GLAO AR FHIANAISE

LE hAGHAIDH MEASTÓIREACHTA

Teideal na meastóireachta

An clár don Eoraip Dhigiteach – meastóireacht eatramhach

Príomh-AS – an taonad atá freagrach

ARD-STIÚRTHÓIREACHT NA LÍONRAÍ CUMARSÁIDE, AN ÁBHAIR DHIGITIGH AGUS NA TEICNEOLAÍOCHTA – Aonad D1: Straitéis Taighde agus Comhordú Clár

Amchlár táscach

(an dáta tosaigh atá beartaithe agus an dáta críochnaithe atá beartaithe)

R1-2024

R4-2025

Faisnéis bhreise

An clár don Eoraip Dhigiteach (an Eoraip Dhigiteach)

A. Comhthéacs polaitiúil, cuspóir agus raon feidhme na meastóireachta

An comhthéacs polaitiúil

Is clár cistiúcháin nua de chuid an Aontais é an clár don Eoraip Dhigiteach, a bunaíodh in 2021 le Rialachán (AE) 2021/694 maidir leis an gClár don Eoraip Dhigiteach, atá dírithe ar theicneolaíocht dhigiteach a thabhairt do ghnólachtaí, don phobal agus do riaracháin phoiblí. Cuirtear cistiú straitéiseach ar fáil tríd an gclár don Eoraip Dhigiteach chun aghaidh a thabhairt ar dhúshláin i réimse na teicneolaíochta digití agus an bhonneagair dhigitigh, agus tacaíonn sé le tionscadail i sé phríomhréimse acmhainneachta:

·Ríomhaireacht Ardfheidhmíochta. Is éard atá i gceist léi seo acmhainneachtaí sár-ríomhaireachta eacsa-scála agus iar-eacsa-scála den chéad scoth a chur in úsáid, sin agus acmhainneachtaí ríomhaireachta candamaí den chéad scoth, chun a áirithiú go mbeidh a oiread rochtana agus is féidir ar na hacmhainneachtaí sin, agus go mbainfear a oiread úsáide astu agus is féidir.

·Intleacht Shaorga. Díríonn sí seo ar spásanna coiteanna sonraí ar fud an Aontais a chur in úsáid bunaithe ar bhonneagar cónasctha néal-le-himeall agus tástáil agus glacadh teicneolaíochtaí intleachta saorga a chur chun cinn le hardán Eorpach intleachta saorga agus saoráidí tástála agus turgnamhaíochta den chéad scoth.

·An Chibearshlándáil agus Iontaoibh. Is é an aidhm atá leis seo: (i) ardchumais chibearshlándála (trealamh, uirlisí agus bonneagair sonraí) a fhorbairt, lena n‑áirítear bonneagar cumarsáide candamach slán don Eoraip; (ii) comhroinnt dea-chleachtas a chur chun cinn; agus (iii) a áirithiú go gcuirfear réitigh chibearshlándála úrscothacha in úsáid go forleathan ar fud gheilleagar na hEorpa.

·Ardscileanna Digiteacha. Is é is aidhm dó seo borradh a chur faoin mbarr feabhais acadúil tríd an tairiscint oideachais agus oiliúna a mhéadú i bpríomhtheicneolaíochtaí digiteacha amhail an ríomhaireacht ardfheidhmíochta, an chibearshlándáil agus an intleacht shaorga. Cuirfear oiliúint sna réimsí sin chun feidhme trí chomhar idir institiúidí oideachais threasaigh, ionaid taighde den chéad scoth, agus gnólachtaí nuálacha.

·Príomhtheicneolaíochtaí digiteacha a ghlacadh agus an úsáid is fearr a bhaint astu. Is éard atá i gceist leis seo (i) líonra de mhoil nuálaíochta digití Eorpacha a chur in úsáid chun tacú le claochlú digiteach eagraíochtaí poiblí agus príobháideacha san Eoraip; (ii) aghaidh a thabhairt ar phríomhdhúshláin shochaíocha (e.g. an comhshaol agus an t‑athrú aeráide) trí ghnéithe ardtionchair a chur in úsáid agus acmhainneachtaí blocshlabhra na hEorpa a threisiú; (iii) claochlú digiteach riarachán poiblí agus seirbhísí poiblí trí réitigh idir-inoibritheachta; (iv) spás digiteach cuimsitheach iontaofa a chur chun cinn.

