ ċittadini, ta’ negozji jew ta’ professjonisti dwar suġġetti speċifiċi (eż. il-binjiet effiċjenti fl-użu tal-enerġija). Barra minn hekk, l-amministrazzjoni pubblika lokali tista’ tipprovdi tagħrif speċifiku dwar l-aspetti legali (u aspetti oħra) relatati mal-ambjent u dwar l-inċentivi disponibbli (eż. l-inċentivi għall-effiċjenza fl-użu tal-enerġija). L-attivitajiet kollha jistgħu jiġu organizzati bl-involviment u bil-kooperazzjoni tar-residenti, tal-organizzazzjonijiet lokali u tan-negozji li jappoġġaw l-edukazzjoni u t-tagħrif ambjentali taċ-ċittadini.
Din il-BEMP hija applikabbli għall-amministrazzjonijiet pubbliċi kollha bi rwol li jgħarrfu lill-pubbliku bi kwistjonijiet ambjentali.
L-indikaturi tal-prestazzjoni ambjentali |
Il-parametri referenzjarji ta’ eċċellenza |
||||
|
— |
4. INDIKATURI EWLENIN IRRAKKOMANDATI TAL-PRESTAZZJONI AMBJENTALI GĦAS-SETTURI SPEĊIFIĊI
It-tabella li ġejja telenka għażla ta’ indikaturi ewlenin tal-prestazzjoni ambjentali għas-settur tal-amministrazzjoni pubblika. Dawn huma sottosett tal-indikaturi kollha msemmija fil-Kapitolu 3. It-tabella hija maqsuma skont l-istruttura ta’ dan id-dokument:
L-indikatur |
L-unità komuni |
Il-grupp prinċipali fil-mira |
Deskrizzjoni qasira |
Il-livell minimu rrakkomandat ta’ monitoraġġ |
L-indikatur ċentrali relatat skont l-Anness IV tar-Regolament (KE) Nru 1221/2009 (it-Taqsima C.2) |
Il-parametru referenzjarju ta’ eċċellenza |
L-aqwa prattiki ta’ ġestjoni ambjentali relatati |
||||||||||
IL-BEMPs GĦAL UFFIĊĊJI SOSTENIBBLI |
|||||||||||||||||
|
kWh/m2/sena kWh/FTE/sena |
L-amministrazzjonijiet pubbliċi b’sjieda ta’ uffiċċji jew li jiġġestixxu l-uffiċċji |
L-użu annwali totali tal-enerġija diviż bl-erja interna totali tal-art jew bin-numru ta’ impjegati b’ekwivalenti ta’ ingaġġ full time (FTE). L-indikatur jista’ jinqasam f’dawn il-kategoriji:
|
Il-livell tal-bini |
L-effiċjenza fl-użu tal-enerġija |
— |
Il-BEMP 3.1.1 |
||||||||||
|
kg ta’ CO2e/m2/sena kg ta’ CO2e/FTE/sena |
L-amministrazzjonijiet pubbliċi b’sjieda ta’ uffiċċji jew li jiġġestixxu l-uffiċċji |
L-emissjonijiet annwali totali tal-gassijiet b’effett ta’ serra ġġenerati mill-użu tal-binjiet tal-uffiċċji diviżi bl-erja interna totali tal-art jew bin-numru ta’ impjegati b’ekwivalenti ta’ ingaġġ full time (FTE) |
Il-livell tal-bini |
L-effiċjenza fl-użu tal-enerġija |
— |
Il-BEMP 3.1.1 |
||||||||||
|
m3/FTE/sena m3/m2/sena |
L-amministrazzjonijiet pubbliċi b’sjieda ta’ uffiċċji jew li jiġġestixxu l-uffiċċji |
Il-konsum annwali totali tal-ilma fil-binjiet tal-uffiċċji diviż bl-erja interna totali tal-art jew bin-numru ta’ impjegati b’ekwivalenti ta’ ingaġġ full time (FTE), maqsum fi (jekk rilevanti):
|
Il-livell tal-bini |
L-ilma |
(b1) L-użu tal-ilma fil-binjiet tal-uffiċċji huwa inqas minn 6,4 m3/impjegat b’ekwivalenti ta’ ingaġġ full time/sena |
Il-BEMP 3.1.2 |
||||||||||
|
kg/FTE/sena |
L-amministrazzjonijiet pubbliċi b’sjieda ta’ uffiċċji jew li jiġġestixxu l-uffiċċji |
Il-ġenerazzjoni annwali totali tal-iskart tal-uffiċċji fil-binjiet tal-uffiċċji diviża bin-numru ta’ impjegati b’ekwivalenti ta’ ingaġġ full time (FTE) |
Il-livell tal-bini |
L-iskart |
Il-ġenerazzjoni tal-iskart totali fil-binjiet tal-uffiċċji hija inqas minn 200 kg/impjegat b’ekwivalenti ta’ ingaġġ full time/sena |
Il-BEMP 3.1.3 |
||||||||||
|
% |
L-amministrazzjonijiet pubbliċi b’sjieda ta’ uffiċċji jew li jiġġestixxu l-uffiċċji |
Il-persentaġġ skont il-piż tal-iskart totali ġġenerat fl-uffiċċji li jinġabar b’mod separat għar-riċiklaġġ |
Il-livell tal-bini |
L-iskart |
L-iskart żero ġġenerat fil-binjiet tal-uffiċċji jintbagħat fil-miżbliet |
Il-BEMP 3.1.3 |
||||||||||
|
folji tal-karti/FTE/jum tax-xogħol |
L-amministrazzjonijiet pubbliċi b’sjieda ta’ uffiċċji jew li jiġġestixxu l-uffiċċji |
In-numru totali ta’ folji ta’ karti tal-uffiċċju li jintużaw kull sena diviż bin-numru ta’ impjegati b’ekwivalenti ta’ ingaġġ full time (FTE) u n-numru ta’ jiem tax-xogħol |
Il-livell ta’ organizzazzjoni |
L-effiċjenza fl-użu tal-materjal |
Il-konsum tal-karti tal-uffiċċji huwa inqas minn 15-il folja A4/impjegat b’ekwivalenti ta’ ingaġġ full time/jum tax-xogħol |
Il-BEMP 3.1.4 |
||||||||||
|
% |
L-amministrazzjonijiet pubbliċi b’sjieda ta’ uffiċċji jew li jiġġestixxu l-uffiċċji |
Il-persentaġġ ta’ karti ċċertifikati favur l-ambjent li jinxtraw għall-uffiċċji (in-numru ta’ riżmi) mill-karti totali li jinxtraw għall-uffiċċji (in-numru ta’ riżmi) |
Il-livell ta’ organizzazzjoni |
L-effiċjenza fl-użu tal-enerġija L-effiċjenza fl-użu tal-materjal L-ilma L-iskart Il-bijodiversità L-emissjonijiet |
Il-karti tal-uffiċċji li jintużaw huma 100 % minn materjal irriċiklat jew ċertifikati b’ekotikketta ta’ ISO tat-Tip I (eż. l-Ekotikketta tal-UE). |
Il-BEMP 3.1.4 |
||||||||||
|
iva/le |
L-amministrazzjonijiet pubbliċi b’sjieda ta’ uffiċċji jew li jiġġestixxu l-uffiċċji |
Il-persunal jiġi involut biex isir jaf dwar l-ivvjaġġar sostenibbli minn post għall-ieħor bis-saħħa tal-implimentazzjoni u tal-promozzjoni ta’ għodod li jixprunaw il-bidla fl-imġiba |
Il-livell ta’ organizzazzjoni |
L-emissjonijiet |
