Dan id-dokument hu mislut mis-sit web tal-EUR-Lex
Dokument 62021CC0750
Opinion of Advocate General Kokott delivered on 25 May 2023.#Pilatus Bank plc v European Central Bank.#Appeal – Economic and monetary policy – Prudential supervision of credit institutions – Tasks of the European Central Bank (ECB) – Regulation (EU) No 1024/2013 – Article 6(5)(b) – Supervision of a credit institution directly by the ECB – Conditions – Action for annulment – Inadmissibility – Representation of a party – Authority to act granted to the lawyer – Representative not lawfully provided with authority to act.#Case C-750/21 P.#Pilatus Bank plc v European Central Bank.#Appeal – Economic and monetary policy – Prudential supervision of credit institutions – Regulation (EU) No 1024/2013 – Specific supervisory tasks assigned to the European Central Bank (ECB) – Withdrawal of authorisation – Action for annulment – Inadmissibility – Representation of a party – Authority to act granted to the lawyer – Representative not lawfully provided with authority to act.#Case C-256/22 P.
Konklużjonijiet tal-Avukat Ġenerali J. Kokott, ippreżentati l-25 ta’ Mejju 2023.
Pilatus Bank plc vs Il-Bank Ċentrali Ewropew.
Appell – Politika ekonomika u monetarja – Sorveljanza prudenzjali tal-istituzzjonijiet ta’ kreditu – Kompiti tal-Bank Ċentrali Ewropew (BĊE) – Regolament (UE) Nru 1024/2013 – Artikolu 6(5)(b) – Sorveljanza ta’ istituzzjoni ta’ kreditu direttament mill-BĊE – Kundizzjonijiet – Rikors għal annullament – Inammissibbiltà – Rappreżentanza ta’ parti – Mandat mogħti lill-avukat – Rappreżentant b’mandat irregolari.
Kawża C-750/21 P.
Pilatus Bank plc vs Il-Bank Ċentrali Ewropew.
Appell – Politika ekonomika u monetarja – Sorveljanza prudenzjali tal-istituzzjonijiet ta’ kreditu – Regolament (UE) Nru 1024/2013 – Kompiti speċifiċi ta’ superviżjoni fdati lill-Bank Ċentrali Ewropew (BĊE) – Irtirar ta’ awtorizzazzjoni – Rikors għal annullament – Inammissibbiltà – Rappreżentanza ta’ parti – Mandat mogħti lill-avukat – Rappreżentant awtorizzat b’mod irregolari.
Kawża C-256/22 P.
Konklużjonijiet tal-Avukat Ġenerali J. Kokott, ippreżentati l-25 ta’ Mejju 2023.
Pilatus Bank plc vs Il-Bank Ċentrali Ewropew.
Appell – Politika ekonomika u monetarja – Sorveljanza prudenzjali tal-istituzzjonijiet ta’ kreditu – Kompiti tal-Bank Ċentrali Ewropew (BĊE) – Regolament (UE) Nru 1024/2013 – Artikolu 6(5)(b) – Sorveljanza ta’ istituzzjoni ta’ kreditu direttament mill-BĊE – Kundizzjonijiet – Rikors għal annullament – Inammissibbiltà – Rappreżentanza ta’ parti – Mandat mogħti lill-avukat – Rappreżentant b’mandat irregolari.
Kawża C-750/21 P.
Pilatus Bank plc vs Il-Bank Ċentrali Ewropew.
Appell – Politika ekonomika u monetarja – Sorveljanza prudenzjali tal-istituzzjonijiet ta’ kreditu – Regolament (UE) Nru 1024/2013 – Kompiti speċifiċi ta’ superviżjoni fdati lill-Bank Ċentrali Ewropew (BĊE) – Irtirar ta’ awtorizzazzjoni – Rikors għal annullament – Inammissibbiltà – Rappreżentanza ta’ parti – Mandat mogħti lill-avukat – Rappreżentant awtorizzat b’mod irregolari.
Kawża C-256/22 P.
Rapporti tal-qorti - ġenerali
IdentifikaturECLI: ECLI:EU:C:2023:431
KONKLUŻJONIJIET TAL-AVUKATA ĠENERALI
KOKOTT
ippreżentati fil‑25 ta’ Mejju 2023 ( 1 )
Kawżi C‑750/21 P u C‑256/22 P
Pilatus Bank plc
vs
Il-Bank Ċentrali Ewropew (BĊE)
“Politika ekonomika u monetarja – Mekkaniżmu Superviżorju Uniku – Regolament (EU) Nru 1024/2013 – Kompiti speċifiċi ta’ superviżjoni fdati lill-BĊE – Deċiżjoni dwar l-irtirar tal-liċenzja għall-aċċess għall-attività ta’ istituzzjoni ta’ kreditu – Akkuża tal-azzjonist maġġoritarju f’pajjiż terz – Kriterju tar-reputazzjoni – Perċezzjoni tar-reputazzjoni mis-suq – Regolament Nru 2271/96 – Eżerċizzju effikaċi tad-drittijiet tad-difiża permezz ta’ konsulenza legali– Imputazzjoni ta’ atti preparatorji minn awtoritajiet nazzjonali lill-BĊE – Protezzjoni legali effettiva – Artikoli 41 u 47 tal-Karta”
Werrej
|
I. Introduzzjoni |
|
|
II. Il-kuntest ġuridiku |
|
|
A. Ir-Regolament (UE) Nru 1024/2013 |
|
|
B. Ir-Regolament (UE) Nru 575/2013 |
|
|
C. Ir-Regolament (UE) Nru 468/2014 |
|
|
D. Id-Direttiva 2013/36/UE |
|
|
E. Il-Linji Gwida Konġunti tal-Awtoritajiet Superviżorji Ewropej għall-banek, għall-assigurazzjoni u għat-titoli (EBA, EIOPA u ESMA) dwar il-valutazzjoni prudenzjali ta’ akkwisti u żidiet ta’ parteċipazzjonijiet kwalifikanti fis-settur finanzjarju |
|
|
III. Il-fatti li wasslu għall-kawża |
|
|
A. Il-fatti |
|
|
B. Id-digriet appellat (Kawża C‑750/21 P) |
|
|
C. Is-sentenza appellata (Kawża C‑256/22 P) |
|
|
IV. Il-proċedura quddiem il-Qorti tal-Ġustizzja u t-talbiet tal-partijiet |
|
|
V. Evalwazzjoni |
|
|
A. Eżerċizzju effettiv tad-drittijiet tad-difiża fil-kuntest tal-proċedura amministrattiva kumplessa għall-irtirar tal-awtorizzazzjoni |
|
|
1. Osservazzjonijiet preliminari |
|
|
2. Imputazzjoni tal-ksur tad-drittijiet tad-difiża u ta’ protezzjoni ġudizzjarja effettiva fil-kuntest tal-proċedura amministrattiva kumplessa |
|
|
a) Ġurisdizzjoni esklużiva tal-Qorti tal-Ġustizzja |
|
|
b) Imputazzjoni lill-BĊE ta’ atti nazzjonali preparatorji |
|
|
c) Żball ta’ liġi fis-sentenza appellata u difiża legali effettiva mill-konsulent legali tal-Bank |
|
|
3. Konklużjoni intermedjarja |
|
|
a) Kawża C‑256/22 P |
|
|
b) Kawża C‑750/21 P |
|
|
B. Portata tas-setgħat superviżorji tal-BĊE |
|
|
1. L-ewwel aggravju fil-Kawża C‑256/22 P: Ksur tal-Artikolu 14(5) tar-Regolament Nru 1024/2013 |
|
|
2. It-tieni aggravju fil-Kawża C‑256/22 P: Evalwazzjoni żbaljata tal-kunċett ta’ reputazzjoni fis-sens tal-Artikolu 23 tar-Regolament Nru 1024/2013 |
|
|
a) L-argumenti tal-appellanti |
|
|
b) Ċaħda mill-Qorti Ġenerali |
|
|
c) Kunċett ta’ reputazzjoni fis-sens tal-Artikolu 23(1) tad-Direttiva 2013/36 |
|
|
d) Rekwiżiti proċedurali u probatorji għall-prova tan-nuqqas ta’ reputazzjoni u tar-riskju li jirriżulta |
|
|
e) L-importanza tar-Regolament Nru 2271/96 dwar l-Imblokkar |
|
|
3. It-tielet aggravju fil-Kawża C‑256/22 P: żball ta’ liġi tal-Qorti Ġenerali, b’mod partikolari n-natura sproporzjonata tal-irtirar tal-awtorizzazzjoni |
|
|
4. L-ewwel aggravju fil-Kawża C‑750/21 P: ilmenti oħra |
|
|
5. Konklużjoni intermedjarja u spejjeż |
|
|
a) Kawża C‑750/21 P |
|
|
b) Kawża C‑256/22 P |
|
|
VI. Konklużjoni |
|
|
A. Kawża C‑750/21 P |
|
|
B. Kawża C‑256/22 P |
I. Introduzzjoni
|
1. |
Dawn iż-żewġ kawżi, għalkemm mhux marbuta formalment, jikkonċernaw l-istess partijiet u l-istess proċedura amministrattiva. Din wasslet sabiex il-Bank Ċentrali Ewropew (BĊE) jirtira fir-rigward tal-appellanti Pilatus Bank plc l-aċċess għall-attività ta’ istituzzjoni ta’ kreditu (iktar ’il quddiem l-“awtorizzazzjoni”). |
|
2. |
Barra minn hekk, dawn il-kawżi jqajmu l-istess kwistjonijiet ta’ prinċipju. Minn naħa, għandu jiġi ċċarat jekk il-BĊE huwiex responsabbli, skont is-setgħat superjuri ta’ superviżjoni u ta’ deċiżjoni tiegħu, għas-salvagwardja tad-drittijiet tad-difiża tal-istituzzjoni ta’ kreditu, sa fejn ġew attribwiti lilha nuqqasijiet proċedurali serji fil-parti nazzjonali (f’diversi stadji) tal-proċedura amministrattiva. Min-naħa l-oħra, għandu jiġi eżaminat f’dan il-kuntest jekk istituzzjoni ta’ kreditu li titqiegħed taħt superviżjoni jew ġestjoni speċjali mill-awtorità nazzjonali kompetenti tistax teżerċita bis-sħiħ dawn id-drittijiet ta’ difiża u d-dritt tagħha ta’ azzjoni fir-rigward tal-irtirar (imminenti) ta’ din l-awtorizzazzjoni permezz tal-konsulent legali maħtur mill-Bord tad-Diretturi tagħha. |
|
3. |
Barra minn hekk, iż-żewġ kawżi jirrigwardaw, b’mod ġenerali, il-portata tas-setgħat superviżorji tal-BĊE skont ir-regoli tal-Mekkaniżmu Superviżorju Uniku ( 2 ). F’dan ir-rigward, għandu jiġi eżaminat jekk u sa liema punt l-atti preparatorji adottati mill-awtoritajiet nazzjonali kompetenti huma imputabbli lill-BĊE, jekk dan għandux jistħarreġ il-legalità tagħhom u jekk dawn jistgħux jiġu invokati quddiem il-qrati tal-Unjoni flimkien mad-deċiżjoni tal-BĊE li tagħlaq il-proċedura. |
|
4. |
Fil-Kawża C‑256/22 P, tqum il-kwistjoni ta’ prinċipju supplimentari dwar f’liema kundizzjonijiet huwa possibbli l-irtirar tal-liċenzja għall-aċċess għall-attività ta’ istituzzjoni ta’ kreditu minħabba l-assenza jew it-telf tar-“reputazzjoni” tal-azzjonist maġġoritarju ta’ istituzzjoni ta’ kreditu. Din hija l-ewwel darba li l-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja ser tiddeċiedi dwar dan il-kriterju ta’ evalwazzjoni indeterminat. |
II. Il-kuntest ġuridiku
A. Ir-Regolament (UE) Nru 1024/2013
|
5. |
Ir-Regolament Nru 1024/2013 jistabbilixxi fil-premessi 16, 20 u 21 tiegħu:
[…]
|
|
6. |
L-Artikolu 1 tar-Regolament Nru 1024/2013, intitolat “Suġġett u kamp ta’ applikazzjoni”, jipprovdi: “Dan ir-Regolament jikkonferixxi lill-BĊE kompiti speċifiċi fir-rigward ta’ politiki relatati mas-superviżjoni prudenzjali ta’ istituzzjonijiet ta’ kreditu, bil-għan li jikkontribwixxu għas-sikurezza u s-solidità tal-istituzzjonijiet ta’ kreditu u l-istabbiltà tas-sistema finanzjarja fl-Unjoni u kull Stat Membru, b’rigward sħiħ u bid-dover ta’ attenzjoni għall-unità u l-integrità tas-suq intern abbażi ta’ trattament ugwali tal-istituzzjonijiet ta’ kreditu bil-għan li jkun impedut arbitraġġ regolatorju. L-istituzzjonijiet imsemmija fl-Artikolu 2(5) tad-Direttiva 2013/36/UE tal-Parlamanet Ewropew u tal-Kunsill tas‑26 ta’ Ġunju 2013 dwar l-aċċess għall-attività tal-istituzzjonijiet ta’ kreditu u s-superviżjoni prudenzjali tal-istituzzjonijiet ta’ kreditu u tad-ditti tal-investiment [ ( 3 )] huma esklużi mill-kompiti superviżorji kkonferiti lill-BĊE f’konformità mal-Artikolu 4 ta’ dan ir-Regolament. L-ambitu tal-kompiti superviżorji tal-BĊE huwa limitat għas-superviżjoni prudenzjali ta’ istituzzjonijiet ta’ kreditu skont dan ir-Regolament. Dan ir-Regolament ma għandu jikkonferixxi xi kompiti ta’ superviżjoni oħra fuq il-BĊE, bħal kompiti relatati mas-superviżjoni prudenzjali ta’ kontropartijiet ċentrali. Fit-twettieq tal-kompiti tiegħu skont dan ir-Regolament, u mingħajr preġudizzju għall-objettiv li jiġu żgurati s-sikurezza u s-solidità tal-istituzzjonijiet ta’ kreditu, il-BĊE għandu jqis bis-sħiħ it-tipi differenti, mudelli ta’ negozju u daqsijiet ta’ istituzzjonijiet ta’ kreditu. L-ebda azzjoni, proposta jew politika tal-BĊE ma għandha tiddiskrimina, direttament jew indirettament, kontra kwalunkwe Stat Membru jew grupp ta’ Stati Membri bħala post għall-forniment ta’ servizzi bankarji jew finanzjarji fi kwalunkwe munita. Dan ir-Regolament huwa mingħajr preġudizzju għar-responsabbiltajiet u s-setgħat relatati tal-awtoritajiet kompetenti tal-Istati Membri parteċipanti biex iwettqu kompiti ta’ superviżjoni li ma humiex ikkonferiti lill-BĊE b’dan ir-Regolament. Dan ir-Regolament huwa wkoll mingħajr preġudizzju għar-responsabbilitajiet u s-setgħat relatati tal-awtoritajiet kompetenti jew nominati tal-Istati Membri parteċipanti biex japplikaw strumenti makroprudenzjali li mhumiex previsti fl-atti rilevanti tad-dritt tal-Unjoni.” |
|
7. |
Il-paragrafi 2, 3 u 9 tal-Artikolu 2 tar-Regolament Nru 1024/2013 jipprovdu d-definizzjonijiet li ġejjin: “2. ‘awtorità nazzjonali kompetenti’ tfisser awtorità nazzjonali kompetenti maħtura minn Stat Membru parteċipanti skont ir-Regolament (UE) Nru 575/2013 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tas‑26 ta’ Ġunju 2013 dwar superviżjoni prudenzjali tal-istituzzjonijiet ta’ kreditu u tad-ditti tal-investiment [ ( 4 )] u d-Direttiva 2013/36/UE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill; 3. ‘istituzzjoni ta’ kreditu’ tfisser istituzzjoni ta’ kreditu kif iddefinit fil-punt 1 tal-Artikolu 4(1) tar-Regolament (UE) Nru 575/2013; […] 9. ‘Mekkaniżmu superviżorju uniku’ (MSU) tfisser is-sistema ta’ superviżjoni finanzjarja komposta mill-BĊE u mill-awtoritajiet kompetenti nazzjonali tal-Istati Membri parteċipanti kif deskritt fl-Artikolu 6 ta’ dan ir-Regolament.” |
|
8. |
L-Artikolu 4 tar-Regolament Nru 1024/2013 jiddefinixxi l-kompiti kkonferiti lill-BĊE, inter alia, kif ġej: “1. Fil-qafas tal-Artikolu 6, il-BĊE għandu, skont il-paragrafu 3 ta’ dan l-Artikolu, ikun esklussivament kompetenti biex iwettaq, għal finijiet superviżorji prudenzjali, il-kompiti li ġejjin b’rabta mal-istituzzjonijiet ta’ kreditu kollha stabbiliti fl-Istati Membri parteċipanti:
[…] 3. Għall-fini tat-twettiq tal-kompiti kkonferiti lilu b’dan ir-Regolament, u bl-objettiv li jiġu żgurati standards għoljin ta’ superviżjoni, il-BĊE għandu japplika l-liġi rilevanti kollha tal-Unjoni, u fejn din il-liġi tal-Unjoni hija magħmula minn Direttivi, il-leġislazjzoni nazzjonali li tittrasponi dawk id-Direttivi. Fejn il-liġi rilevanti tal-Unjoni tkun magħmula minn Regolamenti u fejn attwalment dawk ir-Regolamenti jagħtu opzjonijiet lill-Istati Membri, il-BĊE għandu japplika wkoll il-leġislazzjoni nazzjonali waqt li jeżerċita dawk l-opzjonijiet”. |
|
9. |
L-Artikolu 6 tar-Regolament Nru 1024/2013 jipprovdi inter alia: “1. Il-BĊE għandu jwettaq il-kompiti tiegħu fi ħdan MSU li huwa magħmul mill-BĊE u minn awtoritajiet kompetenti nazzjonali. Il-BĊE għandu jkun responsabbli mill-funzjonament effettiv u konsistenti tal-MSU. […] 4. Fir-rigward tal-kompiti definiti fl-Artikolu 4, ħlief għall-punti (a) u (c) tal-paragrafu 1 tiegħu, il-BĊE għandu jkollu r-responsabbiltajiet stabbiliti fil-paragrafu 5 ta’ dan l-Artikolu u l-awtoritajiet kompetenti nazzjonali għandu jkollhom ir-responsabbiltajiet stabbiliti fil-paragrafu 6 ta’ dan l-Artikolu, fil-qafas tal-proċeduri, u soġġett għall-proċeduri, imsemmija fil-paragrafu 7 ta’ dan l-Artikolu, għas-superviżjoni tal-istituzzjonijiet ta’ kreditu, il-kumpaniji holding finanzjarji jew il-kumpaniji holding finanzjarji mħalltin li ġejjin jew fergħat, li huma stabbiliti fi Stati Membri parteċipanti, ta’ istituzzjonijiet ta’ kreditu stabbiliti fi Stati Membri mhux parteċipanti:
5. Fir-rigward tal-istituzzjonijiet ta’ kreditu msemmija fil-paragrafu 4, u fi ħdan il-qafas definit fil-paragrafu 7:
[…]” |
|
10. |
Skont l-Artikolu 9(1) u (2) tar-Regolament Nru 1024/2013: “1. Għall-fini esklussiv tat-twettiq tal-kompiti kkonferiti lilu bl-Artikoli 4(1), 4(2) u 5(2), il-BĊE għandu jitqies, kif adatt, bħala l-awtorità kompetenti jew l-awtorità nominata fl-Istati Membri parteċipanti kif stabbiliti mill-atti rilevanti tad-dritt tal-Unjoni. Għall-istess fini esklussiv, il-BĊE għandu jkollu s-setgħat u l-obbligi kollha li jinsabu f’dan ir-Regolament. Huwa għandu jkollu wkoll is-setgħat u l-obbligi kollha li l-awtoritajiet kompetenti u nominata għandu jkollhom skont id-dritt rilevanti tal-Unjoni, sakemm ma jkunx previst mod ieħor b’dan ir-Regolament. B’mod partikolari, il-BĊE għandu jkollu s-setgħat elenkati fit-Taqsimiet 1 u 2 ta’ dan il-Kapitolu. Sal-limitu neċessarju għat-twettiq tal-kompiti konferiti fuqu b’dan ir-Regolament, il-BĊE jista’, permezz ta’ struzzjonijiet, jesiġi li dawk l-awtoritajiet nazzjonali jagħmlu użu mis-setgħat tagħhom, taħt u skont il-kundizzjonijiet stabbiliti fid-dritt nazzjonali, fejn dan ir-Regolament ma jikkonferix tali setgħat fuq il-BĊE. Dawk l-awtoritajiet nazzjonali għandhom jinformaw b’mod sħiħ lill-BĊE dwar l-eżerċizzju ta’ dawn is-setgħat. 2. Il-BĊE għandu jeżerċita s-setgħat imsemmija fil-paragrafu 1 ta’ dan l-Artikolu skont l-atti msemmija fl-ewwel subparagrafu tal-Artikolu 4(3). Fl-eżerċizzju tas-setgħat superviżorji u investigatorji rispettivi tagħhom, il-BĊE u l-awtoritajiet kompetenti nazzjonali għandhom jikkooperaw mill-qrib.” |
|
11. |
