1.

L-eliminazzjoni minn komun ta’ skart perikoluż, bħal prodotti li fihom l-asbestos, ma sservix biss għall-protezzjoni tas-saħħa tar-residenti, iżda tista’ tqajjem ukoll kwistjonijiet interessanti li jirrigwardaw ir-regolamenti tal-VAT. Kieku l-abitanti kkonċernati kienu huma stess qabbdu impriża sabiex jipproċedu bl-eliminazzjoni, il-valwazzjoni fir-rigward tal-VAT tkun ċara. L-impriża tipprovdi lil tali residenti servizz taxxabbli u suġġett għall-VAT. L-Istat jirċievi l-VAT korrispondenti. Sussidju pubbliku li jirrappreżenta 100 % tal-ispiża tar-residenti huwa irrilevanti fir-rigward tad-dritt tal-VAT.

2.

Madankollu, x’jiġri meta komun jirranġa sabiex ir-residenti kkonċernati jkollhom dan l-iskart mormi minn impriża mqabbda minnu mingħajr ħlas, u mbagħad jiġi rrimborsat l-ispejjeż inizjalment imħallsa, kompletament jew parzjalment minnu minn terz (fil-kawża ineżami, fond tal-Istat)? Hawnhekk ukoll, l-Istat jirċievi tal-inqas il-VAT tiegħu mill-impriża. Madankollu, jekk il-komun jirċievi sussidju minn 40 sa 100 % permezz ta’ riżorsi tal-Istat, dan iwassal għalhekk għal provvista taxxabbli ġdida u taxxabbli tal-komun lill-abitanti u għalhekk għall-eżiġibbiltà ta’ VAT ġdida?

3.

Il-konsegwenza tal-katina tal-provvista li tirriżulta (servizz minn impriża ta’ eliminazzjoni tal-asbestos permezz tal-komun lir-resident) tkun li l-komun ikollu jħallas din il-VAT, madankollu jista’, bħala prinċipju, it-tnaqqis tat-taxxa tal-input imħallsa fuq il-provvista tas-servizz. Jekk is-somma tas-sussidju tkun ugwali għall-ispejjeż tal-input, din tkun logħba b’somma żero li għandha piż amministrattiv kbir. Jekk is-sussidju, flimkien mal-kontribuzzjoni proprja, ikun iktar baxx (jew jekk is-sussidju ma jaqax taħt l-ammont taxxabbli), ikun hemm eċċess tat-taxxa tal-input li jnaqqas id-dħul mit-taxxa. Jekk is-sussidju, flimkien mal-kontribuzzjoni proprja, ikun ogħla, jiġi ġġenerat dħul mit-taxxa addizzjonali permezz ta’ programm ta’ għajnuna tal-Istat. Dawn it-tliet konsegwenzi joħolqu anomaliji, b’mod partikolari meta jittieħed inkunsiderazzjoni wkoll l-għan ġenerali mfittex mill-komun (protezzjoni ambjentali, protezzjoni tas-saħħa, prevenzjoni tal-perikolu), li jibbenefika wkoll lill-pubbliku ġenerali u mhux lir-residenti biss.

4.

Għaldaqstant, il-valwazzjoni tal-VAT fir-rigward tal-eliminazzjoni tal-asbestos komunali ssussidjata minn riżorsi tal-Istat tqajjem ċerti kwistjonijiet fundamentali fil-qasam tal-VAT li l-Qorti tal-Ġustizzja għandha twieġeb ukoll f’din it-talba għal deċiżjoni preliminari. Għandu jiġi stabbilit, inter alia, kif għandhom jiġu identifikati d-destinatarju u l-fornitur ta’ provvista ta’ servizz. Bl-istess mod, il-kwistjoni fundamentali hija dwar jekk komun, li kieku jitqies li huwa fornitur ta’ servizz, jeżerċitax attività ekonomika f’każ bħal dan.

5.

L-Artikolu 2(1)(ċ) tad-Direttiva 2006/112/KE dwar is-sistema komuni ta’ taxxa fuq il-valur miżjud ( 2 ) (iktar ’il quddiem Id-direttiva tal-VAT tipprevedi:

“It-transazzjonijiet li ġejjin għandhom ikunu soġġetti għall-VAT:

6.

L-Artikolu 9(1) tad-Direttiva dwar il-VAT jipprevedi:

“‘Persuna taxxabbli’ għandha tfisser kull persuna li, b’mod indipendenti, twettaq fi kwalunkwe post kwalunkwe attività ekonomika, ikun x’ikun l-iskop jew ir-riżultati ta’ dik l-attività.

Kwalunkwe attività ta’ produtturi, kummerċjanti jew persuni li jagħtu servizzi, inklużi attivitajiet fil-minjieri u fl-agrikoltura u attivitajiet fil-professjonijiet, għandhom jitqiesu bħala ‘attività ekonomika’. L-isfruttament ta’ proprjetà tanġibbli jew intanġibbli għal skopijiet ta’ dħul minnha fuq bażi kontinwa għandha b’mod partikolari titqies bħala attività ekonomika.”

7.

Min-naħa l-oħra, l-Artikolu 13 tad-Direttiva tal-VAT huwa fformulat kif ġej:

“1.   Stati, awtoritajiet governattivi reġjonali u lokali u korpi oħra rregolati bid-dritt pubbliku m’għandhomx jiġu kkunsidrati bħala persuni taxxabbli fir-rigward ta’ l-attivitajiet jew transazzjonijiet li huma jagħmlu bħala awtoritajiet pubbliċi, ukoll meta jiġbru drittijiet, tariffi, kontribuzzjonijet jew ħlasijiet marbuta ma’ dawk l-attivitajiet jew transazzjonijiet.

Iżda, meta jidħlu biex jagħmlu dawn l-attivitajiet jew transazzjonijiet, huma għandhom jiġu kkunisdrati bħala persuni taxxabbli fir-rigward ta’ dawk l-attivitajiet jew transazzjonijiet fejn it-trattament tagħhom bħala persuni mhux taxxabbli jikkawża distorsjoni sinifikanti tal-kompetizzjoni.

F’kwalunkwe każ, korpi rregolati mid-dritt pubbliku għandhom jiġu kkunisdrati bħala persuni taxxabbli fir-rigward ta’ l-attivitajiet elenkati fl-Anness I, sakemm dawk l-attivitajiet ma jkunux twettqu fuq skala tant żgħira li jkunu insinifikanti.

2.   L-Istati Membri jistgħu jikkunsidraw bħala attivitajiet ta’ awtorità pubblika l-attivitajiet tal-korpi rregolati mid-dritt pubbliku li huma eżenti mit-taxxa fuq il-valur miżjud skont l-Artikoli 132, 135, 136 u 371, l-Artikoli 374 sa 377, l-Artikolu 378(2), l-Artikolu 379(2) jew l-Artikoli 380 sa 390c.”

8.

L-Artikolu 28 tad-Direttiva tal-VAT, li jikkonċerna l-aġent ta’ servizzi, huwa fformulat kif ġej:

“Fejn persuna taxxabbli li taġixxi f’isimha iżda għall-benefiċċju ta’ ħaddieħor tieħu parti fi provvista ta’ servizzi, hija għandha tiġi kkunsidrata li rċeviet u pprovdiet dawk is-servizzi hija stess.”

9.

L-Artikolu 73 tad-Direttiva tal-VAT jirregola l-valur taxxabbli:

“Fir-rigward tal-provvista ta’ merkanzija jew servizzi, minbarra kif imsemmi fl-Artikoli 74 sa 77, l-ammont taxxabbli għandu jinkludi dak kollu li jikkostitwixxi ħlas miksub jew li għandu jinkiseb mill-fornitur, għall-provvista, mill-konsumatur jew parti terza, inklużi s-sussidji marbuta direttament mal-prezz tal-provvista.”

10.

Ir-Repubblika tal-Polonja ttrasponiet id-Direttiva dwar il-VAT permezz tal-ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (il-Liġi tal‑11 ta’ Marzu 2004 dwar it-Taxxa fuq Prodotti u Servizzi, Dz. U tal-2018, entrata 2174, kif emendata, iktar ’il quddiem il-“Liġi dwar il-VAT”).

11.

L-Artikolu 29a(1) tal-Liġi dwar il-VAT jirrigwarda l-ammont taxxabbli u jipprovdi:

“Bla ħsara għall-paragrafi 2, 3 u 5, għall-Artikoli 30a sa 30c, għall-Artikolu 32, għall-Artikolu 119 kif ukoll għall-Artikolu 120(1), (4) u (5), l-ammont taxxabbli għandu jinkludi kull ma jikkostitwixxi l-korrispettiv li rċieva jew li għandu jirċievi l-fornitur tal-prodotti jew tas-servizzi għall-bejgħ mix-xerrej, mid-destinatarju tas-servizzi jew minn terzi, inklużi l-għajnuna finanzjarja, is-sussidji u ħlasijiet oħra addizzjonali tal-istess natura, li għandhom effett dirett fuq il-prezz tal-prodotti kkunsinnati jew tas-servizzi pprovduti mill-persuna taxxabbli.

12.

