EUR-Lex Access to European Union law
This document is an excerpt from the EUR-Lex website
Document 62007CC0540
Opinion of Advocate General Kokott delivered on 16 July 2009. # Commission of the European Communities v Italian Republic. # Failure of a Member State to fulfil obligations - Free movement of capital - Article 56 EC - Articles 31 and 40 of the EEA Agreement - Direct taxation - Withholding at source on outgoing dividends - Set-off at the place of establishment of the recipient of the dividend, pursuant to a convention for the avoidance of double taxation. # Case C-540/07.
Konklużjonijiet ta' l-Avukat Ġenerali - Kokott - 16 ta' Lulju 2009.
il-Kummissjoni tal-Komunitajiet Ewropej vs ir-Repubblika Taljana.
Nuqqas ta’ Stat li jwettaq obbligu - Moviment liberu tal-kapital - Artikolu 56 KE - Artikoli 31 u 40 tal-Ftehim ŻEE - Tassazzjoni diretta - Taxxa f’ras il-għajn fuq dividendi li jitħallsu lil benefiċjarji barranin - Tpaċija fl-Istat tas-sede tal-benefiċjarju tad-dividend, skont ftehim dwar ħelsien minn taxxa doppja.
Kawża C-540/07.
Konklużjonijiet ta' l-Avukat Ġenerali - Kokott - 16 ta' Lulju 2009.
il-Kummissjoni tal-Komunitajiet Ewropej vs ir-Repubblika Taljana.
Nuqqas ta’ Stat li jwettaq obbligu - Moviment liberu tal-kapital - Artikolu 56 KE - Artikoli 31 u 40 tal-Ftehim ŻEE - Tassazzjoni diretta - Taxxa f’ras il-għajn fuq dividendi li jitħallsu lil benefiċjarji barranin - Tpaċija fl-Istat tas-sede tal-benefiċjarju tad-dividend, skont ftehim dwar ħelsien minn taxxa doppja.
Kawża C-540/07.
European Court Reports 2009 I-10983
ECLI identifier: ECLI:EU:C:2009:463
KONKLUŻJONIJIET TAL-AVUKAT ĠENERALI
KOKOTT
ippreżentati fis-16 ta’ Lulju 2009 ( 1 )
Kawża C-540/07
Il-Kummissjoni tal-Komunitajiet Ewropej
vs
Ir-Repubblika Taljana
“Nuqqas ta’ Stat li jwettaq obbligu — Moviment liberu tal-kapital — Artikolu 56 KE — Artikoli 31 u 40 tal-Ftehim ŻEE — Tassazzjoni diretta — Taxxa f’ras il-għajn fuq dividendi li jitħallsu lil benefiċjarji barranin — Tpaċija fl-Istat tas-sede tal-benefiċjarju tad-dividend, skont ftehim dwar ħelsien minn taxxa doppja”
I — Introduzzjoni
1. |
Permezz ta’ dan ir-rikors, il-Kummissjoni tikkontesta l-leġiżlazzjoni Taljana dwar it-taxxa f’ras il-għajn fuq id-dividendi. Id-dividendi ddistribwiti mill-kumpanniji Taljani lil kumpanniji stabbiliti fi Stat Membru ieħor jew fi Stat taż-ŻEE (iktar ’il quddiem id-“dividendi li jitħallsu lil benefiċjarji barranin”) huma ntaxxati b’mod iktar oneruż minn dawk iddistribwiti lil benefiċjarji stabbiliti fit-territorju nazzjonali. Għaldaqstant l-Italja qed tmur kontra l-moviment liberu tal-kapital kif ukoll, fir-relazzjonijiet tagħha mal-Istati taż-ŻEE, il-libertà ta’ stabbiliment. |
2. |
Ir-Repubblika Taljana tiddefendi ruħha b’mod partikolari billi targumenta li l-ftehim kollha dwar ħelsien minn taxxa doppja konklużi minnha jinkludu klawżoli għat-tpaċija tat-taxxa f’ras il-għajn mat-taxxa dovuta lill-Istat tas-sede tal-benefiċjarju tad-dividend. |
3. |
Il-Qorti tal-Ġustizzja diġà stabbiliet f’sensiela ta’ deċiżjonijiet, li Stat Membru li jimponi taxxa ogħla f’ras il-għajn fuq id-dividendi li jitħallsu lil benefiċjarji barranin ma jistax jinvoka l-possibbiltà tat-tpaċija konċessa unilateralment mill-Istat Membru destinatarju ( 2 ). Il-Qorti tal-Ġustizzja għadha madankollu ma stabbilietx jekk il-ksur tal-libertajiet fundamentali jiġix eskluż meta l-possibbiltà tat-tpaċija tat-taxxa f’ras il-għajn tirriżulta minn fethim dwar ħelsien minn taxxa doppja ( 3 ). |
II — Il-kuntest ġuridiku
A — Id-dritt Komunitarju
4. |
Ir-rikors huwa msejjes fuq l-Artikoli 56 u 58 KE, inkwantu jikkonċerna r-relazzjonijiet bejn l-Italja u l-Istati Membri l-oħra. |
5. |
F’dan il-każ trid ukoll issir referenza għad-Direttiva tal-Kunsill 90/435/KEE tat-23 ta’ Lulju 1990 dwar is-sistema komuni ta’ tassazzjoni li tapplika fil-każ tal-kumpanniji prinċipali [parent] u sussidjarji ta’ Stati Membri differenti ( 4 ). |
6. |
L-Artikolu 3(1) ta’ din id-direttiva jipprovdi li għall-perijodu inkwistjoni, irid ikun hemm sehem ta’ mill-inqas 20% biex jiġi rikonoxxut l-istatus ta’ kumpannija parent jew ta’ sussidjarja ( 5 ). L-Artikolu 4 tad-Direttiva jipprovdi li meta l-kumpannija parent tirċievi profitti mingħand kumpannija sussidjarja stabbilita fi Stat Membru ieħor, l-Istat Membru tal-kumpannija parent għandu jew iżomm lura milli jintaxxa dawn il-profitti jew jintaxxahom, iżda għandu jawtorizza t-tnaqqis tat-taxxa mħallsa mill-kumpannija sussidjarja fl-Istat tas-sede tagħha. Fl-aħħar nett, l-Artikolu 5 tad-Direttiva jistabbilixxi li l-profitti ddistribwiti mill-kumpannija sussidjarja lill-kumpannija parent tagħha għandhom ikunu eżenti mit-taxxa f’ras il-għajn. |
7. |
Dwar ir-relazzjonijiet bejn l-Italja u l-Istati taż-ŻEE, il-Kummissjoni tallega l-ksur tal-Artikoli 31 u 40 tal-Ftehim dwar iż-Żona Ekonomika Ewropea tat-2 ta’ Mejju 1996 ( 6 ) (iktar ’il quddiem il-“Ftehim ŻEE”), li jistabbilixxi: “Artikolu 31 1. Fil-qafas tad-dispożizzjonijiet ta’ dan il-Ftehim, ma għandu jkun hemm l-ebda restrizzjoni fuq il-libertà ta’ stabbiliment ta’ cittadini ta’ Stat Membru tal-KE jew ta’ Stat ta’ l-EFTA fit-territorju ta’ xi ieħor minn dawn l-Istati. Dan għandu japplika ukoll għat-twaqqif ta’ aġenziji, fergħat jew kumpanniji sussidjarji minn citttadini ta’ xi Stat Membru tal-KE jew Stat ta’ l-EFTA stabbiliti fit-territorju ta’ xi wieħed minn dawn l-Istati. Il-libertà ta’ stabbiliment għandha tinkludi d-dritt li wieħed jibda’ jew jeżercita attivitajiet bħala persuna li taħdem għal rasha u li jwaqqaf u jimmaniġġa impriżi, b’mod partikolari kumpanniji jew ditti fit-tifsira ta’ l-Artikolu 34, it-tieni paragrafu, taħt il-kondizzjonijiet stabbiliti għaċ-ċittadini tiegħu stess bil-liġi tal-pajjiż fejn dak l-istabbiliment hu effettwat, bla ħsara għad-dispożizzjonijiet tal-Kapitolu 4. (2) L-Annessi VIII sa XI fihom dispożizzjonijiet speċifiċi dwar id-dritt ta’ stabbiliment. […] Artikolu 40 Fil-qafas tad-dispożizzjonijiet ta’ dan il-Ftehim, ma għandu jkun hemm l-ebda restrizzjoni bejn il-Partijiet Kontraenti fuq il-moviment ta’ kapital li jappartjeni lil persuni li huma residenti fi Stati Membri tal-KE jew fi Stati ta’ l-EFTA u ma għandu jkun hemm l-ebda diskriminazzjoni msejsa fuq iċ-ċittadinanza jew fuq il-post ta’ residenza tal-partijiet jew fuq il-post fejn dak il-kapital hu investit. L-Anness XII fih id-dispożizzjonijiet necessarji biex jiġi implimentat dan l-Artikolu”. |
B — Il-leġiżlazzjoni Taljana