L-Artikolu 14 tar-Regolament Nru 1024/2013, intitolat “Awtorizzazzjoni”, jipprevedi: “1. Kwalunkwe applikazzjoni għal awtorizzazzjoni biex jingħata bidu għall-operat ta’ istituzzjoni ta’ kreditu li tkun ser tiġi stabbilita fi Stat Membru parteċipanti għandha tiġi sottomessa lill-awtoritajiet kompetenti nazzjonali tal-Istat Membru fejn l-istituzzjoni ta’ kreditu tkun ser tiġi stabbilita skont ir-rekwiżiti stabbiliti fil-liġi nazzjonali rilevanti. 2. Jekk l-applikant jikkonforma mal-kundizzjonijiet kollha ta’ awtorizzazzjoni stabbiliti fil-liġi nazzjonali rilevanti ta’ dak l-Istat Membru, l-awtorità nazzjonali kompetenti għandha tieħu, fil-perijodu previst fil-liġi nazzjonali rilevanti, abbozz ta’ deċiżjoni biex tipproponi lill-BĊE biex jagħti l-awtorizzazzjoni. L-abbozz ta’ deċiżjoni għandha tiġi nnotifikata lill-BĊE u lill-applikant għal awtorizzazzjoni. Fil-każijiet l-oħra, l-awtorità nazzjonali kompetenti għandha tirrifjuta l-applikazzjoni għal awtorizzazzjoni. 3. L-abbozz ta’ deċiżjoni għandu jiġi kkunsidrat li jiġi adottat mill-BĊE sakemm il-BĊE ma joġġezzjonax f’perijodu massimu ta’ għaxart ijiem ta’ ħidma, li jista’ jiġi estiż darba għall-istess perijodu f’każijiet debitament ġustifikati. Il-BĊE għandu joġġezzjona għall-abbozz ta’ deċiżjoni biss meta ma jintlaħqux il-kondizzjonijiet għal awtorizzazzjoni stabbiliti fil-liġi rilevanti tal-Unjoni. Huwa għandu jiddikjara r-raġunijiet għar-rifjut bil-miktub. 4. Id-deċiżjoni meħuda skont il-paragrafi 2 u 3 għandha tiġi nnotifikata mill-awtorità nazzjonali kompetenti lill-applikant għal awtorizzazzjoni. 5. Soġġett għall-paragrafu 6, il-BĊE jista’ jirtira l-awtorizzazzjoni fil-każijiet stabbiliti fid-dritt rilevanti tal-Unjoni fuq l-inizjattiva proprja, wara konsultazzjonijiet mal-awtorità nazzjonali kompetenti tal-Istat Membru parteċipanti fejn tkun stabbilita l-istituzzjoni ta’ kreditu, jew fuq proposta minn tali awtorità nazzjonali kompetenti. Dawn il-konsultazzjonijiet għandhom b’mod partikolari jiżguraw li qabel ma jittieħdu deċiżjonijiet rigward l-irtirar, il-BĊE jagħti biżżejjed żmien lill-awtoritajiet nazzjonali biex jiddeċiedu dwar l-azzjonijiet neċessarji ta’ rimedju, inklużi miżuri ta’ riżoluzzjoni possibbli, u jieħdu kont tagħhom. Meta l-awtorità nazzjonali kompetenti li tkun ipproponiet l-awtorizzazzjoni skont il-paragrafu 1 tqis li l-awtorizzazzjoni trid tiġi rtirata skont il-liġi nazzjonali rilevanti, din għandha tissottometti proposta lill-BĊE għal dak il-għan. F’dak il-każ, il-BĊE għandu jieħu deċiżjoni dwar l-irtirar propost filwaqt li jikkunsidra bis-sħiħ il-ġustifikazzjoni għall-irtirar imressqa mill-awtorità nazzjonali kompetenti. 6. Sakemm l-awtoritajiet nazzjonali jibqgħu kompetenti għar-riżoluzzjoni ta’ istituzzjonijiet ta’ kreditu, f’każijiet fejn huma jqisu li l-irtirar tal-awtorizzazzjoni jippreġudika l-implimentazzjoni adegwata ta’ azzjonijiet neċessarji għar-riżoluzzjoni jew biex tinżamm l-istabbiltà finanzjarja, huma għandhom jinnotifikaw debitament l-oġġezzjoni tagħhom lill-BĊE bi spejgazzjoni fid-dettall tal-preġudizzju li l-irtirar jista’ jikkawża. F’dawk il-każijiet, il-BĊE għandu jastjeni milli jipproċedi għall-irtirar għal perijodu miftiehem b’mod reċiproku mal-awtoritajiet nazzjonali. Il-BĊE jista’ jestendi dak il-perijodu jekk huwa tal-opinjoni li jkun sar progess suffiċjenti. Jekk, madankollu, il-BĊE jiddetermina f’deċiżjoni raġunata li azzjonijiet adatti neċessarji biex tinżamm l-istabbilta finanzjarja ma ġewx implimentati mill-awtoritajiet nazzjonali, l-irtirar tal-awtorizzazzjonijiet għandu japplika immedjatament.” |
B. Ir-Regolament (UE) Nru 575/2013
|
12. |
Il-premessa 5 tar-Regolament (UE) Nru 575/2013 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tas‑26 ta’ Ġunju 2013 dwar ir-rekwiżiti prudenzjali għall-istituzzjonijiet ta’ kreditu u d-ditti tal-investiment u li jemenda r-Regolament (UE) Nru 648/2012 ( 5 ) hija fformulata kif ġej: “Flimkien, dan ir-Regolament u d-Direttiva 2013/36/UE għandhom jiffurmaw il-qafas ġuridiku li jirregola l-aċċess għall-attività, il-qafas superviżorju u r-regoli prudenzjali għall-istituzzjonijiet ta’ kreditu u d-ditti ta’ investiment (imsejħa flimkien bħala ‘istituzzjonijiet’). Għaldaqstant, dan ir-Regolament għandu jinqara flimkien ma’ dik id- Direttiva.” |
|
13. |
L-Artikolu 4(1)(1) u (42) ta’ dan ir-Regolament jipprovdu d-definizzjonijiet li ġejjin: “Għall-fini ta’ din id-Deċiżjoni, għandhom japplikaw id-definizzjonijiet li ġejjin:
[…]
[…]” |
C. Ir-Regolament (UE) Nru 468/2014
|
14. |
Ir-Regolament (UE) Nru 468/2014 tal-Bank Ċentrali Ewropew tas‑16 ta’ April 2014 li jistabbilixxi qafas għal kooperazzjoni fi ħdan il-Mekkaniżmu Superviżorju Uniku bejn il-Bank Ċentrali Ewropew u l-awtoritajiet nazzjonali kompetenti u ma’ awtoritajiet nazzjonali nominati (Regolament Qafas tal-MSU) ( 6 ), jipprovdi fl-Artikolu 27(1) tiegħu taħt it-titolu “Rappreżentanza ta’ parti” is-segwenti: “Parti tista’ tkun irrappreżentata mir-rappreżentanti legali jew statutorji tagħha jew minn kwalunkwe rappreżentant ieħor li jkollhom is-setgħa permezz ta’ mandat bil-miktub biex jieħdu kwalunkwe u kull azzjoni relatati mal-proċedura superviżorja tal-BĊE.” |
D. Id-Direttiva 2013/36/UE
|
15. |
L-Artikolu 1 tad-Direttiva 2013/36/UE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tas‑26 ta’ Ġunju 2013 dwar l-aċċess għall-attività tal-istituzzjonijiet ta’ kreditu u s-superviżjoni prudenzjali tal-istituzzjonijiet ta’ kreditu u tad-ditti tal-investiment, li temenda d-Direttiva 2002/87/KE u li tħassar id-Direttivi 2006/48/KE u 2006/49/KE ( 7 ), jipprovdi: “Din id-Direttiva tistabbilixxi regoli dwar:
|
|
16. |
L-Artikolu 8(1) tad-Direttiva 2013/36, intitolat “Awtorizzazzjoni”, jipprovdi: “L-Istati Membri għandhom jeħtieġu lill-istituzzjonijiet ta’ kreditu biex jiksbu awtorizzazzjoni qabel ma jibdew bl-attivitajiet tagħhom. Mingħajr preġudizzju għall-Artikoli 10 sa 14, huma għandhom jistabbilixxu r-rekwiżiti għal din l-awtorizzazzjoni u jinnotifikaw lill-ABE.” |
|
17. |
L-Artikolu 9(1) ta’ din id-direttiva, intitolat “Projbizzjoni kontra persuni jew impriżi li mhumiex istituzzjonijiet ta’ kreditu milli jwettqu n-negozju ta’ ġbir ta’ depożiti jew fondi rimborżabbli oħrajn mill-pubbliku”, jipprovdi: “L-Istati Membri għandhom jipprojbixxu li persuni jew impriżi li mhumiex istituzzjonijiet ta’ kreditu jwettqu n-negozju ta’ ġbir ta’ depożiti jew fondi rimborżabbli oħrajn mill-pubbliku.” |
|
18. |
L-Artikolu 14 tad-Direttiva 2013/36, intitolat “Azzjonisti u membri”, jipprovdi, fil-paragrafu 2 tiegħu: “L-awtoritajiet kompetenti għandhom jirrifjutaw l-awtorizzazzjoni biex tinbeda l-attività ta’ istituzzjonijiet ta’ kreditu jekk, meta, b’kont meħud tal-ħtieġa li tiġi żgurata ġestjoni soda u prudenti tal-istituzzjoni ta’ kreditu, huma ma jkunux sodisfatti dwar l-idonjetà tal-azzjonisti jew tal-membri, b’mod partikolari fejn ma jiġux sodisfattti l-kriterji stipulati fl-Artikolu 23(1). L-Artikolu 23 (2) u (3) u l-Artikolu 24 għandhom japplikaw.” |
|
19. |
L-Artikolu 18 tad-Direttiva 2013/36, intitolat “Irtirar tal-awtorizzazzjoni”, huwa fformulat kif ġej: “L-awtoritajiet kompetenti jistgħu jirtiraw l-awtorizzazzjoni mogħtija biss fejn tali istituzzjoni ta’ kreditu:
|
|
20. |
L-Artikolu 23(1) u (2) tad-Direttiva 2013/36 jipprovdi: “1. Fil-valutazzjoni tan-notifika prevista fl-Artikolu 22(1) u l-informazzjoni msemmija fl-Artikolu 22(3), l-awtoritajiet kompetenti għandhom, sabiex jiżguraw il-ġestjoni soda u prudenti tal-istituzzjoni ta’ kreditu li fiha jkun qiegħed jiġi propost l-akkwist, u filwaqt li titqies l-influwenza eventwali eżerċitata mill-akkwirent propost fuq dik l-istituzzjoni ta’ kreditu, jivvalutaw l-ideoneità tal-akkwirent propost u s-sodizza finanzjarja tal-akkwist propost skont il-kriterji li ġejjin:
2. L-awtoritajiet kompetenti jistgħu jopponu l-akkwist propost biss jekk ikun hemm motivazzjonijiet raġonevoli għal dan abbażi tal-kriterji stabbiliti fil-paragrafu 1 jew jekk l-informazzjoni pprovduta mill-akkwirent propost ma tkunx kompluta.” |
E. Il-Linji Gwida Konġunti tal-Awtoritajiet Superviżorji Ewropej għall-banek, għall-assigurazzjoni u għat-titoli (EBA, EIOPA u ESMA) dwar il-valutazzjoni prudenzjali ta’ akkwisti u żidiet ta’ parteċipazzjonijiet kwalifikanti fis-settur finanzjarju
|
21. |
Il-Linji Gwida Konġunti tal-Awtoritajiet Superviżorji Ewropej għall-banek, għall-assigurazzjoni u għat-titoli (EBA, EIOPA u ESMA) dwar il-valutazzjoni prudenzjali ta’ akkwisti u żidiet ta’ parteċipazzjonijiet kwalifikanti fis-settur finanzjarju (iktar ’il quddiem: il-“Linji Gwida Konġunti”) jipprovdu taħt it-titolu “10. Reputazzjoni tal-akkwirent propost - l-ewwel kriterju ta’ valutazzjoni”, inter alia, is-segwenti: “10.1 Il-valutazzjoni tar-reputazzjoni tal-akkwirent propost għandha tkopri żewġ elementi:
[…] 10.9 Akkwirent propost għandu jitqies ta’ reputazzjoni tajba jekk ma jkun hemm l-ebda prova affidabbli li tissuġġerixxi mod ieħor u s-superviżur fil-mira m’għandu l-ebda raġuni raġonevoli biex jiddubita r-reputazzjoni tajba tiegħu jew tagħha. Għandha tiġi meqjusa l-informazzjoni rilevanti kollha disponibbli għall-valutazzjoni, mingħajr preġudizzju għal kwalunkwe limitazzjoni imposta mil-liġi nazzjonali u irrispettivament mill-pajjiż li fihom seħħew kwalunkwe avvenimenti rilevanti. […] 10.13 Għandhom jitqiesu b’mod partikolari l-fatturi li ġejjin, li jistgħu jqajmu tħassib dwar l-integrità ta’ akkwirent propost::
[…] 10.16 Is-superviżuri fil-mira għandhom jivvalutaw ir-rilevanza ta’ sitwazzjonijiet bħal dawn skont il-każ u jirrikonoxxu li l-karatteristiċi ta’ kull sitwazzjoni jistgħu jkunu xi ftit jew wisq severi u li xi sitwazzjonijiet jistgħu jkunu sinifikanti meta kkunsidrati f’daqqa, minkejja l-fatt li b’mod individwali kull waħda minnhom tista’ ma tkunx sinifikanti.” |
III. Il-fatti li wasslu għall-kawża
A. Il-fatti
|
22. |
Ir-rikorrenti fl-ewwel istanza u l-appellanti fiż-żewġ kawżi ineżami hija Pilatus Bank plc, istituzzjoni ta’ kreditu inqas sinjifikattiva stabbilita f’Malta, u suġġetta għas-superviżjoni prudenzjali diretta mill-Malta Financial Services Authority (l-Awtorità Maltija tas-Servizzi Finanzjarji, iktar ’il quddiem il-“MFSA”). It-tieni rikorrenti fl-ewwel istanza fil-Kawża T‑27/19, Pilatus Holding Ltd., ma hijiex parti fil-proċedura tal-appell. |
|
23. |
Skont stqarrija għall-istampa tal-United States Department of Justice (il-Ministeru għall-Ġustizzja tal-Istati Uniti tal-Amerika), ippubblikata fid‑19 ta’ Marzu 2018, Ali Sadr, azzjonist tal-appellanti, li għandu 100 % tal-kapital tagħha u tad-drittijiet ta’ vot (iktar ’il quddiem l-“azzjonist maġġoritarju”), ġie arrestat fl-Istati Uniti, fuq il-bażi ta’ sitt kapijiet ta’ akkuża. Dawn kienu marbuta mal-allegat involviment tiegħu fi skema li permezz tagħha madwar 115‑il miljun dollaru Amerikan (USD) f’pagamenti għall-finanzjament ta’ proġett fil-Venezwela ġew allegatament miżapproprjati għall-benefiċċju ta’ persuni u ta’ kumpanniji Iranjani. |
|
24. |
Skont l-att ta’ akkuża tal-United States Attorney for the Southern District of New York (il-Prosekutur tal-Istati Uniti għad-Distrett tan-Naħa ta’ Isfel ta’ New York), ċerti fondi li ġew użati sabiex tiġi stabbilita u ffinanzjata l-appellanti fl‑2013 kellhom sors illegali marbut mal-proġett fil-Venezwela. |
|
25. |
Wara l-akkuża tal-azzjonist maġġoritarju fl-Istati Uniti, l-appellanti rċeviet, b’mod partikolari, talbiet għall-irtirar ta’ depożiti għal ammont totali ta’ EUR 51.4 miljun, jiġifieri madwar 40 % tad-depożiti li jidhru fil-bilanċ tagħha. |
|
26. |
Fil‑21 ta’ Marzu 2018, il-MFSA adottat direttiva dwar l-irtirar jew is-sospensjoni tad-drittijiet tal-vot li permezz tagħha hija ordnat, b’mod partikolari, li, l-ewwel, l-azzjonist maġġoritarju jitneħħa mill-kariga tiegħu ta’ direttur tal-appellanti b’effett immedjat u mill-funzjonijiet deċiżjonali l-oħra kollha tiegħu fi ħdanha, u t-tieni, li huwa jissospendi l-eżerċizzju tad-drittijiet tiegħu tal-vot u t-tielet li jastjeni minn kull rappreżentanza legali jew ġudizzjarja tal-appellanti. |
|
27. |
Fl-istess jum, il-MFSA adottat id-direttiva dwar il-moratorju, li permezz tagħha ordnat lill-appellanti ma tawtorizza ebda tranżazzjoni bankarja, b’mod partikolari l-irtirar u d-depożiti mill-azzjonisti u mill-membri tal-Bord tad-Diretturi tal-appellanti. |
|
28. |
Fit‑22 ta’ Marzu 2018, il-MFSA adottat id-direttiva dwar il-ħatra ta’ persuna kompetenti, sabiex tafda lil din il-persuna, essenzjalment, bl-eżerċizzju tal-parti l-kbira tas-setgħat normalment fdati lill-korpi ta’ tmexxija tal-appellanti fir-rigward tal-attivitajiet speċifiċi u tal-assi ta’ din tal-aħħar. |
|
29. |
Fid‑29 ta’ Ġunju 2018, il-BĊE rċieva proposta mill-MFSA li jirtira l-awtorizzazzjoni tal-appellanti skont l-Artikolu 14(5) tar-Regolament (UE) Nru 1024/2013. |
|
30. |
Fit‑2 ta’ Awwissu 2018, il-MFSA ssottomettiet lill-BĊE proposta riveduta għall-irtirar tal-awtorizzazzjoni. |
|
31. |
Permezz ta’ ittra tal‑31 ta’ Awwissu 2018, il-BĊE stieden lill-appellanti tippreżenta l-osservazzjonijiet tagħha dwar l-abbozz ta’ deċiżjoni ta’ rtirar ta’ awtorizzazzjoni fi żmien ħamest ijiem tax-xogħol wara d-data ta’ riċezzjoni tal-imsemmija ittra. |
|
32. |
Fis‑6 ta’ Settembru 2018, l-appellanti, irrappreżentata mill-konsulent legali tagħha, talbet estensjoni tat-terminu għas-smigħ ta’ 14‑il jum kif ukoll l-aċċess għall-fajl ta’ din il-proċedura. |
|
33. |
Sussegwentement, permezz ta’ messaġġ elettroniku tal‑10 ta’ Settembru 2018, il-BĊE talab lill-appellanti tibgħatlu kull korrispondenza fil-kuntest tal-proċedura amministrattiva ta’ rtirar tal-awtorizzazzjoni tagħha permezz tal-persuna kompetenti jew bil-kunsens tagħha. Fl‑20 ta’ Novembru 2018, l-appellanti ppreżentat rikors għal annullament kontra dan il-messaġġ elettroniku quddiem il-Qorti Ġenerali, li ċaħditu bħala inammissibbli permezz ta’ digriet tal‑10 ta’ Lulju 2019 ( 9 ). L-appell mid-digriet ta’ inammissibbiltà tal-Qorti Ġenerali ġie miċħud ukoll bħala manifestament infondat b’digriet mill-Qorti tal-Ġustizzja fl‑4 ta’ Frar 2021, iżda billi ġiet issostitwita l-motivazzjoni tal-Qorti Ġenerali ( 10 ). |
|
34. |
Fuq talba tal-appellanti, it-terminu għall-preżentata tal-osservazzjonijiet ġie estiż inizjalment sas‑17 ta’ Settembru 2018 u sussegwentement sal‑21 ta’ Settembru 2018. |
|
35. |
Permezz ta’ ittra tat‑13 ta’ Settembru 2018, il-BĊE ta aċċess għall-fajl tal-proċedura amministrattiva lill-appellanti. |
|
36. |
Fil‑21 ta’ Settembru 2018, l-appellanti bagħtet l-osservazzjonijiet tagħha ta’ rtirar ta’ awtorizzazzjoni, fejn esprimiet l-oppożizzjoni tal-Bord tad-Diretturi tagħha u tal-azzjonisti tagħha għal tali abbozz. |
|
37. |
Fit‑2 ta’ Novembru 2018, il-BĊE adotta, skont l-Artikolu 4(1)(a) u l-Artikolu 14(5) tar-Regolament Nru 1024/2013, id-deċiżjoni li permezz tagħha huwa rtira l-awtorizzazzjoni tal-appellanti (iktar ’il quddiem id-“deċiżjoni tal-BĊE kontenzjuża”) ( 11 )). |
|
38. |
Wara r-rifjut tal-persuna kompetenti li tħallas, mill-fondi tal-appellanti, l-onorarji tal-konsulent legali tagħha, din tal-aħħar ikkuntattjat, permezz ta’ posta elettronika tat‑13 ta’ Novembru u tal‑20 ta’ Diċembru 2018, lill-BĊE fejn talbitu jeżerċita s-setgħat superviżorji tiegħu skont ir-Regolament Nru 1024/2013 u jordna lill-persuna kompetenti tapprova l-ħlas tal-onorarji. |
|
39. |
Permezz ta’ posta elettronika tal‑21 ta’ Diċembru 2019 (iktar ’il quddiem il-“posta elettronika kontenzjuża” ( 12 )), il-BĊE essenzjalment wieġeb li s-setgħat superviżorji tiegħu skont ir-Regolament Nru 1024/2013 kienu limitati għas-superviżjoni tal-istituzzjonijiet ta’ kreditu (l-Artikolu 1(1) ta’ dan ir-regolament). Il-motivazzjoni mogħtija mill-BĊE kienet li huwa ma kienx għadu kompetenti sabiex jieħu miżuri fir-rigward tal-appellanti, peress li l-awtorizzazzjoni tagħha kienet ġiet irtirata b’effett mill‑5 ta’ Novembru 2018. |
B. Id-digriet appellat (Kawża C‑750/21 P)
|
40. |
Permezz ta’ rikors ippreżentat fir-Reġistru tal-Qorti Ġenerali fl‑4 ta’ Marzu 2019, l-appellanti ppreżentat rikors għal annullament kontra l-posta elettroniku kontenzjuża. |
|
41. |
