(a)

conarthaí árachais, lena n-áirítear conarthaí athárachais, a eisíonn sé;

(b)

conarthaí athárachais atá ina sheilbh; agus

(c)

conarthaí infheistíochta ina bhfuil gnéithe rannpháirtíochta discréide a eisíonn sé, ar choinníoll go n-eisíonn an t-eintiteas conarthaí árachais freisin.

(a)

conarthaí athárachais atá ina sheilbh, ach amháin:

(b)

conarthaí infheistíochta ina bhfuil gnéithe rannpháirtíochta discréide mar a leagtar amach i mír 3(c), ach amháin an tagairt do chonarthaí árachais i mír 3(c) agus mar a thuairiscítear i mír 71.

(a)

barántaí arna soláthar ag monaróir, déileálaí nó miondíoltóir i ndáil lena chuid earraí nó seirbhísí a dhíol le custaiméir (féach IFRS 15 Ioncam ó Chonarthaí le Custaiméirí).

(b)

sócmhainní agus dliteanais fostóirí ó phleananna sochair fostaithe (féach IAS 19 Sochair Fostaithe agus IFRS 2 Íocaíocht Scairbhunaithe) agus oibleagáidí sochair scoir arna dtuairisciú ag pleananna scoir le sochar sainithe (féach IAS 26 Cuntasaíocht agus Tuairisciú na bPleananna Sochair Scoir).

(c)

cearta conarthacha nó oibleagáidí conarthacha atá ag brath ar úsáid ítime neamhairgeadais sa todhchaí, nó ar an gceart chun an ítim sin a úsáid sa todhchaí (mar shampla, roinnt táillí ceadúnais, ríchíosanna, íocaíochtaí léasa inathraithe agus teagmhasacha agus ítimí comhchosúla: féach IFRS 15, IAS 38 Sócmhainní Doláimhsithe agus IFRS 16 Léasanna).

(d)

ráthaíochtaí luacha iarmharaigh arna soláthar ag monaróir, déileálaí nó miondíoltóir agus ráthaíochtaí luacha iarmharaigh léasaí nuair atá siad leabaithe i léasa (féach IFRS 15 agus IFRS 16).

(e)

conarthaí ráthaíochta airgeadais, ach amháin i gcás inar dhearbhaigh an t-eisitheoir go sainráite roimhe sin go measann sé go bhfuil na conarthaí sin ina gconarthaí árachais agus gur úsáid sé cuntasaíocht is infheidhme maidir le conarthaí árachais. Roghnóidh an t-eisitheoir cibé acu díobh seo a leanas a chuirfidh sé i bhfeidhm IFRS 17 nó IAS 32 Ionstraimí Airgeadais: Cur i Láthair, IFRS 7 Ionstraimí Airgeadais: Nochtuithe agus IFRS 9 Ionstraimí Airgeadais maidir leis na conarthaí ráthaíochta airgeadais sin. Féadfaidh an t-eisitheoir an rogha sin a dhéanamh de réir an chonartha, ach tá an rogha i gcás gach conartha neamh-inchúlghairthe.

(f)

comaoin theagmhasach is iníoctha nó infhaighte i gcomhcheangal gnó (féach IFRS 3 Comhcheangail idir Gnólachtaí).

(g)

conarthaí árachais inarb é an t-eintiteas an sealbhóir polasaí, mura rud é gur conarthaí athárachais atá ina sheilbh atá i gceist (féach mír 3(b)).

(h)

conarthaí cárta creidmheasa, nó conarthaí comhchosúla lena soláthraítear socruithe creidmheasa nó íocaíochta, atá ag teacht leis an sainmhíniú ar chonradh árachais más rud é, agus sa chás sin amháin, nach léiríonn an t-eintiteas measúnú ar an riosca árachais a bhaineann le custaiméir ar leith agus praghas an chonartha á shocrú leis an gcustaiméir sin (féach IFRS 9 agus na Caighdeáin IFRS eile is infheidhme). Más rud é go n-éilítear le IFRS 9 go ndéanfaidh eintiteas comhpháirt chumhdaigh árachais (féach mír 2.1(e)(iv) de IFRS 9) atá leabaithe i gconradh den sórt sin a dheighilt áfach, agus sa chás sin amháin, cuirfidh an t-eintiteas IFRS 17 i bhfeidhm maidir leis an gcomhpháirt sin.

(a)

ní léiríonn an t-eintiteas measúnú ar an riosca a bhaineann le custaiméir ar leith agus praghas an chonartha á shocrú leis an gcustaiméir sin;

(b)

tugann an conradh cúiteamh don chustaiméir trí sheirbhísí a sholáthar, seachas íocaíochtaí airgid a dhéanamh leis an gcustaiméir; agus

(c)

eascraíonn an riosca árachais a aistrítear leis an gconradh ón úsáid a bhaineann an custaiméir as seirbhísí go príomha, seachas ó neamhchinnteacht faoi chostas na seirbhísí sin.

(a)

cuirfidh sé IFRS 9 i bhfeidhm chun a chinneadh an ann do dhíorthach leabaithe atá le deighilt agus, más ann dó, conas is ceart cuntas a choinneáil ar an díorthach sin.

(b)

déanfaidh sé comhpháirt infheistíochta a dheighilt ó chonradh árachais óstaigh más rud é, agus sa chás sin amháin, go bhfuil an chomhpháirt infheistíochta sin leithleach (féach míreanna B31–B32). Cuirfidh an t-eintiteas IFRS 9 i bhfeidhm chun cuntas a choinneáil ar an gcomhpháirt infheistíochta dheighilte ach amháin i gcás inar conradh infheistíochta é ina bhfuil gnéithe rannpháirtíochta discréide a thagann faoi raon feidhme IFRS 17 (féach mír 3(c)).

(a)

cuirfidh sé IFRS 15 i bhfeidhm chun na hinsreafaí airgid a chur i leith na comhpháirte árachais agus aon ghealltanas go soláthrófar earraí nó seirbhísí leithleacha seachas seirbhísí conartha árachais; agus

(b)

sannfaidh sé na heis-sreafaí airgid i leith na comhpháirte árachais agus aon earra nó seirbhís leithleach a gealladh seachas seirbhísí conartha árachais; a bhí ina gcúis le IFRS 15 a chur i bhfeidhm ionas:

(a)

grúpa conarthaí atá dochraideach tráth a thugtar aitheantas tosaigh, más ann dóibh;

(b)

grúpa conarthaí nach bhfuil aon seans suntasach ann tráth a thugtar aitheantas tosaigh go n-éireoidís dochraideach dá éis sin, más ann dóibh; agus

(c)

grúpa de na conarthaí eile sa phunann, más ann dóibh.

(a)

bunaithe ar an dóchúlacht go dtiocfaidh athruithe ar thoimhdí, dá mba rud é go dtarlóidí, a d’fhágfadh go n-éireodh na conarthaí dochraideach.

(b)

faisnéis faoi mheastacháin, arna soláthar le tuairisciú inmheánach an eintitis, a úsáid. Dá bhrí sin, agus measúnú á dhéanamh, maidir le conarthaí nach bhfuil dochraideach tráth a thugtar aitheantas tosaigh, an bhfuil aon seans suntasach ann go n-éireoidís dochraideach dá éis sin:

(a)

grúpaí eile nach bhfuil dochraideach tráth a thugtar aitheantas tosaigh—más rud é go soláthraítear faisnéis le tuairisciú inmheánach an eintitis ina ndéantar idirdhealú eatarthu seo a leanas:

(b)

níos mó ná grúpa amháin de chonarthaí atá dochraideach tráth a thugtar aitheantas tosaigh —más rud é go soláthraítear faisnéis níos mionsonraithe le tuairisciú inmheánach an eintitis faoina mhéid atá na conarthaí sin dochraideach.

(a)

tús thréimhse cumhdaigh an ghrúpa conarthaí;

(b)

an dáta ar a mbeidh an chéad íocaíocht dlite ó shealbhóir polasaí sa ghrúpa; agus

(c)

i gcás grúpa conarthaí dochraideacha, tráth a éiríonn an grúpa dochraideach.

(a)

le haghaidh grúpaí conarthaí árachais lena gcomhlíontar aon cheann de na critéir a shonraítear i mír 53, féadfaidh eintiteas an grúpa a thomhas ar bhealach níos simplí trí leas a bhaint as an gcur chuige leithdháilte préimheanna i míreanna 55–59.

(b)

le haghaidh grúpaí conarthaí athárachais atá ina sheilbh, cuirfidh eintiteas míreanna 32–46 i bhfeidhm de réir mar a éilítear le míreanna 63–70A. Níl feidhm ag mír 45 (maidir le conarthaí árachais ina bhfuil gnéithe rannpháirtíochta díreacha) agus míreanna 47–52 (maidir le conarthaí dochraideacha) maidir le grúpaí conarthaí athárachais atá ina sheilbh ag eintiteas.

(c)

le haghaidh grúpaí conarthaí infheistíochta ina bhfuil gnéithe rannpháirtíochta discréide, cuirfidh eintiteas míreanna 32–52 i bhfeidhm arna modhnú le mír 71.

(a)

na sreafaí airgid comhlíonta, lena n-áirítear:

(b)

an corrlach seirbhíse conarthaí, arna thomhas trí mhíreanna 38–39 a chur i bhfeidhm.

