(1)

Tá rochtain ar amhábhair bunriachtanach do gheilleagar an Aontais agus d’fheidhmiú an mhargaidh inmheánaigh. Tá sraith amhábhar neamhfhuinnimh neamhthalmhaíochta ann a mheastar a bheith ríthábhachtach, mar gheall ar a mórthábhacht eacnamaíoch agus mar gheall ar a neamhchosaint ar ardriosca soláthair, ar minic gur comhchruinniú ard soláthair ó roinnt tríú tíortha is cúis leo. I bhfianaise an phríomhróil atá ag go leor amhábhair chriticiúla den sórt sin maidir leis an aistriú glas agus leis an aistriú digiteach a bhaint amach, agus i bhfianaise a n-úsáide le haghaidh feidhmeanna cosanta agus aeraspáis, is dócha go dtiocfaidh méadú as cuimse ar an éileamh sna blianta amach romhainn. Ag an am céanna, tá an riosca go mbeidh suaitheadh soláthair ann ag méadú i gcoinne an chúlra de theannas geopholaitiúil agus iomaíocht acmhainní a bheith ag dul i méid. Chomh maith leis sin, mura ndéantar é a bhainistiú i gceart, d’fhéadfadh tionchair dhiúltacha chomhshaoil agus shóisialta a bheith mar thoradh ar éileamh méadaithe ar amhábhair chriticiúla.

(2)

I bhfianaise chastacht agus chineál trasnáisiúnta na slabhraí luacha amhábhar criticiúil, tá an baol ann go mbainfí an bonn ó fheidhmiú an mhargaidh inmheánaigh le bearta náisiúnta neamh-chomhordaithe chun soláthar slán agus inbhuanaithe amhábhar criticiúil a áirithiú. Is minic a eastósctar amhábhair chriticiúla i dtíortha nó i réigiúin shonracha, ag brath ar dháileadh geografach na gcúltacaí ábhartha, á n-iompar le haghaidh tuilleadh próiseála in áit eile agus ansin á ndíol ar fud an mhargaidh inmheánaigh lena n-úsáid i dtáirgí ábhartha. Ag an gcéim phróiseála, is minic a dhéantar amhábhair chriticiúla a allmhairiú agus a onnmhairiú roinnt uaireanta laistigh den mhargadh inmheánach sula n-úsáidtear iad in iarratas deiridh. Ar an gcaoi chéanna, is féidir táirgí ábhartha a athchúrsáil ag deireadh a ré d’fhonn amhábhair chriticiúla a aisghabháil i dtír nó i réigiún eile seachas an tír nó an réigiún ina mbailítear an dramhaíl, agus is dócha go ndéanfar na hamhábhair thánaisteacha a bheidh mar thoradh air sin a athonnmhairiú lena bpróiseáil agus lena n-úsáid tuilleadh. Thairis sin, tá gá le hamhábhair chriticiúla ag tús go leor slabhraí luacha tionsclaíocha agus is minic gur ionchuir fhíor-riachtanacha iad le haghaidh sraith leathan earnálacha straitéiseacha lena n-áirítear fuinneamh in-athnuaite, an tionscal digiteach, agus na hearnálacha aeraspáis agus cosanta. Dá bhrí sin, tá ról bunriachtanach acu le linn bonn taca a chur faoi ghníomhaíochtaí eacnamaíocha sa mhargadh inmheánach agus d’fhéadfadh tionchar suntasach trasteorann a bheith ag suaitheadh soláthair idir na Ballstáit.

(3)

Sa chomhthéacs sin, tá an baol ann go ndéanfadh gníomhaíochtaí neamh-chomhordaithe na mBallstát an iomaíocht a shaobhadh agus an margadh inmheánach a ilroinnt, mar shampla trí rialáil dhibhéirseach a fhorchur ar oibreoirí margaidh, trí leibhéil éagsúla rochtana a sholáthar ar fhaireachán ar riosca soláthair, trí leibhéil éagsúla tacaíochta a sholáthar do thionscadail náisiúnta, nó trí bhacainní a chruthú ar thrádáil trasteorann idir na Ballstáit in amhábhair chriticiúla nó in earraí gaolmhara, rud a chruthódh bacainní ar fheidhmiú cuí an mhargaidh inmheánaigh. Ina theannta sin, d’fhéadfadh sé nach leor gníomhaíochtaí aonair na mBallstát chun suaitheadh soláthair amhábhar criticiúil a chosc go héifeachtach nó d’fhéadfadh sé nach mbeadh siad chomh héifeachtúil céanna chun an aidhm sin a bhaint amach.

(4)

Chun feidhmiú an mhargaidh inmheánaigh a choimirciú, ba cheart, dá bhrí sin, comhchreat de chuid an Aontais a chruthú chun rochtain ar sholáthar slán agus inbhuanaithe amhábhar criticiúil a áirithiú agus chun athléimneacht eacnamaíoch agus uathriail straitéiseach oscailte an Aontais a choimirciú.

(5)

Ar an gcéad dul síos, ba cheart leis an gcreat sin go saineofaí na hamhábhair a mheastar a bheith straitéiseach agus criticiúil agus athléimneacht na slabhraí soláthair le haghaidh na n-amhábhar sin san Aontas a neartú, lena n-áirítear trí thionscadailáirithe amhábhar a shainaithint agus tacú leo agus iad a aithint mar thionscadail straitéiseacha (Tionscadail Straitéiseacha), agus trí iarrachtaí a dhéanamh chun dul chun cinn teicneolaíoch agus éifeachtúlacht acmhainní a dhreasú chun an méadú a mheastar a thiocfaidh ar thomhaltas amhábhar criticiúil san Aontas a mhaolú. Ar an dara dul síos, is gá bearta a sholáthar chun cumas an Aontais a neartú maidir le faireachán a dhéanamh ar na rioscaí soláthair atá ann cheana agus cinn a bheidh ann amach anseo agus iad a mhaolú. Ar an tríú dul síos, ba cheart bearta a bheith sa chreat chun ciorclaíocht agus inbhuanaitheacht na n-amhábhar criticiúil a úsáidtear san Aontas a mhéadú.

(6)

Lena áirithiú go ndíreofar na bearta a leagtar amach sa Rialachán seo ar na hamhábhair is ábhartha, ba cheart liosta d’amhábhair straitéiseacha agus liosta d’amhábhair chriticiúla a bhunú. Ba cheart na liostaí sin a bheith bunaithe ar mhodheolaíochtaí soiléire, agus ba cheart don Choimisiún cumarsáid a dhéanamh go hoscailte agus go trédhearcach maidir lena gcur i bhfeidhm. Ba cheart na liostaí sin a úsáid freisin chun iarrachtaí na mBallstát a threorú agus a chomhordú chun cuidiú le haidhmeanna an Rialacháin seo a bhaint amach. Ba cheart amhábhair a bhfuil ardtábhacht straitéiseach ag baint leo maidir le feidhmiú an mhargaidh inmheánaigh a bheith ar liosta na n-amhábhar straitéiseach, agus a n-úsáid i dteicneolaíochtaí straitéiseacha atá mar bhonn taca leis an aistriú glas agus leis an aistriú digiteach nó le haghaidh feidhmeanna cosanta nó aeraspáis á cur san áireamh, arb iad is saintréithe dóibh bearna shuntasach a d’fhéadfadh a bheith ann idir soláthar domhanda agus an t-éileamh réamh-mheasta, agus a bhfuil sé sách deacair an táirgeadh a mhéadú ina leith, mar shampla de bharr tréimhsí tionscanta fada le haghaidh tionscadail nua lena méadaítear an acmhainneacht soláthair. Chun athruithe teicneolaíochta agus eacnamaíocha a d’fhéadfadh a bheith ann a chur san áireamh, ba cheart liosta na n-amhábhar straitéiseach a athbhreithniú go tréimhsiúil agus, más gá, a thabhairt cothrom le dáta. Chun a áirithiú go dtreiseoidh iarrachtaí chun acmhainneachtaí an Aontais a mhéadú feadh an tslabhra luacha, acmhainneacht an Aontais faireachán a dhéanamh ar rioscaí soláthair agus iad a mhaolú agus éagsúlú an tsoláthair a mhéadú dírithe ar na hamhábhair is mó a bhfuil gá leo ina leith, níor cheart feidhm a bheith ag bearta ábhartha áirithe ach amháin maidir le liosta na n-amhábhar straitéiseach. Níor cheart cosc a chur ar na Ballstáit liostaí breise a chruthú ar bhonn a riachtanas náisiúnta sonrach, nó ó bhearta iomchuí a ghlacadh ar leibhéal náisiúnta.

(7)

Ba cheart a bheith san áireamh sa liosta d’amhábhair chriticiúla na hamhábhair straitéiseacha uile chomh maith le haon amhábhar eile a bhfuil ardtábhacht ag baint leo do gheilleagar foriomlán an Aontais agus lena mbaineann baol mór go mbeidh suaitheadh soláthair ann ar dócha go ndéanfaidh sé an iomaíocht a shaobhadh agus an margadh inmheánach a ilroinnt. Sa bhreis ar na teicneolaíochtaí straitéiseacha, d’fhéadfadh earnálacha eile a bheith neamhchosanta ar rioscaí arda soláthair amach anseo. Chun athruithe teicneolaíocha agus eacnamaíocha féideartha a chur san áireamh, ba cheart don Choimisiún, ag leanúint an chleachtais reatha dó, measúnú a dhéanamh go tréimhsiúil ar bhonn sonraí i gcás táirgeadh, trádáil, feidhmeanna, athchúrsála agus ionadú le haghaidh réimse leathan amhábhar chun liostaí na n-amhábhar straitéiseach agus criticiúil a thabhairt cothrom le dáta agus a bheidh ag teacht leis an bhforbairt ar an tábhacht eacnamaíoch agus an riosca soláthair a bhaineann leis na hamhábhair sin sa mhargadh inmheánach. Ba cheart a bheith san áireamh sa liosta d’amhábhair chriticiúla na hamhábhair sin lena sroichtear nó lena sáraítear na tairseacha i gcás tábhacht eacnamaíoch agus riosca soláthair araon, gan na hamhábhair ábhartha a rangú de réir criticiúlachta. Ba cheart an measúnú sin a bheith bunaithe ar mheán na sonraí is déanaí a bheidh ar fáil thar thréimhse 5 bliana. Na bearta a bhaineann leis an bpointe teagmhála aonair maidir le gach amhábhar criticiúil i dtaca le pleanáil, taiscéalaíocht, faireachán, ciorclaíocht agus inbhuanaitheacht dá bhforáiltear sa Rialachán seo, ba cheart feidhm a bheith acu i dtaobh gach amhábhair chriticiúil.

(8)

Ba cheart ainmniúcháin sheanbhunaithe le haghaidh na n-amhábhar a liostaítear a úsáid sna liostaí straitéiseacha agus criticiúla. I gcás liosta na n-amhábhar straitéiseach, ba cheart tagairt a dhéanamh sna sonrúcháin, i gcás inarb iomchuí, don ghrád nach mór amhábhar a mhínghlanadh chun é a úsáid chun teicneolaíochtaí straitéiseacha a mhonarú. Ba cheart tagairtí d’amhábhair straitéiseacha agus chriticiúla a thuiscint mar thagairtí do shlabhra luacha iomlán na n-amhábhar sin, lena n-áirítear ina bhfoirm neamhphróiseáilte agus ag gach céim den phróiseáil ag dul ar aghaidh, i gcás inarb infheidhme, chuig an ngrád sonraithe. Ba cheart soiléiriú eisceachtúil a dhéanamh ar an slabhra luacha alúmanaim, ina luaitear báicsít, a mian is tábhachtaí, agus alúmana, a fhoirm phróiseála idirmheánach, chomh maith le halúmanam. I mórán cásanna, déantar amhábhair straitéiseacha agus criticiúla a eastóscadh, a phróiseáil nó a athchúrsáil mar sheachtháirgí ó phríomhphróisis eile eastósctha, phróiseála agus athchúrsála. Dá bhrí sin, níor cheart go ndéanfadh cineál seachtháirge na n-amhábhar difear dá gcuimsiú ar an liosta ná dá gcumhdach leis na forálacha ábhartha den Rialachán seo.

(9)

Chun tacú le cur chun feidhme na gcúraimí a bhaineann leis an bhforbairt ar Thionscadail Straitéiseacha agus lena maoiniú, lena gcláir taiscéalaíochta, lena n-acmhainneachtaí faireacháin nó lena stoic straitéiseacha agus chun comhairle iomchuí a thabhairt don Choimisiún, ba cheart Bord Eorpach um Amhábhair Chriticiúla (‘an Bord’) a bhunú. Ba cheart an Bord a bheith comhdhéanta de ionadaithe na mBallstát agus ón gCoimisiún, agus a bheith in ann rannpháirtíocht páirtithe eile mar bhreathnóirí a áirithiú ag an am céanna, go háirithe Parlaimint na hEorpa. Chun an saineolas is gá a fhorbairt ar mhaithe le cúraimí áirithe a chur chun feidhme, ba cheart don Bhord buan-fhoghrúpaí maidir le maoiniú, glacadh an phobail, taiscéalaíocht, faireachán agus, stoic straitéiseacha chomh maith le buan-fhoghrúpa maidir le ciorclaíocht, éifeachtúlacht acmhainní agus ionadú a bhunú, ar cheart dóibh gníomhú mar líonra trí na húdaráis náisiúnta ábhartha a thabhairt le chéile agus, nuair is gá, dul i gcomhairle leis an lucht tionscail, leis an lucht acadúil, leis an tsochaí shibhialta agus le páirtithe ábhartha eile. Ba cheart comhairle agus tuairimí an Bhoird a bheith neamhcheangailteach agus níor cheart go gcuirfeadh easpa comhairle ná tuairime den sórt sin cosc ar an gCoimisiún a chúraimí a chomhlíonadh de bhun an Rialacháin seo.