L-ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (il-Liġi tat‑8 ta’ Marzu 1990 dwar l-Awtonomija tal-Komuni, Dz.U. al-2020, entrata 713, kif emendata, iktar ’il quddiem il-“Liġi dwar l-Awtonomija tal-Komuni”) tipprovdi, fl-Artikolu 7(1) tagħha:

“Is-sodisfazzjon tal-bżonnijiet kollettivi tal-komunità huwa kompitu speċifiku tal-komun. B’mod partikolari, jaqgħu taħt il-kompiti proprji tagħhom:

13.

L-ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (il-Liġi tas‑27 ta’ April 2001 dwar il-Protezzjoni tal-Ambjent, Dz. U tal‑2020, entrata 1219, kif emendata, iktar ’il quddiem il-“Liġi dwar il-Protezzjoni tal-Ambjent”, tipprovdi fl-Artikolu 400(2) tagħha:

“Il-fondi provinċjali għall-protezzjoni tal-ambjent u l-ġestjoni tal-ilma, li jsir riferiment għalihom iktar ’il quddiem bħala l-“fondi provinċjali”, huma persuni ġuridiċi li jaqgħu taħt l-awtonomija komunali fis-sens tal-Artikolu 9(14) tal-liġi msemmija fil-paragrafu 1 [jiġifieri l-ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznyc (il-Liġi tas‑27 ta’ Awwissu 2009 dwar il-Finanzi Pubbliċi, Dz. U tal‑2019, intestatura 869, kif emendata sussegwentement)].”

14.

L-Artikolu 400b(2) u (2a) tal-Liġi dwar il-Protezzjoni tal-Ambjent jipprovdi:

“(2)   Il-fondi provinċjali għandhom l-għan li jiffinanzjaw il-protezzjoni tal-ambjent u l-ġestjoni tal-ilma kif previst fl-Artikolu 400a(1)(2), (1)2a, (1)5 sa (1)9a, (1)11 sa (1)22 u (1)24 sa (11)42.

(2a)   Il-fondi nazzjonali u l-fondi provinċjali għandhom ukoll l-għan li joħolqu l-kundizzjonijiet għall-implimentazzjoni tal-finanzjament tal-ħarsien tal-ambjent u tal-ġestjoni tal-ilma, b’mod partikolari billi jappoġġjaw u jinkoraġġixxu attivitajiet intiżi għal tali implimentazzjoni, kif ukoll billi jikkollaboraw ma’ korpi oħra, inklużi l-awtoritajiet territorjali, l-imprendituri u l-korpi stabbiliti barra mir-Repubblika tal-Polonja.”

15.

Id-dispożizzjonijiet dwar l-eliminazzjoni tal-asbestos jirriżultaw minn liġi parlamentari ( 3 ). F’dan ir-rigward, teżisti deċiżjoni tal-Kunsill tal-Ministri tal‑14 ta’ Lulju 2009 li tistabbilixxi programm multiannwali intitolat “Programm Nazzjonali għall-Eliminazzjoni tal-Asbestos għas-snin 2009–2032” ( 4 ). Din id-deċiżjoni tiddefinixxi l-kompiti imposti mill-Unjoni Ewropea f’perspettiva multiannwali u tiddefinixxi l-għanijiet kif ukoll il-kuntest ġuridiku, finanzjarju u organizzattiv tal-programm. L-awtoritajiet lokali huma obbligati jfasslu programmi għall-eliminazzjoni ta’ prodotti li fihom l-asbestos.

16.

Il-Kunsill tal-Belt ta’ L., filwaqt li bbaża ruħu fuq il-Liġi dwar il-Protezzjoni tal-Ambjent, approva, permezz tad-Deċiżjoni 227/VI/2019, tas‑26 ta’ April 2019, l-“aġġornament tal-programm ta’ eliminazzjoni tal-asbestos għall-Belt ta’ L. għas-snin 2018–2032”. L-implimentazzjoni tiegħu ġiet fdata lis-Sindku tal-Belt ta’ L. Id-Digriet 62/9/2019 tas-Sindku tal-Belt ta’ L., tat‑23 ta’ Settembru 2019, stabbilixxa r-regoli dwar it-twettiq tal-programm Skont l-Appendiċi tad-deċiżjoni tal-Kunsill Muniċipali ta’ L., l-attivitajiet ta’ eliminazzjoni tal-asbestos jinkludu, b’mod partikolari, l-eliminazzjoni ta’ prodotti li jinkludu l-asbestos u l-eliminazzjoni ta’ skart li fih l-asbestos li joriġina mit-territorju ta’ L.

17.

Gmina L. (Komun ta’ L., il-Polonja, iktar ’il quddiem il-“komun”) hija awtorità lokali li teżerċita l-kompiti tagħha stess, elenkati fl-Artikolu 7 tal-Liġi dwar l-Awtonomija tal-Komuni kif ukoll numru ta’ kompiti li ġew iddelegati lilha fil-qasam tal-amministrazzjoni pubblika. Hija rreġistrata bħala persuna taxxabbli għall-finijiet tal-VAT.

18.

L-implimentazzjoni tal-programm ta’ eliminazzjoni tal-prodotti li jinkludu l-asbestos tikkostitwixxi l-implimentazzjoni tal-kompiti legali msemmija iktar ’il fuq tal-komun kif ukoll l-implimentazzjoni tal-“programm nazzjonali għall-eliminazzjoni tal-asbestos għas-snin 2009–2032” tal-Gvern. Dan isir abbażi tar-regolament tas-Sindku tal-Belt ta’ L. tat‑23 ta’ Settembru 2019.

19.

Skont dan ir-regolament, il-komun għandu jelimina (jiġbor) prodotti li fihom l-asbestos fit-territorju tiegħu minn bini residenzjali u kummerċjali kif ukoll skart li fih l-asbestos. Dawn il-miżuri ma jikkonċernawx proprjetà immobbli li sservi għall-eżerċizzju ta’ attività ekonomika. Il-komun għandu l-intenzjoni jsostni l-ispejjeż kollha marbuta mal-eliminazzjoni tal-asbestos minn immobbli inklużi fil-programm.

20.

Hija torganizza dan il-progamm billi taċċetta talbiet mir-residenti kkonċernati mill-eliminazzjoni tal-asbestos mill-proprjetajiet immobbli tagħhom. Sussegwentement, hija tagħżel, b’applikazzjoni tal-leġiżlazzjoni dwar il-kuntratti pubbliċi, l-offerent rebbieħ li jelimina l-asbestos. Sussegwentement, il-komun jikkonkludi miegħu kuntratt għall-provvista ta’ servizzi fil-proprjetà immobbli tar-residenti li jkunu ressqu talba preċedentement f’dan is-sens quddiem l-amministrazzjoni komunali.

21.

Wara l-provvista tas-servizzi, l-offerent magħżul b’dan il-mod joħroġ lill-komun fattura li tirrigwarda l-ammont miftiehem, kif ukoll il-VAT relatata miegħu. Il-komun għandu jbati, mill-fondi tiegħu, ir-remunerazzjoni kollha inkluża l-VAT. Sussegwentement, il-komun jitlob ir-rimbors totali jew parzjali tal-infiq imwettaq għal dan il-għan, fil-forma ta’ sussidju mill-Fond għall-Protezzjoni tal-Ambjent u tas-Settur tal-Ilma ta’ L. Dan is-sussidju jista’ jkun ta’ bejn 40 u 100 % tal-ispejjeż, skont jekk il-kundizzjonijiet stabbiliti mill-Fond humiex issodisfatti. Dan ma jimplika l-ebda spejjeż għar-residenti u l-komun lanqas ma jikkonkludi magħhom kuntratti ta’ eliminazzjoni tal-asbestos mill-proprjetà immobbli tagħhom.

22.

Fis‑7 ta’ Jannar 2020, il-komun talab lill-amministrazzjoni fiskali tagħti opinjoni preliminari dwar il-kwistjonijiet li ġejjin:

23.

F’dan ir-rigward, il-komun qies li huwa kien qiegħed jaġixxi bħala korp irregolat mid-dritt pubbliku. Bħala awtorità lokali, huwa jwettaq funzjonijiet proprji, li jirriżultaw mill-punt 1 tal-Artikolu 7(1) tal-Liġi dwar l-Awtonomija tal-Komuni u l-programmi tal-gvern imsemmija iktar ’il fuq. Huwa jiffinanzja l-eliminazzjoni mingħajr ħlas tal-asbestos għar-residenti membri tal-komunità lokali, li mingħandhom huwa ma jitlob ebda pagament, tariffa, kontribuzzjoni jew ħlas f’dan ir-rigward. Barra minn hekk, ma jeżistix riskju ta’ distorsjoni tal-kompetizzjoni, fis-sens tal-Artikolu 13 tad-Direttiva tal-VAT, fis-sitwazzjoni deskritta. Fil-fatt, il-komun ma jimplimentax il-programm bil-persunal u l-mezzi tiegħu stess. Minflok, huwa għandu jagħżel l-offerent magħżul abbażi tad-dispożizzjonijiet tal-leġiżlazzjoni dwar il-kuntratti pubbliċi, li jikkostitwixxi miżura ta’ tisħiħ tal-kompetizzjoni.

24.