Permezz ta’ digriet tal‑24 ta’ Settembru 2021, Pilatus Bank vs BĊE (T‑139/19, mhux ippubblikat, EU:T:2021:623, iktar ’il quddiem: id-“digriet appellat”), il-Qorti Ġenerali ċaħdet ir-rikors b’mod konformi mal-Artikolu 126 tar-Regoli tal-Proċedura tagħha, abbażi tal-motivazzjoni li huwa manifestament infondat fid-dritt. |
|
42. |
Il-Qorti Ġenerali l-ewwel eżaminat l-ewwel motiv, li skontu l-BĊE wettaq żball ta’ liġi meta ddikjara nuqqas manifest ta’ kompetenza li jeżerċita s-setgħat superviżorji diretti tiegħu fir-rigward tal-appellanti u li jagħti istruzzjonijiet lill-persuna kompetenti sabiex tawtorizza l-ħlas tal-onorarji lill-konsulent legali maħtur mill-Bord tad-Diretturi tagħha. Hija kkonkludiet li l-BĊE manifestament ma huwiex kompetenti f’dan ir-rigward u ċaħdet dan il-motiv bħala manifestament infondat fid-dritt B’riferiment għad-digriet tat‑12 ta’ Marzu 2021, PNB Banka vs BĊE (T‑50/20, EU:T:2021:141), il-Qorti Ġenerali essenzjalment ċaħdet ukoll il-motivi l-oħra bħala manifestament infondati fid-dritt. |
C. Is-sentenza appellata (Kawża C‑256/22 P)
|
43. |
Permezz ta’ rikors ippreżentat fir-Reġistru tal-Qorti Ġenerali fil‑15 ta’ Jannar 2019, l-appellanti, flimkien ma’ Pilatus Holding, ippreżentat rikors għal annullament kontra d-deċiżjoni tal-BĊE kontenzjuża. |
|
44. |
Permezz ta’ sentenza tat‑2 ta’ Frar 2022, Pilatus Bank u Pilatus Holding vs BĊE (T‑27/19, EU:T:2022:46, iktar ’il quddiem is-“sentenza appellata”), il-Qorti Ġenerali ċaħdet ir-rikors sa fejn ġie ppreżentat minn Pilatus Holding, bħala inammissibbli minħabba nuqqas ta’ inċidenza diretta tal-azzjonisti, u bħala infondat fir-rigward tal-kumplament. |
|
45. |
L-ewwel motiv jikkonċerna l-kompetenza fil-proċedura ta’ rtirar tal-awtorizzazzjoni, kif irregolata mill-Artikolu 14(5) tar-Regolament Nru 1024/2013. Il-Qorti Ġenerali kkonkludiet li ma kienx hemm ksur ta’ din id-dispożizzjoni u tad-dritt għal amministrazzjoni tajba skont l-Artikolu 41 tal-Karta tad-Drittijiet Fundamentali tal-Unjoni Ewropea (iktar ’il quddiem: Karta) ( 13 ). Hija kkunsidrat, b’mod partikolari, li eċċess eventwali tal-kompetenza tal-MFSA permezz tad-direttivi tal‑21 u tat‑22 ta’ Marzu 2018 li jippreċedu l-proposta tagħha għall-irtirar ta’ awtorizzazzjoni tal-appellanti ma setax iwassal li jivvizzja b’illegalità d-deċiżjoni tal-BĊE kontenzjuża. Fil-fatt, dan l-eventwali eċċess b’differenza mid-deċiżjoni tal-BĊE kontenzjuża la jikkostitwixxi att promotur, la att preparatorju u lanqas “proposta mhux vinkolanti” fis-sens tas-sentenza tad‑19 ta’ Diċembru 2018 Berlusconi u Fininvest ( 14 ), iktar ’il quddiem is-“sentenza Berlusconi”). |
|
46. |
Il-Qorti Ġenerali ċaħdet ukoll it-tieni motiv ( 15 ). Dan kien ibbażat fuq evalwazzjoni żbaljata fid-dritt tar-raġuni għall-irtirar tal-awtorizzazzjoni. Din kienet tikkonsisti fid-dannu għar-reputazzjoni tal-azzjonist maġġoritarju u tal-appellanti u fir-riskju li kien jirriżulta minnu għall-istituzzjoni ta’ kreditu kkonċernata kif ukoll għas-sistema finanzjarja fi ħdan l-Unjoni u f’kull Stat Membru. |
|
47. |
Il-Qorti Ġenerali ċaħdet ukoll it-tielet u r-raba’ motiv. Skont tali motivi, il-BĊE ma eżerċitax is-setgħa diskrezzjonali tiegħu jew għamel dan b’mod inadegwat u la eżamina u lanqas evalwa l-fatti rilevanti b’mod imparzjali u oġġettiv ( 16 ). |
|
48. |
Fl-aħħar, il-Qorti Ġenerali ċaħdet il-ħames sal-ħdax‑il motiv (ksur tal-prinċipji ta’ proporzjonalità u ta’ nemo auditur, kif ukoll tal-preżunzjoni ta’ innoċenza u tal-prinċipju ta’ ugwaljanza fit-trattament; ksur tal-Artikolu 19 u tal-premessa 75 tar-Regolament Nru 1024/2013 u użu ħażin ta’ poter; ksur tad-drittijiet tad-difiża, b’mod partikolari d-dritt għal smigħ, u tal-obbligu ta’ motivazzjoni) ( 17 ). |
|
49. |
Insostenn taċ-ċaħda tal-għaxar motiv, ibbażat fuq il-ksur tad-drittijiet tad-difiża, b’mod partikolari tad-dritt għal smigħ, il-Qorti Ġenerali essenzjalment iddikjarat dan li ġej: ( 18 ) l-appellanti rċeviet l-ittra tal-BĊE tal‑31 ta’ Awwissu 2018, li fiha huwa stedinha tippreżenta l-osservazzjonijiet tagħha dwar l-abbozz ta’ deċiżjoni ta’ rtirar tal-awtorizzazzjoni, kif ukoll l-ittra tagħha tat‑‑13 ta’ Settembru 2018, li permezz tagħha l-BĊE taha aċċess għall-fajl tal-proċedura amministrattiva. Hija sempliċement irrispondiet li hija kienet tikkonferma l-oppożizzjoni tagħha għall-abbozz ta’ deċiżjoni. B’dan il-mod, l-appellanti kellha terminu totali ta’ tliet ġimgħat sabiex tippreżenta l-osservazzjonijiet tagħha dwar il-proposta għal deċiżjoni ta’ rtirar tal-awtorizzazzjoni. Għaldaqstant, l-appellanti ngħatat l-opportunità li tesprimi b’mod utli l-opinjoni tagħha dwar il-provi mressqa kontriha. |
|
50. |
Fir-rigward tal-allegata impossibbiltà għall-appellanti li tirremunera l-konsulent legali tagħha u li jkollha aċċess għar-riżorsi u għall-informazzjoni tagħha, il-Qorti Ġenerali kkunsidrat, inter alia, li dawn iċ-ċirkustanzi jirriżultaw esklużivament mill-ħatra tal-persuna kompetenti, ikkunsidrata bħala r-rappreżentant esklużiv tal-appellanti matul il-proċedura amministrattiva. Skont id-dritt Malti, hija biss il-MFSA li hija kompetenti f’dan ir-rigward. Bl-istess mod, id-deċiżjoni li tiġi maħtura persuna kompetenti la hija att promotur, la att preparatorju u lanqas “proposta mhux vinkolanti” (ara l-punt 45 iktar ’il fuq) meta mqabbla mad-deċiżjoni tal-BĊE kontenzjuża u għaldaqstant ma tistax tivvizzja din id-deċiżjoni b’illegalità. Peress li din hija deċiżjoni prevista mid-dritt Malti u taqa’ taħt il-ġurisdizzjoni tal-MFSA, li tista’ tiġi mistħarrġa biss quddiem il-qrati Maltin, il-konsegwenzi tagħha ma jistgħux jiġu imputati lill-BĊE. Il-BĊE lanqas ma jista’ jiġi kkritikat li ma pprekludiex lill-MFSA, skont is-setgħa ġenerali ta’ istruzzjoni tiegħu fil-kuntest tal-Mekkaniżmu Superviżorju Uniku, milli tadotta d-deċiżjoni ta’ ħatra ta’ persuna kompetenti. Fil-fatt, il-BĊE ma għandu l-ebda obbligu ieħor lil hinn mill-obbligu li jirċievi l-osservazzjonijiet tad-destinatarji tad-deċiżjonijiet tiegħu. Għaldaqstant, huma r-rikorrenti li għandhom jikkontestaw, fil-livell nazzjonali, il-legalità tal-ħatra tal-persuna kompetenti u, jekk ikun il-każ, tad-deċiżjonijiet ta’ din il-persuna li jiċħdu t-talbiet tagħhom għal aċċess għal fondi sabiex jirremuneraw lill-konsulenti legali tagħhom jew għal aċċess għal riżorsi jew għal informazzjoni. Jekk ikun hemm bżonn, huma għandhom iressqu talba għal deċiżjoni preliminari sabiex jitolbu lill-Qorti tal-Ġustizzja tevalwa jekk id-dritt tal-Unjoni, b’mod partikolari d-dritt għal protezzjoni ġudizzjarja effettiva, jipprekludix tali deċiżjonijiet jew il-ħatra ta’ persuna kompetenti ( 19 ). |
IV. Il-proċedura quddiem il-Qorti tal-Ġustizzja u t-talbiet tal-partijiet
|
51. |
Permezz ta’ att ippreżentat fir-Reġistru tal-Qorti tal-Ġustizzja fis‑6 ta’ Diċembru 2021, l-appellanti ppreżentat l-appell fil-Kawża C‑750/21 P. |
|
52. |
L-appellanti titlob li l-Qorti tal-Ġustizzja jogħġobha:
|
|
53. |
Il-BĊE jitlob lill-Qorti tal-Ġustizzja jogħġobha:
|
|
54. |
Permezz ta’ att ippreżentat fir-Reġistru tal-Qorti tal-Ġustizzja fit‑12 ta’ April 2022, l-appellanti ppreżentat l-appell fil-Kawża C‑256/22 P. |
|
55. |
L-appellanti titlob li l-Qorti tal-Ġustizzja jogħġobha:
|
|
56. |
Il-BĊE jitlob lill-Qorti tal-Ġustizzja jogħġobha:
|
|
57. |
Fit‑13 ta’ Diċembru 2022, il-Qorti tal-Ġustizzja stiednet lill-partijiet sabiex jirrispondu bil-miktub għal ċerti mistoqsijiet, li huma għamlu fit-termini stabbiliti. |
V. Evalwazzjoni
|
58. |
L-ewwel, ser nindirizza flimkien l-ilmenti fformulati fil-Kawżi C‑750/21 P u C‑256/22 P fir-rigward tal-effettività tar-rappreżentanza legali u tal-eżerċizzju tad-drittijiet tad-difiża tal-appellanti (Sezzjoni A.). Sussegwentement, ser nindirizza l-ilmenti invokati dwar il-portata tas-setgħat superviżorji tal-BĊE u l-ilmenti l-oħra (Sezzjoni B.). |
A. Eżerċizzju effettiv tad-drittijiet tad-difiża fil-kuntest tal-proċedura amministrattiva kumplessa għall-irtirar tal-awtorizzazzjoni
1. Osservazzjonijiet preliminari
|
59. |
Iż-żewġ appelli jirrigwardaw żewġ kwistjonijiet ta’ liġi li, bħala prinċipju, huma marbuta mill-qrib. |
|
60. |
Minn naħa, għandu jiġi eżaminat jekk l-appellanti setgħetx tiddefendi ruħha b’mod effikaċi fil-kuntest tal-proċedura amministrattiva kumplessa li wasslet għall-irtirar tal-awtorizzazzjoni tagħha u jekk il-qrati nazzjonali jew il-qrati tal-Unjoni għandhomx ġurisdizzjoni sabiex jistħarrġu r-rispett tad-drittijiet tad-difiża u għandhomx jipprovdu protezzjoni ġudizzjarja effettiva f’dan ir-rigward. Fil-fatt, mis-sentenza Berlusconi, il-Qorti Ġenerali ddeduċiet li r-responsabbiltà għar-rispett ta’ dawn id-drittijiet taqa’ biss taħt il-kompetenza tal-MFSA u tal-qrati Maltin, aspett li l-appellanti ssostni huwa vvizzjat bi żball ta’ liġi. |
|
61. |
Min-naħa l-oħra, għandu jiġi eżaminat taħt liema kundizzjonijiet tali difiża legali għandha tiġi żgurata u, b’mod partikolari, jekk din għandhiex tkun tista’ ssir esklużivament permezz tal-konsulent legali indikat mill-appellanti. Fil-fatt, skont id-dritt Malti, l-appellanti kienet irrappreżentata barra minn hekk, matul il-proċedura amministrattiva kollha, mill-persuna kompetenti li kienet ħatret il-MFSA. Inizjalment, il-BĊE kien saħansitra rrikonoxxa li kienet biss din il-persuna li kienet ir-rappreżentant tal-appellanti u l-interlokutur fis-sens tal-Artikolu 27(1) tar-Regolament Nru 468/2014. Kien biss sussegwentement li l-BĊE kkomunika wkoll mal-konsulent legali tal-appellanti, li kkomunikalu l-abbozz tad-deċiżjoni kontenzjuża tiegħu u tah l-aċċess għall-fajl. Il-problemi marbuta ma’ din ir-“rappreżentanza doppja” jirriżultaw mill-fatt li l-persuna kompetenti ma awtorizzatx lill-konsulent legali jaċċedi l-bini tal-appellanti kif ukoll għall-informazzjoni u għall-provi li kienu jinsabu fih u rrifjutat li tirrilaxxa l-fondi għall-ħlas tal-onorarji tal- konsulent legali. |
|
62. |
Dawn il-problemi kienu wkoll is-suġġett, tal-inqas indirettament, tal-proċeduri definittivament magħluqa fil-Kawżi T‑687/18 ( 20 ) u C‑701/19 P ( 21 ) (ara l-punt 33 iktar ’il fuq). Fihom, l-appellanti kienet ikkontestat il-posta elettronika tal-BĊE tal‑10 ta’ Settembru 2018 li kien talabha tibgħat kull korrispondenza fil-kuntest tal-proċedura amministrattiva ta’ rtirar tal-awtorizzazzjoni tagħha permezz tal-persuna kompetenti jew bil-kunsens tagħha. Madankollu, kemm ir-rikors kif ukoll l-appell tal-appellanti ġew miċħuda. F’kawżi oħra f’sitwazzjonijiet fattwali simili, il-kwistjoni tal-ksur tad-drittijiet tad-difiża tqajmet ukoll, filwaqt li baqgħet miftuħa fuq il-mertu ( 22 ), b’tali mod li hija meħtieġa l-kjarifika tagħha bħala kwistjoni ta’ prinċipju. |
|
63. |
Fil-Kawża C‑750/21 P, l-appellanti tilmenta, inter alia, li, għalxejn hija talbet lill-MFSA, u sussegwentement lill-BĊE, jordnaw lill-persuna kompetenti tħallas il-fatturi ta’ onorarji tal-konsulent legali tagħha permezz ta’ fondi tal-bank. Barra minn hekk, permezz tas-sitt ilment tal-ewwel aggravju, hija tallega, essenzjalment, li l-Qorti Ġenerali ma ħaditx inkunsiderazzjoni l-fatt li, inizjalment, il-BĊE ma kienx aċċetta r-rappreżentanza legali tagħha minn dan l-avukat. Għall-kuntrarju, il-BĊE insista fuq ir-rappreżentanza tiegħu esklużivament permezz tal-persuna kompetenti u sussegwentement ma rrikonoxxiex il-fatt li, fin-nuqqas ta’ aċċess għall-post tan-negozju tal-bank, il-konsulent legali tagħha ma setax jiżgura difiża legali effettiva. Permezz tat-tieni aggravju tagħha, l-appellanti ssostni, inter alia, li l-Qorti Ġenerali pprekludiet l-aċċess dirett tagħha għall-qrati tal-Unjoni. B’dan il-mod, hija kisritilha d-dritt tagħha għal protezzjoni ġudizzjarja effettiva, kif ġie rrikonoxxut fis-sentenza tal‑5 ta’ Novembru 2019, BĊE vs Trasta Komercbanka et ( 23 )(iktar ’il quddiem is-“sentenza Trasta Komercbanka”). |
|
64. |
Fil-Kawża C‑256/22 P, l-appellanti essenzjalment tikkritika, fil-kuntest tal-ewwel u r-raba’ aggravju, lill-Qorti Ġenerali talli ma ħaditx inkunsiderazzjoni la r-rekwiżiti li jirriżultaw mis-sentenza Trasta Komercbanka u lanqas il-fatt li hija kienet imċaħħda minn rappreżentanza u minn difiża legali effikaċi kemm matul il-proċedura amministrattiva ta’ rtirar tal-awtorizzazzjoni tagħha kif ukoll wara l-konklużjoni tagħha. B’mod partikolari, il-konsulent legali tagħha ma kellux aċċess għad-dokumenti, għall-informazzjoni u għall-provi importanti għal dan l-għan, b’mod partikolari fis-sistema informatika tagħha u fil-bini tal-bank. Barra minn hekk, id-deċiżjoni tal-BĊE kontenzjuża ġiet debitament innotifikata mhux lill-appellanti, iżda biss lill-persuna kompetenti ( 24 ). |
|
65. |
F’dan l-isfond, għandu jiġi eżaminat jekk il-Qorti Ġenerali wettqitx żbalji ta’ liġi, b’mod partikolari fil-punti 242 sa 252 tas-sentenza appellata |
|
66. |
Minn naħa, tqum il-kwistjoni dwar jekk il-Qorti Ġenerali setgħetx tiddeċiedi li eventwali ksur tad-drittijiet tad-difiża tal-appellanti matul il-proċedura amministrattiva kumplessa li wasslu għall-adozzjoni mill-BĊE tad-deċiżjoni kontenzjuża ma kienx imputabbli lill-BĊE u li ma kienx hemm ksur tad-dritt għal protezzjoni ġudizzjarja effettiva, peress li l-atti inkwistjoni ma kinux jaqgħu taħt ir-responsabbiltà tal-BĊE, iżda taħt dawk tal-MFSA u tal-qrati Maltin (ara l-punti 69 sa 76 iktar ’il quddiem). |
|
67. |
Min-naħa l-oħra, għandha tiġi eżaminata l-kwistjoni, marbuta mill-qrib, dwar jekk il-Qorti Ġenerali ma rrikonoxxietx il-fatt li difiża legali effettiva tal-appellanti matul il-proċedura amministrattiva u quddiem il-Qorti Ġenerali għandha sseħħ esklużivament permezz tal-konsulent legali maħtur minnha. Dan huwa l-każ meta l-eżerċizzju parallel tas-setgħa ta’ rappreżentanza tal-persuna kompetenti kien ta’ natura li jmur kontra d-difiża minħabba kunflitti ta’ interess (ara l-punti 77 sa 85 iktar ’il quddiem). |
2. Imputazzjoni tal-ksur tad-drittijiet tad-difiża u ta’ protezzjoni ġudizzjarja effettiva fil-kuntest tal-proċedura amministrattiva kumplessa
|
68. |
Ir-raġunament tal-Qorti Ġenerali b’mod partikolari fil-punti 242 sa 252 tas-sentenza appellata, jidhirli li huwa inkompatibbli mat-tqassim tal-kompetenza ġurisdizzjonali għall-istħarriġ tal-awtoritajiet nazzjonali u tal-BĊE fil-kuntest tal-implimentazzjoni tal-Mekkaniżmu Superviżorju Uniku, kif stabbilit mill-ġurisprudenza. Huwa jirriżulta, skont is-sentenza Berlusconi ( 25 ), mill-Artikolu 263 TFUE, li jgħid li huma biss il-qrati tal-Unjoni li għandhom ġurisdizzjoni sabiex jistħarrġu l-legalità tal-atti tal-istituzzjonijiet tal-Unjoni, li jagħmel parti minnhom il-BĊE (ara l-punt a). Dan it-tqassim tal-kompetenzi ġudizzjarji jippreżumi li l-eventwali ksur tad-drittijiet tad-difiża mwettaq mill-awtoritajiet nazzjonali jiġi imputat lill-BĊE u jista’ jkun suġġett għal stħarriġ quddiem il-qrati tal-Unjoni biss permezz tad-deċiżjoni kontenzjuża tagħhom (ara l-punt b). Fl-aħħar, ser neżamina l-legalità ta’ kull waħda mill-konstatazzjonijiet magħmula mill-Qorti Ġenerali fis-sentenza appellata fil-Kawża C‑256/22 P u fid-digriet appellat fil-Kawża C‑750/21 P (ara l-punt c). |
a) Ġurisdizzjoni esklużiva tal-Qorti tal-Ġustizzja
|
69. |
L-għoti ta’ protezzjoni ġudizzjarja effettiva kontra l-atti ta’ implimentazzjoni tal-Mekkaniżmu Superviżorju Uniku bil-parteċipazzjoni tal-awtoritajiet nazzjonali u tal-BĊE jista’ jingħata biss mill-qrati tal-Unjoni ( 26 ). Il-ġurisdizzjoni esklużiva tal-qrati tal-Unjoni tinkludi wkoll l-istħarriġ (inċidentali) tal-legalità ta’ ċerti atti preparatorji jew proposti tal-awtoritajiet nazzjonali kkonċernati li jista’ jkollhom effett fuq il-kontenut tad-deċiżjoni finali tal-BĊE ( 27 ). Minn dan isegwi neċessarjament li l-eventwali ksur tad-drittijiet tad-difiża minn dawn l-awtoritajiet jew mill-BĊE f’tali proċeduri amministrattivi jaqa’ wkoll taħt il-kompetenza esklużiva ta’ stħarriġ tal-qrati tal-Unjoni. Dan japplika a fortiori fid-dawl tal-fatt li, skont l-Artikolu 51(1) tal-Karta, l-awtoritajiet nazzjonali huma obbligati wkoll jirrispettaw id-drittijiet proċedurali fundamentali tal-Karta meta jimplimentaw ir-Regolament Nru 1024/2013 ( 28 ). |