L-għodod għall-promozzjoni tal-ivvjaġġar sostenibbli minn post għall-ieħor għall-impjegati huma implimentati u promossi |
Il-BEMP 3.1.5 |
||||||||||
|
iva/le |
L-amministrazzjonijiet pubbliċi b’sjieda ta’ uffiċċji jew li jiġġestixxu l-uffiċċji |
Baġit totali tal-karbonju għall-vjaġġi fuq xogħol jiġi allokat għal perjodu definit. Għal kull traġitt li jsir, l-ekwivalenti korrispondenti tal-emissjonijiet tal-karbonju jitnaqqas mill-baġit tal-karbonju li jifdal. |
Il-livell ta’ organizzazzjoni |
L-emissjonijiet |
L-ibbaġitjar tal-karbonju huwa implimentat għall-ivvjaġġar kollu fuq xogħol |
Il-BEMP 3.1.5 |
||||||||||
|
iva/le |
L-amministrazzjonijiet pubbliċi b’sjieda ta’ uffiċċji jew li jiġġestixxu l-uffiċċji |
Il-faċilitajiet tal-vidjokonferenzi jiġu promossi fl-organizzazzjoni u jsir monitoraġġ tan-numru ta’ sigħat ta’ użu. Il-persunal kollu jista’ juża l-faċilitajiet tal-vidjokonferenzi. |
Il-livell ta’ organizzazzjoni |
L-emissjonijiet |
Il-faċilitajiet tal-vidjokonferenzi huma disponibbli għall-persunal kollu u l-użu tagħhom qed jiġi mmonitorjat u promoss |
Il-BEMP 3.1.5 |
||||||||||
|
g/ikla |
L-amministrazzjonijiet pubbliċi b’sjieda ta’ kantins u ta’ kafetteriji jew li jiġġestixxu l-kantins u l-kafetteriji |
L-ammont ta’ skart tal-ikel iġġenerat għal kull ikla servuta fil-kantins u fil-kafetteriji |
Il-livell ta’ organizzazzjoni |
L-iskart |
— |
Il-BEMP 3.1.6 |
||||||||||
IL-BEMPs GĦALL-ENERĠIJA SOSTENIBBLI U GĦAT-TIBDIL FIL-KLIMA |
|||||||||||||||||
|
kg ta’ CO2e/abitant |
L-awtoritajiet lokali kollha |
L-emissjonijiet totali annwali tal-karbonju (bħala tunnellati ta’ CO2e) tal-muniċipalità (inkluż tal-abitazzjonijiet, tal-industriji, tal-agrikoltura, tal-kummerċ/tas-servizzi bħall-kostruzzjoni) diviżi bin-numru ta’ abitanti tat-territorju |
It-territorju amministrat |
L-emissjonijiet |
— |
Il-BEMPs 3.2.1, 3.2.2 |
||||||||||
|
iva/le |
L-awtoritajiet lokali kollha |
Il-pjan ta’ azzjoni muniċipali dwar l-enerġija u l-klima, b’miri u b’azzjonijiet f’terminu qasir u twil, huwa bbażat fuq l-inventarju dwar l-użu tal-enerġija u l-emissjonijiet tat-territorju |
It-territorju amministrat |
L-emissjonijiet |
Hemm pjan ta’ azzjoni muniċipali dwar l-enerġija u l-klima fis-seħħ, li jinkludi miri u azzjonijiet u huwa bbażat fuq l-inventarju dwar l-użu tal-enerġija u l-emissjonijiet |
Il-BEMP 3.2.2 |
||||||||||
|
iva/le |
L-awtoritajiet lokali kollha |
Strateġija olistika ta’ adattament għat-tibdil fil-klima fit-territorju tal-muniċipalità tista’ tibni fuq strateġiji lokali u reġjonali oħra ta’ adattament |
It-territorju amministrat |
— |
Hemm strateġija olistika ta’ adattament għat-tibdil fil-klima fis-seħħ għat-territorju tal-muniċipalità |
Il-BEMP 3.2.3 |
||||||||||
|
kWh/abitant/sena MWh/km/sena |
L-amministrazzjonijiet pubbliċi li jiġġestixxu b’mod dirett jew indirett it-tidwil tat-toroq |
L-użu annwali tal-enerġija għat-tidwil tat-toroq ikkalkolat għal kull abitant jew għal kull km ta’ toroq imdawla |
It-territorju amministrat |
L-effiċjenza fl-użu tal-enerġija |
L-użu tal-enerġija għat-tidwil tat-toroq għal kull kilometru huwa inqas minn 6 MWh/km/sena |
Il-BEMP 3.2.4 |
||||||||||
|
kWh/m2/sena |
L-amministrazzjonijiet pubbliċi b’sjieda ta’ binjiet jew li jiġġestixxu l-binjiet |
L-użu annwali totali tal-enerġija fil-bini pubbliku kkunsidrat (filwaqt li jitqies it-tisħin tal-post, it-tkessiħ tal-post u l-elettriku), espress bħala użu tal-enerġija finali, diviż bl-erja tal-art tal-bini |
Il-livell tal-bini |
L-effiċjenza fl-użu tal-enerġija |
Għall-binjiet ġodda, il-bini jiġi ddisinjat b’użu totali tal-enerġija primarja (jiġi inkluż kull użu) li jkun inqas minn 60 kWh/m2/sena Għall-binjiet eżistenti li jkunu qed jiġu rrinnovati, il-bini jiġi ddisinjat b’użu totali tal-enerġija primarja (jiġi inkluż kull użu) li jkun inqas minn 100 kWh/m2/sena |
Il-BEMPs 3.2.5, 3.2.6, 3.2.7 u 3.2.8 |
||||||||||
|
sigħat/FTE/sena |
L-amministrazzjonijiet pubbliċi b’sjieda ta’ binjiet jew li jiġġestixxu l-binjiet |
In-numru annwali ta’ sigħat ta’ taħriġ speċifiku dwar l-ambjent għall-persunal sabiex tittejjeb l-effiċjenza fl-użu tal-enerġija fil-binjiet. In-numru annwali ta’ sigħat ta’ taħriġ jiġi diviż bin-numru totali ta’ impjegati b’ekwivalenti ta’ ingaġġ full time (FTE) |
Il-livell tal-bini |
L-effiċjenza fl-użu tal-enerġija |
— |
Il-BEMP 3.2.8 |
||||||||||
|
t ta’ CO2e kg ta’ CO2e/m2 |
L-awtoritajiet lokali kollha |
L-ammont ta’ emissjonijiet ta’ CO2e tas-sistemi ta’ tisħin u ta’ tkessiħ qabel u wara l-installazzjoni ta’ netwerk tat-tisħin/tat-tkessiħ distrettwali, bħala total jew għal kull unità tal-erja tal-art tal-binjiet imsaħħna jew imkessħa |
In-netwerk tat-tisħin/tat-tkessiħ distrettwali |
L-emissjonijiet |
— |
Il-BEMP 3.2.9 |
||||||||||
|
% |
L-amministrazzjonijiet pubbliċi b’sjieda ta’ binjiet jew li jiġġestixxu l-binjiet |
L-enerġija rinnovabbli (l-elettriku u s-sħana separatament) prodotta fil-post/fil-qrib, diviża bl-użu tal-enerġija (l-elettriku u s-sħana separatament) tal-binjiet pubbliċi jew tal-abitazzjonijiet soċjali |
Il-livell tal-bini |
L-effiċjenza fl-użu tal-enerġija L-emissjonijiet |
