(1)

Cruthaíodh an limistéar Schengen chun limistéar gan teorainneacha inmheánacha a bhaint amach ina n-áirithítear saorghluaiseacht daoine, mar a leagtar amach in Airteagal 3(2) den Chonradh ar an Aontas Eorpach (CAE). Braitheann dea-fheidhmiú an limistéir sin ar mhuinín fhrithpháirteach idir na Ballstáit agus ar bhainistiú éifeachtúil na teorann seachtraí.

(2)

Leagtar síos na rialacha lena rialaítear rialú teorann daoine a thrasnaíonn teorainneacha seachtracha Bhallstát an Aontais i Rialachán (AE) 2016/399 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (4). In ainneoin na mbeart faireachais ar theorainneacha atá á gcur i bhfeidhm, d’fhéadfadh sé tarlú go mbeadh ar Bhallstáit aghaidh a thabhairt ar thrasnuithe teorann neamhúdaraithe a dhéanfadh náisiúnaigh tríú tír agus iad ag seachaint seiceálacha teorann. Chun beartas an Aontais a fhorbairt a thuilleadh d’fhonn seiceálacha a dhéanamh ar dhaoine agus faireachán éifeachtúil a dhéanamh ar thrasnú teorainneacha seachtracha dá dtagraítear in Airteagal 77(1) den Chonradh ar Fheidhmiú an Aontais Eorpaigh (CFAE), ba cheart aghaidh a thabhairt, le beartais bhreise, ar chásanna ina ngabhtar náisiúnaigh tríú tír i dtaca le trasnú neamhúdaraithe teorainneacha seachtracha, ar chásanna ina ndíbhordáiltear náisiúnaigh tríú tír i ndiaidh oibríochtaí cuardaigh agus tarrthála, agus ar chásanna ina ndéanann náisiúnaigh tríú tír iarratas ar chosaint idirnáisiúnta ag pointe trasnaithe teorann gan na coinníollacha maidir le dul isteach a chomhlíonadh. Is comhlánú ar Rialachán (AE) 2016/399 an Rialachán seo maidir leis na cásanna sin. Tá sé ríthábhachtach a áirithiú, sna cásanna sin, go ndéanfar náisiúnaigh tríú tír a scagadh, chun go mbeifear in ann iad a shainaithint i gceart agus chun go mbeifear in ann iad a threorú go héifeachtúil chuig na nósanna imeachta iomchuí, nósanna imeachta a d’fhéadfadh, ag brath ar na himthosca, a bheith ina nósanna imeachta um chosaint idirnáisiúnta nó ina nósanna imeachta lena n-urramaítear Treoir 2008/115/CE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (5). Le scagadh ar náisiúnaigh tríú tír den sórt sin, ba cheart na seiceálacha a dhéantar ag an teorainn sheachtrach a chomhlánú gan bhriseadh nó cúiteamh a dhéanamh toisc nach ndearnadh na seiceálacha sin agus na náisiúnaigh tríú tír ag trasnú na teorann seachtraí.

(3)

Ní hamháin go ndéanann an rialú teorann leas an Bhallstáit ar ag a theorainneacha seachtracha a chuirtear i gcrích é ach déanann sé leas na mBallstát go léir a bhfuil deireadh curtha acu le rialú ag teorainneacha inmheánacha. Ba cheart rialú teorann a bheith ina chuidiú chun an imirce neamhdhleathach a laghdú, chun smuigleáil agus an gháinneáil ar dhaoine a chomhrac, agus chun aon bhagairt ar shlándáil inmheánach, beartas poiblí, sláinte phoiblí nó caidreamh idirnáisiúnta na mBallstát a chosc. Agus rialú teorann á dhéanamh acu, tá na Ballstáit le gníomhú i gcomhréir leis dlí ábhartha an Aontais agus leis an dlí ábhartha idirnáisiúnta, lena n-áirítear Coinbhinsiún na Ginéive maidir le Stádas Dídeanaithe an 28 Iúil 1951, arna leasú le Prótacal Nua-Eabhrac an 31 Eanáir 1967, le hoibleagáidí a bhaineann le cosaint idirnáisiúnta, go háirithe prionsabal an non-refoulement, agus le cearta bunúsacha. Mar sin, is gnéithe tábhachtacha de chur chuige cuimsitheach maidir leis an imirce iad na bearta a dhéantar ag na teorainneacha seachtracha lena gceadaítear do na Ballstáit aghaidh a thabhairt ar an dúshlán a bhaineann le teacht isteach de mheascán d’imircigh neamhrialta agus daoine a bhfuil cosaint idirnáisiúnta de dhíth orthu.

(4)

De réir Rialachán (AE) 2016/399, leis an rialú teorann cuimsítear seiceálacha teorann a dhéantar ag pointí trasnaithe teorann agus faireachas ar theorainneacha, a dhéantar idir na pointí trasnaithe teorann, chun cosc a chur ar náisiúnaigh tríú tír an teorann a thrasnú nuair nach n-údaraítear sin faoin Rialachán sin nó dul timpeall ar sheiceálacha teorann. De bhun na bhforálacha maidir le faireachas ar theorainneacha atá i Rialachán (AE) 2016/399, tá duine a thrasnaigh teorainn ar bhealach neamhúdaraithe agus nach bhfuil cead aige nó aici fanacht ar chríoch an Bhallstáit lena mbaineann le gabháil agus le cur faoi réir na nósanna imeachta lena n-urramaítear Treoir 2008/115/CE. De bhun Rialachán (AE) 2016/399, tá an rialú teorann le déanamh gan dochar do chearta dídeanaithe agus daoine a iarrann cosaint idirnáisiúnta, go háirithe a mhéid a bhaineann le non-refoulement.

(5)

Bíonn ar ghardaí teorann aghaidh a thabhairt go minic ar náisiúnaigh tríú tír a iarrann cosaint idirnáisiúnta gan doiciméid taistil, i ndiaidh dóibh é a ghabháil agus faireachas ar theorainneacha nó le linn seiceálacha ag na pointí trasnaithe teorann. Thairis sin, ag codanna áirithe den teorainn bíonn ar ghardaí teorann aghaidh a thabhairt ar líon mór imirceach atá ag iarraidh teacht isteach ag an am céanna. Sna himthosca sin, tá sé iontach deacair agus tábhachtach a áirithiú go ndéanfar na bunachair sonraí ábhartha uile a cheadú agus an nós imeachta ábhartha a chinneadh chomh tapa agus is féidir.

(6)

Go háirithe, ba cheart an scagadh ar náisiúnaigh tríú tír a bheith ina chuidiú chun a áirithiú go ndéanfaí iad a threorú chuig na nósanna imeachta iomchuí ag an gcéim is luaithe is féidir agus go leanfar de na nósanna imeachta sin gan bhriseadh ná moill. Ag an am céanna, ba cheart an scagadh a bheith ina chuidiú chun dul i ngleic leis an gcleachtas ina n-éalaíonn roinnt iarratasóirí ar chosaint idirnáisiúnta tar éis dóibh údarú a fháil le dul isteach ar chríoch Bhallstáit bunaithe ar a n-iarratas ar chosaint idirnáisiúnta, chun an t-iarratas céanna a dhéanamh i mBallstát eile nó gan é a dhéanamh ar chor ar bith.

(7)

Maidir le scagadh ar náisiúnaigh tríú tír a dhéanann iarratas ar chosaint idirnáisiúnta, ba cheart scrúdú a dhéanamh ar an ngá le cosaint idirnáisiúnta i ndiaidh an scagtha. Leis sin, ba cheart a bheith in ann aon fhaisnéis a bhailiú agus a roinnt leis na húdaráis atá inniúil chun an scrúdú sin a dhéanamh, ar faisnéis í atá ábhartha chun go sainaithneoidh na húdaráis an nós imeachta iomchuí maidir leis an iarratas a scrúdú gan réamhbhreithiúnas a dhéanamh ar an gcineál nós imeachta, agus dlús a chur leis an scrúdú dá bharr. Ba cheart an scagadh a bheith ina chuidiú freisin chun daoine leochaileacha a shainaithint, ionas go gcuirfear aon riachtanas speisialta san áireamh go hiomlán agus an nós imeachta is infheidhme á chinneadh agus á shaothrú.

(8)

Ba cheart na hoibleagáidí ar Bhallstáit a eascraíonn as an Rialachán seo a bheith gan dochar do Rialachán (AE) 2024/1351 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (6).