Fl-avviż preliminari tagħha tat‑13 ta’ Marzu 2020, l-amministrazzjoni fiskali kkonstatat li l-programm ippreżentat mill-komun kellu jiġi kklassifikat bħala attività suġġetta għall-VAT. Din tikkonsisti, fil-fatt, fil-bejgħ mill-ġdid lir-residenti tal-komun tas-servizzi ta’ eliminazzjoni tal-asbestos miksuba mill-fornitur magħżul. Il-komun jakkwista dawn is-servizzi f’ismu stess, iżda għall-benefiċċju ta’ terzi, mingħand offerent magħżul skont il-leġiżlazzjoni dwar il-kuntratti pubbliċi. Skont l-Artikolu 8(2) tal-Liġi dwar il-VAT, hija għalhekk tikseb il-kwalità ta’ fornitur ta’ servizzi, anki jekk hija ma tikkonkludix kuntratt mar-residenti. Id-destinatarji tas-servizzi ma humiex ir-residenti kollha tal-komun, iżda biss dawk li jippreżentaw talbiet għall-eliminazzjoni ta’ asbestos tal-proprjetà immobbli tagħhom għal dan il-għan. F’dan ir-rigward, ma huwiex rilevanti li r-residenti kollha jibbenefikaw indirettament mill-effetti tal-programm.

25.

L-amministrazzjoni fiskali enfasizzat li l-offerent magħżul kien intgħażel mill-komun (u mhux mir-residenti), li l-komun kellu jidħol f’kuntratt mal-fornitur, li l-fatturi kienu indirizzati lilu u li huwa jħallas ir-remunerazzjoni bil-mezzi tiegħu stess. Għaldaqstant, il-komun jipparteċipa b’mod attiv fil-provvista tas-servizzi. Jeżistu servizzi konkreti pprovduti mill-komun favur ċerti proprjetarji tal-artijiet individwalizzati li ppreżentaw applikazzjoni u s-sussidju tal-Fond għall-Protezzjoni tal-Ambjent u tas-Settur tal-Ilma, lil L., jimplika l-kopertura tal-ispejjeż marbuta ma’ dawn is-servizzi konkreti.

26.

Fid-dawl ta’ dak li ntqal iktar ’il fuq, l-amministrazzjoni fiskali rrikonoxxiet lill-komun l-istatus ta’ persuna taxxabbli għall-VAT u kkonstatat li t-twettiq tal-imsemmija attivitajiet huwa suġġett għall-VAT u joħloq obbligu fiskali li jinkludi wkoll is-sussidju mogħti mill-Fond għall-Protezzjoni tal-Ambjent u tas-Settur tal-Ilma ta’ L. Fl-istess ħin, id-dritt għal tnaqqis huwa kkostitwit mill-fatturi maħruġa mill-fornitur.

27.

Permezz ta’ sentenza tal‑21 ta’ Lulju 2020, il-Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie (il-Qorti Amministrattiva Provinċjali ta’ Lublin, il-Polonja) annullat id-deċiżjoni preliminari tat‑13 ta’ Marzu 2020, minħabba li komun, li jirċievi sussidju għall-eliminazzjoni tal-asbestos mill-proprjetà immobbli tar-residenti tiegħu u ma jirċevix remunerazzjoni mir-residenti, ma jaġixxix bħala persuna suġġetta għall-VAT waqt it-twettiq ta’ dan il-programm. Billi pproċeda għall-eliminazzjoni tal-asbestos fit-territorju tal-komun, fosthom fil-proprjetà immobbli tar-residenti tiegħu, ma jitwettaq ebda programm ekonomiku fil-qasam tad-dritt privat. Il-komun ma jindirizzax, bħala operatur li jopera fil-kundizzjonijiet ta’ suq ħieles, numru indeterminat ta’ klijenti potenzjali li joffru servizzi ta’ eliminazzjoni tal-asbestos (prodotti u skart li fihom l-asbestos).

28.

Fiċ-ċirkustanzi tal-każ, il-komun jissodisfa l-obbligu tiegħu ta’ dritt pubbliku li jelimina l-asbestos mit-territorju komunali bħala sustanza perikoluża għall-ħajja u għas-saħħa tal-bniedem kif ukoll għall-ambjent. L-attivitajiet kollha tal-komun jaqgħu esklużivament taħt it-twettiq, minn korp irregolat mid-dritt pubbliku, tad-dmirijiet ta’ awtorità pubblika li jirriżultaw mill-Artikolu 7(1)(1) u (1)(5) tal-Liġi dwar l-Awtonomija tal-Komuni u li huma intiżi direttament sabiex jipproteġu s-saħħa u l-ħajja tar-residenti kif ukoll tal-ambjent naturali fit-territorju amministrat mill-komun.

29.

Rikors kontra din id-deċiżjoni ġie ppreżentat quddiem in-Naczelny Sąd Administracyjny (il-Qorti Amministrattiva Suprema, il-Polonja). Din iddeċidiet li tissospendi l-proċeduri quddiemha u li tagħmel lill-Qorti tal-Ġustizzja, fil-kuntest tal-proċedura għal deċiżjoni preliminari prevista fl-Artikolu 267 TFUE, id-domanda li ġejja:

“Id-dispożizzjonijiet tad-Direttiva [tal-VAT], u b’mod partikolari l-Artikolu 2(1), l-Artikolu 9(1) u l-Artikolu 13(1) ta’ din id-direttiva għandhom jiġu interpretati fis-sens li għandu jitqies bħala persuna taxxabbli suġġetta għall-VAT komun (awtorità pubblika) fil-kuntest tat-twettiq ta’ programm ta’ eliminazzjoni tal-asbestos minn proprjetajiet immobbli li jinsabu fit-territorju ta’ dan il-komun, li huma proprjetà ta’ residenti, li għal dan l-għan ma jwettqu l-ebda spiża? Jew din l-operazzjoni tikkostitwixxi attività tal-komun bħala awtorità pubblika, imwettqa sabiex jeżerċita l-kompiti tiegħu ta’ protezzjoni tas-saħħa u tal-ħajja tar-residenti u ta’ protezzjoni tal-ambjent, li fir-rigward tagħha l-komun ma huwiex meqjus bħala persuna taxxabbli suġġetta għall-VAT?”

30.

Matul il-proċedura quddiem il-Qorti tal-Ġustizzja, il-komun, il-Polonja, l-amministrazzjoni fiskali Pollakka kif ukoll il-Kummissjoni Ewropea ppreżentaw osservazzjonijiet bil-miktub. Il-Qorti tal-Ġustizzja ddeċidiet li ma żżommx seduta skont l-Artikolu 76(2) tar-Regoli tal-Proċedura.

31.

Jekk id-domanda preliminari titqies b’mod letterali, jidher, prima facie, li l-qorti tar-rinviju tistaqsi dwar il-klassifikazzjoni ta’ fatt konkret li jaqa’ taħt id-Direttiva dwar il-VAT. Madankollu, l-evalwazzjoni tal-fatti taqa’ taħt il-kompetenza esklużiva tal-qorti tar-rinviju ( 5 ). Madankollu, din il-qorti tistaqsi, essenzjalment, dwar l-interpretazzjoni li għandha tingħata lill-Artikoli 2, 9 u 13 ta’ din id-direttiva, sabiex jiġi ddeterminat jekk, fil-kawża ineżami, kif issostni l-amministrazzjoni fiskali, il-komun jipprovdix lir-residenti provvista ta’ servizz taxxabbli u suġġetta għall-VAT.

32.

Sabiex jaqgħu taħt id-Direttiva dwar il-VAT, l-attivitajiet tal-komun fil-kuntest tal-eliminazzjoni tal-asbestos għandhom ikunu provvista ta’ servizzi li dan ipprovda bi ħlas lir-residenti tiegħu (Artikolu 2(1)(ċ) tad-Direttiva dwar il-VAT, ara f’dan ir-rigward taħt B). Tali provvista ta’ servizzi kien ikollha ssir bħala parti minn attività ekonomika (Artikolu 9(1) tad-Direttiva dwar il-VAT, ara f’dan ir-rigward, taħt C.) sabiex il-komun ikun aġixxa bħala persuna taxxabbli. Madankollu, f’ċerti ċirkustanzi, il-komuni ma jitqisux bħala persuni taxxabbli meta huma jkunu wettqu attività ekonomika bħala attività mwettqa bħala awtorità pubblika. Għaldaqstant, għandha tiġi eżaminata din l-eċċezzjoni (ara f’dan ir-rigward, taħt D).

33.

It-taxxa fuq il-valur miżjud għandha l-għan li tintaxxa, bħala taxxa ġenerali fuq il-konsum, il-kapaċità ta’ ħlas tal-konsumatur, li timmanifesta ruħha bin-nefqa ta’ assi sabiex ikollu vantaġġ konsumabbli ( 6 ). Għaldaqstant, id-destinatarju tas-servizz għandu jkun ibbenefika minn vantaġġ konsumabbli. L-istess japplika kemm għal kunsinna kif ukoll għal provvista ta’ servizzi fis-sens tal-Artikolu 2(1)(a) u (ċ) tad-Direttiva dwar il-VAT. Il-vantaġġ għall-konsum possibbli f’dan il-każ jikkostitwixxi l-eliminazzjoni tal-asbestos. L-eliminazzjoni tal-asbestos ma tikkostitwixxix kunsinna fis-sens tal-Artikolu 14 tad-Direttiva dwar il-VAT u tikkostitwixxi, għaldaqstant, provvista ta’ servizzi fis-sens tal-Artikolu 24(1) tad-Direttiva dwar il-VAT.