(10)

Is gá bearta iomchuí a chur i bhfeidhm chun cur chuige comhchoiteann a bhunú do Thionscadail Straitéiseacha san Aontas atá gníomhach in eastóscadh, próiseáil nó athchúrsáil amhábhar straitéiseach nó a rannchuidíonn le táirgeadh ábhar ionadach ábhartha. Ba cheart do na Tionscadail Straitéiseacha sin, in éineacht le hiarrachtaí na mBallstát, cur le hacmhainneachtaí a mhéadú chun soláthar slán amhábhar straitéiseach a áirithiú. Tá sé beartaithe ag bearta eile, go háirithe maidir le taiscéalaíocht nó ciorclaíocht, chun cuidiú le céimeanna éagsúla den slabhra luacha a threisiú freisin.

(11)

Chun laghdú a dhéanamh ar riosca méadaitheach an Aontais maidir le suaitheadh soláthair ar dócha go ndéanfaidh sé an iomaíocht a shaobhadh agus an margadh inmheánach a ilroinnt, ba cheart don Choimisiún agus do na Ballstáit acmhainneacht ag céimeanna éagsúla de shlabhra luacha na n-amhábhar straitéiseach a neartú, chun cur le tagarmharcanna a bhaint amach a bhaineann le hacmhainneachtaí an Aontais agus le héagsúlú soláthair. Ba cheart go gcuideodh na tagarmharcanna sin le hiarrachtaí a threorú chun acmhainneachtaí an Aontais a neartú ag gach céim den slabhra luacha straitéiseach amhábhar, lena n-áirítear eastóscadh, próiseáil agus athchúrsáil, agus chun éagsúlú soláthairtí seachtracha amhábhar straitéiseach a mhéadú. Ba cheart go bhféachfaí le hacmhainneachtaí a mhéadú do gach amhábhar straitéiseach ag gach céim den slabhra luacha, agus é mar aidhm tagarmharcanna foriomlána acmhainneachta ar leibhéal an Aontais a bhaint amach maidir le heastóscadh, próiseáil agus athchúrsáil amhábhar straitéiseach. Ar an gcéad dul síos, ba cheart don Aontas úsáid as a acmhainní geolaíocha féin d’amhábhair straitéiseacha a mhéadú agus acmhainneacht a fhorbairt ionas gur féidir leis na hábhair is gá a bhaint amach chun 10 % ar a laghad de thomhaltas amhábhar straitéiseach an Aontais a tháirgeadh. Á gcur san áireamh go mbraitheann an acmhainneacht eastósctha go mór ar acmhainní geolaíocha an Aontais a bheith ar fáil, braitheann baint amach an tagarmhairc sin ar an infhaighteacht sin. Ar an dara dul síos, chun slabhra luacha iomlán a chruthú agus cosc a chur ar aon bhac ag na céimeanna idirmheánacha, ba cheart acmhainneacht próiseála an Aontais a mhéadú freisin agus ba cheart don Aontas a bheith in ann 40 % ar a laghad dá thomhaltas bliantúil amhábhar straitéiseach a tháirgeadh. Ar an tríú dul síos, táthar ag súil gur féidir sciar atá ag méadú de thomhaltas amhábhar straitéiseach an Aontais a chumhdach le hamhábhair thánaisteacha sna blianta amach romhainn, rud a chuirfeadh feabhas ar shlándáil agus ar inbhuanaitheacht sholáthar amhábhar an Aontais. Dá bhrí sin, ba cheart acmhainneacht athchúrsála an Aontais a bheith in ann 25 % ar a laghad de thomhaltas bliantúil amhábhar straitéiseach an Aontais a tháirgeadh agus ba cheart don Aontas a bheith in ann méideanna gach amhábhair straitéisigh ó dhramhaíl atá ag méadú go suntasach a athchúrsáil. I gcás sruthanna dramhaíola agus amhábhair straitéiseacha a bhfuil faisnéis leordhóthanach ar fáil ina leith chun acmhainneacht athchúrsála an Aontais a mheas mar sciar de na hamhábhair straitéiseacha atá sna sruthanna dramhaíola sin, ba cheart tagarmharc breise bunaithe ar dhramhaíl a shocrú. Le hiarrachtaí tionlacain chun éifeachtúlacht acmhainní a fheabhsú trí thaighde agus nuálaíocht, ionadú, múscailt feasachta agus bearta ábhartha eile, éascófar freisin na tagarmharcanna sin a bhaint amach. Tagraíonn na tagarmharcanna sin do thréimhse ama 2030, i gcomhréir le spriocanna aeráide agus fuinnimh an Aontais arna leagan síos i Rialachán (AE) 2021/1119 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (3) agus na spriocanna digiteacha mar a leagtar síos i gCinneadh (AE) 2022/2481 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (4), a bhfuil siad mar bhonn fúthu. Ina theannta sin, le poist ardchaighdeáin, lena n-áirítear forbairt scileanna agus aistriú ó phost go post, tabharfar aghaidh ar na rioscaí sa mhargadh saothair earnála agus cuideoidh siad le hiomaíochas an Aontais a áirithiú. Ba cheart don Choimisiún agus do na Ballstáit dul chun cinn teicneolaíoch agus éifeachtúlacht acmhainní a dhreasú freisin chun an méadú a mheastar a thiocfaidh ar thomhaltas amhábhar criticiúil san Aontas a mhaolú faoi bhun réamh-mheastacháin tagartha iomchuí. I gcomhthéacs bearta cur chun feidhme a ullmhú de bhun Threoir 2009/125/CE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (5), ba cheart don Choimisiún breithniú a dhéanamh ar rannchuidiú féideartha na gceanglas éicidhearthóireachta le baint amach thosaíochtaí an Aontais a leagtar amach sa Rialachán seo.

(12)

Maidir le roinnt amhábhar, braitheann an tAontas go hiomlán, nach mór, ar aon tír amháin dá sholáthar. Cruthaíonn na spleáchais sin riosca ard de shuaitheadh soláthair ar dócha go ndéanfaidh sé an iomaíocht a shaobhadh agus an margadh inmheánach a ilroinnt. Chun an riosca féideartha sin a theorannú agus chun athléimneacht eacnamaíoch an Aontais a mhéadú, ba cheart iarrachtaí a dhéanamh lena áirithiú, nach mbeidh an tAontas ag brath, faoi 2030, ar aon tríú tír amháin le haghaidh níos mó ná 65 % dá sholáthar d’aon amhábhar straitéiseach, neamhphróiseáilte agus ag aon chéim den phróiseáil, agus aird ar leith á tabhairt, áfach, ar thíortha a bhfuil comhpháirtíocht straitéiseach (Comhpháirtíocht Straitéiseach), comhaontú saorthrádála nó cineálacha eile comhair lena gcumhdaítear amhábhair, ós rud é go soláthraíonn siad ráthaíochtaí níos mó maidir le rioscaí soláthair.

(13)

Chun a áirithiú go gcomhlíonfar na tagarmharcanna in am, ba cheart don Choimisiún, le cuidiú ón mBord, an dul chun cinn i dtreo na tagarmharcanna agus i dtreo mhaolú an éilimh a rianú agus a thuairisciú. I gcás nach leor an dul chun cinn a thuairiscítear i dtreo na dtagarmharcanna agus i dtreo mhaolú an éilimh go ginearálta, ba cheart don Choimisiún measúnú a dhéanamh ar indéantacht agus comhréireacht na mbeart breise. I bprionsabal, níor cheart go spreagfadh easpa dul chun cinn ar shraith amháin nó ar shraith bheag amhábhar straitéiseach an gá atá le hiarrachtaí breise ón Aontas.

(14)

Ba cheart don Choimisiún, le tacaíocht ón mBord, tionscadail san Aontas a shainaithint a bhfuil sé beartaithe ina leith tús a chur le heastóscadh, próiseáil nó athchúrsáil amhábhar straitéiseach, nó i dtáirgeadh agus i méadú ábhar is féidir a chur in ionad amhábhair straitéiseacha i dteicneolaíochtaí straitéiseacha, agus é mar aidhm tionscadail den sórt sin a aithint mar Thionscadail Straitéiseacha. Le tacaíocht éifeachtach i gcomhair Tionscadail Straitéiseacha, d’fhéadfaí feabhas a chur ar rochtain ar amhábhair straitéiseacha d’earnálacha iartheachtacha chun deiseanna eacnamaíocha a chruthú feadh an tslabhra luacha, lena n-áirítear d’fhiontair bheaga agus mheánmhéide (FBManna), agus d’fhéadfaí cur le cruthú fostaíochta. Dá bhrí sin, chun a áirithiú go ndéanfar Tionscadail Straitéiseacha a fhorbairt ar fud an Aontais, ba cheart go mbainfeadh na tionscadail sin tairbhe as nósanna imeachta ceadaithe cuíchóirithe agus intuartha agus as tacaíocht chun rochtain a fháil ar mhaoiniú. Le bearta den sórt sin d’fhéadfaí feabhsuithe ar nósanna imeachta ceadaithe eile agus ar rochtain ar mhaoiniú do thionscadail a bhaineann le hamhábhair chriticiúla nó d’amhábhair eile a spreagadh freisin. Chun tacaíocht a dhíriú agus a mbreisluach a áirithiú, ba cheart tionscadail a mheasúnú, sula dtabharfar an tacaíocht sin ina leith, i gcomhréir le sraith critéar. Maidir le tionscadail amhábhar ina bhfuil amhábhair straitéiseacha ina seachtháirge, lena n-áirítear mar shampla ó dhramh feiriúil, ba cheart iad a bheith incháilithe le haghaidh an tacaíocht sin, má chomhlíonann siad na critéir ábhartha uile. Chun go n-aithneofar iad mar Thionscadail Straitéiseacha san Aontas, ba cheart leis na tionscadail go ndéanfaidís slándáil soláthair an Aontais chun amhábhair straitéiseacha a neartú. Ba cheart leis na tionscail freisin go ndéanfaidís indéantacht theicniúil leordhóthanach a léiriú, lena n-áirítear méid ionchasach na n-amhábhar straitéiseach nó na n-ábhar ionadach lena méadaítear acmhainneacht an Aontais, cé is moite d’ábhair a tháirgtear chun críocha taighde; ba cheart tionscadail a chur chun feidhme ar bhealach atá inbhuanaithe ó thaobh an chomhshaoil agus na sochaí de; agus ba cheart go ndéanfaí tairbhí trasteorann a sholáthar leo freisin lasmuigh den Bhallstát lena mbaineann, lena n-áirítear éifeachtaí iarmharta níos faide síos sa slabhra luacha. I gcás ina ndéanann an Coimisiún measúnú ar na critéir sin atá le comhlíonadh, ba cheart dó an t-aitheantas mar Thionscadal Straitéiseach a fhoilsiú trí bhíthin chinneadh. Ós rud é go bhfuil aitheantas gasta ríthábhachtach chun tacú go héifeachtach le slándáil soláthair an Aontais, ba cheart go gcoinneofaí an próiseas measúnaithe éadrom agus nach mbeadh sé ródheacair.

(15)

Agus measúnú á dhéanamh an rannchuidíonn tionscadal i dtríú tír nó i dtír nó i gcríoch thar lear (OCT) le slándáil soláthair an Aontais, ba cheart stádas OCTanna faoi dhlí an Aontais a chur san áireamh go háirithe. Is féidir le OCTanna rannchuidiú le rochtain shábháilte an Aontais ar sholáthar inbhuanaithe amhábhar straitéiseach agus criticiúil, go háirithe faoi chuimsiú comhpháirtíochtaí straitéiseacha.

(16)

Ba cheart don Choimisiún, le tacaíocht ón mBord, Tionscadail Straitéiseacha i dtríú tíortha nó in OCTanna a shainaithint a bhfuil sé beartaithe ina leith tús a chur le heastóscadh, próiseáil nó athchúrsáil amhábhar straitéiseach, nó i dtáirgeadh agus i méadú ábhar is féidir a chur in ionad amhábhair straitéiseacha i dteicneolaíochtaí straitéiseacha. Chun a áirithiú go gcuirfear na Tionscadail Straitéiseacha sin chun feidhme go héifeachtach, ba cheart dóibh tairbhe a bhaint as rochtain níos fearr ar mhaoiniú, mar shampla trí rochtain ar shásraí laghdaithe riosca le haghaidh infheistíochta. Chun a mbreisluach a áirithiú, ba cheart tionscadail a mheasúnú i gcomhréir le sraith critéar. Amhail Tionscadail Straitéiseacha i dtríú tíortha, ba cheart go neartófaí leo slándáil soláthair an Aontais le haghaidh amhábhair straitéiseacha, agus ba cheart go léireofaí indéantacht theicniúil leordhóthanach. Ní mór do Thionscadail Straitéiseacha san Aontas agus Tionscadail Straitéiseacha i dtríú tíortha nó in OCTanna cloí leis an leibhéal céanna inbhuanaitheachta sóisialta agus comhshaoil. Maidir le Tionscadal Straitéiseach i margadh atá ag teacht chun cinn nó i ngeilleagar atá i mbéal forbartha, ba cheart go rachadh tionscadal chun tairbhe an Aontais agus an tríú tír lena mbaineann araon agus go gcuirfeadh sé luach leis sa tír sin, agus a chomhsheasmhacht maidir le comhbheartas tráchtála an Aontais á cur san áireamh freisin. Féadfar luach den sórt sin a fháil ó chion an tionscadail le níos mó ná céim amháin den slabhra luacha agus ó thairbhí eacnamaíocha agus sóisialta níos leithne a chruthú tríd an tionscadal, lena n-áirítear poist a chruthú i gcomhréir le caighdeáin idirnáisiúnta. I gcás ina ndéanann an Coimisiún measúnú ar na critéir sin atá le comhlíonadh, ba cheart dó an t-aitheantas mar Thionscadal Straitéiseach a fhoilsiú trí bhíthin cinneadh.