(9)

Ba cheart feidhm a bheith ag an Rialachán seo maidir le náisiúnaigh tríú tír agus daoine gan stát gan beann ar cé acu atá nó nach bhfuil iarratas ar chosaint idirnáisiúnta déanta acu arna ngabháil i dtaca le theorainn sheachtrach Bhallstáit a thrasnú ar bhealach neamhúdaraithe ar talamh, ar muir nó san aer, seachas maidir le náisiúnaigh tríú tír nach bhfuil sé de cheangal ar an mBallstát lena mbaineann na sonraí bithmhéadracha a thógáil de bhun Rialachán (AE) 2024/1358 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (7) ar chúiseanna eile seachas aois, agus maidir leis na náisiúnaigh tríú tír sin a dhíbhordáiltear i ndiaidh oibríochtaí cuardaigh agus tarrthála, agus nach gcomhlíonann na coinníollacha maidir le dul isteach a leagtar amach in Rialachán (AE) 2016/399. Maidir leis na náisiúnaigh tríú tír sin a dhíbhordáiltear i ndiaidh oibríochtaí cuardaigh agus tarrthála, ba cheart cur i bhfeidhm an Rialacháin seo a bheith gan dochar d’oibleagáidí na mBallstát de réir an dlí idirnáisiúnta maidir le hoibríochtaí cuardaigh agus tarrthála. Ba cheart feidhm a bheith ag an Rialachán seo freisin maidir leis na daoine sin a lorgaíonn cosaint idirnáisiúnta ag na pointí trasnaithe teorann nó i gcriosanna idirthurais nach gcomhlíonann na coinníollacha maidir le dul isteach nó i gcás ina ndéanann náisiúnaigh tríú tír iarratas ar chosaint idirnáisiúnta tar éis dóibh údarú a fháil dul isteach de bhun Rialachán (AE) 2016/399 ar fhorais daonnúla, ar fhorais leasa náisiúnta nó i ngeall ar oibleagáidí idirnáisiúnta.

(10)

Ba cheart an scagadh a dhéanamh ag aon suíomh leormhaith agus iomchuí arna ainmniú ag gach Ballstát, suite i gcoitinne ag an teorainn sheachtrach nó gar di nó, mar mhalairt air sin, i suíomhanna eile laistigh den chríoch, agus geografaíocht agus bonneagair atá ann cheana á gcur san áireamh, lena n-áirithítear gur féidir scagadh a dhéanamh gan mhoill. Maidir le scagadh ar náisiúnaigh tríú tír atá ag fanacht go neamhdhleathach laistigh de chríoch na mBallstát a thrasnaigh teorainn sheachtrach chun dul isteach ar chríoch na mBallstát ar bhealach neamhúdaraithe agus nár cuireadh faoi réir an scagtha iad cheana i mBallstát, ba cheart iad a scagadh ag aon suíomh leormhaith agus iomchuí, arna ainmniú ag gach Ballstát, ar a chríoch.

(11)

Náisiúnaigh tríú tír atá faoi réir an scagtha, ba cheart dóibh leanúint de bheith ar fáil do na húdaráis scagtha le linn an scagtha. Ba cheart do na Ballstáit forálacha a leagan síos ina ndlí náisiúnta lena áirithiú go bhfuil na náisiúnaigh tríú tír sin fós ar a gcríoch le linn an scagtha chun éalú a chosc. I gcás inar gá déanamh amhlaidh, agus é sin bunaithe ar mheasúnú aonair ar gach cás, féadfaidh na Ballstáit duine atá faoi réir an scagtha a choimeád faoi choinneáil, mura féidir bearta malartacha eile nach bhfuil chomh comhéigeantach céanna a chur i bhfeidhm go héifeachtach. Níor cheart coinneáil a chur i bhfeidhm ach amháin mar rogha dheiridh i gcomhréir le prionsabail an riachtanais agus na comhréireachta agus ba cheart í a bheith faoi réir leigheas éifeachtach, i gcomhréir leis an dlí náisiúnta, le dlí an Aontais agus leis an dlí idirnáisiúnta. Le linn an scagtha, ba cheart feidhm a bheith ag forálacha ábhartha Threoir (AE) 2024/1346 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (8) , i gcás iarratasóirí ar chosaint idirnáisiúnta, agus ag na rialacha ábhartha maidir le coinneáil a leagtar amach i dTreoir 2008/115/CE (an Treoir um Fhilleadh), i gcás náisiúnaigh tríú tír nach ndearna iarratas ar chosaint idirnáisiúnta.

(12)

I gcás ina bhfuil sé soiléir le linn an scagtha go gcomhlíonann náisiúnach tríú tír atá faoi réir an scagtha sin na coinníollacha maidir le dul isteach le haghaidh náisiúnaigh tríú tír a leagtar amach in Airteagal 6 de Rialachán (AE) 2016/399, ba cheart deireadh a chur leis an scagadh agus ba cheart údarú a thabhairt don náisiúnach tríú tír lena mbaineann dul isteach sa chríoch, gan dochar do chur i bhfeidhm pionós maidir le trasnú neamhúdaraithe teorainneacha seachtracha ag áiteanna seachas pointí trasnaithe teorann nó ag amanna seachas na hamanna oscailte seasta dá dtagraítear sa Rialachán sin.

(13)

I bhfianaise chuspóir na maoluithe ó na coinníollacha maidir le dul isteach le haghaidh náisiúnaigh tríú tír a bunaíodh le Rialachán (AE) 2016/399, na daoine sin a bhfuil údarú tugtha ag Ballstát dóibh dul isteach i gcomhréir le maoluithe den sórt sin faoin Rialachán sin i gcinneadh aonair, níor cheart, cé nach gcomhlíonann siad na coinníollacha uile maidir le dul isteach, iad a chur faoi réir an scagtha, ach amháin má dhéanann siad iarratas ar chosaint idirnáisiúnta.

(14)

Na náisiúnaigh tríú tír ar fad atá faoi réir an scagtha ba cheart iad a chur faoi sheiceálacha, chun a gcéannacht a shainaithint nó a fhíorú agus chun a fhíorú an bhféadfadh siad a bheith ina mbagairt ar an tslándáil inmheánach nó ina mbaol don tsláinte poiblí. I gcás daoine a bhfuil iarratas á dhéanamh acu ar chosaint idirnáisiúnta ag pointí trasnaithe teorann, ba cheart na seiceálacha céannachta agus slándála a dhéantar i gcomhthéacs seiceálacha teorann a chur san áireamh chun dúbláil seiceálacha a sheachaint.

(15)

Nuair a bheidh an scagadh curtha i gcrích, ba cheart na náisiúnaigh tríú tír lena mbaineann a threorú chuig na húdaráis atá inniúil ar an iarratas ar chosaint idirnáisiúnta a chlárú nó ba cheart iad a bheith faoi réir nósanna imeachta lena n-urramaítear Treoir 2008/115/CE, de réir mar is iomchuí. Ba cheart an fhaisnéis arna fáil le linn an scagtha a chur ar fáil do na húdaráis inniúla chun tacú le measúnú breise ar gach cás aonair, agus lánurraim á tabhairt do chearta bunúsacha. I gcás inar gá, ba cheart do na húdaráis inniúla faoi seach leanúint de na seiceálacha a bhunaítear leis an Rialachán seo a dhéanamh laistigh den nós imeachta ina dhiaidh sin. Níor cheart feidhm a bheith ag na nósanna imeachta arna mbunú le Treoir 2008/115/CE go dtí go mbeidh deireadh leis an scagadh. Níor cheart feidhm a bheith ag na forálacha maidir le clárú iarratas ar chosaint idirnáisiúnta i Rialachán (AE) 2024/1348 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (9) go dtí go mbeidh deireadh leis an scagadh. Ba cheart an méid sin a bheith gan dochar don fhíoras gur cheart a mheas gur iarratasóirí ar chosaint idirnáisiúnta iad na daoine a dhéanann iarratas ar chosaint idirnáisiúnta tráth a ngabhála, le linn rialú teorann ag an bpointe trasnaithe teorann nó le linn an scagtha, agus ba cheart feidhm a bheith ag Rialachán (AE) 2024/1348 agus ag Treoir (AE) 2024/1346 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle maidir leis na daoine sin.

(16)

Daoine a dhéanann iarratas ar chosaint idirnáisiúnta agus nach bhfuil na Ballstáit in ann nós imeachta teorann um thearmann a chur i bhfeidhm maidir leo nó a chur i bhfeidhm maidir leo a thuilleadh i gcomhréir leis na heisceachtaí ar an nós imeachta teorann um thearmann i Rialachán (AE) 2024/1348, ba cheart, de ghnáth, údarú a thabhairt dóibh dul isteach ar an gcríoch.