·Leathsheoltóirí. Dírítear anseo ar cheannaireacht na hEorpa i dteicneolaíochtaí agus feidhmchláir leathsheoltóra a chur chun cinn tríd an méid seo a leanas a dhéanamh: (i) toillte deartha ar ardleibhéal a fhorbairt le haghaidh teicneolaíochtaí leathsheoltóra comhtháite; (ii) feabhas a chur ar na línte píolótacha atá ann cheana agus línte píolótacha nua ar ardleibhéal a fhorbairt ar fud an Aontais chun teicneolaíochtaí leathsheoltóra den chéad ghlúin eile a fhorbairt agus a chur in úsáid; (iii) acmhainneachtaí teicneolaíochta agus innealtóireachta ardleibhéil a fhorbairt chun dlús a chur le forbairt sliseanna candamacha úrscothacha agus teicneolaíochtaí gaolmhara leathsheoltóra; (iv) líonra lárionad inniúlachta a bhunú ar fud an Aontais; agus (v) gníomhaíochtaí a dhéanamh chun rochtain ar mhaoiniú fiachais agus ar chothromas a éascú.

Ceanglaítear an mheastóireacht eatramhach ar an gclár don Eoraip Dhigiteach a dhéanamh faoi Airteagal 26 de Rialachán (AE) 2021/694 maidir leis an gClár don Eoraip Dhigiteach. Tá sé beartaithe an mheastóireacht a chur i gcrích faoi mhí na Samhna 2025.

An cuspóir agus an raon feidhme

Leis an meastóireacht eatramhach, cuirfear anailís fhianaise-bhunaithe ar fáil maidir le cur chun feidhme an chláir don Eoraip Dhigiteach agus na chéad torthaí a fuarthas ón gclár. Cumhdófar leis na chéad chúig chuspóir shonracha agus an cuspóir sonrach nua a tugadh isteach maidir le leathsheoltóirí, nuair a bheidh na chéad torthaí ar fáil. Cumhdófar sa mheastóireacht na gníomhaíochtaí uile arna gcistiú leis an gclár don Eoraip Dhigiteach, agus arna gcur chun feidhme faoi bhainistíocht dhíreach an Choimisiúin agus faoi bhainistíocht indíreach an Chomhghnóthais Ríomhaireachta Ardfheidhmíochta Eorpaigh, an Lárionaid Eorpaigh um Inniúlachtaí Cibearshlándála, an Chomhghnóthais um Shliseanna, an Ardáin Infheistíochta le haghaidh Teicneolaíochtaí Digiteacha Straitéiseacha faoi InvestEU, chomh maith le gníomhaíochtaí arna gcur chun feidhme trí chomhaontuithe ranníocaíochta. Ar na gníomhaíochtaí a bhfuil meastóireacht le déanamh orthu tá idir ghníomhaíochtaí a dhéantar sna Ballstáit agus ghníomhaíochtaí a dhéantar i dtíortha nach Ballstáit iad atá comhlachaithe leis an gclár (an Íoslainn, an Iorua, Lichtinstéin, an Albáin, an Bhoisnia agus an Heirseagaivéin, an Chosaiv, an Mholdóiv, Montainéagró, an Mhacadóin Thuaidh, an tSeirbia, an Úcráin, agus an Tuirc). Leis an meastóireacht cuirfear páirtithe leasmhara agus lucht ceaptha beartas ar an eolas faoin dul chun cinn atá déanta, cuirfear treoir ar fáil maidir le dearadh na gclár oibre a bheidh ann amach anseo agus maidir le coigeartú na dtosaíochtaí cistiúcháin, más gá, chun tionchar infheistíocht an Aontais a uasmhéadú.