34.

Min-naħa l-oħra, għandha tiġi identifikata l-persuna li pprovdiet dan is-servizz u lil min hija pprovdiet dan is-servizz. Jista’ jkun hemm kwistjoni ta’ servizz ipprovdut mill-impriża li twettaq l-eliminazzjoni lill-komun (peress li dan ta l-mandat u għamel il-ħlas) jew lir-resident (għaliex tneħħa l-asbestos mill-proprjetà tiegħu). Madankollu, provvista ta’ servizzi tal-komun tista’ wkoll tkun prevista fir-rigward tar-resident, peress li dan tal-aħħar ikun ressaq talba f’dan is-sens quddiem il-komun u dan tal-aħħar ikun eżentah mill-asbestos li jinsab fuq l-art tiegħu (ara l-punt 2). Barra minn hekk, jidher li l-amministrazzjoni fiskali Pollakka ssostni l-eżistenza ta’ tranżazzjoni ta’ kummissjoni, fis-sens tal-Artikolu 28 tad-Direttiva tal-VAT (ara l-punt 1), li fiha l-komun aġixxa fil-kwalità ta’ aġent għar-residenti.

35.

L-Artikolu 28 tad-Direttiva dwar il-VAT jippreċiża li “[f]ejn persuna taxxabbli li taġixxi f’isimha iżda għall-benefiċċju ta’ ħaddieħor tieħu parti fi provvista ta’ servizzi” hija għandha tiġi kkunsidrata li “rċeviet u pprovdiet dawk is-servizzi hija stess.” Għaldaqstant, jekk il-komun, bħala aġent li jitħallas kummissjoni, inkariga f’ismu stess, iżda madankollu, għall-benefiċċju tar-residenti, lill-impriża sabiex tneħħi l-asbestos, huwa jiġi ttrattat daqslikieku huwa stess wettaq ix-xogħlijiet ta’ eliminazzjoni tal-asbestos mill-proprjetà immobbli tar-residenti.

36.

Dawn l-obbligi tal-VAT fir-rigward ta’ operazzjonijiet li titħallas kummissjoni għalihom huma finzjoni legali, kif tenfasizza l-Qorti tal-Ġustizzja f’ġurisprudenza stabbilita ( 7 ). Fir-realtà, l-attività ta’ aġent li jitħallas kummissjoni tikkostitwixxi sempliċi servizz ta’ mandat li għaliha jirċievi kummissjoni. Madankollu, għal raġunijiet marbuta mad-dritt tal-VAT, din il-provvista ta’ mandat hija kklassifikata mill-ġdid, b’tali mod li hija ttrattata bħala l-provvista prinċipali. Dan huwa essenzjali, b’mod partikolari fil-qasam tal-eżenzjonijiet fiskali ( 8 ); dawn tal-aħħar huma, għaldaqstant, estiżi għal servizz ta’ mandat tal-aġent li jitħallas kummissjoni. Bħala konklużjoni, b’hekk tintlaħaq ugwaljanza fit-trattament bejn operazzjonijiet diretti u operazzjonijiet li titħallas kummissjoni għalihom.

37.

Madankollu, skont il-Qorti tal-Ġustizzja ( 9 ), minn dan isegwi li għandhom jiġu ssodisfatti żewġ kundizzjonijiet sabiex din id-dispożizzjoni tkun tista’ tapplika. Minn naħa, għandu jkun hemm mandat li permezz tiegħu l-aġent li jitħallas kummissjoni jintervjeni f’isem il-prinċipal f’dak li jirrigwarda l-provvista ta’ servizzi. Min-naħa l-oħra, għandu jkun hemm identiċità bejn, minn naħa, is-servizzi akkwistati mill-aġent li jitħallas kummissjoni u, min-naħa l-oħra, is-servizzi li jinbiegħu lill-prinċipal.

38.

Fir-rigward tal-ewwel kundizzjoni, il-Qorti tal-Ġustizzja ( 10 ) tfakkar li l-Artikolu 14(2)(ċ) tad-Direttiva dwar il-VAT juża espressament it-terminu “kuntratt” u jispeċifika, fl-Artikolu 28 tiegħu, li l-persuna taxxabbli għandha taġixxi “għall-benefiċċju ta’ ħaddieħor”. Minn dan isegwi li għandu jeżisti bejn l-aġent u l-prinċipal ftehim li għandu bħala suġġett l-għoti tal-kuntratt inkwistjoni. Għaldaqstant, f’ċerti sistemi legali, il-kummissjonarju huwa wkoll magħruf bħala l-“prinċipal”.

39.

Madankollu, jekk tali mandat u s-setgħa li jingħataw istruzzjonijiet tal-aġent (prinċipal) li jirriżultaw minn dan il-mandat huma element essenzjali tas-suq tal-Kummissjoni, tali suq huwa nieqes f’dan il-każ, kif tirrileva ġustament il-Kummissjoni. Ir-resident ikkonċernat ma jitlobx lill-komun jelimina l-asbestos f’ismu, iżda jitlob li jiġi inkluż fil-programm ta’ eliminazzjoni ffinanzjat mill-Istat. Il-fatt dwar jekk dan jirnexxix jew le jiġi deċiż mill-komun u mhux minnu. Apparti l-applikazzjoni, ir-resident ma jidher li għandu l-ebda influwenza fuq it-twettiq tas-servizz. Minn dan isegwi li l-preżunzjoni ta’ aġir tal-Kummissjoni hija eskluża.

40.

Il-kwistjoni fundamentali li tqum hija dik dwar min ipprovda f’dan il-każ is-servizz ta’ eliminazzjoni tal-asbestos. Dan iqajjem il-kwistjoni dwar kif għandhom jiġu ddeterminati l-fornitur u d-destinatarju tas-servizz meta diversi persuni jipparteċipaw fi’“provvista ta’ servizzi bi ħlas”, fis-sens tal-Artikolu 2(1)(ċ) tad-Direttiva dwar il-VAT.

41.

Sa fejn il-VAT hija intiża li tintaxxa n-nefqa tad-destinatarju tas-servizz għal oġġetti tal-konsum, id-determinazzjoni tad-destinatarju ta’ servizz tista’, bħala prinċipju, tkun ibbażata fuq il-persuna li ħallset is-servizz. Fil-fatt, dan sostna l-ispejjeż korrispondenti. Madankollu, dan huwa biss indizju. Fil-fatt, sabiex provvista ta’ servizzi titwettaq “bi ħlas”, fis-sens tad-Direttiva tal-VAT, kif jirriżulta wkoll mill-Artikolu 73 tagħha, ma huwiex neċessarju li dan il-korrispettiv jitwettaq direttament mid-destinatarju tal-provvista ta’ servizzi. Għall-kuntrarju, dan il-korrispettiv jista’ wkoll jinkiseb mingħand terz ( 11 ). Għalhekk, il-fatt li ma huwiex resident, iżda fond jew il-komun, li ħallsu għal dan il-għan, ma jeskludix li tiġi preżunta provvista ta’ servizzi lir-resident.

42.

Peress li skont id-dritt tal-VAT, l-imprenditur fornitur jaġixxi bħala kollettur tat-taxxa f’isem l-Istat ( 12 ), id-determinazzjoni tal-fornitur għandha, bħala prinċipju, tkun ibbażata fuq il-persuna li tirċievi l-korrispettiv. Fil-fatt, hija biss din il-persuna li tista’ tħallas lill-Istat il-VAT inkluża fil-korrispettiv. F’dan is-sens, il-komun jitqies bħala fornitur ta’ servizzi, peress li jirċievi rimbors minn fond għal ċertu ammont li jkun intuża għall-eliminazzjoni tal-asbestos mill-proprjetà tar-resident. Huwa irrilevanti f’dan ir-rigward li l-komun ma eliminax l-asbestos f’ismu stess, iżda ddelega individwu partikolari. L-użu ta’ subappaltatur huwa għalkollox komuni fil-ħajja ekonomika u jagħti lok għal servizz ta’ subappalt lill-kuntrattur, li sussegwentement jipprovdi dan is-servizz lill-klijent tiegħu bħala servizz proprju. Il-Qorti tal-Ġustizzja diġà kellha l-okkażjoni li tippreċiża dan ( 13 ).

43.

F’dan ir-rigward, il-fatt li, bix-xiri tal-asbestos, il-komun jassumi missjoni ta’ servizz pubbliku (kura tas-saħħa, prevenzjoni tal-perikolu) ma jipprekludix eventwali provvista tal-komun lill-abitanti. Fil-fatt, skont il-ġurisprudenza, provvisti ta’ servizzi mwettqa bi ħlas jistgħu wkoll jikkonsistu fl-eżerċizzju tal-funzjonijiet mogħtija u rregolati mil-liġi b’għan ta’ interess ġenerali ( 14 ).

44.