(17)

D’fhéadfaí athshocrú a dhéanamh i ndiaidh an scagtha freisin faoin sásra dlúthpháirtíochta a bunaíodh le Rialachán (AE) 2024/1351 nó le sásra dlúthpháirtíochta eile atá ann cheana.

(18)

I gcomhréir leis an toimhde maidir leis na coinníollacha i dtaobh tréimhse fanachta a leagtar síos i Rialachán (AE) 2016/399, is le stampa dul isteach ar an doiciméad taistil a léirítear comhlíonadh na gcoinníollacha maidir le dul isteach agus an t-údarú maidir le dul isteach. Dá bhrí sin, mura bhfuil an stampa dul isteach sin nó doiciméad taistil aige, d’fhéadfaí sin a mheas mar léiriú nach gcomhlíonann an sealbhóir na coinníollacha maidir le dul isteach. Le tosnú oibríochtaí an Chórais Dul Isteach/Imeachta a bunaíodh le Rialachán (AE) 2017/2226 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (10) (EES), rud a fhágann nach mbeidh stampaí ann a thuilleadh ach go gcuirfear iontráil in EES, beidh an toimhde sin níos iontaofa dá bharr. Dá bhrí sin, ba cheart do na Ballstáit scagadh a dhéanamh ar náisiúnaigh tríú tír atá laistigh dá gcríoch cheana féin agus nach bhfuil sé ar a gcumas a chruthú go gcomhlíonann siad na coinníollacha maidir le dul isteach i gcríoch na mBallstát. Tá sé riachtanach scagadh a dhéanamh ar na náisiúnaigh tríú tír sin, ar shroicheadh an limistéir Schengen dóibh, chun na seiceálacha a chúiteamh cionn is gur dócha gur sheachain siad na seiceálacha ar dhul isteach agus nach bhféadfadh sé a bheith, dá bhrí sin, gur diúltaíodh dul isteach dóibh nó gur treoraíodh chuig an nós imeachta iomchuí iad i ndiaidh an scagtha. Ba cheart déanamh an scagtha a bheith ina chuidiú, trí na bunachair sonraí dá dtagraítear sa Rialachán seo a cheadú, chun a dheimhniú nach mbeidh na daoine lena mbaineann ina mbagairt ar an tslándáil inmheánach. Faoin tráth a bheidh an scagadh déanta laistigh den chríoch, ba cheart na náisiúnaigh tríú tír lena mbaineann a bheith faoi réir nós imeachta um fhilleadh nó, i gcás ina ndéanann siad iarratas ar chosaint idirnáisiúnta, faoi réir an nós imeachta tearmainn iomchuí. Níor cheart náisiúnaigh tríú tír a chur faoi réir scagadh arís agus arís eile.

(19)

Ba cheart do na Ballstáit a bheith in ann staonadh ón scagadh a dhéanamh laistigh den chríoch má chuirtear ar ais náisiúnach tríú tír atá ag fanacht go neamhdhleathach ar a gcríoch, díreach tar éis a ghabhála, chuig Ballstát eile faoi chomhaontuithe déthaobhacha nó socruithe nó faoi chreataí déthaobhacha comhair. Sa chás sin, ba cheart don Bhallstát ar cuireadh an náisiúnach tríú tír lena mbaineann ar ais chuige an scagadh a dhéanamh láithreach.

(20)

Tá an Rialachán seo gan dochar d’fhorálacha an dlí náisiúnta lena gcumhdaítear náisiúnaigh tríú tír a shainaithint, ar ina leith atá amhras go bhfuil siad ag fanacht i mBallstát go neamhdhleathach i gcás ina ndéantar sainaithint den sórt sin chun taighde a dhéanamh, laistigh de thréimhse ghairid ach réasúnta, ar an bhfaisnéis lena gcumasaítear neamhdhleathacht nó dleathacht an fhanachta a chinneadh.

(21)

Gan dochar do na rialacha maidir le rialú teorann is infheidhme ag teorannacha inmheánacha na mBallstát i gcás nach bhfuil cinneadh déanta go fóill deireadh a chur le rialuithe den sórt sin, ba cheart scagadh ar náisiúnaigh tríú tír a ghabhtar i dtaca le trasnú neamhúdaraithe na dteorainneacha inmheánacha sin i gcás nár cuireadh deireadh leis na rialuithe go fóill a bheith i gcomhréir leis na rialacha arna mbunú ag an Rialachán maidir leis an scagadh laistigh den chríoch, seachas leis na rialacha arna mbunú le haghaidh an scagtha ag an teorainn sheachtrach.

(22)

Ba cheart an scagadh ag an teorainn sheachtrach a chur i gcrích a luaithe is féidir, agus níor cheart go rachadh sé thar 7 lá. Ba cheart an scagadh laistigh den chríoch a chur i gcrích a luaithe is féidir, agus níor cheart go rachadh sé thar 3 lá. Níor cheart cosc a chur ar na Ballstáit an scagadh ag an teorainn sheachtrach agus an scagadh laistigh den chríoch a chur i gcrích i dtréimhsí níos giorra, ar choinníoll go ndéantar na seiceálacha dá bhforáiltear sa Rialachán seo.

(23)

Is cuid de bhainistiú comhtháite teorainneacha an Aontais é an scagadh. Maidir leis an Ionstraim le haghaidh Tacaíocht Airgeadais don Bhainistiú Teorainneacha agus don Bheartas Víosaí,, a bunaíodh le Rialachán (AE) 2021/1148 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (11), mar cuid den Chiste um Bainistiú Comhtháite Teorainneacha, is féidir í a shlógadh go háirithe chun tacaíocht a sholáthar do ghníomhaíochtaí na mBallstát a thagann faoin Rialachán seo, i gcomhréir leis na rialacha lena rialaítear úsáid na hIonstraime sin agus gan dochar do thosaíochtaí eile a bhfuil sí mar bhonn taca leo.

(24)

Chun cuspóirí an scagtha a bhaint amach, ba cheart creat níos láidre le haghaidh dlúthchomhair a áirithiú idir na húdaráis náisiúnta inniúla dá dtagraítear san fhoráil maidir le rialú a chur chun feidhme atá i Rialachán (AE) 2016/399, na húdaráis atá freagrach as nósanna imeachta tearmainn agus as iarratasóirí a ghlacadh, na húdaráis atá freagrach as an tsláinte poiblí a chosaint, agus na húdaráis atá freagrach as na nósanna imeachta um fhilleadh lena n-urramaítear Treoir 2008/115/CE a chur i gcrích. Ba cheart a cheadú do na Ballstáit leas a bhaint as tacaíocht ó na gníomhaireachtaí ábhartha, go háirithe an Ghníomhaireacht Eorpach um an nGarda Teorann agus Cósta arna bunú le Rialachán (AE) 2019/1896 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (12) (‘an Garda Teorann agus Cósta Eorpach’) agus Gníomhaireacht an Aontais Eorpaigh um Thearmann arna bunú le Rialachán (AE) 2021/2303 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (13), faoi chuimsiú theorainneacha a sainorduithe. Ba cheart do na Ballstáit páirt a thabhairt do na húdaráis náisiúnta cosanta leanaí agus do na húdaráis náisiúnta atá i gceannas ar íospartaigh gáinneála ar dhaoine a bhrath nó a shainaithint pé áit a nochtann an scagadh fíricí is ábhartha don gháinneáil i gcomhréir le Treoir 2011/36/AE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (14).

(25)

Le linn an scagtha, ba cheart leas an linbh a bheith ar na dálaí is tábhachtaí atá le cur san áireamh i gcónaí i gcomhréir le hAirteagal 24(2) den Chairt um Chearta Bunúsacha an Aontais Eorpaigh (‘an Chairt’). Pé uair is gá, ba cheart dlúthbhaint a bheith ag údaráis cosanta leanaí leis an scagadh chun a áirithiú go gcuirfear leas an linbh san áireamh i gcaitheamh an scagtha. Ba cheart ionadaí a cheapadh chun ionadaíocht a dhéanamh ar an leanbh mionaoiseach neamhthionlactha agus chun cúnamh a thabhairt dó nó di le linn an scagtha nó, i gcás nár ceapadh ionadaí, ba cheart duine a cheapadh atá oilte chun leas agus dea-bhail ghinearálta an linbh mhionaoisigh a chosaint. I gcás inarb infheidhme, ba cheart gurb ionann an t-ionadaí sin agus an t-ionadaí atá le ceapadh i gcomhréir leis na rialacha maidir le mionaoisigh neamhthionlactha i dTreoir (AE) 2024/1346. Ba cheart gurbh é an duine oilte an duine a ainmnítear chun gníomhú go sealadach mar ionadaí faoin Treoir sin i gcás inar ainmníodh an duine sin.