(17)

Chun inbhuanaitheacht an mhéadaithe ar tháirgeadh amhábhar criticiúil a áirithiú, ba cheart tionscadail amhábhar criticiúil nua a phleanáil agus a chur chun feidhme ar bhealach inbhuanaithe lena gcumhdaítear gach gné den inbhuanaitheacht a léirítear i bhfoilseachán ón gCoimisiún an 11 Meán Fómhair 2021, dar teideal ‘EU principles for sustainable raw materials’ [Prionsabail an Aontais maidir le hamhábhair inbhuanaithe], lena n-áirítear cosaint an chomhshaoil a áirithiú, drochthionchair shóisialta a chosc agus a íoslaghdú trí chleachtais atá inbhuanaithe go sóisialta a úsáid, lena n-áirítear urraim do chearta an duine amhail cearta na mban, agus cleachtais ghnó thrédhearcacha. Ba cheart rannpháirtíocht de mheon macánta chomh maith le comhairliúcháin chuimsitheacha chothromasacha le geallsealbhóirí ábhartha amhail pobail áitiúla agus le pobail dhúchasacha, a áirithiú leis na tionscadail freisin. Ba cheart aird ar leith a thabhairt ar urraim do chearta an duine i gcás ina bhféadfadh athlonnú a bheith i gceist le tionscadal. Chun bealach soiléir agus éifeachtúil a sholáthar do thionscnóirí tionscadail chun an critéar sin a chomhlíonadh, ba cheart a mheas gur leor comhlíonadh dlí ábhartha an Aontais nó dlí náisiúnta ábhartha, caighdeáin idirnáisiúnta, treoirlínte agus prionsabail, de réir mar is ábhartha, nó rannpháirtíocht i scéim deimhniúcháin a aithnítear faoin Rialachán seo.

(18)

I gcomhréir le prionsabal an réamhchúraim, níor cheart don Choimisiún tionscadal mianadóireachta domhainfharraige a aithint mar Thionscadail Straitéiseacha sula mbeidh taighde leordhóthanach déanta ar éifeachtaí na mianadóireachta domhainfharraige ar an muirthimpeallacht, ar an mbithéagsúlacht agus ar ghníomhaíochtaí an duine, sula dtuigfear na rioscaí agus go mbeidh na teicneolaíochtaí agus na cleachtais oibríochtúla in ann a léiriú nach ndéantar díobháil thromchúiseach don chomhshaol.

(19)

Ba cheart aon tionscnóir tionscadail de thionscadal straitéiseach amhábhar a bheith in ann iarratas a dhéanamh chuig an gCoimisiún chun aitheantas a fháil dá thionscadail mar Thionscadal Straitéiseach. Ba cheart a chuimsiú san iarratas doiciméid ábhartha agus fianaise a bhaineann leis na critéir. Chun measúnú níos fearr a dhéanamh ar inmharthanacht shóisialta, chomhshaoil agus eacnamaíoch, ar indéantacht an tionscadail chomh maith leis an leibhéal muiníne sna meastacháin, ba cheart don tionscnóir tionscadail aicmiú an tionscadail a sholáthar de réir Chreat um Aicmiú na Náisiún Aontaithe maidir le hAcmhainní. Chun bailíochtú oibiachtúil a éascú, ba cheart don tionscnóir tionscadail tacú leis an aicmiú sin le fianaise ábhartha. Ba cheart tráthchlár don tionscadal a chur i gceangal le hiarratas freisin, chun a mheas cathain a bheadh an tionscadal in ann cur leis na tagarmharcanna maidir le hacmhainneacht intíre nó maidir le héagsúlú. Ós rud é go bhfuil glacadh an phobail le tionscadail mhianadóireachta ríthábhachtach dá gcur chun feidhme éifeachtach, ba cheart don tionscnóir tionscadail plean a sholáthar freisin ina mbeadh bearta chun glacadh an phobail a éascú. Ba cheart aird ar leith a thabhairt ar chomhpháirtithe sóisialta, ar an tsochaí shibhialta agus ar chomhlachtaí maoirseachta. Ba cheart don tionscnóir tionscadail plean gnó a sholáthar freisin ina dtabharfar faisnéis maidir le hinmharthanacht airgeadais an tionscadail agus ina dtabharfar forléargas ar chistiú, struchtúr úinéireachta agus comhaontuithe ceannaigh atá faighte cheana féin chomh maith le meastacháin ar chruthú féideartha post agus ar riachtanais an tionscadail i gcomhthéacs lucht saothair oilte, lena n-áirítear uas-sciliú agus athsciliú. Chun an próiseas iarratais a chomhchuibhiú, ba cheart don Choimisiún teimpléad aonair a sholáthar le haghaidh iarratas.

(20)

Maidir le hiarratais a bhaineann le tionscadail a d’fhéadfadh difear a dhéanamh do phobail dhúchasacha, ba cheart go n-áireofaí plean ina bhfuil bearta atá tiomnaithe do chomhairliúchán fónta leis na pobail dhúchasacha a ndéantar difear dóibh, do chosc agus d’íoslaghdú na ndrochthionchar ar phobail dhúchasacha sin, agus, i gcás inarb iomchuí, do chúiteamh cothrom. Má thugtar aghaidh ar na coincheapa sin sa dlí náisiúnta is infheidhme maidir leis an tionscadal, d’fhéadfaí, ina ionad sin, cur síos a dhéanamh sa phlean ar na bearta sin. Maidir le tionscadail i dtríú tíortha a bhaineann le heastóscadh nach gcumhdaítear le Treoir 2006/21/CE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (6), ba cheart don tionscnóir tionscadail plean a sholáthar freisin chun feabhas a chur ar staid chomhshaoil na láithreán a ndéantar difear dóibh tar éis dheireadh an eastósctha. Má tá an tionscadal lonnaithe i limistéar faoi chosaint, ba cheart don tionscnóir tionscadail measúnú a dhéanamh ar shuíomhanna malartacha atá iomchuí go teicniúil agus tuairisc a thabhairt orthu i bplean, lena n-áirítear an fáth nach meastar iad a bheith iomchuí do shuíomh an tionscadail.

(21)

Chun an próiseas a struchtúrú, ba cheart don Choimisiún glao oscailte a eagrú le scoithdhátaí rialta, a chomhfhreagraíonn do dhátaí cruinnithe an Bhoird, chun go ndéanfaidh tionscnóirí tionscadail iarratas ar aitheantas dá dtionscadail mar Thionscadail Straitéiseacha. Chun soiléireacht a thabhairt do thionscnóirí tionscadail maidir lena n-iarratais ar Thionscadail Straitéiseacha, ba cheart don Choimisiún spriocdháta a chomhlíonadh chun a chinneadh a dhéanamh ar thionscadal a aithint mar thionscadal straitéiseach. Chun freastal ar chásanna atá thar a bheith casta nó ar líon ard iarratas ag aon sprioc-am amháin, ba cheart don Choimisiún a bheith in ann síneadh a chur leis an sprioc-am sin uair amháin. Ba cheart dó a mheasúnú a roinnt leis an mBord roimh a chruinniú agus ba cheart tuairim an Bhoird a chur san áireamh agus cinneadh á dhéanamh aige maidir le Tionscadal Straitéiseach a aithint.

(22)

Mar go bhfuil gá le comhar ón mBallstát ar ar a chríoch a gcuirfear Tionscadal Straitéiseach chun feidhme lena chur chun feidhme éifeachtach a áirithiú, ba cheart an ceart a bheith ag an mBallstát sin cur i gcoinne go dtabharfaí stádas Tionscadail Straitéisigh do thionscadal, ar an dóigh sin, an tionscadal sin a chosc. Má dhéanann sé amhlaidh, ba cheart don Bhallstát ábhartha cúiseanna a thabhairt lena dhiúltú faoi threoir na gcritéar dá bhforáiltear sa Rialachán seo. Mar an gcéanna, níor cheart don Aontas aitheantas a thabhairt do thionscadal mar Thionscadail Straitéiseach i gcás ina bhfuil sé le cur tríú tír chun feidhme i gcoinne thoil a rialtais agus, dá bhrí sin, níor cheart dó déanamh amhlaidh i gcás ina gcuirfeadh rialtas tríú tír ina choinne.

(23)

Chun mí-úsáid stádas an Tionscadail Straitéisigh a chosc, ba cheart don Choimisiún a bheith i dteideal a aitheantais mar Thionscadal Straitéiseach a tharraingt siar agus cúiseanna leis sin a dhéanamh tar éis dul i gcomhairle leis an mBord agus leis an tionscnóir tionscadail atá freagrach mura gcomhlíonann Tionscadal Straitéiseach na coinníollacha a thuilleadh nó má bhí an t-aitheantas bunaithe ar iarratas ina raibh faisnéis mhícheart atá ábhartha leis an measúnú ar na critéir roghnúcháin. D’fhonn infheistíochtaí fadtéarmacha a mhealladh agus intuarthacht dhlíthiúil a áirithiú, i gcás nuashonruithe ar an liosta amhábhar straitéiseach in Iarscríbhinn, ba cheart do Thionscadal Straitéiseach a stádas a choinneáil ar feadh tréimhse réasúnta tar éis na tarraingthe siar.

(24)

I bhfianaise a thábhachtaí atá siad chun slándáil sholáthar na n-amhábhar straitéiseach a áirithiú agus chun feidhmiú an mhargaidh inmheánaigh a choimirciú, ba cheart a mheas gur chun leasa an phobail iad Tionscadail Straitéiseacha Tá sé ríthábhachtach slándáil an tsoláthair amhábhar straitéiseach a áirithiú chun go n-éireoidh leis an aistriú glas agus leis an aistriú digiteach chomh maith le hathléimneacht earnálacha na cosanta agus an aeraspáis. Chun rannchuidiú le slándáil soláthair amhábhar straitéiseach san Aontas, Ba cheart go mbeadh na Ballstáit in ann foráil a dhéanamh maidir le tacaíocht i bpróisis náisiúnta deonaithe ceadanna chun dlús a chur le Tionscadail Straitéiseacha a bhaint amach i gcomhréir le dlí an Aontais.

(25)

Áirithítear leis an bpróisis náisiúnta deonaithe ceadanna go mbeidh tionscadail amhábhar criticiúil sábháilte, slán agus go gcomhlíonann siad ceanglais chomhshaoil, shóisialta agus sábháilteachta. Le dlí comhshaoil an Aontais, leagtar síos coinníollacha comhchoiteanna maidir le hábhar an phróisis náisiúnta deonaithe ceadanna, rud a áirithíonn ardleibhéal cosanta comhshaoil agus a éascaíonn saothrú inbhuanaithe ionchasacht an Aontais feadh an tslabhra luacha amhábhar. Dá bhrí sin, ba cheart go n-aithneofaí mar Thionscadal Straitéiseach é gan dochar d’aon choinníoll is infheidhme maidir le ceadú na dtionscadal ábhartha, lena n-áirítear na coinníollacha sin a leagtar amach i dTreoir 2011/92/AE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (7), i dTreoir 92/43/CEE ón gComhairle (8), i dTreoir 2000/60/CE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (9), i dTreoir 2010/75/AE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (10), i dTreoir 2004/35/CE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (11), i dTreoir 2009/147/CE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (12) agus i dTreoir 2006/21/CE.

(26)

Ag an am céanna, le hintuarthacht, castacht agus, uaireanta, fad iomarcach na bpróiseas náisiúnta deonaithe ceadanna, baintear an bonn ón tslándáil infheistíochta is gá chun tionscadail amhábhar straitéiseach a fhorbairt go héifeachtach. D’fhéadfadh struchtúr agus fad an phróisis deonaithe ceadanna le haghaidh tionscadail ábhartha a bheith an-éagsúil ó Bhallstát go Ballstát freisin. Dá bhrí sin, lena gcur chun feidhme éifeachtach a áirithiú agus dlús a chur leis, ba cheart do na Ballstáit próisis deonaithe ceadanna cuíchóirithe agus intuartha a chur i bhfeidhm maidir le próisis a ghabhann le Tionscadail Straitéiseacha. Chuige sin, ba cheart stádas tosaíochta a thabhairt do Thionscadail Straitéiseacha ar an leibhéal náisiúnta chun láimhseáil mhear riaracháin agus láimhseáil práinneach a áirithiú i ngach nós imeachta breithiúnach agus réitigh díospóidí a bhaineann leo. Níor cheart go gcuirfí cosc leis an Rialachán seo ar údaráis inniúla an ceadú a chuíchóiriú do thionscadail maidir leis an slabhra luacha amhábhar criticiúil nach Tionscadail Straitéiseacha iad.

(27)

I bhfianaise a róil maidir le slándáil soláthair an Aontais chun amhábhair straitéiseacha a áirithiú, agus i bhfianaise a mhéid a chuireann siad le huathriail straitéiseach oscailte an Aontais agus leis an aistriú glas agus leis an aistriú digiteach, ba cheart don údarás ceadaithe atá freagrach a mheas go dtéann Tionscadail Straitéiseacha chun leasa an phobail. Ba cheart go bhféadfaí Tionscadail Straitéiseacha a bhfuil drochthionchar acu ar an gcomhshaol a údarú, a mhéid a thagann siad faoi raon feidhme Threoracha 2000/60/CE, 92/43/CEE nó 2009/147/CE nó gníomhartha reachtacha an Aontais maidir le héiceachórais talún, chósta agus fionnuisce a athbhunú i gcás ina gcinneann an t-údarás ceadaithe atá freagrach, bunaithe ar a mheasúnú cás ar chás, go sáraíonn leas an phobail a bhfreastalaíonn an tionscadal air na tionchair sin, ar choinníoll go gcomhlíontar na coinníollacha ábhartha uile a leagtar amach sna gníomhartha dlí sin. Sa mheasúnú cás ar chás, ba cheart sainiúlacht gheolaíoch na láithreán eastósctha a chur san áireamh go cuí, rud a chuireann srian ar chinntí maidir le suíomh in éagmais suíomhanna malartacha do na láithreáin sin.

(28)

Chun castacht a laghdú agus éifeachtúlacht agus trédhearcacht a mhéadú sa phróiseas deonaithe ceadanna, ba cheart tionscnóirí tionscadail tionscadal amhábhar criticiúil a bheith in ann idirghníomhú le pointe teagmhála aonair, atá freagrach as an bpróiseas deonaithe ceadanna ina iomláine a éascú agus a chomhordú. Chuige sin, ba cheart do na Ballstáit pointe teagmhála aonair amháin nó níos mó a bhunú nó a ainmniú, agus a áirithiú ag an am céanna nach gá do thionscnóirí tionscadail idirghníomhú ach le pointe teagmhála aonair amháin. Ba cheart gur faoi na Ballstáit a bheadh sé a chinneadh an údarás é pointe teagmhála aonair a dhéanann cinntí ceadaithe. Chun cur chun feidhme éifeachtach a bhfreagrachtaí a áirithiú, ba cheart do na Ballstáit pearsanra agus acmhainní leordhóthanacha a sholáthar dá bpointí teagmhála aonair. Ina theannta sin, ba cheart an deis a bheith ag an tionscnóir tionscadail teagmháil a dhéanamh le haonad riaracháin ábhartha laistigh den phointe teagmhála aonair, chun a áirithiú go bhfuil teagmháil inrochtana aige.