100 % tal-elettriku li jintuża f’bini pubbliku jiġi ssodisfat bil-ġenerazzjoni tal-elettriku rinnovabbli fil-post 100 % tad-domanda għall-misħun f’bini pubbliku/f’bini ta’ abitazzjoni soċjali tiġi ssodisfata bil-ġenerazzjoni tas-sħana rinnovabbli fil-post |
Il-BEMP 3.2.10 |
||||||||||
|
iva/le |
L-awtoritajiet lokali li jistabbilixxu l-kodiċi lokali tal-bini u/jew li jipprovdu l-permessi għall-bini |
Is-sistema lokali tal-ippjanar tinkludi d-dispożizzjoni li l-binjiet li jkunu għadhom kemm inbnew u r-rinnovazzjonijiet fit-territorju jkollhom standards eżemplari għall-użu tal-enerġija u jkollhom rekwiżit minimu ta’ ġenerazzjoni tal-enerġija rinnovabbli |
It-territorju amministrat |
L-effiċjenza fl-użu tal-enerġija L-emissjonijiet |
— |
Il-BEMP 3.2.11 |
||||||||||
|
iva/le |
L-amministrazzjonijiet pubbliċi li jippromwovu l-effiċjenza fl-użu tal-enerġija u l-enerġija rinnovabbli għar-residenti u għan-negozji |
L-amministrazzjoni pubblika twassal servizzi ta’ tagħrif u ta’ konsulenza dwar l-effiċjenza fl-użu tal-enerġija u dwar l-enerġija rinnovabbli għar-residenti u għan-negozji biex jitnaqqas il-konsum tal-enerġija tagħhom |
It-territorju amministrat |
L-effiċjenza fl-użu tal-enerġija L-emissjonijiet |
— |
Il-BEMP 3.2.13 |
||||||||||
|
% |
L-awtoritajiet lokali kollha |
Iż-żona tat-territorju urban tal-muniċipalità li ġiet koperta bl-istħarriġ termografiku diviża biż-żona urbana totali tal-muniċipalità |
It-territorju amministrat |
L-effiċjenza fl-użu tal-enerġija L-emissjonijiet |
Id-dejta termografika reċenti (< ħames (5) snin) b’riżoluzzjoni għolja (< 50 cm) hija disponibbli għal 100 % taż-żona mibnija fit-territorju tal-muniċipalità |
Il-BEMP 3.2.14 |
||||||||||
IL-BEMPs GĦALL-MOBBILTÀ |
|||||||||||||||||
|
% |
L-amministrazzjonijiet pubbliċi responsabbli għall-mobbiltà |
In-numru ta’ vjaġġi, fit-territorju kkunsidrat, imwettqa b’mezzi differenti tat-trasport (eż. bil-karozza, bil-karozza tal-linja, bir-rota), diviż bin-numru totali ta’ vjaġġi |
It-territorju amministrat |
L-emissjonijiet |
Il-belt għandha diviżjoni modali għaċ-ċikliżmu ta’ 20 % jew ogħla JEW il-belt żiedet id-diviżjoni modali għaċ-ċikliżmu b’minn tal-inqas 50 % matul l-aħħar ħames snin. Il-persentaġġ ta’ modalitajiet sostenibbli tat-trasport li jintużaw fil-belt (eż. il-mixi, iċ-ċikliżmu, il-karozza tal-linja, it-tramm, il-ferrovija) huwa ta’ 60 % jew ogħla |
Il-BEMPs 3.3.1, 3.3.2, 3.3.6, 3.3.7 u 3.3.8 |
||||||||||
|
iva/le |
L-amministrazzjonijiet pubbliċi responsabbli għall-mobbiltà |
Il-belt għandha politika apposta adottata b’mod politiku u tqanqal il-mixi/iċ-ċikliżmu; barra minn hekk, l-għanijiet għal titjib u għal investimenti fl-infrastruttura għall-mixi/għaċ-ċikliżmu huma ddefiniti |
It-territorju amministrat |
L-emissjonijiet |
Minn tal-inqas 10 % tal-investiment tal-belt fl-infrastruttura tat-trasport u fil-manutenzjoni huwa ddedikat għall-infrastruttura taċ-ċikliżmu |
Il-BEMP 3.3.2 |
||||||||||
|
km km ta’ korsiji tar-roti/km ta’ toroq |
L-amministrazzjonijiet pubbliċi responsabbli għall-mobbiltà |
It-tul tal-infrastruttura għaċ-ċikliżmu (il-korsiji tar-roti) jista’ jitkejjel f’termini assoluti (km) jew jiġi diviż bit-tul tan-netwerks tat-toroq għall-vetturi |
It-territorju amministrat |
L-emissjonijiet |
— |
Il-BEMP 3.3.2 |
||||||||||
|
In-numru ta’ utenti/10 000 abitant In-numru ta’ utenti/in-numru ta’ vetturi tal-iskema tal-kondiviżjoni tal-karozzi |
L-amministrazzjonijiet pubbliċi responsabbli għall-mobbiltà |
In-numru ta’ utenti tal-iskema tal-kondiviżjoni tal-karozzi jista’ jiġi kkalkolat kif ġej:
|
It-territorju amministrat |
L-emissjonijiet |
— |
Il-BEMP 3.3.3 |
||||||||||
|
In-numru ta’ abitanti/in-numru ta’ karozzi tal-iskema tal-kondiviżjoni tal-karozzi |
L-amministrazzjonijiet pubbliċi responsabbli għall-mobbiltà |
In-numru ta’ abitanti fit-territorju tal-muniċipalità huwa diviż bin-numru ta’ karozzi disponibbli fil-flotta tal-iskema tal-kondiviżjoni tal-karozzi |
It-territorju amministrat |
L-emissjonijiet |
Minn tal-inqas karozza waħda disponibbli (1) tal-iskema tal-kondiviżjoni tal-karozzi għal kull 2 500 abitant |
Il-BEMP 3.3.3 |
||||||||||
|
In-numru ta’ karozzi b’sjieda privata ssostitwiti/in-numru ta’ vetturi tal-iskema tal-kondiviżjoni tal-karozzi |
L-amministrazzjonijiet pubbliċi responsabbli għall-mobbiltà |
In-numru ta’ karozzi b’sjieda privata li ġew issostitwiti bl-iskema tal-kondiviżjoni tal-karozzi (is-sidien ma jkollhomx bżonnhom iktar) diviż bin-numru totali ta’ karozzi disponibbli fil-flotta tal-iskema tal-kondiviżjoni tal-karozzi |
It-territorju amministrat |
L-emissjonijiet |
Minn tal-inqas tmien (8) karozzi b’sjieda privata ġew issostitwiti b’kull vettura fil-flotta tal-operatur tal-iskema tal-kondiviżjoni tal-karozzi |
Il-BEMP 3.3.3 |
||||||||||
|
% |
L-amministrazzjonijiet pubbliċi responsabbli għat-trasport pubbliku |
In-numru ta’ traġitti mwettqa bit-trasport pubbliku permezz ta’ diversi modalitajiet ta’ trasport u li jitħallsu bil-biljett integrat diviż bin-numru totali ta’ traġitti mwettqa bit-trasport pubbliku permezz ta’ diversi modalitajiet ta’ trasport |
It-territorju amministrat |