Bunófar an mheastóireacht ar chúig chritéar meastóireachta: éifeachtacht, éifeachtúlacht, comhleanúnachas, ábharthacht agus breisluach AE. Tacófar leis trí staidéar seachtrach lena gcumhdófar na critéir sin go léir. 

·Leis an gcritéar ‘éifeachtúlacht’, déanfar measúnú ar an dul chun cinn i dtreo na gcuspóirí don Eoraip Dhigiteach agus cuirfear na chéad torthaí i láthair.

·Leis an gcritéar ‘éifeachtúlacht’, déanfar anailís ar chostais agus tairbhí na hidirghabhála (e.g. le haghaidh iarratasóirí agus rannpháirtithe) agus sainaithneofar modhanna chun simplithe a thabhairt isteach agus chun an t‑ualach riaracháin a laghdú.

·Trí anailís a dhéanamh ar an gcritéar ‘comhleanúnachas’, mar shampla, léireofar cé acu a tháinig nó nár tháinig sineirgí chun cinn idir sraitheanna oibre den chlár don Eoraip Dhigiteach le cláir chistiúcháin ghaolmhara de chuid an Aontais (e.g. Fís Eorpach agus an tSaoráid um Chónascadh na hEorpa) nó le hidirghabhálacha réigiúnacha nó náisiúnta eile.

·Sa mheasúnú ar an gcritéar ‘ábharthacht’, déanfar anailís ar an gcaoi a bhfreagraíonn an Eoraip Dhigiteach do riachtanais na ngrúpaí páirtithe leasmhara ábhartha agus ar an gcaoi a gcuirtear in oiriúint í ar bhealach solúbtha d’fhorbairtí teicneolaíochta nua.

·Sa mheasúnú ar an gcritéar ‘breisluach AE’, leagfar béim ar na tairbhí nach bhféadfaí a bhaint amach ach amháin trí idirghabháil ar leibhéal an Aontais.

B. Rialáil níos fearr

Straitéis chomhairliúcháin

Tá sé beartaithe ag an gCoimisiún na comhairliúcháin seo a leanas a dhéanamh:

·Comhairliúchán poiblí 12-seachtaine le foilsiú i mBéarla, i bhFraincis agus i nGearmáinis ar an suíomh gréasáin Cloisimis uait le linn an dara ráithe de 2024. Is féidir freagraí ar an gcomhairliúchán a chur isteach in aon cheann de theangacha oifigiúla an Aontais Eorpaigh. Tar éis na tréimhse sin, foilseofar tuarascáil achomair fhíorasach ina leagfar amach príomhghnéithe an aiseolais a fuarthas ar an suíomh gréasáin céanna, mar aon leis na freagraí ó pháirtithe leasmhara.

·Comhairliúcháin spriocdhírithe agus idirghníomhacha (e.g. i bhfoirm fócasghrúpaí, suirbhéanna agus agallamh) ina mbíonn na príomhghrúpaí páirtithe leasmhara rannpháirteach, amhail údaráis náisiúnta agus réigiúnacha/áitiúla, an lucht acadúil, agus ionadaithe gnó ar fud earnálacha agus comhlachas. Is é an Coimisiún a dhéanfaidh na comhairliúcháin sin agus déanfar iad i gcomhthéacs an staidéir sheachtraigh a thacaíonn leis an meastóireacht seo.

Cuirfear achoimre anailíseach ar thorthaí na ngníomhaíochtaí comhairliúcháin uile i láthair i dtuarascáil achoimre. Foilseofar é sin mar iarscríbhinn a ghabhann leis an tuarascáil mheastóireachta agus foilseofar é i mBéarla ar an ardán Cloisimis Uait tar éis an mheastóireacht a thabhairt chun críche.