|
70. |
Għaldaqstant, il-legalità tal-proċedura amministrattiva kumplessa bil-parteċipazzjoni tal-awtoritajiet nazzjonali u tal-BĊE teħtieġ stħarriġ ġudizzjarju uniku mill-qrati tal-Unjoni, u dan biss wara l-adozzjoni tad-deċiżjoni tal-BĊE li ttemm il-proċedura. Hija biss din id-deċiżjoni li tipproduċi effetti legali vinkolanti li jistgħu jbiddlu s-sitwazzjoni legali tar-rikorrent ( 29 ). |
b) Imputazzjoni lill-BĊE ta’ atti nazzjonali preparatorji
|
71. |
Sa fejn il-BĊE jagħlaq il-proċedura amministrattiva permezz ta’ att li jikkawża preġudizzju lill-istituzzjoni ta’ kreditu li tista’ tiġi kkontestata biss quddiem il-qrati tal-Unjoni, huwa jassumi responsabbiltà partikolari għall-iżvolġiment tajjeb tagħha. Minn naħa, huwa stess għandu josserva l-garanziji proċedurali. Min-naħa l-oħra, huwa għandu jiżgura li l-awtoritajiet nazzjonali li jadottaw atti preparatorji għall-att finali josservaw ukoll dawn il-garanziji. |
|
72. |
L-eventwali illegalità tal-atti (preparatorji) tal-awtoritajiet nazzjonali, pereżempju ksur tad-drittijiet tad-difiża, “tikkontamina” id-deċiżjoni tal-BĊE kontenzjuża u hija imputabbli lilu ( 30 ). Din il-kontaminazzjoni hija konformi mal-prinċipju li l-atti ta’ implimentazzjoni jew preparatorji li ma jistgħux jiġu kkontestati b’mod indipendenti għandhom jiġu eżaminati fir-rigward tal-legalità tagħhom tal-inqas flimkien mad-deċiżjoni li tagħlaq il-proċedura amministrattiva, u jistgħu jwasslu għan-nullità tagħhom ( 31 ). Fil-proċedura amministrattiva kumplessa ta’ rtirar tal-awtorizzazzjoni, dan il-prinċipju jieħu inkunsiderazzjoni wkoll il-fatt li l-BĊE huwa unikament responsabbli għall-għoti tad-dritt għal smigħ fir-rigward tad-deċiżjoni li ttemm il-proċedura. |
|
73. |
Il-Qorti Ġenerali osservat dan il-prinċipju fil-passat ( 32 ), iżda ddevjat minn dan il-prinċipju fis-sentenza appellata. |
c) Żball ta’ liġi fis-sentenza appellata u difiża legali effettiva mill-konsulent legali tal-Bank
|
74. |
Abbażi tal-premessi esposti fil-punti 69 sa 73, ir-raġunament tal-Qorti Ġenerali fil-punti 242 sa 252 tas-sentenza appellata huwa vvizzjat b’diversi żbalji ta’ liġi. |
|
75. |
L-ewwel, il-Qorti Ġenerali żbaljat meta qieset, fil-punti 242 sa 244 u 249 tas-sentenza appellata, li ċerti ċirkustanzi jew ċerti atti, bħal dawk ibbażati fuq id-direttiva ta’ ħatra ta’ persuna kompetenti adottata skont id-dritt Malti, ma kinux jikkostitwixxu, fir-rigward tad-deċiżjoni tal-BĊE kontenzjuża, atti preparatorji, fis-sens tas-sentenza Berlusconi ( 33 ), li jistgħu jivvizzjaw din id-deċiżjoni b’illegalità. Fil-fatt, kif ġie rrilevat fil-punti 69 sa 73 ta’ dawn il-konklużjonijiet, fis-sentenza ċċitata iktar ’il fuq u fis-sentenza Trasta Komercbanka ( 34 ), tali ċirkustanzi jew atti jistgħu jaffettwaw id-drittijiet tad-difiża tal-persuna kkonċernata u d-dritt tagħha għal protezzjoni ġudizzjarja effettiva ( 35 ). Kif esponejt fil-punti 102 et seq. ta’ dawn il-konklużjonijiet, dawn l-atti la huma legalment vinkolanti għall-BĊE u lanqas jistgħu, skont il-prinċipji sussegwentement irrikonoxxuti fis-sentenza tat‑3 ta’ Diċembru 1992, Oleificio Borelli vs Il‑Kummissjoni ( 36 ), jiġu kkontestati quddiem il-qrati nazzjonali. Għaldaqstant, dawn għandhom jiġu imputati lill-BĊE. Huwa biss b’dan il-mod li jiġi żgurat ir-rispett neċessarju tad-drittijiet proċedurali fundamentali tad-dritt tal-Unjoni u tal-protezzjoni ġudizzjarja uniformi u effettiva meħtieġa quddiem il-qrati tal-Unjoni. |
|
76. |
It-tieni, kuntrarjament għad-dikjarazzjonijiet magħmula fil-punti 245 sa 248 tas-sentenza appellata, il-BĊE kellu jiżgura li l-appellanti tkun tista’ effettivament teżerċita d-dritt tagħha għal smigħ (ara l-punti 69 sa 73 iktar ’il fuq). L-Artikolu 31 u l-Artikolu 32 tar-Regolament Nru 468/2014 jistabbilixxu dan id-dritt kif ukoll dak ta’ aċċess għall-fajl matul il-proċedura quddiem il-BĊE. Kif jirriżulta b’mod partikolari mill-Artikolu 6(1) kif ukoll mit-tieni u mit-tielet subparagrafi tal-Artikolu 9(1) tar-Regolament Nru 1024/2013, il-BĊE kien ukoll f’pożizzjoni li jinfluwenza lill-MFSA bis-saħħa tas-setgħat ġenerali tiegħu ta’ superviżjoni u ta’ għoti ta’ istruzzjonijiet fir-rigward tal-awtoritajiet nazzjonali. Huwa seta’ għalhekk jinkoraġġixxi lil din l-awtorità tippermetti lill-appellanti, għall-finijiet tad-difiża legali effettiva tagħha, ikollha l-fondi tagħha u aċċess għad-dokumenti u għall-informazzjoni rilevanti. Madankollu, dan ma jfissirx li l-BĊE kien ukoll suġġett għal obbligu, infurzabbli b’mod awtonomu, li jagħmel dan. Ser nerġa’ nindirizza dan il-punt f’iktar dettall fil-punti 88 sa 93 iktar ’il quddiem. |
|
77. |
It-tielet, anki l-oneru tal-appellanti, ikkonstatat fil-punt 250 tas-sentenza appellata, li tikkontesta l-illegalità ta’ atti proċedurali nazzjonali quddiem il-qrati tal-Istati Membri u li tiċċara l-kompatibbiltà tagħhom mal-garanzija ta’ protezzjoni ġudizzjarja effettiva ggarantita mid-dritt tal-Unjoni permezz ta’ rinviju għal deċiżjoni preliminari quddiem il-Qorti tal-Ġustizzja huwa wkoll ivvizzjat bi żball ta’ liġi. Fil-fatt, dan imur kontra t-tqassim tal-kompetenzi ġudizzjarji espost fil-punti 69 sa 73 ta’ dawn il-konklużjonijiet. |
|
78. |
Fl-aħħar, meta evalwat l-għaxar motiv fil-punti 242 et seq. tas-sentenza appellata, il-Qorti Ġenerali wettqet żball ta’ liġi meta naqset milli toġġezzjona għall-opinjoni legali tal-BĊE dwar ir-“rappreżentanza doppja” tal-appellanti. Skont il-BĊE, id-dritt Malti u l-Artikolu 27(1) tar-Regolament Nru 468/2014 allegatament jippermettu lill-bank ikun irrappreżentat kemm mill-persuna kompetenti kif ukoll mill-konsulent legali maħtur mill-korpi tiegħu matul il-proċedura għall-irtirar tal-awtorizzazzjoni; ir-rappreżentanza legali tal-ewwel persuna hija saħansitra prijorità. Dan kien wassal sabiex il-konsulent legali seta’ jeżerċita d-drittijiet tad-difiża tal-appellanti sa ċertu punt jew b’mod tardiv biss (ara punt 61 iktar ’il fuq). |
|
79. |
Madankollu, tali sitwazzjoni tinvolvi kunflitti ta’ interessi li jistgħu jippreġudikaw id-drittijiet tal-bank ikkonċernat għal difiża legali effettiva u għal protezzjoni ġudizzjarja effettiva ( 37 ). Dan peress li l-persuna kompetenti tirrappreżenta inqas l-interessi ta’ dan il-bank milli l-interess pubbliku fl-amministrazzjoni tiegħu sal-irtirar possibbli tal-awtorizzazzjoni tiegħu. Barra minn hekk, hija marbuta mill-qrib mal-awtoritajiet superviżorji nazzjonali kompetenti li ordnaw il-ħatra tagħha u ppreparaw il-proċedura għall-irtirar tal-awtorizzazzjoni. Il-limitazzjoni tad-drittijiet tad-difiża tal-appellanti, allegata fir-raba’ aggravju fil-Kawża C‑256/22 P, tirriżulta minn tali kunflitt ta’ interessi. Fil-fatt, skont id-dritt Malti u abbażi tar-rifjut tal-persuna kompetenti, il-konsulent legali tagħha ma setax ikollu aċċess għall-bini u l-mezzi ta’ data tal-bank, bl-informazzjoni u l-provi rilevanti, kif ukoll għar-riżorsi finanzjarji neċessarji għall-eżerċizzju effettiv tad-drittijiet tad-difiża tal-appellanti. |
|
80. |
Għaldaqstant, id-dritt Malti u l-Artikolu 27(1) tar-Regolament Nru 468/2014, moqrija fid-dawl tal-Artikoli 41, 47 u 48 tal-Karta ( 38 ), għandhom jiġu interpretati fis-sens li l-konsulent legali maħtur mill-bank għandu jkun jista’ jiddefendi effettivament id-drittijiet u l-interessi tiegħu fil-kuntest tal-proċedura ta’ rtirar ta’ awtorizzazzjoni u quddiem il-qrati tal-Unjoni. Barra minn hekk, dan huwa konformi mal-opinjoni issa unanima tal-partijiet, li huma kkomunikaw bi tweġiba għall-mistoqsijiet bil-miktub magħmula mill-Qorti tal-Ġustizzja, inkluż b’riferiment għas-sitwazzjoni legali u għall-ġurisprudenza Maltija. |
|
81. |
Konsegwentement, il-BĊE għandu jirrikonoxxi l-konsulent legali tal-bank ikkonċernat bħala rappreżentant legali adegwat, fis-sens tal-Artikolu 27(1) tar-Regolament Nru 468/2014. Dan jgħodd b’mod partikolari fil-fażi deċiżiva tal-proċedura li huwa jimplimenta. Fil-kawża ineżami, għalkemm huwa għamel dan ftit qabel l-adozzjoni tad-deċiżjoni kontenzjuża tiegħu ( 39 ), huwa ma għamilx dan inizjalment. |
|
82. |
Din il-konklużjoni hija konformi mas-sentenza tal-Qorti tal-Appell Maltija tal‑5 ta’ Novembru 2018 ( 40 ). Skont din is-sentenza, huma rriżervati biss għall-persuna kompetenti l-ġestjoni tan-negozju tal-bank u s-setgħa ta’ rappreżentanza legali jew ġudizzjarja relatata magħha, pereżempju t-tmexxija ta’ tilwim kuntrattwali. B’kuntrast ma’ dan, il-persuna kompetenti ma għandhiex dritt li tirrappreżenta legalment lill-bank fil-proċedura li tista’ twassal għall-irtirar tal-awtorizzazzjoni tiegħu mill-BĊE jew li tippreżenta rikors kontra ċerti miżuri provviżorji tal-MFSA. |
|
83. |
Din l-interpretazzjoni hija konformi mar-rekwiżiti tal-Artikolu 47 tal-Karta u mar-rekwiżit ta’ protezzjoni effettiva tad-drittijiet tad-difiża. Hija tirriżerva d-difiża legali f’dan ir-rigward għall-konsulent legali biss maħtur mill-bank innifsu. Dan jinkludi l-preżentata ta’ rikors kontra l-irtirar tal-awtorizzazzjoni quddiem il-qrati tal-Unjoni. |
|
84. |
Fil-fatt, hija biss tali setgħa ta’ rappreżentanza komplementari ddefinita b’mod ċar tal-persuna kompetenti, minn naħa, u tal-konsulent legali maħtur mill-bank ikkonċernat, min-naħa l-oħra, li hija ta’ natura li tevita kunflitti ta’ interessi u, għaldaqstant, ksur tad-drittijiet tad-difiża ta’ dan il-bank u tad-dritt tiegħu għal protezzjoni ġudizzjarja effettiva skont l-Artikolu 47(1) tal-Karta. Fil-każ kuntrarju, ikun hemm ukoll tħassib dwar atti kontradittorji ta’ proċedura u ta’ kontenzjuż f’isem il-bank. |
|
85. |
Minn dan isegwi li l-konsulent legali maħtur mill-korpi kompetenti tal-bank, skont l-Artikolu 27(1) tar-Regolament Nru 468/2014, huwa unikament awtorizzat li jirrappreżenta l-interessi u d-drittijiet tiegħu fil-kuntest tal-proċedura ta’ rtirar tal-awtorizzazzjoni quddiem il-BĊE. Għaldaqstant, huwa għandu jkun f’pożizzjoni li jeżerċita b’mod effettiv id-drittijiet tad-difiża tiegħu. |
3. Konklużjoni intermedjarja
a) Kawża C‑256/22 P
|
86. |
Mill-kunsiderazzjonijiet preċedenti jirriżulta li r-raba’ aggravju fil-Kawża C‑256/22 P għandu jintlaqa’. Is-sentenza appellata għandha tiġi annullata sa fejn il-Qorti Ġenerali wettqet żball ta’ liġi fl-evalwazzjoni u ċaħdet it-tieni parti tal-għaxar motiv. Din il-parti kienet tirrigwarda l-ksur tad-drittijiet tad-difiża u, b’mod partikolari, tad-dritt għal smigħ. Ir-raġuni għal dan kienet li, matul il-proċedura amministrattiva, l-appellanti ma kellhiex aċċess għal dokumenti u għal informazzjoni fis-sistema informatika tagħha kif ukoll għall-fondi tagħha sabiex tħallas l-onorarji tal-konsulent legali. |
|
87. |
Madankollu, sa fejn, anki fil-kuntest tal-ewwel aggravju, l-appellanti tinvoka ksur tad-drittijiet proċedurali fundamentali tagħha minħabba li d-deċiżjoni kontenzjuża ma ġietx debitament innotifikata lilha mill-BĊE, inqis li dan l-ilment ma huwiex fondat. Dan ser nispjegah f’iktar dettall fil-punti 100 u 101. |
b) Kawża C‑750/21 P
|
88. |
Madankollu, fil-Kawża C‑750/21 P, ma nqisx li s-sitt ilment tal-ewwel aggravju (preġudizzju tal-eżerċizzju effettiv tad-drittijiet tad-difiża tal-appellanti mill-konsulent legali tiegħu) u t-tieni aggravju (ksur tad-dritt għal protezzjoni ġudizzjarja effettiva) huma fondati (ara punt 63 iktar ’il fuq). |
|
89. |
Fil-fatt, f’tali kawża, l-appellanti ma kinitx f’pożizzjoni li tipproduċi provi li l-BĊE kien kiser id-drittijiet tad-difiża tal-appellanti billi rrikonoxxa, inizjalment, il-persuna kompetenti bħala l-konsulent legali tagħha u billi, sussegwentement ( 41 ) naqas milli jordnalha tħallas l-onorarji tal-konsulent legali tagħha. |
|
90. |
Minn naħa, issa huwa paċifiku bejn il-partijiet (ara l-punti 78 u 80 iktar ’il fuq) li l-BĊE rrikonoxxa l-konsulent legali tal-appellanti bħala rappreżentant għad-difiża tad-drittijiet tagħha fil-kuntest tal-proċedura tal-irtirar tal-awtorizzazzjoni. Kif ikkonstatat ġustament il-Qorti Ġenerali fil-punti 239 sa 241 tas-sentenza appellata fil-Kawża C‑256/22 P u li lanqas l-appellanti ma tikkontesta iktar, il-BĊE ta lill-appellanti aċċess għall-fajls tal-proċedura u kellha biżżejjed opportunità li tippreżenta l-osservazzjonijiet tagħha dwar l-abbozz ta’ deċiżjoni tal-irtirar tal-awtorizzazzjoni tagħha. |
|
91. |
Min-naħa l-oħra, ma tista’ tiġi dedotta ebda bażi legali li tawtorizza jew tobbliga lill-BĊE jinkariga lill-persuna kompetenti, wara l-għeluq tal-proċedura tal-irtirar tal-awtorizzazzjoni, tħallas il-fatturi tal-onorarji tal-konsulent legali tal-appellanti. Il-BĊE ma huwiex suġġett, fil-kuntest tal-kamp ta’ applikazzjoni tar-Regolament Nru 1024/2013, għal obbligu ġenerali ta’ superviżjoni jew ta’ sorveljanza relatat mar-rispett tad-drittijiet proċedurali fundamentali tad-dritt tal-Unjoni, bħal dak li l-Qorti tal-Ġustizzja ddeduċiet mill-Artikolu 17(1) TUE għall-Kummissjoni Ewropea fil-qasam tal-politika ekonomika u monetarja ( 42 ) Bl-istess mod, dan ir-regolament ma jinkludi ebda obbligu legali tal-BĊE li jagħti lill-awtoritajiet nazzjonali istruzzjonijiet ta’ dan it-tip, li huma infurzabbli b’mod awtonomu mill-bank ikkonċernat ( 43 ). |
|
92. |
Din il-konklużjoni ma tikkontradixxix il-fatt li restrizzjoni imposta mill-awtoritajiet nazzjonali kompetenti għad-drittijiet tad-difiża tal-bank ikkonċernat fil-kuntest tal-proċedura tal-irtirar tal-awtorizzazzjoni tista’ tkun imputabbli lill-BĊE u trendi d-deċiżjoni finali tiegħu kkontaminata u illegali (ara l-punti 69 sa 73 iktar ’il fuq). Fil-fatt, l-atti proċedurali preparatorji, inklużi dawk intiżi sabiex jiggarantixxu eżerċizzju effettiv tad-drittijiet tad-difiża, ma jistgħux, bħala prinċipju, jiġu kkontestati b’mod awtonomu quddiem il-qrati tal-Unjoni ( 44 ). Għall-kuntrarju, l-illegalità tagħhom tista’ tiġi oġġezzjonata biss flimkien mad-deċiżjoni li ttemm il-proċedura amministrattiva ( 45 ). Barra minn hekk, wara l-adozzjoni tad-deċiżjoni kontenzjuża tiegħu, ir-rifjut kontenzjuż ta’ intervent mill-BĊE ma għandux jibqa’ jitqies bħala att preparatorju. |
|
93. |
Minn dan isegwi li s-sitt ilment tal-ewwel aggravju u t-tieni aggravju fil-Kawża C‑750/21 P għandhom jiġu miċħuda bħala infondati. |
B. Portata tas-setgħat superviżorji tal-BĊE
|
94. |
Id-diversi aggravji u l-ilmenti taż-żewġ appelli dwar il-portata tas-setgħat superviżorji tal-BĊE ser jiġu eżaminati iktar ’il quddiem. L-ewwel, ser neżamina l-ewwel aggravju fil-Kawża C‑256/22 P, b’mod partikolari l-kwistjoni dwar jekk il-Qorti Ġenerali kellhiex tikkonstata ksur tal-Artikolu 14(5) tar-Regolament Nru 1024/2013 mill-BĊE (punt 1). Sussegwentement ser nindirizza t-tieni aggravju, li jgħid li l-Qorti Ġenerali interpretat b’mod żbaljat il-kunċett ta’ reputazzjoni skont l-Artikolu 23(1) tad-Direttiva 2013/36 (punt 2). Wara eżami qasir tat-tielet aggravju (punt 3), ser nindirizza l-ewwel aggravju fil-Kawża C‑750/21 P, dwar il-portata tal-kompetenza tal-BĊE fil-kuntest tal-Mekkaniżmu Superviżorju Uniku (punt 4). |
1. L-ewwel aggravju fil-Kawża C‑256/22 P: Ksur tal-Artikolu 14(5) tar-Regolament Nru 1024/2013
|
95. |
Permezz tal-ewwel aggravju fil-Kawża C‑256/22 P, l-appellanti tikkontesta ċ-ċaħda tal-ewwel motiv. Hija tinvoka ksur, mill-Qorti Ġenerali, tat-tqassim tal-kompetenzi fil-qasam tal-irtirar ta’ awtorizzazzjoni, kif previst fl-Artikolu 14(5) tar-Regolament Nru 1024/2013, u tad-dritt għal amministrazzjoni tajba, previst fl-Artikolu 41 tal-Karta. Fil-kuntest tal-ewwel motiv, hija kienet sostniet, minn naħa, li l-BĊE ma kienx ipprekluda, bi ksur tal-obbligu tiegħu ta’ superviżjoni globali li jirriżulta mill-Artikolu 6(5)(c) tar-Regolament Nru 1024/2013, li, fl-assenza ta’ kwalunkwe proċedura ordinarja, il-MFSA kienet, de facto, diġà rtirat l-awtorizzazzjoni tal-appellanti permezz tad-direttivi tal‑21 u tat‑22 ta’ Marzu 2018. Dawn għandhom bħala effett, l-ewwel, l-irtirar jew is-sospensjoni tad-drittijiet tal-vot, it-tieni, il-moratorju fuq l-approvazzjoni tat-tranżazzjonijiet bankarji u, it-tielet, il-ħatra tal-persuna kompetenti. Min-naħa l-oħra, il-BĊE sempliċement, fid-deċiżjoni kontenzjuża tiegħu, ikkonferma dan il-fatt. |
|
96. |
Insostenn tar-rikors tagħha, l-appellanti ssostni, korrispondentement, li l-Qorti Ġenerali naqset milli tirrikonoxxi n-natura legali u l-effetti legali tal-Mekkaniżmu Superviżorju Uniku billi rrifjutat li tattribwixxi lill-BĊE r-responsabbiltà superjuri għall-funzjonament tiegħu, inkluż l-atti tal-awtoritajiet nazzjonali kompetenti. L-istess japplika fir-rigward tas-superviżjoni prudenzjali tal-istituzzjonijiet ta’ kreditu inqas sinjifikattivi. F’dan ir-rigward, l-appellanti tqajjem diversi lmenti individwali, ibbażati, inter alia, fuq interpretazzjoni żbaljata tal-Artikolu 4(5) u tal-Artikolu 6(5)(c) tar-Regolament Nru 1024/2013, kif ukoll fuq evalwazzjoni żbaljata tal-kunċett ta’ att preparatorju u tal-portata tas-sentenza Berlusconi. |
|
97. |
Barra minn hekk, f’dan il-kuntest ukoll, l-appellanti tilmenta li hija ġiet imċaħħda minn difiża legali effettiva fil-proċedura amministrattiva peress li l-BĊE inizjalment irrikonoxxa biss lill-persuna kompetenti bħala l-konsulent legali tagħha. B’mod partikolari, id-deċiżjoni tal-BĊE kontenzjuża ma ġietx debitament innotifikata lilha. Il-BĊE inizjalment innotifika din id-deċiżjoni lill-persuna kompetenti biss, peress li qies li din tal-aħħar biss kienet awtorizzata tirrappreżenta lill-appellanti. Din tal-aħħar irċeviet id-deċiżjoni biss wara l-kunsens espress tal-persuna kompetenti. Għaldaqstant, l-irregolarità formali hija biżżejjed sabiex trendi din id-deċiżjoni illegali jekk ma tkunx nulla mill-bidu. |
|
98. |
Fil-punti 41 sa 57 tas-sentenza appellata, il-Qorti Ġenerali kkonkludiet li ma kienx hemm ksur tal-Artikolu 14(5) tar-Regolament Nru 1024/2013 u tad-dritt għal amministrazzjoni tajba, previst fl-Artikolu 41 tal-Karta, u ċaħdet l-ewwel motiv ( 46 ). |
|
99. |
L-ewwel ser neżamina l-allegat ksur tad-dritt għal amministrazzjoni tajba. |
|
100. |
Kuntrarjament għall-impressjoni li hija kienet tat, l-appellanti ma kinitx sostniet, fil-kuntest tal-ewwel motiv quddiem il-Qorti Ġenerali, li hija kienet ġiet imċaħħda minn difiża legali effettiva permezz tal-konsulent legali tagħha. Dan kien is-suġġett biss tal-għaxar motiv. B’kuntrast ma’ dan, fl-ewwel motiv, l-appellanti kienet invokat biss ksur tal-Artikolu 41 tal-Karta b’mod ġenerali ħafna. Kif indika ġustament il-BĊE, hija lanqas ma kienet ilmentat li l-BĊE ma kkomunikalhiex debitament id-deċiżjoni kontenzjuża ( 47 ). |
|
101. |
Dawn l-ilmenti, ippreżentati għall-ewwel darba fl-appell, għalhekk ibidlu s-suġġett tal-kawża a posteriori u huma inammissibbli ( 48 ); fi kwalunkwe każ, dawn ma humiex ta’ natura li jikkontestaw il-legalità tal-evalwazzjoni tal-ewwel motiv fis-sentenza appellata. Sa fejn il-Qorti Ġenerali ċaħdet l-ilment ibbażat fuq il-ksur tad-dritt li jirriżulta mill-Artikolu 41 tal-Karta bħala inkompatibbli u inammissibbli mal-Artikolu 21(1) tal-Istatut tal-Qorti tal-Ġustizzja tal-Unjoni Ewropea moqri flimkien mal-Artikolu 76(d) tar-Regoli tal-Proċedura tal-Qorti Ġenerali, fl-assenza ta’ argumenti konkreti, din iċ-ċirkustanza ma tistax tiġi kkritikata, peress li r-rikors effettivament sempliċement semma dan id-dritt. |
|
102. |
Madankollu, inqis li l-Qorti Ġenerali wettqet żball ta’ liġi meta ddeċidiet li illegalità eventwali tad-direttivi tal-MFSA tal‑21 u tat‑22 ta’ Marzu 2018, li permezz tagħhom din kienet, de facto, diġà rtirat l-awtorizzazzjoni tal-appellanti u, għaldaqstant, marret lil hinn mill-ġurisdizzjoni tagħha, ma kinitx ta’ natura li tivvizzja b’illegalità d-deċiżjoni tal-BĊE kontenzjuża. |
|
103. |
Fil-fehma tiegħi, il-Qorti Ġenerali wettqet żball ta’ liġi meta qieset, fil-punti 42 et seq. tas-sentenza appellata, li d-direttivi kontenzjużi ma kinux jikkostitwixxu atti preparatorji b’rabta mal-proposta tal-MFSA li tirtira l-awtorizzazzjoni permezz tal-BĊE. Din il-proposta kienet fiha nnifisha att preparatorju għad-deċiżjoni tal-BĊE kontenzjuża. Fi kliem ieħor, kemm dawn id-direttivi kif ukoll il-proposta tal-MFSA kienu jikkostitwixxu, fi kwalunkwe każ, atti preparatorji fil-proċedura amministrattiva kumplessa, li l-għan aħħari tagħhom kien l-irtirar tal-awtorizzazzjoni tal-appellanti. Sa fejn dawn ma jorbtux legalment lill-korp tal-Unjoni, tali atti jagħmlu parti integrali minn proċedura ddefinita mid-dritt tal-Unjoni li l-eventwali vizzji tagħha huma imputabbli lil din l-istituzzjoni u jistgħu jiġu kkontestati biss quddiem il-qrati tal-Unjoni ( 49 ) (ara l-punti 69 sa 73 iktar ’il fuq). |
|
104. |
B’mod partikolari, is-suppożizzjoni tal-Qorti Ġenerali, fil-punti 45 u 46 tas-sentenza appellata, li tali direttiva mill-MFSA tikkostitwixxi “proposta mhux vinkolanti” fis-sens tas-sentenza Berlusconi, hija vvizzjata bi żball ta’ liġi u diffiċli li tinftiehem. Permezz ta’ din ir-risposta negattiva doppja, il-Qorti Ġenerali setgħet biss fissret li tali direttivi (preparatorji) tal-MFSA huma legalment vinkolanti għall-BĊE. Minn dan hija ddeduċiet li l-kundizzjoni ta’ assenza ta’ natura legalment vinkolanti rrikonoxxuta fis-sentenza Berlusconi ma kinitx applikabbli fil-kawża ineżami għall-ġurisdizzjoni esklużiva tal-qrati tal-Unjoni sabiex jistħarrġu tali direttivi (ara l-punt 70 iktar ’il fuq) ( 50 ). |
|
105. |
Madankollu, id-direttivi kontenzjużi tal-MFSA ma humiex legalment vinkolanti għall-BĊE u saħansitra għandhom ikunu suġġetti għall-istħarriġ tal-legalità tiegħu fl-eżerċizzju tas-setgħat superviżorji superjuri u ta’ deċiżjoni tiegħu. F’dan ir-rigward, tali direttivi jaqgħu wkoll taħt il-ġurisdizzjoni tal-istħarriġ tal-qrati tal-Unjoni (ara l-punti 69 u 70 iktar ’il fuq). |
|
106. |
Is-setgħa diskrezzjonali wiesgħa ġeneralment mogħtija lill-BĊE skont is-subparagrafu 1 tal-Artikolu 14(5) tar-Regolament Nru 1024/2013 tal-BĊE, fir-rigward tal-irtirar tal-awtorizzazzjoni li jkun ordna ex officio (“jista’ jirtira”) jitkellem kontra n-natura legalment vinkolanti tagħhom. Tali setgħa diskrezzjonali hija kompletament indipendenti minn kwalunkwe miżura jew proposta mill-awtoritajiet superviżorji nazzjonali. Bl-istess mod, lanqas mit-tieni subparagrafu tal-Artikolu 14(5) ta’ dan ir-regolament ma jirriżulta li l-BĊE jkun marbut bil-proposta jew bl-opinjoni tal-awtorità nazzjonali, kif jistgħu jiġu wkoll riflessi fid-direttivi preċedenti tiegħu. Il-BĊE għandu jwettaq biss il-proċedura tal-irtirar tal-awtorizzazzjoni u jivverifika, filwaqt li jqis bis-sħiħ ir-raġunijiet mogħtija minn din l-awtorità, jekk l-irtirar huwiex legali, b’mod partikolari jekk huwiex proporzjonat. Dan jikkorrispondi għall-approċċ segwit mill-BĊE fid-deċiżjoni kontenzjuża ( 51 ). Dan ir-rekwiżit ta’ eżami u ta’ teħid inkunsiderazzjoni jimplika li, fil-każ ta’ insuffiċjenza ta’ motivazzjoni jew ta’ assenza ta’ bażi legali, il-BĊE mhux biss jista’, iżda saħansitra għandu, jiċħad il-proposta tal-irtirar tal-awtorizzazzjoni. Huwa wkoll il-BĊE li għandu jissorvelja u jiżgura li l-awtorità nazzjonali kompetenti la tieħu u lanqas ma tkun adottat, minn qabel, miżuri li jippreġudikaw il-kompetenza esklużiva tagħha stess fil-qasam tal-irtirar tal-awtorizzazzjoni jew tad-deċiżjoni diskrezzjonali tagħha f’dan ir-rigward, li tantiċipa l-effetti legali tagħhom jew taffettwahom b’mod ieħor. |
|
107. |
Dan huwa konformi mas-setgħa ġenerali ta’ eżami u ta’ deċiżjoni tal-BĊE ( 52 ) u mas-setgħa tiegħu li jikkonstata, permezz ta’ deċiżjoni motivata, li l-awtoritajiet nazzjonali ma ħadux il-miżuri xierqa sabiex iżommu l-istabbiltà tas-swieq finanzjarji ( 53 ). |
|
108. |
Skont is-setgħa superviżorja ġenerali tiegħu ( 54 ), il-BĊE huwa obbligat li jissorvelja lill-awtoritajiet nazzjonali fir-rigward tal-konformità mar-regoli tal-Mekkaniżmu Superviżorju Uniku previsti fir-Regolament Qafas tal-MSU, inkluż id-dritt nazzjonali korrispondenti. Meta jagħmel dan, il-BĊE għandu jissottometti l-proposti għall-irtirar tal-awtorizzazzjoni li ġew sottomessi lilu mill-awtoritajiet nazzjonali u l-miżuri preparatorji għalihom għal stħarriġ ġuridiku komplet, inter alia, fid-dawl tal-prinċipju ta’ proporzjonalità u tal-garanziji proċedurali fundamentali tad-dritt tal-Unjoni (ara l-punti 69 sa 77 iktar ’il fuq ( 55 )). |
|
109. |
Barra minn hekk, il-Qorti Ġenerali ma eżaminatx jekk il-BĊE “jikkunsidra [ikkunsidrax] bis-sħiħ” il-ġustifikazzjoni mressqa mill-MFSA, fis-sens tat-tieni subparagrafu tal-Artikolu 14(5) tar-Regolament Nru 1024/2013. B’mod partikolari, hija ma eżaminatx jekk il-BĊE kienx ikkonforma ruħu mal-kompetenza ta’ investigazzjoni tiegħu u mal-obbligu tiegħu ta’ kontroll fuq l-illegalitajiet allegati mill-appellanti minħabba l-allegata eżekuzzjoni de facto tal-irtirar tal-awtorizzazzjoni saħansitra qabel l-adozzjoni tad-deċiżjoni tal-BĊE kontenzjuża. Għalkemm id-deċiżjoni kkontestata tal-BĊE tirreferi fil-qosor għad-direttivi kontenzjużi tal‑21 u tat‑22 ta’ Marzu 2018 li ppreċedew il-proposta tal-MFSA, il-BĊE la jindirizza u lanqas jiċħad l-ilmenti eventwali tal-appellanti f’dan ir-rigward ( 56 ). |
|
110. |
Il-Qorti Ġenerali għandha taqbel biss sa fejn dawn is-setgħat u l-obbligi tal-BĊE ma jirriżultawx mill-Artikolu 6(5)(b) tar-Regolament Nru 1024/2013, li jipprovdi li l-BĊE jista’ jieħu f’idejh is-superviżjoni prudenzjali ta’ istituzzjonijiet ta’ kreditu inqas sinjifikattiv sabiex tiġi żgurata l-applikazzjoni konsistenti ta’ standards superviżorji għoljin ( 57 ). Madankollu, dawn jirriżultaw mill-obbligu superviżorju ġenerali tiegħu skont l-Artikolu 4(3), l-Artikolu 6(1) u s-subparagrafu 3 tal-Artikolu 9(1) tar-Regolament Nru 1024/2013 kif ukoll is-setgħa speċjali tiegħu li jirtira awtorizzazzjoni skont is-subparagrafu 2 tal-Artikolu 14(5) ta’ dan ir-regolament (ara l-punti 106 sa 108 iktar ’il fuq). |
|
111. |
Minn dan isegwi li l-ewwel parti tal-ewwel aggravju għandha tintlaqa’. |
2. It-tieni aggravju fil-Kawża C‑256/22 P: Evalwazzjoni żbaljata tal-kunċett ta’ reputazzjoni fis-sens tal-Artikolu 23(1) tad-Direttiva 2013/36
a) L-argumenti tal-appellanti
|
112. |
Permezz tat-tieni aggravju fil-Kawża C‑256/22 P, l-appellanti ssostni li l-Qorti Ġenerali wettqet żball ta’ liġi fl-evalwazzjoni u fiċ-ċaħda tat-tieni motiv. Dan kien ibbażat fuq evalwazzjoni żbaljata fid-dritt tal-eżistenza ta’ raġuni għall-irtirar tal-awtorizzazzjoni, b’mod partikolari ta’ interpretazzjoni żbaljata tal-kunċett ta’ reputazzjoni ( 58 ). |
|
113. |
Insostenn tar-rikors tagħha, l-appellanti ssostni, essenzjalment u mutatis mutandis, li l-Qorti Ġenerali wettqet żball ta’ liġi meta ddeċidiet li l-kunċett ta’ reputazzjoni ma kellux neċessarjament jiġi interpretat fid-dawl tad-dritt tal-Unjoni u li akkuża fi Stat terz, fil-kawża ineżami l-Istati Uniti, kienet suffiċjenti għall-irtirar tal-awtorizzazzjoni minħabba aġir allegatament kuntrarju għad-dritt kriminali. Dan huwa iktar u iktar il-każ peress li dan l-aġir jikkonċerna l-ksur ta’ regoli dwar sanzjonijiet li ma humiex punibbli skont id-dritt tal-Unjoni u li l-proċeduri tagħhom fl-Unjoni huma bblokkati. Dan jirriżulta mir-Regolament tal-Kunsill (KE) Nru 2271/96 tat‑22 ta’ Novembru 1996 li jipproteġi kontra l-effetti ta’ l-applikazzjoni estraterritorjali tal-leġislazzjoni adottata minn pajjiż terz, u l-azzjonijiet ibbażati fuqha jew li jirriżultaw minnha (iktar ’il quddiem, ir-“Regolament Nru 2271/96 dwar l-Imblokkar”) ( 59 ), kif interpretat fis-sentenza tal‑21 ta’ Diċembru 2021, Bank Melli Iran ( 60 ). |
|
114. |
F’dan il-kuntest, l-appellanti tallega wkoll li l-Qorti Ġenerali wettqet diversi żbalji ta’ liġi fl-interpretazzjoni u fl-evalwazzjoni tal-kunċett ta’ reputazzjoni “li jeħtieġ iktar preċiżjon i”. Hija tikkritika lill-Qorti Ġenerali li marret lil hinn mill-kompetenzi tagħha, issostitwixxiet il-motivazzjoni (spekulattiva) tagħha għal dik tal-BĊE u żnaturat il-provi. Barra minn hekk, fl-evalwazzjoni tagħha, il-Qorti Ġenerali kisret il-garanziji proċedurali tal-appellanti previsti fil-Karta kif ukoll l-obbligu ta’ motivazzjoni tagħha. Fl-aħħar nett, l-appellanti tqis li l-Qorti Ġenerali ma rrikonoxxietx il-fatt li r-reputazzjoni tal-azzjonist bħala tali ma hijiex rilevanti, li ma jistax, fi kwalunkwe każ, ikollha effett negattiv fuq ir-reputazzjoni tal-istituzzjoni ta’ kreditu, li hija suġġetta biss għal kontroll ristrett u li hija tista’, l-iktar l-iktar, twassal għas-sospensjoni tad-drittijiet tal-vot fir-rigward tal-ġestjoni tagħha. |
|
115. |
Madankollu, l-appellanti ma tikkontestax il-fatt li l-Artikolu 14(2) tad-Direttiva 2013/36 jawtorizza lill-awtoritajiet kompetenti jirrifjutaw l-awtorizzazzjoni għall-aċċess għall-attività ta’ istituzzjoni ta’ kreditu jekk dawn ma jkunux konvinti li, inter alia, l-azzjonisti jissodisfaw ir-rekwiżiti meħtieġa sabiex tiġi żgurata ġestjoni soda u prudenti tal-istituzzjoni ta’ kreditu. Dan japplika b’mod partikolari meta l-kriterji ta’ evalwazzjoni msemmija fl-Artikolu 23(1) ta’ din id-direttiva, inkluż il-kriterju ta’ reputazzjoni, ma jkunux issodisfatti. Peress li l-Artikolu 18(c) tad-Direttiva 2013/36 jagħti s-setgħa, kuntrarjament, lil dawn l-awtoritajiet biex jirtiraw l-awtorizzazzjoni jekk dawn ir-rekwiżiti ma jibqgħux jiġu ssodisfatti, il-BĊE bla dubju kellu s-setgħa, skont is-subparagrafu 2 tal-Artikolu 14(5) tar-Regolament Nru 1024/2013, li jirtira l-awtorizzazzjoni tal-appellanti fuq proposta korrispondenti mill-MFSA jekk l-azzjonist maġġoritarju tagħha ma kienx (għadu) kapaċi juri r-reputazzjoni meħtieġa fis-sens tal-Artikolu 23(1)(a) u (b) ta’ din id-direttiva lill-MFSA jew lill-BĊE. Il-Qorti Ġenerali kkonstatat dan fil-punti 67 sa 72 tas-sentenza appellata mingħajr ma wettqet ebda żball ta’ liġi. |
|
116. |
Għaldaqstant, l-argumenti tal-appellanti li skonthom ir-reputazzjoni tal-azzjonist maġġoritarju ma hijiex rilevanti għall-irtirar tal-awtorizzazzjoni huma ineffettivi u għandhom jiġu miċħuda. |
b) Ċaħda mill-Qorti Ġenerali
|
117. |
Barra minn hekk, il-Qorti Ġenerali mmotivat iċ-ċaħda tat-tieni motiv, ifformulat b’mod pjuttost konċiż fir-rikors, essenzjalment kif ġej: |
|
118. |
L-ewwel, l-irtirar tal-awtorizzazzjoni skont l-Artikolu 14(2) u l-Artikolu 23(1) tad-Direttiva 2013/36 jista’ jiġi ġġustifikat mill-fatt li l-azzjonisti jew is-soċji li ma (għadhomx) jitqiesu xierqa, pereżempju minħabba nuqqas ta’ reputazzjoni tajba. |
|
119. |
It-tieni, il-kunċett ta’ reputazzjoni (tajba) huwa kunċett ġuridiku indeterminat li jirreferi għall-kwalità ta’ persuna li taġixxi konformement mal-istandards u mar-regoli applikabbli u għar-reputazzjoni li hija tgawdi fost il-pubbliku fir-rigward ta’ din il-kwalità u tal-aġir tagħha, b’tali mod li l-perċezzjoni ta’ terzi hija wkoll rilevanti. Sa fejn it-twettiq tal-għanijiet imfittxija jiddependi ħafna mill-fiduċja tal-pubbliku u tal-atturi fis-suq bankarju fl-istituzzjonijiet ta’ kreditu, telf ta’ din il-fiduċja jista’ jwassal għal telf ta’ finanzjament għal dawn tal-aħħar u b’hekk joħloq riskju mhux biss għall-istituzzjoni ta’ kreditu kkonċernata, iżda wkoll għas-sistema finanzjarja tal-Unjoni u ta’ kull Stat Membru ( 61 ). |
|
120. |
It-tielet, id-dubji invokati fid-deċiżjoni tal-BĊE kontenzjuża dwar ir-reputazzjoni u l-kapaċità tal-azzjonist maġġoritarju minħabba l-akkuża tiegħu huma ta’ natura li jqajmu wkoll dubji dwar il-ġestjoni soda u prudenti tal-appellanti. Il-perċezzjoni negattiva tar-reputazzjoni mill-pubbliku kif ukoll mill-klijenti u mis-sħab kummerċjali tiegħu, sa fejn din tintwera abbażi ta’ indizji konkreti, tista’ tiġġustifika l-irtirar tal-awtorizzazzjoni tal-istituzzjoni ta’ kreditu kkonċernata, sa fejn din tkun ta’ natura li toħloq l-imsemmija riskji ( 62 ). |
|
121. |
