(1)

Rinneadh Treoir 98/83/CE ón gComhairle (4) a leasú go suntasach roinnt uaireanta (5). Ós rud é go bhfuil tuilleadh leasuithe le déanamh uirthi, ba cheart í a athmhúnlú ar mhaithe le soiléireacht.

(2)

Le Treoir 98/83/CE, leagadh síos an creat dlíthiúil chun sláinte an duine a chosaint ar na héifeachtaí díobhálacha a ghabhann le haon éilliú uisce atá beartaithe lena thomhailt ag an duine trína áirithiú go mbeadh an t-uisce glan folláin. Leis an Treoir seo, ba cheart an cuspóir céanna a shaothrú agus ba cheart rochtain ar an uisce sin a fheabhsú do gach aon duine san Aontas. Chuige sin, ní mór a leagan síos ar leibhéal an Aontais na híoscheanglais ar cheart don uisce atá beartaithe chun na críche sin a chomhlíonadh. Ba cheart do na Ballstáit na bearta is gá a dhéanamh lena áirithiú go mbeadh an t-uisce atá beartaithe lena thomhailt ag an duine saor ó aon mhiocrorgánaigh agus aon seadáin agus ó aon substaintí a d’fhéadfadh, de bharr a lín nó a dtiúchana, i gcásanna áirithe, sláinte an duine a chur i mbaol, agus go gcomhlíonfadh sé na híoscheanglais sin.

(3)

Ní mór uiscí mianraí nádúrtha agus uiscí ar táirgí íocshláinte iad a eisiamh ó raon feidhme na Treorach seo toisc go gcumhdaítear cineálacha den sórt sin uisce le Treoracha 2009/54/CE (6) agus 2001/83/CE (7) ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle, faoi seach. Tá baint, áfach, ag Treoir 2009/54/CE le huiscí mianraí nádúrtha agus le fíoruiscí araon, agus níor cheart ach an chéad chatagóir díobh a eisiamh ó raon feidhme na Treorach seo. I gcomhréir leis an tríú fomhír d’Airteagal 9(4) de Threoir 2009/54/CE, ba cheart d’fhíoruiscí an Treoir seo a chomhlíonadh agus, i ndáil le ceanglais mhicribhitheolaíocha, ba cheart d’fhíoruisce Treoir 2009/54/CE a chomhlíonadh. I gcás uisce atá beartaithe lena thomhailt ag an duine agus a chuirtear i mbuidéil nó i gcoimeádáin atá sé beartaithe a dhíol, nó a úsáid chun bia a mhonarú, a ullmhú nó a chóireáil, ba cheart d’uisce den sórt sin, mar phrionsabal, leanúint den Treoir seo a chomhlíonadh go dtí an pointe comhlíontachta, eadhon an buacaire, agus ba cheart glacadh leis, tar éis an phointe sin, má bheartaítear, nó má táthar ag súil leis go réasúnta, go n-ionghabhfaidh daoine é, gur bia é i gcomhréir le Rialachán (CE) Uimh. 178/2002 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (8).

Ina theannta sin, maidir le hoibreoirí gnó bia a bhfuil a bhfoinse uisce féin acu a úsáideann siad chun críocha sonracha a ngnó, ba cheart a bheith in ann iad a dhíolmhú ón Treoir seo ar an gcoinníoll go gcomhlíonann siad oibleagáidí ábhartha, go háirithe maidir le prionsabail na hanailíse guaise agus na bpointí rialúcháin criticiúla agus gníomhaíochtaí feabhais faoi reachtaíocht ábhartha an Aontais maidir le bia. Ba cheart d’oibreoirí gnó bia a bhfuil a bhfoinse uisce féin acu agus a gníomhaíonn mar sholáthróirí uisce an Treoir seo a chomhlíonadh ar an mbealach céanna le haon soláthróir uisce eile.

(4)

Tar éis don tionscnamh Eorpach ó na saoránaigh maidir leis an gceart ar uisce (“tionscnamh Right2Water”) a bheith tugtha i gcrích, sheol an Coimisiún comhairliúchán poiblí uile-Aontais agus rinne sé Meastóireacht um Oiriúnacht agus Feidhmíocht Rialála (REFIT) ar Threoir 98/83/CE. Leis an mbeart sin, léiríodh gur ghá forálacha áirithe na Treorach sin a thabhairt cothrom le dáta. Aithníodh ceithre réimse a d’fhéadfaí a fheabhsú, eadhon an liosta de luachanna paraiméadracha cáilíochtbhunaithe, an spleáchas teoranta ar chur chuige rioscabhunaithe, na forálacha neamhbheachta maidir le faisnéis do thomhaltóirí, agus na difríochtaí idir córais formheasa d’ábhair a thagann i dteagmháil le huisce atá beartaithe lena thomhailt ag an duine agus na himpleachtaí atá ag baint le difríochtaí den sórt sin do shláinte an duine. Ina theannta sin, aithníodh i dtionscnamh Right2Water gur fadhb ar leith é nach bhfuil rochtain ag sciar den daonra, go háirithe grúpaí imeallaithe, ar uisce atá beartaithe lena thomhailt ag an duine, agus gur tiomantas é an rochtain sin a chur ar fáil faoi Sprioc 6 de na Spriocanna Forbartha Inbhuanaithe (SFInna) de Chlár Oibre 2030 na Náisiún Aontaithe don Fhorbairt Inbhuanaithe.

Saincheist eile a aithníodh is ea an easpa feasachta i gcoitinne i dtaobh sceitheadh uisce, rud a tharlaíonn nuair nach leor an méid a infheistítear i gcothabháil agus in athnuachan an bhonneagair uisce, mar a luadh freisin i dTuarascáil Speisialta Uimh. 12/2017 ó Chúirt Iniúchóirí na hEorpa an 5 Iúil 2017 dar teideal “Implementing the Drinking Water Directive: water quality and access to it improved in Bulgaria, Hungary and Romania, but investment needs remain substantial” [An Treoir maidir le hUisce Óil a chur chun feidhme: cáilíocht uisce agus rochtain air feabhsaithe sa Bhulgáir, san Ungáir agus sa Rómáin, ach infheistíocht shuntasach fós ag teastáil].

(5)

In 2017, rinne an Oifig Réigiúnach don Eoraip de chuid na hEagraíochta Domhanda Sláinte (EDS) athbhreithniú mionsonraithe ar an liosta de na paraiméadair agus na luachanna paraiméadracha a leagtar síos i dTreoir 98/83/CE chun a shuíomh an bhfuil nó nach bhfuil gá an liosta sin a oiriúnú i bhfianaise dul chun cinn teicniúil agus eolaíoch. I bhfianaise thorthaí an athbhreithnithe sin, ba cheart pataiginí eintreacha agus Legionella a rialú agus ba cheart sé pharaiméadar cheimiceacha nó sé ghrúpa de pharaiméadair cheimiceacha a chur leis. I gcás ceithre cinn de na sé pharaiméadar nua nó de na sé ghrúpa de pharaiméadair nua, ba cheart luachanna paraiméadracha atá níos déine ná na luachanna sin atá molta ag EDS, ach atá indéanta mar sin féin, a leagan síos i bhfianaise tuairimí eolaíocha eile a nochtadh le déanaí agus i bhfianaise phrionsabal an réamhchúraim. I gcás ceann amháin de na paraiméadair nua sin, ba cheart líon na substaintí ionadaíocha a laghdú agus an luach a oiriúnú. I gcás cróimiam, tá an luach fós á athbhreithniú ag EDS agus ba cheart, mar sin, feidhm a bheith ag idirthréimhse 15 bliana sula dtabharfaí isteach luach níos déine. Ina theannta sin, mhol EDS go bhféadfar trí chomhdhúil ionadaíocha lena suaitear an córas inchríneach a mheas mar thagarmharcanna, chun measúnú a dhéanamh ar tharlú na gcomhdhúl lena suaitear an córas inchríneach agus éifeachtúlacht cóireála na gcomhdhúl sin i gcás inar gá, agus na luachanna seo a leanas ag gabháil leo: 0,1 μg/l i gcás Bhisfeanól A, 0,3 μg/l i gcás Naoinilfeanóil agus 1 ng/l i gcás Béite-éastraidé-óil.

Mar sin féin, bunaithe ar thuairim ó 2015 ón Údarás Eorpach um Shábháilteacht Bia (EFSA), cinneadh gur cheart ceann amháin de na trí chomhdhúil sin, Bisfeanól A, a chur leis an Treoir seo agus luach paraiméadrach sláintebhunaithe 2,5 μg/l ag gabháil leis. Thairis sin, ba cheart Naoinilfeanól agus Béite-éastraidé-ól a chur leis an liosta faire atá le bunú ag an gCoimisiún de bhun na Treorach seo.

(6)

Maidir le luaidhe, mhol EDS an luach paraiméadrach reatha a choinneáil, ach thug sé dá aire gur cheart na tiúchana a bheith chomh híseal is indéanta le réasún. Dá bhrí sin, ba cheart é a bheith indéanta luach reatha 10 μg/l a choinneáil ar feadh 15 bliana tar éis dháta theacht i bhfeidhm na Treorach seo. Faoi dheireadh na hidirthréimhse seo, ar a dhéanaí, ba cheart luach paraiméadrach 5 μg/l i gcás luaidhe a bheith ann. Anuas air sin, ós rud é gur saincheist leanúnach iad na píobáin luaidhe atá i dtithe agus i bhfoirgnimh cheana féin agus ós rud é nach mbíonn an t-údarás riachtanach ag na Ballstáit i gcónaí chun athrú na bpíobán sin a fhorchur, níor cheart a bheith i luach 5 μg/l ach mian ó thaobh na n-oibleagáidí a bhaineann le córais dáileacháin baile. I gcás na n-ábhar nua go léir a thagann i dteagmháil le huisce atá beartaithe lena thomhailt ag an duine, áfach, beag beann ar cé acu a úsáidfear i gcórais soláthair nó dáileacháin baile iad nó nach n-úsáidfear, atá le húdarú i gcomhréir leis an Treoir seo, ba cheart feidhm a bheith ag luach 5 μg/l ag an mbuacaire maidir leo.

(7)

Chun aghaidh a thabhairt ar an imní mhéadaitheach atá ar an bpobal maidir le héifeachtaí comhdhúl atá ag teacht chun cinn, amhail comhdhúile lena suaitear an córas inchríneach, earraí cógaisíochta agus micreaphlaistigh, ar shláinte an duine trí úsáid a bhaint as uisce atá beartaithe lena thomhailt ag an duine, agus chun aghaidh a thabhairt ar chomhdhúile nua atá ag teacht chun cinn sa slabhra soláthair, ba cheart sásra liosta faire a thabhairt isteach sa Treoir seo. Leis an sásra liosta faire, beifear in ann freagairt, ar bhealach dinimiciúil solúbtha, do na hábhair imní atá ag dul i méid. Ina theannta sin, beifear in ann leis obair leantach a dhéanamh ar eolas nua faoi ábharthacht na gcomhdhúl sin atá ag teacht chun cinn maidir le sláinte an duine, agus ar eolas nua faoi na cineálacha cur chuige faireacháin is iomchuí agus faoi na modheolaíochtaí faireacháin is iomchuí. Is cuid den fhreagairt ar bheartais ábhartha éagsúla de chuid an Aontais é an sásra liosta faire sin maidir le huisce atá beartaithe lena thomhailt ag an duine, mar a leagtar amach i dteachtaireacht ón gCoimisiún an 11 Márta 2019 dar teideal “European Union Strategic Approach to Pharmaceuticals in the Environment” [Cur Chuige Straitéiseach an Aontais Eorpaigh maidir le hEarraí Cógaisíochta sa Timpeallacht], i dteachtaireacht ón gCoimisiún an 7 Samhain 2018 dar teideal “Towards a comprehensive European Union framework on endocrine disruptors” [I dtreo creat cuimsitheach de chuid an Aontais Eorpaigh maidir le suaiteoirí inchríneacha] agus i gConclúidí ón gComhairle an 26 Meitheamh 2019 dar teideal “I dTreo Straitéis an Aontais do Bheartas Inbhuanaithe Ceimiceán”.

