(1)

An triomach leanúnach a bhí ann i bhfómhar 2023, agus le linn gheimhreadh agus earrach 2024, lean sé de dhifear mór a dhéanamh don earnáil fíona, go háirithe i ndeisceart na hIodáile agus sa Spáinn. An bháisteach iomarcach a bhí ann le linn tréimhsí fada in earrach 2024 i réigiúin táirgthe eile, go háirithe i dtuaisceart na hIodáile agus sa Fhrainc, chuir sí cosc ar shaothraithe fíniúna oibríochtaí áirithe a dhéanamh in am. Ba dheacrachtaí eisceachtúla iad sin a bhí ag saothraithe fíniúna atá lonnaithe sna réigiúin lena mbaineann. Chuir an Spáinn, an Iodáil agus an Fhrainc an Coimisiún ar an eolas faoin gcás sin agus d’iarr siad air bearta iomchuí a dhéanamh i leith na n-údaruithe i gcomhair plandú fíniúnacha a rachaidh in éag in 2024. Rinne na teagmhais thromchúiseacha sin difear do Bhallstáit eile freisin, mar a raibh tionchair chomhchosúla acu, agus d’fhéadfadh sé go n-aithnóidís na réigiúin táirgthe fíona atá acu mar na réigiúin ba mhó a ndearnadh difear dóibh freisin.

(2)

Go háirithe, leis na dálaí fíorthirime ar thaobh amháin agus an bháisteach charnach iomarcach ar an taobh eile, cuireadh cosc ar shaothraithe fíniúna oibreacha a dhéanamh ar a bhfíonghoirt, ar oibreacha iad a dhéantar de ghnáth i dtréimhsí an fhómhair, an gheimhridh agus an earraigh, amhail glanadh agus ullmhú na hithreach, plandú fíniúnacha nua nó beangú. Sna réigiúin atá buailte ag triomach eisceachtúil nó ag báisteach iomarcach, ní féidir gníomhaíochtaí den sórt sin a dhéanamh mar gheall ar thriomacht na hithreach agus ar dhálaí atá thar a bheith neamhfhabhrach chun planduithe nua a fhás nó mar gheall nach féidir rochtain a fháil ar na dáileachtaí agus an ithir a oibriú i gcás báisteach iomarcach.

(3)

Foráiltear le hAirteagal 62(3), an chéad fhomhír, de Rialachán (AE) Uimh. 1308/2013 go mbeidh údaruithe um plandú agus údaruithe um athphlandú bailí go ceann 3 bliana ón dáta a deonaíodh iad. Leagtar síos in Airteagal 68(2), an chéad fhomhír, den Rialachán sin go bhfuil an tréimhse bhailíochta chéanna ag údaruithe a dheonaítear tar éis cearta plandaithe a thiontú agus atá ag na bunchearta plandaithe. Laistigh de thréimhse bhailíochta gach údaraithe ar leith, de ghnáth déanfaidh saothraithe finiúna na cinntí maidir leis na cineálacha plandaí agus an cineál fíona atá le táirgeadh sna fíonghoirt nua, ullmhóidh siad an ithir san fhómhar nó sa gheimhreadh, agus foinseoidh siad na fíniúnacha nua, a chuirtear ansin le linn an earraigh ós rud é gurb é an t-earrach an tréimhse is oiriúnaí den bhliain le haghaidh plandú.

(4)

De dheasca na dteagmhas díobhálach meitéareolaíoch, saothraithe fíniúna a bhfuil údaruithe um plandú acu atá le húsáid sna réigiúin a ndearnadh triomach nó báisteach iomarcach difear dóibh, ar údaruithe iad a rachaidh in éag in 2024, cuireadh cosc ar na saothraithe fíniúna sin úsáid a bhaint as na húdaruithe le linn earrach na bliana deireanaí dá mbailíocht mar a bhí beartaithe. Ós rud é nach féidir a thuar cá fhad a mhairfidh teagmhais dhíobhálacha mheitéareolaíocha den sórt sin agus a n-iarmhairtí, ní cinnte go mbeidh an deis ag na saothraithe fíniúna sin a n-údarú um plandú a úsáid laistigh de na tréimhsí bailíochta atá ag gach ceann acu ar leith. Bheadh ar shaothraithe finiúna na fíniúnacha a phlandú le linn an tséasúir the agus, dá bhrí sin, ag tráth den timthriall fáis nach bhfuil chomh hoiriúnach céanna, faoi dhálaí deacra agus ar chostas breise, tráth atá an earnáil fíona thíos le dálaí margaidh neamhfhabhracha cheana féin.

(5)

Dá bhrí sin, chun nach gcaillfear an t-údarú nua um plandú nó chun nach dtiocfaidh meath tapa ar na dálaí faoinar gá an plandú a dhéanamh sna réigiúin, ar réigiúin iad atá le sainaithint ag na Ballstáit mar réigiúin a ndearnadh triomach nó báisteach iomarcach difear dóibh in 2024, is gá síneadh bliana a chur gan mhoill le bailíocht na n-údaruithe um plandú agus um athphlandú a rachaidh in éag sa bhliain 2024 i réigiúin a ndearnadh triomach nó báisteach iomarcach difear dóibh.

(6)

Ba cheart, dá bhrí sin, síneadh 12 mhí breise a chur le bailíocht na n-údaruithe um plandú agus um athphlandú, arna n-eisiúint faoi Airteagal 64, Airteagal 66 nó Airteagal 68(1) de Rialachán (AE) Uimh. 1308/2013, ar údaruithe iad a rachaidh in éag in 2024 agus atá le húsáid sna réigiúin a shainaithníonn na Ballstáit mar réigiúin a ndearnadh triomach nó báisteach iomarcach difear dóibh le linn earrach 2024, amhail ón dáta éaga atá acu faoi láthair in 2024 chun é a chur ar a gcumas do na saothraithe fíniúna lena mbaineann na fíniúnacha a phlandú in 2025.

(7)

I bhfianaise na ndeacrachtaí sin, ba cheart cead a bheith ag saothraithe fíniúna i réigiúin a ndearnadh triomach nó báisteach iomarcach difear dóibh a n-údarú um plandú agus um athphlandúa rachaidh in éag sa bhliain 2024 a tharscaoileadh gan an pionós riaracháin dá dtagraítear in Airteagal 62(3) de Rialachán (AE) Uimh. 1308/2013 a thabhú, mura mian leo a limistéar fíonghort a leathnú.

(8)

I bhfianaise na dteagmhas meitéareolaíochta díobhálach tromchúiseach a tharla i réigiúin roinnt Ballstát in earrach 2024, rinneadh dochar mór do tháirgeadh torthaí agus glasraí. Déine na dteagmhas seaca i mí Aibreáin 2024 san Ostair agus sa tSeicia, agus déine na dteagmhas seaca i mí Aibreáin 2024 agus an chloichshneachta le linn mhí na Bealtaine 2024 sa Pholainn, ba dhéine thar a bheith neamhghnách í, agus rinneadh difear do limistéar mór agus do sciar mór den táirgeadh náisiúnta. Bhí tionchar tromchúiseach freisin ag teagmhais dhíobhálacha mheitéareolaíocha in earrach 2024 ar tháirgeadh torthaí agus glasraí i réigiúin táirgthe eile ar fud an Aontais.

(9)

Chun aghaidh a thabhairt ar thionchair an tseaca i mí Aibreáin 2024 agus an chloichshneachta i mí na Bealtaine 2024, déantar foráil le Rialachán Cur Chun Feidhme (AE) 2024/2030 ón gCoimisiún (2) maidir le tacaíocht airgeadais éigeandála do na táirgeoirí san earnáil torthaí agus glasraí agus san earnáil fíona a ndearnadh na teagmhais dhíobhálacha aeráide san Ostair, sa tSeicia agus sa Pholainn difear dóibh. Mar sin féin, tá an tacaíocht airgeadais sin dírithe ar na táirgeoirí a ndearnadh difear dóibh, ach bhí na teagmhais dhíobhálacha mheitéareolaíocha ina gcúis le fadhbanna níos leithne d’eagraíochtaí táirgeoirí aitheanta in earnáil na dtorthaí agus na nglasraí.

(10)

I bhfianaise na dteagmhas díobhálach meitéareolaíoch tromchúiseach sin, tá laghdú mór ar tháirgeacht a gcomhaltaí is táirgeoirí le sárú ag go leor eagraíochtaí táirgeoirí aitheanta agus ag comhlachais eagraíochtaí táirgeoirí aitheanta san earnáil torthaí agus glasraí a bhfuil a bpríomhghníomhaíocht lonnaithe sna réigiúin a ndearnadh difear dóibh. Chun aghaidh a thabhairt ar iarmhairtí an laghdaithe táirgeachta sin, agus chun an tionchar ar a stádas aitheantais agus ar fhionraí íocaíochtaí a d’fhéadfadh a bheith ann dá gcláir oibríochtúla leanúnacha a mhaolú, ba cheart eagraíochtaí táirgeoirí atá lonnaithe sna réigiúin a ndearnadh difear dóibh a dhíolmhú sa bhliain 2024 ó na forálacha a leagtar síos in Airteagal 11(2) de Rialachán Tarmligthe (AE) 2017/891 ón gCoimisiún (3), maidir leis an oibleagáid nach mór luach eacnamaíoch na dtáirgí a dhíoltar ó tháirgeoirí nach comhaltaí den eagraíocht táirgeoirí nó den chomhlachas eagraíochtaí táirgeoirí iad a bheith faoi bhun luach tháirgeadh margaithe na heagraíochta táirgeoirí nó an chomhlachais eagraíochtaí táirgeoirí.

(11)

Maidir le hiarmhairtí na dteagmhas díobhálach meitéareolaíoch tromchúiseach san earnáil fíona agus san earnáil torthaí agus glasraí a dtugtar tuairisc orthu thuas, ní cháilíonn siad mar shuaití sa mhargadh de réir bhrí Airteagal 219 de Rialachán (AE) Uimh. 1308/2013. Go deimhin, is é tionchar díreach na dteagmhas meitéareolaíoch dá dtagraítear, ar thaobh amháin, nach féidir dul ar aghaidh leis na hoibríochtaí plandaithe fíniúnacha a bhí beartaithe agus, ar an taobh eile, an laghdú ollmhór ar luach ghníomhaíocht na n-eagraíochtaí táirgeoirí a dhéanann a gcomhaltaí táirgeoirí féin. Ní cháilíonn aon cheann den dá chás sin mar shuaitheadh sa mhargadh. Ní toradh iad ach oiread ar ghalair ainmhithe nó plandaí ná ar ghéarchéim muiníne tomhaltóirí a chumhdaítear le hAirteagal 220 den Rialachán sin. Na cásanna arb é is aidhm don Rialachán seo freagairt dóibh, is fadhbanna sonracha iad de réir bhrí Airteagal 221 de Rialachán (AE) Uimh. 1308/2013 nach féidir aghaidh a thabhairt orthu le bearta a dhéantar de bhun Airteagail 219 nó 220 den Rialachán sin.

(12)

I bhfianaise mhéid theagmhais dhíobhálacha mheitéareolaíocha thromchúiseacha earrach 2024 agus na n-éiginnteachtaí margaidh atá i réim i réigiúin áirithe le haghaidh na hearnála fíona, is gá na deacrachtaí sin a laghdú trí mhaolú a dhéanamh, a mhéid atá fíor-riachtanach agus don bhliain 2024 amháin, ar fhorálacha áirithe de Rialachán (AE) Uimh. 1308/2013 agus de Rialachán Tarmligthe (AE) 2017/891 is infheidhme maidir le húdaruithe nua i gcomhair planduithe fíniúnacha a rachaidh in éag in 2024 agus maidir le húdaruithe um athphlandú fíniúnacha atá bailí agus nár úsáideadh fós tráth theacht i bhfeidhm an Rialacháin seo san earnáil fíona agus maidir le heagraíochtaí táirgeoirí aitheanta in earnáil na dtorthaí agus na nglasraí sna réigiúin a ndéantar difear dóibh.

(13)

Ba cheart do na Ballstáit an Coimisiún a chur ar an eolas faoi chur chun feidhme an Rialacháin seo, chun cur ar chumas an Aontais faireachán a dhéanamh ar éifeachtúlacht na mbeart a thugtar isteach leis seo.

(14)

I bhfianaise an ghá atá ann gníomhú láithreach, ba cheart an Rialachán seo a theacht i bhfeidhm lá a fhoilsithe in Iris Oifigiúil an Aontais Eorpaigh.

(15)

Tá na bearta dá bhforáiltear sa Rialachán seo i gcomhréir leis an tuairim ón gCoiste um Chomheagrú na Margaí Talmhaíochta,