Ir-raba’, skont il-Qorti Ġenerali, huwa stabbilit, u ma huwiex ikkontestat, li din l-akkuża kellha, b’mod partikolari, effett negattiv fuq il-proporzjon ta’ riskju stabbilit minn aġenzija ta’ klassifikazzjoni tal-kreditu għas-settur bankarju Malti fl-intier tiegħu. Hija kienet wasslet ukoll għall-irtirar ta’ depożiti, għat-terminazzjoni tar-relazzjonijiet bankarji korrispondenti kif ukoll għax-xoljiment tal-kuntratti tas-selliefa prinċipali tal-appellanti u kienet, konsegwentement, iddeterjorat ħafna s-sitwazzjoni tagħha. Il-BĊE bbaża ruħu fuq sensiela ta’ fatturi u ta’ effetti negattivi li kellhom ikunu s-segwitu tal-att ta’ akkuża inkwistjoni u li juru, fuq bażi oġġettiva, il-perċezzjoni negattiva mill-klijenti tar-reputazzjoni tal-azzjonist maġġoritarju tagħha u n-nuqqas ta’ fiduċja tagħhom fl-appellanti Dan ħoloq riskju għall-appellanti kif ukoll għas-sistema finanzjarja fi ħdan l-Unjoni u f’kull Stat Membru ( 63 ). |
|
122. |
Il-ħames, fid-dawl tal-effetti negattivi konkreti għall-appellanti u għas-settur bankarju Malti li kienu diġà bdew jidhru, huwa irrilevanti li l-BĊE ma ħax inkunsiderazzjoni l-fatt li l-att ta’ akkuża inkwistjoni kien jikkonċerna ksur tar-regoli dwar is-sanzjonijiet tal-Istati Uniti kontra r-Repubblika Iżlamika tal-Iran, filwaqt li l-aġir inkriminat jista’ ma jkunx illegali mill-perspettiva tad-dritt tal-Unjoni jew tal-fatt li dan huwa “ksur esklużivament tekniku”. Il-BĊE kellu jieħu inkunsiderazzjoni mhux il-fondatezza tal-imsemmi proċeduri li jinsabu fl-att ta’ akkuża inkwistjoni, iżda l-konsegwenzi biss tal-imsemmija proċeduri fuq ir-reputazzjoni tal-azzjonist maġġoritarju, fuq is-sitwazzjoni tal-appellanti u fuq is-suq bankarju fl-intier tiegħu ( 64 ). |
|
123. |
Ser nindirizza, l-ewwel, l-interpretazzjoni tal-Artikolu 23(1)(a) u (b) tad-Direttiva 2013/36 kif ukoll il-kunċett ġuridiku indeterminat ta’ reputazzjoni, li huwa s-suġġett tal-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja għall-ewwel darba (ara l-punt c). Sussegwentement, ser neżamina jekk il-Qorti Ġenerali wettqitx żball ta’ liġi meta ddeċidiet li l-kundizzjonijiet ta’ dan il-kunċett ġuridiku, skont il-motivazzjoni tad-deċiżjoni tal-BĊE kontenzjuża, kinux issodisfatti (ara l-punt d). Fl-aħħar, ser nindirizza l-oġġezzjoni prinċipali tal-appellanti li r-Regolament Nru 2271/96 dwar l-Imblokkar la jawtorizza lill-BĊE u lanqas lill-Qorti Ġenerali jirreferu għall-akkuża tal-azzjonist maġġoritarju tagħha fl-Istati Uniti sabiex tiġġustifika l-assenza ta’ reputazzjoni u l-irtirar tal-awtorizzazzjoni tagħha (ara l-punt e). |
c) Kunċett ta’ reputazzjoni fis-sens tal-Artikolu 23(1) tad-Direttiva 2013/36
|
124. |
Kif ġie rrilevat fil-punt 73 tas-sentenza appellata, il-kunċett ta’ reputazzjoni fl-Artikolu 23(1)(a) u (b) tad-Direttiva 2013/36 huwa kunċett ġuridiku indeterminat li din id-direttiva ma tiddefinixxix b’mod iktar preċiż. |
|
125. |
Skont il-prinċipju msemmi fil-punt 74 tas-sentenza appellata, l-interpretazzjoni ta’ dispożizzjoni tad-dritt tal-Unjoni teħtieġ li jittieħdu inkunsiderazzjoni mhux biss il-kliem tagħha, iżda wkoll il-kuntest tagħha kif ukoll l-għanijiet u l-finalità mfittxija mill-att li tagħmel parti minnu ( 65 ). |
|
126. |
Minn ħarsa lejn il-verżjonijiet lingwistiċi differenti jirriżulta li ( 66 ), skont is-sens letterali tiegħu, il-kunċett ta’ reputazzjoni jindika, fil-verżjoni Franċiża u Taljana biss, l-onestà ( 67 ) kif ukoll, fil-verżjoni Portugiża, il-kapaċità ( 68 ) tal-persuna kkonċernata, karatteristika fattwali li tista’ timmanifesta ruħha wkoll fl-aġir tagħha (konformi jew kuntrarja għall-istandard). Madankollu, fil-verżjonijiet lingwistiċi l-oħra kollha, dan il-kunċett ikopri, kif irrilevat ġustament il-Qorti Ġenerali fil-punti 76 u 77 tas-sentenza appellata, ir-reputazzjoni jew il-fama ( 69 ) ta’ din il-persuna, jiġifieri l-perċezzjoni tal-kwalitajiet tagħha jew l-imġiba tagħha mill-pubbliku jew minn terzi. |
|
127. |
Fid-dawl tal-għanijiet u l-kuntest regolatorju tal-Mekkaniżmu Superviżorju Uniku u l-funzjonament tas-swieq finanzjarji u bankarji affettwati, il-kwalitajiet (oġġettivi) attwali tal-persuna kkonċernata huma inqas importanti. L-enfasi hija pjuttost fuq il-perċezzjoni (suġġettiva) tal-pubbliku, b’mod partikolari l-operaturi ekonomiċi, ta’ dawn il-kwalitajiet u l-imġiba ta’ din il-persuna. Il-fiduċja ġenerali fl-idoneità, l-għarfien, il-ħiliet, l-esperjenza, l-integrità, l-affidabbiltà u s-s-sodizza finanzjarja ( 70 ) tal-istituzzjonijiet ta’ kreditu li l-affidabbiltà kreditizja tagħhom hija suġġetta għall-kontroll kontinwu mill-aġenziji tal-klassifikazzjoni tal-kreditu u l-persuni li jiddeterminaw l-attivitajiet tagħhom hija kundizzjoni essenzjali għall-funzjonament tajjeb, għall-protezzjoni u għall-istabbiltà tas-swieq finanzjarji u tal-kapital. Fil-fatt, dawn is-swieq huma, bħas-swieq tal-azzjonijiet u tal-bonds, b’mod viżibbilment ċar, volatili ħafna. Huma jirreaġixxu anki għad-dikjarazzjonijiet jew għax-xnigħat pubbliċi. |
|
128. |
Il-kunċett ta’ reputazzjoni jirreferi għalhekk għar-reputazzjoni (tajba) tal-istituzzjoni ta’ kreditu kif ukoll tal-azzjonisti u tas-soċji tagħha f’għajnejn terzi, bħall-operaturi ekonomiċi l-oħra, b’mod partikolari l-kredituri u l-klijenti. Jekk tintilef il-fiduċja tagħhom f’din l-istituzzjoni ta’ kreditu jew fil-persuni li jaġixxu f’isimha jew jekk din il-fiduċja tkun kunsiderevolment ta’ preġudizzju, dan immedjatament iwassal għar-reazzjonijiet tal-operaturi ekonomiċi. Dawn għandhom impatt negattiv fuq l-operazzjonijiet finanzjarji ma’ dik l-istituzzjoni ta’ kreditu, jikkawżaw telf finanzjarju u jista’ jkollhom impatt fuq il-funzjonament u l-istabbiltà tas-suq finanzjarju kollu kemm hu ( 71 ). |
|
129. |
Kif ġie ġustament ikkonstatat diversi drabi fil-punti 67 et seq. tas-sentenza appellata, ir-regoli tal-Mekkaniżmu Superviżorju Uniku, b’mod partikolari l-Artikolu 14(2) tad-Direttiva 2013/36, huma intiżi li jipproteġu s-swieq finanzjarji preċiżament kontra tali riskji billi jiżguraw “ġestjoni soda u prudenti tal-istituzzjoni ta’ kreditu, huma ma jkunux sodisfatti dwar l-idonjetà tal-azzjonisti jew tal-membri [li l-azzjonisti jew is-soċji jissodisfaw ir-rekwiżiti li għandhom isiru fl-interess li tiġi żgurata ġestjoni soda u prudenti tal-istituzzjoni ta’ kreditu]” u li jissodisfaw il-kriterji ta’ evalwazzjoni msemmija fl-Artikolu 23(1) ta’ din id-direttiva. |
|
130. |
Il-kunċett ta’ reputazzjoni għalhekk ma jimplikax li l-perċezzjoni tal-operaturi ekonomiċi tikkoinċidi mal-kwalitajiet reali tal-persuna kkonċernata, u wisq inqas li jiġi stabbilit ċertu aġir ta’ din il-persuna. Kuntrarjament għall-opinjoni tal-appellanti, il-BĊE jew il-Qorti Ġenerali ma kinux b’mod partikolari obbligati jipprovaw li l-persuna kkonċernata kienet ħatja ta’ reati u li hija setgħet tkun is-suġġett ta’ proċeduri fl-Unjoni (ara f’dan ir-rigward il-punti 135 et seq. u 142 et seq. iktar ’il quddiem). Bl-istess mod, skont l-Artikolu 23(1)(e) tad-Direttiva 2013/36, huwa biżżejjed li jiġi stabbilit suspett raġonevoli tal-eżistenza, tat-tentattiv jew tar-riskju ikbar ta’ twettiq ta’ reat kriminali li jinvolvi l-ħasil tal-flus jew il-finanzjament tat-terroriżmu fis-sens tal-Artikolu 1 tad-Direttiva 2005/60/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tas‑26 ta’ Ottubru 2005 dwar il-prevenzjoni ta’ l-użu tas-sistema finanzjarja għall-iskop tal-ħasil tal-flus u l-finanzjament tat-terroriżmu ( 72 ). |
|
131. |
Għaldaqstant, il-Qorti Ġenerali ma wettqitx żball ta’ liġi meta kkonstatat ( 73 ) li l-akkuża tal-azzjonist maġġoritarju titfa’ dubju fuq ir-reputazzjoni tiegħu mal-pubbliku, anki fl-assenza ta’ kundanna definittiva. |
|
132. |
Madankollu, kif ġie espost f’iktar dettall fil-punti 135 et seq., huma l-BĊE u l-Qorti Ġenerali li għandhom jiżguraw li l-ilmenti ma humiex purament invenzjoni jew abbużivi. |
|
133. |
Għaldaqstant, il-Qorti Ġenerali setgħet validament tiddeċiedi fil-punti 71 sa 119 tas-sentenza appellata, li r-raġunament segwit f’dan ir-rigward fid-deċiżjoni kontenzjuża tal-BĊE kien legali ( 74 ). Minn dan hija ddeduċiet, mingħajr ma wettqet żball ta’ liġi, li r-riskju għall-istabbiltà tas-sistema finanzjarja fi ħdan l-Unjoni u fl-Istati Membri, li jirriżulta mill-preġudizzju tar-reputazzjoni tal-azzjonist maġġoritarju, kien suffiċjenti sabiex jiġġustifika l-irtirar tal-awtorizzazzjoni tal-appellanti. |
|
134. |
Għad irid jiġi eżaminat liema huma r-rekwiżiti proċedurali u l-livell ta’ prova meħtieġ sabiex tintwera l-assenza ta’ reputazzjoni u r-riskju li jirriżulta u jekk dawn ġewx issodisfatti fil-kawża ineżami. Kif ser nirrileva iktar ’il quddiem, mhux biss dan huwa l-każ, iżda l-BĊE wera wkoll — u l-Qorti Ġenerali kkonfermat dan mingħajr ma wettqet żball ta’ liġi — li r-riskju inkwistjoni effettivament immaterjalizza. |
d) Rekwiżiti proċedurali u probatorji għall-prova tan-nuqqas ta’ reputazzjoni u tar-riskju li jirriżulta
|
135. |
Skont l-obbligu ġenerali ta’ diliġenza u ta’ investigazzjoni, li fuqu huwa bbażat ukoll id-dritt għal amministrazzjoni tajba skont l-Artikolu 41 tal-Karta ( 75 ), fl-applikazzjoni ta’ kunċetti legali indeterminati li jagħtuh setgħa diskrezzjonali wiesgħa fl-adozzjoni ta’ deċiżjoni li tikkawża preġudizzju lill-persuna kkonċernata, il-BĊE għandu jeżamina, bir-reqqa u b’imparzjalità, l-elementi rilevanti kollha tal-każ inkwistjoni għall-finijiet ta’ din id-deċiżjoni ( 76 ). |
|
136. |
Fil-punt 73 tas-sentenza appellata, il-Qorti Ġenerali tassumi, mingħajr ebda żball ta’ liġi li, sabiex jiġi evalwat jekk il-kunċett indeterminat ta’ reputazzjoni msemmi fl-Artikolu 23(1) tad-Direttiva 2013/36 huwiex issodisfatt, l-awtoritajiet kompetenti u l-BĊE għandhom jieħdu inkunsiderazzjoni l-fatti rilevanti kollha, il-motivi li fuqhom huwa bbażat dan il-kunċett u l-għanijiet imfittxija minnu. Dan huwa wkoll konformi mar-rekwiżiti tal-Linji Gwida Komuni, li l-iktar l-iktar jistgħu indirettament jorbtu lill-BĊE ( 77 ). Fil-punti 10.9, 10.13 u 10.16, huma jeżiġu li din l-evalwazzjoni tieħu inkunsiderazzjoni l-informazzjoni rilevanti kollha aċċessibbli minn sorsi kredibbli u affidabbli u li jitwettaq eżami każ b’każ ( 78 ). Barra minn hekk, il-Qorti Ġenerali ġustament teżiġi, fil-punt 119 ta’ din is-sentenza, li l-BĊE jieħu inkunsiderazzjoni kull element ippreżentat ta’ natura li turi li eventwali akkużi kriminali ma għandhomx effett fuq ir-reputazzjoni jew fuq il-ġestjoni tal-istituzzjoni ta’ kreditu kkonċernata, peress li dawn huma potenzjalment abbużivi jew manifestament infondati. |
|
137. |
F’dan ir-rigward, il-Qorti Ġenerali ħadet inkunsiderazzjoni, fil-punti 81 sa 85 tas-sentenza appellata, il-fatt li, fid-deċiżjoni kkontestata, il-BĊE bbaża ruħu fuq stqarrija għall-istampa tal-Ministeru għall-Ġustizzja tal-Istati Uniti ppubblikata fid‑19 ta’ Marzu 2018. Sussegwentement, l-azzjonist maġġoritarju kien ġie arrestat minħabba l-allegata parteċipazzjoni tiegħu f’sistema li permezz tagħha madwar USD 115‑il miljun, intiżi għall-finanzjament ta’ kumpless ta’ residenzi fil-Venezwela, ġew allegatament immiżapproprjati għall-benefiċċju ta’ persuni u impriżi Iranjani. L-att ta’ akkuża tal-prosekutur tal-Istati Uniti għad-Distrett tan-Naħa ta’ Isfel ta’ New York wassal għal attenzjoni medjatika qawwija tal-midja internazzjonali kif ukoll għal artikli tal-istampa negattivi fuq l-appellanti, fatt li qajjem dubji serji fir-rigward tal-integrità tal-azzjonist maġġoritarju tagħha u ppreġudika serjament ir-reputazzjoni tagħha ( 79 ). Xejn ma jindika li dawn l-ilmenti kienu abbużivi jew manifestament infondati. |
|
138. |
Il-Qorti Ġenerali evalwat ukoll, fil-punti 91 sa 94 u 100 sa 115 tas-sentenza appellata, il-fatti u l-provi prodotti mill-BĊE u mhux ikkontestati mill-appellanti, li juru li dawn il-proċeduri kriminali kellhom impatt fuq ir-reputazzjoni tal-appellanti nnifisha u wassal għal sentiment ta’ suq detrimentali. Dan huwa attestat, l-ewwel, min-numru sinjifikattiv ta’ talbiet għall-irtirar tad-depożiti li saru wara l-bidu tal-proċeduri, li jirrappreżentaw iktar minn 40 % tal-ammont totali tad-depożiti li jidhru fil-karta tal-bilanċ tal-imsemmija appellanti, it-tieni, mit-tmiem tar-relazzjonijiet bankarji korrispondenti, it-tielet, mid-degradazzjoni tal-proporzjon ta’ riskju, stabbilit minn aġenzija ta’ klassifikazzjoni tal-kreditu, tas-settur bankarju Malti kollu kemm hu, kif jirriżulta mir-riferimenti għal dawn il-proċeduri, fost oħrajn, fir-rapport ta’ evalwazzjoni ta’ din l-aġenzija, ir-raba’, mill-ittra tas-sellief prinċipali tal-appellanti li talab it-tmiem antiċipat tas-self tiegħu, li kien jirrappreżenta 90 % tal-kuntratti ta’ self tal-imsemmija appellanti, u li, għaldaqstant, kien is-sors prinċipali tad-dħul ta’ din tal-aħħar, kif ukoll il-ħames, mill-fatt li, fost l‑10 % tal-kuntratti ta’ self li kien għad fadal, li jirrappreżentaw ħames selliefa, tliet selliefa ma baqgħux jonoraw il-pagamenti tal-kapital u tal-interessi, filwaqt li t-tnejn l-oħra kienu talbu t-tmiem antiċipat tas-self tagħhom ( 80 ). |
|
139. |
Minn dawn iċ-ċirkustanzi, il-Qorti Ġenerali setgħet tikkonkludi mingħajr ma twettaq żball ta’ liġi li l-akkuża kienet ippreġudikat ir-reputazzjoni tal-azzjonist maġġoritarju u tal-appellanti u kellha ċertu numru ta’ effetti negattivi mhux biss għaliha nnifisha, b’mod partikolari fil-forma ta’ diffikultajiet ta’ kapitalizzazzjoni u ta’ likwidità, iżda wkoll għas-settur bankarju Malti u l-istabbiltà tas-sistema finanzjarja tal-Unjoni kollha kemm hi. Ir-riskju msemmi fil-punti 128 sa 134 iktar ’il fuq kien għalhekk effettivament immaterjalizza. |
|
140. |
Għaldaqstant, il-Qorti Ġenerali ġustament ikkonstatat, fil-punt 112 tas-sentenza appellata, li l-BĊE bbaża ruħu fuq sensiela ta’ fatturi u ta’ effetti negattivi. Dawn kellhom ikunu s-segwitu tal-att ta’ akkuża u li juru, fuq bażi oġġettiva, il-perċezzjoni negattiva mill-klijenti tar-reputazzjoni tal-azzjonist maġġoritarju u tal-appellanti u n-nuqqas ta’ fiduċja tagħhom. Dan ħoloq riskju għall-appellanti u għas-sistema finanzjarja fi ħdan l-Unjoni u f’kull Stat Membru. |
|
141. |
L-ilmenti tal-appellanti li l-Qorti Ġenerali naqset milli tirrikonoxxi jew applikat b’mod żbaljat il-kunċett ta’ reputazzjoni, li marret lil hinn mill-kompetenzi tagħha, issostitwixxiet lilha nnifisha indebitament għall-BĊE, żnaturat il-provi jew naqset milli timmotiva b’mod adegwat is-sentenza tagħha, għandhom għalhekk jiġu miċħuda bħala infondati. |
e) L-importanza tar-Regolament Nru 2271/96 dwar l-Imblokkar
|
142. |
L-appellanti tqis, essenzjalment, li l-Qorti Ġenerali ma setgħetx tikkonkludi li kien hemm preġudizzju għar-reputazzjoni u għad-determinazzjoni tar-riskju li jirriżulta minn dan. L-akkuża tal-azzjonist maġġoritarju tagħha hija bbażata fuq reati li ma humiex punibbli fl-Unjoni. Barra minn hekk, ir-Regolament Nru 2271/96 dwar l-Imblokkar, b’mod partikolari l-Artikolu 4 tiegħu ( 81 ), jipproteġi wkoll lill-persuna kkonċernata minn proċeduri kriminali fi ħdan l-Unjoni. |
|
143. |
Fil-punti 116 sa 119 tas-sentenza appellata, il-Qorti Ġenerali ma oġġezzjonatx għall-fatt li l-BĊE ma ħax inkunsiderazzjoni, b’mod partikolari, l-importanza tar-Regolament Nru 2271/96 dwar l-Imblokkar, fid-dawl tal-effetti negattivi konkreti li diġà jidhru fuq l-appellanti u fis-settur bankarju Malti. Il-fatt li l-att ta’ akkuża kien jirrigwarda ksur ta’ dispożizzjonijiet li jirregolaw sanzjonijiet Amerikani kontra r-Repubblika Iżlamika tal-Iran minkejja li l-aġir inkriminat seta’ ma kienx illegali mill-perspettiva tad-dritt tal-Unjoni jew seta’ kien “ksur esklużivament tekniku” li fir-rigward tiegħu setgħu jeżistu dubji, ma kienx, skont il-Qorti Ġenerali, rilevanti. Fil-fatt, anki jekk jitqies li dan l-aġir seta’ ma kienx illegali fid-dawl tad-dritt tal-Istati Uniti jew tad-dritt tal-Unjoni, il-BĊE ma kellux jieħu inkunsiderazzjoni l-fondatezza tal-akkużi li jinsabu fl-att ta’ akkuża, iżda biss bħala element prinċipali tal-konsegwenzi ta’ dawn l-akkużi fuq ir-reputazzjoni tal-azzjonist maġġoritarju, fuq is-sitwazzjoni tal-appellanti u fis-suq bankarju kollu kemm hu. |
|