1. Tassazzjoni tad-dividendi ddistribwiti lir-residenti
8. |
Id-dividendi mħallsa lil kumpanniji u stabbilimenti kummerċjali (kif ukoll, temporanjament u parzjalment, lil stabbilimenti mhux kummerċjali) huma suġġetti fl-Italja għat-taxxa fuq id-dħul tal-persuni ġuridiċi (imposta sul reddito delle società — IRES), skont id-Decreto legislativo (id-“digriet leġiżlattiv”) tat-12 ta’ Diċembru 2003, Nru 344, dwar ir-riforma tat-taxxa fuq id-dħul ta’ persuni ġuridiċi, skont l-Artikolu 4 tal-liġi tas-7 ta’ April 2003, Nru 80 (Riforma dell’imposizione sul reddito delle società, a norma dell'articolo 4 della legge 7 aprile 2003, n. 80) ( 7 ). |
9. |
Wara din ir-riforma, it-tassazzjoni tad-dividendi hija rregolata bit-tieni paragrafu tal-Artikolu 89 tat-Testo unico delle imposte sui redditi — TUIR, adottat bid-digriet tal-President tar-Repubblika tat-22 ta’ Diċembru 1986, Nru 917 ( 8 ), li jistabbilixxi li: “Il-profitti distribwiti, taħt xi forma jew denominazzjoni, tkun xi tkun, anki fil-każijiet imsemmija fl-Artikolu 47(7), mill-kumpanniji u stabbilimenti msemmija fl-Artikolu 73(1)(a) u (b), ma jikkostitwixxux element ta’ dħul għas-sena finanzjarja li fiha jkunu tħallsu, peress li 95% tat-total tagħhom huwa eskluż mid-dħul tal-kumpannija jew tal-istabbiliment benefiċjarju […]”. |
10. |
Min-naħa tiegħu, l-Artikolu 73(1)(a) u (b), tat-TUIR jiddefinixxi l-entitajiet li huma suġġetti għat-taxxa fuq id-dħul tal-persuni ġuridiċi kif ġej:
|
2. It-taxxa dovuta fuq id-dividendi li jitħallsu lil benefiċjarji barranin
11. |
Skont it-tielet paragrafu tal-Artikolu 27 tad-digriet tal-President tar-Repubblika Taljana tad-29 ta’ Settembru 1973, Nru 600, li jistabbilixxi dispożizzjonijiet komuni għall-kalkolu tat-taxxa fuq id-dħul (Disposizioni comuni in materia di accertamento delle imposte sui redditi — iktar ’il quddiem, id-DPR Nru 600/73 ) ( 9 ), id-dividendi distribwiti fi Stati Membri oħra jew fi Stati taż-ŻEE jagħtu lok għal taxxa f’ras il-għajn. Din id-dispożizzjoni tipprovdi kif ġej: “Għandha tinżamm taxxa f’ras il-għajn bir-rata ta’ 27% fuq il-profitti distribwiti lil persuni mhux residenti fit-territorju nazzjonali. Ir-rata tat-taxxa titnaqqas għal 12.5% fir-rigward tal-profitti mħallsa lill-azzjonisti tat-tifdil. Dawk li ma humiex residenti, għajr l-azzjonisti tat-tifdil, għandhom id-dritt għar-rifużjoni, sal-limitu ta’ 4/9 tal-ammont miżmum, tat-taxxa definittiva li jkunu ħallsu fi Stat ieħor fuq l-istess profitti, u l-prova ta’ dan għandha tingħata permezz ta’ ċertifikat maħruġ mill-awtorità fiskali kompetenti tal-Istat barrani”. |
12. |
L-Artikolu 27a tad-DPR Nru 600/73 jistabbilixxi r-rifużjoni tat-taxxa jew, taħt ċerti kundizzjonijiet, l-eżenzjoni mit-taxxa f’ras il-għajn għal kumpanniji stabbiliti fi Stati Membri oħra li jissodisfaw il-kundizzjonijiet tal-limiti ta’ ishma miżmuma (holdings) u t-tul tal-perijodu li matulu nżammu, stabbiliti fid-Direttiva 90/435. |
13. |
Skont l-informazzjoni pprovduta mill-Gvern Taljan u mill-Kummissjoni, bħala risposta għal domanda li saret mill-Qorti tal-Ġustizzja, jirriżulta li l-Italja kkonkludiet ftehim dwar ħelsien minn taxxa doppja mal-Istati Membri kollha, minbarra mas-Slovenja, kif ukoll man-Norveġja u mal-Islanda, li huma membri taż-ŻEE. |
14. |
Dawn il-ftehim huma abbozzati fuq il-konvenzjoni qafas tal-OECD. Bħala regola ġenerali jattribwixxu l-poter ta’ tassazzjoni fuq id-dividendi lill-pajjiż li fih huwa stabbilit il-benefiċjarju tagħhom; madankollu, jawtorizzaw lill-Istat tal-oriġini li jimponi taxxa f’ras il-għajn, li ma għandhiex teċċedi l-15% (10% fil-kuntest tal-ftehim mal-Bulgarija, mal-Polonja, mar-Rumanija u mal-Ungerija). Ċerti ftehim inaqqsu r-rata ta’ taxxa f’ras il-għajn għal 0%, 5% jew 10% meta s-sehem miżmum jeċċedi ċertu limitu (pereżempju 10%, 25% jew 50% tal-ishma). ( 10 ) Biex ma jkunx hemm taxxa doppja, il-ftehim kollha jistabbilixxu li l-Istat tal-benefiċjarju tad-dividend għandu jaċċetta li t-taxxa f’ras il-għajn imposta fl-Italja titnaqqas minn dik dovuta fl-Istat tal-benefiċjarju, fil-limiti tal-ammont ta’ din tal-aħħar (tpaċija ordinarja). |
III — Il-proċeduri prekontenzjużi u r-rikors
15. |
Wara lment imressaq minn kumpannija Norveġiża dwar it-trattament fiskali tad-dividendi distribwiti minn kumpanniji Taljani lil benefiċjarji Norveġiżi, il-Kummissjoni fetħet investigazzjoni abbażi tal-Artikolu 109(4) tal-Ftehim ŻEE. Sussegwentement, estendiet il-proċedura għas-sistema fiskali applikabbli għad-dividendi ddistribwiti lil persuni residenti fl-Istati tal-KE; fit-18 ta’ Ottubru 2005, bagħtet ittra ta’ intimazzjoni lir-Repubblika Taljana skont l-Artikolu 226 KE. Ir-Repubblika Taljana rrispondiet permezz ta’ ittra tad-9 ta’ Frar 2006. |
16. |
Peress li l-Kummisjoni ma kinitx sodisfatta bir-risposta, fl-4 ta’ Lulju 2006 bagħtet opinjoni motivata, li fiha stabbiliet it-terminu ta’ xahrejn għar-rettifika tal-ksur mill-Italja. L-Italja irrispondiet biss permezz ta’ ittra fit-30 ta’ Jannar 2007. Fl-aħħar nett, permezz ta’ ittra tad-9 ta’ Ottubru 2007, bagħtet abbozz tal-emenda tad-DPR Nru 600/73 li daħlet fis-seħħ fl-1 ta’ Jannar 2008. |
17. |
Fit-30 ta’ Novembru 2007, il-Kummissjoni ppreżentat dan ir-rikors fejn talbet lill-Qorti tal-Ġustizzja:
|
18. |
Ir-Repubblika Taljana titlob li jinċaħad ir-rikors u li l-Kummissjoni tiġi kkundannata għall-ispejjeż. |
19. |
Il-Kummissjoni ssostni, essenzjalment, li d-dividendi ddistribwiti minn kumpanniji Taljani lil kumpanniji residenti, huma ntaxxati b’mod inqas oneruż minn dawk imħallsa lil kumpanniji mhux residenti, stabbiliti fi Stat Membru ieħor jew fi Stat taż-ŻEE. |
20. |
Għar-residenti li huma suġġetti għat-taxxa fuq id-dħul tal-kumpanniji, 95% tad-dividendi huma eżenti abbażi tal-Artikolu 89(2) tat-TUIR. Huma biss 5% tad-dividendi li huma suġġetti għar-rata normali ta’ 33% tat-taxxa fuq id-dħul tal-kumpanniji, b’mod li t-taxxa fuq dividend ta’ EUR 100 tkun biss ta’ EUR 1.65. |
21. |
Għal dawk li ma humiex residenti, l-Artikolu 27 tad-DPR Nru 600/73 jistabbilixxi taxxa f’ras il-għajn ta’ 27%, li 4/9 minnhom jistgħu, fuq talba, jitħallsu lura. Għal dividend ta’ 100, it-taxxa hija għalhekk ta’ 15 (5/9 ta’ 27% ta’ 100). Il-ftehim dwar ħelsien minn taxxa doppja ġieli jippermettu li dawn ir-rati jitnaqqsu għal 5% u għal 10%, madankollu din r-rata tibqa’ ogħla minn dik imposta fuq ir-residenti; dan ġie ppruvat mill-Kummissjoni permezz tal-eżempji tal-ftehim li l-Italja kkonkludiet ma’ Franza, mal-Pajjiżi l-Baxxi, mar-Renju Unit u man-Norveġja. |