Għall-kuntrarju, il-Qorti tal-Ġustizzja indikat b’mod espliċitu li, bil-għan li jiġi identifikat id-destinatarju tal-unika provvista taxxabbli, jeħtieġ li jiġi ddeterminat min huwa marbut permezz ta’ relazzjoni legali li matulha jiġu skambjati provvisti reċiproċi ( 15 ). Madankollu, tali relazzjoni legali diġà hija kkunsidrata mill-Qorti tal-Ġustizzja peress li teżisti rabta suffiċjentement diretta bejn is-servizz u l-ħlas ( 16 ). F’dan ir-rigward, it-termini kuntrattwali rilevanti jikkostitwixxu element li għandu jittieħed inkunsiderazzjoni, peress li s-sitwazzjoni kuntrattwali tirrifletti normalment ir-realtà ekonomika u kummerċjali tat-tranżazzjonijiet ( 17 ). Fl-aħħar mill-aħħar, hija l-qorti tar-rinviju li għandha tevalwa dawn ir-relazzjonijiet legali u t-termini kuntrattwali.

45.

Fil-każ fejn il-komun, fuq talba tar-resident, ikun innegozja biss kuntratt bejn dan tal-aħħar u l-impriża ta’ eliminazzjoni, billi sempliċement ħallas il-korrispettiv bħala “terz” fis-sens tal-Artikolu 73 tad-Direttiva tal-VAT u jkun ġie rrimborsa parti mill-ispejjeż mill-fond, tkun teżisti relazzjoni ta’ provvista diretta bejn l-impriża u r-resident. Indikazzjoni tkun min ikun responsabbli fil-konfront tar-resident fil-każ ta’ danni eventwali mġarrba fil-kuntest ta’ dan is-servizz.

46.

Madankollu, anki jekk jitqies li l-komun ikkonkluda l-kuntratt mal-impriża ta’ eliminazzjoni f’ismu u għan-nom tiegħu stess u li huwa aġixxa ukoll f’ismu proprju u għan-nom tiegħu fir-rigward tal-abitant ikkonċernat, possibbilment abbażi tad-dritt pubbliku, il-fondi jista’ wkoll ikun ħallas lir-resident bħala “terz” għal provvista tal-komun.

47.

Jekk nifhem b’mod korrett il-qorti tar-rinviju, l-impriża ta’ eliminazzjoni tal-asbestos intrabtet, fil-konfront tal-komun, li telimina l-asbestos mill-proprjetà indikata mill-komun. Il-komun intrabat li jħallas għal dan. Għaldaqstant, din hija provvista ta’ servizzi mwettqa mill-impriża lill-komun bi ħlas.

48.

Għall-kuntrarju, il-proprjetarju ma jidhirx li għandu rabtiet kuntrattwali mal-impriża. Pjuttost, huwa sempliċement talab lill-komun li jiġi eliminat l-asbestos mill-proprjetà tiegħu. Dan juri li l-eliminazzjoni tal-asbestos mill-komun hija importanti u għalhekk tikkostitwixxi vantaġġ konsumabbli għalih. Għal din l-eliminazzjoni mingħand l-abitant, il-komun sussegwentement jirċievi rimbors tal-ispejjeż kollha jew parti minnhom mingħand fond. F’dan ir-rigward, inqis li teżisti rabta diretta bejn l-eliminazzjoni tal-asbestos għall-benefiċċju ta’ resident individwali (fuq talba tiegħu mingħand il-komun) u l-“ħlas”, tal-inqas proporzjonali, ta’ dan is-servizz tal-komun minn terz (il-fond).

49.

Madankollu, huwa wkoll possibbli li l-finanzjament mill-ġdid mill-fond isir indipendentement minn jekk tneħħiex l-asbestos mill-proprjetà (dik tar-resident jew tal-komun innifsu). F’dan il-każ, il-ħlas tal-fond (terz fis-sens tal-Artikolu 73 tad-Direttiva tal-VAT) jirrigwarda l-provvista tal-impriża ta’ eliminazzjoni fil-konfront tal-komun u jikkostitwixxi sempliċi rifinanzjament tal-komun permezz ta’ fondi pubbliċi. Madankollu, dan ma jirriżultax mit-talba għal deċiżjoni preliminari.

50.

Fid-dawl tal-fatt li ċerti sottomissjonijiet jenfasizzaw l-assenza ta’ kuntratt bejn il-komun u r-residenti, dan ma huwiex utli. Huwa ċert li ma hemmx kuntratt irregolat mid-dritt ċivili klassiku. Madankollu, kif diġà semmejt (punt 44), huwa biżżejjed li tkun teżisti rabta diretta bejn is-servizz ipprovdut u l-korrispettiv irċevut ( 18 ).

51.

Tali rabta diretta tkun teżisti meta żewġ servizzi jkunu interdipendenti, jiġifieri li wieħed iseħħ biss bil-kundizzjoni li l-ieħor iseħħ ukoll, u reċiprokament ( 19 ). Dan huwa l-każ, fil-kawża inkwistjoni, jekk teżisti tali rabta bejn ir-rifinanzjament mill-fond favur il-komun u l-eliminazzjoni tal-asbestos mill-proprjetà ta’ resident partikolari li preċedentement kien ressaq talba f’dan is-sens ( 20 ); aspett li għandu jiġi ddeterminat mill-qorti tar-rinviju.

52.

Minn dan isegwi li, f’dan il-każ, jeżistu żewġ servizzi. L-impriża tipprovdi servizz (l-eliminazzjoni tal-asbestos) lill-komun, li huwa paċifiku li twettaq bi ħlas. Min-naħa tiegħu, il-komun jipprovdi provvista ta’ servizzi (l-eliminazzjoni tal-asbestos) lil kull wieħed mir-residenti li jkun talabha u li probabbilment ukoll issir bi ħlas minn terz (ħlas mill-fond).

53.

L-unika kwistjoni li tibqa’ hija dik dwar jekk ir-remunerazzjoni rċevuta mill-komun tikkostitwixxix il-korrispettiv effettiv tal-provvista ta’ servizzi pprovduta lir-resident. Dan jidher dubjuż sa fejn, b’mod partikolari, il-korrispettiv imħallas minn terz (fil-kawża inkwistjoni il-fond) ikopri biss parti mill-ispejjeż. Mit-talba għal deċiżjoni preliminari jirriżulta li dan kien, skont il-kundizzjonijiet, bejn 40 u 100 % tal-ispejjeż sostnuti.

54.

Madankollu, id-Direttiva tal-VAT ma teżiġix remunerazzjoni xierqa. Dan jixhdu l-Artikolu 26(1)(b) tad-Direttiva tal-VAT li, anki fil-każ ta’ servizz b’xejn, jippreżumi provvista ta’ servizzi bi ħlas. F’dan il-każ, provvista ta’ servizzi bi ftit ħlas għandha, a fortiori, tkun tista’ titqies bħala provvista ta’ servizzi mwettqa bi ħlas. Dan jgħodd ukoll għall-Artikolu 80 tad-Direttiva dwar il-VAT. Skont din id-dispożizzjoni, l-Istati Membri jistgħu jipprovdu li, fil-każ ta’ provvista ta’ servizzi bejn persuni b’rabtiet mill-qrib, korrispettiv li huwa baxx wisq jiżdied bil-valur normali tas-suq. Fil-każijiet l-oħra kollha, korrispettiv miftiehem taħt il-valur normali huwa suffiċjenti u deċiżiv.

55.

Fil-fatt, il-Qorti tal-Ġustizzja diġà ddeċidiet diversi drabi li l-fatt li tranżazzjoni ekonomika titwettaq bi prezz ogħla jew inqas mill-prezz tal-kost, u, għaldaqstant, bi prezz ogħla jew inqas mill-prezz normali tas-suq, huwa irrilevanti fir-rigward tal-klassifikazzjoni bħala tranżazzjoni bi ħlas. Dan peress li tali ċirkustanza ma hijiex ta’ natura li taffettwa r-rabta diretta bejn il-provvista ta’ servizzi mwettqa jew li għandha titwettaq u l-korrispettiv irċevut jew li għandu jiġi rċevut li l-ammont tiegħu huwa ddeterminat minn qabel u skont kriterji stabbiliti sew ( 21 ).

56.

Minn dan isegwi li l-ammont tar-remunerazzjoni ma huwiex rilevanti għall-finijiet tal-klassifikazzjoni bħala provvista ta’ servizzi mwettqa bi ħlas, fis-sens tal-Artikolu 2(1)(ċ) tad-Direttiva tal-VAT. Dak li huwa importanti huwa jekk il-ħlas (f’dan il-każ il-fond) jirrigwardax provvista ta’ servizzi konkreta (f’dan il-każ l-eliminazzjoni tal-asbestos) imwettqa mid-destinatarju tal-ħlas (f’dan il-każ il-komun). Fl-affermattiv, aspett li għandu jiġi vverifikat mill-qorti tar-rinviju, hemm ukoll provvista ta’ servizzi tal-komun “bi ħlas”.

57.

L-Artikolu 2(1)(ċ) tad-Direttiva tal-VAT għandu jiġi interpretat fis-sens li l-klassifikazzjoni tal-partijiet ikkonċernati minn provvista ta’ servizzi bi ħlas tiddependi fuq evalwazzjoni globali tar-relazzjonijiet ġuridiċi eżistenti. Jekk minn din l-evalwazzjoni globali tirriżulta rabta diretta bejn il-ħlas (f’dan il-każ, mill-fond) u l-provvista ta’ servizzi (f’dan il-każ, l-eliminazzjoni tal-asbestos minn proprjetà ta’ resident mill-komun), teżisti provvista ta’ servizzi “bi ħlas”.

58.