L-emissjonijiet |
Minn tal-inqas 75 % tat-traġitti mħallsa bil-biljett integrat |
Il-BEMP 3.3.4 |
||||||||||
|
% |
L-awtoritajiet lokali kollha |
In-numru totali ta’ vetturi elettriċi (għal kull tip, eż. il-karozzi elettriċi, il-muturi elettriċi) fit-triq diviż bin-numru totali ta’ vetturi ta’ dak it-tip |
It-territorju amministrat |
L-emissjonijiet |
— |
Il-BEMP 3.3.5 |
||||||||||
|
In-numru ta’ punti tal-iċċarġjar/abitant |
L-awtoritajiet lokali kollha |
In-numru totali ta’ punti pubbliċi tal-iċċarġjar għall-vetturi elettriċi diviż bin-numru ta’ abitanti tat-territorju kkunsidrat |
It-territorju amministrat |
L-emissjonijiet |
— |
Il-BEMP 3.3.5 |
||||||||||
|
% |
L-awtoritajiet lokali kollha |
Il-konċentrazzjoni ta’ sustanzi li jniġġsu l-arja (il-PM10, l-ammonijaka u l-ossidu tan-nitroġenu) titkejjel b’mod regolari f’ċerti żoni tal-belt (eż. qrib l-iskejjel, il-parks, iż-żoni residenzjali). It-tnaqqis fil-konċentrazzjoni ta’ sustanzi li jniġġsu l-arja huwa kkalkolat billi l-konċentrazzjoni finali (wara l-introduzzjoni ta’ ħlas għall-konġestjoni) tas-sustanza li tniġġes l-arja titnaqqas mill-konċentrazzjoni inizjali (qabel l-introduzzjoni tat-tariffa tal-konġestjoni) ta’ kull sustanza li tniġġes l-arja diviż bil-konċentrazzjoni inizjali tas-sustanza li tniġġes l-arja |
It-territorju amministrat |
L-emissjonijiet |
Il-konċentrazzjoni ta’ sustanzi li jniġġsu l-arja (il-PM10, l-ammonijaka u l-ossidu tan-nitroġenu) fiż-żona li fiha tiġi imposta t-tariffa tal-konġestjoni titnaqqas b’10 % (bħala medja), meta mqabbel mas-sitwazzjoni qabel l-introduzzjoni tat-tariffa tal-konġestjoni |
Il-BEMP 3.3.7 |
||||||||||
|
% |
L-awtoritajiet lokali kollha |
In-numru ta’ vetturi privati li jkollhom aċċess għaż-żona tat-tariffa tal-konġestjoni diviż bin-numru ta’ vetturi privati li jkollhom aċċess għall-istess żona qabel l-introduzzjoni tat-tariffa tal-konġestjoni |
Iż-żona tat-tariffa tal-konġestjoni |
L-emissjonijiet |
L-aċċess ta’ vetturi mhux eżentati fiż-żona li fiha tiġi imposta t-tariffa tal-konġestjoni jitnaqqas b’20 %, meta mqabbel mas-sitwazzjoni qabel l-introduzzjoni tat-tariffa tal-konġestjoni |
Il-BEMP 3.3.7 |
||||||||||
|
% |
L-awtoritajiet lokali kollha |
Il-veloċità medja tat-trasport pubbliku wara l-implimentazzjoni ta’ tariffa tal-konġestjoni diviża bil-veloċità medja tat-trasport pubbliku qabel l-introduzzjoni tat-tariffa tal-konġestjoni. L-istess jista’ jiġi applikat għall-puntwalità tat-trasport pubbliku qabel u wara l-introduzzjoni ta’ tariffa tal-konġestjoni |
Iż-żona tat-tariffa tal-konġestjoni |
L-emissjonijiet |
Il-veloċità u l-puntwalità tas-servizzi tat-trasport pubbliku tjiebu b’5 %, meta mqabbla mas-sitwazzjoni qabel l-introduzzjoni tat-tariffa tal-konġestjoni |
Il-BEMP 3.3.7 |
||||||||||
|
% |
L-awtoritajiet lokali kollha |
In-numru medju ta’ spazji għall-parkeġġ disponibbli matul il-ħinijiet tax-xogħol diviż bin-numru totali ta’ spazji għall-parkeġġ |
It-territorju amministrat |
L-emissjonijiet |
Bejn 80 % u 90 % tal-ispazji għall-parkeġġ fit-toroq ikunu okkupati matul 90 % tas-sigħat tax-xogħol |
Il-BEMP 3.3.8 |
||||||||||
|
iva/le |
L-awtoritajiet lokali kollha |
L-amministrazzjoni pubblika tista’ tillimita l-ispazji għall-parkeġġ mingħajr ħlas (għall-parkeġġ fit-toroq u għall-garaxxijiet taħt l-art) għall-iżviluppi l-ġodda u jista’ jkollha politika formali biex kulma jmur jitneħħa kull rekwiżit preċedenti ta’ parkeġġ mill-iżviluppi eżistenti |
It-territorju amministrat |
L-emissjonijiet Il-bijodiversità |
Il-belt ma għandha l-ebda rekwiżit ta’ parkeġġ minimu (għall-parkeġġ fit-toroq u għall-garaxxijiet taħt l-art) għall-iżviluppi l-ġodda u għandha politika formali biex kulma jmur jitneħħa kull rekwiżit preċedenti ta’ parkeġġ mill-iżviluppi eżistenti |
Il-BEMP 3.3.8 |
||||||||||
|
kg ta’ CO2e/sena kg ta’ CO2e/xahar |
L-amministrazzjonijiet pubbliċi responsabbli għall-mobbiltà |
L-emissjonijiet totali ta’ CO2 mill-vetturi tal-konsenji tul perjodu speċifiku ta’ żmien (eż. kull sena, kull xahar) fiż-żona moqdija miċ-ċentru tas-servizz loġistiku |
Iż-żona moqdija miċ-ċentru tas-servizz loġistiku |
L-emissjonijiet |
It-tnaqqis ta’ 40 % tal-emissjonijiet ta’ CO2 mill-vetturi tal-konsenji fiż-żona tas-servizz, meta mqabbel mas-sitwazzjoni qabel l-implimentazzjoni taċ-ċentru tas-servizz loġistiku |
Il-BEMP 3.3.9 |
||||||||||
|
Numru ta’ konsenji/jum |
L-amministrazzjonijiet pubbliċi responsabbli għall-mobbiltà |
In-numru ta’ traġitti tal-konsenji li jsiru kuljum bil-vetturi tal-konsenji fiż-żona moqdija miċ-ċentru tas-servizz loġistiku |
Iż-żona moqdija miċ-ċentru tas-servizz loġistiku |
L-emissjonijiet |
It-tnaqqis ta’ 75 % tan-numru ta’ traġitti tal-konsenji li jsiru kuljum lejn iż-żona tas-servizz, meta mqabbel mas-sitwazzjoni qabel l-implimentazzjoni taċ-ċentru tas-servizz loġistiku |
Il-BEMP 3.3.9 |
||||||||||
IL-BEMPs GĦALL-UŻU TAL-ART |
|||||||||||||||||
|
% |
L-awtoritajiet lokali kollha responsabbli għall-ippjanar tal-użu tal-art |
L-erja taż-żona li għadha kemm inbniet (m2), filwaqt li titqies kull tip ta’ żona mibnija impermeabbli (il-binjiet, it-toroq, kwalunkwe parti mingħajr veġetazzjoni jew mingħajr ilma), diviża biż-żona mibnija fil-bidu tal-perjodu kkunsidrat (eż. sena (1), ħames (5) snin, 10 snin) |