22. |
Il-kumpanniji ta’ Stati Membri oħra, min-naħa l-oħra, huma milquta minn rati ogħla tat-taxxa f’ras il-għajn biss jekk ma jintlaħaqx il-livell massimu tas-sehem miżmum, stabbilit mid-Direttiva 90/435. Jekk il-livell massimu jintlaħaq, l-Artikolu 27a tad-DPR Nru 600/73 jipprevedi r-rifużjoni tat-taxxa f’ras il-għajn, jew l-eżenzjoni mit-taxxa f’ċerti każijiet. Il-Kummissjoni, għal din ir-raġuni, qiegħda tallega biss ksur tal-moviment liberu tal-kapital, fir-rigward tad-dividendi mħallsa lil azzjonisti ta’ Stati Membri oħra. |
23. |
Fuq id-dividendi li jitħallsu lil benefiċjarji barranin, imħallsa lir-residenti tal-Istati taż-ŻEE, l-Italja timponi taxxa f’ras il-għajn mhux biss fuq investimenti “portafoll” iżda wkoll fuq dawk li jagħtu kontroll sinjifikattiv. F’dan il-kuntest, il-Kummissjoni tqis għalhekk li hemm ksur kemm tal-moviment liberu tal-kapital kif ukoll tal-libertà ta’ stabbiliment iggarantiti mill-Ftehim ŻEE. |
A — Ammissibbiltà
24. |
Skont ir-Repubblika Taljana, ir-rikors huwa inammissibbli minħabba n-nuqqas ta’ preċiżjoni fis-suġġett tiegħu. Il-Kummissjoni tagħmel referenza għar-regoli unilaterali dwar it-taxxa f’ras il-għajn, applikati għad-dividendi li jitħallsu lil benefiċjarji barranin u għal għadd ta’ ftehim dwar ħelsien minn taxxa doppja konklużi ma’ diversi Stati Membri u ma’ Stat taż-ŻEE. Minn dan waslet għall-konklużjoni li s-sistema fiskali tad-dividendi li jitħallsu lil benefiċjarji barranin hija inkompatibbli mad-dritt Komunitarju, mingħajr ma analizzat fid-dettall id-dispożizzjonijiet rilevanti. |
25. |
L-Artikolu 38(1)(ċ) tar-Regoli tal-proċedura jistabbilixxi li kull rikors promotur għandu jinkludi, b’mod partikolari, is-suġġett tal-kawża u sunt tar-raġunijiet imressqa. Konsegwentement, huwa l-kompitu tal-Kummissjoni li tindika, f’kull rikors ippreżentat skont l-Artikolu 226 KE, b’mod ċar u koerenti, l-ilmenti invokati, biex l-Istat Membru jkun jista’ jħejji d-difiża tiegħu u l-Qorti tal-Ġustizzja tkun tista’ tivverifika l-eżistenza tan-nuqqas allegat ( 11 ). |
26. |
Fil-każ preżenti, ir-rikors jindika b’mod ċar id-dispożizzjonijiet tal-liġi Komunitarja li allegatment kisret ir-Repubblika Taljana. Jindika wkoll il-fatti li jikkostitwixxu l-ksur, jiġifieri d-differenza fis-sistema fiskali bejn id-dividendi mħallsa fi Stati Membri oħra u fi Stati taż-ŻEE u dawk distribwiti lil residenti. Fl-aħħar nett il-Kummissjoni tiddeskrivi r-regoli nazzjonali fil-qasam tat-tassazzjoni tad-dividendi. Ir-Repubblika Taljana setgħet għalhekk faċilment tiddefendi ruħha kontra l-allegat ksur. |
27. |
Huwa minnu li l-Kummissjoni, fir-rikors tagħha, ma ċċitatx id-dispożizzjonijiet rilevanti tal-ftehim kollha dwar ħelsien minn taxxa doppja konklużi mill-Italja mal-Istati Membri u mal-Istati taż-ŻEE; hija llimitat ruħha għal ċerti eżempji tipiċi tal-prassi Taljana f’dan ir-rigward ( 12 ). Madankollu, il-kwistjoni dwar jekk il-Kummissjoni rnexxilhiex tipprova n-nuqqas fir-rigward tal-Istati kollha kkonċernati, ma hijiex waħda ta’ ammissibilità iżda ta’ fondatezza tar-rikors. |
28. |
Għaldaqstant, għandu jinċaħad l-ilment dwar l-ammissibbiltà. |
B — Il-fondatezza tar-rikors
1. Ksur tal-Artikolu 56 KE għal dak li jikkonċerna d-dividendi mħallsa fi Stati Membri oħra
a) L-eżiztenza ta’ restrizzjoni (illegali)
29. |
Miżura li tikkomplika t-trasferiment transkonfinali tal-kapital jew tirrendih inqas attraenti u li għaldaqstant taqta’ qalb l-investitur li jwettqu, tikkostitwixxi restrizzjoni għall-moviment tal-kapital ( 13 ). Fis-sentenza Amurta, il-Qorti tal-Ġustizzja diġà stabbiliet b’mod partikolari li l-fatt li wieħed japplika, fir-rigward tad-dividendi li jitħallsu lil benefiċjarji barranin, trattament fiskali inqas favorevoli minn dak mogħti lid-dividendi distribwiti lir-residenti, jikkostitwixxi restrizzjoni għall-moviment liberu tal-kapital, li bħala prinċipju hija pprojbita mill-Artikolu 56 KE ( 14 ). |
30. |
Hekk kif intqal mill-Kummissjoni, mingħajr ma ġiet kontradetta mill-Gvern Taljan, id-dividendi mħallsa lir-residenti ta’ Stati Membri oħra huma suġġetti għal taxxa li tvarja bejn 5% u 15%, f’dawk il-każijiet fejn id-Direttiva 90/435 ma hijiex applikabbli. Min-naħa l-oħra, ir-rata ta’ tassazzjoni applikabbli għad-dividendi maħruġa lir-residenti, hija biss ta’ 1.65%. |
31. |
Madankollu l-Gvern Taljan joġġezzjona li r-rekwiżiti tad-dritt Komunitarju dwar it-trattament fiskali tad-dividendi li jitħallsu lil benefiċjarji barranin, kienu għadhom dubjużi fl-4 ta’ Settembru 2006, id-data tal-iskadenza tat-terminu mogħti fl-opinjoni motivata. Is-sentenzi rilevanti, partikolarment Denkavit Internationaal u Denkavit France kif ukoll Amurta, ingħataw biss wara din id-data. ( 15 ) F’dawn iċ-ċirkustanzi, ma jistax jingħad kontra Stat Membru li l-inkompatibbiltà tad-dispożizzjonijiet nazzjonali tiegħu mal-libertajiet fundamentali tammonta għal nuqqas ta’ twettiq ta’ obbligu taħt it-Trattat, fis-sens tal-Artikolu 226 KE. |
32. |
Ma nistax naqbel ma’ din l-opinjoni. |
33. |
Sabiex ikun hemm nuqqas ta’ twettiq ta’ obbligu skont l-Artikolu 226 KE, ma huwiex meħtieġ li jkun manifest il-ksur tal-libertajiet fundamentali mid-dispożizzjonijiet nazzjonali. Lanqas ma huwa meħtieġ li l-Qorti tal-Ġustizzja tkun diġà tat interpretazzjoni xierqa tal-libertajiet fundamentali, fir-rigward ta’ dispożizzjonijiet simili. L-Artikolu 226 KE jkun pjuttost imxejjen mill-utilità tiegħu li kieku l-Kummissjoni kellha tkun ipprojbita milli tiftah proċeduri għal nuqqas ta’ twettiq ta’ obbligu, qabel mal-Qorti tal-Ġustizzja tkun adottat deċiżjoni rilevanti, pereżempju skont l-Artikolu 234 KE. Dan ikollu l-effett li jneħħi l-inizjattiva tal-Kummissjoni li tieħu passi kontra n-nuqqasijiet taħt it-Trattat, u din l-inizjattiva tkun ittrasferita lill-qrati tar-rinviju. |
34. |
Il-Gvern Taljan jisħaq ukoll li, lil hinn mill-kamp ta’ applikazzjoni tad-Direttiva 90/435, l-Istati Membri mhux dejjem huma pprojbiti milli jimponu taxxa f’ras il-għajn fuq id-dividendi li jitħallsu lil benefiċjarji barranin. Din it-taxxa tammonta biss għal diskriminazzjoni illegali jekk il-benefiċjarji residenti u dawk li ma humiex jiġu trattati b’mod differenti, għalkemm ikunu jinsabu f’qagħda paragunabbli. It-tpaċija tat-taxxa f’ras il-għajn prevista fil-ftehim dwar ħelsien minn taxxa doppja, għandha sservi biex ma jiġux żvantaġġjati l-azzjonisti mhux residenti. |
35. |