(a)

áireofar leo, ar bhealach neamhchlaonta, an fhaisnéis réasúnach uile ar féidir tacú léi agus atá le fáil gan costas míchuí ná iarracht mhíchuí maidir le méid, uainiú agus neamhchinnteacht na sreafaí airgid todhchaí sin (féach míreanna B37–B41). Chun é sin a dhéanamh, déanfaidh eintiteas luach ionchasach (ie an meán arna ualú de réir dóchúlachta) raon iomlán na dtorthaí féideartha a mheas.

(b)

léireofar dearcadh an eintitis leo, ar choinníoll go bhfuil na meastacháin ar aon athróg margaidh ábhartha comhsheasmhach le praghsanna margaidh inbhraite na n-athróg sin (féach míreanna B42–B53).

(c)

beidh siad cothrom le dáta—léireofar leis na meastacháin na dálaí atá ann ar dháta an tomhais, lena n-áirítear toimhdí faoin todhchaí an dáta sin (féach míreanna B54–B60).

(d)

beidh siad sainráite—déanfaidh an t-eintiteas an coigeartú maidir le riosca neamhairgeadais a mheas ar leithligh ó na meastacháin eile (féach mír B90). Déanfaidh an t-eintiteas na sreafaí airgid a mheas ar leithligh ón gcoigeartú freisin maidir leis an amluach airgid agus le riosca airgeadais, ach amháin i gcás ina gcomhcheanglaítear na meastacháin sin leis an teicníc tomhais is iomchuí (féach mír B46).

(a)

tá sé de chumas praiticiúil ag an eintiteas athmheasúnú a dhéanamh ar na rioscaí a bhaineann leis an sealbhóir polasaí áirithe agus, dá thoradh sin, féadfaidh sé praghas nó leibhéal sochar a shocrú lena léireofar na rioscaí sin go hiomlán; nó

(b)

comhlíontar an dá chritéar seo a leanas:

(a)

léireofar amluach airgid leo, mar aon le saintréithe na sreafaí airgid agus saintréithe leachtachta na gconarthaí árachais;

(b)

beidh siad comhsheasmhach leis na praghsanna margaidh reatha atá inbhraite (más ann dóibh) le haghaidh ionstraimí airgeadais le sreafaí airgid a bhfuil a saintréithe comhsheasmhach le saintréithe na gconarthaí árachais, i dtéarmaí, mar shampla, uainithe, airgeadra agus leachtachta; agus

(c)

eisiafar éifeacht na bhfachtóirí a mbíonn tionchar acu ar phraghsanna margaidh inbhraite den sórt sin ach nach ndéanann difear do shreafaí airgid todhchaí na gconarthaí árachais.

(a)

aitheantas tosaigh á thabhairt do mhéid i ndáil leis na sreafaí airgid comhlíonta, arna thomhas trí mhíreanna 32–37 a chur i bhfeidhm;

(b)

aon sreabhadh airgid a eascraíonn ó na conarthaí sa ghrúpa an dáta sin;

(c)

an méid seo a leanas a dhí-aithint an dáta a thugtar aitheantas tosaigh:

(a)

an dliteanas maidir leis an gcumhdach atá fágtha lena gcuimsítear:

(b)

an dliteanas i leith éilimh thabhaithe, lena gcuimsítear na sreafaí airgid comhlíonta a bhaineann le seirbhís roimhe seo arna leithdháileadh ar an ngrúpa an dáta sin, á dtomhas trí mhíreanna 33–37 agus B36–B92 a chur i bhfeidhm.

(a)

ioncam árachais—maidir leis an laghdú ar an dliteanas i ndáil leis an gcumhdach atá fágtha mar gheall ar sheirbhísí arna soláthar le linn na tréimhse, arna thomhas agus míreanna B120–B124 á gcur i bhfeidhm;

(b)

costais seirbhíse árachais—maidir le caillteanais ar ghrúpaí de chonarthaí dochraideacha, agus freaschur na gcaillteanas sin (féach míreanna 47–52); agus

(c)

ioncam maoiniúcháin árachais nó costais maoiniúcháin árachais—maidir le héifeacht an amluacha airgid agus éifeacht an riosca airgeadais mar a shonraítear i mír 87.

(a)

costais seirbhíse árachais—maidir leis an méadú ar an dliteanas mar gheall ar éilimh agus ar chostais arna dtabhú sa tréimhse, gan aon chomhpháirt infheistíochta a chur san áireamh;

(b)

costais seirbhíse árachais—maidir le haon athrú dá éis sin i sreafaí airgid comhlíonta a bhaineann le héilimh thabhaithe agus costais thabhaithe; agus

(c)

ioncam maoiniúcháin árachais nó costais maoiniúcháin árachais—maidir le héifeacht an amluacha airgid agus éifeacht an riosca airgeadais mar a shonraítear i mír 87.

(a)

an éifeacht atá ag aon chonradh nua a chuirtear leis an ngrúpa (féach mír 28);

(b)

ús arna fhuilleamh ar shuim ghlanluacha an chorrlaigh seirbhíse conarthaí le linn na tréimhse tuairiscithe, arna thomhas ag na rátaí lascaine a shonraítear i mír B72(b);

(c)

na hathruithe i sreafaí airgid comhlíonta a bhaineann le seirbhís sa todhchaí, mar a shonraítear i míreanna B96–B100, ach amháin a mhéid a bhaineann leis an méid seo a leanas:

(d)

an éifeacht a bheadh ag aon difríocht malartaithe airgeadra ar an gcorrlach seirbhíse conarthaí; agus

(e)

an méid a aithnítear mar ioncam árachais mar gheall ar aistriú seirbhísí conartha árachais le linn na tréimhse, arna chinneadh de réir leithdháileadh an chorrlaigh seirbhíse conarthaí atá fágtha i ndeireadh na tréimhse tuairiscithe (sula ndéanfar aon leithdháileadh) thar an tréimhse cumhdaigh atá ann faoi láthair agus atá fágtha agus mír B119 á cur i bhfeidhm.

(a)

an éifeacht atá ag aon chonradh nua a chuirtear leis an ngrúpa (féach mír 28);

(b)

an t-athrú ar mhéid sciar an eintitis de chóirluach na n-ítimí forluiteacha (féach mír B104(b)(i)), cé is moite a mhéid is amhlaidh an méid seo a leanas:

(c)

na hathruithe i sreafaí airgid comhlíonta a bhaineann le seirbhís sa todhchaí, mar a shonraítear i míreanna B101–B118, cé is moite a mhéid is amhlaidh an méid seo a leanas:

(d)

an éifeacht a bheadh ag aon difríocht malartaithe airgeadra a tharlóidh ar an gcorrlach seirbhíse conarthaí; agus

(e)

an méid a aithnítear mar ioncam árachais mar gheall ar aistriú sheirbhísí conartha árachais le linn na tréimhse, arna chinneadh de réir leithdháileadh an chorrlaigh seirbhíse conarthaí atá fágtha i ndeireadh na tréimhse tuairiscithe (sula ndéanfar aon leithdháileadh) thar an tréimhse cumhdaigh reatha agus an tréimhse cumhdaigh atá fágtha agus mír B119 á cur i bhfeidhm.

(a)

athruithe neamhfhabhracha a bhaineann le seirbhís sa todhchaí sna sreafaí airgid comhlíonta arna leithdháileadh ar an ngrúpa a eascraíonn ó athruithe i meastacháin ar shreafaí airgid todhchaí agus an coigeartú riosca le haghaidh riosca neamhairgeadais; agus

(b)

maidir le grúpa conarthaí árachais ina bhfuil gnéithe rannpháirtíochta dírí, an laghdú ar mhéid sciar an eintitis de chóirluach na n-ítimí forluiteacha.

(a)

na hathruithe dá éis sin i sreafaí airgid comhlíonta an dliteanais i ndáil leis an gcumhdach atá fágtha a shonraítear i mír 51 ar bhonn córasach idir:

(b)

ar an gcomhpháirt caillteanais amháin go dtí go laghdófar an chomhpháirt sin go nialas:

Agus mír 44(c)(ii), mír 45(b)(iii) agus mír 45(c)(iii), á gcur i bhfeidhm, déanfaidh eintiteas an corrlach seirbhíse conarthaí a choigeartú maidir le barrachas an laghdaithe thar an méid arna leithdháileadh ar an gcomhpháirt caillteanais, agus maidir leis an mbarrachas sin amháin.

(a)

meastacháin ar luach reatha sreafaí airgid todhchaí le haghaidh éileamh agus costas a scaoiltear ón dliteanas i ndáil leis an gcumhdach atá fágtha mar gheall ar chostais seirbhíse árachais thabhaithe;

(b)

athruithe sa choigeartú riosca maidir le riosca neamhairgeadais arna aithint mar bhrabús nó mar chaillteanas mar gheall ar an scaoileadh ó riosca; agus

(c)

ioncam maoiniúcháin árachais nó costais maoiniúcháin árachais.

(a)

go measann an t-eintiteas go réasúnach go nginfeadh simpliú den sórt sin tomhas ar an dliteanas i ndáil leis an gcumhdach atá fágtha don ghrúpa nach mbeadh difriúil go hábhartha ón toradh a gheofaí trí na ceanglais i míreanna 32–52 a chur i bhfeidhm; nó

(b)

gurb ionann tréimhse cumhdaigh gach conartha sa ghrúpa (lena n-áirítear seirbhísí conartha árachais a eascraíonn ó na préimheanna uile laistigh de theorainn an chonartha arna cinneadh an dáta sin agus mír 34 á cur i bhfeidhm) agus bliain amháin nó níos lú.