(26)

Agus an Rialachán seo á chur i bhfeidhm, ba cheart do na Ballstáit a áirithiú go n-urramaítear dínit an duine agus níor cheart dóibh aon idirdhealú a dhéanamh ar dhuine de réir aon fhorais amhail gnéas, cine, dath, tionscnamh eitneach nó sóisialta, airíonna géiniteacha, teanga, reiligiún nó creideamh, tuairim pholaitiúil nó eile, ballraíocht i mionlach náisiúnta, míchumas, aois nó treoshuíomh gnéasach.

(27)

Chun a áirithiú go gcomhlíonfar dlí an Aontais agus an dlí idirnáisiúnta, lena n-áirítear an Chairt, le linn an scagtha, ba cheart do gach Ballstát foráil a dhéanamh maidir le sásra faireacháin agus coimircí leordhóthanacha a chur i bhfeidhm le haghaidh neamhspleáchas ina leith, amhail urraim a thabhairt do Phrionsabail Pháras, arna nglacadh ag Rún 48/134 ó Chomhthionól Ginearálta na Náisiún Aontaithe an 20 Nollaig 1993, do Phrionsabail na Veinéise, arna nglacadh ag Coimisiún na Veinéise ag a 118ú Seisiún Iomlánach an 15-16 Márta 2019, don Rún ó Chomhthionól Ginearálta na Náisiún Aontaithe an 28 Nollaig 2020 maidir le ról an Ombudsman agus institiúidí idirghabhála maidir le cearta an duine, an dea-rialachas agus an smacht reachta a chur chun feidhme agus a chosaint, agus don Phrótacal Roghnach a ghabhann leis an gCoinbhinsiún in aghaidh na Céastóireachta agus in aghaidh Íde nó Pionóis eile atá Cruálach, Mídhaonna nó Táireach, arna ghlacadh an 18 Nollaig 2002 ag an seachtú seisiún is caoga de Chomhthionól Ginearálta na Náisiún Aontaithe trí rún A/RES/57/199 (‘OPCAT’). Chuige sin, ba cheart do na Ballstáit a bheith in ann dul ar iontaoibh sásraí faireacháin náisiúnta um chearta bunúsacha atá ann cheana i gcomhréir leis na ceanglais a leagtar amach sa Rialachán seo. Ba cheart go háirithe an urraim do chearta bunúsacha i ndáil leis an scagadh a chumhdach leis an sásra faireacháin dá bhforáiltear ag gach Ballstát, chomh maith leis an urraim do rialacha an Aontais agus na rialacha náisiúnta is infheidhme maidir le coinneáil agus comhlíonadh phrionsabal an non-refoulement. Ba cheart do Ghníomhaireacht an Aontais Eorpaigh um Chearta Bunúsacha arna bunú le Rialachán (CE) Uimh. 168/2007 (15) ón gComhairle (‘an Ghníomhaireacht um Chearta Bunúsacha’) treoir ghinearálta a leagan síos maidir le bunú agus feidhmiú neamhspleách sásraí faireacháin den sórt sin a áirithiú. Ba cheart a cheadú do na Ballstáit tacaíocht a iarraidh ar an nGníomhaireacht um Chearta Bunúsacha chun a sásra faireacháin náisiúnta a fhorbairt. Ba cheart a cheadú do na Ballstáit freisin comhairle a lorg ón nGníomhaireacht um Chearta Bunúsacha maidir le modheolaíocht dá sásra faireacháin náisiúnta a bhunú agus maidir le bearta oiliúna iomchuí. Ba cheart a cheadú do na Ballstáit freisin a iarraidh ar eagraíochtaí agus comhlachtaí náisiúnta, idirnáisiúnta agus neamhrialtasacha atá ábhartha agus inniúil a bheith rannpháirteach san fhaireachán. Ba cheart an sásra faireacháin neamhspleách a bheith gan dochar don fhaireachán ar chearta bunúsacha arna soláthar ag an lucht faireacháin ar chearta bunúsacha de chuid na Gníomhaireachta Eorpaí um an nGarda Teorann agus Cósta dá bhforáiltear i Rialachán (AE) 2019/1896, an sásra faireacháin chun faireachán a dhéanamh ar chur i bhfeidhm oibríochtúil agus teicniúil an Chomhchórais Eorpaigh Tearmainn mar a leagtar amach in Rialachán (AE) 2021/2303, sásra meastóireachta agus faireacháin a bunaíodh le Rialachán (AE) 2022/922 (16) agus faireachán arna dhéanamh ag comhlachtaí faireacháin náisiúnta nó idirnáisiúnta atá ann cheana. Ba cheart do Bhallstáit líomhaintí maidir le sáruithe ar na cearta bunúsacha le linn an scagtha a fhiosrú, lena n-áirítear trína áirithiú go ndéileálfar le gearáin go gasta agus ar bhealach iomchuí.

(28)

Ba cheart do na Ballstáit acmhainní iomchuí airgeadais a sholáthar don sásra faireacháin neamhspleách.

(29)

Ní leor gur ann do leigheasanna breithiúnacha i gcásanna aonair nó i gcórais náisiúnta a dhéanann maoirseacht ar éifeachtúlacht an scagtha chun na ceanglais a bhaineann le faireachán ar chearta bunúsacha den Rialachán seo a chomhlíonadh.

(30)

Ba cheart do na húdaráis scagtha foirm scagtha a líonadh isteach. Ba cheart an fhoirm a tharchur trí aon mheán iomchuí, lena n-áirítear uirlisí digiteacha, chuig na húdaráis a bhfuil iarratais ar chosaint idirnáisiúnta á gclárú acu nó chuig na húdaráis atá inniúil ar nósanna imeachta um fhilleadh, ag brath ar cé chuige a threoraítear an duine.

(31)

Ba cheart an Rialachán seo a bheith gan dochar do ghníomhaíochtaí a dhéantar i gcomhréir leis an dlí náisiúnta d’fhonn céannacht an duine lena mbaineann a shuíomh nó chun aon bhagairt ar an tslándáil inmheánach a d’fhéadfadh a bheith ann a mheasúnú.

(32)

Ba chóir an fhaisnéis ar an bhfoirm scagtha a thaifeadadh sa chaoi is go mbeidh sí inchurtha faoi athbhreithniú riaracháin agus breithiúnach le linn aon nós imeachta tearmainn nó nós imeachta um fhilleadh ina dhiaidh sin. Ba cheart an fhéidearthacht a bheith ag an té atá faoi réir an scagtha a léiriú do na húdaráis scagtha go bhfuil an fhaisnéis ar an bhfoirm mícheart. Ba cheart aon léiriú den sórt sin a thaifeadadh ar an bhfoirm scagtha gan moill a chur ar chur i gcrích an scagtha.

(33)

Ba cheart an fhaisnéis atá ar an bhfoirm scagtha a chur ar fáil don duine lena mbaineann, ar pháipéar nó i bhfoirm leictreonach, cé is moite den fhaisnéis a bhaineann le ceadú bunachair sonraí le haghaidh seiceálacha slándála. I gcás mionaoiseach, ba cheart an fhaisnéis atá ar an bhfoirm scagtha a sholáthar don duine fásta nó do na daoine fásta atá freagrach as an leanbh. I gcás mionaoisigh neamhthionlactha, ba cheart an fhaisnéis atá ar an bhfoirm scagtha a sholáthar d’ionadaí an linbh nó do dhuine atá oilte chun leas an linbh mhionaoisigh agus a dhea-bhail ghinearálta a chosaint.

(34)

Ba cheart an phróiseáil sonraí a dhéanamh le linn nós imeachta an scagtha i gcónaí, i gcomhréir le dlí an Aontais is infheidhme maidir le cosaint sonraí, go háirithe Rialachán (AE) 2016/679 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (17).