Għandu jiġi kkonstatat f’dan ir-rigward li, fir-rigward ta’ ishma li ma jaqgħux taħt id-Direttiva 90/435, huwa l-kompitu tal-Istati Membri li jiddeterminaw jekk u sa fejn l-intaxxar doppju ekonomiku tal-profitti ddistribwiti għandu jiġi evitat u li jintroduċu, għal dan il-għan, b’mod unilaterali jew permezz ta’ ftehim konklużi ma’ Stati Membri oħra, mekkaniżmi sabiex tkun evitata jew sabiex jitnaqqas l-effett ta’ din it-taxxa doppja ekonomika. Madankollu, dan il-fatt biss ma jippermettilhomx japplikaw miżuri li jmorru kontra l-libertajiet ta’ moviment iggarantiti mit-Trattat ( 16 ). |
36. |
Id-differenza fit-trattament esposta hawn fuq bejn id-dividendi mħallsa lir-residenti u d-dividendi li jitħallsu lil benefiċjarji barranin, tikkostitwixxi, bħala prinċipju, restrizzjoni għall-moviment liberu tal-kapital ipprojbita bħala tali mill-Artikolu 56(1) KE. Jeħtieġ madankollu li jiġi eżaminat jekk din ir-restrizzjoni hijiex ġustifikata. |
b) Ġustifikazzjoni tar-restrizzjoni
i) Kundizzjonijiet ġenerali tal-ġustifikazzjoni
37. |
Skont l-Artikolu 58(1)(a) KE, “[i]d-dispożizzjonijiet ta’ l-Artikolu 56 m’għandhomx jippreġudikaw id-dritt ta’ l-Istati Membri […] li japplikaw id-disposizzjonijiet relevanti tal-liġi fiskali tagħhom li jagħmlu distinzjoni bejn persuni li jħallsu t-taxxa li mhumiex fl-istess sitwazzjoni rigward il-post ta’ residenza tagħhom […]”. |
38. |
Id-deroga stabbilita fl-Artikolu 58(1)(a) KE hija, min-naħa tagħha, limitata mill-Artikolu 58(3) KE, li jistabbilixxi li d-dispożizzjonijiet nazzjonali msemmija fil-paragrafu 1 ta’ dan l-artikolu “m’għandhomx jikkostitwixxu mezz ta’ diskriminazzjoni arbitrarja jew restrizzjoni moħbija fuq il-moviment liberu ta’ kapital u ħlasijiet kif definit fl-Artikolu 56”. ( 17 ) |
39. |
Għalhekk jeħtieġ li ssir distinzjoni bejn it-trattamenti differenti li jippermetti l-Artikolu 58(1)(a) KE, u d-diskriminazzjonijiet ipprojbiti mis-subparagrafu 3 ta’ dan l-istess artikolu. Mill-ġurisprudenza jirriżulta li, sabiex leġiżlazzjoni fiskali nazzjonali bħalma hija dik inkwistjoni tkun tista’ titqies kompatibbli mad-dispożizzjonijiet tat-Trattat dwar il-moviment liberu tal-kapital, id-differenza fit-trattament għandha tkun tali li tikkonċerna sitwazzjonijiet li oġġettivament ma jistgħux jitqabblu jew li tista’ tiġi ġġustifikata abbażi ta’ raġuni mandatorja ta’ interess ġenerali ( 18 ). |
40. |
Għalhekk jeħtieġ li jiġi vverifikat jekk, fid-dawl tal-għan tal-leġiżlazzjoni nazzjonali inkwistjoni fil-kawża prinċipali, il-benefiċjarji ta’ dividendi, suġġetti għat-taxxa fuq id-dħul tal-kumpanniji li huma stabbiliti fl-Italja u l-benefiċjarji stabbiliti fi Stat Membru ieħor, jinsabux f’sitwazzjonijiet paragunabbli. |
41. |
L-għan tar-regoli relatati mat-taxxa fuq id-dividendi mħallsa lill-benefiċjarji li għandhom is-sede tagħhom fl-Italja u suġġetti għat-taxxa fuq id-dħul tal-kumpanniji huwa dak li jiġi evitat li l-istess dħul ikun suġġett għal taxxa doppja jew għal sensiela ta’ taxxi. |
42. |
Il-Qorti tal-Ġustizzja diġà stabbiliet li, fir-rigward tal-miżuri adottati fi Stat Membru sabiex tiġi evitata jew sabiex jitnaqqas l-effett tal-impożizzjoni ta’ sensiela ta’ taxxi jew tat-taxxa doppja ekonomika fuq il-profitti ddistribwiti minn kumpannija residenti, l-azzjonisti benefiċjarji residenti mhux bilfors ikunu jinsabu f’sitwazzjoni paragunabbli ma’ dik tal-azzjonisti benefiċjarji residenti fi Stat Membru ieħor ( 19 ). |
43. |
Madankollu, hekk kif Stat Membru, jew unilateralment jew inkella permezz ta’ ftehim, jimponi taxxa mhux biss fuq id-dħul tal-azzjonisti residenti iżda wkoll fuq id-dħul tal-azzjonisti mhux residenti, fir-rigward tad-dividendi li jirċievu minn kumpannija residenti, is-sitwazzjoni tal-azzjonisti mhux residenti ssir paragunabbli għal dik tal-azzjonisti residenti ( 20 ). |
44. |
Ir-riskju tat-taxxa doppja legali jew ta’ impożizzjoni ekonomika ta’ sensiela ta’ taxxi jeżisti kemm fir-rigward tad-dividendi li jitħallsu lil benefiċjarji barranin kif ukoll ta’ dawk iddistribwiti fil-pajjiż. |
45. |
Jingħad li hemm taxxa doppja legali tal-istess dħul meta d-dividendi li jkunu diġà ġew intaxxati f’ras il-għajn jiġu inklużi fil-bażi ta’ stima tat-taxxa fuq id-dħul tal-persuni ġuridiċi dovuta mid-destinatarju u jerġgħu għalhekk jiġu ntaxxati, mingħajr it-tnaqqis sħiħ tat-taxxa mħallsa f’ras il-għajn. Jingħad li hemm impożizzjoni ekonomika ta’ sensiela ta’ taxxi meta d-dividendi jitħallsu lil kumpanniji li mbagħad huma stess iħallsu d-dividendi. Fin-nuqqas ta’ mekkaniżmi speċifiċi biex tiġi evitata l-impożizzjoni ta’ sensiela ta’ taxxi, l-istess dħul, f’każijiet bħal dawn, jiġi suċċessivament intaxxat f’diversi stadji. |
46. |
Il-leġiżlatur Taljan jevita t-taxxa doppja legali tad-dividendi mħallsa lill-benefiċjarji residenti, billi jirrinunzja għat-taxxa f’ras il-għajn u billi bħala prinċipju jissuġġetta d-dividendi biss għat-taxxa fuq id-dħul tal-persuni ġuridiċi. Biex inaqqas ukoll b’mod sinjifikattiv l-impożizzjoni ekonomika ta’ sensiela ta’ taxxi, l-ammont tad-dividendi inkluż fil-bażi ta’ stima tat-taxxa fuq il-persuni ġuridiċi dovuta mill-benefiċjarju huwa biss ta’ 5% tat-total. |
47. |
Ġaladarba l-Italja testendi s-setgħa ta’ tassazzjoni tagħha għad-dividendi li jitħallsu lil benefiċjarji barranin, b’mod li konsegwentement il-benefiċjarji mhux residenti jsibu ruħhom f’sitwazzjoni paragunabbli ma’ dik tar-residenti, f’dak li għandu x’jaqsam mar-riskju tat-taxxa doppja u tal-impożizzjoni ekonomika ta’ sensiela ta’ taxxi, il-ġurisprudenza timponi l-obbligu fuq l-Istat li jiżgura li l-azzjonisti mhux residenti jkunu suġġetti għal trattament li huwa ekwivalenti għal dak li jibbenifikaw minnu l-azzjonisti residenti ( 21 ). |
ii) Newtralizzazzjoni tat-taxxa f’ras il-għajn permezz tat-tpaċija fl-Istat tas-sede
48. |
Biex tiġġustifika l-inugwaljanza fit-trattament tad-dividendi li jitħallsu lil benefiċjarji barranin, ir-Repubblika Taljana tissottometti li l-ftehim dwar ħelsien minn taxxa doppja lkoll jippermettu t-tpaċija tat-taxxa f’ras il-għajn ma’ dik imħallsa fl-Istat tas-sede tal-azzjonista. |
49. |
F’dan ir-rigward irid jingħad preliminarjament li, skont l-indikazzjonijiet mogħtija minnha stess fil-kawża, ir-Repubblika Taljana ma kkonkludiet l-ebda ftehim dwar ħelsien minn taxxa doppja mas-Slovenja. Għaldaqstant, għal dan l-Istat Membru, il-ġustifikazzjoni msemmija iktar ’il fuq għandha tiġi eskluża mill-ewwel. Għad irid jiġi ddeterminat jekk it-trattament fiskali inqas favorevoli jistax jiġi ġġustifikat fir-rigward tad-dividendi mħallsa lill-azzjonisti residenti fi Stati Membri oħra. |