(a)

méid na sreafaí airgid todhchaí a bhaineann le haon díorthach atá leabaithe sna conarthaí; agus

(b)

fad thréimhse cumhdaigh an ghrúpa conarthaí.

(a)

tráth a thugtar aitheantas tosaigh, is é seo a leanas suim ghlanluacha an dliteanais:

(b)

ag deireadh gach tréimhse tuairiscithe dá éis sin, tá suim ghlanluacha an dliteanais cothrom leis an tsuim ghlanluacha i dtús na tréimhse tuairiscithe:

(a)

suim ghlanluacha an dliteanais i ndáil leis an gcumhdach atá fágtha arna cinneadh agus mír 55 á cur i bhfeidhm; agus

(b)

na sreafaí airgid comhlíonta a bhaineann leis an gcumhdach atá fágtha don ghrúpa agus míreanna 33–37 agus B36–B92 á gcur i bhfeidhm. Más rud é, agus mír 59(b) á cur i bhfeidhm, nach ndéanann an t-eintiteas an dliteanas i leith éilimh thabhaithe a choigeartú i ndáil leis an amluach airgid agus le héifeacht an riosca airgeadais áfach, ní chuirfidh sé aon choigeartú den sórt sin san áireamh sna sreafaí airgid comhlíonta.

(a)

féadfaidh sé a roghnú aon sreabhadh airgid éadála árachais a aithint mar chostais nuair a thabhaíonn sé na costais sin, ar choinníoll nach bhfuil tréimhse cumhdaigh gach conartha sa ghrúpa níos faide ná aon bhliain amháin tráth a thugtar aitheantas tosaigh.

(b)

an dliteanas i leith éilimh thabhaithe a thomhas i ndáil leis an ngrúpa conarthaí árachais ag na sreafaí airgid comhlíonta a bhaineann le héilimh thabhaithe, agus míreanna 33–37 agus B36–B92 á gcur i bhfeidhm. Ní éilítear ar an eintiteas sreafaí airgid todhchaí a choigeartú maidir leis an amluach airgid agus le héifeacht an riosca airgeadais áfach, más rud é go meastar go n-íocfar na sreafaí airgid sin nó go bhfaighfear iad laistigh de bhliain amháin nó níos lú ó dháta tabhaithe na n-éileamh.

(a)

tús thréimhse cumhdaigh an ghrúpa conarthaí athárachais arna sealbhú; agus

(b)

an dáta ar a n-aithníonn eintiteas grúpa dochraideach de bhunchonarthaí árachais agus mír 25(c) á cur i bhfeidhm, más rud é go ndearna an t-eintiteas an conradh athárachais gaolmhar arna shealbhú sa ghrúpa conarthaí athárachais arna shealbhú an dáta sin nó roimhe sin.

(a)

na sreafaí airgid comhlíonta;

(b)

an méid arna dhí-aithint an dáta sin maidir le haon sócmhainn nó dliteanas a aithníodh roimhe seo i ndáil le sreafaí airgid a bhaineann leis an ngrúpa conarthaí athárachais arna sealbhú;

(c)

aon sreabhadh airgid a eascraíonn an dáta sin; agus

(d)

aon ioncam a aithnítear mar bhrabús nó mar chaillteanas agus mír 66A á cur i bhfeidhm.

(a)

an éifeacht atá ag aon chonradh nua a chuirtear leis an ngrúpa (féach mír 28);

(b)

ús arna fhuilleamh ar shuim ghlanluacha an chorrlaigh seirbhíse conarthaí, arna thomhas ag na rátaí lascaine a shonraítear i mír B72(b);

(ba)

ioncam arna aithint mar bhrabús nó mar chaillteanas sa tréimhse tuairiscithe agus mír 66A á cur i bhfeidhm;

(bb)

freaschuir comhpháirte aisghabhál-caillteanais arna n-aithint agus mír 66B á cur i bhfeidhm (féach mír B119F) a mhéid nach ionann na freaschuir sin agus athruithe i sreafaí airgid comhlíonta an ghrúpa conarthaí athárachais arna sealbhú;

(c)

athruithe sna sreafaí airgid comhlíonta, arna dtomhas ag na rátaí lascaine a shonraítear i mír B72(c), a mhéid a bhaineann an t-athrú le seirbhís sa todhchaí, ach amháin:

(d)

an éifeacht a bheadh ag aon difríocht malartaithe airgeadra a tharlóidh ar an gcorrlach seirbhíse conarthaí; agus

(e)

an méid a aithnítear mar bhrabús nó mar chaillteanas mar gheall ar sheirbhísí a fhaightear le linn na tréimhse, arna chinneadh de réir leithdháileadh an chorrlaigh seirbhíse conarthaí atá fágtha i ndeireadh na tréimhse tuairiscithe (sula ndéanfar aon leithdháileadh) thar an tréimhse cumhdaigh reatha agus an tréimhse cumhdaigh atá fágtha i ndáil leis an ngrúpa conarthaí athárachais arna shealbhú, agus mír B119 á cur i bhfeidhm.

(a)

go measann an t-eintiteas go réasúnach nach mbeidh an tomhas dá thoradh difriúil go hábhartha ón toradh a fhaightear trí na ceanglais i míreanna 63–68 a chur i bhfeidhm; nó

(b)

gurb ionann tréimhse cumhdaigh gach conartha sa ghrúpa conarthaí athárachais arna sealbhú (lena n-áirítear cumhdach árachais ó na préimheanna uile laistigh de theorainn an chonartha arna cinneadh an dáta sin agus mír 34 á cur i bhfeidhm) agus bliain amháin nó níos lú.

(a)

méid na sreafaí airgid todhchaí a bhaineann le haon díorthach atá leabaithe sna conarthaí; agus

(b)

fad thréimhse cumhdaigh an ghrúpa conarthaí athárachais arna sealbhú.

(a)

an dáta a thugtar aitheantas tosaigh (féach mír 25 agus mír 28), is é sin an dáta a éiríonn an t-eintiteas ina pháirtí sa chonradh.

(b)

déantar teorainn an chonartha (féach mír 34) a mhodhnú ionas go mbeidh sreafaí airgid laistigh de theorainn an chonartha má thagann siad ó oibleagáid shubstainteach an eintitis chun airgead tirim a sholáthar ag dáta reatha nó dáta sa todhchaí. Níl aon oibleagáid shubstainteach ar an eintiteas chun airgead tirim a sholáthar má tá sé de chumas praiticiúil aige praghas a shocrú maidir leis an ngealltanas go soláthrófar an t-airgead tirim lena léireofar méid an airgid tirim arna ghealladh agus na rioscaí gaolmhara go hiomlán.

(c)

déantar leithdháileadh an chorrlaigh seirbhíse conarthaí (féach mír 44(e) agus mír 45(e)) a mhodhnú ionas go n-aithneoidh an t-eintiteas an corrlach seirbhíse conarthaí thar shaolré an ghrúpa conarthaí ar bhealach córasach lena léireofar aistriú na seirbhísí infheistíochta faoin gconradh.

(a)

más rud é gur cuireadh na téarmaí modhnaithe san áireamh tráth tionscanta an chonartha:

(b)

chomhlíon an conradh bunaidh an sainmhíniú ar chonradh árachais le gnéithe rannpháirtíochta dírí, ach ní chomhlíonann an conradh modhnaithe an sainmhíniú sin a thuilleadh, nó a mhalairt; nó

(c)

chuir an t-eintiteas an cur chuige leithdháilte préimheanna i míreanna 53–59 nó míreanna 69–70 i bhfeidhm maidir leis an gconradh bunaidh, ach ciallaíonn na modhnuithe nach gcomhlíonann an conradh na critéir incháilitheachta i gcomhair an chur chuige sin i mír 53 nó i mír 69 a thuilleadh.

(a)

go múchtar é, i.e. nuair a théann an oibleagáid a shonraítear sa chonradh árachais in éag nó nuair a urscaoiltear nó nuair a chuirtear an oibleagáid sin ar ceal; nó

(b)

go gcomhlíontar aon cheann de na coinníollacha i mír 72.

(a)

déantar na sreafaí airgid comhlíonta arna leithdháileadh ar an ngrúpa a choigeartú chun go ndíothófar luach reatha na sreafaí airgid todhchaí agus an coigeartú riosca le haghaidh riosca neamhairgeadais a bhaineann leis na cearta agus oibleagáidí a dí-aithníodh ón ngrúpa, agus mír 40(a)(i) agus mír 40(b) á gcur i bhfeidhm;

(b)

déantar corrlach seirbhíse conarthaí an ghrúpa a choigeartú i ndáil leis an athrú i sreafaí airgid comhlíonta ar a dtugtar tuairisc in (a), a mhéid a éilítear le mír 44(c) agus mír 45(c), mura bhfuil feidhm ag mír 77; agus

(c)

déantar líon na n-aonad cumhdaigh le haghaidh na seirbhísí conartha árachais a mheastar atá fágtha a choigeartú chun na haonaid chumhdaigh a dí-aithníodh ón ngrúpa a léiriú, agus tá méid an chorrlaigh seirbhíse conarthaí a aithnítear mar bhrabús nó caillteanas sa tréimhse bunaithe ar an méid coigeartaithe sin agus mír B119 á cur i bhfeidhm.