(29)

Ba cheart go mbeadh na Ballstáit in ann, i bhfianaise a n-eagrúcháin inmheánaigh, a bpointe teagmhála aonair nó a bpointí teagmhála aonair a bhunú nó a ainmniú ar an leibhéal áitiúil, réigiúnach nó náisiúnta, nó ar aon leibhéal riaracháin ábhartha eile. Ina theannta sin, ba cheart do na Ballstáit a bheith in ann, ar an leibhéal riaracháin atá roghnaithe acu, pointí teagmhála aonair éagsúla a bhunú nó a ainmniú nach ndíreofar leo ach ar thionscadail amhábhar criticiúil a bhaineann le céim shonrach den slabhra luacha, eadhon eastóscadh, próiseáil nó athchúrsáil. Ag an am céanna, ba cheart tionscnóirí tionscadail a bheith in ann an pointe teagmhála aonair atá freagrach as a dtionscadal a shainaithint go héasca. Chuige sin, ba cheart do na Ballstáit a áirithiú, laistigh den limistéar geografach a chomhfhreagraíonn don leibhéal riaracháin ar ar roghnaigh siad a bpointe nó a bpointí teagmhála aonair a bhunú nó a ainmniú, nach mbeidh níos mó ná pointe teagmhála aonair amháin atá freagrach as gach céim ábhartha sa slabhra luacha. Ós rud é go gcumhdaíonn roinnt tionscadail amhábhar criticiúil níos mó ná céim amháin sa slabhra luacha, ba cheart do na Ballstáit, chun mearbhall a sheachaint, a áirithiú go ndéanfar pointe teagmhála aonair a ainmniú go tráthúil le haghaidh na dtionscadal sin.

(30)

Chun soiléireacht a áirithiú maidir le stádas ceadaithe na dTionscadal Straitéiseach agus chun éifeachtacht mí-úsáide féideartha as an dlíthíocht a theorannú, agus gan an bonn a bhaint ó athbhreithniú breithiúnach éifeachtach, ba cheart do na Ballstáit a áirithiú go ndéanfar aon díospóid a bhaineann leis an bpróiseas deonaithe ceadanna maidir le Tionscadail Straitéiseacha a réiteach go tráthúil. Chuige sin, ba cheart do na Ballstáit a áirithiú go bhfuil rochtain ag iarratasóirí agus ag tionscnóirí tionscadail ar nósanna imeachta simplí um réiteach díospóidí agus go bhfuil Tionscadail Straitéiseacha faoi réir láimhseáil phráinneach i ngach nós imeachta breithiúnach agus réitigh díospóide a bhaineann le tionscadail, má fhoráiltear, i gcás ina bhforáiltear sa dlí náisiúnta maidir le nósanna imeachta práinne den sórt sin agus a mhéid a fhoráiltear amhlaidh.

(31)

Ionas go mbeidh saoránaigh agus gnóthaí in ann tairbhe dhíreach a bhaint as buntáistí an mhargaidh inmheánaigh gan aon ualach riaracháin breise neamhriachtanach a bheith orthu, déantar foráil le Rialachán (AE) 2018/1724 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (13), lenar bunaíodh an Tairseach Aonair Dhigiteach, maidir le rialacha ginearálta i dtaca le soláthar faisnéise, nósanna imeachta agus seirbhísí cúnaimh ar líne atá ábhartha d’fheidhmiú an mhargaidh inmheánaigh. Ba cheart do na ceanglais faisnéise agus do na nósanna imeachta a chumhdaítear leis an Rialachán seo ceanglais Rialachán (AE) 2018/1724 a chomhlíonadh. Go sonrach, ba cheart a áirithiú gur féidir le tionscnóirí tionscadail Tionscadail Straitéisigh rochtain a fháil ar aon nós imeachta a bhaineann leis an bpróiseas deonaithe ceadanna ar líne agus é a chomhlánú go hiomlán ar líne, i gcomhréir le hAirteagal 6(1) de Rialachán (AE) 2018/1724 agus le hIarscríbhinn II a ghabhann leis.

(32)

Chun an tslándáil agus an tsoiléireacht is gá chun méadú a dhéanamh ar fhorbairt an Tionscadail Straitéisigh a sholáthar do thionscnóirí tionscadail agus d’infheisteoirí eile, ba cheart do na Ballstáit a áirithiú nach rachaidh an próiseas deonaithe ceadanna a bhaineann leis tionscadail sin thar na teorainneacha ama réamhshocraithe. I gcás Tionscadail Straitéiseacha nach mbaineann ach le próiseáil nó le hathchúrsáil, níor cheart go mairfeadh an próiseas deonaithe ceadanna níos mó ná 15 mhí. I gcás Tionscadail Straitéiseacha lena mbaineann eastóscadh, níor cheart go mairfeadh an próiseas deonaithe ceadanna níos faide ná 27 mí, agus castacht agus méid na dtionchar féideartha i gceist á gcur san áireamh. Mar sin féin, is ar thionscnóir an tionscadail atá an fhreagracht an tuarascáil maidir leis an measúnú ar an tionchar ar an gcomhshaol a ullmhú de bhun Threoir 2011/92/AE agus níor cheart é a bheith mar chuid de na hamlínte atá faoi cheangal ag na Ballstáit. Chuige sin, ba cheart don phointe teagmhála aonair fógra a thabhairt faoin dáta faoinar gá don tionscnóir tionscadail an tuarascáil ar an measúnú tionchair ar an gcomhshaol a chur isteach, agus níor cheart aon tréimhse idir an dáta sin ar tugadh fógra ina leith agus cur isteach iarbhír na tuarascála a áireamh san amlíne. Ba cheart feidhm a bheith ag an bprionsabal céanna más rud é, tar éis na gcomhairliúchán a cheanglaítear, ina dtugann an pointe teagmhála aonair fógra don tionscnóir tionscadail faoin deis faisnéis bhreise a chur isteach chun an tuarascáil ar an measúnú tionchair ar an gcomhshaol a chomhlánú. I gcásanna eisceachtúla a bhaineann le cineál, castacht, suíomh nó méid an tionscadail atá beartaithe, ba cheart do na Ballstáit a bheith in ann síneadh a chur leis na teorainneacha ama. D’fhéadfaí a bheith san áireamh sna cásanna eisceachtúla sin imthosca gan choinne as a n-eascróidh an gá cur leis na measúnuithe comhshaoil a bhaineann leis an tionscadal nó iad a thabhairt chun críche.

(33)

Ba cheart do na Ballstáit a áirithiú go mbeidh acmhainní agus pearsanra leordhóthanacha ag na húdaráis atá freagrach chun ligean do na húdaráis sin na teorainneacha ama a fhorchuirtear orthu a bhaint amach go héifeachtach. Tríd an Ionstraim um Thacaíocht Theicniúil, arna bunú le Rialachán (AE) 2021/240 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (14), ba cheart don Choimisiún tacú leis na Ballstáit, arna iarraidh sin dóibh, athchóirithe a dhearadh, a fhorbairt agus a chur chun feidhme, lena n-áirítear an acmhainneacht riaracháin a bhaineann leis an bpróiseas náisiúnta deonaithe ceadanna a neartú, amhail an pointe teagmhála aonair.

(34)

Tá na measúnuithe agus na húdaruithe comhshaoil a cheanglaítear faoi dhlí an Aontais ina gcuid dhílis den phróiseas deonaithe ceadanna maidir le tionscadal amhábhar, lena n-áirítear i ndáil le huisce, ithir, gnáthóga agus éin, agus is cosaint fhíor-riachtanach iad lena áirithiú go ndéanfar tionchair dhiúltacha ar an gcomhshaol a chosc nó a íoslaghdú. Lena áirithiú go mbeidh an próiseas deonaithe ceadanna maidir le Tionscadail Straitéiseacha intuartha agus tráthúil, áfach, ba cheart aon ionchasacht maidir leis na measúnuithe agus na húdaruithe is gá a chuíchóiriú agus é sin a dhéanamh gan an leibhéal cosanta comhshaoil ná cáilíocht na measúnuithe a ísliú. Chuige sin, ba cheart go ndéanfaidh na measúnuithe is gá a chuachadh trí nós imeachta comhpháirteach nó comhordaithe chun forluí neamhriachtanach a chosc. Ina theannta sin, ba cheart go n-aontóidh tionscnóirí tionscadail agus údaráis atá freagrach go sainráite faoi raon feidhme an mheasúnaithe chuachtaithe sula gcuirfear chun feidhme é chun an gá atá le bearta leantacha neamhriachtanacha a chosc. Ar deireadh, go mbeadh tionscnóirí tionscadail in ann idirghníomhú le húdarás aonair chun críocha an nós imeachta comhpháirteach nó chomhordaithe sin.

(35)

Is féidir bacainní a chruthú le coinbhleachtaí úsáide talún ar úsáid tionscadal amhábhar criticiúil. Pleananna dea-dheartha, lena n-áirítear pleananna spáis agus criosú, ina gcuirtear san áireamh an acmhainn chun tionscadail amhábhar criticiúil a chur chun feidhme agus a ndéantar measúnú ar a dtionchair fhéideartha ar an gcomhshaol, d’fhéadfadh siad a bheidh ina gcuidiú le hearraí agus leasanna poiblí a chothromú, rud a laghdóidh an riosca coinbhleachta agus a chuirfidh dlús le cur chun feidhme inbhuanaithe tionscadal amhábhar criticiúil san Aontas. Dá bhrí sin, ba cheart d’údaráis náisiúnta, réigiúnacha agus áitiúla atá freagrach smaoineamh ar fhorálacha maidir le tionscadail amhábhar criticiúil a chur san áireamh agus pleananna ábhartha á bhforbairt acu. Tá an méid sin gan dochar do na ceanglais atá ann cheana chun measúnú a dhéanamh ar an tionchar a d’fhéadfadh a bheith ag pleananna sin ar an gcomhshaol agus do cháilíocht riachtanach na measúnuithe sin.

(36)

Laistigh den Aontas, is minic a bhíonn deacrachtaí ag tionscadail amhábhar criticiúil maidir le rochtain ar mhaoiniú. Is minic a bhíonn ardluaineacht praghsanna, agaí tionscanta fada, comhchruinniú ard agus teimhneacht i gceist le margaí amhábhar criticiúil. Ina theannta sin, éilítear le maoiniú don earnáil ardleibhéal saineolais, rud a bhíonn in easnamh go minic i measc institiúidí airgeadais. Chun na tosca sin a shárú agus chun cur lena áirithiú go mbeidh soláthar cobhsaí iontaofa amhábhar straitéiseach ann, ba cheart do na Ballstáit agus don Choimisiún cuidiú a thabhairt le linn rochtain ar mhaoiniú agus tacaíocht riaracháin.

(37)

Tá gá le slabhra luacha láidir Eorpach chun slándáil an tsoláthair a áirithiú chun feidhmiú an mhargaidh inmheánaigh a chosaint agus chun acmhainneachtaí a mhéadú, ní féidir é sin a bhaint amach ach amháin le hacmhainní leormhaithe airgeadais, ar féidir le cuid de teacht ó chistí an Aontais atá ann cheana. D’fhéadfadh tionscadail amhábhar criticiúil, lena n-áirítear Tionscadail Straitéiseacha, a bheith incháilithe do thacaíocht ó na cistí sin má chomhlíontar ceanglais na gclár ábhartha, mar shampla ceanglais a bhaineann le suíomh geografach, leis an gcomhshaol nó lena rannchuidiú leis an nuálaíocht. Cuimsíonn na cistí ábhartha cláir beartais chomhtháthaithe, amhail Ciste Forbraíochta Réigiúnaí na hEorpa arna bhunú le Rialachán (AE) 2021/1058 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (15), a bhféadfadh a leithdháileadh deontais chun comhtháthú réigiúnach a chur chun cinn a chumasú do FBManna tionscadail nuálacha a fhorbairt, mar shampla tionscadail atá nasctha le laghdú ar thomhaltas fuinnimh i bpróiseáil amhábhar. Is féidir an Ciste um Aistriú Cóir arna bhunú le Rialachán (AE) 2021/1058 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (16) a úsáid freisin chun tacú leis na cineálacha sin tionscadal a mhéid a chuireann siad leis na costais shóisialta agus eacnamaíocha a eascraíonn as an aistriú glas a laghdú. Ina theannta sin, is féidir leas a bhaint as an tSaoráid Téarnaimh agus Athléimneachta arna bunú le Rialachán (AE) 2021/1058 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (17), go háirithe an Chaibidil maidir le RePowerEU ina ndírítear ar shlándáil fuinnimh agus ar éagsúlú an tsoláthair fuinnimh, chun tacú le tionscadail a bhfuil baint acu, mar shampla, le hathchúrsáil nó aisghabháil amhábhar. Leis an gCiste don Nuálaíocht arna bhunú le Rialachán (AE) 2021/1058 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (18), arb é chuspóir, go háirithe teicneolaíochtaí glana agus nuálacha a chur chun cinn i dtreo an mhargaidh, d’fhéadfaí deontais a sholáthar, inter alia, chun forbairt acmhainneacht athchúrsála amhábhar a bhaineann le teicneolaíochtaí ísealcharbóin a chumasú. Thairis sin, is é clár InvestEU arna bhunú le Rialachán (AE) 2021/1058 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (19) clár suaitheanta an Aontais chun borradh a chur faoin infheistíocht, go háirithe maidir leis an aistriú glas agus an t-aistriú digiteach, trí mhaoiniú agus cúnamh teicniúil a sholáthar. Trí shásraí cumaisc a úsáid, rannchuidíonn InvestEU le caipiteal poiblí agus príobháideach breise a phlódú isteach. Oibreoidh an Coimisiún le comhpháirtithe cur chun feidhme InvestEU chun tacaíocht do thionscadail ábhartha agus infheistíocht iontu a mhéadú, i gcomhréir leis na cuspóirí coiteanna a leagtar amach i Rialachán (AE) 2021/523 agus Rialachán seo. Ar deireadh, féadfar tacú le tionscadail i dtríú tíortha a rannchuidíonn le héagsúlú sholáthar an Aontais trí chistí ábhartha, amhail an Ionstraim um Chomharsanacht, Forbairt agus Comhar Idirnáisiúnta, agus an Ciste Eorpach um Fhorbairt Inbhuanaithe Plus arna bhunú le Rialachán (AE) 2021/1058 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (20).