50. |
Skont ġurisprudenza stabbilita, trattament fiskali sfavorevoli li jmur kontra libertà fundamentali, ma jistax jiġi ġġustifikat abbażi tal-eżistenza ta’ vantaġġi oħra fiskali ( 22 ). Dan japplika partikolarment meta l-vantaġġ inkwistjoni huwa konċess unilateralment minn Stat Membru ieħor ( 23 ). Jekk jiġi ammess il-kuntrarju, ikun ifisser fis-sustanza li Stat Membru qed jitħalla jaħrab mill-obbligi tiegħu taħt id-dritt Komunitarju, peress li l-osservanza ta’ dawn l-obbligi ssir dipendenti mill-effetti potenzjali ta’ leġiżlazzjoni nazzjonali oħra, li tista’ f’kull mument tiġi emendata minn dak l-Istat ( 24 ). |
51. |
Ċertament, il-Qorti tal-Ġustizzja ma eskludietx il-possibbiltà li Stat Membru jirnexxilu jiggarantixxi l-osservanza tal-obbligi tiegħu riżultanti mit-Trattat KE, billi jikkonkludi ftehim dwar ħelsien minn taxxa doppja ma’ Stat Membru ieħor ( 25 ). Fil-fatt, il-ftehim dwar ħelsien minn taxxa doppja huma element tas-sistema ġuridika nazzjonali u jagħmlu parti mill-qafas legali tat-trattament fiskali tad-dividendi li jitħallsu lil benefiċjarji barranin ( 26 ). Dawn il-ftehim jorbtu wkoll lill-Istat l-ieħor firmatarju u jistgħu jiġu biss iddenunzjati, iżda mhux emendati unilateralment. |
52. |
Biex tiġi eliminata r-restrizzjoni għall-moviment liberu tal-kapital, jeħtieġ li l-ftehim dwar ħelsien minn taxxa doppja invokati mill-Gvern Taljan jinnewtralizzaw kompletament l-inugwaljanza fit-trattament, kontra d-dividendi li jitħallsu lil benefiċjarji barranin. |
— L-ewwel ipoteżi: tpaċija totali tat-taxxa f’ras il-għajn fl-Istat tas-sede
53. |
Biex jiġu eliminati l-konsegwenzi tat-taxxa f’ras il-għajn, l-Istat tas-sede ta’ kumpannija li tirċievi dividendi ġejjin mill-Italja jkollu jissuġġetta dawn id-dividendi għat-taxxa fuq id-dħul tal-persuni ġuridiċi u jnaqqas minn din tal-aħħar it-total tat-taxxa mħallsa f’ras il-għajn, skont id-dispożizzjonijiet tal-ftehim dwar ħelsien minn taxxa doppja. |
54. |
Ċertament, b’dan il-mod id-dividendi li jitħallsu lil benefiċjarji barranin ikunu finalment intaxxati b’mod iktar oneruż minn dawk imħallsa lil kumpanniji Taljani. Dan il-fatt ma jistax madankollu jiġi attribwit lill-Italja ( 27 ) peress li jirriżulta minn deċiżjoni awtonoma tal-Istat tas-sede tal-kumpannija azzjonista. L-Italja la hija obbligata u lanqas f’pożizzjoni li tikkoreġi din id-deċiżjoni ( 28 ). |
55. |
Anki li kieku l-Italja kellha tirrinunzja għat-taxxa f’ras il-għajn, il-livell ta’ tassazzjoni tad-dividendi fl-Istat tas-sede tal-azzjonista jibqa’ l-istess, bid-differenza li d-dħul fiskali jmur kollu favur l-Istat tas-sede, mingħajr ma jitnaqqas permezz tat-tpaċija tat-taxxa f’ras il-għajn. Fil-fatt, it-taxxa f’ras il-għajn prevista fil-ftehim dwar ħelsien minn taxxa doppja sempliċiment tippermetti lill-Italja takkwista parti mid-dħul fiskali miġbur mill-Istat tas-sede permezz tad-deċiżjoni tagħha li tintaxxa d-dividendi mħallsa lill-kumpanniji. |
56. |
It-trattament fiskali inqas favorevoli tal-kumpanniji mhux residenti, meta mqabbel ma’ dak tal-azzjonisti Taljani, jirriżulta f’din is-sitwazzjoni mid-differenzi bejn is-sistemi fiskali għal dak li jikkonċerna l-prevenzjoni tal-impożizzjoni ekonomika ta’ sensiela ta’ taxxi fuq id-dividendi. Dawn id-differenzi ma humiex intrinsikament kontra d-dritt Komunitarju. It-Trattat KE fil-fatt ma jiggarantixxix li d-dħul paragunabbli jkun suġġett fl-Istati Membri kollha għal taxxi paragunabbli ( 29 ). Bl-istess mod, l-Istati Membri huma liberi jiddeterminaw jekk u b’liema mod ser jeliminaw l-impożizzjoni ekonomika ta’ sensiela ta’ taxxi fuq id-dividendi mħallsa lill-kumpanniji. |
— It-tieni ipoteżi: it-taxxa f’ras il-għajn ma tistax tiġi kompletament paċuta fl-Istat tas-sede
57. |
Min-naħa l-oħra, in-newtralizzazzjoni tat-taxxa f’ras il-għajn ma hijiex possibbli meta l-Istat tas-sede tal-kumpannija li qed tirċievi d-dividendi li ġejjin mill-Italja ma jintaxxax jew ma jintaxxax biżżejjed dan id-dħul biex tkun tista’ ssir tpaċija totali tat-taxxa f’ras il-għajn. |
58. |
Il-ftehim fil-fatt jimponu biss it-tpaċija ordinarja (ordinary credit) u mhux it-tpaċija totali (full credit). Fil-kuntest tat-tpaċija ordinarja, it-taxxa f’ras il-għajn barranija tkun tista’ tiġi paċuta fl-Istat tas-sede tal-kumpannija azzjonista biss sal-limitu tat-total tat-taxxa dovuta f’dan l-Istat fuq id-dħul korrispondenti. Għaldaqstant, meta l-imsemmi dħul ma jkunx intaxxat jew ma jkunx intaxxat biżżejjed fl-Istat tas-sede, parti mis-somma miżmuma f’ras il-għajn fl-Italja ma tkunx tista’ tiġi paċuta. F’din l-ipoteżi, it-taxxa f’ras il-għajn fuq id-dividendi li jitħallsu lil benefiċjarji barranin tkun il-kawża ta’ oneru fiskali attribwit esklużivament lill-Italja, li huwa ogħla mit-taxxa li huma obbligati jħallsu l-kumpanniji li jkollhom is-sede tagħhom fl-Italja għal dividendi tal-istess ammont ( 30 ). |
59. |
Fil-qosor, it-tpaċija tat-taxxa f’ras il-għajn, prevista b’mod astratt fil-ftehim dwar ħelsien minn taxxa doppja, ma hijiex suffiċjenti sabiex tiggarantixxi li tiġi kkumpensata l-inugwaljanza fit-trattament bejn id-dividendi li jitħallsu lil benefiċjarji barranin u d-dividendi ddistribwiti fil-pajjiż, li tirriżulta mill-imsemmija taxxa f’ras il-għajn. Fil-fatt, in-newtralizzazzjoni tal-effett tat-taxxa f’ras il-għajn, tiddependi prinċipalment mill-mod ta’ tassazzjoni fl-Istat tas-sede tal-azzjonista. Ir-Repubblika Taljana ma teżerċita l-ebda influwenza fuq din it-tassazzjoni, li tista’ wkoll tiġi emendata unilateralment u f’kull mument mill-Istat Membru l-ieħor, mingħajr ma jostakolah xi ftehim dwar ħelsien minn taxxa doppja. |
60. |
Kif rajna, Stat Membru li japplika, għal sitwazzjonijiet transkonfinali, trattament fiskali inqas favorevoli minn dak applikabbli għal sitwazzjonijiet strettament interni, ma jistax jistenna, mill-Istat l-ieħor, li jikkumpensa unilateralment din l-inugwaljanza fit-trattament. Din hija madankollu s-sitwazzjoni tal-każ inkwistjoni, minkejja l-possibbiltà tat-tpaċija prevista fil-ftehim dwar ħelsien minn taxxa doppja. Għaldaqstant, ir-restrizzjoni għall-moviment liberu tal-kapital dovuta għat-tassazzjoni tad-dividendi li jitħallsu lil benefiċjarji barranin, ma hijiex iġġustifikata mill-possibbiltà ta’ tpaċija prevista fil-ftehim dwar ħelsien minn taxxa doppja. |