(8)

Mhol EDS freisin trí luach pharaiméadracha a dhéanamh níos solúbtha agus cúig pharaiméadar eile a bhaint den liosta de na paraiméadair agus na luachanna paraiméadracha a leagtar síos i dTreoir 98/83/CE. Meastar nach gá, áfach, na hathruithe sin ar fad a dhéanamh mar go bhfágann an cur chuige rioscabhunaithe a tugadh isteach le Treoir (AE) 2015/1787 ón gCoimisiún (9) go gceadaítear do sholáthróirí uisce paraiméadar a bhaint, faoi dhálaí áirithe, den liosta de na paraiméadair a bhfuil faireachán le déanamh orthu. Tá teicnící cóireála i bhfeidhm cheana chun na luachanna paraiméadracha sin a bhaint amach.

(9)

Tá na luachanna paraiméadracha a leagtar síos sa Treoir seo bunaithe ar an bhfaisnéis eolaíoch atá ar fáil agus ar phrionsabal an réamhchúraim agus roghnaítear iad chun a áirithiú gur féidir uisce atá beartaithe lena thomhailt ag an duine a thomhailt go sábháilte ar feadh an tsaoil, agus ar an gcuma sin, áirithítear ardleibhéal cosanta sláinte.

(10)

Ba cheart cothromaíocht a bhaint amach chun cosc a chur ar rioscaí micribhitheolaíocha agus ceimiceacha araon agus, chuige sin agus i bhfianaise athbhreithnithe a dhéanfar amach anseo ar na luachanna paraiméadracha, ba cheart bunú luachanna paraiméadracha is infheidhme maidir le huisce atá beartaithe lena thomhailt ag an duine a bheith bunaithe ar mheasúnaithe sláinte poiblí agus ar mhodh i ndáil le measúnú riosca.

(11)

Níl aon tionchar díreach ag paraiméadair táscaire ar shláinte phoiblí. Tá siad tábhachtach, áfach, mar mhodh chun a chinneadh cé chomh maith is atá saoráidí táirgthe agus dáileacháin le haghaidh uisce atá beartaithe lena thomhailt ag an duine ag feidhmiú, agus chun cáilíocht an uisce a mheas. Paraiméadair den sórt sin, is féidir leo a bheith ina gcuidiú chun easnaimh sa chóireáil uisce a shainaithint agus is féidir ról tábhachtach a bheith acu ó thaobh cur le muinín na dtomhaltóirí i gcáilíocht an uisce agus í a chothabháil. Dá bhrí sin, ba cheart do na Ballstáit a áirithiú go ndéantar faireachán ar pharaiméadair den sórt sin.

(12)

I gcás inar gá sin a dhéanamh chun sláinte an duine a chosaint laistigh dá gcríocha, ba cheart ceangal a bheith ar na Ballstáit luachanna a shocrú le haghaidh paraiméadair bhreise nach bhfuil san áireamh in Iarscríbhinn I, bunaithe ar phrionsabal an réamhchúraim.

(13)

Ní hamháin go gciallaíonn uisce sábháilte atá beartaithe lena thomhailt ag an duine uisce gan miocrorgánaigh dhochracha agus substaintí dochracha a bheith ann, ach ciallaíonn sé freisin méid áirithe mianraí nádúrtha agus comhdhúile riachtanacha a bheith ann, ag cur san áireamh gur féidir dochar a dhéanamh do shláinte an duine má thomhlaítear go fadtéarmach uisce dímhianraithe nó uisce ina bhfuil méid íseal comhdhúile riachtanacha amhail cailciam agus maignéisiam. Tá méid áirithe de mhianraí den sórt sin ríthábhachtach freisin chun a áirithiú nach bhfuil uisce atá beartaithe lena thomhailt ag an duine ionsaitheach ná creimneach agus chun blas uisce den sórt sin a fheabhsú. D’fhéadfaí tiúchana ísle de mhianraí den sórt sin in uisce bogtha nó dímhianraithe a mheas i gcomhréir le dálaí áitiúla.

(14)

Níor cuireadh eilimintí pleanála sábháilteachta coiscthí ná eilimintí rioscabhunaithe san áireamh ach go pointe áirithe i dTreoir 98/83/CE. Tugadh isteach na chéad eilimintí de chur chuige rioscabhunaithe in 2015 i dTreoir (AE) 2015/1787, a lig do na Ballstáit maolú a dhéanamh ar na cláir faireacháin a bhí bunaithe acu, ar choinníoll go ndéanfaí measúnuithe riosca inchreidte a d’fhéadfaí a bheith bunaithe ar na Treoirlínte ó EDS maidir le Cáilíocht Uisce Óil (Treoirlínte EDS). Treoirlínte EDS, lena leagtar síos cur chuige an “Phlean Sábháilteachta Uisce”, mar a thugtar air, lena n-áirítear do chomhphobail bheaga, in éineacht le caighdeán EN 15975-2 a bhaineann le slándáil an tsoláthair uisce óil, tá siad ina bprionsabail a aithnítear go hidirnáisiúnta ar dá réir a bhunaítear táirgeadh agus dáileadh uisce atá beartaithe lena thomhailt ag an duine agus an faireachán agus anailís a dhéantar ar pharaiméadair in uisce den sórt sin. Ba cheart na chéad eilimintí sin de chur chuige rioscabhunaithe a choinneáil sa Treoir seo.

(15)

Chun a áirithiú nach bhfuil na heilimintí de chur chuige rioscabhunaithe a tugadh isteach le Treoir (AE) 2015/1787 teoranta do ghnéithe faireacháin amháin, chun am agus acmhainní a dhíriú ar rioscaí ábhartha agus ar bhearta costéifeachtacha atá dírithe ar an bhfoinse, agus chun a sheachaint go ndéanfaí anailísí ar shaincheisteanna neamhábhartha agus nach gcuirfí acmhainní amú ar na saincheisteanna sin, is iomchuí cur chuige cuimsitheach rioscabhunaithe maidir le sábháilteacht uisce a thabhairt isteach, lena gcumhdaítear an slabhra soláthair ina iomláine ón dobharcheantar, astarraingt, cóireáil, stóráil agus dáileadh an uisce go dtí an pointe comhlíontachta. Ba cheart an cur chuige sin a bheith bunaithe ar an eolas a gnóthaíodh agus na bearta a rinneadh faoi Threoir 2000/60/CE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (10) agus ba cheart a chur san áireamh leis, ar bhealach níos éifeachtaí, an tionchar atá ag an athrú aeráide ar acmhainní uisce. Ba cheart trí chomhpháirt a bheith sa chur chuige rioscabhunaithe sin. Ar an gcéad dul síos, na guaiseacha a bhaineann leis na dobharcheantair do phointí astarraingthe a shainaithint (“measúnú riosca agus bainistiú riosca ar na dobharcheantair do phointí astarraingthe uisce atá beartaithe lena thomhailt ag an duine”), i gcomhréir le Treoirlínte EDS agus Lámhleabhar EDS an Phlean Sábháilteachta Uisce. Ar an dara dul síos, an deis a bheith ag an soláthróir uisce an faireachán a dhéanfar a chur in oiriúint do na príomhrioscaí atá ann agus na bearta riachtanacha a dhéanamh chun na rioscaí a shainaithnítear sa slabhra soláthair a bhainistiú ó astarraingt, cóireáil, stóráil agus dáileadh an uisce (“measúnú riosca agus bainistiú riosca ar an gcóras soláthair”). Ar an tríú dul síos, measúnú ar na rioscaí a d’fhéadfadh teacht as córais dáileacháin baile, amhail Legionella nó luaidhe (“measúnú riosca ar an gcóras dáileacháin baile”), agus béim ar leith ar na háitribh thosaíochta. Ba cheart na measúnuithe sin a athbhreithniú go rialta, inter alia, i bhfianaise bagairtí de dheasca eachtraí adhaimsire a bhaineann leis an aeráid, athruithe aitheanta ar ghníomhaíocht an duine sa limistéar astarraingthe nó teagmhas a bhaineann leis an bhfoinse. Ba cheart a áirithiú leis an gcur chuige rioscabhunaithe go mbeidh faisnéis á malartú ar bhonn leanúnach idir na húdaráis inniúla agus na soláthróirí uisce.

(16)

Chun an t-ualach riaracháin a d’fhéadfadh a bheith ar sholáthróirí uisce a sholáthraíonn idir 10 m3 agus 100 m3 in aghaidh an lae mar mheán nó a fhreastalaíonn ar idir 50 agus 500 duine, ba cheart do na Ballstáit a bheith in ann na soláthróirí uisce sin a dhíolmhú ó mheasúnú riosca ar an gcóras soláthair a dhéanamh ar an gcoinníoll go ndéantar faireachán rialta i gcomhréir leis an Treoir seo. Mar eisceacht, ba cheart cur chun feidhme an chur chuige rioscabhunaithe a chur in oiriúint do na srianta sonracha a bhíonn ar shoithí muirí a dhéanann díshalannú ar uisce agus a iompraíonn paisinéirí. Comhlíonann soithí muirí a mbíonn bratach an Aontais ar foluain acu an creat rialála idirnáisiúnta agus iad ag seoladh in uiscí idirnáisiúnta. Ba cheart a áirithiú go dtabharfar tús áite do rialacháin idirnáisiúnta atá ann cheana nó do chaighdeáin atá aitheanta go hidirnáisiúnta, amhail clár sláintíochta soithí a d’fhorbair Seirbhís Sláinte Phoiblí na Stát Aontaithe, atá níos mionsonraithe agus níos déine agus a bhfuil feidhm acu maidir le longa in uiscí idirnáisiúnta.

(17)

Ba cheart cur chuige iomlánaíoch a bheith ag measúnú riosca agus bainistiú riosca ar na dobharcheantair do phointí astarraingthe agus ba cheart dóibh a bheith dírithe ar laghdú a dhéanamh ar leibhéal na cóireála is gá chun an t-uisce atá beartaithe lena thomhailt ag an duine a tháirgeadh, mar shampla trí laghdú a dhéanamh ar na brúnna is cúis le truailliú nó le riosca truailliúcháin na ndobharlach a úsáidtear chun uisce atá beartaithe lena thomhailt ag an duine a astarraingt. Chuige sin, ba cheart do na Ballstáit na dobharcheantair de phointí astarraingthe a thréithriú, agus guaiseacha agus eachtraí guaiseacha a shainaithint a d’fhéadfadh cáilíocht an uisce a mheath, amhail foinsí truailliúcháin a bhféadfadh baint a bheith acu leis na dobharcheantair sin.

Nuair is gá i bhfianaise guaiseacha a shainaithint, ba cheart do na Ballstáit faireachán a dhéanamh ar na truailleáin sin atá aitheanta acu mar thruailleáin ábhartha amhail níotráití, lotnaidicídí nó earraí cógaisíochta a shainaithnítear faoi Threoir 2000/60/CE, nó ós rud é go bhfuil siad i láthair ó nádúr sa limistéar astarraingthe, amhail i gcás arsanaice, nó mar gheall ar fhaisnéis a fuarthas ó sholáthróirí uisce, mar shampla maidir le méadú tobann ar thiúchan paraiméadair shonraigh in amhuisce. I gcás ina n-úsáidtear uiscí dromchla mar uisce atá beartaithe lena thomhailt ag an duine, ba cheart do na Ballstáit aird ar leith a thabhairt, agus measúnú riosca á dhéanamh acu, ar mhicreaphlaistigh agus ar chomhdhúile lena suaitear an córas inchríneach, amhail Naoinilfeanól agus Béite éastraidé-ól, agus ba cheart dóibh, i gcás inar gá, a cheangal ar sholáthróirí uisce faireachán a dhéanamh ar na paraiméadair sin agus ar pharaiméadair eile atá ar an liosta faire agus, i gcás inar gá, cóireáil a dhéanamh orthu, má mheastar go bhféadfaidís sláinte an duine a chur i mbaol. Bunaithe ar an measúnú riosca ar na dobharcheantair do phointí astarraingthe, ba cheart bearta bainistithe a dhéanamh chun na rioscaí sainaitheanta a chosc nó a rialú chun cáilíocht an uisce atá beartaithe lena thomhailt ag an duine a chosaint. I gcás ina bhfionnann Ballstát, trí ghuaiseacha agus eachtraí guaiseacha a shainaithint, nach bhfuil paraiméadar ann i ndobharcheantair do phointí astarraingthe, mar shampla toisc nach mbíonn an tsubstaint sin ann riamh i ndobharlaigh screamhuisce nó i ndobharlaigh dhromchla, ba cheart don Bhallstát sin na soláthróirí uisce ábhartha a chur ar an eolas agus ba cheart dó a bheith in ann an deis a thabhairt dóibh laghdú a dhéanamh ar mhinicíocht an fhaireacháin don pharaiméadar sin, nó an paraiméadar sin a bhaint ar fad ón liosta de pharaiméadair a bhfuil faireachán le déanamh orthu, gan measúnú riosca ar an gcóras soláthair a dhéanamh.

(18)

Le Treoir 2000/60/CE, cuirtear de cheangal ar na Ballstáit dobharlaigh a shainaithint a úsáidtear chun uisce atá beartaithe lena thomhailt ag an duine a astarraingt, chun faireachán a dhéanamh orthu, agus chun na bearta is gá a dhéanamh ionas nach dtiocfadh meath ar cháilíocht na ndobharlach sin d’fhonn an leibhéal íonghlanta is gá a laghdú chun uisce atá oiriúnach do thomhaltas an duine a tháirgeadh. Ionas nach dtarlódh aon dúbailt sna hoibleagáidí, ba cheart do na Ballstáit, agus guaiseacha agus eachtraí guaiseacha á sainaithint acu, leas a bhaint as torthaí faireacháin atá ionadaíoch ó thaobh na ndobharcheantar de agus atá ar fáil agus a fhaightear faoi Airteagail 7 agus 8 de Threoir 2000/60/CE nó faoi reachtaíocht ábhartha eile de chuid an Aontais. Ina ainneoin sin, i gcásanna nach bhfuil sonraí faireacháin den sórt sin ar fáil, d’fhéadfaí faireachán ar pharaiméadair, substaintí nó truailleáin ábhartha a chur ar bun chun tacú le tréithriú na ndobharcheantar agus chun measúnú a dhéanamh ar rioscaí a d’fhéadfadh a bheith ann. Ba cheart faireachán den chineál sin a chur ar bun agus cásanna áitiúla agus foinsí truailliúcháin á gcur san áireamh.

(19)

Na luachanna paraiméadracha a leagtar síos sa Treoir seo chun measúnú a dhéanamh ar cháilíocht an uisce atá beartaithe lena thomhailt ag an duine, is gá iad a chomhlíonadh ag an bpointe ina dtagann an t-uisce as na buacairí a úsáidtear de ghnáth chun uisce atá beartaithe lena thomhailt ag an duine a sholáthar. Is féidir, áfach, leis na córais dáileacháin baile difear a dhéanamh do cháilíocht an uisce atá beartaithe lena thomhailt ag an duine. Tá sé tugtha faoi deara ag EDS gur Legionella is cúis leis an ualach is mó ó thaobh na sláinte de, san Aontas, as na pataiginí uisce-iompartha uile. Tarchuirtear é i gcórais uisce the trí ionanálú, mar shampla le linn cithfholcadh. Tá nasc soiléir idir é agus na córais dáileacháin baile, dá bhrí sin. Toisc go dtiocfadh costais atá i bhfad ró-ard as oibleagáid a fhorchur faireachán a dhéanamh ar gach áitreabh príobháideach agus poiblí i leith na pataigine sin, b’oiriúnaí measúnú riosca ar na córais dáileacháin baile chun aghaidh a thabhairt ar an tsaincheist sin. Ina theannta sin, ba cheart na rioscaí a d’fhéadfadh teacht as táirgí agus ábhair a bhíonn i dteagmháil le huisce atá beartaithe lena thomhailt ag an duine a mheas, freisin, sa mheasúnú riosca sin. Ba cheart a áireamh, dá bhrí sin, sa mheasúnú riosca ar na córais dáileacháin baile, inter alia, béim ar fhaireachán a dhéanamh ar áitribh thosaíochta a aithníonn na Ballstáit, amhail ospidéil, institiúidí cúram sláinte, tithe scoir, áiseanna cúram leanaí, scoileanna, institiúidí oideachais, foirgnimh a bhfuil lóistín le fáil iontu, bialanna, beáir, ionaid spóirt agus siopadóireachta, saoráidí fóillíochta, áineasa agus taispeántas, forais phionóis agus láithreacha campála, agus measúnú ar na rioscaí a thagann as na córais dáileacháin baile agus táirgí gaolmhara agus ábhair ghaolmhara. Ar bhonn an mheasúnaithe riosca, ba cheart do na Ballstáit gach beart is gá a dhéanamh lena áirithiú, inter alia, go bhfuil bearta rialaithe agus bainistithe iomchuí i bhfeidhm, mar shampla i gcás ráigeanna, i gcomhréir le treoir ó EDS, agus nach gcuirfidh ascnamh na substaintí a d’fhéadfadh a bheith dochrach as táirgí foirgníochta sláinte an duine i mbaol.

(20)

Le forálacha Threoir 98/83/CE maidir le dearbhú cáilíochta na cóireála, an trealaimh agus na n-ábhar, níor éirigh leo ceanglais sláinteachais aonfhoirmeacha a chruthú i gcás táirgí a bhíonn i dteagmháil le huisce atá beartaithe lena thomhailt ag an duine. Dá thoradh sin, tá formheasanna náisiúnta táirgí i bhfeidhm, agus ceanglais iontu atá difriúil ó Bhallstát go Ballstát. Fágann sin gur deacair agus gur costasach ag monaróirí a dtáirgí a mhargú ar fud an Aontais agus is costasach do na Ballstáit é freisin. Ina theannta sin, fágann sé gur deacair ag tomhaltóirí agus ag soláthróirí uisce óil a fhios a bheith acu an gcomhlíonann na táirgí ceanglais sláinte. Trí íoscheanglais chomhchuibhithe maidir le hábhair a thagann i dteagmháil le huisce atá beartaithe lena thomhailt ag an duine a bhunú sa Treoir seo, rannchuideofar le leibhéal aonfhoirmeach cosanta sláinte a bhaint amach ar fud an Aontais, chomh maith le feidhmiú níos fearr an mhargaidh inmheánaigh. Thairis sin, le Rialachán (AE) 2019/1020 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (11), leagtar síos sásra faireachais margaidh ginearálta uile-Aontais le haghaidh táirgí, d’fhonn a áirithiú nach gcuirfear ar fáil ar mhargadh an Aontais ach táirgí comhlíontacha a chomhlíonann ceanglais lena gcuirtear ardleibhéal cosanta leasanna poiblí ar fáil, amhail an tsláinte agus an tsábháilteacht i gcoitinne, an tsláinte agus an tsábháilteacht san ionad oibre, cosaint tomhaltóirí, cosaint an chomhshaoil agus na slándála poiblí. Sa Rialachán sin, luaitear, má ghlacann an tAontas reachtaíocht nua um chomhchuibhiú amach anseo, gur sa reachtaíocht sin a bheidh foráil le déanamh maidir le cé acu a bheidh nó nach mbeidh feidhm ag Rialachán (AE) 2019/1020 maidir leis an reachtaíocht sin freisin. Chun a áirithiú gur féidir bearta cuí faireachais margaidh a dhéanamh a mhéid a bhaineann le táirgí nach gcumhdaítear cheana féin le Rialachán (AE) 2019/1020 ach a ndéanfaí difear dóibh leis an Treoir seo, is iomchuí foráil a dhéanamh do chur i bhfeidhm an Rialacháin sin maidir leis na táirgí sin.

(21)

Is féidir le cineál na n-ábhar a thagann i dteagmháil le huisce atá beartaithe lena thomhailt ag an duine tionchar a bheith aige ar cháilíocht an uisce sin trí ascnamh substaintí a d’fhéadfadh a bheith dochrach, trí chur le fás miocróbach nó trí thionchar a imirt ar bholadh, dath nó blas an uisce sin. Leis an measúnú ar Threoir 98/83/CE, fuarthas amach go raibh an iomarca den tsolúbthacht dhlíthiúil i gceist leis na forálacha maidir le dearbhú cáilíochta na cóireála, an trealaimh agus na n-ábhar, rud as ar tháinig córais formheasa náisiúnta éagsúla ar fud an Aontais le haghaidh ábhair a thagann i dteagmháil le huisce atá beartaithe lena thomhailt ag an duine. Dá bhrí sin, is gá íoscheanglais sláinteachais níos sonraí a bhunú d’ábhair atá beartaithe lena n-úsáid le haghaidh astarraingt, chóireáil, stóráil, nó dháileadh an uisce atá beartaithe lena thomhailt ag an duine i suiteálacha nua nó i suiteálacha atá ann cheana i gcás oibreacha deisiúcháin nó atógála, chun a áirithiú nach gcuireann siad isteach ar shláinte an duine go díreach ná go hindíreach, nach ndéanann siad dochar díobhálach do dhath, boladh nó blas an uisce, nach gcuireann siad le fás miocróbach san uisce nó nach mbíonn siad ina gcúis le héilleáin a láisteadh isteach san uisce ar leibhéil is airde ná is gá i bhfianaise an chuspóra a bheartaítear leo. Chun na críche sin, ba cheart a leagan amach leis an Treoir seo íoscheanglais shonracha sláinteachais d’ábhair, trí mhodheolaíochtaí a bhunú chun substaintí tosaithe, comhdhéanaimh agus comhábhair a thástáil agus glacadh leo, trí liostaí dearfacha Eorpacha de shubstaintí tosaithe, de chomhdhéanaimh agus de chomhábhair a bhunú, trí mhodhanna agus nósanna imeachta a bhunú chun substaintí tosaithe, comhdhéanaimh nó comhábhair a chur ar na liostaí dearfacha Eorpacha nó chun athbhreithniú a dhéanamh ar na substaintí tosaithe, comhdhéanaimh nó comhábhair sin a bheith curtha ar na liostaí sin, agus trí nósanna imeachta agus modhanna a bhunú i ndáil le tástáil a dhéanamh ar ábhair dheiridh mar a úsáidtear iad i dtáirge a dhéantar as meascán de shubstaintí tosaithe, de chomhdhéanaimh nó de chomhábhair ar na liostaí dearfacha Eorpacha nó chun glacadh le hábhair den sórt sin.

Ionas nach gcuirfear bac ar an nuálaíocht, ba cheart don Choimisiún a áirithiú go mbeidh nósanna imeachta den sórt sin comhréireach, agus nach gcuirfidh siad ualach míchuí ar oibreoirí eacnamaíocha, go háirithe fiontair bheaga agus mheánmhéide. A mhéid is féidir, ba cheart nósanna imeachta den sórt sin a ailíniú le reachtaíocht an Aontais atá ann cheana maidir le táirgí, chun ualach dúbailte a sheachaint lena gcuirfí oibleagáid ar oibreoirí eacnamaíocha measúnuithe comhréireachta éagsúla a dhéanamh ar an aon táirge amháin.

(22)

Is é atá i gceist leis na liostaí dearfacha Eorpacha liostaí de na substaintí tosaithe, comhdhéanaimh nó comhábhair, ag brath ar chineál na n-ábhar, eadhon ábhair orgánacha, ábhair stroighniúla, ábhair mhiotalacha, cruain agus ábhair cheirmeacha nó ábhair neamhorgánacha eile, a údaraítear le húsáid chun ábhair a mhonarú, agus ba cheart a áireamh ar na liostaí sin, i gcás inarb iomchuí, coinníollacha lena n-úsáid agus teorainneacha ascnaimh. Chun substaint tosaithe, comhdhéanamh nó comhábhar a chur ar na liostaí dearfacha Eorpacha, ba cheart measúnú riosca a dhéanamh ar an tsubstaint tosaithe féin, ar an gcomhdhéanamh féin, nó ar an gcomhábhar féin agus ar eisíontais ábhartha agus ar tháirgí imoibriúcháin agus díghrádúcháin a d’fhéadfaí a thuar maidir leis an úsáid a bheartaítear. Ba cheart a chumhdach sa mheasúnú riosca a dhéanfaidh an t-iarrthóir nó an t-údarás náisiúnta rioscaí sláinte a eascraíonn as ascnamh a d’fhéadfadh tarlú faoi na coinníollacha úsáide is measa is féidir a thuar agus as an tocsaineacht. Bunaithe ar an measúnú riosca, ba cheart a leagan amach sna liostaí dearfacha Eorpacha, más gá, sonraíochtaí maidir leis an tsubstaint tosaithe, an comhdhéanamh nó an comhábhar, agus srianta ar úsáid, srianta cainníochtúla nó teorainneacha ascnaimh don tsubstaint tosaithe, an comhdhéanamh, nó an comhábhar, eisíontais a d’fhéadfadh a bheith ann agus táirgí imoibriúcháin nó comhábhair chun sábháilteacht an ábhair deiridh a bheidh le húsáid i dtáirge a bhíonn i dteagmháil le huisce atá beartaithe lena thomhailt ag an duine a áirithiú.

Chun críche na chéad liostaí dearfacha Eorpacha a bhunú, ba cheart an méid a leanas a chur ar fáil don Ghníomhaireacht Eorpach Ceimiceán a bunaíodh faoi Rialachán (CE) Uimh. 1907/2006 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (12) (“ECHA”): liostaí dearfacha náisiúnta de shubstaintí tosaithe, de chomhdhéanaimh agus de chomhábhair, nó forálacha náisiúnta eile, na modheolaíochtaí as ar eascair bunú na liostaí náisiúnta agus na bhforálacha náisiúnta sin, agus na measúnuithe riosca a ghabhann le gach ceann de na substaintí tosaithe, na comhdhéanaimh agus na comhábhair. Ba cheart do ECHA, ar an mbonn sin, liostaí tiomsaithe a mholadh don Choimisiún. Ba cheart do ECHA athbhreithniú a dhéanamh ar na substaintí, ar na comhdhéanaimh agus ar na comhábhair atá ar na chéad liostaí dearfacha Eorpacha agus tuairim a thabhairt ina leith in am trátha ionas gur féidir leis an gCoimisiún athbhreithniú a dhéanamh ar na liostaí tráth nach déanaí ná 15 bliana tar éis a nglactha. Chun na críche na liostaí dearfacha Eorpacha a thabhairt cothrom le dáta, ba cheart do ECHA tuairimí a thabhairt maidir le substaintí, comhdhéanaimh nó comhábhair a chur ar na liostaí nó a bhaint díobh.

(23)

Chun tástáil aonfhoirmeach ar tháirgí a éascú lena sheiceáil go bhfuil ceanglais na Treorach seo á gcomhlíonadh, ba cheart don Choimisiún a iarraidh ar an gCoiste Eorpach um Chaighdeánú (CEN) caighdeáin a fhorbairt don tástáil aonfhoirmeach agus don mheasúnú ar tháirgí a bhíonn i dteagmháil le huisce atá beartaithe lena thomhailt ag an duine. Agus na liostaí dearfacha Eorpacha á mbunú agus á dtabhairt cothrom le dáta aige, ba cheart don Choimisiún a áirithiú go mbeidh aon ghníomhartha ábhartha, nó sainorduithe um chaighdeánú, a ghlacfaidh sé de bhun reachtaíocht eile de chuid an Aontais comhsheasmhach leis an Treoir seo.

(24)

Ina theannta sin, tráth nach déanaí ná 9 mbliana tar éis an dáta deiridh maidir leis an Treoir seo a thrasuí, ba cheart athbhreithniú a dhéanamh ar fheidhmiú an chórais a thugtar isteach leis an Treoir seo chun a mheas an gcosnaítear nó nach gcosnaítear sláinte an duine ar fud an Aontais agus an gcosnaítear nó nach gcosnaítear mar is ceart feidhmiú an mhargaidh inmheánaigh ó thaobh táirgí a bhíonn i dteagmháil le huisce atá beartaithe lena thomhailt ag an duine a úsáideann comhábhair atá formheasta. Sa bhreis air sin, ba cheart a mheas an bhfuil nó nach bhfuil gá le haon togra reachtach breise maidir leis an ábhar, agus toradh na meastóireachta ar Rialacháin (CE) Uimh. 1935/2004 (13) agus (AE) Uimh. 305/2011 (14) ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle á cur san áireamh ach go háirithe.

(25)

Maidir le táirgí a bhíonn i dteagmháil le huisce atá beartaithe lena thomhailt ag an duine, is éard ba cheart a bheith iontu ábhar, nó cumasc ábhar, atá formheasta i gcomhréir leis an Treoir seo. Mar sin féin, ní thugtar aghaidh sa Treoir seo ach ar ghnéithe sláinte agus sláinteachais na n-ábhar agus na substaintí a úsáidtear i dtáirgí ó thaobh a dtionchair ar cháilíocht an uisce atá beartaithe lena thomhailt ag an duine, agus ar na rialacha maidir le tástáil chomhréireachta agus rialú cáilíochta na dtáirgí deiridh. Ní thugtar aghaidh inti ar cheanglais eile, amhail rialacha maidir le conas feidhmíocht táirgí a chur in iúl nó amhail rialacha maidir le sábháilteacht struchtúrach, ar féidir iad a rialáil le reachtaíocht an Aontais um chomhchuibhiú nó a eascraíonn as reachtaíocht den sórt sin, amhail Rialachán (AE) Uimh. 305/2011 nó Rialachán (AE) 2016/426 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (15). Bíodh is go mbeadh gnéithe riosca sláinte agus sláinteachais arna gcomhchuibhiú faoin Treoir seo ina suí le gnéithe sábháilteachta nó gnéithe riosca eile a dtugtar aghaidh orthu faoi reachtaíocht an Aontais um chomhchuibhiú, ní chruthódh sin aon choinbhleachtaí eatarthu, a fhad is nach mbeadh aon fhorluí ann idir na rioscaí a chumhdaítear sa dá réimse sin faoi seach. D’fhéadfadh sé go mbeadh coinbhleacht idir Rialachán (AE) Uimh. 305/2011 agus an Treoir seo ós rud é go liostaítear in Iarscríbhinn I a ghabhann le Rialachán (AE) Uimh. 305/2011, mar cheann de na buncheanglais le haghaidh oibreacha foirgníochta, nach mór sceitheadh substaintí contúirteacha isteach in uisce óil nó sceitheadh substaintí a bhfuil tionchar diúltach acu ar uisce óil a sheachaint. Mar sin féin, ní thiocfaidh an forluí sin chun cinn más rud é nach n-eisítear sainordú um chaighdeánú faoi Rialachán (AE) Uimh. 305/2011 maidir le gnéithe sláinte agus sláinteachais táirgí a bhíonn i dteagmháil le huisce atá beartaithe lena thomhailt ag an duine.

(26)

Is gá a áirithiú ar leibhéal an Aontais go ndéanfar cinnteoireacht, comhordú agus bainistiú éifeachtach, ar leibhéal an Aontais, ar na gnéithe teicniúla, eolaíocha agus riaracháin de chuid na Treorach seo a bhaineann le hábhair a thagann i dteagmháil le huisce atá beartaithe lena thomhailt ag an duine. Ba cheart do ECHA cúraimí a shonraítear sa Treoir seo a chur i gcrích maidir le meastóireacht a dhéanamh ar shubstaintí agus ar chomhdhéanaimh le haghaidh ábhair a thagann i dteagmháil le huisce atá beartaithe lena thomhailt ag an duine. Dá bharr sin, ba cheart don Choiste um Measúnú Riosca de ECHA, a cuireadh ar bun de bhun phointe (c) d’Airteagal 76(1) de Rialachán (CE) Uimh. 1907/2006, éascú a dhéanamh ar chur i gcrích cúraimí áirithe a thugtar do ECHA faoin Treoir seo trí thuairimí a sholáthar.

(27)

D’fhéadfaí ceimiceáin chóireála agus meáin scagaire a úsáid chun an t-amhuisce a chóireáil d’fhonn uisce atá beartaithe lena thomhailt ag an duine a fháil. Is féidir rioscaí do shábháilteacht uisce atá beartaithe lena thomhailt ag an duine a bheith ag baint le ceimiceáin chóireála agus meáin scagaire, áfach. Dá bhrí sin, leis na nósanna imeachta maidir le huisce atá beartaithe lena thomhailt ag an duine a chóireáil agus a dhífhabhtú, ba cheart a áirithiú go n-úsáidtear ceimiceáin chóireála agus meáin scagaire atá éifeachtach agus slán agus a bhainistítear go cuí chun éifeachtaí dochracha ar shláinte an tomhaltóra a sheachaint. Is gá, dá bhrí sin, ceimiceáin chóireála agus meáin scagaire a mheas i ndáil leis na tréithe agus na ceanglais sláinteachais atá acu, agus i ndáil lena n-íonacht, agus níor cheart iad a úsáid níos mó ná a bhfuil gá leo chun rioscaí do shláinte an duine a sheachaint. Le ceimiceáin chóireála agus meáin scagaire, níor cheart cur le fás miocróbach ach i gcás inarb amhlaidh a bhí i gceist a dhéanamh, amhail maidir le dínítriginiú miocróbach a fheabhsú.

Ba cheart do na Ballstáit dearbhú cáilíochta na gceimiceán cóireála agus na meán scagaire a ráthú gan dochar do Rialachán (AE) Uimh. 528/2012 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (16) agus trí úsáid a bhaint as caighdeáin Eorpacha atá ann cheana, nuair is ann dóibh. Tá sé ríthábhachtach a áirithiú go mbeidh marcáil shoiléir, dhoscriosta atá éasca le léamh ar gach táirge, agus ar choimeádáin d’imoibrithe ceimiceáin agus meáin scagaire, a bhíonn i dteagmháil le huisce atá beartaithe lena thomhailt ag an duine nuair a chuirtear ar an margadh iad, agus leis an marcáil sin go gcuirtear in iúl do thomhaltóirí, do sholáthróirí uisce, do shuiteálaithe, d’údaráis agus do rialtóirí go bhfuil an ítim oiriúnach lena húsáid i dteagmháil le huisce atá beartaithe lena thomhailt ag an duine. Thairis sin, tá cead ag na Ballstáit, i gcomhréir le Rialachán (AE) Uimh. 528/2012, srian nó toirmeasc a chur ar úsáid táirgí bithicídeacha i soláthar uisce óil don phobal, lena n-áirítear i soláthairtí aonair.

(28)

Agus é mar aidhm aige sin an méid luaidhe a d’fhéadfadh a bheith in uisce atá beartaithe lena thomhailt ag an duine a laghdú, is féidir comhchodanna luaidhe i gcórais dáileacháin baile a ionadú, go háirithe i gcás oibreacha deisiúcháin nó atógála i suiteálacha atá ann cheana. Ba cheart na comhchodanna sin a ionadú le hábhair a chomhlíonann na híoscheanglais d’ábhair a thagann i dteagmháil le huisce atá beartaithe lena thomhailt ag an duine, mar a bhunaítear leis an Treoir seo. Chun luas a chur leis an bpróiseas sin, ba cheart do na Ballstáit bearta a mheas agus, nuair is ábhartha, a ghlacadh chun comhchodanna luaidhe i gcórais reatha dáileacháin baile a ionadú, más indéanta go heacnamaíoch agus go teicniúil.