(38)

Chun teorainneacha na n-iarrachtaí ar infheistíochtaí poiblí agus príobháideacha reatha a bhíonn ilroinnte go minic a shárú, comhtháthú agus toradh ar infheistíocht a éascú, ba cheart don Choimisiún, do na Ballstáit agus do bhainc cur chun cinn comhordú agus sineirgí a chruthú ar bhealach níos fearr idir na cláir um maoiniú atá ann cheana ar leibhéal an Aontais agus ar an leibhéal náisiúnta agus ba cheart dóibh comhordú agus comhar níos fearr leis an tionscal agus le príomh-gheallsealbhóirí san earnáil phríobháideach a áirithiú. Chun na críche sin, ba cheart foghrúpa tiomnaithe den Bhord a bhunú ina dtabharfar le chéile saineolaithe ó na Ballstáit agus ón gCoimisiún chomh maith le hinstitiúidí airgeadais poiblí ábhartha. Ba cheart don fhoghrúpa sin plé a dhéanamh ar riachtanais mhaoiniúcháin aonair na dTionscadal Straitéiseach agus ar na féidearthachtaí maoiniúcháin a bhaineann leo cheana chun moladh a thabhairt do thionscnóirí tionscadail maidir leis an mbealach is fearr le rochtain a fháil ar na féidearthachtaí maoiniúcháin atá ann cheana. Agus moltaí á bplé agus á ndéanamh chun Tionscadail Straitéiseacha a mhaoiniú i dtríú tíortha, ba cheart don Bhord an straitéis Global Gateway a chur san áireamh go háirithe, a leagtar amach sa Teachtaireacht Chomhpháirteach ón gCoimisiún agus ó Ardionadaí an Aontais do Ghnóthaí Eachtracha agus don Bheartas Slándála an 1 Nollaig 2021, dar teideal ‘An Tairseach Domhanda’.

(39)

Tá infheistíocht phríobháideach arna déanamh ag cuideachtaí, infheisteoirí airgeadais agus ceannaitheoirí bunriachtanach. I gcás nach leor infheistíocht phríobháideach amháin, d’fhéadfadh tacaíocht phoiblí a bheith ag teastáil chun tionscadail feadh an tslabhra luacha amhábhar criticiúil a chur i bhfeidhm go héifeachtach, mar shampla i bhfoirm ráthaíochtaí iasachtaí nó infheistíochtaí cothromais agus infheistíochtaí cuasachothromais. D’fhéadfadh státchabhair a bheith i gceist leis an tacaíocht phoiblí sin. Ba cheart éifeacht dreasachta a bheith ag an gcabhair sin, agus ní mór di a bheith riachtanach, iomchuí agus comhréireach. Leis na treoirlínte státchabhrach atá ann cheana, a ndearnadh grinn-athbhreithniú orthu le déanaí i gcomhréir le cuspóirí an dá aistriú, soláthraítear go leor féidearthachtaí chun tacú le hinfheistíochtaí feadh an tslabhra luacha amhábhar criticiúil faoi réir coinníollacha áirithe.

(40)

Úsáidtear tacaíocht phoiblí chun aghaidh a thabhairt ar theipeanna margaidh nó ar chásanna infheistíochta fo-optamacha agus níor cheart, de thoradh gníomhaíochtaí, maoiniú príobháideach a dhúbailt ná a phlódú ná níor cheart an iomaíocht sa mhargadh inmheánach a shaobhadh. Ba cheart breisluach soiléir don Aontas a bheith ag na gníomhaíochtaí.

(41)

Mar gheall ar phraghsanna luaineacha maidir le roinnt amhábhair straitéiseacha, a dhéantar níos measa mar gheall ar an mbealach teoranta atá ann chun iad a fhálú ar réamh-mhargaí, cruthaítear constaic do thionscnóirí tionscadail maidir le maoiniú a fháil i gcomhair tionscadail amhábhar straitéiseach agus i gcomhair tomhaltóirí iartheachtacha a lorgaíonn praghsanna cobhsaí agus intuartha a fháil le haghaidh príomh-ionchur. D’fhonn an éiginnteacht maidir le praghsanna ar amhábhair straitéiseacha amach anseo a laghdú agus ar an gcaoi sin an riosca soláthair a theorannú chun feidhmiú an mhargaidh inmheánaigh a chosaint, is gá foráil a dhéanamh maidir le córas a chur ar bun lena gcuirfear ar chumas ceannaitheoirí a bhfuil suim acu ann agus tionscnóirí Tionscadal Straitéiseach araon a dtairiscintí ceannaigh nó díola a chur in iúl agus iad a chur i dteagmháil le chéile i gcás ina bhféadfadh na tairiscintí faoi seach a bheith comhoiriúnach.

(42)

Forbraíodh an t-eolas agus an mhapáil atá ann cheana ar tharluithe amhábhar an Aontais tráth nach raibh sé ina thosaíocht soláthar amhábhar criticiúil a áirithiú chun teicneolaíochtaí straitéiseacha a fhorbairt. D’fhéadfadh easpa faisnéise geolaíche atá cothrom le dáta maidir le hamhábhair chriticiúla san Aontas an bonn a bhaint ó fhorbairt na dtionscadal eastósctha, rud a lagaíonn iarrachtaí chun an riosca soláthair a laghdú agus feidhmiú an mhargaidh inmheánaigh a chosaint. Chun faisnéis faoi tharluithe amhábhar criticiúil a fháil agus a thabhairt cothrom le dáta, ba cheart do na Ballstáit, i gcás inarb ábhartha i bhfianaise na gcoinníollacha geolaíocha, cláir náisiúnta mhapála a tharraingt suas chun taiscéalaíocht ghinearálta a dhéanamh ar amhábhair chriticiúla agus ar na príomh-mhianraí a eastósctar in éineacht leo. Ba cheart go n-áireofaí leis sin bearta amhail mapáil gheolaíoch, feachtais gheoiceimiceacha, suirbhéanna geo-eolaíocha chomh maith le hathphróiseáil na dtacar sonraí geo-eolaíocha atá ann cheana. Méadaíonn sé sin an dóchúlacht go n-aimseofar taiscí nua agus ba cheart go spreagfadh sé sin infheistíochtaí i dtaiscéalaíocht. Ba cheart go smaoineofaí sna cláir thaiscéalaíochta freisin ar úsáid a bhaint as teicnící taiscéalaíochta nua lena bhféadfaí tarluithe a shainaithint ar bhealach níos doimhne ná gnáththeicnící. Chun forbairt tionscadal eastósctha a éascú, ba cheart do na Ballstáit faisnéis bhunúsach áirithe a fhaightear le linn a gclár taiscéalaíochta náisiúnta féin a chur ar fáil go poiblí, i gcás inarb iomchuí, trí úsáid a bhaint as creat an Bhonneagair d’Fhaisnéis Spáis arna bhunú le Treoir 2007/2/CE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (21), agus faisnéis níos mionsonraithe á soláthar arna iarraidh sin. Ba cheart go mbeadh an Coimisiún in ann treoirlínte a eisiúint chun formáid chomhchuibhithe na gclár taiscéalaíochta a chur chun cinn.

(43)

Le sonraí agus seirbhísí spáis a dhíorthaítear ó fhaire na cruinne féadfar tacú leis na hiarrachtaí i dtreo slabhraí luacha amhábhar criticiúil inbhuanaithe trí shreabhadh leanúnach faisnéise a sholáthar, a d’fhéadfadh a bheith úsáideach do ghníomhaíochtaí amhail faireachán agus bainistiú ar limistéir mhianadóireachta, an measúnú tionchair comhshaoil agus socheacnamaíoch, nó taiscéalaíocht acmhainní mianraí. Ós rud é gur féidir sonraí a sholáthar freisin ó fhaire na cruinne faoi limistéir iargúlta agus neamh-inrochtana, ba cheart do na Ballstáit í a chur san áireamh a mhéid is féidir agus a gcláir náisiúnta taiscéalaíochta á dtarraingt suas agus á gcur chun feidhme acu.

(44)

Cé go bhfuil gá le slabhra luacha amhábhar criticiúil an Aontais a threisiú chun slándáil an tsoláthair a mhéadú, beidh slabhraí soláthair na n-amhábhar criticiúil fós ina gcinn dhomhanda agus beidh siad neamhchosanta ar thosca seachtracha. Mar gheall ar theagmhais le déanaí nó teagmhais leanúnacha idir ghéarchéim COVID-19 agus an t-ionsaí míleata gan chúis i gcoinne na hÚcráine, cuireadh i dtábhacht leochaileacht roinnt de shlabhraí soláthair an Aontais i leith suaite. Lena áirithiú go mbeidh tionscail de chuid an Aontais agus na mBallstát in ann suaitheadh soláthair a réamh-mheas agus go mbeidh siad ullmhaithe chun na hiarmhairtí a bheith leo a sheasamh, ba cheart bearta a fhorbairt chun an acmhainneacht faireacháin a neartú, stoic straitéiseacha a chomhordú agus ullmhacht cuideachtaí a neartú.

(45)

Níl an acmhainneacht chéanna ag na Ballstáit nuair a bhaineann sé le feasacht faoi riosca agus réamh-mheas riosca, agus níl struchtúir thiomnaithe forbartha ag na Ballstáit uile lena ndéantar faireachán ar shlabhraí soláthair na n-amhábhar criticiúil agus a d’fhéadfadh cuideachtaí a chur ar an eolas leo faoi rioscaí féideartha go mbeidh suaitheadh soláthair ann. Ar an gcaoi chéanna, cé go bhfuil infheistíocht déanta ag roinnt cuideachtaí i bhfaireachán a slabhraí soláthair, níl an acmhainneacht ag cuideachtaí eile é sin a dhéanamh. Dá bhrí sin, i bhfianaise ghné dhomhanda shlabhraí soláthair na n-amhábhar criticiúil agus i bhfianaise a gcastachta, ba cheart don Choimisiún deais faireacháin thiomnaithe a fhorbairt lena ndéanfar measúnú ar rioscaí soláthair amhábhar criticiúil agus lena n-áiritheofar infhaighteacht na faisnéise a bhailítear a bheith ar fáil d’údaráis phoiblí agus do ghníomhaithe príobháideacha, agus ar an dóigh sin méadófar sineirgí i measc na mBallstát. Chun a áirithiú go mbeidh slabhraí luacha an Aontais ullmhaithe a ndóthain i gcoinne suaitheadh soláthair a d’fhéadfadh tarlú, ar dócha go saobhfaidh sé an iomaíocht agus go ndéanfaidh sé an margadh inmheánach a ilroinnt, amhail iad siúd ar coinbhleachtaí geopholaitiúla is cúis leo, ba cheart don Choimisiún tástálacha struis a dhéanamh lena ndéanfaí measúnú ar leochaileacht slabhraí soláthair na n-amhábhar straitéiseach agus ar a neamhchosaint ar rioscaí soláthair. Ba cheart do na Ballstáit cur leis an gcleachtadh sin trí thástálacha struis den sórt sin a dhéanamh, nuair is féidir, trína gcomhlachtaí náisiúnta soláthair agus faisnéise a chumhdaíonn amhábhair chriticiúla. Ba cheart don Bhord a áirithiú go ndéanfaidh an Coimisiún agus na Ballstáit comhordú ar chur chun feidhme na dtástálacha struis. Nuair nach bhfuil sé d’acmhainn ag aon Bhallstát an tástáil struis a theastaíonn a dhéanamh ar amhábhar straitéiseach ar leith, ba cheart don Choimisiún é féin í a dhéanamh. Ba cheart don Choimisiún straitéisí féideartha a mholadh freisin ar féidir leis na húdaráis phoiblí agus le gníomhaithe príobháideacha iad a ghlacadh chun rioscaí soláthair a mhaolú, amhail stoic straitéiseacha a fhorbairt nó a soláthar a éagsúlú tuilleadh. Chun an fhaisnéis a bhailiú is gá chun na bearta faireacháin agus tástálacha struis a dhéanamh, ba cheart don Choimisiún comhordú a dhéanamh le buan-fhoghrúpa ábhartha an Bhoird agus ba cheart do na Ballstáit príomhoibreoirí margaidh a shainaithint agus faireachán a dhéanamh orthu.