(a)

corrlach seirbhíse conarthaí an ghrúpa ónar dí-aithníodh an conradh a choigeartú, a mhéid a éilítear le mír 44(c) agus mír 45(c), i ndáil leis an difríocht idir (i) agus (ii) maidir le conarthaí arna n-aistriú chuig tríú páirtí nó (iii) maidir le conarthaí arna ndí-aithint agus mír 72 á cur i bhfeidhm:

(b)

an conradh nua a thomhas, arna aithint agus mír 72 á cur i bhfeidhm, ag glacadh leis go bhfuair an t-eintiteas an phréimh ar a dtugtar tuairisc in (a)(iii) ag dáta an modhnaithe.

(a)

conarthaí árachais arna n-eisiúint atá ina sócmhainní;

(b)

conarthaí árachais arna n-eisiúint atá ina ndliteanais;

(c)

conarthaí athárachais arna sealbhú atá ina sócmhainní; agus

(d)

conarthaí athárachais arna sealbhú atá ina ndliteanais.

(a)

toradh seirbhíse árachais (míreanna 83–86), lena gcuimsítear ioncam árachais agus costais seirbhíse árachais; agus

(b)

ioncam maoiniúcháin árachais nó costais maoiniúcháin árachais (míreanna 87–92).

(a)

maidir le sreafaí airgid athárachais a bhraitheann ar éilimh ar na bunchonarthaí, pléifidh sé leo mar chuid de na héilimh a mheastar go ndéanfar a aisíoc faoin gconradh athárachais arna shealbhú;

(b)

maidir le méideanna a mheasann sé go bhfaighidh sé ón athárachóir, nach mbraitheann ar éilimh ar na bunchonarthaí (mar shampla, cineálacha áirithe de choimisiúin ghéillte), pléifidh sé leo mar laghdú sna préimheanna a bheidh le híoc ag an athárachóir;

(ba)

maidir le méideanna a aithnítear mar chinn a bhaineann le haisghabháil caillteanas agus míreanna 66(c)(i)–(ii) agus 66A–66B á gcur i bhfeidhm, pléifidh sé leo mar mhéideanna arna n-aisghabháil ón athárachóir; agus

(c)

ní chuirfidh sé leithdháileadh na bpréimheanna arna n-íoc i láthair mar laghdú ar ioncam.

(a)

éifeacht an amluacha airgid agus na n-athruithe san amluach airgid; agus

(b)

éifeacht an riosca airgeadais agus athruithe i riosca airgeadais; ach

(c)

gan aon athrú den sórt sin a chur san áireamh maidir le grúpaí conarthaí árachais ina bhfuil gnéithe rannpháirtíochta dírí lena ndéanfaí an corrlach seirbhíse conarthaí a choigeartú ach nach ndéanann amhlaidh agus míreanna 45(b)(ii), 45(b)(iii), 45(c)(ii) nó 45(c)(iii) á gcur i bhfeidhm. Áirítear iad sin le costais seirbhíse árachais.

(a)

mír B117A maidir le hioncam maoiniúcháin árachais nó costais maoiniúcháin árachais a eascraíonn ó mhír B115 (maolú riosca) a chur i bhfeidhm; agus

(b)

mír 88 agus mír 89 maidir le gach ioncam maoiniúcháin árachais eile nó gach costas maoiniúcháin árachais eile.

(a)

ioncam maoiniúcháin árachais nó costais maoiniúcháin árachais i gcomhair na tréimhse a chur san áireamh i mbrabús nó caillteanas; nó

(b)

ioncam maoiniúcháin árachais nó costais maoiniúcháin árachais i gcomhair na tréimhse a dhí-chomhiomlánú chun méid a chur san áireamh i mbrabús nó caillteanas a chinnfear le leithdháileadh córasach den ioncam maoiniúcháin árachais iomlán ionchasach nó de na costais maoiniúcháin árachais iomlána ionchasacha thar shaolré an ghrúpa conarthaí árachais, agus míreanna B130–B133 á gcur i bhfeidhm.

(a)

ioncam maoiniúcháin árachais nó costais maoiniúcháin árachais i gcomhair na tréimhse a chur san áireamh i mbrabús nó caillteanas; nó

(b)

ioncam maoiniúcháin árachais nó costais maoiniúcháin árachais i gcomhair na tréimhse a dhí-chomhiomlánú chun méid a chur san áireamh i mbrabús nó caillteanas lena gcuirfear deireadh le neamhréireanna cuntasaíochta le hioncam nó costais arna gcur san áireamh i mbrabús nó i gcaillteanas maidir leis na hítimí forluiteacha arna sealbhú, agus míreanna B134–B136 á gcur i bhfeidhm.

(a)

déanfaidh sé athaicmiú go dtí brabús agus caillteanas mar choigeartú athaicmithe (féach IAS 1 Cur i Láthair Ráiteas Airgeadais) ar aon mhéid atá fágtha i ndáil leis an ngrúpa (nó conradh) a aithníodh roimhe sin in ioncam cuimsitheach eile toisc gur roghnaigh an t-eintiteas an polasaí cuntasaíochta a leagtar amach i mír 88(b).

(b)

ní dhéanfaidh sé athaicmiú go dtí brabús agus caillteanas mar choigeartú athaicmithe (féach IAS 1) ar aon mhéid atá fágtha i ndáil leis an ngrúpa (nó conradh) a aithníodh roimhe sin in ioncam cuimsitheach eile toisc gur roghnaigh an t-eintiteas an polasaí cuntasaíochta a leagtar amach i mír 89(b).

(a)

na méideanna arna n-aithint ina ráitis airgeadais maidir le conarthaí a thagann faoi raon feidhme IFRS 17 (féach míreanna 97–116);

(b)

na breithiúnais shuntasacha, agus na hathruithe sna breithiúnais sin, arna ndéanamh agus IFRS 17 á chur i bhfeidhm (féach míreanna 117–120); agus

(c)

cineál agus méid na rioscaí ó chonarthaí a thagann faoi raon feidhme IFRS 17 (féach míreanna 121–132).

(a)

an cineál conartha (mar shampla, mórlínte táirgí);

(b)

limistéar geografach (mar shampla, tír nó réigiún); nó

(c)

deighleog intuairiscithe, mar a shainítear in IFRS 8 Deighleoga Oibriúcháin.

(a)

cén ceann de na critéir i mír 53 agus mír 69 a chomhlíon sé;

(b)

cibé acu an dhéanann nó nach ndéanann sé coigeartú maidir leis an amluach airgid agus le héifeacht an riosca airgeadais agus mír 56, mír 57(b) agus mír 59(b), á gcur i bhfeidhm; agus

(c)

an modh a roghnaigh sé chun sreafaí airgid éadála árachais a aithint agus mír 59(a) á cur i bhfeidhm.

(a)

na réitigh a leagtar amach i míreanna 100–105B a nochtadh i bhfoirm tábla; agus

(b)

maidir le gach réiteach, na suimeanna glanluacha i dtús agus i ndeireadh na tréimhse a chur i láthair, arna ndí-chomhiomlánú mar iomlán le haghaidh na bpunann conarthaí atá ina sócmhainní agus iomlán le haghaidh na bpunann conarthaí atá ina ndliteanais, atá comhionann leis na suimeanna arna gcur i láthair sa ráiteas ar an staid airgeadais agus mír 78 á cur i bhfeidhm.

(a)

na glandliteanais (nó na glansócmhainní) i gcomhair na comhpháirte cumhdaigh atá fágtha, gan aon chomhpháirt caillteanais san áireamh.

(b)

aon chomhpháirt caillteanais (féach míreanna 47–52 agus 57–58).

(c)

na dliteanais i leith éilimh thabhaithe. Maidir le conarthaí árachais ar cuireadh an cur chuige leithdháilte préimheanna ar a dtugtar tuairisc i míreanna 53–59 nó 69–70A i bhfeidhm maidir leo, nochtfaidh eintiteas réitigh ar leithligh maidir leis an méid seo a leanas:

(a)

na meastacháin ar luach reatha na sreafaí airgid todhchaí;

(b)

an coigeartú riosca le haghaidh riosca neamhairgeadais; agus

(c)

an corrlach seirbhíse conarthaí.

(a)

ioncam árachais.

(b)

costais seirbhíse árachais, agus an méid seo a leanas á léiriú ar leithligh:

(c)

comhpháirteanna infheistíochta arna n-eisiamh ó ioncam árachais agus ó chostais seirbhíse árachais (in éineacht le haisíocaíochtaí ar phréimheanna ach amháin i gcás ina gcuirtear aisíocaíochtaí ar phréimheanna i láthair mar chuid de na sreafaí airgid sa tréimhse ar a dtugtar tuairisc i mír 105(a)(i)).

(a)

athruithe a bhaineann le seirbhís sa todhchaí, agus míreanna B96–B118 á gcur i bhfeidhm, lena léirítear an méid seo a leanas ar leithligh:

(b)

athruithe a bhaineann leis an tseirbhís atá i bhfeidhm faoi láthair, ie:

(c)

athruithe a bhaineann le seirbhís roimhe seo, i.e. athruithe i sreafaí airgid comhlíonta a bhaineann le héilimh thabhaithe (féach mír B97(b) agus mír B113(a)).

(a)

sreafaí airgid sa tréimhse, lena n-áirítear:

(b)

an éifeacht a bheadh ag athruithe sa riosca neamhfheidhmíochta ar thaobh eisitheoir na gconarthaí athárachais arna sealbhú;

(c)

ioncam maoiniúcháin árachais nó costais maoiniúcháin árachais; agus

(d)

aon ítim líne bhreise a bhféadfadh gá a bheith leo chun tuiscint a fháil ar an athrú i suim ghlanluacha na gconarthaí árachais.