Sabiex il-komun ikun aġixxa bħala persuna taxxabbli, huwa jrid, fil-każ speċifiku, ikun eżerċita attività ekonomika, f’dan il-każ, l-eliminazzjoni tal-asbestos. Skont it-tieni subparagrafu tal-Artikolu 9(1) tad-Direttiva dwar il-VAT il-kunċett ta’ “attività ekonomika” jinkludi l-attivitajiet kollha ta’ produtturi, kummerċjanti jew fornituri ta’ servizzi, inklużi attivitajiet fil-minjieri u fl-agrikoltura u attivitajiet fil-professjonijiet jew simili.

59.

Mill-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja jirriżulta li din il-formulazzjoni turi l-portata tal-kamp ta’ applikazzjoni kopert mill-kunċett ta’ “attività ekonomika” kif ukoll in-natura oġġettiva ta’ dan il-kunċett, fis-sens li l-attività hija kkunsidrata fiha nnifisha, indipendentement mill-għanijiet jew mir-riżultati tagħha ( 22 ).

60.

Sa fejn huwa kkonċernat “[l]-isfruttament ta’ proprjetà” it-tieni sentenza tat-tieni subparagrafu tal-Artikolu 9(1) tad-Direttiva dwar il-VAT tippreċiża li d-dħul kontinwu huwa meqjus bħala attività ekonomika. Minn dan isegwi li s-sempliċi ġestjoni tal-assi, meta din tkun b’mod kontinwu, tista’ wkoll tkun rilevanti għall-fini tal-VAT. Madankollu, il-kawża inkwistjoni, ma tirrigwardax l-“[l]-isfruttament ta’ proprjetà” ( 23 ), b’tali mod li l-fattur ta’ sostenibbiltà ma huwiex rilevanti hawnhekk. Barra minn hekk, l-eliminazzjoni ppjanata tal-asbestos minn numru kbir ta’ propretarjiet immobbli fuq medda ta’ żmien għandha tissodisfa dan il-kriterju. Il-programm ta’ eliminazzjoni tal-asbestos għall-Belt ta’ L. kien ikopri perijodu mill-2018 sal-2032.

61.

Mill-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja jirriżulta li, sabiex jiġi ddeterminat jekk provvista ta’ servizzi titwettaqx bi ħlas u, għaldaqstant, li din l-attività tiġi kklassifikata bħala attività ekonomika, għandhom jiġu analizzati l-kundizzjonijiet kollha li fihom titwettaq din il-provvista ( 24 ).

62.

Dan huwa kkonfermat mill-formulazzjoni tal-Artikolu 9(1) tad-Direttiva tal-VAT. Huwa jillimita l-attività ekonomika li twassal sabiex persuna titqies bħala persuna taxxabbli, flimkien ma’ diversi professjonijiet konkreti u l-“attivitajiet fil-professjonijiet, għandhom jitqiesu bħala ‘attività ekonomika”, li l-attivitajiet tagħhom jitqiesu bħala attività ekonomika.

63.

Quddiem id-diffikultà ta’ definizzjoni preċiża tal-attività ekonomika, id-deskrizzjoni tal-attività ekonomika neċessarja bi profili vokazzjonali tipiċi (“produtturi, kummerċjanti jew persuni li jagħtu servizzi” jew “attivitajiet fil-minjieri u fl-agrikoltura u attivitajiet fil-professjonijiet, għandhom jitqiesu bħala ‘attività ekonomika’”) tiddelimita l-kunċett ta’ persuna taxxabbli u l-attività ekonomika neċessarja għal dan il-għan.

64.

Għall-kuntrarju ta’ kunċett astratt, deskrizzjoni tipoloġika hija iktar miftuħa ( 25 ). L-affiljazzjoni mat-tip ma għandhiex għalfejn tiġi ddeterminata bi kwalifika loġika-astratta, iżda tista’ tiġi ddeterminata skont il-grad ta’ mal-prototip (mudell). Din il-kwalifika timplika evalwazzjoni globali, każ b’każ, li jieħu inkunsiderazzjoni l-użanzi kummerċjali.

65.

Mill-ġurisprudenza preċedenti tal-Qorti tal-Ġustizzja jista’ jirriżulta li jkun rilevanti f’dan ir-rigward, jekk il-kumpens huwiex stabbilit skont kriterji li jiggarantixxu li dan huwa suffiċjenti sabiex ikopri l-ispejjeż operattivi tal-fornitur ta’ servizzi ( 26 ). L-istess japplika f’dak li jirrigwarda l-ammont tad-dħul kif ukoll elementi oħra, bħan-numru ta’ klijenti ( 27 ). Madankollu, is-sempliċi fatt li kull provvista ta’ servizzi, ikkunsidrata individwalment, ma hijiex imħallsa skont livell li jikkorrispondi għall-ispejjeż li hija kkawżat ma huwiex biżżejjed sabiex juri li l-attività kollha kemm hi ma hijiex imħallsa skont kriterji li jiggarantixxu l-kopertura tal-ispejjeż operattivi tal-fornitur ta’ servizzi ( 28 ). Madankollu, il-Qorti tal-Ġustizzja eskludiet l-eżistenza ta’ attività ekonomika minħabba, b’mod partikolari, li l-kontribuzzjonijiet imħallsa mill-benefiċjarji tas-servizzi kkonċernati kienu intiżi li jkopru biss proporzjon żgħir tal-ispejjeż totali sostnuti mill-fornituri għall-operat ( 29 ).

66.

Tali approċċ tipololoġiku huwa bbażat, pereżempju, fuq id-deċiżjoni tal-Qorti tal-Ġustizzja dwar l-attività ekonomika ta’ membru tal-bord ta’ sorveljanza li kien jirċievi remunerazzjoni għall-attività tiegħu ta’ bord ta’ sorveljanza ta’ kumpannija b’kapital azzjonarju. Bħala riżultat, il-Qorti tal-Ġustizzja qabblet din l-attività ma’ dik ta’ persuna taxxabbli tipika u eskludiet l-eżistenza ta’ attività ekonomika minħabba partikolaritajiet (remunerazzjoni indipendenti mill-parteċipazzjoni fil-laqgħa jew tal-ispejjeż tax-xogħol, ebda riskju ekonomiku, ammont modest u b’rata fissa) ( 30 ). Barra minn hekk, dan l-approċċ tipoloġiku kienet diġà pprattikatu fid-deċiżjoni tagħha Gemeente Borsele ( 31 ) u qabilha fl-approċċi fid-deċiżjoni Enkler ( 32 ).

67.

Fid-dawl tal-attività tal-komun f’din is-sitwazzjoni, hemm ċerti differenzi ma’ persuna taxxabbli tipika li għandha professjoni paragunabbli (f’dan il-każ il- “professjoni fil-qasam tal-eliminazzjoni tal-asbestos”). Minn naħa, il-komun ma jeżerċita l-ebda attività proprja sabiex jipprovdi dawn is-servizzi. Huwa ma jimpjegax il-persunal tiegħu stess u ma jfittx klijentela b‘mod attiv. Għall-kuntrarju, huma biss ir-residenti tiegħu li jistgħu jitolbu li jiġu inklużi fi programm ta’ eliminazzjoni asbestos stabbilit mid-dritt pubbliku. Huwa biss wara din id-data li l-komun jorganizza ma’ kumpannija l-implimentazzjoni ta’ tali eliminazzjoni għan-nom tiegħu. Din il-kumpannija tintgħażel fil-kuntest ta’ proċedura ta’ għoti ta’ kuntratt pubbliku. Dan ma jikkorrispondix għall-għażla tipika ta’ subappaltatur minn kumpannija ta’ eliminazzjoni tal-asbestos.

68.

L-attività tal-komun tikkonsisti biss fl-organizzazzjoni tal-eżekuzzjoni b’suċċess tal-asbestos minn individwu. Dawn is-servizzi ta’ organizzazzjoni ma humiex preċiżament imħallsa; il-Fond għandu jirrimborsa kemm jista’ jkun l-ispejjeż tas- “subappaltatur”. Min-naħa l-oħra, imprenditur tipiku jara dawn l-ispejjeż tal-organizzazzjoni flimkien ma’ marġni ta’ profitt fuq il-prezz tas-servizz tiegħu. Fi kwalunkwe każ, il-komun ma jidħolx f’kompetizzjoni ma’ operaturi privati oħra permezz tas-servizzi tiegħu ta’ organizzazzjoni intermedjarji.

69.

Huwa wkoll il-komun li jagħżel li s-servizz korrispondenti jiġi pprovdut fil-kuntest ta’ dan il-programm. Għalhekk ma hemmx mandat klassiku min-naħa ta’ resident. Tipikament, il-miżuri ta’ eliminazzjoni tal-asbestos ma humiex mingħajr ħlas għall-benefiċjarju (f’dan il-każ ir-resident ikkonċernat), b’mod partikolari meta dawn is-servizzi jinkisbu minn qabel esklużivament mingħand terz. Fid-dawl ukoll tal-ħlasijiet imwettqa mill-fond, li jkopri bejn 40 u 100 % tal-ispejjeż, tibqa’ inċertezza li hija atipika għal persuna taxxabbli “normali”, fir-rigward ta’ ħlas li jkopri l-iktar l-iktar l-ispejjeż.

70.