(46)

Is uirlis thábhachtach iad stoic straitéiseacha chun suaitheadh soláthair a mhaolú, go háirithe le haghaidh amhábhar criticiúil. Cé go n-éascófaí leis an ionstraim éigeandála don mhargadh aonair atá beartaithe, ionstraim arna moladh ag an gCoimisiún, forbairt fhéideartha a dhéanamh ar stoic straitéiseacha den sórt sin i gcás modh airdill an mhargaidh aonair a ghníomhachtú, níl oibleagáidí ar na Ballstáit ná ar chuideachtaí a stoic straitéiseacha a fhorbairt roimh shuaitheadh soláthair. Ina theannta sin, níl aon sásra comhordúcháin ar fud an Aontais lena n-éascaítear measúnú comhchoiteann a fhorbairt agus anailís a dhéanamh ar fhorluí agus ar shineirgí féideartha. Dá bhrí sin, mar chéad chéim, agus an easpa faisnéis ábhartha atá ann faoi láthair á cur san áireamh, ba cheart do na Ballstáit faisnéis a sholáthar don Choimisiún maidir le stoic straitéiseacha a d’fhéadfadh a bheith ann, agus más ann dóibh, bídís á n-oibriú ag údaráis phoiblí nó ag oibreoirí eacnamaíocha thar ceann na mBallstát. Ba cheart a áireamh san fhaisnéis sin na leibhéil stoc straitéiseach atá ar fáil in aghaidh an amhábhair straitéisigh ar leibhéal comhiomlánaithe, ionchas na leibhéal stoc straitéiseach, agus na rialacha agus na nósanna imeachta is infheidhme maidir leis an stoc straitéiseach sin. Ba cheart aon iarratas a bheith comhréireach, ba cheart aird a thabhairt ann ar an gcostas agus ar an iarracht a theastaíonn chun na sonraí a sholáthar chomh maith lena thionchar ar an tslándáil náisiúnta, agus ba cheart teorainneacha ama iomchuí a leagan amach chun an fhaisnéis a iarradh a sholáthar. Ba cheart go mbeadh na Ballstáit in ann faisnéis faoi stoic na n-oibreoirí eacnamaíocha a chur leis an anailís, cé nach bhfuil sé faoi réir iarratais ar fhaisnéis. Ba cheart don Choimisiún na sonraí a láimhseáil ar bhealach slán, agus níor cheart dó faisnéis a fhoilsiú ach ar leibhéal comhiomlán amháin. Mar dhara céim, ar bhonn na faisnéise a fuarthas, ba cheart don Choimisiún dréacht-thagarmharc a fhorbairt don mhéid ba cheart a mheas mar leibhéal sábháilte stoc straitéiseach de chuid an Aontais, agus iomlán thomhaltas bliantúil an Aontais de na hamhábhair straitéiseacha lena mbaineann á chur san áireamh. Bunaithe ar chomparáid idir stoic atá ann cheana agus leibhéil fhoriomlána na stoc straitéiseach d’amhábhar straitéiseach ar fud an Aontais, ba cheart don Bhord, ag gníomhú dó i gcomhaontú leis an gCoimisiún, a bheith in ann tuairimí neamhcheangailteacha a eisiúint chuig na Ballstáit maidir le conas coinbhéirseachtaí a mhéadú agus iad a spreagadh chun stoic straitéiseacha a fhorbairt. Agus é sin á dhéanamh, ba cheart don Bhord an gá atá le dreasachtaí a choinneáil chun stoic straitéiseacha arna bhforbairt ag oibreoirí príobháideacha nó poiblí a úsáideann amhábhair straitéiseacha a bhreithniú.

(47)

Chun comhordú breise a chothú, ba cheart don Choimisiún comhairliúchán riachtanach a áirithiú roimh rannpháirtíocht na mBallstát i bhfóraim idirnáisiúnta inar féidir stoic straitéiseacha den sórt sin a phlé, go háirithe trí bhuan-fhoghrúpa tiomnaithe an Bhoird. Mar an gcéanna, d’fhonn comhlántacht a mhéadú idir an Rialachán seo agus ionstraimí cothrománacha nó ionstraimí ábhair-shonracha eile, ba cheart don Choimisiún a áirithiú go gcuirfear an fhaisnéis a bailíodh agus a comhiomlánaíodh ar aghaidh chuig sásraí rialachais airdill nó géarchéime, amhail grúpa comhairleach na hionstraime éigeandála don mhargadh aonair atá beartaithe, Bord Eorpach Leathsheoltóirí arna bhunú le Rialachán (AE) 2023/1781 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (22), Bord HERA arna bhunú le Cinneadh 2021/C 393 I/02 ón gCoimisiún (23) nó an Bord um Ghéarchéim Sláinte arna bhunú faoi Rialachán (AE) 2022/2372 ón gComhairle (24).

(48)

Chun a áirithiú go mbeidh siad ullmhaithe a ndóthain chun aghaidh a thabhairt ar shuaitheadh soláthair, ba cheart do chuideachtaí móra a mhonaraíonn teicneolaíochtaí straitéiseacha san Aontas a úsáideann amhábhair straitéiseacha measúnú riosca a dhéanamh ar a slabhraí soláthair. Áiritheofar leis sin go gcuirfidh siad san áireamh na rioscaí soláthair a bhaineann le hamhábhair straitéiseacha agus, i gcás inar gá, go bhforbróidh siad straitéisí iomchuí um maolú le go mbeidh siad ullmhaithe níos fearr i gcás suaitheadh soláthair. Ba cheart do chuideachtaí móra den sórt sin, mar chuid den mheasúnú riosca sin, tionscnamh a n-amhábhar straitéiseach a mhapáil, anailís a dhéanamh ar na tosca a d’fhéadfadh difear a dhéanamh dá soláthar agus measúnú a dhéanamh ar a leochaileachtaí i leith suaitheadh soláthair. I gcás ina mbraitear leochaileachtaí, ba cheart do na cuideachtaí móra sainaitheanta iarrachtaí a dhéanamh iad a mhaolú. Ba cheart an measúnú riosca sin a bheith bunaithe ar shonraí arna bhfáil ag cuideachtaí óna soláthraithe agus, mura bhfuil na sonraí sin ar fáil, ba cheart é a bheith bunaithe, a mhéid is féidir, ar shonraí atá ar fáil go poiblí nó a fhoilsíonn an Coimisiún. Ba cheart go mbeadh na Ballstáit in ann a cheangal go ndéanfar tuarascáil ar an measúnú riosca sin a tharchur chuig bord stiúrthóirí na gcuideachtaí. Chun an gá atá le rúin trádála agus ghnó a chosaint agus go gcuirfí san áireamh nochtadh leochaileachtaí cuideachtaí a theorannú, níor cheart an tuarascáil sin a chur ar fáil don phobal. Mar thoradh ar na bearta sin, ba cheart aird bhreise a thabhairt ar na costais a bhaineann le suaitheadh soláthair a d’fhéadfadh a bheith ann, gan straitéisí um maolú sainithe a fhorordú.

(49)

Níl go leor margaí le haghaidh amhábhair straitéiseacha go hiomlán trédhearcach agus dírítear iad ar thaobh an tsoláthair, rud a mhéadaíonn cumhacht idirbheartaíochta na ndíoltóirí agus a mhéadaíonn praghsanna do na ceannaitheoirí. Chun cuidiú le praghsanna do ghnóthais atá bunaithe san Aontas a ísliú, ba cheart don Choimisiún córas a bhunú trína mbeifear in ann éileamh na gceannaitheoirí a bhfuil suim acu ann a chomhiomlánú. Chun tionchar díréireach ar an iomaíocht sa mhargadh inmheánach a sheachaint, ba cheart don Choimisiún, i gcomhairle leis an mBord, measúnú a dhéanamh ar thionchar an chórais ar an margadh i gcás gach amhábhair straitéisigh a chuirtear leis an gcóras. Agus córas den sórt sin á fhorbairt aige, ba cheart don Choimisiún taithí a fuarthas in iarrachtaí comhchosúla a chur san áireamh, go háirithe maidir le ceannach comhpháirteach gáis arna bhunú faoi Rialachán (AE) 2022/2576 ón gComhairle (25). Ba cheart gach beart faoin sásra sin a bheith ag luí leis dlí na hiomaíochta san Aontas.

(50)

Ní bheidh comhchuibhiú dlíthe agus rialachán náisiúnta i gceist leis na forálacha maidir le faireachán agus stoic straitéiseacha a áirítear sa Rialachán seo ná ní chuirtear in ionad na sásraí atá ann cheana iad. Ba cheart go mbeadh dreasachtaí faireacháin agus ullmhachta riosca i gcomhréir le dlí an Aontais. Maidir le gníomhartha reachtacha an Aontais amhail an ionstraim éigeandála don mhargadh aonair atá beartaithe, arb é is aidhm dó géarchéim a théann i gcion ar fheidhmiú an mhargaidh inmheánaigh nó do Rialachán (AE) 2022/2372 a réamh-mheas, a mhaolú agus freagairt di, d’fhéadfadh feidhm a bheith acu maidir le hamhábhair chriticiúla agus straitéiseacha i gcás géarchéime nó i gcás bagartha a mhéid a thagann na hamhábhair sin a thagann faoi raon feidhme gníomhartha reachtacha den sórt sin. Ba cheart don Choimisiún comhlántacht agus comhleanúnachas idir an Rialachán seo agus ionstraimí géarchéime de chuid an Aontais a áirithiú trí mhalartú faisnéise idir na comhlachtaí comhairleacha agus rialachais ábhartha arna mbunú leis na gníomhartha reachtacha sin trí mhalartú faisnéise.

(51)

Miotail is ea formhór na n-amhábhar criticiúil, ar féidir iad a athchúrsáil de shíor i bprionsabal, cé go mbíonn siad faoi réir ag meath ar cháilíocht uaireanta. Leis sin, féadfar bogadh i dtreo geilleagar fíorchiorclach i gcomhthéacs an aistrithe ghlais agus infhaighteacht amhábhar criticiúil á méadú agus, ar an gcaoi sin, rannchuidiú le slándáil an tsoláthair a áirithiú. I ndiaidh na chéad chéime d’fhás tapa an éilimh ar amhábhar criticiúil le haghaidh teicneolaíochtaí nua, i gcás ina mbeidh eastóscadh príomhúil agus próiseáil fós mar phríomhfhoinse ina leith, ba cheart leis an athchúrsáil an gá le heastóscadh príomhúil agus na tionchair a ghabhann leis a laghdú níos mó ná riamh. Ba cheart é sin a dhéanamh agus leibhéal ard acmhainneachta athchúrsála de chuid an Aontais á choinneáil trí mhargadh láidir d’amhábhair chriticiúla thánaisteacha. Sa lá atá inniu ann, áfach, tá rátaí athchúrsála na n-amhábhar criticiúil íseal, agus sruthanna dramhaíola amhail ceallraí, trealamh leictreach agus leictreonach agus feithiclí á seoladh chuig tríú tíortha lena n-athchúrsáil. Is minic nach gcuirtear córais agus teicneolaíochtaí athchúrsála in oiriúint do shainiúlachtaí na n-amhábhar sin. Tá ról tábhachtach ag an nuálaíocht chun an gá atá le hamhábhair chriticiúla a laghdú, na rioscaí a bhaineann le ganntanas soláthair a laghdú agus chun teicneolaíochtaí athchúrsála a fhorbairt chun amhábhair chriticiúla a bhaint as dramhaíl i gceart agus go sábháilte. Tá gá, dá bhrí sin, le gníomhaíocht phras lena dtugtar aghaidh ar na tosca éagsúla lena gcoinnítear siar an ionchasacht um chiorclaíocht.

(52)

Coinníonn na Ballstáit inniúlachtaí tábhachtacha i réimse na ciorclaíochta, mar shampla i réimse na gcóras bailithe agus cóireála dramhaíola. Ba cheart na hinniúlachtaí sin a úsáid chun rátaí bailithe agus athchúrsála do shruthanna dramhaíola a mhéadú lena mbaineann ionchasacht ard amhábhair chriticiúla a aisghabháil, lena n-áirítear dramhaíl leictreonach, agus úsáid á baint, mar shampla as dreasachtaí airgeadais amhail lascainí, luach saothair airgeadaíochta nó córais aisíoctha éarlaisí agus sláine an mhargaidh inmheánaigh á caomhnú. D’fhonn úsáid amhábhar criticiúil tánaisteach a mhéadú, d’fhéadfaí a bheith san áireamh leis sin táillí difreáilte freagrachta táirgeora, ar choinníoll gur ann do tháillí den sórt sin sa dlí náisiúnta, chun tairbhe táirgí ina bhfuil sciar níos mó d’amhábhair chriticiúla thánaisteacha arna n-aisghabháil ó dhramhaíl athchúrsáilte i gcomhréir le caighdeáin chomhshaoil arna mbunú i ndlí an Aontais. Ba cheart go n-áireofaí ar na hamhábhair chriticiúla thánaisteacha sin a aisghabhtar ó dhramhaíl aisghabháil arna déanamh i gcomhréir le caighdeáin tríú tír lena dtugtar cosaint atá coibhéiseach le caighdeáin an Aontais. Ba cheart d’údaráis na mBallstát difríocht a dhéanamh freisin toisc go soláthraíonn ceannaitheoirí amhábhar criticiúil agus táirgí a bhfuil amhábhair chriticiúla iontu, agus le cláir náisiúnta taighde agus nuálaíochta soláthraítear acmhainní suntasacha chun staid an eolais agus na teicneolaíochta le haghaidh ciorclaíocht amhábhar criticiúil chomh maith le héifeachtúlacht ábhartha a mhéadú. Ar deireadh, ba cheart do na Ballstáit aisghabháil amhábhar criticiúil ó dhramhaíl eastóscach a chur chun cinn trí fheabhas a chur ar infhaighteacht faisnéise agus trí aghaidh a thabhairt ar bhacainní dlíthiúla, eacnamaíocha agus teicniúla. Réiteach féideartha ar cheart do na Ballstáit breathnú air is ea sásraí comhroinnte riosca idir oibreoirí agus an Ballstát chun téarnamh ó shaoráidí dramhaíola dúnta a chur chun cinn. Ba cheart don Bhord malartú dea-chleachtas idir na Ballstáit a éascú freisin, maidir le dearadh agus cur chun feidhme a gclár náisiúnta.

(53)

Tá leagáid um eastóscadh amhábhar ag an Aontas i gcuid mhaith dá réigiúin agus, dá bhrí sin, tá leagáid méideanna suntasacha de dhramhaíl eastóscach ar shaoráidí dúnta nach bhfuil anailís déanta orthu i gcoitinne aige, de bharr an mhéadaithe atá tagtha ar a dtábhacht eacnamaíoch le déanaí, i gcás ionchasacht amhábhar criticiúil. Mar gheall ar aisghabháil amhábhar criticiúil ó shaoráidí dramhaíola eastóscaí féadfar acmhainneacht an Aontais a mhéadú agus luach eacnamaíoch agus fostaíocht á chruthú i réigiúin stairiúla mhianadóireachta, a mbíonn tionchar ag díthionscalú agus meath orthu go minic. Tá an easpa airde agus an easpa faisnéise ar ábhar amhábhar criticiúil, go háirithe ar shaoráidí dramhaíola dúnta, ina phríomhbhacainn le húsáid níos mó a bhaint as ionchasacht amhábhar criticiúil na dramhaíola eastóscaí.