iii) Ġustifikazzjoni msejjsa fuq evalwazzjoni kumplessiva tas-sistema fiskali, tal-koerenza fiskali u tat-tqassim tas-setgħa ta’ tassazzjoni
61. |
Bħala ġustifikazzjoni addizzjonali, il-Gvern Taljan isostni li fid-dawl tal-eżami kumplessiv tas-sistema fiskali Taljana, id-dividendi ddistribwiti fil-pajjiż ma humiex finalment ittrattati aħjar mid-dividendi li jitħallsu lil benefiċjarji barranin. F’dan il-kuntest, il-Gvern Taljan iqabbel l-oneru fiskali globali, inkluża t-taxxa imposta fuq persuni fiżiċi li huma d-destinatarji aħħarin tad-dividendi, mat-taxxa f’ras il-għajn fuq id-dividendi mħallsa lil kumpanniji mhux residenti. |
62. |
Madankollu, kif bir-raġun tisħaq il-Kummissjoni, il-Gvern Taljan hawnhekk qed iqabbel żewġ sitwazzjonijiet differenti. It-taxxa f’ras il-għajn tolqot id-dividendi ddistribwiti lil kumpannija stabbilita fi Stat Membru ieħor. It-taxxa fuq dawn id-dividendi ma tistax titqabbel mat-taxxa globali dovuta minn kumpannija stabbilita fl-Italja fuq id-dividendi li tirċievi, u mill-azzjonisti ta’ din il-kumpannija. Fl-aħħar nett, kumpannija li ma hijiex residenti hija wkoll direttament jew indirettament magħmula minn azzjonisti li huma persuni fiżiċi u li normalment huma obbligati jħallsu, fl-Istat Membru tar-residenza tagħhom, taxxi fuq id-dividendi ddistribwiti mill-kumpannija intermedjarja. Madankollu, il-Gvern Taljan ma jikkunsidrax din it-taxxa barranija fil-paragun tiegħu. |
63. |
Għalkemm il-Gvern Taljan ikompli jisħaq fuq il-koerenza fiskali u fuq iż-żamma ta’ tqassim bilanċjat tas-setgħa ta’ tassazzjoni ( 31 ), huwa ma jispeċifikax kif l-inugwaljanza fit-trattament tad-dividendi li jitħallsu lil benefiċjarji barranin tiggarantixxi l-osservanza ta’ dawn il-prinċipji. |
iv) Ġustifikazzjoni msejjsa fuq il-ġlieda kontra l-frodi fiskali
64. |
Fl-aħħar nett, il-konvenuta ssostni li l-leġiżlazzjoni hija għodda fil-ġlieda kontra l-frodi fiskali. Ir-residenti suġġetti għall-ħlas tat-taxxa jistgħu jinħbew wara kumpannija li ma hijiex residenti biex jevitaw it-taxxa fuq id-dividendi. |
65. |
Skont ġurisprudenza stabbilita, miżura li tirrestrinġi l-libertajiet fundamentali tista’ tiġi ġġustifikata biss abbażi tal-ġlieda kontra l-frodi fiskali jekk tkun diretta kontra arranġament purament artifiċjali li l-għan tiegħu jkun li tiġi evitata l-liġi fiskali nazzjonali. Għaldaqstant, preżunzjoni ġenerali ta’ evażjoni jew ta’ frodi fiskali ma hijiex biżżejjed biex tiġġustifika miżura fiskali li tippreġudika l-għanijiet tat-Trattat ( 32 ). |
66. |
It-taxxa għandha madankollu, bħala prinċipju, tinżamm f’ras il-għajn fuq id-dividendi kollha distribwiti lil kumpanniji mhux residenti, anki jekk ma jkun hemm xejn li jindika li l-kumpannija inkwistjoni ma hijiex ħlief intermedjarja artifiċjali, stabbilita mir-residenti suġġetti għat-taxxa, biex jevitaw il-ħlas tat-taxxa nazzjonali fuq id-dħul mid-dividendi inkwistjoni. |
67. |
Barra minn hekk, fir-relazzjonijiet bejn l-Istati Membri, id-Direttiva tal-Kunsill 77/799/KEE tad-19 ta’ Diċembru 1977, dwar assistenza reċiproka mill-awtoritajiet kompetenti tal-Istati Membri fil-qasam tat-tassazzjoni diretta u t-taxxi fuq premiums tal-assigurazzjoni, ( 33 ) tippermetti li tinġabar informazzjoni dwar l-identità tal-azzjonisti mingħand l-awtoritajiet tal-Istat tas-sede tal-kumpannija li tirċievi d-dividendi. |
68. |
Għaldaqstant, ir-Repubblika Taljana lanqas ma tista’ tiġġustifika t-trattament inqas favorevoli applikat fil-konfront tad-dividendi li jitħallsu lil benefiċjarji barranin, maħruġa lir-residenti ta’ Stati Membri oħra, billi ssostni li d-dispożizzjonijiet inkwistjoni huma meħtieġa għall-finijiet tal-ġlieda kontra l-frodi fiskali. |
v) Konklużjoni parzjali
69. |
F’dan l-istadju, għandu jiġi kkonstatat li r-Repubblika Taljana naqset milli twettaq l-obbligi tagħha taħt l-Artikolu 56(1) KE billi żammet fis-seħħ leġiżlazzjoni fiskali li tintaxxa b’mod iktar oneruż id-dividendi mħallsa lil kumpanniji li għandhom is-sede tagħhom fi Stat Membru ieħor minn dawk imħallsa lil kumpanniji residenti. |
2. Ksur tad-dispożizzjonijiet tal-Ftehim ŻEE
a) Moviment liberu tal-kapital fis-sens tal-Artikolu 40 tal-Ftehim ŻEE
70. |
Reċentement ukoll, il-Qorti tal-Ġustizzja kkonfermat li l-Artikolu 40 tal-Ftehim ŻEE għandu l-istess portata legali bħad-dispożizzjonijiet, sostantivament identiċi, tal-Artikolu 56 KE ( 34 ). Għaldaqstant, ir-restrizzjonijiet għall-moviment liberu tal-kapital bejn iċ-ċittadini tal-Istati li huma firmatarji tal-Ftehim ŻEE għandhom jiġu eżaminati skont l-istess kriterji tal-miżuri li huma ekwivalenti adottati fil-kuntest intra-Komunitarju. |
71. |
L-osservazzjonijiet magħmula fil-kuntest tal-eżami tal-Artikolu 56(1) KE japplikaw għalhekk ukoll, b’analoġija, għall-ilment ibbażat fuq il-ksur tal-Artikolu 40 tal-Ftehim ŻEE. Sakemm jintaxxaw id-dividendi mħallsa lil kumpanniji li għandhom is-sede tagħhom fi Stat taż-ŻEE b’mod iktar oneruż minn dawk imħallsa lil kumpanniji residenti, id-dispożizzjonijiet Taljani, inklużi dawk misjuba fi ftehim dwar ħelsien minn taxxa doppja, jirrestrinġu l-moviment liberu tal-kapital, fis-sens tal-Artikolu 40 tal-Ftehim ŻEE ( 35 ). |
72. |
Il-ġustifikazzjoni msejjsa fuq il-possibbiltà tat-tpaċija abbażi tal-ftehim dwar ħelsien minn taxxa doppja lanqas ma tapplika fil-kuntest tal-Istati taż-ŻEE. Ma jeżisti l-ebda ftehim f’dan is-sens bejn l-Italja u l-Liechtenstein. Għal dak li għandu x’jaqsam mar-relazzjonijiet mal-Islanda u man-Norveġja, il-possibbiltà tat-tpaċija waħedha ma hijiex suffiċjenti biex tiggarantixxi n-newtralità tat-taxxa f’ras il-għajn, bħal fil-każ tal-Istati Membri. Din in-newtralità tiddependi wkoll mill-mod kif id-dividendi jiġu ntaxxati skont il-liġi interna ta’ kull Stat taż-ŻEE. |
73. |
Il-Gvern Taljan jissottometti wkoll li d-dispożizzjonijiet inqas favorevoli li japplikaw għad-dividendi li jitħallsu lil benefiċjarji barranin huma ġġustifikati fid-dawl tal-ġlieda kontra l-frodi fiskali. Huwa josserva f’dan ir-rigward, li d-Direttiva 77/799 ma hijiex applikabbli fil-konfront tal-Istati taż-ŻEE. Għal-Liechtenstein, għandu jingħad ukoll li fin-nuqqas ta’ ftehim dwar ħelsien minn taxxa doppja, ma teżisti l-ebda klawżola kuntrattwali applikabbli għall-iskambju tal-informazzjoni. Konsegwentement, l-awtoritajiet fiskali Taljani ma humiex f’pożizzjoni li jiġbru l-informazzjoni meħtieġa biex jiġġieldu kontra l-frodi fiskali. |
74. |