It-territorju amministrat |
Il-bijodiversità |
— |
Il-BEMP 3.4.1 |
||||||||||
|
iva/le |
L-awtoritajiet lokali kollha responsabbli għall-ippjanar tal-użu tal-art |
Il-miżuri biex jittaffa l-effett gżira ta’ sħana urbana (bħaż-żoni ekoloġiċi, is-soqfa ekoloġiċi jew l-użu ta’ materjali riflettivi) huma promossi fit-territorju amministrat kemm fil-binjiet u fiż-żoni privati kif ukoll f’dawk pubbliċi |
It-territorju amministrat |
L-emissjonijiet L-effiċjenza fl-użu tal-enerġija Il-bijodiversità |
— |
Il-BEMP 3.4.2 |
||||||||||
|
iva/le |
L-awtoritajiet lokali kollha responsabbli għall-ippjanar tal-użu tal-art |
Hemm ħtieġa għal miżuri tal-iskular tal-ilma b’impatt baxx għall-kostruzzjoni ta’ żviluppi ġodda, inklużi l-iżviluppi mill-ġdid maġġuri ta’ żoni mibnija eżistenti |
It-territorju amministrat |
Il-bijodiversità |
— |
Il-BEMP 3.4.3 |
||||||||||
IL-BEMPs GĦAL ŻONI URBANI EKOLOĠIĊI |
|||||||||||||||||
|
% |
L-amministrazzjonijiet pubbliċi responsabbli għall-ġestjoni ta’ żoni urbani ekoloġiċi |
L-erja (km2) ta’ ambjenti naturali u seminaturali fiż-żona urbana diviża biż-żona urbana totali |
It-territorju amministrat |
Il-bijodiversità |
— |
Il-BEMP 3.5.1 |
||||||||||
|
% |
L-amministrazzjonijiet pubbliċi responsabbli għall-ġestjoni ta’ żoni urbani ekoloġiċi |
L-erja (km2) ta’ żoni urbani ekoloġiċi u tal-ilma (fiż-żona urbana) diviża biż-żona urbana totali |
It-territorju amministrat |
Il-bijodiversità |
— |
Il-BEMP 3.5.2 |
||||||||||
|
% |
L-awtoritajiet lokali kollha responsabbli għall-ippjanar tal-użu tal-art |
In-numru ta’ binjiet b’soqfa ekoloġiċi diviż bin-numru totali ta’ binjiet fit-territorju tal-muniċipalità |
It-territorju amministrat |
Il-bijodiversità |
— |
Il-BEMP 3.5.3 |
||||||||||
|
iva/le |
L-awtoritajiet lokali kollha responsabbli għall-ippjanar tal-użu tal-art |
L-amministrazzjoni pubblika għandha pjan fir-rigward tal-ġestjoni ambjentali taż-żoni ekoloġiċi mitluqa u taż-żoni periferiċi biex jingħataw il-ħajja fiż-żona urbana |
It-territorju amministrat |
Il-bijodiversità |
— |
Il-BEMP 3.5.4 |
||||||||||
IL-BEMP GĦALL-KWALITÀ TAL-ARJA AMBJENTALI LOKALI |
|||||||||||||||||
|
μg/m3 |
L-amministrazzjonijiet pubbliċi kollha responsabbli għall-ġestjoni tal-kwalità tal-arja |
Il-livell ta’ sustanzi li jniġġsu l-arja (il-PM10, il-PM2.5, l-NO2) preżenti (il-medja annwali) fil-kampjunar taż-żona urbana f’ċerti postijiet (eż. l-iskola, il-parks, iż-żoni residenzjali) |
It-territorju amministrat |
L-emissjonijiet |
Għall-indikaturi kollha ddefiniti f’din il-BEMP, ir-riżultati jiksbu l-livelli stabbiliti fil-linji gwida dwar il-kwalità tal-arja li ġew prodotti mill-Organizzazzjoni Dinjija tas-Saħħa |
3.6.1 |
||||||||||
IL-BEMP GĦAT-TNIĠĠIS AKUSTIKU |
|||||||||||||||||
|
% |
L-amministrazzjonijiet pubbliċi responsabbli għall-indirizzar tat-tniġġis akustiku |
In-numru ta’ kejliet tal-livelli ta’ storbju li jaqbżu l-valuri limitu lokali, diviż bin-numru totali ta’ kejliet tal-livell ta’ storbju |
It-territorju amministrat |
— |
— |
Il-BEMP 3.7.1 |
||||||||||
IL-BEMPs GĦALL-PROVVISTA TAL-ILMA |
|||||||||||||||||
|
% |
L-amministrazzjonijiet pubbliċi responsabbli għall-provvista tal-ilma tajjeb għax-xorb |
In-numru ta’ konsumaturi b’miters individwali (fil-livell ta’ utenti individwali) diviż bin-numru totali ta’ konsumaturi |
It-territorju amministrat |
L-ilma |
Ir-rata ta’ penetrazzjoni tal-miters tal-ilma fil-livell tal-unitajiet domestiċi jew tal-utenti finali hija ta’ 99 % jew ogħla |
Il-BEMP 3.9.1 |
||||||||||
|
% |
L-amministrazzjonijiet pubbliċi responsabbli għall-provvista tal-ilma tajjeb għax-xorb |
In-numru ta’ konsumaturi bil-miters intelliġenti tal-ilma diviż bin-numru totali ta’ konsumaturi bil-miters tal-ilma |
It-territorju amministrat |
L-ilma |
Fiż-żoni li fihom l-ilma huwa skars (minn tal-inqas għal parti mis-sena), il-miters tal-ilma fil-livell tal-unitajiet domestiċi/tal-utent finali huma miters intelliġenti Il-binjiet il-ġodda kollha huma mgħammra b’miters tal-ilma (b’miters intelliġenti fiż-żoni li fihom l-ilma huwa skars) |
Il-BEMP 3.9.1 |
||||||||||
|
% |
L-amministrazzjonijiet pubbliċi responsabbli għall-provvista tal-ilma tajjeb għax-xorb |
L-ILI jiġi kkalkolat bħala telf reali annwali attwali (CARL)/telf reali annwali inevitabbli (UARL) |
It-territorju amministrat |
L-ilma |
L-Indiċi tan-Nixxijat tal-Infrastruttura huwa inqas minn 1,5 |
Il-BEMP 3.9.2 |
||||||||||
IL-BEMPs GĦALL-ĠESTJONI TAL-ILMA MORMI |
|||||||||||||||||
|
% |
L-amministrazzjonijiet pubbliċi responsabbli għall-ġestjoni tal-ilma mormi |
L-effiċjenza tat-tneħħija għal kull sustanza li tniġġes l-ilma (is-COD, il-BOD5, l-ammonijaka, in-nitroġenu totali u l-fosforu totali) tiġi kkalkolata billi l-konċentrazzjoni finali tas-sustanza li tniġġes l-ilma titnaqqas mill-konċentrazzjoni inizjali għal kull sustanza li tniġġes l-ilma, diviża bil-konċentrazzjoni inizjali tas-sustanza li tniġġes l-ilma |
L-impjant tat-trattament tal-ilma mormi |
L-ilma |