(35)

Ba cheart do na húdaráis inniúla na sonraí bithmhéadracha a tógadh le linn an scagtha a tharchur chuig Eurodac a bunaíodh le Rialachán (AE) 2024/1358 (‘Eurodac’) in éineacht leis na sonraí dá dtagraítear sna forálacha maidir le bailiú agus tarchur sonraí bithmhéadracha iarratasóirí ar chosaint idirnáisiúnta, náisiúnach tríú tír nó daoine gan stát a ghabhtar i dtaca le trasnú neamhrialta teorann seachtraí, náisiúnach tríú tír nó daoine gan stát atá ag fanacht go neamhdhleathach i mBallstát agus náisiúnach tríú tír nó daoine gan stát a díbhordáladh tar éis oibríocht chuardaigh agus tarrthála den Rialachán sin i gcomhréir leis na spriocdhátaí dá bhforáiltear sa Rialachán sin.

(36)

Na náisiúnaigh tríú tír a chuirtear faoi réir an scagtha, ba cheart iad a bheith faoi réir réamhsheiceáil sláinte ó fhoireann leighis cháilithe d’fhonn a shainaithint an bhfuil gá le cúram sláinte nó leithlisiú ar fhorais sláinte poiblí. Ba cheart don fhoireann leighis cháilithe a bheith in ann a chinneadh nach gá aon seiceáil bhreise sláinte a dhéanamh le linn an scagtha bunaithe ar na himthosca leighis a bhaineann le staid ghinearálta gach náisiúnaigh tríú tír. Ba cheart d’fhoireann leighis cháilithe a bhaineann le ceann de na catagóirí seo a leanas d’aicmiú ISCO-08 Aicmiú caighdeánach idirnáisiúnta gairmeacha faoi fhreagracht na hEagraíochta Idirnáisiúnta Saothair an réamhsheiceáil sláinte sin a dhéanamh: 221 Dochtúirí leighis, 2221 Gairmithe altranais, nó 2240 Paraimhíochaineoirí.

(37)

Ba cheart réamhsheiceáil leochaileachta a dhéanamh d’fhonn daoine mar seo a leanas a shainaithint; daoine a bhfuil léirithe ann ina leith go bhfuil siad leochaileach, daoine ar íospartaigh an chéasta nó aon íde eile mhídhaonna nó tháireach iad, nó daoine atá gan stát, daoine a bhféadfadh riachtanais speisialta ghlactha nó nós imeachta a bheith acu de réir bhrí Threoir (AE) 2024/1346 agus Rialachán (AE) 2024/1348, faoi seach. Ba cheart an méid sin a bheith gan dochar do mheasúnú breise i nósanna imeachta ina dhiaidh sin a leanfaidh an scagadh nuair a bheidh an scagadh curtha i gcrích. Ba cheart d’fhoireann speisialaithe ó na húdaráis scagtha an tseiceáil leochaileachta a dhéanamh, foireann ar ar cuireadh oiliúint chun na críche sin.

(38)

Le linn an scagtha, ba cheart a ráthú do gach duine lena mbaineann caighdeán maireachtála a chomhlíonann an Chairt agus rochtain a bheith acu ar chúram sláinte éigeandála agus ar chóireáil riachtanach breoiteachta. Ba cheart aird ar leith a thabhairt ar dhaoine aonair leochaileacha, mar shampla mná torracha, daoine scothaosta, teaghlaigh aontuismitheora, daoine atá faoi mhíchumas meabhrach nó fisiciúil atá inaitheanta láithreach, daoine ar léir gur fhulaing siad tráma síceolaíoch nó tráma fisiciúil agus mionaoisigh neamhthionlactha. Go háirithe, i gcás mionaoisigh, ba cheart faisnéis a chur ar fáil ar bhealach atá fabhrach do leanaí agus oiriúnach dá n-aois. Na húdaráis uile a bhfuil baint acu le comhlíonadh na gcúraimí a bhaineann leis an scagadh, ba cheart dóibh aon chás de staid leochaileachtaí a chonacthas nó a bhfuarthas tuairisc ina leith a thuairisciú, ba cheart urraim a bheith acu do dhínit an duine agus don phríobháideachas, agus ba cheart dóibh staonadh ó aon idirdhealú.

(39)

Ós rud é go bhféadfadh sé nach mbeadh na doiciméid chéannachta agus taistil is gá ag náisiúnaigh tríú tír atá faoi réir an scagtha chun an teorainn sheachtrach a thrasnú go dleathach, ba cheart foráil maidir le nós imeachta um shainaithint nó um fhíorú a dhéanamh mar chuid den scagadh.

(40)

Bunaíodh an Stóras Coiteann Sonraí Céannachta (CIR) le Rialacháin (AE) 2019/817 (18) agus (AE) 2019/818 (19) ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle chun cuidiú le ceart-sainaithint na ndaoine atá cláraithe in EES, sa Chóras Faisnéise Víosaí a bunaíodh le Cinneadh 2004/512/CE ón gComhairle (20) (VIS), sa Chóras Eorpach um Fhaisnéis agus Údarú Taistil a bunaíodh le Rialachán (AE) 2018/1240 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (21) (ETIAS), in Eurodac agus sa córas láraithe leis na Ballstáit a shainaithint ag a bhfuil faisnéis faoi chiontuithe náisiúnach tríú tír agus daoine gan stát a bunaíodh le Rialachán (AE) 2019/816 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (22) (‘ECRIS-TCN’), lena n-áirítear daoine nach eol cé hiad agus nach bhfuil in ann a gcéannacht a léiriú, agus chun an tsainaithint sin a éascú. Chun na críche sin, níl in CIR ach na sonraí céannachta, an doiciméad taistil agus na sonraí bithmhéadracha a thaifeadtar in EES, VIS, ETIAS, Eurodac agus ECRIS-TCN, arna scaradh go loighciúil. Níl stóráilte in CIR ach na sonraí pearsanta atá fíor-riachtanach chun seiceáil chruinn a dhéanamh ar an gcéannacht. Scriostar na sonraí pearsanta a thaifeadtar in CIR go huathoibríoch nuair a scriostar na sonraí sna córais fholuiteacha. Le cuardach CIR is féidir daoine a shainaithint nó céannacht daoine a fhíorú ar bhealach iontaofa uileghabhálach, trí bhíthin é a bheith indéanta na sonraí céannachta uile in EES, VIS, ETIAS, Eurodac agus ECRIS-TCN a cheadú in aon iarraidh amháin, ar bhealach gasta iontaofa, agus cosaint na sonraí á áirithiú agus aon phróiseáil neamhriachtanach nó dúbláil sonraí a sheachaint.

(41)

Chun céannacht na ndaoine sin atá le dul faoi scagadh a shuíomh nó a fhíorú, ba cheart tús a chur le fíorú in CIR i láthair an duine le linn an scagtha. Le linn an fhíoraithe sin, ba cheart sonraí bithmhéadracha an duine a sheiceáil leis na sonraí in CIR. I gcás nach féidir sonraí bithmhéadracha duine a úsáid nó i gcás ina dteipfidh ar an gcuardach ar na sonraí sin nó mura mbíonn aon amas ann, d’fhéadfaí an cuardach a dhéanamh le sonraí céannachta an duine i dteannta sonraí doiciméid taistil, i gcás ina mbeidh an fhaisnéis sin ar fáil nó le sonraí nó faisnéis a chuirfeadh an náisiúnach tríú tír lena mbaineann ar fáil nó a gheofaí uaidh. I gcomhréir le prionsabail an riachtanais agus na comhréireachta, agus i gcás ina léireoidh an cuardach go bhfuil sonraí an duine sin stóráilte in CIR, ba cheart rochtain a bheith ag údaráis na mBallstát ar shonraí céannachta, sonraí doiciméid taistil agus sonraí bithmhéadracha an duine sin in CIR lena gceadú, gan aon léiriú á sholáthar ag CIR i dtaobh cén córas faisnéise de chuid an Aontais ina bhfuil na sonraí.

(42)

Ós rud é go bhfuil úsáid CIR chun críoch sainaitheanta teoranta le Rialacháin (AE) 2019/817 agus (AE) 2019/818 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle do cheart-sainaithint daoine atá cláraithe in EES, VIS, ETIAS, Eurodac agus ECRIS-TCN a éascú agus cuidiú leis sin i gcásanna seiceálacha póilíneachta laistigh de chríoch na mBallstát, ní mór na Rialacháin sin a leasú chun foráil a dhéanamh le haghaidh CIR a úsáid chun céannacht na ndaoine a shainaithint nó a fhíorú le linn an scagtha. I gcás Rialachán (AE) 2019/818, ba cheart, ar chúiseanna na geoiméadrachta athraithí, an leasú sin a dhéanamh trí Rialachán eile seachas tríd an Rialachán seo.