(a)

na méideanna a bhaineann leis na hathruithe sa dliteanas maidir leis an gcumhdach atá fágtha, mar a shonraítear i mír B124, agus an méid seo a leanas á nochtadh ar leithligh:

(b)

leithdháileadh na coda de na préimheanna a bhaineann le sreafaí airgid éadála árachais a aisghabháil (féach mír B125).

(a)

na meastacháin ar luach reatha eis-sreafaí airgid todhchaí, lena léirítear, ar leithligh, méid na sreafaí airgid éadála árachais;

(b)

na meastacháin ar luach reatha na n-insreafaí airgid todhchaí;

(c)

an coigeartú riosca le haghaidh riosca neamhairgeadais; agus

(d)

an corrlach seirbhíse conarthaí.

(a)

conarthaí a fhaightear ó eintitis eile in aistrithe conarthaí árachais nó i gcomhcheangail idir gnólachtaí; agus

(b)

grúpaí conarthaí atá dochraideach.

(a)

an chúis gur éilíodh ar an eintiteas bunús an dí-chomhiomlánaithe a athrú;

(b)

méid aon choigeartú le haghaidh gach ítim líne ráitis airgeadais dá ndéantar difear; agus

(c)

suim ghlanluacha an ghrúpa conarthaí árachais lenar bhain an t-athrú ar dháta an athraithe.

(a)

conarthaí árachais a bhí ann ag an dáta idirthréimhseach ar chuir an t-eintiteas an cur chuige cúlghabhálach modhnaithe i bhfeidhm maidir leo;

(b)

conarthaí árachais a bhí ann ag an dáta idirthréimhseach ar chuir an t-eintiteas an cur chuige cóirluacha i bhfeidhm maidir leo; agus

(c)

gach conradh árachais eile.

(a)

na modhanna a úsáidtear chun conarthaí árachais a thomhas a thagann faoi raon feidhme IFRS 17 agus na próisis chun na hionchuir leis na modhanna sin a mheas. Mura bhfuil sé dodhéanta, soláthróidh eintiteas faisnéis chainníochtúil faoi na hionchuir sin freisin.

(b)

aon athrú sna modhanna agus sna próisis chun meastachán a dhéanamh faoi ionchuir a úsáidtear chun conarthaí a thomhas, faoin gcúis le gach athrú, agus faoin gcineál conarthaí a ndéantar difear dóibh.

(c)

a mhéid nach gcumhdaítear in (a), an cur chuige a úsáidtear:

(a)

na neamhchosaintí agus conas a tharlaíonn siad;

(b)

cuspóirí, polasaithe agus próisis an eintitis i ndáil le bainistíocht na rioscaí agus na modhanna a úsáidtear chun na rioscaí a thomhas; agus

(c)

aon athrú ar (a) nó ar (b) ón tréimhse roimhe sin.

(a)

faisnéis chainníochtúil achomair faoin neamhchosaint sin i ndeireadh na tréimhse tuairiscithe. Beidh an nochtadh sin bunaithe ar an bhfaisnéis arna soláthar go hinmheánach do phríomhphearsanra bainistíochta an eintitis.

(b)

na nochtuithe a éilítear le míreanna 127–132, a mhéid nach soláthraítear iad agus pointe (a) den mhír seo á chur i bhfeidhm.

(a)

anailís íogaireachta lena léireofar conas a dhéanfadh athruithe in athróga riosca, a raibh seans réasúnach ann go dtarlóidís i ndeireadh na tréimhse tuairiscithe, difear do bhrabús nó caillteanas agus cothromas:

(b)

na modhanna agus na toimhdí arna n-úsáid agus an anailís íogaireachta á hullmhú; agus

(c)

athruithe ón tréimhse roimhe seo sna modhanna agus toimhdí arna n-úsáid agus an anailís íogaireachta á hullmhú, agus na cúiseanna leis na hathruithe sin.

(a)

míniú ar an modh a úsáidtear chun anailís íogaireachta den sórt sin a ullmhú agus ar na príomhpharaiméadair agus ar na príomhthoimhdí is bonn leis an bhfaisnéis arna soláthar; agus

(b)

míniú ar chuspóir an mhodha a úsáidtear agus ar aon teorainn a d’fhéadfadh a bheith ina gcúis leis an bhfaisnéis arna soláthar.

(a)

an méid is fearr a sheasann dá neamhchosaint uasta chreidmheasa i ndeireadh na tréimhse tuairiscithe, ar leithligh le haghaidh conarthaí árachais arna n-eisiúint agus conarthaí athárachais arna sealbhú; agus

(b)

faisnéis faoi cháilíocht creidmheasa conarthaí athárachais arna sealbhú atá ina sócmhainní.

(a)

tuairisc ar an gcaoi a mbainistíonn sé an riosca leachtachta.

(b)

anailísí aibíochta ar leithligh maidir le punanna de chonarthaí árachais arna n-eisiúint atá ina ndliteanais agus punanna de chonarthaí athárachais arna sealbhú atá ina ndliteanais lena léirítear, ar a laghad, glansreafaí airgid na bpunann le haghaidh gach ceann de na chéad 5 bliana tar éis an dáta tuairiscithe agus i gcomhiomlán tar éis na chéad 5 bliana. Ní éilítear ar eintiteas dliteanais, i ndáil leis an gcumhdach atá fágtha, arna dtomhas agus míreanna 55–59 agus míreanna 69–70A á gcur i bhfeidhm, a chuimsiú sna hanailísí sin. Féadfaidh na hanailísí a bheith sna foirmeacha seo a leanas:

(c)

na méideanna is iníoctha ar éileamh, lena mínítear an gaol idir na méideanna sin agus suim ghlanluacha na bpunann conarthaí lena mbaineann, mura ndéantar a leithéid a nochtadh agus pointe (b) den mhír sin á chur i bhfeidhm.

(a)

imeacht neamhchinnte sa todhchaí (féach míreanna B3–B5);

(b)

íocaíochtaí comhchineáil (féach mír B6);

(c)

an t-idirdhealú idir riosca árachais agus rioscaí eile (féach míreanna B7–B16);

(d)

riosca árachais suntasach (féach míreanna B17–B23);

(e)

athruithe i leibhéal an riosca árachais (féach míreanna B24–B25); agus

(f)

samplaí de chonarthaí árachais (féach míreanna B26–B30).

(a)

an dóchúlacht go dtarlóidh imeacht árachaithe;

(b)

cathain a tharlóidh an t-imeacht árachaithe; nó

(c)

an méid a bheidh ar an eintiteas a íoc má tharlaíonn an t-imeacht árachaithe.

(a)

an cumas a chailleadh chun muirear a mhuirearú ar an sealbhóir polasaí as seirbhís sa todhchaí. Mar shampla, i gconradh árachais saoil atá ceangailte le hinfheistíocht, ciallaíonn bás an tsealbhóra polasaí nach féidir leis an eintiteas seirbhísí bainistíochta infheistíochta a fheidhmiú a thuilleadh agus táille a bhailiú astu. Ní tharlaíonn an caillteanas eacnamaíoch sin le haghaidh an eintitis de thoradh riosca árachais áfach, díreach mar is amhlaidh nach nglacann bainisteoir ciste fhrithpháirtigh riosca árachais i ndáil le bás féideartha cliaint. Dá dheasca sin, ní bhaineann cailliúint fhéideartha na dtáillí bainistíochta infheistíochta sa todhchaí le hábhar agus measúnú á dhéanamh ar an méid riosca árachais a aistrítear le conradh.

(b)

tarscaoileadh, de bharr báis, na muirear a ghearrfaí dá gcuirfí an conradh ar ceal nó dá ndéanfaí é a ghéilleadh. Ós rud é gur cuireadh na muirir sin ar bun leis an gconradh, ní thabharfaí cúiteamh don sealbhóir polasaí maidir le riosca a bhí ann cheana féin díreach dá ndéanfaí na muirir sin a tharscaoileadh. Dá dheasca sin, ní bhaineann siad le hábhar agus measúnú á dhéanamh ar an méid riosca árachais a aistrítear le conradh.

(c)

íocaíocht a bhraitheann ar imeacht nach bhfuil ina chúis le caillteanas suntasach do shealbhóir an chonartha. Mar shampla, cuir i gcás conradh lena n-éilítear ar an eisitheoir CU1 milliún (1) a íoc más rud é go ndéantar damáiste fisiciúil do shócmhainn is cúis le caillteanas eacnamaíoch neamhshuntasach dar luach CU1 don sealbhóir. Sa chonradh seo, aistríonn an sealbhóir an riosca neamhshuntasach go gcaillfí CU1 chuig an eisitheoir. An tráth céanna, cruthaíonn an conradh riosca neamhárachais go mbeidh ar an eisitheoir CU999 999 a íoc má tharlaíonn an t-imeacht a shonraítear. Ós rud é nach bhfuil aon chás ann ina mbeadh caillteanas suntasach ag sealbhóir an chonartha de dheasca imeacht árachaithe, ní ghlacann an t-eisitheoir le riosca árachais suntasach ón sealbhóir agus ní conradh árachais atá sa chonradh sin.

(d)

aisghabhálacha athárachais féideartha. Coinníonn an t-eintiteas cuntas orthu sin ar leithligh.

(a)

árachas in aghaidh na gadaíochta nó damáiste.