(54)

Ba cheart aisghabháil amhábhar criticiúil ó shaoráidí dramhaíola eastóscaí a bheith ina cuid de luachshocrú na saoráidí dramhaíola ábhartha. Leagtar amach i dTreoir 2006/21/CE ardcheanglais maidir le cosaint an chomhshaoil agus shláinte an duine i gcás bhainistiú dramhaíola an tionscail eastóscaigh. Cé gur cheart na hardcheanglais sin a choinneáil, is iomchuí bearta breise a bhunú chun aisghabháil amhábhar criticiúil ó dhramhaíl eastóscach a uasmhéadú.

(55)

Ba cheart d’oibreoirí saoráidí dramhaíola eastóscaí, idir shaoráidí reatha agus saoráidí nua, réamhstaidéar um measúnú eacnamaíoch a dhéanamh maidir le haisghabháil amhábhar criticiúil ó dhramhaíl eastóscach a fhaightear ar an láithreán agus ón dramhaíl sin atá á giniúint. I gcomhréir leis an ordlathas dramhaíola a bhunaítear i dTreoir 2008/98/CE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (26), ba cheart tús áite a thabhairt do chosc a chur ar ghiniúint dramhaíola ina bhfuil amhábhair chriticiúla, trí amhábhair chriticiúla a eastóscadh as an méid a eastóscadh sular tháinig sí chun bheith ina dramhaíl. Agus an staidéar sin á fhorbairt, ba cheart d’oibreoirí an fhaisnéis is gá a bhailiú, lena n-áirítear comhchruinnithe agus cainníochtaí amhábhar criticiúil sa dramhaíl eastóscach, agus measúnú a dhéanamh ar roghanna iomadúla maidir le próisis, oibríochtaí nó socruithe gnó a chumasódh amhábhair chriticiúla a aisghabháil ar bhealach atá inmharthana ar bhonn eacnamaíoch. Tagann an oibleagáid sin sa bhreis ar na hoibleagáidí a leagtar síos i dTreoir 2006/21/CE agus sna bearta náisiúnta ina ndéantar an Treoir a thrasuí agus tá sí infheidhme go díreach. Agus an oibleagáid á cur chun feidhme, ba cheart d’oibreoirí agus d’údaráis inniúla iarracht a dhéanamh an t-ualach riaracháin a íoslaghdú agus nósanna imeachta a chomhtháthú a mhéid is féidir.

(56)

Chun aghaidh a thabhairt ar an easpa faisnéise atá ann faoi láthair maidir leis an ionchasacht ó thaobh amhábhair chriticiúla de atá ag saoráidí dramhaíola eastóscaí dúnta, ba cheart do na Ballstáit bunachar sonraí a tharraingt suas ina mbeadh an fhaisnéis uile is ábhartha chun an aisghabháil a chur chun cinn, go háirithe cainníochtaí agus comhchruinnithe na n-amhábhar criticiúil sa tsaoráid dramhaíola eastóscaí, i gcomhréir le rialacha iomaíochta an Aontais. Ba cheart an fhaisnéis sin a chur ar fáil go poiblí agus i bhfoirm sho-úsáidte dhigiteach, lena n-éascófaí rochtain ar fhaisnéis theicniúil atá níos mionsonraithe. Chun rochtain sho-úsáidte ar an bhfaisnéis a éascú, ba cheart do na Ballstáit, mar shampla, pointe teagmhála a sholáthar chun tuilleadh grinnmhalartuithe le forbróirí ionchasacha na dtionscadal aisghabhála amhábhar criticiúil a chumasú. Ba cheart an bunachar sonraí a dhearadh ionas gur féidir le tionscnóirí ionchasacha tionscadail, saoráidí ag a bhfuil ardionchasacht aisghabhála atá inmharthana ar bhonn eacnamaíoch a shainaithint go héasca. Chun acmhainní teoranta a dhíriú, ba cheart do na Ballstáit cur chuige céimneach a leanúint i mbailiú na faisnéise agus na céimeanna bailithe faisnéise atá níos déine a chur i gcrích i gcás na saoráidí is mó a bhfuil gealladh fúthu agus ina gcás sin amháin. Ba cheart na gníomhaíochtaí bailithe faisnéise a bheith dírithe ar fhaisnéis atá cruinn agus ionadaíoch a sholáthar maidir leis na saoráidí dramhaíola eastóscaí agus ar an léiriú is fearr is féidir ar ionchasacht aisghabhála na n-amhábhar criticiúil a fháil.

(57)

Ionchorpraítear buanmhaighnéid i réimse leathan táirgí, agus is iad tuirbíní gaoithe agus feithiclí leictreacha na feidhmeanna is tábhachtaí agus is mó fáis ach tá táirgí eile i gceist freisin, lena n-áirítear feistí íomháithe athshondais mhaighnéadaigh, róbait thionsclaíocha, modhanna éadroma iompair, gineadóirí fuarúcháin, caidéil teasa, mótair leictreacha, caidéil leictreacha thionsclaíocha, meaisíní níocháin uathoibríocha, triomadóirí rothlaim, micreathonnáin, folúsghlantóirí agus miasniteoirí ina bhfuil méideanna suntasacha ar fiú iad a aisghabháil. Ba cheart mótair leictreacha a chumhdach freisin nuair a áirítear i dtáirgí eile iad. Tá amhábhair chriticiúla i bhformhór na mbuanmhaighnéad, go háirithe na cineálacha is feidhmiúla, amhail neoidimiam, praiséidimiam, diospróisiam agus teirbiam, bórón, samairiam, nicil nó cóbalt. Is féidir iad a athchúrsáil ach ní dhéantar amhlaidh san Aontas inniu ach ar scála beag nó i gcomhthéacs tionscadail taighde. Ba cheart, dá bhrí sin, buanmhaighnéid a bheith ina dtáirge tosaíochta chun ciorclaíocht a mhéadú, lena gcothófaí, dá bhrí sin, margadh tánaisteach le haghaidh buanmhaighnéad agus lena n-áiritheofaí slándáil sholáthar na n-amhábhar criticiúil.

(58)

Réamhchoinníoll le haghaidh buanmhaignéad a athchúrsáil go héifeachtach is ea rochtain a bheith ag athchúrsálaithe ar an bhfaisnéis is gá maidir le méid, cineál agus comhdhéanamh ceimiceach buanmhaighnéad i dtáirge, a suíomh agus an bratú, na gliúnna agus na breiseáin a úsáidtear, chomh maith le faisnéis ar conas na buanmhaighnéid a bhaint go sábháilte as an táirge. Ina theannta sin, chun cás gnó maidir le hathchúrsáil buanmhaighnéad a áirithiú, ba cheart, le himeacht ama, méid méadaitheach d’amhábhar athchúrsáilte a bheith i mbuanmhaighnéid a ionchorpraítear i dtáirgí a chuirtear ar mhargadh an Aontais. Agus trédhearcacht á soláthar maidir leis an ábhar athchúrsáilte sa chéad chéim, ba cheart íosmhéid ábhair athchúrsáilte a shocrú tar éis measúnú tiomnaithe a dhéanamh ar an leibhéal iomchuí agus ar na tionchair dhóchúla.

(59)

Is minic le hamhábhair chriticiúla a dhíoltar ar mhargadh an Aontais a bheith deimhnithe ó thaobh inbhuanaitheacht a slabhra táirgthe agus soláthair de. Is féidir deimhniúchán a fháil i gcomhthéacs réimse leathan scéimeanna deimhniúcháin poiblí agus príobháideacha atá ar fáil lena mbaineann raonta feidhme éagsúla agus déine éagsúil, lena gcruthaítear an fhéidearthacht do mhearbhall a bheith ann maidir le cineál agus fírinneacht na maíomh a dhéantar faoi inbhuanaitheacht choibhneasta na n-amhábhar criticiúil a chuirtear ar mhargadh an Aontais ar bhonn deimhniúchán den sórt sin. Ba cheart go an Coimisiún a chumhachtú chun gníomhartha cur chun feidhme a ghlacadh lena n-aithneofaí scéimeanna deimhniúcháin ar cheart a mheas gur scéimeanna iontaofa iad, lena soláthrófaí bonn coiteann d’údaráis ábhartha agus do rannpháirtithe sa mhargadh chun measúnú a dhéanamh ar inbhuanaitheacht amhábhar criticiúil. Níor cheart aitheantas a thabhairt ach do scéimeanna deimhniúcháin ina bhfuil forálacha maidir le fíorú agus faireachán neamhspleách tríú páirtí ar chomhlíonadh. Maidir le cosaint an chomhshaoil, ba cheart go gcumhdófaí le scéimeanna deimhniúcháin rioscaí a bhaineann, mar shampla, le haer, uisce, ithir, bithéagsúlacht agus bainistiú dramhaíola. Ba cheart ardleibhéal cosanta sóisialta agus comhshaoil a áireamh leis na ceanglais ar na gnéithe inbhuanaitheachta uile agus ba cheart iad a bheith i gcomhréir le dlí an Aontais nó leis na hionstraimí idirnáisiúnta a liostaítear in Iarscríbhinn. Chun nósanna imeachta éifeachtúla a áirithiú, ba cheart cead a thabhairt do thionscnóirí tionscadail tionscadal a dhéanann iarratas ar aitheantas mar Thionscadail Straitéiseacha brath ar rannpháirtíocht i scéim aitheanta deimhniúcháin mar fhianaise ábhartha chun a léiriú go bhfuil a dtionscadal á chur chun feidhme ar bhealach inbhuanaithe, lena rannchuideofaí, dá bhrí sin, le soláthar slán agus sábháilte amhábhar criticiúil. Agus úsáid á baint as an rogha sin, ba cheart do na scéimeanna aitheanta deimhniúcháin na gnéithe inbhuanaitheachta uile a chumhdach. Agus scéimeanna deimhniúcháin den sórt sin á n-aithint aige, ba cheart don Choimisiún an taithí a fuarthas a chur san áireamh agus measúnú á dhéanamh aige ar scéimeanna deimhniúcháin i gcomhthéacs ghníomhartha reachtacha eile an Aontais, go háirithe maidir leis an measúnú ar scéimeanna comhchosúla i gcomhthéacs Rialacháin (AE) 2017/821 (27) agus (AE) 2023/1542 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (28).

(60)

Bíonn táirgeadh amhábhar criticiúil ag céimeanna éagsúla den slabhra luacha ina shiocair le tionchair chomhshaoil, bíodh sé sin ar an aeráid, uisce, ithir, fána nó flóra. Chun teorainn a chur leis an damáiste sin agus táirgeadh amhábhar criticiúil níos inbhuanaithe a dhreasú, ba cheart an Coimisiún a chumhachtú chun córas a fhorbairt i gcomhair lorg comhshaoil na n-amhábhar criticiúil a ríomh, lena n-áirítear próiseas fíorúcháin, chun a áirithiú go mbeidh faisnéis faoin lorg sin le feiceáil ag an bpobal ar amhábhair chriticiúla a chuirtear ar mhargadh an Aontais agus lena n-éascófar ciorclaíocht na n-amhábhar criticiúil. Ba cheart an córas a bheith bunaithe ar mhodhanna measúnaithe atá fónta ó thaobh na heolaíochta de agus ar chaighdeáin idirnáisiúnta ábhartha i réimse an mheasúnaithe saolré a chur san áireamh. Níor cheart feidhm a bheith ag an gceanglas i leith lorg comhshaoil amhábhar criticiúil a dhearbhú ach amháin i gcás inar thángthas ar an tátal, ar bhonn measúnú tiomnaithe, go rannchuideodh sé le cuspóirí aeráide agus comhshaoil an Aontais trí sholáthar amhábhar criticiúil a bhfuil lorg comhshaoil níos ísle acu a éascú agus nach rachadh sé i gcion go díréireach ar shreabha trádála agus ar chostais eacnamaíocha. Nuair a ghlacfar na rialacha ríomha ábhartha, ba cheart don Choimisiún aicmí feidhmíochta a fhorbairt i gcás amhábhair chriticiúla, lena lamhálfaí, dá bhrí sin, do cheannaitheoirí ionchasacha comparáid a dhéanamh go héasca idir lorg coibhneasta comhshaoil na n-amhábhar criticiúil atá ar fáil agus an margadh a spreagadh i dtreo amhábhar atá níos inbhuanaithe. Ba cheart do dhíoltóirí amhábhar criticiúil a áirithiú go mbeidh an dearbhú maidir le lorg comhshaoil ar fáil dá gcustaiméirí. Le trédhearcacht maidir le lorg coibhneasta na n-amhábhar criticiúil a chuirtear ar mhargadh an Aontais d’fhéadfaí beartais eile ar leibhéal an Aontais agus ar an leibhéal náisiúnta a chumasú freisin, amhail dreasachtaí nó critéir maidir le soláthar poiblí glas, lena gcothófar táirgeadh na n-amhábhar criticiúil a bhfuil tionchair chomhshaoil níos ísle acu.

(61)

Is bonn ábhartha iad na modhanna loirg comhshaoil a leagtar amach i Moladh (AE) 2021/2279 ón gCoimisiún (29) chun na rialacha maidir le ríomh ábhartha a fhorbairt. Braitheann siad ar mhodhanna measúnaithe atá fónta ó thaobh na heolaíochta de ina gcuirtear forbairtí ar an leibhéal idirnáisiúnta san áireamh agus lena gcumhdaítear tionchair chomhshaoil, lena n-áirítear an t-athrú aeráide agus tionchair a bhaineann le huisce, aer, ithir, acmhainní, úsáid talún agus tocsaineacht.