Għalhekk għandu jiġi eżaminat jekk it-taxxa f’ras il-għajn fuq id-dividendi maħruġa favur kumpanniji tal-Istati taż-ŻEE, bir-restrizzjoni relattiva fuq il-moviment liberu tal-kapital, tistax tiġi ġġustifikata bil-ġlieda kontra l-frodi fiskali, anki jekk ma tapplikax b’mod speċifiku għal arranġamenti purament artifiċjali ( 36 ). |
75. |
F’dan ir-rigward, il-Qorti tal-Ġustizzja ddeċidiet, fis-sentenza tagħha A, li l-qafas legali għall-eżerċizzju tal-moviment liberu tal-kapital fir-relazzjonijiet ma’ Stati terzi ma huwiex l-istess bħalma huwa fir-relazzjonijiet intra-Komunitarji. Hija enfasizzat b’mod partikolari l-importanza tal-fatt li, fir-relazzjonijiet ma’ Stati terzi, ma jeżisti l-ebda strument li jista’ jitqabbel mad-Direttiva 77/799 biex tinkiseb l-informazzjoni ( 37 ). |
76. |
Anki jekk il-persuna suġġetta għall-ħlas tat-taxxa tispjega l-kundizzjonijiet meħtieġa għall-konċessjoni ta’ vantaġġ fiskali, dan mhux bilfors jiġġustifika l-estensjoni ta’ trattament fiskali iktar favorevoli, applikabbli internament, għal sitwazzjonijiet li jinvolvu Stati terzi. Fil-fatt, fin-nuqqas ta’ obbligu kuntrattwali tal-pajjiż terz li jipprovdi l-informazzjoni, jista’ jkun impossibbli li tinkiseb l-informazzjoni meħtieġa minn dak il-pajjiż biex jiġu vverifikati d-dikjarazzjonijiet magħmula mill-persuna suġġetta għall-ħlas tat-taxxa, pereżempju dwar l-istruttura tal-kumpannija stabbilita fil-pajjiż terz ( 38 ). |
77. |
Fl-Italja, il-kumpanniji residenti huma eżenti mit-taxxa f’ras il-għajn fir-rigward tad-dividendi u kważi eżenti għal kollox mit-taxxa fuq id-dħul tal-persuni ġuridiċi sabiex id-dħul korrispondenti jiġi ntaxxat darba biss, fi tmiem il-katina ta’ distribuzzjoni tad-dividendi, jiġifieri f’idejn il-persuni fiżiċi. Biex tiġi eskluża l-frodi fiskali f’dan il-kuntest, l-awtoritajiet fiskali jridu jkunu f’pożizzjoni li jistabbilixxu li persuna fiżika bbenefikat mid-distribuzzjoni inkwistjoni u jista’ għaldaqstant ikun meħtieġ li tiġi ddeterminata l-identità tal-grupp ta’ azzjonisti ta’ kumpannija li tiddistribwixxi d-dividendi. |
78. |
Fil-każ ta’ kumpanniji li għandhom is-sede tagħhom fil-Liechtenstein, dan ma huwiex possibbli, peress li ma teżistix l-istruttura legali li tippermetti li jintbagħtu talbiet għal informazzjoni lil dan l-Istat taż-ŻEE. |
79. |
Fir-relazzjonijiet mal-Islanda u man-Norveġja, il-ftehim dwar ħelsien minn taxxa doppja jistgħu jistabbilixxu obbligu li tiġi pprovduta informazzjoni. Il-ġbir ta’ taxxa f’ras il-għajn fuq id-dividendi ddistribwiti f’dawn l-Istati jista’ għalhekk ikun ukoll sproporzjonat daqs fil-każ tad-dividendi maħruġa lil benefiċjarji stabbiliti fi Stat Membru ieħor. |
80. |
Il-kwistjoni dwar il-preżenza f’dawn il-ftehim ta’ klawżoli li jippermettu l-iskambju tal-informazzjoni, bħal dik misjuba fl-Artikolu 26 tal-ftehim qafas tal-OECD u l-kwistjoni tal-portata ta’ dawn il-klawżoli ma humiex kwistjonijiet li għandhom jiġu ddeterminati f’dawn il-proċedimenti. Peress li l-Gvern Taljan stqarr li ma kienx f’qagħda li jiġbor informazzjoni suffiċjenti, kien il-kompitu tal-Kummissjoni li tikkonfuta din l-allegazzjoni, pereżempju billi tirreferi għal klawżoli dwar l-iskambju ta’ informazzjoni. |
81. |
Il-Kummissjoni madankollu llimitat ruħha għall-istqarrija li ma setgħetx tifhem liema informazzjoni kienet meħtieġa għall-applikazzjoni tas-sistema ta’ tassazzjoni. Kif rajna, jista’ partikolarment ikun meħtieġ li jiġu identifikati l-azzjonisti ta’ kumpannija li rċevew dividendi mill-Italja. Il-Kummissjoni għalhekk ma rnexxilhiex tikkonfuta l-argumenti difensivi tar-Repubblika Taljana. |
82. |
Għaldaqstant, il-Kummissjoni ma rnexxilhiex tistabbilixxi li t-trattament inqas favorevoli, applikat fil-konfront tad-dividendi mħallsa fin-Norveġja u fl-Islanda, imur kontra l-moviment liberu tal-kapital, iggarantit mill-Artikolu 40 tal-Ftehim ŻEE. |
b) Il-libertà ta’ stabbiliment fis-sens tal-Artikolu 31 tal-Ftehim ŻEE
83. |
Il-Kummissjoni tallega wkoll ksur tal-libertà ta’ stabbiliment iggarantit mill-Artikolu 31 tal-Ftehim ŻEE. Madankollu, ma rnexxilhiex tipprova dan il-ksur għall-istess raġunijiet li għalihom ma ppruvatx il-ksur tal-Artikolu 40 tal-Ftehim ŻEE. |
84. |
Għaldaqstant, ir-rikors għandu jinċaħad għal dak li għandu x’jaqsam mal-ksur tal-Artikoli 31 u 45 tal-Ftehim ŻEE. |
IV — L-ispejjeż
85. |
Skont l-Artikolu 69(2) tar-Regoli tal-Proċedura, il-parti li titlef il-kawża għandha tbati l-ispejjeż, jekk dawn ikunu ntalbu. Ċertament, ir-rikors għandu jinċaħad inkwantu relatat mat-trattament fiskali tad-dividendi mħallsa lil kumpanniji li għandhom is-sede tagħhom fl-Istati taż-ŻEE. Peress li, madankollu, inċaħdu l-parti l-kbira tal-motivi tar-Repubblika Taljana, din għandha tiġi kkundannata għall-ispejjeż. |
V — Konklużjoni
86. |
Bħala konklużjoni, nipproponi lill-Qorti tal-Ġustizzja tiddikjara li:
|
( 1 ) Lingwa oriġinali: il-Ġermaniż.
( 2 ) Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tat-8 ta’ Novembru 2007, Amurta (C-379/05, Ġabra p. I-9569, punt 78). Ara f’dan is-sens is-sentenzi tal-11 ta’ Settembru 2008, Arens-Sikken (C-43/07, Ġabra p. I-6887, punt 66) u Eckelkamp et (C-11/07, Ġabra p. I-6845, punt 69).
( 3 ) Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tat-12 ta’ Diċembru 2006, Test Claimants in Class IV of the ACT Group Litigation (C-374/04, Ġabra p. I-11673, punt 71), u Armurta (iċċitata fin-nota ta’ qiegħ il-paġna 2, punt 79).
( 4 ) ĠU Edizzjoni Speċjali bil-Malti, Kapitolu 9, Vol. 1, p. 147,, fil-verżjoni emendata bid-Direttiva tal-Kunsill 2003/123/KE tat-22 ta’ Diċembru 2003, ĠU Edizzjoni Speċjali bil-Malti, Kapitolu 9, Vol. 2, p. 3.
( 5 ) Is-sehem minimu tnaqqas għal 15% fl-1 ta’ Jannar 2007 u għal 10% mill-1 ta’ Jannar 2009.
( 6 ) ĠU Ediżżjoni Speċjali bil-Malti, Kapitolu 11, Vol. 52, p. 3
( 7 ) GURI Nru 291 tas-16 ta’ Diċembru 2003.
( 8 ) GURI Nru 302 tal-31 ta’ Diċembru 1986.
( 9 ) GURI Nru 268 tas-16 ta’ Ottubru 1973, fil-verżjoni li tirriżulta mid-DL Nru 344/2003.
( 10 ) Inkwantu jirrigwarda l-Istati Membri, it-tnaqqis applikat għad-dividendi ta’ kumpanniji fl-istess grupp, donnu tilef ħafna mill-importanza tiegħu peress li mill-1 ta’ Jannar 2009, id-Direttiva 90/435 eskludiet kompletament it-taxxa f’ras il-għajn meta s-sehem ikun ta’ 10% jew iktar.
( 11 ) Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tat-18 ta’ Lulju 2007, Il-Kummissjoni vs Il-Ġermanja (C-490/04, Ġabra p. I-6095, punt 30, u l-ġurisprudenza ċċitata).
( 12 ) Ir-rikors jikkwota siltiet mill-ftehim dwar taxxa doppja konklużi mill-Italja ma’ Franza, mar-Renju Unit, mal-Pajjiżi l-Baxxi u man-Norveġja.