144. |
Ma nista’ nara ebda żball ta’ liġi f’din ir-risposta tal-Qorti Ġenerali għall-ilment tal-appellanti fl-ewwel istanza. |
|
145. |
Il-fatt li l-BĊE ma ħax inkunsiderazzjoni l-allegazzjonijiet ta’ aġir li jmur kontra d-dritt kriminali setgħu, skont ir-Regolament Nru 2271/96 dwar l-Imblokkar, ma jkunux punibbli fl-Unjoni jew, fi kwalunkwe każ, ma setgħux ikunu s-suġġett ta’ proċeduri ( 82 ), ma huwiex ta’ natura li jitfa’ dubju fuq il-konklużjoni misluta fil-punti 135 sa 141 iktar ’il fuq. Fil-fatt, skont tali regolament, ir-riskju li jirriżulta mill-preġudizzju għar-reputazzjoni tal-appellanti effettivament immaterjalizza. Dan huwa totalment indipendenti mill-kwistjoni dwar jekk l-aġir li bih huwa akkużat l-azzjonist maġġoritarju tagħha kienx effettivament punibbli fl-Unjoni jew le. Kif indikat il-Qorti Ġenerali mingħajr ma wettqet żball ta’ liġi u kif issostni wkoll il-Kummissjoni, il-BĊE kien obbligat biss jevalwa jekk dawn l-allegazzjonijiet kinux ta’ natura li jwasslu għal konsegwenzi negattivi għall-appellanti u għas-swieq finanzjarji, u mhux jekk dawn kinux effettivament seħħew jew setgħux ikunu s-suġġett ta’ proċeduri fl-Unjoni. |
|
146. |
Dan jintwera wkoll mill-ipoteżi opposta: Il-MFSA u l-BĊE ma setgħux jinjoraw ir-riskju involut, li kien diġà mmaterjalizza, u jżommu l-awtorizzazzjoni tal-appellanti għat-tkomplija tal-attività tagħha bħala istituzzjoni ta’ kreditu għas-sempliċi raġuni li l-aġir li bih huwa akkużat l-azzjonist maġġoritarju tagħha ma kienx potenzjalment punibbli fl-Unjoni jew ma setax ikun is-suġġett ta’ proċeduri fi ħdanha. Dan kien jimplika li dawn l-awtoritajiet, kuntrarjament għall-obbligu prudenzjali tagħhom ta’ intervent preventiv, kien ikollhom jippermettu tfixkil sinjifikattiv tas-swieq finanzjarji jew aggravazzjoni tagħhom. |
|
147. |
Fl-aħħar, għandu jiġi rrilevat li, fil-kuntest ta’ proċedura ta’ rtirar tal-awtorizzazzjoni ta’ istituzzjoni ta’ kreditu, la l-kamp ta’ applikazzjoni u lanqas l-għan ta’ protezzjoni tar-Regolament Nru 2271/96 dwar l-Imblokkar ma huma applikabbli. Dan ir-regolament huwa intiż li jipproteġi lill-operaturi ekonomiċi kontra proċeduri kriminali biss mibdija minn qrati jew awtoritajiet fi Stati terzi jew kontra dritt għal kumpens fil-każ ta’ ksur ta’ ċerti regoli dwar sanzjonijiet barranin applikabbli b’mod ekstraterritorjali fil-kummerċ internazzjonali jew fil-moviment tal-kapital ( 83 ), iżda mhux kontra t-teħid inkunsiderazzjoni tal-prattiki kkonċernati u tal-effetti tagħhom fl-evalwazzjoni tal-idoneità, l-integrità, l-affidabbiltà u r-reputazzjoni tagħhom għall-finijiet tal-eżerċizzju tal-attività ta’ istituzzjoni ta’ kreditu. |
|
148. |
Għaldaqstant, dan l-ilment għandu wkoll jiġi miċħud bħala infondat. |
|
149. |
Għaldaqstant, it-tieni aggravju fil-Kawża C‑256/22 P ma huwiex fondat fl-intier tiegħu. |
3. It-tielet aggravju fil-Kawża C‑256/22 P: żball ta’ liġi tal-Qorti Ġenerali, b’mod partikolari n-natura sproporzjonata tal-irtirar tal-awtorizzazzjoni
|
150. |
Permezz tat‑tielet aggravju fil-Kawża C‑256/22 P, l-appellanti ssostni li l-Qorti Ġenerali wettqet diversi żbalji ta’ liġi fl-evalwazzjoni, b’mod partikolari, tal-proporzjonalità tal-azzjoni tal-BĊE, li jirrepetu jew jimmodifikaw parzjalment l-ilmenti fformulati fil-kuntest taż-żewġ aggravji l-oħra. Il-fatt li l-BĊE ma aċċettax l-ewwel proposta għall-irtirar tal-awtorizzazzjoni tal-MFSA juri li d-direttivi ta’ għeluq preċedenti tiegħu tal-bank ma kinux iġġustifikati. Dan l-irtirar ta’ awtorizzazzjoni kien sproporzjonat, peress li l-bank kien diġà waqqaf l-attivitajiet tiegħu u dan seħħ qabel l-għeluq tal-proċedura kriminali mmexxija fl-Istati Uniti. Barra minn hekk, fit-tieni proposta tagħha, il-MFSA abbandunat l-ilmenti (fittizji) ta’ diffikultajiet finanzjarji mingħajr ma wettqet evalwazzjoni ġdida tal-proporzjonalità. |
|
151. |
Minn din l-espożizzjoni la nista’ naċċerta biċ-ċarezza u bil-preċiżjoni meħtieġa l-kontenut ta’ dawn l-ilmenti u lanqas il-motivazzjoni tas-sentenza appellata allegatament ivvizzjata bi żball ta’ liġi. Għalhekk, inqis li dan l-aggravju huwa inammissibbli ( 84 ) u, fi kwalunkwe każ, ma huwiex ta’ natura li jiġġustifika l-iżball ta’ liġi ta’ din is-sentenza. |
|
152. |
It-tielet aggravju fil-Kawża C‑256/22 P għandu għalhekk jiġi miċħud. |
4. L-ewwel aggravju fil-Kawża C‑750/21 P: ilmenti oħra
|
153. |
Mill-bqija tal-ilmenti tal-ewwel aggravju fil-Kawża C‑750/21 P, l-appellanti tikkontesta l-konstatazzjonijiet tal-Qorti Ġenerali fil-punti 33 sa 51 tad-digriet appellat fir-risposta għall-ewwel motiv. B’dan il-mod, hija sostniet li l-BĊE kien wettaq żball ta’ liġi meta qies li huwa ma kienx kompetenti sabiex jagħti istruzzjonijiet lill-MFSA jew sabiex jassumi s-superviżjoni prudenzjali diretta minħabba l-irtirar tal-awtorizzazzjoni u minħabba l-assenza ta’ kwalità tal-appellanti bħala istituzzjoni ta’ kreditu li kienet tirriżulta minn dan. |
|
154. |
Insostenn tar-rikors tagħha, l-appellanti ssostni, essenzjalment, li l-Qorti Ġenerali wettqet diversi żbalji ta’ liġi fl-applikazzjoni tar-Regolamenti Nri 1024/2013 u 575/2013 kif ukoll tad-Direttiva 2013/36. Fil-fatt, hija wettqet żball ta’ liġi meta kkunsidrat li l-kwalità ta’ “istituzzjoni ta’ kreditu” tippreżupponi li din ikollha (b’mod obbligatorju) awtorizzazzjoni sabiex topera bħala tali. |
|
155. |
F’dan ir-rigward, il-Qorti Ġenerali l-ewwel kkonstatat, fid-digriet appellat, li l-kompetenza tal-BĊE testendi biss għall-“istituzzjonijiet ta’ kreditu” u għall-attivitajiet tagħhom, fis-sens tal-punt 3 tal-Artikolu 2 tar-Regolament Nru 1024/2013, moqri flimkien mal-punt 1 tal-Artikolu 4(1) tar-Regolament Nru 575/2013 ( 85 ). It-tieni, hija ddeċidiet li, skont l-Artikolu 14(1) tar-Regolament Nru 1024/2013, moqri flimkien mal-punt 42 tal-Artikolu 4(1) tar-Regolament Nru 575/2013, l-aċċess għall-attività ta’ istituzzjoni ta’ kreditu teħtieġ awtorizzazzjoni analoga u li, skont l-Artikolu 9(1) tad-Direttiva 2013/36, l-Istati Membri għandhom jipprojbixxu tali attività lill-persuni jew lill-operaturi li ma humiex istituzzjonijiet ta’ kreditu ( 86 ). It-tielet, minn dan il-Qorti Ġenerali ddeduċiet li d-detentur preċedenti ta’ awtorizzazzjoni li ġiet irtirata skont l-Artikolu 14(5) tar-Regolament Nru 1024/2013 ma jibqax jeżerċita tali attività u ma jistax jibqa’ jitqies bħala “istituzzjoni ta’ kreditu”, b’tali mod li r-regoli previsti fl-Artikolu 4(1) ta’ dan ir-regolament ma għadhomx applikabbli sabiex tiġi stabbilita l-kompetenza tal-BĊE fir-rigward ta’ tali istituzzjonijiet ( 87 ). Għaldaqstant, fit‑13 ta’ Novembru u fl‑20 ta’ Diċembru 2018, il-BĊE evidentement ma kienx kompetenti fir-rigward tal-appellanti minħabba l-irtirar tal-awtorizzazzjoni li kien diġà seħħ fit‑2 ta’ Novembru 2018. Dan huwa dak li ġustament ikkomunika fil-posta elettronika kontenzjuża ( 88 ). |
|
156. |
Inqis li dan ir-raġunament tal-Qorti Ġenerali huwa formalistiku u vvizzjat bi żbalji ta’ liġi. |
|
157. |
Fil-fatt, mill-Artikolu 4(1)(a) tar-Regolament Nru 1024/2013 jirriżulta b’mod ċar li l-BĊE huwa kompetenti kemm biex “jawtorizza lill-istituzzjonijiet ta’ kreditu” kif ukoll biex “jirtira l-awtorizzazzjonijiet ta’ istituzzjonijiet ta’ kreditu”. Madankollu, il-kompetenza għall-awtorizzazzjoni timplika neċessarjament li l-BĊE għandu jipproċessa applikazzjoni minn persuna fiżika jew ġuridika li għadha ma hijiex istituzzjoni ta’ kreditu iżda li għandhom l-intenzjoni li jkunu tali istituzzjoni biss wara l-awtorizzazzjoni. Barra minn hekk, fir-rigward tal-kompetenza ratione temporis tal-BĊE sabiex jirtira l-awtorizzazzjoni, għandu jittieħed inkunsiderazzjoni l-fatt li tali rtirar, jekk jirriżulta li huwa vvizzjat bi żball ta’ liġi, għandu jkun jista’, bħala actus contrarius, jew jerġa’ jiġi sussegwentement irrevokat fuq l-inizjattiva proprja mill-BĊE, jew, wara rikors għal annullament ippreżentat mill-bank ikkonċernat skont l-Artikolu 263 TFUE, eventwalment eliminat retroattivament mill-ordinament ġuridiku tal-Unjoni permezz ta’ sentenza ta’ annullament, skont l-ewwel paragrafu tal-Artikolu 264 TFUE. Sussegwentement, tissokta l-kompetenza tal-BĊE (ukoll retroattivament) u dan għandu jieħu l-miżuri ta’ implimentazzjoni meħtieġa mill-Artikolu 266(1) TFUE. |
|
158. |
Id-dispożizzjonijiet invokati mill-Qorti Ġenerali ma jistgħux jiġġustifikaw evalwazzjoni differenti, peress li huma limitati għad-definizzjoni tal-kunċett ta’ “istituzzjoni ta’ kreditu” u l-attività tagħha. Barra minn hekk, jidher arbitrarju li l-kompetenza tal-BĊE titqies li tkun intemmet ladarba tkun inħarġet deċiżjoni ta’ rtirar ta’ awtorizzazzjoni, mingħajr għall-inqas ma wieħed jistenna l-finalità jew in-natura definittiva ta’ din id-deċiżjoni wara l-iskadenza tat-terminu għall-preżentata ta’ rikors previst fl-Artikolu 263(6) TFUE. Dan it-terminu kien, fi kwalunkwe każ, għadu ma skadiex fit‑13 ta’ Novembru u fl‑20 ta’ Diċembru 2018, rispettivament, meta l-BĊE wieġeb għat-talba tal-appellanti permezz ta’ posta elettronika. |
|
159. |
Minn dan isegwi li fl‑20 ta’ Diċembru 2018, il-BĊE kien għad kellu l-kompetenza fir-rigward tal-appellanti fis-sens tal-Artikolu 4(1)(a) tar-Regolament Nru 1024/2013. Għaldaqstant, il-Qorti Ġenerali wettqet żball ta’ liġi meta ddeċidiet li l-BĊE ma kellux manifestament kompetenza u li, għal din ir-raġuni, l-ewwel motiv kellu jiġi miċħud bħala manifestament infondat fid-dritt. |
|
160. |
Minn dan isegwi li fl-aħħar mill-aħħar l-ewwel aggravju għandu jintlaqa’ mingħajr ma huwa neċessarju li jiġi eżaminat kull wieħed mill-ilmenti mqajma mill-appellanti. |
|
161. |
Xorta jibqa’ l-fatt li d-dispożittiv tad-digriet appellat, li jgħid li r-rikors huwa miċħud, ma jistax jiġi oġġezzjonat. Fil-fatt, il-posta elettronika inkwistjoni ma tikkostitwixxix att awtonomu li jista’ jiġi kkontestat u lanqas ma jidher ( 89 ) li l-BĊE għandu, skont ir-Regolament Nru 1024/2013, kompetenza jew obbligu speċifiċi li jagħti l-istruzzjonijiet mitluba mll-appellanti qabel jew wara l-irtirar tal-awtorizzazzjoni (ara l-punti 88 sa 93 iktar ’il fuq). |
|
162. |
Għalhekk, nipproponi li l-Qorti tal-Ġustizzja, b’analoġija mal-approċċ segwit fid-digriet tal‑4 ta’ Frar 2021, Pilatus Bank vs BĊE ( 90 ), tissostitwixxi l-motivazzjoni tad-digriet appellat f’dan ir-rigward u tiċħad l-ewwel aggravju fil-Kawża C‑750/21 P. |
5. Konklużjoni intermedjarja u spejjeż
a) Kawża C‑750/21 P
|
163. |
Fil-Kawża C‑750/21 P, l-appell għandu jiġi miċħud. |
|
164. |
Konsegwentement, hemm lok, skont l-Artikolu 184(2) tar-Regoli tal-Proċedura, li tingħata deċiżjoni fuq l-ispejjeż. |
|
165. |
Skont l-Artikolu 138(1) ta’ dawn ir-regoli, applikabbli għall-proċedura tal-appell skont l-Artikolu 184(1) tagħhom, kull parti li titlef għandha tiġi kkundannata għall-ispejjeż, jekk dawn ikunu ntalbu. Peress li l-BĊE għamel talba f’dan is-sens, hemm lok li l-appellanti tiġi kkundannata għall-ispejjeż tal-appell. |
b) Kawża C‑256/22 P
|
166. |
Fil-Kawża C‑256/22 P, l-ewwel parti tal-ewwel aggravju għandha tintlaqa’. |
|
167. |
L-istess jgħodd għar-raba’ aggravju, sa fejn il-Qorti Ġenerali wettqet żball ta’ liġi fl-evalwazzjoni u fiċ-ċaħda tat-tieni parti tal-għaxar motiv, dwar il-ksur tad-drittijiet tad-difiża, ibbażat fuq il-fatt li l-appellanti ma kellhiex aċċess, matul il-proċedura amministrattiva, għad-dokumenti u għall-informazzjoni fis-sistema informatika tagħha kif ukoll għall-fondi tagħha għall-ħlas tal-onorarji tal-konsulent legali. |
|
168. |
L-appell huwa fondat f’dan ir-rigward u s-sentenza appellata, li tiċħad ir-rikors fl-intier tiegħu, hija annullata. |
|
169. |
Madankollu, peress li l-kawża ma hijiex fi stat li tiġi deċiża, hemm lok, skont l-Artikolu 61 tal-Istatut tal-Qorti tal-Ġustizzja, li l-kawża tiġi rrinvijata quddiem il-Qorti Ġenerali. Għaldaqstant, hemm lok li l-ispejjeż jiġu rriżervati fuq dan il-punt. |
|
170. |
Fir-rigward tar-raba’ aggravju, dan jirriżulta mill-fatt li l-Qorti Ġenerali ma eżaminatx jekk id-direttivi kontenzjużi tal-MFSA kinux effettivament ta’ natura li jwasslu għall-irtirar de facto tal-awtorizzazzjoni tagħha allegat mill-appellanti u, korrelattivament, għall-prelazzjoni jew għall-ksur tad-deċiżjoni diskrezzjonali finali tal-BĊE fid-deċiżjoni kontenzjuża tiegħu. Hija lanqas ma eżaminat jekk il-BĊE kienx, min-naħa tiegħu, eżamina jew kellux jeżamina l-argumenti mressqa f’dan ir-rigward mill-appellanti matul il-proċedura amministrattiva, jekk jitqies li dawn kienu ġew effettivament ippreżentati. |
|
171. |
Barra minn hekk, fir-rigward tal-ewwel aggravju, il-Qorti Ġenerali ma eżaminatx jekk l-assenza ta’ aċċess jew l-aċċess limitat tal-appellanti jew tal-konsulent legali tagħha għad-dokumenti u għall-informazzjoni li jinsabu fis-sistema informatika tagħha kif ukoll għall-fondi tagħha għall-finijiet tal-ħlas tal-onorarji tal-konsulent legali kinux effettivament ta’ natura li jippreġudikaw id-drittijiet tad-difiża tagħha, peress li ma setgħetx tiddefendi ruħha b’mod iktar effikaċi, u li, għaldaqstant, il-proċedura amministrattiva setgħet tirriżulta f’eżitu differenti ( 91 ). |
VI. Konklużjoni
A. Kawża C‑750/21 P
|
172. |
Fil-Kawża C‑750/21 P, nipproponi li l-Qorti tal-Ġustizzja tiddeċiedi kif ġej:
|
B. Kawża C‑256/22 P
|
173. |
Fil-Kawża C‑256/22 P, nipproponi li l-Qorti tal-Ġustizzja tiddeċiedi kif ġej:
|
( 1 ) Lingwa oriġinali: il-Ġermaniż.
( 2 ) Il-punt 9 tal-Artikolu 2 tar-Regolament tal-Kunsill (UE) Nru 1024/2013 tal‑15 ta’ Ottubru 2013 li jikkonferixxi kompiti speċifiċi lill-Bank Ċentrali Ewropew fir-rigward ta’ politiki relatati mas-superviżjoni prudenzjali ta’ istituzzjonijiet ta’ kreditu (ĠU 2013, L 287, p. 63).
( 3 ) ĠU 2013, L 176, p. 1.
( 4 ) ĠU 2013, L 176, p. 1.
( 5 ) ĠU 2013, L 176, p. 1, rettifiki fil-ĠU 2013, L 208, p. 68, fil-ĠU 2013, L 321, p. 6, fil-ĠU 2017, L 20, p. 2, fil-ĠU 2023, L 92, p. 29.
( 6 ) ĠU 2014 L 141, p. 1
( 7 ) ĠU 2013, L 176, p. 338, rettifiki fil-ĠU 2013, L 208, p. 73, fil-ĠU 2017, L 20, p. 1, fil-ĠU 2020, L 203, p. 95.
( 9 ) Digriet tal‑10 ta’ Lulju 2019, Pilatus Bank vs BĊE (T‑687/18, mhux ippubblikat, EU:T:2019:542).
( 10 ) Digriet tal‑4 ta’ Frar 2021, Pilatus Bank vs BĊE (C‑701/19 P, mhux ippubblikat, EU:C:2021:99).
( 11 ) Din id-deċiżjoni hija s-suġġett tal-appell C‑256/22 P.
( 12 ) Din il-posta elettronika hija s-suġġett tal-appell C‑750/21 P.
( 13 ) Punti 41 sa 56 tas-sentenza appellata.
( 14 ) Kawża C‑219/17, EU:C:2018:1023, punt 44.
( 15 ) Punti 67 sa 134 tas-sentenza appellata.
( 16 ) Punti 135 sa 148 tas-sentenza appellata.
( 17 ) Punti 149 sa 269 tas-sentenza appellata.
( 18 ) Punti 239 sa 241 tas-sentenza appellata.
( 19 ) Punti 242 sa 252 tas-sentenza appellata.
( 20 ) Digriet tal‑10 ta’ Lulju 2019, Pilatus Bank vs BĊE (T‑687/18, mhux ippubblikat, EU:T:2019:542).
( 21 ) Digriet tal‑4 ta’ Frar 2021, Pilatus Bank vs BĊE (C‑701/19 P, mhux ippubblikat, EU:C:2021:99).
( 22 ) Ara l-fatti simili li wasslu għas-sentenza tal‑15 ta’ Settembru 2022, PNB Banka vs BĊE (C‑326/21 P, mhux ippubblikata, EU:C:2022:693), u għad-digriet definittiv tat‑8 ta’ Novembru 2021, Satabank vs BĊE (T-494/20, mhux ippubblikat, EU:T:2021:797).
( 23 ) Kawżi C‑663/17 P, C‑665/17 P u C‑669/17 P, EU:C:2019:923, punt 54 et seq.
( 24 ) Ara wkoll is-sitwazzjonijiet simili li wasslu għas-sentenza tal‑15 ta’ Settembru 2022, PNB Banka vs BĊE (C‑326/21 P, mhux ippubblikata, EU:C:2022:693), u għad-digriet definittiv tat‑8 ta’ Novembru 2021, Satabank vs BĊE (T‑494/20, mhux ippubblikat, EU:T:2021:797).
( 25 ) Sentenza tad‑19 ta’ Diċembru 2018, Berlusconi u Fininvest (C‑219/17, EU:C:2018:1023, punti 42 et seq.).
( 26 ) Sentenza tad‑19 ta’ Diċembru 2018, Berlusconi u Fininvest (C‑219/17, EU:C:2018:1023, punt 42 et seq.). Espożizzjoni ddettaljata tal-problema bażika tinsab fil-konklużjonijiet tal-Avukat Ġenerali Campos Sánchez-Bordona fil-kawża Berlusconi u Fininvest (C‑219/17, EU:C:2018:502, punti 57 et seq. u l-ġurisprudenza ċċitata).
( 27 ) Sentenza tad‑19 ta’ Diċembru 2018, Berlusconi u Fininvest (C‑219/17, EU:C:2018:1023, punti 42 sa 44, 49 u 50).
( 28 ) Ara s-sentenzi tal‑10 ta’ Settembru 2013, G. u R. (C‑383/13 PPU, EU:C:2013:533, punt 35); tas‑17 ta’ Diċembru 2015, WebMindLicenses (C‑419/14, EU:C:2015:832, punti 66 et seq.); tas‑26 ta’ Lulju 2017, Sacko (C‑348/16, EU:C:2017:591, punt 33); tad‑9 ta’ Novembru 2017, Ispas (C‑298/16, EU:C:2017:843, punti 26 et seq.), u tat‑13 ta’ Settembru 2018, UBS Europe et (C‑358/16, EU:C:2018:715, punti 59 et seq.). Barra minn hekk, jirriżulta wkoll mis-sentenza tas‑17 ta’ Diċembru 2015, WebMindLicenses (C‑419/14, EU:C:2015:832, punti 83 u 84) li l-awtoritajiet nazzjonali, li għalihom ma japplikax l-Artikolu 41 tal-Karta, għandhom jirrispettaw id-drittijiet tad-difiża bħala prinċipji ġenerali tad-dritt tal-Unjoni.
( 29 ) Sentenza tad‑19 ta’ Diċembru 2018, Berlusconi u Fininvest (C‑219/17, EU:C:2018:1023, punti 47 et seq., b’mod partikolari l-punt 49).
( 30 ) Fil-konklużjonijiet tiegħu fil-kawża Berlusconi u Fininvest (C‑219/17, EU:C:2018:502, punt 112), l-Avukat Ġenerali Campos Sánchez-Bordona eżiġa b’mod analogu, li l-qrati tal-Unjoni jeżaminaw, sabiex jiġi ssalvagwardjat id-dritt għal rimedju ġuridiku effettiv, jekk l-atti preparatorji tal-awtorità nazzjonali li l-kontenut tagħhom ikun ġie adottat sussegwentement mill-BĊE, kinux milquta minn difetti ta’ nullità li jkunu kkontaminaw b’mod irrimedjabbli l-proċedura sħiħa.
( 31 ) Ġurisprudenza stabbilita sa mis-sentenza tal‑11 ta’ Novembru 1981, IBM vs Il‑Kummissjoni (60/81, EU:C:1981:264, punt 12); ara s-sentenza tat‑22 ta’ April 2021, thyssenkrupp Electrical Steel u thyssenkrupp Electrical Steel Ugo vs Il‑Kummissjoni (C‑572/18 P, EU:C:2021:317, punt 50).
( 32 ) Ara s-sentenzi tas‑6 ta’ Diċembru 1994, Lisrestal et vs Il‑Kummissjoni (T‑450/93, EU:T:1994:290, punti 49 sa 51), u tad‑19 ta’ Ġunju 1997, Air Inter vs Il‑Kummissjoni (T‑260/94, EU:T:1997:89; punt 65). Ara wkoll is-sentenza tal‑24 ta’ Ottubru 1996, Il‑Kummissjoni vs Lisrestal et (C‑32/95 P, EU:C:1996:402, punti 28 et seq.). Partikolarment ċara dwar proċedura kumplessa għall-implimentazzjoni tal-kodiċi doganali hija s-sentenza tad‑9 ta’ Novembru 1995, France-Aviation vs Il‑Kummissjoni (T‑346/94, EU:T:1995:187, punt 30): “[…] li d-dritt tar-rikorrenti li tinstema’ fi proċedura bħal [din] għandha tiġi ġenwinament ggarantita, qabel kollox, fil-kuntest tar-relazzjonijiet bejn il-persuna kkonċernata u l-amministrazzjoni nazzjonali. Fil-fatt, ir-Regolament Nru 2454/93 jipprovdi biss għal kuntatti bejn il-persuna kkonċernata u l-amministrazzjoni, minn naħa, u bejn l-amministrazzjoni u l-Kummissjoni min-naħa l-oħra. Anki jekk din il-leġiżlazzjoni ma tipprovdix għal kuntatti diretti bejn id-dipartimenti tal-Kummissjoni u l-persuna kkonċernata, hija ma timplikax neċessarjament li l-Kummissjoni tista’ tikkuntenta ruħha, fil-każijiet kollha fejn hija mitluba tiddeċiedi fuq talbiet għal rimbors, bl-elementi li l-amministrazzjoni nazzjonali tkun ikkomunikatilha. F’dan ir-rigward, għandu jitfakkar li l-Artikolu 905(2) tar-Regolament Nru 2454/93 jipprovdi li l-Kummissjoni tista’ titlob lill-Istat Membru kkonċernat sabiex jikkomunika informazzjoni addizzjonali. Minkejja li din il-liġi ma tipprovdix għal kuntatti diretti bejn id-dipartimenti tal-Kummissjoni u l-persuna kkonċernata, dan ma jimplikax neċessarjament li l-Kummissjoni tista’ tqis lilha nnifisha sodisfatta fil-każijiet kollha li hija teżamina applikazzjoni għal ħlas lura bl-informazzjoni mibgħuta lilha mill-amministrazzjoni nazzjonali”. Ara f’dan ir-rigward H.P. Nehl, Principles of Administrative Procedure in EC Law, Hart Publishing, Oxford, 1999, p. 88 sa 91; C. Eckes/J. Mendes, The Right to be Heard in Composite Administrative Procedure: Lost in Between Protection? European Law Review 36 (2011), p. 651 et seq.
( 33 ) Sentenza tad‑19 ta’ Diċembru 2018, Berlusconi u Fininvest (C‑219/17, EU:C:2018:1023, punt 44).
( 34 ) Sentenza tal‑5 ta’ Novembru 2019, BĊE vs Trasta Komercbanka et (C‑663/17 P, C‑665/17 P u C‑669/17 P, EU:C:2019:923, punti 70 et seq.).
( 35 ) Ara wkoll il-konklużjonijiet tiegħi fil-kawżi magħquda BĊE vs Trasta Komercbanka et (C‑663/17 P, C‑665/17 P u C‑669/17 P, EU:C:2019:323, punti 48, 52 u 99).
( 36 ) Kawża C 97/91, EU:C:1992:491, punti 9 sa 13.
( 37 ) Fuq kunflitti ta’ interessi komparabbli fil-każ ta’ aġir ta’ stralċjarju li jkun irrevoka l-mandat ta’ konsulent legali u ta’ amministratur ġudizzjarju, ara s-sentenzi tal‑5 ta’ Novembru 2019, BĊE vs Trasta Komercbanka et (C‑663/17 P, C‑665/17 P u C‑669/17 P, EU:C:2019:923, punti 54 et seq.), u tal‑15 ta’ Settembru 2022, PNB Banka vs BĊE (C‑326/21 P, mhux ippubblikata, EU:C:2022:693, punti 39 sa 43 u 56 sa 58).
( 38 ) Ara r-riferimenti għall-ġurisprudenza ċċitati fin-nota ta’ qiegħ il-paġna 29 iktar ’il fuq.
( 39 ) Għalhekk, inqis li l-Qorti Ġenerali ġustament ikkonstatat, fil-punti 239 sa 241 tas-sentenza appellata fil-Kawża C‑256/22 P, li l-appellanti kienet ingħatat opportunità suffiċjenti li tippreżenta l-osservazzjonijiet tagħha dwar l-abbozz ta’ deċiżjoni ta’ rtirar tal-awtorizzazzjoni tagħha u li jkollha aċċess għall-fajl tal-kawża. Dan ma huwiex ikkontestat mill-appellanti fil-Kawża C‑256/22 P.
( 40 ) Ara wkoll il-punt 3 tad-digriet appellat.
( 41 ) Jiġifieri wara l-adozzjoni tad-deċiżjoni tal-BĊE kontenzjuża fil-Kawża C‑256/22 P.
( 42 ) Sentenzi tal‑20 ta’ Settembru 2016, Ledra Advertising vs Il‑Kummissjoni u BĊE (C‑8/98 P sa C‑10/15 P, EU:C:2016:701, punti 57 sa 59), u tas‑16 ta’ Diċembru 2020, Il‑Kunsill vs K. Chrysostomides & Co. et (C‑597/18 P, C‑598/18 P, C‑603/18 P u C‑604/18 P, EU:C:2020:1028, punt 96).
( 43 ) Sentenza tal‑15 ta’ Settembru 2022, PNB Banka vs BĊE (C‑326/21 P, mhux ippubblikata, EU:C:2022:693, punti 56 sa 58) fir-rigward tal-inammissibbiltà ta’ rikors għal annullament kontra ittra mill-BĊE li tirrifjuta li toħroġ tali istruzzjonijiet.
( 44 ) Irrifjutat ukoll id-digriet tal‑4 ta’ Frar 2021, Pilatus Bank vs BĊE (C‑701/19 P, mhux ippubblikat, EU:C:2021:99, punti 33 sa 38).
( 45 ) Ara s-sentenzi tal‑11 ta’ Novembru 1981, IBM vs Il‑Kummissjoni (60/81, EU:C:1981:264, punt 12); tat‑13 ta’ Ottubru 2011, Deutsche Post u Il-Ġermanja vs Il‑Kummissjoni (C‑463/10 P u C‑475/10 P, EU:C:2011:656, punti 50 sa 53), u s-sentenza tas‑6 ta’ Mejju 2021, ABLV Bank vs BĊE (C‑551/19 P u C 552/19 P, EU:C:2021:369, punt 39).
( 46 ) Ara l-punt 45 iktar ’il fuq.
( 47 ) Riferiment għan-notifika tad-deċiżjoni kontenzjuża lill-persuna kompetenti fil‑5 ta’ Novembru 2018 jinsab biss fil-punt 12 tal-“[i]ntroduzzjoni” tar-rikors.
( 48 ) Ara s-sentenza tad‑29 ta’ Settembru 2011, Elf Aquitaine vs Il‑Kummissjoni (C‑521/09 P, EU:C:2011:620, punti 35, 51 u 78).
( 49 ) Miżuri simili meħuda mill-Banca d’Italia bi tħejjija għal deċiżjoni tal-BĊE kienu s-suġġett tas-sentenza tad‑19 ta’ Diċembru 2018, Berlusconi u Fininvest (C‑219/17, EU:C:2018:1023 punti 36 u 37). Ara f’dan ir-rigward is-sentenza tal‑11 ta’ Mejju 2022, Fininvest u Berlusconi vs BĊE (T‑913/16, EU:T:2022:279, punti 28 et seq.); f’din is-sentenza, il-Qorti Ġenerali ċaħdet bħala inammissibbli l-motiv ibbażat fuq il-fatt li l-atti preparatorji tal-Banca d’Italia, b’mod partikolari d-deċiżjoni ta’ ftuħ tal-proċedura u l-abbozz ta’ deċiżjoni ppreżentat lill-BĊE, setgħu kellhom difetti li jivvizzjaw il-legalità tad-deċiżjoni tal-BĊE. Fl-appelli tagħhom fil-kawżi pendenti C‑512/22 P u C‑513/22 P, l-appellanti jilmentaw li ċ-ċaħda ta’ dan il-motiv hija vvizzjata bi żball ta’ liġi, b’mod partikolari, bħala inkompatibbli mal-prinċipji rrikonoxxuti fis-sentenza tad‑19 ta’ Diċembru 2018, Berlusconi u Fininvest (C‑219/17, EU:C:2018:1023).
( 50 ) Ara wkoll is-sentenza tad‑19 ta’ Diċembru 2018, Berlusconi u Fininvest (C‑219/17, EU:C:2018:1023, punti 45 u 46). Dan huwa sostnut ukoll mid-dikjarazzjonijiet fil-punt 250 tas-sentenza appellata b’risposta għall-għaxar motiv, dwar il-ksur tad-drittijiet tad-difiża, fejn il-Qorti Ġenerali tirreferi lill-appellanti għal rimedji nazzjonali u għall-proċedura ta’ deċiżjoni preliminari.
( 51 ) Fid-deċiżjoni kontenzjuża tiegħu, il-BĊE jeżamina, taħt it-Taqsima 3.3, l-osservanza tal-kundizzjonijiet legali tar-regoli rilevanti tar-Regolament Nru 1024/2013 u tad-Direttiva 2013/36, kif ukoll tad-dritt Malti korrispondenti (3.3.1), implimentat fil-kuntest tat-traspożizzjoni ta’ din id-direttiva, tal-proporzjonalità tal-irtirar tal-awtorizzazzjoni, inkluż l-adegwatezza, in-neċessità u l-proporzjonalità tiegħu (3.3.2), kif ukoll il-prinċipju ta’ protezzjoni tal-aspettattivi leġittimi (3.3.3).
( 52 ) L-ewwel subparagrafu tal-Artikolu 14(5) tar-Regolament Nru 1024/2013.
( 53 ) Artikolu 14(6) tar-Regolament Nru 1024/2013.
( 54 ) Ara l-Artikoli 4(3), 6(1) u t-tielet subparagrafu tal-Artikolu 9(1) tar-Regolament Nru 1024/2013.
( 55 ) Il-premessa 21 tar-Regolament Nru 1024/2013 tirrifletti dan billi tindika li “l-BĊE għandu […] iwettaq il-kompitu tiegħu fir-rigward tal-awtorizzazzjoni tal-istituzzjonijiet ta’ kreditu u l-irtirar tal-awtorizzazzjoni f’każ ta’ nonkonformità mad-dritt nazzjonali fuq proposta mill-awtorità nazzjonali kompetenti rilevanti, li tivvaluta l-konformità mal-kundizzjonijiet rilevanti stabbiliti bid-dritt nazzjonali”.
( 56 ) It-Taqsima 3.1 tad-deċiżjoni tal-BĊE kontenzjuża hija limitata għal deskrizzjoni tal-proċedura mid‑29 ta’ Ġunju 2018 u ssemmi biss id-direttivi kontenzjużi f’p. 6 fit-Taqsima 3.3.1. Madankollu, ma jistax jiġi eskluż li l-appellanti sostniet l-ilmenti tagħha f’dan ir-rigward għall-ewwel darba fil-proċeduri quddiem il-Qorti Ġenerali, li ma jistgħux jiġu vverifikati fil-proċedura tal-appell.
( 57 ) Punti 49 sa 52 tas-sentenza appellata.
( 58 ) Artikolu 23(1) tad-Direttiva 2013/36.
( 59 ) ĠU Edizzjoni Speċjali bil-Malti Kapitolu 10, Vol. 1, p. 75.
( 60 ) Kawża C‑124/20, EU:C:2021:1035.
( 61 ) Punti 67 sa 69 u 73 sa 80 tas-sentenza appellata.
( 62 ) Punti 96 sa 102 tas-sentenza appellata.
( 63 ) Punti 104 sa 106, 111 u 112 tas-sentenza appellata.
( 64 ) Punti 116 sa 119 tas-sentenza appellata.
( 65 ) Sentenzi tal‑15 ta’ Marzu 2022, Autorité des marchés financiers (C‑302/20, EU:C:2022:190, punt 63), u tat‑12 ta’ Jannar 2023, Österreichische Post (Informazzjoni dwar ir-riċevituri tad-data personali) (C‑154/21, EU:C:2023:3, punt 29).
( 66 ) Dawn huma ugwalment vinkolanti, u għaldaqstant l-ebda minnhom ma tista’ tieħu preċedenza; ara sentenzi tas‑26 ta’ Jannar 2021, Hessischer Rundfunk (C‑422/19 u C‑423/19, EU:C:2021:63, punt 65 u l-ġurisprudenza ċċitata) u tas‑17 ta’ Jannar 2023, Spanja vs Il‑Kummissjoni (C‑632/20 P, EU:C:2023:28, punti 40 sa 42).
( 67 ) FR: “honorabilité” u IT: “onorabilità”.
( 68 ) PT: “idoneidade”.
( 69 ) BG: “репутацията”; CZ: “pověst”; DA: “omdømme”; DE: “Leumund”; FI: “maine”; EL: “τη φήμη”; EN: “reputation”; ES: “reputación”; ET: “maine”; HR: “ugled”; HU: “jó hírneve”; LT: “reputaciją”; LV: “reputācija”; MT: “ir-reputazzjoni”; NL: “reputatie”; PL: “reputacja”; RO: “reputația”; SK: “povesť”; SL: “ugled” u SV: “anseende”.
( 70 ) Ara wkoll l-Artikolu 23(1)(b) u (c) tad-Direttiva 2013/36.
( 71 ) Barra minn hekk, dan ma japplikax biss f’każ ta’ telf ta’ fiduċja, jiġifieri f’sens negattiv, bħal fil-każ prominenti tal-kriżi tad-dejn sovran Grieg (ara d-deċiżjoni tat‑12 ta’ Marzu 2020., EMB Consulting et vs BĊE, C‑571/19 P, mhux ippubblikata, EU:C:2020:208, u s-sentenza tas‑7 ta’ Ottubru 2015, Accorinti et vs BĊE,T‑79/13, EU:T:2015:756), iżda wkoll f’sens pożittiv, kif juri l-każ tal-kriżijiet finanzjarji ta’ France Télécom u Orange; dawn setgħu jiffinanzjaw lilhom innifishom mill-ġdid biss fis-suq tal-kapital bil-kapaċità tagħhom stess wara dikjarazzjonijiet pubbliċi għall-bini tal-fiduċja mill-Ministru Franċiż għall-Affarijiet Ekonomiċi (ara, f’dan ir-rigward, is-sentenzi tad‑19 ta’ Marzu 2013, Bouygues u Bouygues Télécom vs Il‑Kummissjoni et, C‑399/10 P u C‑401/10 P, EU:C:2013:175, u tat‑30 ta’ Novembru 2016, Il‑Kummissjoni vs Franza u Orange, C‑486/15 P, EU:C:2016:912).
( 72 ) ĠU 2005, L 309, p. 15.
( 73 ) Punt 90 tas-sentenza appellata.
( 74 ) Ara p. 4 et seq., b’mod partikolari p. 8 tad-deċiżjoni tal-BĊE kontenzjuża.
( 75 ) Ara l-Ispjegazzjonijiet dwar il-Karta tad-Drittijiet Fundamentali, Spjegazzjoni dwar l-Artikolu 41 – Dritt għal amministrazzjoni tajba, ĠU 2007 C 303, p. 17.
( 76 ) F’dan is-sens is-sentenza tal‑11 ta’ Diċembru 2018, Weiss et (C‑493/17, EU:C:2018:1000, punt 30 b’riferimenti ulterjuri għall-ġurisprudenza).
( 77 ) Ara, f’dan is-sens, is-sentenza tad‑19 ta’ Lulju 2016, Kotnik et (C‑526/14, EU:C:2016:570, punti 40 u 41). Tali effett obbligatorju għandu japplika bħala l-ewwel pass biss għall-EBA, l-EIOPA u l-ESMA f’konformità mal-istatus stabbilit fl-introduzzjoni tal-Linji Gwida Konġunti. Madankollu, huwa japplika wkoll, b’analoġija, għall-BĊE sa fejn, bħala awtorità superviżorja, huwa kkonforma ma’ dawn il-linji gwida.
( 78 ) Ara wkoll il-punti 75 sa 86 tas-sentenza appellata.
( 79 ) Ara p. 5 sa 6 tad-deċiżjoni tal-BĊE kontenzjuża.
( 80 ) P. 8 (b’mod partikolari n-noti ta’ qiegħ il-paġna 21 u 22) tad-deċiżjoni tal-BĊE kontenzjuża.
( 81 ) Din id-dispożizzjoni tipprovdi: “Ebda sentenza mogħtija minn qorti jew […] u ebda deċiżjoni mogħtija minn awtorità amministrativa li tinsab barra mill-Komunità u li tagħti effett, direttament jew indirettament, lil-liġijiet speċifikati fl-Anness jew lil azzjonijiet ibbażati fuqhom jew li jirriżultaw minnhom, ma tiġi rikonoxxuta jew tkun imponibbli bi kwalunkwe mod.”
( 82 ) Fir-rigward tal-konsegwenzi ċivili u l-Artikolu 5 tar-Regolament Nru 2271/96 dwar l-Imblokkar ara s-sentenza tal‑21 ta’ Diċembru 2021, Bank Melli Iran (C‑124/20, EU:C:2021:1035, punti 35 et seq.).
( 83 ) Ara s-sentenza tal‑21 ta’ Diċembru 2021, Bank Melli Iran (C‑124/20, EU:C:2021:1035, punt 35 sa 37).
( 84 ) Ara s-sentenzi tal‑14 ta’ Ottubru 2010, Nuova Agricast u Cofra vs Il‑Kummissjoni (C‑67/09 P, EU:C:2010:607, punti 48 u 49), u tat‑3 ta’ Settembru 2020, Vereniging tot Behoud van Natuurmonumenten in Nederland et vs Il‑Kummissjoni Ewropea (C‑817/18 P, EU:C:2020:637, punt 115).
( 85 ) Punti 35 sa 39 tad-digriet appellat.
( 86 ) Punt 40 tad-digriet appellat.
( 87 ) Punt 41 tad-digriet appellat.
( 88 ) Punti 42 sa 44 tad-digriet appellat.
( 89 ) Ara s-sentenza tal‑15 ta’ Settembru 2022, PNB Banka vs BĊE (C‑326/21 P, mhux ippubblikata, EU:C:2022:693, punti 56 sa 58).
( 90 ) C‑701/19 P, mhux ippubblikat, EU:C:2021:99, punt 38.
( 91 ) Ara, f’dan is-sens, is-sentenza tal‑1 ta’ Ottubru 2009, Foshan Shunde Yongjian Housewares & Hardware vs Il‑Kunsill (C‑141/08 P, EU:C:2009:598, punt 81), u tas‑16 ta’ Jannar 2019, United Parcel Service vs Il‑Kummissjoni (C‑265/17 P, EU:C:2019:23, punt 56).