(43)

Ós rud é go bhféadfadh sé nach mbeadh aon doiciméad taistil ag a lán daoine agus iad á gcur faoin scagadh, ba cheart rochtain a bheith ag na húdaráis scagtha ar aon doiciméad ábhartha eile atá ag an duine lena mbaineann i gcás nach féidir sonraí bithmhéadracha an duine sin a úsáid nó nach bhfuil aon toradh in CIR. Ba cheart cead a bheith ag na húdaráis freisin sonraí ó na doiciméid sin, seachas sonraí bithmhéadracha, a úsáid chun seiceálacha a dhéanamh sna bunachair sonraí ábhartha.

(44)

Nuair a dhéanann na húdaráis daoine a shainaithint nó céannacht daoine a fhíorú le linn seiceálacha teorann ag an bpointe trasnaithe teorann nó na bunachair sonraí a cheadú i gcomhthéacs faireachais ar theorainneacha nó seiceálacha póilíneachta ag an teorainn sheachtrach nó laistigh den chríoch, agus gurb iad na húdaráis chéanna iad a chuir an duine lena mbaineann ar aghaidh lena scagadh, ba cheart a mheas gur cuid den scagadh é sin agus níor cheart é a dhéanamh arís, seachas i gcás ina bhfuil imthosca speisialta ann a thugann údar maith leis sin. Bailiú sonraí bithmhéadracha chun críoch sainaitheanta nó chun céannacht a fhíorú agus chun críocha an chlárúcháin i gcomhréir le ceanglais Rialachán (AE) 2024/1358, ba cheart é a dhéanamh uair amháin mar chuid den scagadh.

(45)

Chun coinníollacha aonfhoirmeacha a áirithiú maidir le cur chun feidhme an Rialacháin seo, ba cheart cumhachtaí cur chun feidhme a thabhairt don Choimisiún, lena gcumasaítear dó a leagan amach an nós imeachta mionsonraithe agus sonraíochtaí maidir le sonraí a aisghabháil agus chun go sonrófar an nós imeachta maidir le comhar idir na húdaráis atá freagrach as an scagadh a dhéanamh, Biúrónna Náisiúnta Lárnacha Interpol agus aonaid náisiúnta Europol, faoi seach, chun an bhagairt ar an tslándáil inmheánach a chinneadh. Ba cheart na cumhachtaí sin a fheidhmiú i gcomhréir le Rialachán (AE) Uimh. 182/2011 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (23).

(46)

Ba cheart a fhíorú sa scagadh freisin an bhféadfadh sé go mbeadh dul isteach na náisiúnach tríú tír lena mbaineann chuig an Aontas ina bhagairt ar an tslándáil inmheánach.

(47)

Ós rud é go mbaineann an scagadh le náisiúnaigh tríú tír a bhíonn ag an teorainn sheachtrach gan na coinníollacha maidir le dul isteach a chomhlíonadh, le náisiúnaigh tríú tír a díbhordáladh tar éis oibríocht chuardaigh agus tarrthála gan na coinníollacha maidir le dul isteach a chomhlíonadh, agus le náisiúnaigh tríú tír atá ag fanacht go neamhdhleathach laistigh de chríoch Ballstát, ba cheart leibhéal comhionann a bheith ag na seiceálacha slándála a dhéantar mar chuid den scagadh agus na seiceálacha a dhéantar i leith náisiúnaigh tríú tír a dhéanann iarratas roimh ré ar údarú dul isteach san Aontas le haghaidh gearrfhanachta, is cuma cé acu atá nó nach bhfuil siad faoi oibleagáid víosa.

(48)

Maidir le náisiúnaigh tríú tír atá díolmhaithe ó cheanglas víosa faoi Rialachán (AE) 2018/1806 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (24) ar bhonn a náisiúntachta, foráiltear le Rialachán (AE) 2018/1240 go mbeidh orthu iarratas a dhéanamh ar údarú taistil chun teacht chuig an Aontas ar feadh gearrfhanachta. Sula bhfaigheann siad an t-údarú taistil sin, cuirtear na sonraí pearsanta a thíolacann na daoine lena mbaineann faoi sheiceálacha slándála i roinnt bunachair sonraí de chuid an Aontais, eadhon VIS, Córas Faisnéise Schengen a bunaíodh le Rialacháin (AE) 2018/1860 (25), (AE) 2018/1861 (26) agus (AE) 2018/1862 (27) ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (SIS), EES, ETIAS, na sonraí Europol a próiseáladh chun críche cros-seiceála dá dtagraítear i Rialachán (AE) 2016/794 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (28), ECRIS-TCN, chomh maith le bunachar sonraí Interpol i ndáil le Doiciméid atá Goidte nó Caillte (SLTD) agus bunachar sonraí Interpol um Dhoiciméid Taistil lena mbaineann Fógraí (TDAWN). Maidir le náisiúnaigh tríú tír atá faoi réir an cheanglais víosa faoi Rialachán (AE) 2018/1806, cuirtear faoi sheiceálacha slándála iad sula n-eisítear víosa, sna bunachair sonraí céanna a úsáidtear chun seiceálacha a dhéanamh ar náisiúnaigh tríú tír nach bhfuil faoi réir an cheanglais víosa sin, de bhun Rialacháin (CE) Uimh. 810/2009 (29) agus (CE) Uimh. 767/2008 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (30).

(49)

A mhéid a bhaineann le daoine atá faoi réir an scagtha, ba cheart fíoruithe uathoibríocha a dhéanamh chun críoch slándála sna córais chéanna dá bhforáiltear maidir le hiarratasóirí ar víosa, víosa fadfhanachta, cead cónaithe faoi VIS nó údarú taistil faoi ETIAS, eadhon VIS, EES, ETIAS, lena n-áirítear liosta faire ETIAS dá dtagraítear i Rialachán (AE) 2018/1240, SIS, ECRIS-TCN a mhéid a bhaineann le daoine a ciontaíodh as cionta sceimhlitheoireachta nó cineálacha eile cionta coiriúla tromchúiseacha, sonraí Europol a phróiseáiltear chun críche cros-seiceála dá dtagraítear i Rialachán (AE) 2016/794, SLTD agus TDAWN.

(50)

Ba cheart ceadú na mbunachar sonraí ábhartha chun críocha slándála a dhéanamh ar bhealach a áiritheoidh nach ndéanfaí ach na sonraí is gá chun na seiceálacha slándála a dhéanamh a aisghabháil ó na bunachair sonraí sin. Maidir le daoine a bhfuil iarratas déanta acu ar chosaint idirnáisiúnta ag pointe trasnaithe teorann nó i limistéir idirthurais, ba cheart, leis an gceadú a dhéantar sna bunachair sonraí don tseiceáil slándála mar chuid den scagadh, díriú ar na bunachair sonraí nár ceadaíodh le linn na seiceálacha teorann ag an teorainn sheachtrach, ionas nach ndéanfar ceaduithe iolracha.

(51)

I gcás ina mbeadh údar maith leis, d’fhéadfaí réada atá i seilbh náisiúnach tríú tír a fhíorú mar chuid den scagadh, i gcomhréir leis an dlí náisiúnta. Ba cheart aon bheart a chuirfear i bhfeidhm i gcomhthéacs seiceáil slándála a bheith comhréireach agus ba cheart urraim a thabhairt do dhínit na ndaoine atá faoi réir an scagtha. Ba cheart do na húdaráis rannpháirteacha a áirithiú go n-urramófar cearta bunúsacha na ndaoine aonair lena mbaineann, lena n-áirítear an ceart chun sonraí pearsanta a chosaint agus an ceart chun saoirse tuairimí a nochtadh.

(52)

Ós rud é gur gá rochtain ar EES, ETIAS, VIS agus ECRIS-TCN a bheith ag na húdaráis scagtha chun a fhíorú an bhféadfadh an duine a bheith ina bhagairt ar an tslándáil inmheánach, ba cheart Rialacháin (CE) Uimh. 767/2008, (AE) 2017/2226, (AE) 2018/1240 agus (AE) 2019/816 a leasú chun foráil a dhéanamh maidir leis an gceart breise rochtana sin, rud nach bhforáiltear sna Rialacháin sin faoi láthair. I gcás Rialachán (AE) 2019/816, ba cheart, ar chúiseanna na geoiméadrachta athraithí, leasú den sórt sin a dhéanamh trí Rialachán eile seachas tríd an Rialachán seo.