L-effiċjenzi tat-tneħħija li ntlaħqu huma: minn tal-inqas 98 % għall-BOD5, minn tal-inqas 90 % għas-COD, minn tal-inqas 90 % għall-ammonijaka, minn tal-inqas 80 % għall-komposti tan-nitroġenu organiku totali, u minn tal-inqas 90 % għall-fosforu totali |
Il-BEMP 3.10.1 |
||||||||||
|
kWh/ekwivalent ta’ popolazzjoni/sena |
L-amministrazzjonijiet pubbliċi responsabbli għall-ġestjoni tal-ilma mormi |
L-użu annwali totali tal-elettriku tat-trattament tal-ilma mormi diviż bin-numru ta’ ekwivalenti ta’ popolazzjoni li l-impjant tat-trattament tal-ilma mormi huwa ddisinjat/jitħaddem għalihom |
L-impjant tat-trattament tal-ilma mormi |
L-ilma |
L-użu tal-elettriku tal-impjant tat-trattament tal-ilma mormi huwa:
|
Il-BEMP 3.10.1 |
||||||||||
|
% |
L-amministrazzjonijiet pubbliċi responsabbli għall-ġestjoni tal-ilma mormi |
L-effiċjenza tat-tneħħija tiġi kkalkolata billi l-konċentrazzjoni finali tal-mikrosustanzi niġġiesa titnaqqas mill-konċentrazzjoni inizjali tal-mikrosustanzi niġġiesa, diviża bil-konċentrazzjoni inizjali tal-mikrosustanza niġġiesa |
L-impjant tat-trattament tal-ilma mormi |
L-ilma |
L-effiċjenza medja tat-tneħħija għall-mikrosustanzi niġġiesa hija ogħla minn 80 % |
Il-BEMP 3.10.2 |
||||||||||
|
% |
L-amministrazzjonijiet pubbliċi responsabbli għall-ġestjoni tal-ilma mormi |
Il-fluss annwali tal-ilma mormi li jsirlu trattament terzjarju għat-tneħħija tal-mikrosustanzi, diviż bil-fluss annwali totali tal-ilma mormi |
L-impjant tat-trattament tal-ilma mormi |
L-ilma |
Il-mikrosustanzi niġġiesa jitneħħew f’minn tal-inqas 90 % tal-fluss annwali tal-ilma mormi |
Il-BEMP 3.10.2 |
||||||||||
|
% |
L-amministrazzjonijiet pubbliċi responsabbli għall-ġestjoni tal-ilma mormi |
L-enerġija ġġenerata (l-elettriku u s-sħana mill-bijogass) fil-post mid-diġestjoni anaerobika tal-ħama u li tintuża fl-impjant tat-trattament tal-ilma mormi, diviża bl-ammont totali ta’ enerġija li tintuża fl-impjant tat-trattament tal-ilma mormi |
L-impjant tat-trattament tal-ilma mormi |
L-ilma |
L-elettriku u s-sħana ġġenerati mill-impjant stess permezz tal-bijogass ikopru 100 % tal-użu tal-enerġija għall-impjanti tat-trattament tal-ilma muniċipali mormi b’ammont ta’ iktar minn 10 000 ekwivalent ta’ popolazzjoni mingħajr it-tnixxif termali tal-ħama fil-post, u 50 % fil-każ ta’ impjanti bit-tnixxif termali tal-ħama fil-post |
Il-BEMP 3.10.3 |
||||||||||
|
% |
L-amministrazzjonijiet pubbliċi responsabbli għall-ġestjoni tal-ilma mormi |
Il-ħama tad-dranaġġ prodott fit-trattament tal-ilma mormi li jiġi monoinċinerat, diviż bl-ammont totali ta’ ħama tad-dranaġġ iġġenerat mit-trattament tal-ilma mormi |
L-impjant tat-trattament tal-ilma mormi |
L-ilma |
— |
Il-BEMP 3.10.4 |
||||||||||
|
% |
L-amministrazzjonijiet pubbliċi responsabbli għall-ġestjoni tal-ilma mormi |
L-ammont ta’ ilma rriċiklat prodott mit-trattament tal-ilma mormi diviż bl-ammont totali ta’ ilma mormi ttrattat |
It-territorju amministrat |
L-ilma |
— |
Il-BEMP 3.10.5 |
||||||||||
|
% |
L-amministrazzjonijiet pubbliċi responsabbli għas-sistemi urbani tal-iskular tal-ilma u għall-ippjanar tal-użu tal-art |
Il-persentaġġ annwali tal-ilma tax-xita li huwa stmat li jinżamm u li jiġi infiltrat fl-art lokalment mill-istima totali tal-ilma tax-xita li tinżel fiż-żona urbana tal-muniċipalità |
It-territorju amministrat |
L-ilma |
— |
Il-BEMP 3.10.7 |
||||||||||
IL-BEMP GĦALL-AKKWIST PUBBLIKU EKOLOĠIKU |
|||||||||||||||||
|
% |
L-amministrazzjonijiet pubbliċi kollha |
In-numru ta’ sejħiet għall-offerti li jinkludu kriterji ambjentali diviż bin-numru totali ta’ sejħiet għall-offerti (diżaggregati skont il-kategorija tal-prodotti) |
Il-livell ta’ organizzazzjoni |
L-effiċjenza fl-użu tal-enerġija L-effiċjenza fl-użu tal-materjal L-ilma L-iskart Il-bijodiversità L-emissjonijiet |
100 % tas-sejħiet għall-offerti jinkludu kriterji ambjentali li jirrikjedu minn tal-inqas il-livell ta’ prestazzjoni stabbilit fil-kriterji tal-APE tal-UE, għal prodotti li għalihom huma disponibbli kriterji tal-APE tal-UE (eż. il-karti tal-uffiċċji, l-aġenti tat-tindif, l-għamara) |
Il-BEMP 3.11.1 |
||||||||||
IL-BEMP GĦALL-EDUKAZZJONI AMBJENTALI U GĦAT-TIXRID TAT-TAGĦRIF |
|||||||||||||||||
|
% |
L-amministrazzjonijiet pubbliċi |
Il-persentaġġ ta’ ċittadini li jintlaħqu b’mod dirett u indirett permezz ta’ azzjonijiet ta’ edukazzjoni ambjentali |
It-territorju amministrat |
L-effiċjenza fl-użu tal-enerġija L-effiċjenza fl-użu tal-materjal L-ilma L-iskart Il-bijodiversità L-emissjonijiet |
—— |
Il-BEMP 3.12.1 |
(1) Ir-rapport xjentifiku u ta’ politika huwa disponibbli għall-pubbliku fuq is-sit web tal-JRC fl-indirizz li ġej: http://susproc.jrc.ec.europa.eu/activities/emas/documents/PublicAdminBEMP.pdf. Il-konklużjonijiet dwar l-aqwa prattiki ta’ ġestjoni ambjentali u l-applikabbiltà tagħhom kif ukoll dwar l-indikaturi speċifiċi identifikati tal-prestazzjoni ambjentali u l-parametri referenzjarji ta’ eċċellenza li jinsabu f’dan id-Dokument ta’ Referenza Settorjali huma bbażati fuq is-sejbiet dokumentati fir-rapport xjentifiku u ta’ politika. It-tagħrif ta’ sfond u d-dettalji tekniċi kollha jistgħu jinstabu hemmhekk.
(2) Council Regulation (KEE) Nru 1836/93 of 29 June 1993 allowing voluntary participation by companies in the industrial sector in a Community eco-management and audit scheme (OJ L 168, 10.7.1993, p. 1 ). (Ir-Regolament tal-Kunsill (KEE) Nru 1836/93 tad-29 ta’ Ġunju 1993 li jippermetti l-parteċipazzjoni volontarja ta’ kumpaniji fis-settur industrijali fi skema Komunitarja ta’ ġestjoni u verifika ambjentali (ĠU L 168, 10.7.1993, p. 1).
(3) Ir-Regolament (KE) Nru 761/2001 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tad-19 ta’ Marzu 2001 li jippermetti l-parteċipazzjoni volontarja ta’ organizzazzjonijiet fl-iskema Komunitarja għall-immaniġġjar tal-ambjent u verifika (EMAS) (ĠU L 114, 24.4.2001, p. 1).
(4) Skont l-Anness IV(B.e.) tar-Regolament dwar l-EMAS, id-dikjarazzjoni ambjentali għandu jkun fiha “sommarju tad-data disponibbli dwar il-prestazzjoni tal-organizzazzjoni f’taqbil mal-objettivi u l-miri ambjentali tagħha fir-rigward tal-impatti ambjentali sinifikattivi. Għandu jsir rappurtar dwar l-indikaturi ċentrali u l-indikaturi ta’ prestazzjoni ambjentali eżistenti rilevanti oħra kif imniżżlin fit-Taqsima C”. It-Taqsima C tal-Anness IV tiddikjara li “kull organizzazzjoni għandha tirrapporta wkoll fuq bażi annwali dwar il-prestazzjoni tagħha rigward aspetti ambjentali aktar speċifiċi kif identifikati fid-dikjarazzjoni ambjentali tagħha u, fejn disponibbli, tieħu kont ta’ dokumenti ta’ referenza settorjali kif imsemmi fl-Artikolu 46.”
(5) Deskrizzjoni dettaljata ta’ kull waħda mill-aqwa prattiki, bi gwida prattika dwar kif jiġu implimentati, hija disponibbli fir-“Rapport dwar l-Aqwa Prattika” li ġie ppubblikat mill-JRC u huwa disponibbli onlajn fuq: http://susproc.jrc.ec.europa.eu/activities/emas/documents/PublicAdminBEMP.pdf. L-organizzazzjonijiet mistiedna jikkonsultawh jekk ikunu interessati li jitgħallmu iktar dwar uħud mill-aqwa prattiki deskritti f’dan l-SRD.
(6) Ir-Regolament (KE) Nru 1893/2006 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tal-20 ta’ Diċembru 2006 li jistabbilixxi l-klassifikazzjoni tal-istatistika ta’ attivitajiet ekonomiċi tan-NACE Reviżjoni 2 u li jemenda r-Regolament tal-Kunsill (KEE) Nru 3037/90 kif ukoll ċerti Regolamenti tal-KE dwar setturi speċifiċi tal-istatistika (ĠU L 393, 30.12.2006, p. 1).
(7) F’dan l-SRD dwar l-EMAS, it-termini “awtoritajiet lokali” u “muniċipalitajiet” jitqiesu bħala sinonimi u jirreferu għall-korpi pubbliċi ta’ governanza u li jipprovdu s-servizzi liċ-ċittadini fil-livell lokali.
(8) L-isfidi u l-opportunitajiet speċifiċi relatati mal-BEMPs differenti huma indirizzati jew direttament f’dan id-dokument jew inkella fil-gwida prattika dwar kif jiġu implimentati l-BEMPs li hija disponibbli fir-“Rapport dwar l-Aqwa Prattika” li ġie ppubblikat mill-JRC u li huwa disponibbli onlajn fuq: http://susproc.jrc.ec.europa.eu/activities/emas/documents/PublicAdminBEMP.pdf. L-organizzazzjonijiet mistiedna jikkonsultawh biex jifhmu aħjar l-aqwa prattiki deskritti f’dan l-SRD.
(9) L-erja tal-art tista’ tiġi kkalkolata billi titqies l-erja tas-superfiċe utli tal-bini, pereżempju, is-superfiċe li tintuża fiċ-ċertifikati tar-rendiment tal-bini fl-użu tal-enerġija.
(10) L-iskart residwu huwa l-frazzjoni tal-iskart li ma tintbagħatx għall-użu mill-ġdid, għar-riċiklaġġ, għall-ikkompostjar jew għad-diġestjoni anaerobika.
(11) In-numru ta’ daqsijiet differenti (eż. A4, A3) tal-folji tal-karti jista’ jiġi kkonvertit għal numru ekwivalenti ta’ folji A4 (eż. folja A3 waħda hija ekwivalenti għal żewġ folji A4).
(12) Bħala parti mis-serje ta’ standards ambjentali tal-ISO 14000, l-Organizzazzjoni Internazzjonali għall-Istandardizzazzjoni (l-ISO) fasslet sottoserje (l-ISO 14020) speċifika għat-tikkettar ambjentali, li tkopri tliet tipi ta’ skemi ta’ tikkettar. F’dan il-kuntest, ekotikketta tat-“Tip I” hija tikketta b’diversi kriterji li ġiet żviluppata minn parti terza. Fil-livell tal-UE, xi eżempji huma l-“Ekotikketta tal-UE”, u fil-livell nazzjonali jew multilaterali, il-“Blaue Engel”, l-“Austrian Ecolabel” u n-“Nordic Swan”.
(13) L-indiċi tal-apparenza tal-kulur ta’ bozza jispeċifika l-kapaċità li l-għajn tal-bniedem tiddistingwi l-kuluri taħt tip ta’ dawl bħal dak. Indiċi għoli tal-apparenza tal-kulur huwa meħtieġ f’postijiet li fihom huwa importanti li wieħed jagħraf il-kuluri.
(14) Il-bozoz b’komponent abjad qawwi/kiesaħ jistgħu jkollhom impatti negattivi rilevanti fuq il-fawna lokali.
(15) Id-Direttiva 2010/31/UE (id-Direttiva dwar ir-Rendiment tal-Bini fl-Użu tal-Enerġija, l-EPBD) tirrikjedi li l-Istati Membri jistabbilixxu standards minimi għar-rendiment tal-bini fl-użu tal-enerġija, li jeħtieġ li jkunu riflessi fil-kodiċijiet nazzjonali tal-bini. Id-Direttiva introduċiet sistema ta’ parametraġġ referenzjarju biex gradwalment jiżdied il-livell ta’ ambizzjoni ta’ dawn ir-rekwiżiti dwar l-effiċjenza fl-użu tal-enerġija, filwaqt li jinżammu taħt rieżami regolari.
(16) L-EPBD tirrikjedi li l-binjiet il-ġodda kollha jikkonsmaw livell baxx ħafna ta’ enerġija jew livell ta’ enerġija qrib iż-żero (“bini b’użu tal-enerġija qrib iż-żero”) sal-2020, jew sal-2018 jekk dawn ikunu okkupati mill-awtoritajiet pubbliċi u ta’ sjieda tagħhom.
(17) Attwalment il-Kummissjoni Ewropea qed tippilota livell(i) ta’ qafas ta’ rapportar volontarju, biex titkejjel is-sostenibbiltà ġenerali tar-rendiment tal-bini fl-użu tal-enerġija tul iċ-ċiklu tal-ħajja tagħhom. Iktar tagħrif disponibbli fuq: http://ec.europa.eu/environment/eussd/buildings.htm
(18) In-netwerks ekoloġiċi u tal-ilma huma żoni naturali u seminaturali li jinkorporaw l-ispazji ekoloġiċi (u/jew tal-ilma jekk u meta jkunu kkonċernati l-ekosistemi akkwatiċi) u karatteristiki fiżiċi oħra f’żoni terrestri (inklużi ż-żoni kostali) u f’żoni tal-baħar.
(19) Id-Direttiva 2008/50/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tal-21 ta’ Mejju 2018 dwar il-kwalità ta’ l-arja fl-ambjent u arja iktar nadifa għall-Ewropa (ĠU L 152, 11.6.2008, p. 1).).
(20) Attwalment id-Dokument ta’ Referenza Settorjali tal-EMAS għas-settur tal-ġestjoni tal-iskart qed jiġi żviluppat. Ir-riżultati intermedji kif ukoll id-dokument finali, ladarba jiġu adottati, huma disponibbli fuq: http://susproc.jrc.ec.europa.eu/activities/emas/waste_mgmt.html.
(21) Iż-żoni li fihom l-ilma huwa skars huma dawk fejn ma hemmx biżżejjed riżorsi tal-ilma biex jissodisfaw ir-rekwiżiti medji fit-tul. Iktar tagħrif disponibbli fuq: http://ec.europa.eu/environment/water/quantity/about.htm
(22) It-telf reali annwali attwali (CARL) jirrappreżenta l-ammont ta’ ilma li effettivament jintilef min-netwerk tad-distribuzzjoni (jiġifieri li ma jasalx għand l-utenti finali). It-telf annwali reali inevitabbli (UARL) iqis li dejjem se jkun hemm xi nixxija f’netwerk tad-distribuzzjoni tal-ilma. Il-UARL jiġi kkalkolat abbażi ta’ fatturi bħat-tul tan-netwerk, in-numru ta’ konnessjonijiet tas-servizz u l-pressa li biha jkun qed jaħdem in-netwerk.
(23) L-akronimi li ġejjin jintużaw fit-test tal-BEMP: BOD5: domanda bijoloġika ta’ ossiġenu fuq ħamest (5) ijiem; MLSS: solidi sospiżi ta’ likwidi mħallta (bijomassa fis-sistema tal-ħama attivat); COD: domanda kimika ta’ ossiġenu.
(24) “Ekwivalenti ta’ popolazzjoni”, jew e.p., li huwa terminu li ntuża fid-Direttiva tal-Kunsill 91/271/KEE tal-21 ta’ Mejju 1991 dwar it-trattament tal-ilma urban mormi (ĠU L 135, 30.5.1991, p. 40), ikopri t-tniġġis organiku ġġenerat mir-residenti ta’ belt, ta’ raħal jew ta’ villaġġ, u sorsi oħra bħall-popolazzjoni mhux residenti u l-industriji agroalimentari.
(25) DOC: karbonju organiku dissolt.
(26) Nℓ: litru normali, jiġifieri l-volum ta’ gass imkejjel f’kundizzjonijiet standard (il-pressa: 1,01325 bar; it-temperatura: 0 oC)
(27) Id-dokumenti ta’ referenza dwar l-aqwa tekniki disponibbli (BREFs) skont id-Direttiva dwar l-Emissjonijiet Industrijali huma disponibbli fuq: http://eippcb.jrc.ec.europa.eu/reference/.
(28) Id-Direttiva 2010/75/UE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tal-24 ta’ Novembru 2010 dwar l-emissjonijiet industrijali (il-prevenzjoni u l-kontroll integrati tat-tniġġis) (ĠU L 334, 17.12.2010, p. 17).
(29) Fis-sistemi kkombinati tad-dranaġġ, l-ilma mormi u l-ilma tal-maltemp (mill-maltempati jew mix-xita) jinġabru fl-istess netwerk tad-dranaġġ. Fis-sistemi separati tad-dranaġġ, l-ilma mormi u l-ilma tal-maltemp jinġabru u jintbagħtu għal trattament jew għal rilaxx permezz ta’ netwerks separati tad-dranaġġ.
(30) Għal tagħrif dwar il-kriterji tal-Akkwist Pubbliku Ekoloġiku tal-UE u għal-lista kompluta tal-prodotti koperti, jekk jogħġbok ara: http://ec.europa.eu/environment/gpp/index_en.htm.
(31) Sabiex jiġi ristrett in-numru ta’ sejħiet għall-offerti, fl-ispeċifikazzjonijiet tekniċi tista’ ssir referenza għall-kriterji tal-Ekotikketta tal-UE għal dak il-grupp speċifiku ta’ prodotti jew ta’ servizzi; għall-verifika, tista’ tkun meħtieġa liċenzja valida tal-Ekotikketta tal-UE. Skont l-Artikolu 44(2) tad-Direttiva 2014/24/UE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tas-26 ta’ Frar 2014 dwar l-akkwist pubbliku u li tħassar id-Direttiva 2004/18/KE (ĠU L 94, 28.3.2014, p. 65), l-awtoritajiet kontraenti jridu jaċċettaw ukoll mezzi xierqa oħra ta’ prova.