(b)

árachas in aghaidh dliteanas i leith táirgí, dliteanas gairmiúil, dliteanas sibhialta nó costais dhlíthiúla.

(c)

árachas saoil agus pleananna sochraide réamhíoctha (cé gur cinnte go bhfaighidh duine bás, ní féidir a bheith cinnte faoin uair a tharlóidh an bás nó, le haghaidh cineálacha áirithe árachais saoil, an bhfaighidh an duine bás le linn na tréimhse a chumhdaítear leis an árachas).

(d)

blianachtaí agus pinsin saolteagmhasacha, i.e. conarthaí lena soláthraítear cúiteamh maidir leis an imeacht neamhchinnte sa todhchaí —marthanas an bhlianachtóra nó an phinsinéara—chun leibhéal ioncaim, a sholáthar don bhlianachtóir nó don phinsinéir, dá ndéanfaí díobháil dá mairfeadh sé nó sí. (Maidir le dliteanais fostóirí a eascraíonn ó phleananna sochair d’fhostaithe agus ó oibleagáidí sochair scoir arna dtuairisciú le pleananna scoir le sochar sainithe, ní áirítear iad faoi raon feidhme IFRS 17, agus mír 7(b) á cur i bhfeidhm).

(e)

árachas in aghaidh míchumais agus costais míochaine.

(f)

bannaí urra, bannaí dílseachta, bannaí feidhmíochta agus bannaí tairisceana, i.e. conarthaí lena dtugtar cúiteamh don sealbhóir má theipeann ar pháirtí eile oibleagáid chonarthach a chomhlíonadh; mar shampla, oibleagáid chun foirgneamh a thógáil.

(g)

barántaí táirge. Tagann barántaí táirge arna n-eisiúint ag páirtí eile i ndáil le hearraí arna ndíol ag monaróir, déileálaí nó miondíoltóir faoi raon feidhme IFRS 17. Tá barántaí táirge arna n-eisiúint go díreach ag monaróir, déileálaí nó miondíoltóir lasmuigh de raon feidhme IFRS 17, agus mír 7(a) á cur i bhfeidhm, áfach, agus tagann siad faoi raon feidhme IFRS 15 nó IAS 37 Forálacha, Dliteanais Theagmhasacha agus Sócmhainní Teagmhasacha ina ionad sin.

(h)

árachas teidil (árachas in aghaidh lochtanna a aimsiú i dteideal chun talún nó foirgneamh nach raibh soiléir tráth a eisíodh an conradh árachais). Sa chás sin, locht a aimsiú sa teideal, is é sin an t-imeacht árachaithe, seachas an locht féin.

(i)

árachas taistil (cúiteamh in airgead tirim nó cúiteamh comhchineáil do shealbhóirí polasaí i ndáil le caillteanais a tharlaíonn roimh thaisteal nó lena linn).

(j)

bannaí tubaiste lena ndéantar foráil maidir le híocaíochtaí laghdaithe ar phréimh, ar ús nó ar an dá cheann, má dhéanann imeacht sonraithe díobháil d’eisitheoir an bhanna (ach amháin mura gcruthaítear riosca árachais suntasach leis an imeacht sonraithe; mar shampla, más ionann an t-imeacht agus athrú ar ráta úis nó ar ráta malairte eachtraí).

(k)

babhtálacha conarthaí árachais agus conarthaí eile lena n-éilítear íocaíocht ag brath ar athruithe in athróga aeráide, athróga geolaíocha nó athróga fisiceacha eile a bhaineann go sonrach le páirtí sa chonradh.

(a)

conarthaí infheistíochta atá i bhfoirm conradh árachais go dlíthiúil ach nach n-aistríonn riosca árachais suntasach chuig an eisitheoir. Mar shampla, ní conarthaí árachais iad conarthaí árachais saoil nach mbaineann aon riosca mortlaíochta suntasach ná riosca galrachta suntasach leis an eintiteas iontu; ionstraimí airgeadais is ea conarthaí den sórt sin nó conarthaí seirbhíse—féach mír B28. Ní chomhlíonann conarthaí infheistíochta ina bhfuil gnéithe rannpháirtíochta discréide an sainmhíniú ar chonradh árachais; tagann siad faoi raon feidhme IFRS 17 áfach, ar choinníoll gur eintiteas a eisíonn iad, a eisíonn conarthaí árachais freisin, agus mír 3(c) á cur i bhfeidhm.

(b)

conarthaí atá i bhfoirm árachais go dlíthiúil, ach a thugann an riosca árachais suntasach uile ar ais don sealbhóir polasaí trí shásraí in-fhorfheidhmithe agus neamh-inchealaithe lena ndéantar íocaíochtaí sa todhchaí ón sealbhóir polasaí leis an eisitheoir a choigeartú mar thoradh díreach ar chaillteanais faoi árachas. Mar shampla, tugann roinnt conarthaí athárachais airgeadais nó roinnt grúpchonarthaí an riosca árachais suntasach uile ar ais go dtí na sealbhóirí polasaí; ionstraimí airgeadais nó conarthaí seirbhíse is ea conarthaí den sórt sin de ghnáth (féach mír B28).

(c)

féin-árachas (ie riosca a choinneáil i gcás ina bhféadfaí é a chumhdach le hárachas). I gcásanna den sórt sin, ní bhíonn aon chonradh árachais i gceist toisc nach ndéantar aon chomhaontú le páirtí eile. Dá réir sin, má eisíonn eintiteas conradh árachais chuig a mháthair-eintiteas, a fhochuideachta nó a chomh-fhochuideachta, ní bheidh aon chonradh árachais sna ráitis airgeadais chomhdhlúite i gceist toisc nach bhfuil aon chonradh ann le páirtí eile. I gcás ráitis airgeadais aonair nó ar leithligh de chuid an eisitheora nó an tsealbhóra áfach, beidh conradh árachais i gceist.

(d)

conarthaí (amhail conarthaí cearrbhachais) lena n-éilítear íocaíocht má tharlaíonn imeacht neamhchinnte sonraithe sa todhchaí, ach nach n-éilítear leo, mar réamhchoinníoll chonarthach i ndáil le híocaíocht, go gcaithfidh an t-imeacht díobháil a dhéanamh don sealbhóir polasaí. Maidir le conarthaí lena sonraítear íocaíocht réamhchinntithe chun an caillteanas, ar imeacht sonraithe ba chúis leis amhail bás nó timpiste, a chainníochtú, ní eisiatar conarthaí den sórt sin ón sainmhíniú ar chonradh árachais áfach (féach mír B12).

(e)

díorthaigh lena nochtar páirtí do riosca airgeadais ach nach nochtar amhlaidh do riosca árachais, toisc go n-éilíonn na díorthaigh ar an bpáirtí sin íocaíocht a dhéanamh (nó an ceart a thabhairt dóibh chun íocaíocht a fháil) bunaithe ar na hathruithe i gceann amháin nó níos mó díobh seo a leanas agus ar na hathruithe seo amháin: ráta úis sonraithe, praghas na hionstraime airgeadais, praghas tráchtearra, ráta malairte eachtraí, innéacs praghsanna nó rátaí, rátáil chreidmheasa nó innéacs creidmheasa, nó ar aon athróg eile, ar choinníoll, i gcás athróg neamhairgeadais, nach mbaineann an athróg go sonrach le páirtí sa chonradh.

(f)

ráthaíochtaí a bhaineann le creidmheas lena n-éilítear íocaíochtaí fiú mura thabhaigh an sealbhóir caillteanas maidir le mainneachtain an fhéichiúnaí íocaíochtaí a dhéanamh agus iad dlite; coinnítear cuntas ar chonarthaí den sórt sin agus IFRS 9 Ionstraimí Airgeadais (féach mír B29) á chur i bhfeidhm.

(g)

conarthaí lena n-éilítear íocaíocht a bhraitheann ar athróg aeráide, athróg gheolaíoch nó aon athróg fhisiciúil eile nach mbaineann go sonrach le páirtí sa chonradh (ar a dtugtar díorthaigh aimsire go coitianta).

(h)

conarthaí lena ndéantar foráil maidir le híocaíochtaí laghdaithe préimhe, úis nó iad araon, a bhraitheann ar athróg aeráide, athróg gheolaíoch nó aon athróg fhisiciúil eile, nach mbaineann a n-éifeacht go sonrach le páirtí sa chonradh (dá ngairtear bannaí tubaiste go coitianta).

(a)

beag beann ar an mbunionstraim fiachais a bheith i seilbh an chontrapháirtí nó gan a bheith ina sheilbh; nó

(b)

nuair a thagann athrú ar an rátáil chreidmheasa nó ar an innéacs creidmheasa, seachas ar mhainneachtain féichiúnaí sonraithe íocaíochtaí a dhéanamh agus iad dlite.

(a)

níl dlúthbhaint idir an chomhpháirt infheistíochta agus an chomhpháirt árachais.

(b)

díolann eintitis, a eisíonn conarthaí árachais, nó páirtithe eile, conradh le téarmaí coibhéiseacha, nó d’fhéadfaidís conradh den sórt sin a dhíol, ar leithligh sa mhargadh céanna nó sa dlínse chéanna. Cuirfidh an t-eintiteas an fhaisnéis uile atá le fáil go réasúnach san áireamh agus an cinneadh sin á dhéanamh. Ní éilítear ar eintiteas cuardach uileghabhálach a dhéanamh chun a aithint cibé acu a dhíoltar nó nach ndíoltar comhpháirt infheistíochta ar leithligh.

(a)

nach féidir leis an eintiteas comhpháirt amháin a thomhas gan breithniú a dhéanamh ar an gceann eile. Dá bhrí sin, má tá luach comhpháirte amháin éagsúil de réir luach na comhpháirte eile, cuirfidh eintiteas IFRS 17 i bhfeidhm chun cuntas a choinneáil ar an gcomhpháirt infheistíochta agus árachais chomhcheangailte; nó

(b)

ní féidir leis an sealbhóir polasaí tairbhiú de chomhpháirt amháin mura bhfuil an chomhpháirt eile ann freisin. Dá bhrí sin, má théann comhpháirt amháin as feidhm nó in aibíocht toisc go dtéann an chomhpháirt eile as feidhm nó in aibíocht, cuirfidh an t-eintiteas IFRS 17 i bhfeidhm chun cuntas a choinneáil ar an gcomhpháirt infheistíochta agus árachais chomhcheangailte.

(a)

má tá dlúthbhaint idir na sreafaí airgid agus na rioscaí a bhaineann leis an earra nó leis an tseirbhís agus na sreafaí airgid agus na rioscaí a bhaineann leis na comhpháirteanna árachais sa chonradh; agus

(b)

má sholáthraíonn an t-eintiteas seirbhís shuntasach tríd an earra nó an tseirbhís á chomhtháthú leis na comhpháirteanna árachais.

(a)

sreafaí airgid éadála árachais is inchurtha go díreach i leith grúpa conarthaí árachais:

(b)

sreafaí airgid éadála árachais is inchurtha go díreach i leith punann conarthaí árachais, seachas iad sin in (a), i leith grúpaí conarthaí sa phunann.

(a)

aithneoidh eintiteas caillteanas lagaithe mar bhrabús nó mar chaillteanas agus laghdóidh sé an tsuim ghlanluacha i ndáil le sócmhainn le haghaidh sreafaí airgid éadála árachais ionas nach mó suim ghlanluacha na sócmhainne ná an glan-insreabhadh airgid ionchasaigh i gcomhair an ghrúpa gaolmhar de chonarthaí árachais, arna chinneadh agus mír 32(a) á cur i bhfeidhm.

(b)

nuair a leithdháileann eintiteas sreafaí airgid éadála árachais ar ghrúpaí conarthaí árachais agus mír B35A(a)(ii) á cur i bhfeidhm, aithneoidh an t-eintiteas caillteanas lagaithe mar bhrabús nó mar chaillteanas agus laghdóidh sé suim ghlanluacha na sócmhainní gaolmhara le haghaidh sreafaí airgid éadála árachais:

(a)

úsáid neamhchlaonta na faisnéise réasúnaí uile ar féidir tacú léi atá le fáil gan costas míchuí ná iarracht mhíchuí (féach míreanna B37–B41);

(b)

athróga margaidh agus athróga neamh-mhargaidh (féach míreanna B42–B53);

(c)

meastacháin atá ann faoi láthair a úsáid (féach míreanna B54–B60); agus

(d)

sreafaí airgid laistigh de theorainn an chonartha (féach míreanna B61–B71).

(a)

faisnéis faoi éilimh arna dtuairisciú ag sealbhóirí polasaí cheana.

(b)

faisnéis eile faoi shaintréithe aitheanta nó measta na gconarthaí árachais.

(c)

sonraí stairiúla faoi eispéireas an eintitis féin, arna bhforlíonadh nuair is gá le sonraí stairiúla ó fhoinsí eile. Déantar sonraí stairiúla a choigeartú chun na dálaí atá ann faoi láthair a léiriú, mar shampla,

(d)

faisnéis faoin bpraghas atá i bhfeidhm faoi láthair, má tá sí le fáil, maidir le conarthaí athárachais agus ionstraimí airgeadais eile (más ann dóibh) lena gcumhdaítear rioscaí comhchosúla, amhail bannaí tubaiste agus díorthaigh aimsire, agus praghsanna margaidh le déanaí ar aistrithe conarthaí árachais. Déanfar an fhaisnéis sin a choigeartú chun na difríochtaí idir na sreafaí airgid a eascraíonn ó na conarthaí athárachais sin agus ó ionstraimí airgeadais eile a léiriú, mar aon leis na sreafaí airgid a d’eascródh de réir mar a chomhlíonfaidh an t-eintiteas na bunchonarthaí leis an sealbhóir polasaí.

(a)

athróga margaidh—athróga is féidir a bhrath i margaí, nó is féidir a dhíorthú go díreach ó mhargaí (mar shampla, praghsanna urrús arna dtrádáil go poiblí agus rátaí úis); agus

(b)

athróga neamh-mhargaidh—gach athróg eile (mar shampla, minicíocht agus déine na n-éileamh árachais agus mortlaíocht).

(a)

féadfaidh staidreamh mortlaíochta inmheánach a bheith níos áitithí ná sonraí mortlaíochta náisiúnta má chinntear sonraí náisiúnta ó dhaonra mór nach ionann é agus an daonra árachaithe. D’fhéadfadh sé sin tarlú, mar shampla, go bhféadfadh difríocht shuntasach a bheith idir saintréithe déimeagrafacha an daonra faoi árachais agus saintréithe an daonra náisiúnta, rud a chiallódh go mbeadh ar eintiteas aird níos mó a thabhairt ar na sonraí inmheánacha agus aird níos lú a thabhairt ar an staidreamh náisiúnta.

(b)

os a choinne sin, má chinntear an staidreamh inmheánach ó dhaonra beag a bhfuil saintréithe acu a chreidtear a bheith gar do shaintréithe an daonra náisiúnta, agus gur staidreamh reatha atá sa staidreamh náisiúnta, tabharfaidh eintiteas aird níos mó ar an staidreamh náisiúnta.

(a)

an léirítear na coinníollacha i ndeireadh na tréimhse tuairiscithe go dílis leis na meastacháin a tugadh cothrom le dáta.

(b)

an léirítear na hathruithe sna coinníollacha le linn na tréimhse go dílis leis na hathruithe sna meastacháin. Mar shampla, glacaimis leis go raibh meastacháin ar thaobh amháin de raon réasúnach i dtús na tréimhse. Murar tháinig athrú ar na coinníollacha, dá n-athrófaí na meastacháin chuig an taobh eile den raon i ndeireadh na tréimhse, ní léireofaí an méid a tharla le linn na tréimhse go dílis leis sin. Má tá na meastacháin is déanaí de chuid eintitis difriúil lena mheastacháin roimhe sin, ach gan athrú a bheith tagtha ar na coinníollacha, déanfaidh sé measúnú i dtaobh an bhfuil údar maith leis na dóchúlachtaí nua a shanntar do gach cás. Agus a mheastacháin ar na dóchúlachtaí sin á dtabhairt cothrom le dáta, déanfaidh an t-eintiteas breithniú ar an bhfianaise a bhí mar thaca lena mheastacháin roimhe sin agus ar an bhfianaise nua uile atá le fáil, agus an fhianaise atá níos áitithí á threisiú a thuilleadh.

(a)

athruithe marthanacha sa mhortlaíocht;

(b)

athruithe ar shaintréithe an daonra árachaithe (mar shampla, athruithe ar fhrithghealladh nó ar dháileadh, nó cásanna maidir le dul as feidhm roghnaitheach ag sealbhóirí polasaí atá ina sláinte neamhghnách);

(c)

luaineachtaí randamacha; nó

(d)

cúiseanna neamh-athfhillteacha in-sainaitheanta.

(a)

a gconarthaí a ghéilleadh, má tá dóchúlacht éigin ann nach ndéanfaidh cuid de na sealbhóirí polasaí amhlaidh; nó

(b)

leanúint dá gconarthaí, má tá dóchúlacht éigin ann nach ndéanfaidh cuid de na sealbhóirí polasaí amhlaidh.

(a)

préimheanna (lena n-áirítear coigeartuithe ar phréimheanna agus préimheanna tráthchoda) ó shealbhóir polasaí agus aon sreabhadh airgid breise a thagann as na préimheanna sin.

(b)

íocaíochtaí le sealbhóir polasaí (nó thar a cheann), lena n-áirítear éilimh a tuairiscíodh cheana ach nár íocadh fós (i.e. éilimh thuairiscithe), éilimh thabhaithe ar imeachtaí a tharla cheana ach nár tuairiscíodh éilimh lena n-aghaidh agus na héilimh thodhchaí uile a bhfuil oibleagáid shubstainteach ag an eintiteas ina leith (féach mír 34).

(c)

íocaíochtaí le sealbhóir polasaí (nó thar a cheann) a athraíonn ag brath ar thorthaí ar ítimí forluiteacha.

(d)

íocaíochtaí le sealbhóir polasaí (nó thar a cheann) a thagann as díorthaigh, mar shampla, roghanna agus ráthaíochtaí atá leabaithe sa chonradh, a mhéid nach bhfuil na roghanna ná na ráthaíochtaí sin deighilte ón gconradh árachais (féach mír 11(a)).

(e)

leithdháileadh sreafaí airgid éadála árachais atá inchurtha i leith na punainne lena mbaineann an conradh.

(f)

costais láimhseála éileamh (i.e. na costais a thabhóidh an t-eintiteas agus éilimh á n-imscrúdú, á bpróiseáil agus á réiteach faoi chonarthaí árachais atá ann cheana, lena n-áirítear táillí dlí agus coigeartóirí caillteanais agus costais inmheánacha a bhaineann le héilimh a imscrúdú agus le híocaíochtaí éilimh a phróiseáil).