(53)

Ba cheart úsáid a bhaint as an tairseach chuardaigh Eorpach, arna bunú le Rialachán (AE) 2019/817 (ESP) chun cuardaigh a dhéanamh in CIR chun críoch sainaitheanta nó chun céannacht a fhíorú.

(54)

Ba cheart gur féidir leis na húdaráis scagtha úsáid a bhaint as an tairseach chuardaigh Eorpach (ESP) chun na cuardaigh a dhéanamh in EES, ETIAS, VIS, SIS agus ECRIS-TCN, sonraí Europol, SLTD agus TDAWN, chun críche seiceálacha slándála, de réir mar is infheidhme.

(55)

Is féidir údar maith a bheith le bunachair sonraí an Aontais a cheadú chun críoch sainaitheanta nó chun céannacht a fhíorú nó chun seiceálacha céannachta agus slándála a dhéanamh ar mhaithe le cur chun feidhme éifeachtach an scagtha agus chun an cuspóir céanna a bhaint amach leis na cuspóirí dar bunaíodh gach ceann de na bunachair sonraí sin, eadhon bainistiú éifeachtach theorainneacha seachtracha an Aontais i gcomhthéacs an bhainistithe chomhtháite teorainneacha san Eoraip.

(56)

I gcás amas chun críoch sainaitheanta nó chun céannacht a fhíorú nó chun críoch seiceála slándála, ba cheart don údarás scagtha a fhíorú go gcomhfhreagraíonn na sonraí arna dtaifeadadh i gcórais faisnéise an Aontais nó sonraí Europol do na sonraí a spreag an t-amas.

(57)

Ba cheart gur féidir leis na húdaráis scagtha freisin na bunachair sonraí náisiúnta ábhartha a sheiceáil i gcomhthéacs sainaitheanta nó céannacht a fhíorú nó seiceálacha slándála i gcomhréir leis an dlí náisiúnta.

(58)

Chun an oibleagáid atá orthu sainaithint a dhéanamh nó céannacht a fhíorú agus seiceálacha slándála a dhéanamh le linn an scagtha a chomhlíonadh, beidh na Ballstáit nach gcuireann roinnt forálacha de acquis Schengen i bhfeidhm ina n-iomláine go fóill agus nach bhfuil rochtain acu, dá bhrí sin, ar chórais fhaisnéise uile an Aontais agus ar bhunachair sonraí uile an Aontais, beidh siad freagrach as na seiceálacha céannachta agus slándála a dhéanamh trí chuardaigh i gcórais agus bunachair an Aontais a bhfuil rochtain acu orthu, agus sna córais agus bunachair sonraí sin amháin.

(59)

Ós rud é nach féidir leis na Ballstáit cuspóirí an Rialacháin seo, eadhon rialú náisiúnaigh tríú tír a thrasnaíonn teorainneacha seachtracha a neartú agus foráil a dhéanamh maidir le gach náisiúnach tríú tír atá faoi réir an scagtha a shainaithint nó a gcéannacht a fhíorú agus maidir leis na bunachair sonraí ábhartha a cheadú chun a fhíorú an bhféadfadh na náisiúnaigh tríú tír atá faoi réir an scagtha a bheith ina mbagairt ar an tslándáil inmheánach agus chun rannchuidiú le hiad a threorú chuig na nósanna imeachta iomchuí, a ghnóthú go leordhóthanach, ach gur fearr, dá bhrí sin, de bharr fhairsinge nó éifeachtaí na gníomhaíochta, is féidir iad a ghnóthú ar leibhéal an Aontais, féadfaidh an tAontas bearta a ghlacadh, i gcomhréir le prionsabal na coimhdeachta a leagtar amach in Airteagal 5 CAE. I gcomhréir le prionsabal na comhréireachta a leagtar amach san Airteagal sin, ní théann an Rialachán seo thar a bhfuil riachtanach chun na cuspóirí sin a ghnóthú.

(60)

I gcomhréir le hAirteagail 1 agus 2 de Phrótacal Uimh. 22 maidir le seasamh na Danmhairge, atá i gceangal le CAE agus le CFAE, níl an Danmhairg rannpháirteach i nglacadh an Rialacháin seo agus níl sí faoi cheangal aige ná faoi réir a chur i bhfeidhm. Ós rud é go gcuireann an Rialachán seo le acquis Schengen, cinnfidh an Danmhairg, i gcomhréir le hAirteagal 4 den Phrótacal sin, laistigh de thréimhse 6 mhí tar éis don Chomhairle cinneadh a dhéanamh ar an Rialachán seo, an gcuirfidh sí chun feidhme ina dlí náisiúnta é.

(61)

Is é atá sa Rialachán seo forbairt ar fhorálacha acquis Schengen nach bhfuil Éire rannpháirteach iontu, i gcomhréir le Cinneadh 2002/192/CE ón gComhairle (31); dá bhrí sin, níl Éire rannpháirteach i nglacadh an Rialacháin seo agus níl sí faoi cheangal aige ná faoi réir a chur i bhfeidhm.

(62)

Maidir leis an Íoslainn agus leis an Iorua, is é atá sa Rialachán seo forbairt ar fhorálacha acquis Schengen de réir bhrí an Chomhaontaithe arna thabhairt i gcrích ag Comhairle an Aontais Eorpaigh agus Poblacht na hÍoslainne agus Ríocht na hIorua maidir le comhlachas an dá thír sin le acquis Schengen a chur chun feidhme, a chur i bhfeidhm agus a fhorbairt, ar forálacha iad a thagann faoi réim an réimse dá dtagraítear in Airteagal 1, pointe A, de Chinneadh 1999/437/CE ón gComhairle (32).

(63)

Maidir leis an Eilvéis, is é atá sa Rialachán seo forbairt ar fhorálacha acquis Schengen de réir bhrí an Chomhaontaithe arna thabhairt i gcrích idir an tAontas Eorpach, an Comhphobal Eorpach agus Cónaidhm na hEilvéise maidir le comhlachas Chónaidhm na hEilvéise le acquis Schengen a chur chun feidhme, a chur i bhfeidhm agus a fhorbairt, ar forálacha iad a thagann faoi réim an réimse dá dtagraítear in Airteagal 1, pointe A, de Chinneadh 1999/437/CE, arna léamh i gcomhar le hAirteagal 3 de Chinneadh 2008/146/CE ón gComhairle (33).

(64)

Maidir le Lichtinstéin, is é atá sa Rialachán seo forbairt ar fhorálacha acquis Schengen de réir bhrí an Phrótacail idir an tAontas Eorpach, an Comhphobal Eorpach, Cónaidhm na hEilvéise agus Prionsacht Lichtinstéin i ndáil le haontachas Phrionsacht Lichtinstéin leis an gComhaontú idir an tAontas Eorpach, an Comhphobal Eorpach agus Cónaidhm na hEilvéise maidir le comhlachas Chónaidhm na hEilvéise le acquis Schengen a chur chun feidhme, a chur i bhfeidhm agus a fhorbairt, ar forálacha iad a thagann faoi réim an réimse dá dtagraítear in Airteagal 1, pointe A, de Chinneadh 1999/437/CE arna léamh i gcomhar le hAirteagal 3 de Chinneadh 2011/350/AE ón gComhairle (34).

(65)

Maidir leis an gCipir, is é atá sa Rialachán seo gníomh atá ag cur le acquis Schengen nó atá gaolmhar leis ar dhóigh eile, de réir bhrí Airteagal 3(1) d’Ionstraim Aontachais 2003.

(66)

A mhéid a bhaineann leis an gCipir, le Rialachán (CE) Uimh. 866/2004 ón gComhairle (35), foráiltear do rialacha sonracha a bhfuil feidhm acu maidir leis an líne idir limistéir Phoblacht na Cipire ina bhfeidhmíonn Rialtas Phoblacht na Cipire an rialú éifeachtach agus na limistéir sin nach bhfeidhmíonn Rialtas Phoblacht na Cipire an rialú éifeachtach iontu. Faoin Rialachán sin, cé nach teorainn sheachtrach atá sa líne sin, déanfar seiceálacha ar gach duine a thrasnaíonn an líne trí phointe trasnaithe údaraithe nó neamhúdaraithe d’fhonn inimirce neamhdhleathach náisiúnach tríú tír a chomhrac agus aon riosca slándála a bhrath agus a chosc. Dá bhrí sin, féadfaidh feidhm a bheith ag scagadh faoi ag an teorainn sheachtrach freisin maidir le náisiúnaigh tríú tír a ghabhtar i dtaca leis an líne sin a thrasnú ar bhealach neamhúdaraithe agus maidir leo siúd a bhfuil iarratas ar chosaint idirnáisiúnta déanta acu ag na pointí trasnaithe údaraithe.