( 13 ) F’dan is-sens ara s-sentenzi tal-Qorti tal-Ġustizzja tas-16 ta’ Marzu 1999, Trummer u Mayer (C-222/97, Ġabra p. I-1661, punt 26) u tat-18 ta’ Diċembru 2007, A (C-101/05, Ġabra p. I-11531, punt 40).
( 14 ) Sentenza Amurta (iċċitata fin-nota ta’ qiegħ il-paġna 2, punt 28). Dwar ir-restrizzjoni tal-libertà ta’ stabbiliment minn tali miżuri, ara s-sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tal-14 ta’ Diċembru 2006, Denkavit Internationaal u Denkavit France (C-170/05, Ġabra p. I-11949, punt 29).
( 15 ) Nixtieq niġbed l-attenzjoni għall-fatt madankollu, li l-Avukat Ġenerali Geelhoed ippreżenta l-konklużjonijiet tiegħu fil-kawża Denkavit Internationaal u Denkavit France (iċċitata fin-nota ta’ qiegħ il-paġna 14) fis-27 ta’ April 2006. Huwa jistabbilixxi b’mod inekwivoku li t-taxxa f’ras il-għajn fuq id-dividendi li jitħallsu lil benefiċjarji barranin hija inkompatibbli mal-libertajiet fundamentali jekk id-dividendi maħruġa lir-residenti jkunu eżenti mit-taxxa.
( 16 ) Ara s-sentenzi Test Claimants in Class IV of the ACT Group Litigation, (iċċitata fin-nota ta’ qiegħ il-paġna 3, punt 54), Amurta (iċċitata fin-nota ta’ qiegħ il-paġna 2, punt 24) u tat-18 ta’ Ġunju 2009, Aberdeen Property Fininvest Alpha (C-303/07, Ġabra p. I-5145, punt 28).
( 17 ) Sentenza Amurta (iċċitata fin-nota ta’ qiegħ il-paġna 2, punt 31).
( 18 ) Ara s-sentenzi tal-Qorti tal-Ġustizzja tas-6 ta’ Ġunju 2000, Verkooijen (C-35/98, Ġabra p. I-4071, punt 43), tas-7 ta’ Settembru 2004, Manninen (C-319/02, Ġabra p. I-7477, punt 29), u Amurta (iċċitata fin-nota ta’ qiegħ il-paġna 2, punt 32).
( 19 ) Sentenzi Denkavit Internationaal u Denkavit France (iċċitata fin-nota ta’ qiegħ il-paġna 14, punt 34) u Amurta (iċċitata fin-nota ta’ qiegħ il-paġna 2, punt 37).
( 20 ) Ara s-sentenzi Test Claimants in Class IV of the ACT Group Litigation (iċċitata fin-nota ta’ qiegħ il-paġna 3, punt 68), Denkavit Internationaal u Denkavit France (iċċitata fin-nota ta’ qiegħ il-paġna 14, punt 35) u Amurta (iċċitata fin-nota ta’ qiegħ il-paġna 2, punt 38).
( 21 ) Ara s-sentenzi Test Claimants in Class IV of the ACT Group Litigation (iċċitata fin-nota ta’ qiegħ il-paġna 3, punt 70) u Amurta (iċċitata fin-nota ta’ qiegħ il-paġna 2, punt 39).
( 22 ) Sentenzi Verkooijen (iċċitata fin-nota ta’ qiegħ il-paġna 18, punt 61) Amurta (iċċitata fin-nota ta’ qiegħ il-paġna 2, punt 75), Arens-Sikken (iċċitata fin-nota ta’ qiegħ il-paġna 2, punt 66) u Eckelkamp (iċċitata fin-nota ta’ qiegħ il-paġna 2, punt 69).
( 23 ) Ara s-sentenza Amurta (iċċitata fin-nota ta’ qiegħ il-paġna 2, punt 78).
( 24 ) Konklużjonijiet tal-Avukat Ġenerali Mengozzi, tas-7 ta’ Ġunju 2007 (Amurta, iċċitata fin-nota ta’ qiegħ il-paġna 2, punt 78).
( 25 ) Sentenza Amurta (iċċitata fin-nota ta’ qiegħ il-paġna 2, punt 79), b’riferiment għas-sentenza Test Claimants in Class IV of the ACT Group Litigation (iċċitata fin-nota ta’ qiegħ il-paġna 3, punt 71). Ara wkoll f’dan is-sens is-sentenza Arens-Sikken (iċċitata fin-nota ta’ qiegħ il-paġna 2, punt 64).
( 26 ) Ara s-sentenza Manninen (iċċitata fin-nota ta’ qiegħ il-paġna 18, punt 21), is-sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tad-19 ta’ Jannar 2006, Bouanich (C-265/04, Ġabra p. I-923, punt 51), il-punti 44 et seq tal-konklużjonijiet tiegħi f’din il-kawża kif ukoll is-sentenza Denkavit Internationaal u Denkavit France (iċċitata fin-nota ta’ qiegħ il-paġna 14, punt 45).
( 27 ) Wieħed dejjem jista’ jistaqsi jekk l-applikazzjoni tad-diversi metodi sabiex tiġi evitata t-taxxa doppja — l-eżenzjoni fil-pajjiż u t-tpaċija tad-dividendi ddistribwiti lill-azzjonisti residenti barra mill-pajjiż — tikkostitwixxix diskriminazzjoni, attribwibbli lill-Italja, fir-rigward tad-dividendi li jitħallsu lil benefiċjarji barranin. Madankollu, fis-sentenza tagħha tat-12 ta’ Diċembru 2006, Test Claimants in the FII Group Litigation (C-446/04, Ġabra p. I-11753, punt 53), il-Qorti tal-Ġustizzja ddeċidiet li ż-żewġ metodi applikati biex tiġi evitata t-taxxa doppja kienu t-tnejn ugwalment validi. Madankollu, din il-kwistjoni għadha pendenti fil-kuntest ta’ proċeduri għal deċiżjoni preliminari (kawżi magħquda C-436/08 u C-437/08, Haribo et, ĠU 2009 C 19, p. 11).
( 28 ) Ara f’dan is-sens is-sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tat-23 ta’ Ottubru 2008, Krankenheim Ruhesitz am Wannsee-Seniorenheimstatt (C-157/07, Ġabra p. I-8061, punt 50).
( 29 ) Ara f’dan is-sens is-sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tat-12 ta’ Mejju 1998, Gilly (C-336/96, Ġabra p. I-2793, punt 47). Din hija wkoll ir-raġuni għalfejn ma huwiex meħtieġ pereżempju li t-trasferiment tar-residenza jkun fiskalment newtrali (sentenzi tal-Qorti tal-Ġustizzja tad-29 ta’ April 2004, Weigel [C-387/01, Ġabra p. I-4981, punt 55], tal-15 ta’ Lulju 2004, Lindfors [C-365/02, Ġabra p. I-7183, punt 34], u tat-12 ta’ Frar 2009, Block [C-67/08, Ġabra p. I-883, punt 35]).
( 30 ) Fuq din il-problematika, ara l-konklużjonijiet fil-kawża Amurta, (sentenza ċċitata fin-nota ta’ qiegħ il-paġna 2, punti 87 et seq).
( 31 ) F’dan ir-rigward jirreferi għas-sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tat-18 ta’ Lulju 2007, Oy AA (C-231/05, Ġabra p. I-6373, punt 51).
( 32 ) B’mod partikolari, ara f’dan is-sens is-sentenzi tal-Qorti tal-Ġustizzja tat-12 ta’ Settembru 2006, Cadbury Schweppes u Cadbury Schweppes Overseas (C-196/04, Ġabra p. I-7995, punt 50), u tal-11 ta’ Ottubru 2007, ELISA (C-451/05, Ġabra p. I-8251, point 91).
( 33 ) ĠU Edizzjoni Speċjali bil-Malti, Kapitolu 9, Vol. 1, p. 63, kif l-aħħar emendata bid-Direttiva tal-Kunsill 2006/98/KE, tal-20 ta’ Novembru 2006 (ĠU L 352M, p. 757).
( 34 ) Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tal-11 ta’ Ġunju 2009, Il-Kummissjoni vs Il-Pajjiżi l-Baxxi (C-521/07, Ġabra p. I-4873 punt 33), b’referenza għas-sentenza tat-23 ta’ Settembru 2003, Ospelt u Schlössle Weissenberg (C-452/01, Ġabra p. I-9743, punt 32).
( 35 ) Ara s-sentenza ċċitata iktar ’il fuq Il-Kummissjoni vs Il-Pajjiżi l-Baxxi (nota 33, punti 38 u 39).
( 36 ) Ara l-punt 65 iktar ’il fuq.
( 37 ) Sentenza A (iċċitata fin-nota ta’ qiegħ il-paġna 13, punt 61).
( 38 ) Ara f’dan is-sens is-sentenza A (iċċitata fin-nota ta’ qiegħ il-paġna 13, punti 62 sa 64).