(29)

Ba cheart do gach Ballstát a áirithiú go mbunaítear cláir faireacháin chun a sheiceáil cé acu a chomhlíonann nó nach gcomhlíonann an t-uisce atá beartaithe lena thomhailt ag an duine ceanglais na Treorach seo. Is soláthróirí uisce a dhéanfaidh formhór an fhaireacháin atá le déanamh chun críocha na Treorach seo. Ba cheart solúbthacht áirithe a thabhairt do sholáthróirí uisce a mhéid a bhaineann leis na paraiméadair a ndéanann siad faireachán orthu chun críocha an mheasúnaithe riosca agus an bhainistithe riosca ar an gcóras soláthair. Mura ndéantar paraiméadar áirithe a bhrath, ba cheart do sholáthróirí uisce a bheith in ann minicíocht an fhaireacháin a ísliú nó deireadh a chur leis an bhfaireachán ar an bparaiméadar sin trí chéile. Ba cheart measúnú riosca agus bainistiú riosca ar an gcóras soláthair a dhéanamh maidir le formhór na bparaiméadar. Mar sin féin, ba cheart faireachán a dhéanamh ar chroípharaiméadar ag minicíocht íosta sonraithe i gcónaí. Is é a leagtar síos leis an Treoir seo, den chuid is mó, forálacha maidir leis an minicíocht faireacháin chun críoch seiceálacha comhlíontachta, agus ní leagtar síos léi ach forálacha teoranta maidir leis an bhfaireachán chun críoch oibríochtúil. D’fhéadfadh sé go mbeadh gá le faireachán breise chun críoch oibríochtúil lena áirithiú go mbeidh an chóireáil uisce ag feidhmiú i gceart. Ba cheart faireachán breise den sórt sin a dhéanamh faoi lánrogha na soláthróirí uisce. Ina leith sin, d’fhéadfadh na soláthróirí uisce féachaint ar Threoirlínte EDS agus Lámhleabhar EDS an Phlean Sábháilteachta Uisce.

(30)

Ba cheart do na soláthróirí uisce ar fad, lena n-áirítear mionsoláthróirí uisce, an cur chuige rioscabhunaithe a chur i bhfeidhm, ós rud é gur léiríodh leis an meastóireacht a rinneadh ar Threoir 98/83/CE go raibh easnaimh ann sa chaoi a gcuirtear chun feidhme í maidir leis na soláthróirí sin, arb é an costas a bhaineann le feidhmeanna faireacháin neamhriachtanacha a dhéanamh is cúis leis uaireanta. Ba cheart aon ábhar imní slándála atá ann a chur san áireamh agus an cur chuige rioscabhunaithe á chur i bhfeidhm.

(31)

I gcás nach gcomhlíontar na ceanglais a fhorchuirtear leis an Treoir seo, ba cheart don Bhallstát lena mbaineann imscrúdú a dhéanamh ar an gcúis leis an neamhchomhlíonadh láithreach agus a áirithiú go ndéantar an ghníomhaíocht feabhais is gá a luaithe is féidir chun an cháilíocht uisce arna sholáthar a athbhunú. I gcásanna ina bhféadfadh an soláthar uisce sláinte an duine a chur i mbaol, ba cheart soláthar an uisce sin a thoirmeasc nó srian a chur lena úsáid. Ina theannta sin, i gcás ina dtarlaíonn mainneachtain na híoscheanglais maidir leis na luachanna a bhaineann leis na paraiméadair mhicribhitheolaíocha agus cheimiceacha a chomhlíonadh, ba cheart do na Ballstáit an mhainneachtain sin a mheas mar rud a d’fhéadfadh sláinte an duine a chur i mbaol, ach amháin i gcás ina meastar nach bhfuil i gceist ach neamhchomhlíonadh fánach. I gcásanna ina bhfuil gá le gníomhaíocht feabhais chun cáilíocht an uisce atá beartaithe lena thomhailt ag an duine a athbhunú, i gcomhréir le hAirteagal 191(2) den Chonradh ar Fheidhmiú an Aontais Eorpaigh (CFAE), ba cheart tosaíocht a thabhairt do ghníomhaíocht lena gceartaítear an fhadhb ag an bhfoinse.

(32)

Ba cheart údarás a thabhairt do na Ballstáit, faoi choinníollacha áirithe agus faoi choinníollacha a bhfuil údar cuí leo, leanúint de mhaoluithe ar an Treoir seo a dheonú agus i ndáil leis an méid sin is gá creat cuí a bhunú le haghaidh maoluithe den sórt sin, ar an gcoinníoll nach ionann iad agus baol a d’fhéadfadh a bheith ann do shláinte an duine agus ar an gcoinníoll nach féidir an soláthar uisce atá beartaithe lena thomhailt ag an duine sa réimse lena mbaineann a choinneáil ar bun ar aon bhealach réasúnta eile. Ba cheart na maoluithe sin a bheith teoranta do chásanna sonracha. Maidir le maoluithe a dheonaigh Ballstáit de bhun Threoir 98/83/CE agus atá fós i bhfeidhm ar an dáta deiridh maidir leis an Treoir seo a thrasuí, ba cheart dóibh leanúint de bheith i bhfeidhm go dtí go dtiocfaidh deireadh leis an maolú, agus níor cheart iad a athnuachan faoin Treoir seo ach amháin i gcás nár deonaíodh an dara maolú go fóill.

(33)

Ina theachtaireacht an 19 Márta 2014 maidir leis an Tionscnamh Eorpach ó na Saoránaigh “Water and sanitation are a human right! Water is a public good, not a commodity!” [Tá an ceart ag cách ar uisce agus ar shláintíocht! Tá uisce ann ar mhaithe leis an phobal, ní haon tráchtearra é!], d’iarr an Coimisiún ar na Ballstáit a áirithiú go bhfuil rochtain ag gach saoránach ar sholáthar íosta uisce, i gcomhréir le moltaí EDS. Thug sé gealltanas freisin leanúint “to improve access to safe drinking water […] for the whole population through environmental policies” [d’fheabhas a chur ar an rochtain ar uisce óil sábháilte […] don daonra ar fad trí bheartais comhshaoil]. Tá sé sin i gcomhréir le SFI 6 agus leis an sprioc ghaolmhar chun “achieve universal and equitable access to safe and affordable drinking water for all” [rochtain uilíoch chothrom ar uisce óil sábháilte atá ar phraghas réasúnta a bhaint amach do chách]. Chun aghaidh a thabhairt ar na gnéithe sin den rochtain ar uisce a bhaineann le cáilíocht agus infhaighteacht agus mar chuid den fhreagra a tugadh ar thionscnamh Right2Water, agus chun rannchuidiú le cur chun feidhme Phrionsabal 20 de Cholún Eorpach na gCeart Sóisialta ina luaitear “everyone has the right to access essential services of good quality, including water” [go bhfuil ag cách an ceart chun rochtain a fháil ar sheirbhísí riachtanacha ar ardchaighdeán, lena n-áirítear an t-uisce], ba cheart do na Ballstáit dul i ngleic le saincheist na rochtana ar uisce ar an leibhéal náisiúnta ach discréid áirithe a bheith acu, mar sin féin, maidir leis na bearta sonracha a bheidh le cur chun feidhme. Ba cheart sin a dhéanamh trí bhíthin gníomhaíochtaí darb aidhm an rochtain ar uisce atá beartaithe lena thomhailt ag an duine a fheabhsú do chách, go háirithe trí threalamh a shuiteáil i spásanna poiblí lasmuigh agus laistigh nuair is indéanta go teicniúil, agus trí bhíthin gníomhaíochtaí darb aidhm úsáid an uisce buacaire a chur chun cinn, trína chur chun cinn, mar shampla, go gcuirfí ar fáil saor in aisce i riaracháin phoiblí agus i bhfoirgnimh phoiblí uisce atá beartaithe lena thomhailt ag an duine, nó go gcuirfí ar fáil é saor in aisce nó ar tháille íseal do chustaiméirí i mbialanna, ceaintíní agus aonaid seirbhíse lónadóireachta.

(34)

Tá an tAontas agus na Ballstáit tiomanta, faoi chuimsiú a n-inniúlachtaí faoi seach, do na SFInna a bhaint amach, agus ag an am céanna, aithníonn siad príomhfhreagracht na mBallstát san obair leantach agus san athbhreithniú, ar na leibhéil náisiúnta, réigiúnacha agus dhomhanda, ar an dul chun cinn i dtreo na spriocanna sin. Ní thagann cuid de na SFInna agus an ceart ar uisce faoi chuimsiú bheartas comhshaoil an Aontais nó bheartas sóisialta an Aontais, ar de chineál teoranta agus comhlántach é. Agus teorainneacha inniúlacht an Aontais á gcur san áireamh, is iomchuí mar sin féin a áirithiú go bhfuil tiomantas leanúnach na mBallstát don cheart ar uisce i gcomhréir leis an Treoir seo, agus lánurraim á tabhairt do phrionsabal na coimhdeachta. I ndáil leis sin, déanann na Ballstáit sár-iarrachtaí faoi láthair chun feabhas a chur ar an rochtain ar uisce atá beartaithe lena thomhailt ag an duine. Sa bhreis air sin, leis an bPrótacal maidir le hUisce agus Sláinte de chuid Choimisiún Eacnamaíochta na Náisiún Aontaithe don Eoraip (UNECE) agus Oifig Réigiúnach ESD do Phrótacal na hEorpa maidir le hUisce agus Sláinte a ghabhann le Coinbhinsiún 1992 maidir le Cosaint agus Úsáid Sruthchúrsaí Trasteorann agus Lochanna Idirnáisiúnta, a bhfuil go leor Ballstát páirtithe ann freisin, féachtar le sláinte an duine a chosaint trí bhainistiú dramhaíola níos fearr agus trí ghalair a bhaineann le huisce a laghdú. D’fhéadfadh na Ballstáit úsáid a bhaint as na doiciméid treorach a fhorbraítear faoi réimeas an Phrótacail sin chun an cúlra beartais agus an cás bunlíne maidir le rochtain ar uisce a mheas agus chun na gníomhaíochtaí riachtanacha a shainiú chun feabhas a chur ar rochtain chothrom do chách ar uisce atá beartaithe lena thomhailt ag an duine.

(35)

Ina rún an 8 Meán Fómhair 2015 maidir le hobair a leanann as tionscnamh Eorpach ó na saoránaigh Right2Water (17), d’iarr Parlaimint na hEorpa go dtabharfadh na Ballstáit aird speisialta ar na riachtanais atá ag grúpaí leochaileacha sa tsochaí. I dteachtaireacht ón gCoimisiún an 2 Aibreán 2014 dar teideal “Tuarascáil ar chur chun feidhme Chreat AE do Straitéisí Náisiúnta maidir le Lánpháirtiú na Romach” agus i Moladh ón gComhairle an 9 Nollaig 2013 maidir le bearta éifeachtacha chun Romaigh a lánpháirtiú sna Ballstáit, aithníodh cás sonrach cultúr mionlaigh, amhail Romaigh agus an Lucht Siúil, is cuma aistreach nó neamhaistreach iad, agus go háirithe an easpa rochtana a bhíonn acu ar uisce atá beartaithe lena thomhailt ag an duine. I bhfianaise an chomhthéacs ghinearálta sin, is iomchuí go dtabharfadh na Ballstáit aird faoi leith ar ghrúpaí leochaileacha agus imeallaithe trí na bearta riachtanacha a dhéanamh chun an rochtain atá ag na grúpaí sin ar uisce atá beartaithe lena thomhailt ag an duine a fheabhsú. Gan dochar don cheart atá ag na Ballstáit na grúpaí sin a shainiú, ba den tábhacht a áireamh ar ghrúpaí den sórt sin teifigh, pobail fáin, daoine gan dídean agus cultúir mhionlaigh amhail Romaigh agus an Lucht Siúil, is cuma aistreach nó neamhaistreach iad. Mar shampla, d’fhéadfadh a bheith san áireamh i mbearta den sórt sin chun rochtain a fheabhsú, agus a bheidh na Ballstáit féin in ann a mheas, córais soláthair mhalartacha a sholáthar, amhail gléasanna cóireála indibhidiúla, uisce a sholáthar trí thancaeir a úsáid, amhail trucailí agus sistéil, agus an bonneagar cuí a áirithiú do champaí.