Cuirfear an comhairliúchán leis na páirtithe leasmhara chun cinn ar shuíomh gréasáin an chláir don Eoraip Dhigiteach, trí chainéil ar na meáin shóisialta, nuachtlitreacha agus preaseisiúintí ó Ard-Stiúrthóireacht na Líonraí Cumarsáide, an Ábhair Dhigitigh agus na Teicneolaíochta sa Choimisiún Eorpach (AS CNECT), agus le linn imeachtaí arna n‑eagrú ag AS CNECT.

Cén fáth a bhfuil comhairliúchán ar bun againn? 

Is é is aidhm don chomhairliúchán le páirtithe leasmhara tuairimí na ngrúpaí páirtithe leasmhara ábhartha a bhailiú maidir le héifeachtacht, éifeachtúlacht, ábharthacht, comhleanúnachas agus breisluach AE an chláir don Eoraip Dhigiteach.

An spriocphobal

I measc na bpríomhpháirtithe leasmhara a sainaithníodh, tá:

·gnólachtaí ar fud na n‑earnálacha (lena n‑áirítear fiontair bheaga agus mheánmhéide);

·comhlachais, go háirithe brateagraíochtaí ar leibhéal an Aontais;

·eagraíochtaí neamhrialtasacha;

·institiúidí acadúla agus oideachais;

·comhpháirtithe sóisialta (e.g. ceardchumainn, eagraíochtaí fostóirí, agus comhlachais tráchtála);

·ó údaráis phoiblí ar an leibhéal náisiúnta, réigiúnach agus áitiúil;

·daoine den phobal (e.g. daltaí agus mic léinn a bhfuil suim acu i ngairm a bhaineann le TFC nó fostaithe sa réimse digiteach).

Bailiú sonraí agus modheolaíocht

Cuirfidh an mheastóireacht le foinsí éagsúla sonraí. Cuirfear san áireamh ann, mar shampla, na sonraí atá ar fáil ó thuarascálacha faireacháin agus meastóireachta arna gcur isteach ag eagraíochtaí a fhaigheann cistí ón Eoraip Dhigiteach. Féachfaidh sé freisin ar chineálacha eile aiseolais agus doiciméad beartais arna soláthar ag na heintitis a chuireann an clár chun feidhme (go háirithe, ón nGníomhaireacht Feidhmiúcháin Eorpach um an tSláinte agus an Digitiú, ó Chomhghnóthas EuroHPC, agus ón Lárionad Eorpach um Inniúlachtaí Cibearshlándála).

Bunófar an mheastóireacht ar shonraí ó uirlisí ríomhdheontais freisin. Le sonraí den sórt sin tabharfar léargas ar na heagraíochtaí is iarratasóirí agus ar na heagraíochtaí rannpháirteacha amhail cuideachtaí, eagraíochtaí taighde agus comhlachtaí poiblí. Is iad na príomhdhoiciméid sa mheastóireacht seo an Rialachán maidir leis an gClár don Eoraip Dhigiteach agus doiciméid bheartais eile atá mar bhonn agus mar thaca le príomhshnáitheanna oibre an chláir don Eoraip Dhigiteach.

Ina theannta sin, cuirfear san áireamh sa mheastóireacht moltaí a rinneadh sa tuairim ón Ardán Réidh don Todhchaí agus i dtuarascáil mheastóireachta ó Choiste Eacnamaíoch agus Sóisialta na hEorpa.

Cuirfear fianaise thábhachtach ar fáil trí staidéar seachtrach a bheidh ar siúl go dtí deireadh 2024. Is staidéar é sin ina bhfuiltear ag úsáid meascán de mhodhanna cainníochtúla agus cáilíochtúla, amhail agallaimh, fócasghrúpaí, suirbhéanna caighdeánaithe, cás-staidéir, agus modhanna éagsúla anailíse sonraí chun fianaise a bhailiú agus a anailísiú de réir na gcúig chritéar meastóireachta. Scrúdófar sa staidéar freisin na féidearthachtaí atá ann maidir le bainistiú cistiúcháin a shimpliú agus an t‑ualach riaracháin a laghdú.