Il-kwistjoni dwar jekk u sa fejn it-terz jirrimborsa l-ispejjeż tas-servizz tibqa’ miftuħa sakemm it-terz jieħu deċiżjoni ulterjuri (f’dan il-każ, il-fond). F’dan ir-rigward, il-komun la għandu l-ispirtu intraprenditorjali u lanqas opportunitajiet ta’ qligħ ( 33 ). Fl-aħħar mill-aħħar, hija tbati biss riskji ta’ telf skont il-modalitajiet ta’ rimbors mat-terz. L-ebda persuna taxxabbli tipika ma torganizza l-impriża tagħha b’tali mod li torganizza xi ħaġa għal klijent, filwaqt li ssostni biss riskji ta’ telf u ma għandha l-ebda ċans li tirbaħ, anki fuq perijodu twil, ta’ kwalunkwe possibbiltà tkun xi tkun.

71.

Ir-raġuni għall-intervent tal-komun lanqas ma hija ekonomika. Din ma hijiex kwistjoni ta’ ġenerazzjoni ta’ dħul ieħor jew ta’ massimizzazzjoni tal-profitti eżistenti jew li jinkiseb xi eċċess. Għall-kuntrarju, raġunijiet ta’ interess ġenerali (protezzjoni tal-ambjent, prevenzjoni tar-riskji, protezzjoni tas-saħħa, eċċ.) huma primordjali favur l-individwi kollha. Il-persuna taxxabbli tipika taġixxi b’mod differenti.

72.

Il-kundizzjonijiet li fihom jiġu pprovduti s-servizzi inkwistjoni fil-kawża prinċipali huma, għaldaqstant, differenti minn dawk li fihom normalment titwettaq l-attività ta’ eliminazzjoni tal-asbestos. Il-komun lanqas ma joffri servizzi fis-suq ġenerali tas-servizzi ta’ eliminazzjoni tal-asbestos, iżda għall-kuntrarju jidher huwa stess bħala l-konsumatur finali ta’ dawn is-servizzi ta’ eliminazzjoni. Huwa jixtrihom mingħand impriżi ta’ eliminazzjoni tal-asbestos li magħhom għandu relazzjonijiet kuntrattwali u jqegħidhom għad-dispożizzjoni tar-residenti tat-territorju tiegħu fil-kuntest tal-ħarsien tas-saħħa u s-sigurtà (jew ta’ interess ġenerali u tal-protezzjoni tal-ambjent) ( 34 ).

73.

It-tieni subparagrafu tal-Artikolu 9(1) tad-Direttiva dwar il-VAT għandu, għaldaqstant, jiġi interpretat fis-sens li jeżiġi, fil-kuntest ta’ evalwazzjoni globali, paragun tal-attività konkreta ma’ dik ta’ persuna taxxabbli tipika tal-kategorija professjonali inkwistjoni. Iċ-ċirkustanzi deskritti iktar ’il fuq iqajmu dubji dwar l-eżistenza ta’ attività ekonomika tal-komun. Madakollu, hija l-qorti tar-rinviju li għandha tagħti d-deċiżjoni finali fil-kawża inkwistjoni.

74.

Madankollu, jekk jitqies li din kienet attività ekonomika fis-sens tal-Artikolu 9(1) tad-Direttiva tal-VAT, għandu għalhekk jiġi ddeterminat jekk l-Artikolu 13 tad-Direttiva tal-VAT huwiex applikabbli. Dan tal-aħħar jissuġġerixxi li, f’ċerti ċirkustanzi, l-organi rregolati mid-dritt pubbliku ma jitqisux bħala persuni taxxabbli, anki jekk iwettqu attivitajiet ekonomiċi fis-sens tal-Artikolu 9 tad-Direttiva dwar il-VAT.

75.

L-Artikolu 13 tad-Direttiva dwar il-VAT ma jikkostitwixxix eżenzjoni ( 35 ), għaliex kemm l-issuġġettar għat-taxxa kif ukoll l-eżenzjoni jimplikaw attività ekonomika eżerċitata minn persuna taxxabbli (ara biss l-iskema ta’ eżenzjonijiet previsti fl-Artikoli 131 et seq. ta’ din id-direttiva). It-tranżazzjonijiet imsemmija fl-Artikolu 13 tad-Direttiva dwar il-VAT ma jikkostitwixxux dan u, għaldaqstant, ma humiex taxxabbli. Huma ma jaqgħux fil-kamp ta’ applikazzjoni tad-Direttiva dwar il-VAT.

76.

Il-prerekwiżit għal dan huwa li “jsiru l-fornimenti” taħt ir-responsabbiltà ta’ organu rregolat mid-dritt pubbliku (fil-kawża inkwistjoni, il-komun) fil-kuntest ta’ awtorità pubblika (paragrafu 1), sakemm dan ma jwassalx għal distorsjonijiet sinjifikattivi tal-kompetizzjoni (subparagrafu 2).

77.

Din l-eċċezzjoni, fir-rigward tal-organi rregolati mid-dritt pubbliku, hija bbażata, fil-fehma tiegħi, fuq il-premessa li l-attivitajiet imwettqa fil-kuntest ta’ awtorità pubblika mill-Istat bħala kreditur fiskali ma għandhomx jiġu ntaxxati mill-ġdid minnu sabiex tiġi ppreżervata l-kompetizzjoni newtrali ( 36 ). Bħala regola ġenerali, tali “funzjonijiet uffiċjali” saħansitra ma jikkostitwixxux attivitajiet ekonomiċi fis-sens tal-Artikolu 9 tad-Direttiva tal-VAT waqt it-teħid inkunsiderazzjoni skont it-tip rikjest. Jekk dawn jitqiesu xorta waħda b’dan il-mod, f’dak il-każ l-Artikolu 13 tad-Direttiva jipprevjeni li dawn, għaldaqstant, jirriżultaw f’obbligi fiskali (obbligi ta’ reġistrazzjoni, ta’ dikjarazzjoni u ta’ ħlas) għall-Istat fis-sens ta’ regola ta’ semplifikazzjoni. Madankollu, dan huwa diffiċilment konċiljabbli ( 37 ) mal-kunċett tat-taxxa fuq il-konsum imsemmi iktar ’il fuq (punt 33), peress li t-tassazzjoni korretta tal-konsumatur finali ma tistax tiddependi mill-kwistjoni dwar jekk il-provvista tal-konsumaturi hijiex magħmula minn fornitur li jaġixxi bħala awtorità pubblika jew le.

78.

Madankollu, id-Direttiva tal-VAT tipprevedi trattament partikolari tal-korpi rregolati mid-dritt pubbliku fir-rigward tat-tranżazzjonijiet li huma jwettqu bħala awtoritajiet pubbliċi. Il-kunċett wara dan huwa li normalment ma teżisti l-ebda kompetizzjoni li għandha tiġi protetta waqt l-eżerċizzju ta’ awtorità pubblika bi ħlas (pereżempju, il-ħruġ ta’ passaport bi ħlas, jekk jitqies li din hija attività ekonomika fis-sens tal-Artikolu 9 tad-Direttiva dwar il-VAT) u li tassazzjoni fuq l-Istat innifsu f’dak il-każ ftit tagħmel sens Jekk, madankollu, ikun hemm distorsjonijiet kbar tal-kompetizzjoni minħabba li operaturi privati jistgħu jipprovdu l-istess servizz, l-eċċezzjoni għall-esklużjoni speċifikata fis-subparagrafu 2 tipprevjeni tfixkil tal-kompetizzjoni newtrali bejn il-fornituri ta’ servizzi komparabbli.

79.

Skont il-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja, l-attivitajiet imwettqa bħala awtoritajiet pubbliċi skont din l-istess dispożizzjoni huma dawk imwettqa minn korpi rregolati mid-dritt pubbliku fil-kuntest ta’ sistema ta’ dritt pubbliku partikolari, bl-esklużjoni tal-attivitajiet li huma jeżeċitaw fl-istess kundizzjonijiet legali bħall-operaturi ekonomiċi privati ( 38 ). L-uniku kriterju li jippermetti li ssir distinzjoni b’ċertezza bejn dawn iż-żewġ tipi ta’ attivitajiet huwa, konsegwentement, il-qafas ġuridiku applikabbli skont id-dritt nazzjonali ( 39 ). F’dan ir-rigward, fid-dawl tan-natura tal-analiżi li għandha ssir, hija l-qorti nazzjonali li għandha tikkwalifika l-attività inkwistjoni fil-kawża prinċipali fir-rigward tal-kriterju applikat iktar ’il fuq ( 40 ).

80.

F’dan ir-rigward, il-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tidher li tirreferi prinċipalment għan-natura pubblika jew privata tal-bażi legali. Madankollu, teħid inkunsiderazzjoni purament formali tal-bażi legali huwa dubjuż kull darba li d-dritt tal-Istat Membru jippermetti lill-korpi rregolati mid-dritt pubbliku jikkonkludu relazzjonijiet kuntrattwali anki skont id-dritt pubbliku. Il-kamp ta’ applikazzjoni tad-Direttiva tal-VAT ma għandux jiddependi fuq l-għażla tal-forma ta’ azzjoni (kuntratt irregolat mid-dritt pubbliku jew ċivili), iżda pjuttost fuq kriterji materjali. Madankollu, sa fejn l-attività ekonomika ta’ organu rregolat mid-dritt pubbliku li tirrigwarda paragun skont it-tip hija evalwata skont paragun tipoloġiku (ara taħt C iktar ’il fuq.), il-parti l-kbira tal-problemi jistgħu diġà jiġu solvuti fil-livell tal-Artikolu 9 tad-Direttiva tal-VAT.

81.

F’dan il-każ, bla ħsara għal evalwazzjoni tal-qorti tar-rinviju, jidher li l-komun aġixxa fil-kuntest ta’ regoli tad-dritt pubbliku partikolari fis-sens tal-ġurisprudenza. It-talba tar-resident (tal-benefiċjarju) taqa’ fil-kuntest ta’ programm irregolat mid-dritt pubbliku għall-eliminazzjoni tal-prodotti li jinkludu l-asbestos, deċiża mill-Kunsill tal-Belt ta’ L. Skont regolament (irregolat mid-dritt pubbliku) tas-Sindku, il-komun jiġbor il-prodotti li fihom l-asbestos. It-talba għall-inklużjoni fil-programm ta’ eliminazzjoni u l-approvazzjoni ta’ din l-applikazzjoni jidhru, konsegwentement, li tressqu abbażi tad-dritt pubbliku. Anki l-finanzjament mill-ġdid mill-Fond għall-Protezzjoni tal-Ambjent u tas-Settur tal-Ilma għandu jkun ibbażat fuq id-dritt pubbliku. Għaldaqstant, din hija attività mwettqa bħala awtorità pubblika fis-sens tal-ġurisprudenza. Minn dan isegwi li, skont l-Artikolu 13(1) tad-Direttiva tal-VAT, il-komun ma jitqiesx bħala persuna taxxabbli.

82.

Skont it-tieni subparagrafu tal-Artikolu 13(1) tad-Direttiva dwar il-VAT, meta korp irregolat mid-dritt pubbliku jaġixxi bħala awtorità pubblika, huwa madankollu jitqies mill-ġdid bħala persuna taxxabbli sa fejn it-trattament tiegħu bħala persuna mhux taxxabbli jikkawża distorsjoni sinjifikattiva tal-kompetizzjoni. Skont it-tielet subparagrafu huwa għandu, fi kwalunkwe każ, jitqies bħala persuna taxxabbli fir-rigward tal-attivitajiet elenkati fl-Anness I, sa fejn dawn l-attivitajiet ma jkunux twettqu fuq skala tant żgħira li jkunu insinjifikattivi. L-Anness I isemmi s-servizzi tipiċi tal-kura għar-residenti ta’ Stat Membru. Dawn jinkludu l-provvista tal-ilma, tal-gass, eċċ., iżda mhux tar-rimi tal-iskart.

83.

L-isfond ta’ din l-eċċezzjoni għall-esklużjoni hija li korp irregolat mid-dritt pubbliku jista’ jkollu l-obbligu, skont id-dritt nazzjonali, li jeżerċita ċerti attivitajiet ta’ natura essenzjalment ekonomika fil-kuntest ta’ sistema legali li hija partikolari għalih, fejn dawn l-istess attivitajiet jistgħu wkoll jiġu eżerċitati b’mod parallel minn operaturi privati, bil-konsegwenza li l-eżenzjoni mill-VAT ta’ dan il-korp tista’ tagħti lok għal ċerti distorsjonijiet tal-kompetizzjoni ( 41 ). Barra minn hekk, il-konsumaturi huma parzjalment suġġetti għall-VAT u parzjalment mhux issuġġettati, minkejja li ġew ipprovduti l-istess servizz (l-istess vantaġġ konsumabbli). Il-forma ġuridika tal-fornitur (korp irregolat mid-dritt privat jew mid-dritt pubbliku) ma tistax tiġġustifika din id-differenza fl-issuġġettar tad-destinatarji ta’ servizz għall-VAT.

84.

Dan huwa r-riżultat mhux mixtieq li l-leġiżlatur fittex li jevita billi ppreveda, fit-tielet subparagrafu tal-Artikolu 13(1) tad-Direttiva dwar il-VAT li l-attivitajiet elenkati b’mod preċiż fl-Anness 1 ta’ din l-istess direttiva huma, “f’kull każ”, sakemm ikunu tant żgħar li ma jkollhomx għalfejn jitqiesu, suġġetti għall-VAT, ukoll meta dawn huma eżerċitati minn korpi rregolati mid-dritt pubbliku li jaġixxu bħala awtoritajiet pubbliċi ( 42 ). It-tieni u t-tielet subparagrafu tal-Artikolu 13(1) tad-Direttiva tal-VAT huma għalhekk marbuta mill-qrib sa fejn isegwu l-istess għan, jiġifieri l-piż tal-VAT sostnut mill-konsumatur, anki jekk il-fornitur tiegħu jaġixxi bħala awtorità pubblika.

85.

Dawn is-subparagrafi, għaldaqstant, isegwu l-istess għan, li kull attività ta’ natura ekonomika hija, bħala prinċipju, suġġetta għall-VAT ( 43 ). Konsegwentement, it-tieni u t-tielet subparagrafi tal-Artikolu 13(1) tad-Direttiva dwar il-VAT għandhom jiġu interpretati b’mod sħiħ ( 44 ). F’din il-perspettiva globali, id-distorsjonijiet sinjifikattivi tal-kompetizzjoni li għalihom iwassal in-nuqqas ta’ ssuġġettar tal-korpi rregolati mid-dritt pubbliku li jaġixxu bħala awtoritajiet pubbliċi għandhom jiġu evalwati fir-rigward tal-attività inkwistjoni, bħala tali, mingħajr ma din l-evalwazzjoni tirrigwarda suq partikolari ( 45 ).

86.

Minkejja din il-preċiżazzjoni magħmula mill-Qorti tal-Ġustizzja, dan l-element indeterminat (ma hemmx distorsjoni sinjifikattiva tal-kompetizzjoni) ikompli, fil-prattika, iqajjem xi problemi. B’hekk nifhem lill-Qorti tal-Ġustizzja fis-sens li hemm lok, fl-aħħar mill-aħħar, li jiġi eżaminat jekk u sa fejn l-attivitajiet ta’ korp irregolat mid-dritt pubbliku jeskludu lill-operaturi privati mill-provvista tal-konsumaturi, anki jekk dan il-korp jaġixxi biss fil-kuntest ta’ sistema ta’ dritt pubbliku. Fil-kawża ineżami, madankollu, iċ-ċirkustanzi partikolari tal-modalitajiet tal-programm ta’ qerda tal-asbestos jidhirli li jeskludu distorsjonijiet sinjifikattivi tal-kompetizzjoni.

87.

Element essenzjali f’dan ir-rigward huwa l-fatt li, kif ġie indikat taħt C iktar ’il fuq, il-komun ma jippreżentax ruħu preċiżament bħala impriża tipika fis-suq u joffri servizzi, iżda, għall-kuntrarju, jaġixxi biss bħala l-benefiċjarju tal-provvista. Dan huwa msaħħaħ ukoll mill-fatt li individwu huwa magħżul u inkarigat sabiex jipprovdi s-servizzi fil-kuntest tad-dritt pubbliku fil-qasam tal-kuntratti pubbliċi. B’dan il-mod, il-komun ma jeliminax, f’dan il-każ, kompetituri privati mis-suq tal-eliminazzjoni tal-asbestos, iżda, għal raġunijiet ta’ interess ġenerali (protezzjoni tal-ambjent, prevenzjoni tal-perikolu, protezzjoni tas-saħħa, servizzi ta’ interess ġenerali), huwa jintervjeni biss bejn l-impriża ta’ eliminazzjoni tal-asbestos u l-konsumatur finali (fil-kawża inkwistjoni, ir-residenti rispettiv) u huwa stess jiġi ffinanzjat mill-ġdid parzjalment permezz ta’ riżorsi tal-Istat provenjenti minn organu ieħor irregolat mid-dritt pubbliku.

88.

F’sitwazzjoni bħal din, naħseb li distorsjonijiet tal-kompetizzjoni, għall-inqas ta’ natura sinjifikattiva, jistgħu jiġu esklużi. Il-fatt li tirriżulta l-istess VAT bħal dik miksuba mill-proprjetarju li kieku inkariga impriża li twettaq l-eliminazzjoni tal-asbestos bi spejjeż tiegħu (minflok tal-komun), jiimmilita wkoll favur l-applikazzjoni tal-Artikolu 13 tad-Direttiva dwar il-VAT għall-attivitajiet tal-komun fil-kuntest tal-programm ta’ eliminazzjoni tal-asbestos.

89.

It-tieni subparagrafu tal-Artikolu 13(1) tad-Direttiva dwar il-VAT għandu jiġi interpretat fis-sens li distorsjonijiet sinjifikattivi tal-kompetizzjoni jistgħu jiġu esklużi meta l-modalitajiet tal-attivitajiet irregolati mid-dritt pubbliku jiżguraw li l-operaturi privati ma jkunux esklużi mill-provvista tal-konsumaturi, iżda jkunu involuti fiha, bħal fil-kawża inkwistjoni.

90.

Fid-dawl tal-kunsiderazzjonijiet preċedenti, nipproponi lill-Qorti tal-Ġustizzja tirrispondi kif ġej għad-domandi preliminari magħmula min-Naczelny Sąd Administracyjny (il-Qorti Amministrattiva Suprema, il-Polonja):