(36)

Ionas go mbeidh tomhaltóirí níos mó ar an eolas faoi na himpleachtaí atá ag an tomhaltas uisce, ba cheart faisnéis a chur ar fáil dóibh ar bhealach so-rochtana, mar shampla ar a sonraisc nó trí bhíthin feidhmchlár cliste, faoin toirt uisce arna thomhailt in aghaidh na bliana, athruithe ar thomhaltas, comparáid le meántomhaltas teaghlaigh i gcás ina bhfuil faisnéis den sórt sin ar fáil don soláthróir uisce, mar aon leis an bpraghas ar lítear uisce atá beartaithe lena thomhailt ag an duine, chun gur féidir comparáid a dhéanamh le praghas an uisce buidéil.

(37)

Leis an seachtú Clár Gníomhaíochta don Chomhshaol go dtí 2020 dar teideal “Living well, within the limits of our planet” [Muid ag maireachtáil go maith, faoi shrianta ár bpláinéid] (18), ceanglaítear go mbeidh rochtain ag an bpobal ar fhaisnéis shoiléir faoin gcomhshaol ar an leibhéal náisiúnta. Níor foráladh le Treoir 98/83/CE ach go mbeadh rochtain éighníomhach ann ar fhaisnéis, rud a chiallaíonn nach raibh ar na Ballstáit ach a áirithiú go raibh faisnéis ar fáil. Ba cheart na forálacha sin a ionadú, dá bhrí sin, chun a áirithiú go bhfuil rochtain ar bhealach saincheaptha is furasta a úsáid ag tomhaltóirí ar líne ar fhaisnéis atá cothrom le dáta. Ina theannta sin, ba cheart do thomhaltóirí a bheith in ann rochtain a iarraidh ar an bhfaisnéis sin ar bhealaí eile, ach údar maith a bheith leis an iarraidh.

(38)

Ba cheart a bheith san fhaisnéis cothrom le dáta atá le soláthar faoin Treoir seo torthaí ó na cláir faireacháin, faisnéis faoi chineálacha cóireála uisce agus dífhabhtaithe a chuirtear i bhfeidhm, faisnéis faoi shárú ar na luachanna paraiméadracha is ábhartha do shláinte an duine, faisnéis ábhartha faoi mheasúnú riosca agus bainistiú riosca ar an gcóras soláthair, comhairle faoin gcaoi a laghdaítear tomhaltas uisce agus a seachnaítear rioscaí sláinte de dheasca bodharuisce, ach freisin faisnéis bhreise a d’fhéadfadh a bheith úsáideach don phobal, faisnéis faoi tháscairí amhail iarann, cruas agus mianraí, a mbíonn tionchar acu go minic ar na dearcthaí a bhíonn ag tomhaltóirí ar uisce buacaire. Ina theannta sin, mar fhreagairt do leas tomhaltóirí maidir le saincheisteanna uisce, ba cheart rochtain a thabhairt do thomhaltóirí, arna iarraidh sin, ar shonraí stairiúla atá ar fáil faoi thorthaí faireacháin agus faoi sháruithe.

(39)

Maidir le soláthróirí uisce a sholáthraíonn 10 000 m3 ar a laghad in aghaidh an lae nó a fhreastalaíonn ar 50 000 duine ar a laghad, ba cheart faisnéis bhreise, inter alia, maidir le héifeachtúlacht feidhmíochta, rátaí sceite, struchtúr úinéireachta agus struchtúr taraife a bheith ar fáil do thomhaltóirí ar líne freisin.

(40)

An cuspóir ba cheart a bheith le heolas níos fearr don tomhaltóir ar fhaisnéis ábhartha agus trédhearcacht fheabhsaithe ná cur le muinín na saoránach san uisce a sholáthraítear dóibh, agus i seirbhísí uisce, agus ba cheart a bheith mar thoradh air sin go méadófar an úsáid a bhaintear as uisce buacaire mar uisce óil, a d’fhéadfadh cur le laghdú ar úsáid plaisteach agus ar dhramhaíl ó phlaisteach agus ar astaíochtaí gás ceaptha teasa, agus go mbeidh tionchar dearfach ann ar an maolú ar an athrú aeráide agus ar an gcomhshaol i gcoitinne.

(41)

De réir mar a thagann feabhas ar na teicnící faireacháin, is follasaí na rátaí sceite. Chun éifeachtúlacht an bhonneagair uisce a fheabhsú, lena n-áirítear ró-shaothrú acmhainní ganna uisce atá beartaithe lena thomhailt ag an duine a sheachaint, ba cheart do gach Ballstát na leibhéil sceite uisce a mheas agus a laghdú i gcás ina sáraíonn siad tairseach áirithe.

(42)

Is é is aidhm do Threoir 2003/4/CE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (19) an ceart rochtana ar fhaisnéis faoin gcomhshaol a ráthú sna Ballstáit i gcomhréir le Coinbhinsiún Aarhus 1998 maidir le Rochtain ar Fhaisnéis, Rannpháirtíocht Phoiblí i gCinnteoireacht agus Rochtain ar Cheartas i gCúrsaí Comhshaoil (20) (“Coinbhinsiún Aarhus”). Le Coinbhinsiún Aarhus, cuimsítear oibleagáidí leathana a bhaineann le faisnéis faoin gcomhshaol a chur ar fáil, arna hiarraidh sin, agus faisnéis den sórt sin a scaipeadh ar bhealach gníomhach. Tá raon feidhme leathan freisin le Treoir 2007/2/CE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (21), agus cuimsítear léi faisnéis spásúil a roinnt, lena n-áirítear tacair sonraí maidir le hábhair éagsúla chomhshaoil. Tá sé tábhachtach go ndéanann forálacha na Treorach seo a bhaineann le rochtain ar fhaisnéis agus le socruithe malartaithe sonraí na Treoracha sin a chomhlánú agus nach gcruthóidh siad córas dlí ar leith. Níor cheart, dá bhrí sin, gur dhochar forálacha na Treorach seo maidir le faisnéis don phobal agus faisnéis faoin bhfaireachán ar chur chun feidhme do Threoracha 2003/4/CE agus 2007/2/CE.

(43)

I dTreoir 98/83/CE, níor leagadh amach oibleagáidí tuairiscithe le haghaidh mionsoláthróirí uisce. Chun an cás sin a leigheas agus chun aghaidh a thabhairt ar an ngá atá le faisnéis ar chur chun feidhme agus ar chomhlíonadh, ba cheart córas nua a thabhairt isteach leis an Treoir seo trína gceanglófaí ar na Ballstáit tacair sonraí nach bhfuil iontu ach sonraí ábhartha amháin, amhail sáruithe ar luachanna paraiméadracha agus teagmhais a bhfuil tábhacht áirithe ag baint leo, a chur ar bun, a choinneáil cothrom le dáta agus a chur ar fáil don Choimisiún agus don Ghníomhaireacht Eorpach Chomhshaoil (“EEA”). D’fhágfadh sin go mbeadh an t-ualach riaracháin ar na heintitis uile chomh teoranta agus ab fhéidir. Chun a áirithiú gurb ann don bhonneagar iomchuí le haghaidh rochtain phoiblí, tuairiscithe agus malartú sonraí idir na húdaráis phoiblí, ba cheart do na Ballstáit na sonraíochtaí sonraí a bhunú ar Threoir 2007/2/CE agus ar na gníomhartha cur chun feidhme a ghabhann léi.

(44)

Ní hamháin chun comhlíonadh a sheiceáil a theastaíonn na sonraí a thuairiscíonn na Ballstáit, ach is ríthábhachtach iad freisin le gur féidir leis an gCoimisiún faireachán agus measúnú a dhéanamh ar an Treoir seo i dtaca leis na cuspóirí a shaothraítear léi, rud a bheidh mar bhonn eolais le haon mheastóireacht a dhéanfar amach anseo ar an Treoir seo i gcomhréir le mír 22 de Chomhaontú Idirinstitiúideach an 13 Aibreán 2016 maidir le Reachtóireacht Níos Fearr (22). Sa chomhthéacs sin, tá gá le sonraí ábhartha a fhágfaidh gur féidir measúnú níos fearr a dhéanamh ar éifeachtúlacht, éifeachtacht, ábharthacht agus breisluach Aontais na Treorach seo, agus is é sin an fáth a bhfuil gá lena áirithiú gurb ann do shásraí iomchuí tuairiscithe ar féidir leo a bheith ina dtáscairí, freisin, le haghaidh meastóireachtaí a dhéanfar ar an Treoir seo amach anseo.

(45)

De bhun mhír 22 den Chomhaontú Idirinstitiúideach maidir le Reachtóireacht Níos Fearr, ba cheart don Choimisiún meastóireacht a dhéanamh ar an Treoir seo laistigh de thréimhse áirithe ón dáta a shocraítear chun í a thrasuí. Ba cheart don mheastóireacht sin a bheith bunaithe ar thaithí a fuarthas agus ar shonraí a bailíodh le linn don Treoir seo a bheith á cur chun feidhme, maidir le haon mholtaí atá ar fáil ó EDS, agus maidir le sonraí ábhartha eolaíochta, anailíseacha agus eipidéimeolaíochta.

(46)

Sa Treoir seo, urramaítear na cearta bunúsacha agus comhlíontar na prionsabail a aithnítear i gCairt um Chearta Bunúsacha an Aontais Eorpaigh. Féachtar, go háirithe, leis an Treoir seo na prionsabail a chur chun cinn a bhaineann le cúram sláinte, rochtain ar sheirbhísí ar mhaithe leis an leas ginearálta eacnamaíoch, cosaint an chomhshaoil agus cosaint tomhaltóirí.

(47)

Éilíonn éifeachtacht na Treorach seo agus a haidhm sláinte an duine a chosaint mar chuid de bheartas comhshaoil an Aontais go mbeadh daoine nádúrtha nó dlítheanacha, nó i gcás inarb iomchuí a n-eagraíochtaí atá comhdhéanta go cuí, in ann brath uirthi in imeachtaí dlíthiúla agus go mbeadh na cúirteanna náisiúnta in ann an Treoir seo a chur san áireamh mar ghné de dhlí an Aontais chun, inter alia, athbhreithniú a dhéanamh ar chinntí de chuid údaráis náisiúnta i gcás inarb iomchuí. Ina theannta sin, de réir chásdlí socair na Cúirte Breithiúnais, faoi phrionsabal an chomhair dhílis a leagtar síos in Airteagal 4(3) den Chonradh ar an Aontas Eorpach (CAE), is faoi chúirteanna na mBallstát cosaint bhreithiúnach ar chearta duine faoi dhlí an Aontais a áirithiú. Sa bhreis air sin, ceanglaítear le hAirteagal 19(1) CAE ar na Ballstáit leigheasanna a chur ar fáil atá leordhóthanach chun cosaint bhreithiúnach éifeachtach a áirithiú sna réimsí a chumhdaítear le dlí an Aontais.

Tá feidhm aige sin, go háirithe, maidir le Treoir dar cuspóir sláinte an duine a chosaint ar na héifeachtaí díobhálacha a ghabhann le haon éilliú uisce atá beartaithe lena thomhailt ag an duine. Anuas air sin, i gcomhréir le Coinbhinsiún Aarhus, ba cheart rochtain ar an gceartas a bheith ag baill den phobal lena mbaineann d’fhonn cur le cosaint an chirt chun cónaí i dtimpeallacht atá sásúil do shláinte agus d’fholláine an duine. Le Cinneadh (AE) 2018/881 ón gComhairle (23), iarradh ar an gCoimisiún staidéar a dhéanamh faoin 30 Meán Fómhair 2019 agus, dá mba iomchuí i bhfianaise an staidéir, togra a thíolacadh faoin 30 Meán Fómhair 2020 chun Rialachán (CE) Uimh. 1367/2006 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (24) a leasú, chun aghaidh a thabhairt ar thorthaí Choiste um Chomhlíonadh Choinbhinsiún Aarhus i gcás ACCC/C/2008/32. Thíolaic an Coimisiún an staidéar faoin spriocdháta sin agus chuir sé in iúl, ina theachtaireacht an 11 Nollaig 2019 maidir le Margadh Glas na hEorpa, “go ndéanfadh sé a mharana maidir le Rialachán Aarhus a athbhreithniú chun an rochtain ar athbhreithniú riaracháin agus breithiúnach ar leibhéal AE a fheabhsú do shaoránaigh agus d’eagraíochtaí neamhrialtasacha a bhfuil imní orthu faoi dhlíthiúlacht cinntí a mbíonn éifeacht acu ar an gcomhshaol”. Is den tábhacht go ngníomhódh an Coimisiún freisin chun feabhas a chur ar an rochtain a bhíonn ag saoránaigh agus eagraíochtaí neamhrialtasacha ar an gceartas os comhair na gcúirteanna náisiúnta sna Ballstáit uile.

(48)

Chun an Treoir seo a chur in oiriúint do dhul chun cinn eolaíoch agus teicniúil, ba cheart an chumhacht chun gníomhartha a ghlacadh i gcomhréir le hAirteagal 290 CFAE a tharmligean chuig an gCoimisiún i dtaca le tairseach a shocrú maidir le sceitheadh, an nós imeachta um measúnú comhréireachta a chinneadh do tháirgí a bhíonn i dteagmháil le huisce atá beartaithe lena thomhailt ag an duine, nós imeachta a leagan síos maidir le hiarratais a chuirtear chuig ECHA chun substaintí tosaithe, comhdhéanaimh nó comhábhair a chur leis na liostaí dearfacha Eorpacha nó chun iad a bhaint díobh, marcáil a bhunú do tháirgí a bhíonn i dteagmháil le huisce, modheolaíocht a ghlacadh chun micreaphlaistigh a thomhas, Iarscríbhinn III a leasú agus an luach paraiméadrach do Bhisfeanól A i gCuid B d’Iarscríbhinn I a leasú. Tá sé tábhachtach, go háirithe, go rachadh an Coimisiún i mbun comhairliúcháin iomchuí le linn a chuid oibre ullmhúcháin, lena n-áirítear ar leibhéal na saineolaithe, agus go ndéanfaí na comhairliúcháin sin i gcomhréir leis na prionsabail a leagtar síos sa Chomhaontú Idirinstitiúideach maidir le Reachtóireacht Níos Fearr. Go sonrach, chun rannpháirtíocht chomhionann in ullmhú na ngníomhartha tarmligthe a áirithiú, faigheann Parlaimint na hEorpa agus an Chomhairle na doiciméid uile ag an am céanna leis na saineolaithe sna Ballstáit, agus bíonn rochtain chórasach ag a gcuid saineolaithe ar chruinnithe ghrúpaí saineolaithe an Choimisiúin a bhíonn ag déileáil le hullmhú na ngníomhartha tarmligthe. Ina theannta sin, an cumhachtú a leagtar síos i Nóta 10 de Chuid C d’Iarscríbhinn I a ghabhann le Treoir 98/83/CE maidir le minicíochtaí faireacháin agus modhanna faireacháin a shocrú i gcomhair substaintí radaighníomhacha, tá sé imithe i léig ó glacadh Treoir 2013/51/Euratom ón gComhairle (25) agus ba cheart é a scriosadh dá bhrí sin. Níl gá a thuilleadh leis an gcumhachtú a leagtar síos sa dara fomhír de Chuid A d’Iarscríbhinn III a ghabhann le Treoir 98/83/CE agus a bhaineann le leasuithe ar an Treoir sin agus ba cheart é a scriosadh.

(49)

Chun coinníollacha aonfhoirmeacha a áirithiú maidir leis an Treoir seo a chur chun feidhme, ba cheart cumhachtaí cur chun feidhme a thabhairt don Choimisiún chun modheolaíochtaí a ghlacadh maidir le substaintí tosaithe, comhdhéanaimh agus comhábhair a thástáil agus glacadh leo, chun liostaí dearfacha Eorpacha de shubstaintí tosaithe, comhdhéanaimh agus comhábhair a ghlacadh agus chun nósanna imeachta agus modhanna a ghlacadh i ndáil le hábhair dheiridh a dhéantar as na substaintí tosaithe, comhdhéanaimh agus comhábhair sin a thástáil agus glacadh leo. Ba cheart cumhachtaí cur chun feidhme a thabhairt don Choimisiún freisin maidir le glacadh fhormáid na faisnéise, agus glacadh na rialacha mionsonraithe chun an fhaisnéis sin a chur i láthair, atá le soláthar ag na Ballstáit agus le tiomsú ag EEA i ndáil le cur chun feidhme na Treorach seo, mar aon le liosta faire a bhunú agus a thabhairt cothrom le dáta. Ba cheart na cumhachtaí sin a fheidhmiú i gcomhréir le Rialachán (AE) Uimh. 182/2011 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (26).

(50)

Gan dochar do Threoir 2008/99/CE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (27), ba cheart do na Ballstáit rialacha a leagan síos maidir leis na pionóis is infheidhme i leith sáruithe ar fhorálacha náisiúnta a ghlactar de bhun na Treorach seo agus ba cheart dóibh gach beart is gá a dhéanamh chun a áirithiú go gcuirfear chun feidhme iad. Ba cheart na pionóis sin a bheith éifeachtach, comhréireach agus athchomhairleach.

(51)

Ionas go mbeidh tacar iomlán sonraí ar fáil do na soláthróirí uisce nuair a chuireann siad tús leis an measúnú riosca agus an bainistiú riosca ar an gcóras soláthair a dhéanamh, ba cheart idirthréimhse nua de 3 bliana a thabhairt isteach do pharaiméadair nua. Leis sin, beidh na Ballstáit in ann sainaithint guaiseacha agus eachtraí guaiseacha a dhéanamh le linn na chéad 3 bliana sin tar éis an dáta deiridh maidir leis an Treoir seo a thrasuí, agus beidh siad in ann sonraí a sholáthar do sholáthróirí uisce maidir leis na paraiméadair nua agus, ar an gcaoi sin, seachnófar aon fhaireachán neamhriachtanach ó na soláthróirí uisce má chinntear nach gá faireachán a dhéanamh ar pharaiméadar tríd an gcéad shainaithint sin maidir le guaiseacha agus eachtraí guaiseacha. Le linn na 3 bliana tosaithe sin, ba cheart fós féin do sholáthróirí uisce an measúnú riosca ar an gcóras soláthair a dhéanamh, nó measúnuithe riosca a rinneadh cheana faoi Threoir (AE) 2015/1787 a úsáid, do na paraiméadair sin a bhí mar chuid d’Iarscríbhinn I a ghabhann le Treoir 98/83/CE, ó tharla go mbeidh sonraí ar fáil cheana do na paraiméadair sin nuair a thiocfaidh an Treoir seo i bhfeidhm.

(52)

Le Treoir 2013/51/Euratom, leagtar síos socruithe sonracha maidir le faireachán a dhéanamh ar shubstaintí radaighníomhacha in uisce atá beartaithe lena thomhailt ag an duine. Dá bhrí sin, níor cheart luachanna paraiméadracha maidir leis an radaighníomhaíocht a leagan amach sa Treoir seo.

(53)

Ós rud é nach féidir leis na Ballstáit cuspóir na Treorach seo, eadhon sláinte an duine a chosaint agus rochtain ar uisce atá beartaithe lena thomhailt ag an duine a fheabhsú, a ghnóthú go leordhóthanach agus, de bharr fhairsinge agus éifeachtaí na gníomhaíochta, gur fearr is féidir é a ghnóthú ar leibhéal an Aontais, féadfaidh an tAontas bearta a ghlacadh, i gcomhréir le prionsabal na coimhdeachta a leagtar amach in Airteagal 5 CAE. I gcomhréir le prionsabal na comhréireachta a leagtar amach san Airteagal sin, ní théann an Treoir seo thar a bhfuil riachtanach chun na cuspóirí sin a ghnóthú.

(54)

Ba cheart an oibleagáid an Treoir seo a thrasuí sa dlí náisiúnta a theorannú do na forálacha sin ar leasú substainteach iad i gcomparáid leis na Treoracha a bhí ann roimhe seo. Is ann don oibleagáid chun na forálacha nach bhfuil athraithe a thrasuí mar thoradh ar na Treoracha a bhí ann roimhe seo.

(55)

Ba cheart nár dhochar an Treoir seo d’oibleagáidí na mBallstát maidir leis na teorainneacha ama chun na Treoracha a leagtar amach i gCuid B d’Iarscríbhinn VI a thrasuí sa dlí náisiúnta,

(1)

I mBealtaine 2003, ghlac an Coimisiún teachtaireacht chuig Parlaimint na hEorpa agus chuig an gComhairle dar teideal “Forest Law Enforcement, Governance and Trade (FLEGT): Proposal for an EU Action Plan [Forfheidhmiú an Dlí, Rialachas agus Trádáil i dtaca le Foraoisí (FLEGT): Togra le haghaidh Plean Gníomhaíochta AE]”. Leis an bPlean Gníomhaíochta a leagtar amach sa teachtaireacht sin (“Plean Gníomhaíochta FLEGT”), iarradh bearta chun aghaidh a thabhairt ar logánú neamhdhleathach trí Chomhaontuithe Comhpháirtíochta Saorálaí a fhorbairt le tíortha táirgthe adhmaid. Glacadh conclúidí ón gComhairle maidir le Plean Gníomhaíochta FLEGT i nDeireadh Fómhair 2003 agus glacadh rún ó Pharlaimint na hEorpa ar an ábhar 11 Iúil 2005.

(2)

An 5 Nollaig 2005, thug an Chomhairle údarú don Choimisiún tús a chur le caibidlíocht ar chomhaontuithe comhpháirtíochta le tíortha táirgthe adhmaid chun Plean Gníomhaíochta FLEGT a chur chun feidhme.

(3)

An 20 Nollaig 2005, ghlac an Chomhairle Rialachán (CE) Uimh. 2173/2005 (1), lenar bunaíodh scéim ceadúnúcháin FLEGT i gcás allmhairí adhmaid isteach san Aontas Eorpach ó thíortha lenar thug an tAontas comhaontuithe comhpháirtíochta saorálaí i gcrích.

(4)

Tugadh i gcrích go rathúil an chaibidlíocht le Poblacht Hondúras i ngeall ar thabhairt i gcrích Comhaontú Comhpháirtíochta Saorálaí idir an tAontas Eorpach agus Poblacht Hondúras i ndáil le forfheidhmiú an dlí, rialachas agus trádáil táirgí adhmaid chuig an Aontas Eorpach i dtaca le foraoisí (“an Comhaontú”) le hinisealú an Chomhaontaithe an 14 Meitheamh 2018.

(5)

Ba cheart an Comhaontú a shíniú thar ceann an Aontais, faoi réir a thabhairt i gcrích ar dháta níos déanaí,

(1)

Thug an tAontas i gcrích an Comhaontú maidir le Ríocht Aontaithe na Breataine Móire agus Thuaisceart Éireann a bheith ag tarraingt siar as an Aontas Eorpach agus as an gComhphobal Eorpach do Fhuinneamh Adamhach (“an Comhaontú um Tharraingt Siar”) trí bhíthin Chinneadh (AE) 2020/135 ón gComhairle (1) an 30 Eanáir 2020 agus tháinig sé i bhfeidhm an 1 Feabhra 2020.

(2)

Le hAirteagal 166 den Chomhaontú um Tharraingt Siar tugtar de chumhacht don Chomhchoiste arna bhunú le hAirteagal 164 den Chomhaontú um Tharraingt Siar (“an Comhchoiste”) cinntí a ghlacadh maidir leis na hábhair uile dá bhforáiltear sa Chomhaontú um Tharraingt Siar. Tá an Prótacal maidir le hÉirinn/Tuaisceart Éireann (“an Prótacal”) ina dhlúthchuid den Chomhaontú um Tharraingt Siar.

(3)

Bunaítear le hAirteagal 12(2) den Phrótacal an ceart ag ionadaithe den Aontas a bheith i láthair i rith aon ghníomhaíochtaí de chuid na Ríochta Aontaithe a bhaineann le cur chun feidhme agus cur i bhfeidhm forálacha i ndlí an Aontais a dhéantar infheidhme leis an bPrótacal, mar aon le gníomhaíochtaí a bhaineann le hAirteagal 5 a chur chun feidhme agus a chur i bhfeidhm. Foráiltear go sonrach leis don cheart chun faisnéis a bhaineann leis na gníomhaíochtaí sin a iarraidh ó údaráis na Ríochta Aontaithe agus chun iarraidh ar na húdaráis sin bearta rialaithe a dhéanamh.

(4)

Foráiltear in Airteagal 12(3) den Phrótacal do chinneadh ón gComhchoiste lena leagtar amach na socruithe oibre praiticiúla a bhaineann le feidhmiú na gceart a dheonaítear leis an bPrótacal i ndáil leis sin. Ba cheart a áirithiú leis na socruithe oibre sin go mbeidh ionadaithe an Aontais in ann na cearta a leagtar síos in Airteagal 12(2) den Phrótacal a fheidhmiú go héifeachtach.

(5)

Is gá na cúinsí uathúla atá ar oileán na hÉireann a chur san áireamh maidir le láithreacht an Aontais dá bhforáiltear sa Phrótacal, agus ba cheart cearta ionadaithe den Aontas a fheidhmiú agus aird chuí á tabhairt ar cheannasacht eachtrach a urramú, agus go háirithe, ar Chomhaontú Aoine an Chéasta nó Comhaontú Bhéal Feirste an 10 Aibreán 1998 a urramú freisin.

(6)

Is iomchuí an seasamh atá le glacadh thar ceann an Aontais sa Chomhchoiste a bhunú,

(1)

Shínigh an tAontas an Conradh lena mbunaítear an Comhphobal Iompair (“TCT”) i gcomhréir le Cinneadh (AE) 2017/1937 ón gComhairle (1). An 4 Márta 2019, rinne an tAontas é a fhormheas trí bhíthin Chinneadh (AE) 2019/392 ón gComhairle (2). Tháinig sé i bhfeidhm an 1 Bealtaine 2019.

(2)

De bhun Airteagal 35 TCT, tá Coiste Stiúrtha Réigiúnach an Chomhphobal Iompair (“an Coiste Stiúrtha”) le buiséad an Chomhphobail Iompair a ghlacadh gach bliain. De réir Airteagal 35 TCT, tugtar de chumhacht freisin don Choiste Stiúrtha cinntí a ghlacadh lena sonraítear an nós imeachta maidir leis an mbuiséad a chur chun feidhme.

(3)

Tá an Coiste Stiúrtha le cinneadh a ghlacadh maidir le buiséad an Chomhphobail Iompair le haghaidh 2021 le linn an chruinnithe a bheidh aige i mí na Nollag 2020 nó, mura dtugtar aghaidh ar an mír sin den chlár oibre le linn an chruinnithe sin, le linn an chruinnithe ina dhiaidh sin.

(4)

Tá gá le buiséad an Chomhphobail Iompair le haghaidh 2021 atá beartaithe ionas go bhfeidhmeoidh comhlachtaí an Chomhphobail Iompair go cuí. Cumhdaítear leis na costais le haghaidh acmhainní daonna, taistil, trealamh agus bogearraí TF, chomh maith le caiteachas oibríochtúil amhail staidéir, cúnamh teicniúil agus eagrú comhdhálacha agus cruinnithe.

(5)

Is iomchuí an seasamh atá le glacadh thar ceann an Aontais sa Choiste Stiúrtha a bhunú, ós rud é go bhfuil cinneadh den sórt sin riachtanach d'fheidhmiú Bhuanrúnaíocht an Chomhphobail Iompair, agus beidh éifeachtaí dlíthiúla aige i leith an Aontais,

(1)

An 10 Samhain 2008, ghlac an Chomhairle Gníomhaíocht Chomhpháirteach 2008/851/CBES (1) lena mbunaítear oibríocht Atalanta, oibríocht mhíleata de chuid AE.

(2)

An 30 Iúil 2018, le Cinneadh (CBES) 2018/1083 ón gComhairle (2), leasaíodh Gníomhaíocht Chomhpháirteach 2008/851/CBES agus cuireadh síneadh le Atalanta go dtí an 31 Nollaig 2020.

(3)

Foráiltear le Coinbhinsiún na Náisiún Aontaithe i gcoinne Gáinneáil Aindleathach Drugaí Támhshuanacha agus Substaintí Síceatrópacha, a síníodh an 20 Nollaig 1988, go bhfuil na Páirtithe le comhoibriú a oiread is féidir chun trácht aindleathach ar muir a chosc, i gcomhréir le dlí idirnáisiúnta na farraige.

(4)

An 15 Samhain 2019, d’athdhearbhaigh Comhairle Slándála na Náisiún Aontaithe (UNSC), i Rún 2498 (2019) uaithi, go bhfuil na Stáit uile, chun críocha síocháin agus cobhsaíocht a bhunú sa tSomáil, chun an trádbhac ar airm agus ar threalamh míleata, a forchuireadh i dtosach le mír 5 de Rún 733 (1992) uaithi agus le míreanna 1 agus 2 de Rún 1425 (2002) uaithi, a chur chun feidhme.

(5)

I Rún 2498 (2019) uaithi, cháin UNSC aon onnmhairí fioghuail ón tSomáil de shárú ar an toirmeasc iomlán ar onnmhairiú fioghuail chomh maith agus d’athdhearbhaigh sí a cinneadh maidir leis an toirmeasc ar fhioghual Somálach a allmhairiú agus a onnmhairiú, mar a leagtar amach i mír 22 de Rún 2036 (2012) uaithi agus i míreanna 11 go 21 de Rún 2182 (2014) uaithi.

(6)

An 4 Nollaig 2019, i Rún 2500 (2019) uaithi, d’iarr UNSC an athuair ar Stáit agus ar eagraíochtaí réigiúnacha darb acmhainn déanamh amhlaidh páirt a ghlacadh sa chomhrac i gcoinne na píoráideachta agus na robála armtha ar muir amach ó chósta na Somáile, d’iarr sí ar gach Stát comhoibriú chun imscrúdú agus ionchúiseamh a dhéanamh ar gach duine atá freagrach as gníomhartha den sórt sin nó a bhfuil baint acu leo agus d’aithin sí an t-ionchúiseamh rathúil a rinneadh sna Séiséil ar chásanna píoráideachta.

(7)

I Rún 2500 (2019) uaithi, chuir UNSC in iúl freisin gur cúis mhór imní di na tuairiscí ar iascaireacht neamhdhleathach, neamhthuairiscithe agus neamhrialáilte (NNN) i Limistéar Eacnamaíoch Eisiach na Somáile agus d’aithin sí go bhféadfadh iascaireacht NNN cur leis an díchobhsú i measc na bpobal cois cósta.

(8)

An 25 Feabhra 2020, rinne Oibríocht Agénor – an chuid mhíleata den tionscnamh um Fheasacht ar Staid Mhuirí i gCaolas Hormuz faoi stiúir na hEorpa (EMASOH) – acmhainneacht iomlán oibríochtúil a bhaint amach.

(9)

An 12 Samhain 2020, rinne UNSC, i Rún 2551 (2020) uaithi, athnuachan ar na húdaruithe a deonaíodh i Rún 2182 (2014) uaithi chun a áirithiú go gcuirfear chun feidhme go docht an trádbhac arm ar an tSomáil agus an toirmeasc ar fhioghual na Somáile a allmhairiú agus a onnmhairiú, agus spreag sé Atalanta a rannchuidiú leis an gcomhar réigiúnach a fheabhsú maidir le freagairt a thabhairt ar shreabha aindleathacha muirí agus maidir le cur isteach ar gach cineál gáinneála ar earraí dleathacha agus aindleathacha a d’fhéadfadh gníomhaíochtaí sceimhlitheoireachta sa tSomáil a mhaoiniú.

(10)

Sa chomhthéacs sin, baineadh de thátal as an Athbhreithniú Straitéiseach ar Atalanta a rinneadh in 2020 gur cheart sainordú na hoibríochta a shíneadh go dtí an 31 Nollaig 2022 agus gur cheart í a leasú chun cúram neamhfheidhmiúcháin tánaisteach a thabhairt isteach maidir le faireachán a dhéanamh ar an ngáinneáil ar dhrugaí támhshuanacha, ar an ngáinneáil ar airm, ar iascaireacht NNN agus ar an trádáil aindleathach i bhfioghual amach ó chósta na Somáile.

(11)

Baineadh de thátal as an Athbhreithniú Straitéiseach ar Atalanta a rinneadh in 2020 freisin gur cheart na cúraimí feidhmiúcháin tánaisteacha lena gcuirfear i gcoinne gáinneáil ar dhrugaí agus gáinneáil ar airm a thabhairt isteach i sainordú na hoibríochta, i gcomhréir leis an gcreat dlí is infheidhme, a luaithe a shaineofar an méid sin. Chomhaontaigh an Coiste Polaitiúil agus Slándála an 1 Nollaig 2020 go bhfeidhmeoidh Atalanta na cúraimí sin agus go ndéanfar na socruithe riachtanacha a shainiú sna doiciméid phleanála don oibríocht.

(12)

Ba cheart Gníomhaíocht Chomhpháirteach 2008/851/CBES a leasú dá réir.

(13)

I gcomhréir le hAirteagal 5 de Phrótacal Uimh. 22 maidir le seasamh na Danmhairge, atá i gceangal leis an gConradh ar an Aontas Eorpach agus leis an gConradh ar Fheidhmiú an Aontais Eorpaigh, ní bhíonn an Danmhairg rannpháirteach i ndréachtú ná i gcur chun feidhme cinntí agus gníomhaíochtaí de chuid an Aontais a mbíonn impleachtaí acu in ábhair cosanta. Níl an Danmhairg rannpháirteach i gcur chun feidhme an Chinnidh seo agus, dá bhrí sin, ní ghlacann sí páirt i maoiniú oibríocht Atalanta,

“(h)

airm nó trealamh marfach gaolmhar eile nach liostaítear i bpointe (g) d’Airteagal 2(1) a dhíol, a sholáthar, a onnmhairiú, agus cúnamh gaolmhar a thabhairt, d’fhórsaí slándála Phoblacht na hAfraice Láir, lena n-áirítear institiúidí sibhialta forfheidhmithe dlí an stáit, i gcás ina mbeidh na hairm agus an trealamh sin beartaithe go heisiach lena n-úsáid i bpróiseas athchóirithe earnáil slándála Phoblacht na hAfraice Láir nó chun tacú leis an bpróiseas sin, faoi mar a d’fhormheas an Coiste roimh ré; nó’.”,

“(h)

airm nó trealamh marfach gaolmhar eile nach liostaítear i bpointe (g) d’Airteagal 2(1) a dhíol, a sholáthar, a aistriú, nó a onnmhairiú, agus cúnamh gaolmhar a thabhairt, d’fhórsaí slándála Phoblacht na hAfraice Láir, lena n-áirítear institiúidí sibhialta forfheidhmithe dlí an stáit, i gcás ina mbeidh na hairm agus an trealamh sin beartaithe go heisiach lena n-úsáid i bpróiseas athchóirithe earnáil slándála Phoblacht na hAfraice Láir nó chun tacú leis an bpróiseas sin, faoi mar a d’fhormheas an Coiste roimh ré; nó’.”.