(g)

na costais a thabhóidh an t-eintiteas agus sochair chonarthacha, ar íocaíochtaí comhchineáil iad, á soláthar.

(h)

costais riaracháin polasaí agus cothabhála, amhail costais a bhaineann le hathruithe ar pholasaí billeála agus láimhseála préimheanna (mar shampla, tiontuithe agus athshuíomhanna). Áirítear sna costais sin coimisiúin athfhillteacha freisin a bhfuil coinne ann go n-íocfar le hidirghabhálaithe iad má leanann sealbhóir polasaí ar leith de bheith ag íoc na bpréimheanna laistigh de theorainn an chonartha árachais.

(i)

cánacha idirbheart-bhunaithe (amhail cánacha préimheanna, cánacha breisluacha agus cánacha earraí agus seirbhísí) agus tobhaigh (amhail tobhaigh seirbhíse dóiteáin agus measúnuithe ciste ráthaíochta) a eascraíonn go díreach ó chonarthaí árachais atá ann cheana, nó is féidir a bheith inchurtha ina leith ar bhonn réasúnach agus comhsheasmhach.

(j)

íocaíochtaí ón árachóir i gcáil mhuiníneach chun oibleagáidí cánach arna dtabhú ag an sealbhóir polasaí a chomhlíonadh, agus fáltais ghaolmhara.

(k)

insreafaí airgid féideartha ó aisghabhálacha (amhail tarrthálas agus seachaíocht) ar éilimh thodhchaí a chumhdaítear le conarthaí árachais atá ann cheana agus, a mhéid nach gcáilíonn siad lena n-aithint mar shócmhainní ar leithligh, insreafaí airgid féideartha ó aisghabhálacha ar éilimh roimhe sin.

(ka)

na costais a thabhóidh an t-eintiteas:

(l)

leithdháileadh forchostas seasta agus inathraitheach (amhail na costais a bhaineann le cuntasaíocht, le hacmhainní daonna, le teicneolaíocht faisnéise agus le tacaíocht, le dímheas foirgneamh, le cíos agus le cothabháil agus le fóntais) atá inchurtha go díreach i leith conarthaí árachais a chomhlíonadh. Leithdháiltear na forchostais sin ar ghrúpaí conarthaí ag úsáid modhanna atá córasach agus réasúnach, agus cuirtear i bhfeidhm go comhsheasmhach iad maidir leis na costais uile ag a bhfuil saintréithe comhchosúla.

(m)

aon chostas eile atá inmhuirearaithe go sonrach ar an sealbhóir polasaí faoi théarmaí an chonartha.

(a)

torthaí infheistíochta. Déantar infheistíochtaí a aithint, a thomhas agus a chur i láthair ar leithligh.

(b)

sreafaí airgid (íocaíochtaí nó fáltais) a eascraíonn faoi chonarthaí athárachais arna sealbhú. Déantar conarthaí athárachais arna sealbhú a aithint, a thomhas agus a chur i láthair ar leithligh.

(c)

sreafaí airgid a fhéadfaidh eascairt ó chonarthaí árachais sa todhchaí, i.e. sreafaí airgid lasmuigh de theorainn na gconarthaí atá ann cheana (féach míreanna 34–35).

(d)

sreafaí airgid a bhaineann le costais nach féidir a bheith inchurtha go díreach i leith na punainne conarthaí árachais ina bhfuil an conradh, amhail costais áirithe ó thaobh forbairt táirgí agus oiliúna de. Aithnítear na costais sin mar bhrabús nó mar chaillteanas nuair a thabhaítear iad.

(e)

sreafaí airgid a eascraíonn ó mhéideanna mínormálta saothair a cuireadh amú nó ó acmhainní eile a úsáidtear chun an conradh a chomhlíonadh. Aithnítear na costais sin mar bhrabús nó mar chaillteanas nuair a thabhaítear iad.

(f)

íocaíochtaí cánach ioncaim agus fáltais cánach ioncaim nach n-íocann an t-árachóir ná nach bhfaigheann sé i gcáil mhuiníneach ná nach bhfuil inmhuirearaithe go sonrach ar an sealbhóir polasaí faoi théarmaí an chonartha.

(g)

sreafaí airgid idir comhchodanna difriúla den eintiteas tuairiscithe, amhail cistí sealbhóirí polasaí agus cistí scairshealbhóirí, mura n-athraítear an méid a íocfar leis na sealbhóirí polasaí leis na sreafaí airgid sin.

(h)

sreafaí airgid a eascraíonn ó chomhchodanna atá deighilte ón gconradh árachais agus ar a gcoinnítear cuntas ag úsáid Caighdeáin infheidhme eile (féach míreanna 10–13).

(a)

ar an sealbhóir polasaí na torthaí ar an gcomhthiomsú sonraithe céanna d’ítimí forluiteacha a chomhroinnt le sealbhóirí polasaí conarthaí eile; agus

(b)

cibé acu:

(a)

áirítear íocaíochtaí a eascraíonn ó théarmaí conarthaí atá ann cheana le sealbhóirí polasaí conarthaí i ngrúpaí eile, is cuma má tá coinne ann go ndéanfar na híocaíochtaí sin le sealbhóirí polasaí reatha nó sa todhchaí; agus

(b)

eisiatar íocaíochtaí le sealbhóirí polasaí sa ghrúpa a áiríodh, agus (a) á chur i bhfeidhm, i sreafaí airgid comhlíonta grúpa eile.

(a)

chun na sreafaí airgid comhlíonta a thomhas—rátaí lascaine reatha agus mír 36 á cur i bhfeidhm;

(b)

chun an t-ús atá le fuilleamh ar an gcorrlach seirbhíse conarthaí a chinneadh agus mír 44(b) á cur i bhfeidhm le haghaidh conarthaí árachais gan gnéithe rannpháirtíochta dírí—rátaí lascaine arna gcinneadh an dáta a tugadh aitheantas tosaigh do ghrúpa conarthaí, agus mír 36 á cur i bhfeidhm maidir le sreafaí airgid ainmniúla nach n-athraíonn bunaithe ar na torthaí ar aon ítim fhorluiteach;

(c)

chun na hathruithe ar an gcorrlach seirbhíse conarthaí a thomhas agus míreanna B96(a)–B96(b) agus B96(d) á gcur i bhfeidhm le haghaidh conarthaí árachais gan gnéithe rannpháirtíochta dírí—rátaí lascaine agus mír 36 á cur i bhfeidhm arna gcinneadh tráth a thugtar aitheantas tosaigh;

(d)

le haghaidh grúpaí conarthaí a chuireann an cur chuige leithdháilte préimheanna i bhfeidhm ag a bhfuil comhchuid maoiniúcháin mhór, chun méid glanluacha an dliteanais i leith an chumhdaigh atá fágtha a choigeartú agus mír 56 á cur i bhfeidhm—rátaí lascaine agus mír 36 á cur i bhfeidhm arna gcinneadh tráth a thugtar aitheantas tosaigh;

(e)

má roghnaíonn eintiteas ioncam maoiniúcháin árachais nó costais maoiniúcháin árachais a dhí-chomhiomlánú idir brabús nó caillteanas agus ioncam cuimsitheach eile (féach mír 88), chun méid an ioncaim maoiniúcháin árachais nó na gcostas maoiniúcháin árachais a áirítear sa bhrabús nó sa chaillteanas a chinneadh:

(a)

sreafaí airgid nach n-athraíonn bunaithe ar thorthaí aon ítime forluití, déanfar iad a lascainiú ag rátaí nach léireofar aon inathraitheacht den sórt sin leo;

(b)

sreafaí airgid a athraíonn bunaithe ar na torthaí ar aon ítim fhorluiteach airgeadais, déanfar iad:

(c)

déanfar sreafaí airgid ainmniúla (i.e. iad siúd lena n-áirítear éifeacht an bhoilscithe) a lascainiú ag rátaí lena n-áirítear éifeacht an bhoilscithe; agus

(d)

déanfar fíorshreafaí airgid (i.e. iad siúd lena n-eisiatar éifeacht an bhoilscithe) a lascainiú ag rátaí lena n-eisiafar éifeacht an bhoilscithe.

(a)

bainfidh sé a oiread úsáide agus is féidir as ionchuir inbhraite (féach mír B44) agus léireoidh sé an fhaisnéis réasúnach uile ar féidir tacú léi maidir le hathróga neamh-mhargaidh atá le fáil gan costas míchuí ná iarracht mhíchuí, ar faisnéis sheachtrach agus inmheánach í (féach mír B49). Go háirithe, ní thiocfaidh na rátaí lascaine a úsáidtear salach ar aon sonra margaidh ábhartha atá le fáil, ná ní thiocfaidh aon athróg neamh-mhargaidh a úsáidtear salach ar athróga margaidh inbhraite.

(b)

léireoidh sé dálaí reatha an mhargaidh ó pheirspictíocht rannpháirtí margaidh.

(c)

tabharfaidh sé breithiúnas chun measúnú a dhéanamh ar an méid cosúlachta atá ann idir gnéithe na gconarthaí árachais atá á dtomhas agus gnéithe na hionstraime dá bhfuil praghsanna margaidh inbhraite le fáil lena n-aghaidh agus coigeartóidh sé na praghsanna sin chun na difríochtaí eatarthu a léiriú.