(62)

Ba cheart go ndéanfadh an monaróir atá freagrach measúnú ar chomhréireacht táirgí nó amhábhar criticiúil leis na ceanglais atá ann chun ciorclaíocht na mbuanmhaighnéad a fheabhsú agus i dtaobh lorg comhshaoil na n-amhábhar criticiúil a dhearbhú sula gcuirfear ar an margadh iad agus go ndéanfadh údaráis náisiúnta inniúla na ceanglais sin a fhorfheidhmiú go héifeachtach. Tá na forálacha comhréireachta agus faireachais margaidh a bhunaítear de bhun Rialachán (AE) 2019/1020 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (30) agus Treoir 2009/125/CE deartha chun aghaidh a thabhairt ar an dúshlán sin agus, dá bhrí sin, ba cheart feidhm a bheith acu i leith na gceanglas sin freisin. Ba cheart, dá bhrí sin, go dtabharfaí de chumhacht don Choimisiún gníomhartha tarmligthe a ghlacadh chun an Rialachán seo a fhorlíonadh chun a áirithiú go mbeidh feidhm ag na forálacha sin i gcás inarb ábhartha i gcomhthéacs an Rialacháin seo. Chun a áirithiú tuilleadh go mbainfear an úsáid is fearr as na creataí rialála atá ann cheana, ba cheart comhlíontacht táirgí atá faoi réir cineálcheadú de bhun Rialachán (AE) 2018/858 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (31) nó faoi Rialachán (AE) Uimh. 168/2013 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (32), a fhorfheidhmiú tríd an gcóras cineálcheadaithe atá ann cheana.

(63)

Ba cheart don Choimisiún, i gcomhréir le hAirteagal 10(1) de Rialachán (AE) Uimh. 1025/2012 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (33), a iarraidh ar cheann amháin nó níos mó de na heagraíochtaí Eorpacha um chaighdeánú, caighdeáin Eorpacha a dhréachtú mar thaca le cuspóirí an Rialacháin seo.

(64)

Tá Comhpháirtíochtaí Straitéiseacha ina gcumhdaítear amhábhair tugtha i gcrích ag an Aontas le tríú tíortha chun Plean Gníomhaíochta 2020 maidir le hAmhábhair Chriticiúla a chur chun feidhme. Chun an soláthar a éagsúlú, ba cheart go leanfaí leis na hiarrachtaí sin. Chun creat comhleanúnach a fhorbairt agus a áirithiú chun Comhpháirtíochtaí Straitéiseacha sa todhchaí a thabhairt i gcrích, ba cheart do na Ballstáit agus don Choimisiún, mar chuid dá gcaidreamh leis an mBord, plé a dhéanamh, inter alia, i dtaobh an ndéanann comhpháirtíochtaí atá ann cheana na haidhmeanna atá beartaithe a bhaint amach, tús áite do thríú tíortha le haghaidh comhpháirtíochtaí nua, ábhar na gcomhpháirtíochtaí sin agus a gcomhsheasmhacht agus a sineirgí féideartha le comhar déthaobhach na mBallstát le tríú tíortha ábhartha. Ba cheart é sin a dhéanamh gan dochar do shainchumais na Comhairle i gcomhréir leis na Conarthaí. Ba cheart don Aontas comhpháirtíochtaí comhthairbheacha a lorg le geilleagair ina bhfuil an margadh ag teacht chun cinn agus le geilleagair atá i mbéal forbartha, i gcomhar lena straitéis Global Gateway, lena rannchuidítear le héagsúlú a shlabhra soláthair amhábhar agus a chuireann luach leis an táirgeadh sna tíortha sin.

(65)

Is féidir riosca ar leith i gcás infheisteoirí a bheith i gceist le Tionscadail Straitéiseacha i dtríú tíortha, go háirithe i gcás nach ann do Chomhpháirtíocht Straitéiseach agus ar minic leo a bheith ag brath go mór ar thacaíocht pholaitiúil sa tríú tír. Is féidir an tsaincheist sin a mhaolú trí chomhroinnt riosca mhéadaithe a bheith idir gnóthais leasmhara, ag gníomhú dóibh ar mhaithe le leas straitéiseach an Aontais. Dá bhrí sin, ba cheart tacaíocht a sholáthar freisin chun gnóthaí a chumasú, lena n-áirítear i gcás ina ngníomhaíonn siad mar chuibhreannais, gan dochar do chur i bhfeidhm Airteagal 101 den Chonradh ar Fheidhmiú an Aontais Eorpaigh (CFAE), chun rochtain a fháil ar mhargaí i dtríú tíortha nach gcumhdaítear le Comhpháirtíocht Straitéiseach ná le comhaontú saorthrádála. D’fhéadfadh go n-áireofaí le tacaíocht den sórt sin líonra tacaíochta a sholáthar chun cabhrú leo teagmháil a bhunú sa tríú tír ábhartha agus faisnéis a bhailiú ar chúinsí áitiúla agus réigiúnacha.

(66)

D’fhéadfadh sé gur léiriú é an éagmais dul chun cinn i dtreo na gcuspóirí agus na tagarmharcanna um acmhainneacht agus éagsúlú a leagtar amach sa Rialachán seo go bhfuil gá le bearta breise a ghlacadh. Ba cheart don Choimisiún, dá bhrí sin, faireachán a dhéanamh ar an dul chun cinn i dtreo na gcuspóirí agus na tagarmharcanna sin.

(67)

Chun an t-ualach riaracháin ar na Ballstáit a choinneáil chomh híseal agus is féidir, ba cheart na hoibleagáidí tuairiscithe éagsúla a chuíchóiriú agus ba cheart don Choimisiún teimpléad a fhorbairt lena gceadófaí do na Ballstáit a n-oibleagáidí tuairiscithe maidir le tionscadail, taiscéalaíocht, faireachán nó stoic straitéiseacha a chomhlíonadh laistigh de dhoiciméad aonair a fhoilsítear go rialta, agus d’fhéadfadh an doiciméad sin a bheith rúnda nó srianta.

(68)

Chun comhar iontaofa agus fiúntach a áirithiú idir na húdaráis inniúla ar leibhéal an Aontais agus ar an leibhéal náisiúnta, ba cheart do na páirtithe ar fad atá rannpháirteach i gcur i bhfeidhm an Rialacháin seo rúndacht na faisnéise agus na sonraí a fhaightear agus a gcúraimí á ndéanamh acu a urramú. Níor cheart don Choimisiún ná do na húdaráis inniúla náisiúnta, a n-oifigigh, a fostaithe ná daoine eile atá ag oibriú faoi mhaoirseacht na n-údarás sin ná oifigigh agus fostaithe údaráis eile de chuid na mBallstát, nochtadh a dhéanamh ar fhaisnéis a fhaigheann siad ná a mhalartaíonn siad de bhun an Rialacháin seo i gcás ina bhfuil faisnéis den sórt sin cumhdaithe faoin oibleagáid maidir le rúndacht ghairmiúil. Ba cheart feidhm a bheith aige sin freisin i leith an Bhoird. Ba cheart na sonraí a chomhthiomsaítear de bhun an Rialacháin seo a láimhseáil agus a stóráil i dtimpeallacht shábháilte.

(69)

Ba cheart an chumhacht chun gníomhartha a ghlacadh i gcomhréir le hAirteagal 290 CFAE a tharmligean chuig an gCoimisiún chun liostaí na n-amhábhar straitéiseach agus criticiúil a thabhairt cothrom le dáta, chun foráil a dhéanamh maidir le tagarmharcanna acmhainneachta athchúrsála an Aontais bunaithe ar amhábhair straitéiseacha atá ar fáil i ndramhaíl, na heilimintí agus an fhianaise atá le cur san áireamh a oiriúnú agus measúnú á dhéanamh ar chomhlíonadh na gcritéar aitheantais do Thionscadail Straitéiseacha, scaireanna íosta a leagan síos le haghaidh neoidimiam, diospróisiam, praiséidimiam, teirbiam, bórón, samairiam, nicil agus cóbalt a aisghabhadh ó dhramhaíl iar-thomhaltóirí nach mór a bheith i láthair sa mhaighnéad buan atá ionchorpraithe i dtáirgí áirithe, rialacha a bhunú chun lorg comhshaoil amhábhar criticiúil éagsúil a ríomh agus a fhíorú agus aicmí feidhmíochta lorg comhshaoil a bhunú le haghaidh amhábhair chriticiúla éagsúla. Tá sé tábhachtach, go háirithe, go rachadh an Coimisiún i mbun comhairliúcháin iomchuí le linn a chuid oibre ullmhúcháin, lena n-áirítear é sin a dhéanamh ar leibhéal na saineolaithe, agus go ndéanfaí na comhairliúcháin sin i gcomhréir leis na prionsabail a leagtar síos i gComhaontú Idirinstitiúideach an 13 Aibreán 2016 maidir le Reachtóireacht Níos Fearr (34). Go sonrach, chun rannpháirtíocht chomhionann in ullmhú na ngníomhartha tarmligthe a áirithiú, faigheann Parlaimint na hEorpa agus an Chomhairle na doiciméid uile ag an am céanna le saineolaithe na mBallstát, agus bíonn rochtain chórasach ag a gcuid saineolaithe ar chruinnithe ghrúpaí saineolaithe an Choimisiúin a bhíonn ag déileáil le hullmhú na ngníomhartha tarmligthe.

(70)

Ar mhaithe le coinníollacha aonfhoirmeacha a áirithiú chun an Rialachán seo a chur chun feidhme, ba cheart cumhachtaí cur chun feidhme a thabhairt don Choimisiún maidir leis an méid seo a leanas: (a) sonrú a dhéanamh ar na teimpléid atá le húsáid le haghaidh iarratais ar aitheantas do Thionscadail Straitéiseacha, tuarascálacha ar dhul chun cinn a bhaineann le Tionscadail Straitéiseacha, na cláir náisiúnta taiscéalaíochta, agus tuairisciú na mBallstát a bhaineann le taiscéalaíocht, faireachán, stoic straitéiseacha agus ciorclaíocht; (b) sonrú a dhéanamh ar cé acu táirgí, comhpháirteanna agus sruthanna dramhaíola a measfar go bhfuil ionchasacht ábhartha aisghabhála amhábhar criticiúil ag baint leo; agus (c) na critéir agus a gcur i bhfeidhm a chinneadh chun scéimeanna a bhaineann le hinbhuanaitheacht amhábhar criticiúil a aithint. Ba cheart na cumhachtaí sin a fheidhmiú i gcomhréir le Rialachán (AE) Uimh. 182/2011 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (35).

(71)

Chun a áirithiú go gcomhlíontar na hoibleagáidí a leagtar síos sa Rialachán seo, ba cheart do na Ballstáit foráil a dhéanamh maidir le pionóis a fhorchur ar ghnóthais nach gcomhlíonann a n-oibleagáid, lena n-áirítear maidir le hullmhacht riosca, tuairisciú tionscadal agus faisnéis in-athchúrsáilteachta. Ní mór do na Ballstáit, dá bhrí sin, pionóis atá éifeachtach, comhréireach agus athchomhairleach a leagan síos sa dlí náisiúnta as mainneachtain an Rialachán seo a chomhlíonadh. Is gá do na Ballstáit freisin a áirithiú go mbeidh rochtain ag tionscnóirí tionscadal ar athbhreithniú riaracháin nó breithiúnach, i gcás inarb ábhartha, i gcomhréir leis an dlí náisiúnta.

(72)

Ba cheart don Choimisiún meastóireacht a dhéanamh ar an Rialachán seo. De bhun mhír 22 den Chomhaontú Idirinstitiúideach maidir le Reachtóireacht Níos Fearr, ba cheart an mheastóireacht sin a bhunú ar na cúig chritéar mar atá éifeachtúlacht, éifeachtacht, ábharthacht, comhleanúnachas agus breisluach AE agus ba cheart í a bheith mar bhonn le measúnuithe tionchair ar bhearta féideartha. Ba cheart don Choimisiún tuarascáil ar chur chun feidhme an Rialacháin seo agus ar an dul chun cinn i dtreo a chuspóirí a bhaint amach, lena n-áirítear na tagarmharcanna um acmhainneacht agus éagsúlú, a chur faoi bhráid Pharlaimint na hEorpa, na Comhairle agus Choiste Eacnamaíoch agus Sóisialta na hEorpa. Ba cheart measúnú a dhéanamh sa tuarascáil freisin, ar bhonn chur chun feidhme na mbeart a bhaineann le trédhearcacht lorg comhshaoil na n-amhábhar criticiúil, ar oiriúnacht tairseacha uasta a bhunú a bhaineann leis an lorg comhshaoil. Ba cheart don Choimisiún meastóireacht a dhéanamh freisin ar an ngá atá le tagarmharcanna lena ndírítear ar 2040 agus 2050 agus atá le hamhábhair straitéiseacha ar leith, ar an gcomhsheasmhacht idir an Rialachán seo agus dlí chomhshaoil an Aontais, go háirithe i ndáil le stádas tosaíochta na dtionscadal straitéiseach, tionchar an chórais ceannaigh chomhpháirtigh a chuirtear ar bun de bhun an Rialacháin seo maidir le hiomaíocht sa mhargadh inmheánach agus a iomchuí atá sé bearta breise a bhunú chun bailiú, sórtáil agus próiseáil dramhaíola a mhéadú, go háirithe i gcás dramh-mhiotal.

(73)

Sa mhéid gur státchabhair é aon bheart dá bhforáiltear sa Rialachán seo, tá na forálacha a bhaineann le bearta den sórt sin gan dochar do chur i bhfeidhm Airteagail 107 agus 108 CFAE.

(74)

Ós rud é nach féidir leis na Ballstáit cuspóirí an Rialacháin seo, eadhon feabhas a chur ar fheidhmiú an mhargaidh inmheánaigh trí chreat a bhunú chun rochtain an Aontais ar sholáthar slán, athléimneach agus inbhuanaithe amhábhar criticiúil a áirithiú, lena n-áirítear trí éifeachtúlacht agus ciorclaíocht a chothú ar fud an tslabhra luacha, a ghnóthú go leordhóthanach, ach de bharr a fhairsinge agus a éifeachtaí, gur fearr is féidir iad a ghnóthú ar leibhéal an Aontais, féadfaidh an tAontas bearta a ghlacadh, i gcomhréir le prionsabal na coimhdeachta a leagtar amach in Airteagal 5 den Chonradh ar an Aontas Eorpach. I gcomhréir le prionsabal na comhréireachta a leagtar amach san Airteagal sin, ní théann an Rialachán seo thar a bhfuil riachtanach chun na cuspóirí sin a ghnóthú,