(67)

Níl an Danmhairg, an Iorua, an Íoslainn, an Eilvéis ná Lichtinstéin faoi cheangal ag Treoir (AE) 2024/1346. Sna Stáit sin, rialaítear na dálaí glactha d’iarratasóirí ar chosaint idirnáisiúnta le reachtaíocht náisiúnta ábhartha bunaithe ar chur i bhfeidhm Choinbhinsiún na Ginéive i dtaobh Stádas Dídeanaithe an 28 Iúil 1951, arna fhorlíonadh le Prótacal Nua-Eabhrac an 31 Eanáir 1967. A mhéid a bhaineann leis na Stáit sin, ba cheart na tagairtí a dhéantar sa Rialachán seo don Treoir sin a thuiscint mar thagairtí d’fhorálacha comhfhreagracha sa dlí náisiúnta,

(a)

an scagadh ag teorainneacha seachtracha na mBallstát ar náisiúnaigh tríú tír, a thrasnaigh an teorainn sheachtrach ar bhealach neamhúdaraithe, gan na coinníollacha maidir le dul isteach a leagtar amach in Airteagal 6 de Rialachán (AE) 2016/399 a chomhlíonadh, a rinne iarratas ar chosaint idirnáisiúnta le linn seiceálacha teorann, nó a díbhordáladh i ndiaidh oibríocht chuardaigh agus tarrthála, sula ndéanfar iad a threorú chuig an nós imeachta iomchuí; agus

(b)

scagadh ar náisiúnaigh tríú tír atá ag fanacht go neamhdhleathach laistigh de chríoch na mBallstát i gcás nach ann do léiriú go raibh na náisiúnaigh tríú tír sin faoi réir rialuithe ag teorainneacha seachtracha, sula ndéanfar iad a threorú chuig an nós imeachta iomchuí.

(1)

ciallaíonn ‘baol don tsláinte phoiblí’‘baol don tsláinte phoiblí’ mar a shainmhínítear in Airteagal 2, pointe (21), de Rialachán (AE) 2016/399;

(2)

ciallaíonn ‘fíorú’‘fíorú’mar a shainmhínítear in Airteagal 4, pointe (5), de Rialachán (AE) 2019/817;

(3)

ciallaíonn ‘sainaithint’‘sainaithint’mar a shainmhínítear in Airteagal 4, pointe (6), de Rialachán (AE) 2019/817;

(4)

ciallaíonn ‘náisiúnach tríú tír’‘náisiúnach tríú tír’ mar a shainmhínítear in Airteagal 2, pointe (6), de Rialachán (AE) 2016/399;

(5)

ciallaíonn ‘duine gan stát’ duine nach measann aon Stát gur náisiúnach é nó í ag aon Stát faoi fheidhmiú a dhlí;

(6)

ciallaíonn ‘sonraí Europol’‘sonraí Europol’ mar a shainmhínítear in Airteagal 4, pointe (16), de Rialachán (AE) 2019/817;

(7)

ciallaíonn ‘ionadaí’ duine nadúrtha nó eagraíocht, lena n-áirítear údarás poiblí, arna cheapadh nó arna ceapadh ag na húdaráis inniúla nó ag na comhlachtaí inniúla chun ionadaíocht a dhéanamh thar ceann mionaoiseach, chun cuidiú leo agus chun gníomhú, de réir mar is infheidhme, thar a gceann;

(8)

ciallaíonn ‘sonraí bithmhéadracha’‘sonraí bithmhéadracha’ mar a shainmhínítear in Airteagal 4, pointe (11), de Rialachán (AE) 2019/817;

(9)

ciallaíonn ‘mionaoiseach’ náisiúnach tríú tír nó duine gan stát faoi bhun 18 mbliana d’aois;

(10)

ciallaíonn ‘údaráis scagtha’ gach údarás inniúil arna ainmniú leis an dlí náisiúnta chun ceann amháin nó níos mó de na cúraimí faoin Rialachán seo a dhéanamh, seachas na seiceálacha sláinte dá dtagraítear in Airteagal 12(1);

(11)

ciallaíonn ‘mionaoiseach neamhthionlactha’ mionaoiseach a shroicheann críoch na mBallstát gan tionlacan duine fhásta atá freagrach as nó aisti, de réir dhlí nó chleachtas an Bhallstáit lena mbaineann, agus fad nach dtógtar an mionaoiseach sin go héifeachtach faoi chúram an duine fhásta sin, lena n-áirítear mionaoiseach a fhágtar gan tionlacan tar éis dó nó di dul isteach i gcríoch na mBallstát;

(12)

ciallaíonn ‘coinneáil’ duine a ghaibhniú ag Ballstát laistigh d’áit áirithe, ina mbaintear saoirse gluaiseachta de dhuine den sórt sin.

(13)

ciallaíonn ‘bunachair sonraí Interpol’‘bunachair sonraí Interpol’ mar a shainmhínítear in Airteagal 4, pointe (17), de Rialachán (AE) 2019/817;

(14)

ciallaíonn ‘oibríocht cuardaigh agus tarrthála’ oibríocht cuardaigh agus tarrthála dá dtagraítear sa Choinbhinsiún Idirnáisiúnta maidir le Cuardach agus Tarrtháil ar Muir arna nglacadh in Hamburg na Gearmáine, an 27 Aibreán 1979.

(1)

cuirtear an méid seo a leanas in ionad mhír 2:

(*1)  Rialachán (AE) 2024/1356 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 14 Bealtaine 2024 lena dtugtar isteach scagadh ar náisiúnaigh tríú tír ag na teorainneacha seachtracha agus lena leasaítear Rialacháin (CE) Uimh. 767/2008, (AE) 2017/2226, (AE) 2018/1240 agus (AE) 2019/817 (IO L, 2024/1356, ELI: http://data.europa.eu/eli/reg/2024/1356/oj).’;"

(2)

cuirtear an mhír seo a leanas isteach:

(1)

in Airteagal 6(1), cuirtear an pointe seo a leanas leis:

(*2)  Rialachán (AE) 2024/1356 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 14 Bealtaine 2024 lena dtugtar isteach scagadh ar náisiúnaigh tríú tír ag na teorainneacha seachtracha agus lena leasaítear Rialacháin (CE) Uimh. 767/2008, (AE) 2017/2226, (AE) 2018/1240 agus (AE) 2019/817 (IO L, 2024/1356, 22.5.2024, ELI: http://data.europa.eu/eli/reg/2024/1356/oj).’;"

(2)

leasaítear Airteagal 9 mar a leanas:

(3)

cuirtear an tAirteagal seo a leanas isteach:

(4)

in Airteagal 46(1), cuirtear an méid seo a leanas in ionad phointe (a):

(1)

in Airteagal 4, cuirtear an pointe seo a leanas isteach:

(*4)  Rialachán (AE) 2024/1356 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 14 Bealtaine 2024 lena dtugtar isteach scagadh ar náisiúnaigh tríú tír ag na teorainneacha seachtracha agus lena leasaítear Rialacháin (CE) Uimh. 767/2008, (AE) 2017/2226, (AE) 2018/1240 agus (AE) 2019/817 (IO L, 2024/1356, ELI: http://data.europa.eu/eli/reg/2024/1356/oj)’;"

(2)

in Airteagal 8(2), cuirtear an pointe seo a leanas leis:

(3)

leasaítear Airteagal 13 mar a leanas:

(4)

cuirtear an tAirteagal seo a leanas isteach:

(5)

in Airteagal 69(1), cuirtear an pointe seo a leanas isteach:

(1)

in Airteagal 7, cuirtear an méid seo a leanas in ionad mhír 2:

(2)

leasaítear Airteagal 17 mar a leanas:

(3)

in Airteagal 18, cuirtear an méid seo a leanas in ionad mhír 3:

(4)

cuirtear an tAirteagal seo a leanas isteach:

(*5)  Rialachán (AE) 2024/1356 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 14 Bealtaine 2024 lena dtugtar isteach scagadh ar náisiúnaigh tríú tír ag na teorainneacha seachtracha agus lena leasaítear Rialacháin (CE) Uimh. 767/2008, (AE) 2017/2226, (AE) 2018/1240 agus (AE) 2019/817 (IO L, 2024/1356, 22.5.2024, ELI: http://data.europa.eu/eli/reg/2024/1356/oj).’;"

(5)

leasaítear Airteagal 24 mar a leanas: