(1)

Tá roinnt leasuithe le déanamh ar Rialachán (CE) Uimh. 1371/2007 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (3) chun cosaint a fheabhsú do phaisinéirí agus chun méadú ar thaisteal d’iarnród a spreagadh, agus ag an am céanna aird chuí á tabhairt ar Airteagail 11, 12 agus 14 go háirithe den Chonradh ar Fheidhmiú an Aontais Eorpaigh (CFAE). I bhfianaise na leasuithe sin agus ar mhaithe le soiléireacht, ba cheart dá bhrí sin Rialachán (CE) Uimh. 1371/2007 a athmhúnlú.

(2)

Faoi chuimsiú an chomhbheartais iompair, tá sé tábhachtach cearta úsáideoirí maidir le paisinéirí iarnróid a choimirciú agus cáilíocht agus éifeachtúlacht na seirbhísí iarnróid do phaisinéirí a fheabhsú chun cuidiú le sciar an iompair d’iarnród i gcomparáid le modhanna eile iompair a mhéadú.

(3)

D’ainneoin an dul chun cinn nach beag atá déanta maidir le tomhaltóirí a chosaint san Aontas, tá tuilleadh feabhsuithe fós le déanamh i dtaca le cearta paisinéirí iarnróid a chosaint.

(4)

Go háirithe, ós é an paisinéir iarnróid an páirtí is laige sa chonradh iompair, caithfear cearta paisinéirí iarnróid a choimirciú ina leith sin.

(5)

Maidir leis na cearta céanna a dheonú do phaisinéirí iarnróid atá ar thurais idirnáisiúnta agus ar thurais intíre, féachtar leis sin an leibhéal cosanta a thugtar don tomhaltóir san Aontas a mhéadú, chun cothrom na Féinne a áirithiú do ghnóthais iarnróid agus chun cearta paisinéirí ar leibhéal comhionann a ráthú. Ba cheart go bhfaigheadh paisinéirí faisnéis chomh beacht agus is féidir maidir lena gcearta. Ós rud é nach féidir faisnéis a phriontáil go fisiciúil ar fhormáidí áirithe ticéad nua-aimseartha, ba cheart go bhféadfaí an fhaisnéis a cheanglaítear leis an Rialachán seo a chur ar fáil ar bhealaí eile.

(6)

Ní gnách go bhfreastalaíonn seirbhísí iarnróid a thairgtear d’úsáid stairiúil nó turasóireachta amháin ar ghnáthriachtanais iompair. Bíonn seirbhísí den sórt sin scartha amach ón gcuid eile de chóras iarnróid an Aontais agus baineann siad úsáid as teicneolaíocht a d’fhéadfadh teorainn a chur ar a n-inrochtaineacht. Cé is moite d’fhorálacha áirithe ar chóir feidhm a bheith acu maidir le gach seirbhís iarnróid do phaisinéirí ar fud an Aontais, ba chóir go mbeadh na Ballstáit in ann díolúintí a dheonú maidir le cur i bhfeidhm fhorálacha an Rialacháin seo ar sheirbhísí iarnróid a thairgtear d’úsáid stairiúil nó turasóireachta amháin.

(7)

Ní hionann carachtar seirbhísí iarnróid uirbeacha, fo-uirbeacha agus réigiúnacha do phaisinéirí agus carachtar seirbhísí fadachair d’iarnród. Dá bhrí sin, ba cheart cead a bheith ag na Ballstáit seirbhísí den sórt sin a dhíolmhú ó fhorálacha áirithe den Rialachán seo maidir le cearta paisinéirí. Níor cheart feidhm a bheith ag díolúintí den sórt sin maidir le rialacha riachtanacha, go háirithe i ndáil leis na forálacha sin maidir le coinníollacha neamh-idirdhealaitheacha an chonartha iompair, maidir leis an gceart chun ticéid traenach a cheannachgan aon deacracht mhíchuí, maidir le dliteanas gnóthas iarnróid i leith paisinéirí agus a gcuid bagáiste, maidir leis an gceanglas árachas iomchuí a bheith ag gnóthais iarnróid agus maidir leis an gceanglas go ndeánfaí bearta iomchuí a ghlacadh chun sábháilteacht phearsanta na bpaisinéirí a áirithiú i stáisiúin traenach agus ar thraenacha. Bíonn na seirbhísí réigiúnacha níos comhtháite leis an gcuid eile de chóras iarnróid an Aontais agus is faide na turais lena mbaineann. I gcás seirbhísí iarnróid réigiúnacha do phaisinéirí, ba cheart, dá bhrí sin, pé díolúintí a d’fhéadfadh a bheith ann a shrianadh tuilleadh. Maidir le seirbhísí iarnróid réigiúnacha do phaisinéirí, ba cheart deireadh a chur go hiomlán leis na díolúintí atá ann ó fhorálacha an Rialacháin seo lena n-éascaítear úsáid seirbhísí iarnróid ag daoine faoi mhíchumas nó daoine a bhfuil a soghluaisteacht laghdaithe, agus níor cheart feidhm a bheith ag díolúintí maidir leis na forálacha de chuid an Rialacháin seo lena ndéantar úsáid rothar a chur chun cinn. Ina theannta sin, ba cheart teorainn ama a chur leis an bhféidearthacht seirbhísí réigiúnacha a dhíolmhú ó oibleagáidí áirithe maidir le tréthicéid a chur ar fáil agus le hathródú.

(8)

Áirítear ar aidhmeanna an Rialacháin seo feabhas a chur ar sheirbhísí iarnróid do phaisinéirí laistigh den Aontas. Dá bhrí sin, ba chóir do na Ballstáit a bheith in ann díolúintí a dheonú le haghaidh seirbhísí i réigiúin ina bhfuil cuid shuntasach den tseirbhís á hoibriú lasmuigh den Aontas.

(9)

Thairis sin, chun gur féidir aistriú go rianúil ón gcreat a bhunaítear de bhun Rialachán (CE) Uimh. 1371/2007 chuig an gcreat faoin Rialachán seo, ba cheart deireadh a chur le díolúintí a bhí ann roimhe sin de réir a chéile chun an deimhneacht dhlíthiúil agus an leanúnachas is gá a áirithiú. Níor cheart na Ballstáit, a bhfuil díolúintí deonaithe acu faoi láthair de bhun Airteagal 2(4) de Rialachán Uimh. 1371/2007, a bheith in ann na seirbhísí iarnróid intíre do phaisinéirí agus iad sin amháin a dhíolmhú ó fhorálacha an Rialacháin seo a bhfuil oiriúnú suntasach ag teastáil uathu agus, i gcás ar bith, ar feadh tréimhse theoranta amháin. Ba cheart cead a bheith ag na Ballstáit freisin, ar feadh idirthréimhse, díolúine a dheonú ón oibleagáid faisnéis tráchta agus taistil a roinnt idir oibreoirí, ach amháin i gcás nach mbeadh sé indéanta go teicniúil don bhainisteoir bonneagair na sonraí fíor-ama a sholáthar d’aon ghnóthas iarnróid, díoltóir ticéad, tionscnóir turas nó bainisteoirí stáisiúin. Ba cheart measúnú a dhéanamh maidir le cad is indéanta go teicniúil gach dhá bhliain ar a laghad.

(10)

Ba cheart do na Ballstáit an Coimisiún a chur ar an eolas i gcás ina ndíolmhaíonn siad seirbhísí iarnróid do phaisinéirí ó chur i bhfeidhm fhorálacha áirithe an Rialacháin seo. Agus an fhaisnéis sin á cur ar fáil acu, ba cheart do na Ballstáit míniú a thabhairt ar na cúiseanna atá leis na díolúintí agus na bearta a rinneadh nó atá beartaithe chun oibleagáidí an Rialacháin seo a chomhlíonadh nuair a rachaidh na díolúintí lena mbaineann in éag.

(11)

I gcás ina bhfuil roinnt bainisteoirí stáisiúin freagrach as stáisiún amháin, ba cheart an fhéidearthacht a bheith ag na Ballstáit an comhlacht a mbeidh na freagrachtaí dá dtagraítear sa Rialachán seo de chúram air a ainmniú.

(12)

Mar gheall ar an rochtain ar fhaisnéis taistil fíor-ama, lena n-áirítear maidir le taraifí, tá an taisteal d’iarnród níos inrochtana ag custaiméirí nua agus tugtar réimse níos leithne féidearthachtaí turais agus taraifí dóibh as ar féidir leo rogha a dhéanamh. Ba cheart do ghnóthais iarnróid rochtain ar fhaisnéis taistil den sórt sin agus ar an bhféidearthacht áirithintí a dhéanamh agus a chur ar ceal a thabhairt do ghnóthais iarnróid eile, do dhíoltóirí ticéad agus do thionscnóirí turas, a dhíolann a gcuid seirbhísí, chun taisteal d’iarnród a éascú. Ba cheart do bhainisteoirí bonneagair sonraí fíor-ama maidir le teacht agus imeacht na dtraenacha a dháileadh ar ghnóthais iarnróid agus ar bhainisteoirí stáisiúin, agus ar dhíoltóirí ticéad agus ar thionscnóirí turas freisin, chun taisteal d’iarnród a éascú.

(13)

Déantar ceanglais níos mionsonraithe maidir le soláthar faisnéise taistil a leagan amach sna sonraíochtaí teicniúla don idir-inoibritheacht dá dtagraítear i Rialachán (AE) Uimh. 454/2011 ón gCoimisiún (4).

(14)

Le neartú ceart paisinéirí iarnróid ba cheart cur leis an dlí idirnáisiúnta atá ann cheana agus a chuimsítear in Iarscríbhinn A — Rialacha Aonfhoirmeacha maidir leis an gConradh le haghaidh Iompar Idirnáisiúnta Paisinéirí agus Bagáiste d’iarnród (CIV) a ghabhann le Coinbhinsiún an 9 Bealtaine 1980 maidir le hIompar Idirnáisiúnta d’Iarnród (COTIF), arna mhodhnú le Prótacal an 3 Meitheamh 1999 lena modhnaítear an Coinbhinsiún maidir le hIompar Idirnáisiúnta d’iarnród (Prótacal 1999). Is inmhianaithe, áfach, raon feidhme an Rialacháin seo a leathnú ionas go gcosnófaí ní hamháin paisinéirí idirnáisiúnta ach paisinéirí intíre chomh maith. An 23 Feabhra 2013, d’aontaigh an tAontas do COTIF.

(15)

Ba cheart do na Ballstáit idirdhealú ar bhonn náisiúntacht an phaisinéara nó ar bhonn na háite laistigh den Aontas a bhfuil an gnóthas iarnróid nó an díoltóir ticéad nó an tionscnóir turas bunaithe a thoirmeasc. Níor cheart, áfach, cosc a chur ar tharaifí sóisialta ná ar úsáid níos leithne iompar poiblí a spreagadh, ar choinníoll go bhfuil bearta den sórt sin comhréireach agus neamhspleách ar náisiúntacht an phaisinéara lena mbaineann. Tá cead ag gnóthais iarnróid, díoltóirí ticéad agus tionscnóirí turas a gcleachtais tráchtála a chinneadh, lena n-áirítear tairiscintí speisialta a úsáid agus bealaí díolacháin áirithe a chur chun cinn. I bhfianaise na forbartha ar ardáin ar líne a dhíolann ticéid iompair paisinéirí, ba cheart do na Ballstáit aird ar leith a thabhairt ar a áirithiú nach ndéantar aon idirdhealú le linn phróiseas na rochtana ar chomhéadain ar líne nó le linn ticéid a cheannach. Ina theannta sin, beag beann ar an gcaoi a gceannaítear ticéad, ba cheart go mbeadh an leibhéal cosanta céanna ag an bpaisinéir.

(16)

Tá impleachtaí ag an méadú ar an tóir ar an rothaíocht ar fud an Aontais don tsoghluaisteacht agus don turasóireacht ar an mórgóir. Le méadú ar an gcion módach atá ag úsáid an iarnróid agus na rothaíochta, laghdaítear tionchar an iompair ar an gcomhshaol. Dá bhrí sin, ba cheart do ghnóthais iarnróid é a éascú a oiread is féidir turais rothaíochta agus turais traenach a dhéanamh le chéile. Go háirithe, agus rothstoc nua á fháil acu nó mór-uasghrádú á dhéanamh ar rothstoc atá ann cheana, ba cheart do na gnóthais iarnróid líon leordhóthanach áiteanna a chur ar fáil do rothair, ach amháin i gcás ina mbaineann an éadáil nó an t-uasghrádú le carráistí bialainne, suanchóistí nó le carráistí couchette. Chun tionchar diúltach ar fheidhmíocht sábháilteachta an rothstoic atá ann cheana, níor cheart feidhm a bheith ag an oibleagáid sin ach amháin i gcás mór-uasghrádú a fhágann go bhfuil gá le húdarú nua feithicle don chur ar an margadh.

(17)

Ba cheart líon leordhóthanach na háiteanna rothar do chomhdhéanamh traenach a chinneadh bunaithe ar mhéid chomhdhéanamh na traenach, cineál na seirbhíse agus ar an éileamh ar iompar na rothar. Ba cheart an fhéidearthacht a bheith ag gnóthais iarnróid pleananna a bhunú le líonta nithiúla na háiteanna rothar dá seirbhísí, tar éis dóibh dul i gcomhairle leis an bpobal. I gcás ina gcinneann gnóthais iarnróid gan pleananna a bhunú, ba cheart feidhm a bheith ag líon reachtúil. Ba cheart an líon reachtúil fónamh mar threoir freisin do ghnóthais iarnróid agus a bpleananna a mbunú acu. Níor cheart go measfaí uimhir atá faoi bhun an lín reachtaigh leormhaith ach amháin i gcás ina bhfuil údar leis sin de bharr imthosca speisialta amhail seirbhísí iarnróid a oibriú in am geimhridh nuair is léir nach bhfuil aon éileamh nó éileamh íseal ar rothair a iompar. Ina theannta sin, bíonn éileamh mór i mBallstáit áirithe ar iompar rothar maidir le cineálacha áirithe seirbhísí. Dá bhrí sin, ba cheart an fhéidearthacht a bheith ag na Ballstáit an líon íosta leordhóthanach de áiteanna rothar do chineálacha áirithe seirbhísí a chinneadh. Ba cheart forlámhas a bheith ag an líon sin ar an líon nithiúil mar a luadh i bpleananna ar bith de chuid na ngnóthas iarnróid. Níor cheart go gcuirfeadh sé sin isteach ar shaorghluaiseacht rothstoic iarnróid laistigh den Aontas. Ba cheart paisinéirí a chur ar an eolas maidir leis an spás atá ar fáil do rothair.

(18)

Ba cheart na cearta agus na hoibleagáidí maidir le rothair a iompar ar thraenacha a bheith infheidhme maidir le rothair ar féidir dul orthu go héasca roimh agus i ndiaidh an turais iarnróid. Cumhdaítear rothair a iompar i bpacáistí agus málaí, mar is infheidhme, le forálacha an Rialacháin seo maidir le bagáiste.

(19)

Áirítear le cearta paisinéirí iarnróid chun seirbhísí iarnróid faisnéis a fháil maidir leis an tseirbhís roimh an turas agus lena linn. Ba cheart do na gnóthais iarnróid, na díoltóirí ticéad agus na tionscnóirí turas faisnéis ghinearálta a chur ar fáil roimh ré maidir leis an tseirbhís iarnróid. Ba cheart an fhaisnéis sin a sholáthar i bhformáidí inrochtana le haghaidh daoine faoi mhíchumas agus daoine a bhfuil a soghluaisteacht laghdaithe. I rith an turais, ba cheart go ndéanfadh gnóthais iarnróid agus, i gcás inarb indéanta, díoltóirí ticéad agus tionscnóirí turas, an fhaisnéis a cheanglaítear leis an Rialachán seo a sholáthar don phaisinéir. I gcás ina bhfuil an fhaisnéis sin ag bainisteoir stáisiúin, ba cheart don bhainisteoir an fhaisnéis sin a sholáthar do na paisinéirí freisin.

(20)

Tá éagsúlacht mhór i méid chuideachtaí na ndíoltóirí ticéad, ó mhicrifhiontair go fiontair mhóra, agus ní thairgeann cuid de na díoltóirí ticéad a seirbhísí ach as líne nó ar líne. Ba cheart, dá bhrí sin, an oibleagáid faisnéis taistil a sholáthar do phaisinéirí a bheith comhréireach le méideanna éagsúla, agus dá bhrí sin acmhainneachtaí éagsúla, an díoltóra ticéad a léiriú.

(21)

Níor cheart go gcuirfeadh an Rialachán seo cosc ar ghnóthais iarnróid, ar thionscnóirí turas ná ar dhíoltóirí ticéad coinníollacha níos fabhraí a thairiscint don phaisinéir ná na coinníollacha a leagtar síos sa Rialachán seo. Níor cheart, áfach, go bhfágfadh an Rialachán seo go mbeadh gnóthas iarnróid faoi cheangal ag coinníollacha conarthacha níos fabhraí arna dtairiscint ag tionscnóir turas nó díoltóir ticéad, ach amháin i gcás ina bhforáiltear a mhalairt le socrú idir an gnóthas iarnróid agus an tionscnóir turas nó an díoltóir ticéad.

(22)

Le tréthicéid, ceadaítear turais gan stró do phaisinéirí agus, dá bhrí sin, ba cheart iarrachtaí réasúnta a dhéanamh ticéid den sórt sin a thairiscint le haghaidh seirbhísí paisinéirí iarnróid fad-achair, uirbeacha, fo-uirbeacha agus réigiúnacha, bíodh siad idirnáisiúnta nó intíre, lena n-áirítear seirbhísí paisinéirí iarnróid atá díolmhaithe faoin Rialachán seo. Ba cheart é a bheith indéanta, chun críoch cinneadh a dhéanamh maidir leis an moill iomlán a bhfuil cúiteamh ar fáil ina leith, agus tréimhsí moille á gcur as an áireamh a tharla le linn codanna den turas a bhaineann le seirbhísí iarnróid atá díolmhaithe faoin Rialachán seo.

(23)

Maidir le seirbhísí atá á n-oibriú ag an ngnóthas iarnróid céanna, ba cheart aistriú paisinéirí iarnróid ó sheirbhís amháin go seirbhís eile a éascú trí oibleagáid a thabhairt isteach chun tréthicéid a sholáthar, toisc nach bhfuil aon chomhaontuithe tráchtála ag teastáil idir gnóthais iarnróid. Ba cheart feidhm a bheith freisin ag an gceanglas tréthicéid a sholáthar maidir le seirbhísí arna n-oibriú ag gnóthais iarnróid leis an úinéir céanna nó ar fochuideachtaí iad de cheann amháin de na gnóthais iarnróid a sholáthraíonn seirbhísí iarnróid atá mar chuid den turas. Ba cheart an fhéidearthacht a bheith ag an ngnóthas iarnróid am imeachta gach seirbhíse iarnróid, lena n-áirítear seirbhísí réigiúnacha a bhfuil an tréthicéad bailí di a shonrú ar an tréthicéad.

(24)

Ba cheart go gcuirfí paisinéirí ar an eolas ar bhealach soiléir an ionann ticéid arna ndíol ag gnóthas iarnróid in aon idirbheart tráchtála amháin agus tréthicéad. I gcás nach gcuirfear paisinéirí ar an eolas i gceart, ba cheart go mbeadh an gnóthas iarnróid faoi dhliteanas amhail is dá mba thréthicéad na ticéid sin.

(25)

Ba cheart go ndéanfaí tairiscint tréthicéad a chur chun cinn. Mar sin féin, tá an fhaisnéis chruinn ríthábhachtach maidir leis an tseirbhís iarnróid nuair a cheannaíonn paisinéirí ticéid ó dhíoltóir ticéad nó ó thionscnóir turas. I gcás ina ndíolfaidh díoltóirí ticéad nó tionscnóirí turas ticéid ar leith mar chuach, ba cheart dóibh an paisinéir a chur ar an eolas go soiléir nach dtugtar an leibhéal céanna cosanta leis na ticéid sin agus a thugtar le tréthicéid, agus nár eisigh an gnóthas iarnróid nó na gnóthais iarnróid a sholáthraíonn an tseirbhís na ticéid sin mar thréthicéid. I gcás ina mainneoidh díoltóirí ticéad nó tionscnóirí turas an ceanglas sin a chomhlíonadh, ba cheart go rachadh a ndliteanas thar aisíocaíocht na dticéad.

(26)

Agus tréthicéid á dtairiscint acu, is den tábhacht go gcuirfeadh na gnóthais iarnróid san áireamh na nasc-amanna íosta réadúla ab infheidhme nuair a cuireadh in áirithe ar dtús iad, mar aon le tosca ábhartha amhail méid agus suíomh na stáisiún agus na n-ardán lena mbaineann faoi seach.

(27)

I bhfianaise Choinbhinsiún na Náisiún Aontaithe ar Chearta Daoine faoi Mhíchumas agus chun deiseanna taistil d’iarnród atá inchomparáide leis na deiseanna atá ag saoránaigh eile a thabhairt do dhaoine faoi mhíchumas agus do dhaoine a bhfuil a soghluaisteacht laghdaithe, ba cheart rialacha a bhunú maidir le neamh-idirdhealú agus maidir le cúnamh le linn a dturais. Tá an ceart céanna chun saorghluaiseachta agus chun neamh-idirdhealaithe ag daoine faoi mhíchumas agus ag daoine a bhfuil a soghluaisteacht laghdaithe agus atá ag gach saoránach eile. Inter alia, ba cheart aird ar leith a thabhairt ar fhaisnéis a sholáthar do dhaoine faoi mhíchumas agus do dhaoine a bhfuil a soghluaisteacht laghdaithe maidir le hinrochtaineacht seirbhísí iarnróid, le coinníollacha rochtana an rothstoic agus leis na háiseanna ar bord. Chun an fhaisnéis is fearr faoi mhoilleanna a sholáthar do phaisinéirí a bhfuil mallachar céadfa orthu, ba cheart córais amhairc agus inchloiste a úsáid, de réir mar is iomchuí. Ba cheart go mbeadh daoine faoi mhíchumas in ann ticéid a cheannach ar an traein gan táillí breise i gcás nach mbeidh aon mhodhanna inrochtana eile ann chun ticéid a cheannach roimh dhul ar an traein. Mar sin féin, ba cheart an fhéidearthacht a bheith ann an ceart sin a theorannú i gcásanna a bhaineann le slándáil agus le háirithintí éigeantacha traenach. Ba cheart oiliúint iomchuí a bheith ar na baill foirne le freastal ar riachtanais daoine faoi mhíchumas agus daoine a bhfuil a soghluaisteacht laghdaithe, go háirithe nuair atá cúnamh á thabhairt acu dóibh. Chun coinníollacha taistil cothroma a áirithiú, ba cheart cúnamh a thabhairt do na daoine sin sna stáisiúin agus ar bord nó, in éagmais foireann tionlacain oilte ar bord na traenach agus sa stáisiún, ba cheart go ndéanfaí gach iarracht réasúnach chun rochtain ar thaisteal d’iarnród a cheadú.

(28)

Ba cheart go n-oibreodh gnóthais iarnróid agus bainisteoirí stáisiúin go gníomhach le heagraíochtaí a dhéanann ionadaíocht ar dhaoine faoi mhíchumas chun feabhas a chur ar cháilíocht inrochtaineacht seirbhísí iompair.

(29)

Chun rochtain ar sheirbhísí paisinéirí iarnróid a éascú do dhaoine faoi mhíchumas agus do dhaoine a bhfuil a soghluaisteacht laghdaithe, ba cheart an fhéidearthacht a bheith ag na Ballstáit a cheangal ar ghnóthais iarnróid agus ar bhainisteoirí stáisiún Pointí Teagmhála Aonair náisiúnta a bhunú chun comhordú a dhéanamh maidir le sonraí agus le cúnamh.

(30)

Ar chúiseanna praiticiúla, chun a áirithiú go soláthrófar cúnamh do dhaoine faoi mhíchumas agus daoine a bhfuil a soghluaisteacht laghdaithe, ní mór an gnóthas iarnróid, an bainisteoir stáisiúin, an díoltóir ticéad nó an tionscnóir turas a chur ar an eolas roimh ré go bhfuil gá le cúnamh. Cé go mbunaítear leis an Rialachán seo uastréimhse choiteann maidir le réamhfhógraí den sórt sin, tá socruithe deonacha lena bhforáiltear tréimhsí réamhfhógartha níos giorra ná sin luachmhar i gcás ina bhfeabhsaítear soghluaisteacht daoine faoi mhíchumas agus daoine a bhfuil a soghluaisteacht laghdaithe. Chun an leithdháileadh faisnéise is leithne is féidir a bhaineann le tréimhsí ama laghdaithe den sórt sin a ráthú, is den tábhacht go n-áireodh an Coimisiún ina thuarascáil ar chur chun feidhme agus torthaí an Rialacháin seo faisnéis maidir le forbairt socruithe réamhfhógartha laghdaithe agus maidir le scaipeadh gaolmhar faisnéise.

(31)

Ba cheart do ghnóthais iarnróid agus do bhainisteoirí stáisiúin aird a thabhairt ar riachtanais daoine faoi mhíchumas agus riachtanais daoine a bhfuil a soghluaisteacht laghdaithe, trí Threoir (AE) 2019/882 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (5) agus Rialachán (AE) Uimh. 1300/2014 ón gCoimisiún (6) a chomhlíonadh. I gcás ina ndéantar tagairt sa Rialachán seo d’fhorálacha Threoir (AE) 2019/882, ba cheart do na Ballstáit na forálacha sin a chur i bhfeidhm ón 28 Meitheamh 2025 agus i gcomhréir leis na bearta idirthréimhseacha a leagtar síos in Airteagal 32 den Treoir sin. Maidir le seirbhísí iarnróid do phaisinéirí, leagtar amach raon feidhme na bhforálacha sin i bpointe (c) d’Airteagal 2(2) den Treoir sin.

(32)

Cuirtear oiliúint ar ainmhithe áirithe chun cabhrú le daoine faoi mhíchumas chun iad a chur ar a gcumas soghluaisteacht neamhspleách a bhaint amach. Chun an tsoghluaisteacht sin a bhaint amach, is den riachtanas é go bhféadfaí na hainmhithe sin a thabhairt isteach ar thraenacha. Leis an Rialachán seo, bunaítear cearta agus oibleagáidí coiteanna maidir le madraí cuidithe. Ba cheart an fhéidearthacht a bheith ag Ballstáit, áfach, trialacha a sheoladh le hainmhithe cuidithe eile agus cead a thabhairt dóibh dul isteach ar thraenacha ar a seirbhísí iarnróid intíre. Is den tábhacht go ndéanfadh an Coimisiún faireachán ar an bhforbairt maidir leis an ábhar seo i bhfianaise na hoibre a dhéanfar amach anseo ar ainmhithe cuidithe soghluaisteachta.

(33)

Is inmhianaithe go gcruthófar leis an Rialachán seo córas cúitimh do phaisinéirí i gcás moille, lena n-áirítear i gcásanna inarb é cealú seirbhíse nó nasc caillte is cúis leis an moill. I gcás moill ar sheirbhís paisinéirí iarnróid, ba cheart do ghnóthais iarnróid cúiteamh a thabhairt do phaisinéirí bunaithe ar chéatadán de phraghas an ticéid.

(34)

Ba cheart oibleagáid a bheith ar ghnóthais iarnróid árachas a bheith acu, nó ráthaíochtaí leordhóthanacha a bheith acu, le haghaidh a ndliteanais i leith paisinéirí iarnróid i gcás tionóisce.

(35)

Le neartú na gceart chun cúitimh agus chun cúnaimh i gcás moille, nasc a cailleadh, nó cealú seirbhíse, ba cheart go dtabharfaí spreagadh níos láidre don mhargadh iompair paisinéirí d’iarnród, rud a rachadh chun sochair do na paisinéirí.

(36)

I gcás moille, ba cheart roghanna iompair ar leanúint nó athródaithe ar choinníollacha iompair inchomparáide a chur ar fáil do na paisinéirí. Ba cheart riachtanais daoine faoi mhíchumas agus daoine a bhfuil a soghluaisteacht laghdaithe a chur san áireamh ina leithéid sin de chás.

(37)

Níor cheart oibleagáid a bheith ar ghnóthas iarnróid cúiteamh a íoc, áfach, más féidir leis a chruthú gurbh imthosca urghnácha amhail dálaí adhaimsire nó mórthubaistí nádúrtha lena gcuirfí oibriú sábháilte na seirbhísí i mbaol ba chúis leis an moill. Ba cheart aon teagmhas den sórt sin a bheith ina mhatalang nádúrtha eisceachtúil, seachas gnáthaimsir an tséasúir a bheith ann amhail stoirmeacha fómhair nó tuilte uirbeacha a tharlaíonn go tráthrialta de dheasca na dtaoidí nó leá sneachta. Ina theannta sin, níor cheart oibleagáid a bheith ar ghnóthas iarnróid cúiteamh a íoc, más féidir leis a chruthú gurbh géarchéimeanna móra sláinte poiblí, amhail paindéim, ba chúis leis an moill. Thairis sin, i gcás inarb é an paisinéir nó gníomhaíochtaí áirithe a dhéanann tríú páirtithe is cúis leis an moill, níor cheart oibleagáid a bheith ar an ngnóthas iarnróid cúiteamh a chur ar fáil don mhoill. Ba cheart do ghnóthais iarnróid a chruthú nárbh fhéidir leo eachatraí sen sórt sin a thuar ná a sheachaint, nárbh fhéidir leo an moill a chosc fiú dá ndéanfaí gach beart réasúnta, lena n-áirítear cothabháil choisctheach iomchuí a rothstoic. Níor cheart go mbeadh díolúine ó dhliteanas i leith moilleanna ann de bharr stailceanna phearsanra an ghnóthais iarnróid, agus de bharr gníomhaíochta, nó neamhghníomhartha oibreoirí iarnróid eile a úsáideann an bonneagar, an bainisteoir bonneagair nó an bainisteoir stáisiúin céanna. Ba cheart údar oibiachtúil a bheith leis na himthosca nach bhfuil oibleagáid ar ghnóthais iarnróid cúiteamh a íoc iontu. I gcás ina mbeidh cumarsáid nó doiciméad de chuid an bhainisteora bonneagair iarnróid, de chuid údaráis phoiblí nó de chuid comhlachta eile atá neamhspleách ar na gnóthais iarnróid, ina léirítear na himthosca ar a bhfuil an gnóthas iarnróid ag brath chun go mbeidh sé díolmhaithe ón oibleagáid chun cúiteamh a íoc, ba cheart dóibh aird na bpaisinéirí agus, i gcás inarb ábhartha, aird na n-údarás lena mbaineann a tharraingt ar theachtaireachtaí nó doiciméid den sórt sin.

(38)

Ba cheart gnóthais iarnróid a spreagadh chun an nós imeachta maidir le hiarratas a dhéanamh ar chúiteamh a shimpliú do phaisinéirí. Go háirithe, ba cheart an deis a bheith ag na Ballstáit a cheangal ar ghnóthais iarnróid glacadh leis na hiarratais ar mhodhanna áirithe cumarsáide amhail ar shuíomhanna gréasáin nó trí fheidhmchláir mhóibíleacha, ar choinníoll nach bhfuil na ceanglais sin idirdhealaitheach.

(39)

Chun cúrsaí a dhéanamh níos éasca do phaisinéirí iarraidh ar aisíocaíocht nó cúiteamh i gcomhréir leis an Rialachán seo, ba cheart foirmeacha atá bailí ar fud an Aontais a bhunú d’iarrataí den sórt sin. Ba cheart an fhéidearthacht a bheith ag paisinéirí a n-iarrataí a chur isteach trí úsáid a bhaint as foirm den sórt sin.

(40)

I gcomhar le bainisteoirí bonneagair agus bainisteoirí stáisiúin, ba cheart do ghnóthais iarnróid pleananna teagmhasacha a ullmhú chun an tionchar de dheasca mórbhriseadh seirbhíse a íoslaghdú trí fhaisnéis iomchuí agus aire iomchuí a thabhairt do phaisinéirí atá sáinnithe.

(41)

Is inmhianaithe freisin íospartaigh tionóisce agus a gcleithiúnaithe a shaoradh ó imní ghearrthéarmach airgid sa tréimhse díreach tar éis na tionóisce.

(42)

Is ar mhaithe le leas na bpaisinéirí iarnróid go nglacfaí bearta iomchuí, i gcomhaontú leis na húdaráis phoiblí, chun a slándáil phearsanta a áirithiú sna stáisiúin agus ar na traenacha.

(43)

Ba cheart do phaisinéirí iarnróid a bheith in ann gearán a thíolacadh d’aon ghnóthas iarnróid lena mbaineann, do na bainisteoirí stáisiúin ar stáisiúin áirithe, nó, i gcás inarb ábhartha, do dhíoltóirí ticéad agus tionscnóirí turas maidir lena réimsí freagrachta faoi seach maidir leis na cearta agus na hoibleagáidí a thugtar leis an Rialachán seo. Ba cheart do phaisinéirí iarnróid a bheith i dteideal freagra a fháil laistigh de thréimhse réasúnta ama.

(44)

Ar mhaithe le gearáin a láimhseáil go héifeachtúil, ba cheart an ceart a bheith ag gnóthais iarnróid agus bainisteoirí stáisiúin seirbhísí comhpháirteacha custaiméirí agus sásraí láimhseála gearán a bhunú.Ba cheart faisnéis faoi na nósanna imeachta maidir le gearáin a láimhseáil a bheith ar fáil go poiblí agus furasta do phaisinéirí teacht uirthi.

(45)

Níor cheart don Rialacháin seo difear a dhéanamh do chearta paisinéirí gearán a chur faoi bhráid comhlacht náisiúnta nó sásamh dlí a lorg trí nósanna imeachta náisiúnta.

(46)

Ba cheart do ghnóthais iarnróid agus do bhainisteoirí stáisiún caighdeáin cáilíochta seirbhíse do sheirbhísí iarnróid do phaisinéirí a shainiú, a bhainistiú agus faireachán a dhéanamh orthu. Ba cheart do ghnóthais iarnróid faisnéis maidir lena bhfeidhmíocht cáilíochta seirbhíse a chur ar fáil go poiblí freisin.

(47)

Chun ardleibhéal cosanta don tomhaltóir a choinneáil san iompar d’iarnród, ba cheart ceangal a bheith ar na Ballstáit comhlachtaí náisiúnta forfheidhmithe a ainmniú chun faireachán grinn a dhéanamh ar a chur i bhfeidhm an Rialacháin seo ague é a fhorfheidhmiú ar an leibhéal náisiúnta. Ba cheart na comhlachtaí sin a bheith in ann bearta forfheidhmiúcháin éagsúla a dhéanamh. Ba cheart paisinéirí a bheith in ann gearán a chur faoi bhráid na gcomhlachtaí sin faoi sháruithe líomhnaithe ar an Rialachán seo. Chun a áirithiú go láimhseálfar go sásúil na gearáin sin, ba cheart do na comhlachtaí comhoibriú le comhlachtaí náisiúnta forfheidhmithe na mBallstát eile freisin.

(48)

Bheadh ualach díréireach, in aisce ar na Ballstáit nach bhfuil aon chóras iarnróid acu agus nach bhfuil aon ionchas láithreach ann go mbeidh córas iarnróid acu dá mbeidís faoi réir na n-oibleagáidí forfheidhmiúcháin maidir le bainisteoirí stáisiúin agus bainisteoirí bonneagair dá bhforáiltear leis an Rialachán seo. Is amhlaidh atá maidir le hoibleagáidí forfheidhmiúcháin i dtaca le gnóthais iarnróid fad is nach bhfuil aon ghnóthas ceadúnaithe ag Ballstát. Dá bhrí sin, ba cheart na Ballstáit sin a dhíolmhú ó na hoibleagáidí sin.

(49)

Ba cheart próiseáil sonraí pearsanta a dhéanamh i gcomhréir le dlí an Aontais maidir le cosaint sonraí pearsanta, go háirithe Rialachán (AE) 2016/679 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (7).

(50)

Ba cheart do na Ballstáit pionóis a leagan síos a bheidh infheidhme maidir le sáruithe ar an Rialachán seo agus a áirithiú go gcuirfear na pionóis sin i bhfeidhm. Ba cheart do na pionóis sin a bheith éifeachtúil, comhréireach agus athchomhairleach agus d’fhéadfadh íocaíocht cúitimh leis an duine a bheadh i gceist a bheith san áireamh leo.

(51)

Ós rud é nach féidir leis na Ballstáit cuspóirí an Rialacháin seo, eadhon iarnróid an Aontais a fhorbairt agus cearta paisinéirí iarnróid a neartú, a ghnóthú go leordhóthanach agus gur fearr is féidir iad a ghnóthú ar leibhéal an Aontais, féadfaidh an tAontas bearta a ghlacadh i gcomhréir le prionsabal na coimhdeachta a leagtar amach in Airteagal 5 den Chonradh ar an Aontas Eorpach. I gcomhréir le prionsabal na comhréireachta a leagtar amach san Airteagal sin, ní théann an Rialachán seo thar a bhfuil riachtanach chun na cuspóirí sin a ghnóthú.

(52)

Chun a áirithiú go dtabharfar ardleibhéal cosanta do phaisinéirí, ba cheart an chumhacht gníomhartha a ghlacadh i gcomhréir le hAirteagal 290 CFAE a tharmligean chuig an gCoimisiún chun Iarscríbhinn I a leasú i ndáil le Rialacha Aonfhoirmeacha CIV agus chun méid na réamhíocaíochta a choigeartú i gcás bás paisinéara i bhfianaise na n-athruithe ar an Innéacs uile-Aontais Comhchuibhithe Praghsanna do Thomhaltóirí. Tá sé tábhachtach, go háirithe, go rachadh an Coimisiún i mbun comhairliúcháin iomchuí le linn a chuid oibre ullmhúcháin, lena n-áirítear ar leibhéal na saineolaithe, agus go ndéanfar na comhairliúcháin sin i gcomhréir leis na prionsabail a leagtar síos i gComhaontú Idirinstitiúideach an 13 Aibreán 2016 maidir le Reachtóireacht Níos Fearr (8). Go sonrach, chun rannpháirtíocht chomhionann in ullmhú na ngníomhartha tarmligthe a áirithiú, faigheann Parlaimint na hEorpa agus an Chomhairle na doiciméid uile ag an am céanna leis na saineolaithe sna Ballstáit, agus bíonn rochtain chórasach ag a gcuid saineolaithe ar chruinnithe ghrúpaí saineolaithe an Choimisiúin a bhíonn ag déileáil le hullmhú na ngníomhartha tarmligthe.

(53)

Chun coinníollacha aonfhoirmeacha a áirithiú maidir leis an Rialachán seo a chur chun feidhme, ba cheart cumhachtaí cur chun feidhme a thabhairt don Choimisiún. Ba cheart na cumhachtaí sin a fheidhmiú i gcomhréir le Rialachán (AE) Uimh. 182/2011 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (9).

(54)

Leis an Rialachán seo, urramaítear na cearta bunúsacha agus comhlíontar na prionsabail a aithnítear i gCairt um Chearta Bunúsacha an Aontais Eorpaigh, go háirithe Airteagail 21, 26, 38 agus 47 maidir le cosc ar idirdhealú de chineál ar bith, lánpháirtíocht daoine faoi mhíchumas, ardleibhéal cosanta don tomhaltóir a áirithiú, agus an ceart chun leighis éifeachtaigh agus trialach córa, faoi seach. Ní mór do chúirteanna na mBallstát an Rialachán seo a chur i bhfeidhm ar bhealach atá comhsheasmhach leis na cearta agus leis na prionsabail seo,

(1)

Tá reachtaíocht agus beartas an Aontais maidir leis an gcomhshaol agus leis an aeráid mar aon le reachtaíocht agus beartas ábhartha an Aontais maidir le fuinneamh tar éis feabhsuithe substaintiúla a chur ar staid an chomhshaoil. Mar sin féin, tá mórdhúshláin chomhshaoil agus aeráide fós ann agus, mura dtabharfar aghaidh orthu, beidh iarmhairtí suntasacha diúltacha ann don Aontas agus do dhea-bhail na saoránach.

(2)

Is é an Clár don Chomhshaol agus do Ghníomhú ar son na hAeráide (LIFE), arna bhunú le Rialachán (AE) Uimh. 1293/2013 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (4), don tréimhse 2014 go 2020, an clár is déanaí de shraith clár de chuid an Aontais ó 1992 lena dtugtar tacaíocht do chur chun feidhme na dtosaíochtaí reachtaíochta agus beartais maidir leis an gcomhshaol agus leis an aeráid. Rinneadh measúnú dearfach ar LIFE i meastóireacht mheántéarma a rinneadh air le déanaí agus tugadh le fios go bhfuil gach cosúlacht ann go bhfuil an Clár éifeachtach, éifeachtúil agus ábhartha. Ba cheart, mar sin, leanúint de Chlár LIFE 2014–2020 ach roinnt modhnuithe a dhéanamh air a sainaithníodh sa mheastóireacht mheántéarma agus i measúnuithe a rinneadh air ina dhiaidh sin. Dá réir sin, ba cheart an Clár don Chomhshaol agus do Ghníomhú ar son na hAeráide (LIFE) (“Clár LIFE”) a bhunú ar feadh tréimshe seacht mbliana chun a ré a ailíniú le ré an chreata airgeadais ilbhliantúil a leagtar síos i Rialachán (AE, Euratom) 2020/2093 ón gComhairle (5).

(3)

Le linn tabhairt faoi na cuspóirí agus na spriocanna s a bhaint amach, arna leagan síos ag reachtaíocht, beartas agus pleananna maidir leis an gcomhshaol agus an aeráid, go háirithe na cuspóirí a leagtar amach sa teachtaireacht ón gCoimisiún an 11 Nollaig 2019 dar teideal ‘An Comhaontú Glas don Eoraip’(‘an Comhaontú Glas don Eoraip’) agus gealltanais idirnáisiúnta an Aontais, le Clár LIFE, i gcomhréir le prionsabal an aistrithe chóir, ba cheart rannchuidiú leis an athrú i dtreo geilleagar inbhuanaithe, ciorclach, fuinneamhéifeachtúil, atá bunaithe ar an bhfuinneamh inathnuaite, geilleagar atá aeráidneodrach agus athléimneach, le cáilíocht an chomhshaoil, lena n-áirítear an t-aer, an t-uisce agus an ithir, agus an tsláinte, a chosaint, a athbhunú agus a fheabhsú agus le cailliúint na bithéagsúlachta a stopadh agus a aisiompú, lena n-áirítear trí thacú le cur chun feidhme agus bainistiú líonra Natura 2000 agus trí dhul i ngleic le díghrádú na n-éiceachóras, bíodh sé trí idirghabhálacha díreacha nó trí thacú leis na cuspóirí sin a chomhtháthú i mbeartais eile. Le Clár LIFE, ba cheart tacú freisin le cur chun feidhme na gclár gníomhaíochta ginearálta arna nglacadh i gcomhréir le hAirteagal 192(3) Conradh ar Fheidhmiú an Aontais Eorpaigh (CFAE), amhail an 7ú Clár Gníomhaíochta don Chomhshaol (6) agus aon chlár gníomhaíochta don chomhshaol de chuid an Aontais dá éis sin.

(4)

Tá an tAontas tiomanta do fhreagairt chuimsitheach a fhorbairt ar Spriocanna Forbartha Inbhuanaithe Chlár Oibre na Náisiún Aontaithe 2030 don Fhorbairt Inbhuanaithe, lena gcuirtear béim ar an nasc intreach idir acmhainní nádúrtha a bhainistiú chun a n-infhaighteacht fhadtéarmach a áirithiú agus seirbhísí éiceachórais, agus an nasc atá ann idir iad araon agus sláinte an duine agus fás eacnamaíoch atá inbhuanaithe agus cuimsitheach ar bhonn sóisialta. I bhfianaise an mhéid sin, ba cheart do Chlár LIFE a bheith ina léiriú ar phrionsabail na dlúthpháirtíochta agus cuidiú ar dhóigh shuntasach leis an bhforbairt eacnamaíoch agus comhtháthú sóisialta araon.

(5)

D’fhonn an fhorbairt inbhuanaithe a chur chun cinn, ba cheart na ceanglais maidir le cosaint an chomhshaoil agus na haeráide a chomhtháthú sa sainmhíniú ar bheartais agus ghníomhaíochtaí uile an Aontais agus ina gcur chun feidhme. Dá bhrí sin, ba cheart sineirgí agus comhlántacht le cláir chistiúcháin eile de chuid an Aontais a chur chun cinn freisin, lena n-áirítear trí chistiú a éascú do na gníomhaíochtaí a chomhlánaíonn tionscadail chomhtháite straitéiseacha agus tionscadail dúlra straitéiseacha agus a thacaíonn le glacadh agus macasamhlú na réiteach arna bhforbairt faoi Chlár LIFE. Is gá comhordú a dhéanamh chun cistiú dúbailte a chosc. Ba cheart don Choimisiún agus do na Ballstáit bearta a dhéanamh chun forluí riaracháin agus ualach riaracháin ar thairbhithe tionscadail, a eascraíonn as oibleagáidí tuairiscithe ó ionstraimí airgeadais éagsúla, a chosc.

(6)

Le Clár LIFE, ba cheart rannchuidiú leis an bhforbairt inbhuanaithe agus cuspóirí agus spriocanna reachtaíocht, straitéisí, phleananna agus ghealltanais idirnáisiúnta an Aontais maidir leis an gcomhshaol agus leis an aeráid mar aon le cuspóirí agus spriocanna reachtaíocht, straitéisí, phleananna agus ghealltanais idirnáisiúnta ábhartha an Aontais maidir le fuinneamh a bhaint amach, go háirithe maidir le Clár Oibre 2030 na Náisiún Aontaithe don Fhorbairt Inbhuanaithe, an Coinbhinsiún maidir leis an Éagsúlacht Bhitheolaíoch (7) agus Comhaontú Pháras a glacadh faoi Chreat-Choinbhinsiún na Náisiún Aontaithe ar an Athrú Aeráide (8) (‘Comhaontú Pháras maidir leis an Athrú Aeráide’), agus, inter alia, Coinbhinsiún Choimisiún Eacnamaíochta na Náisiún Aontaithe don Eoraip (UNECE) maidir le Rochtain ar Fhaisnéis, rannpháirtíocht phoiblí i gcinnteoireacht agus rochtain ar cheartas i gcúrsaí comhshaoil (9) (‘Coinbhinsiún Aarhus’), Coinbhinsiún UNECE maidir le hAerthruailliú Trasteorann Fadraoin, Coinbhinsiún Basel na Náisiún Aontaithe maidir le Rialú Gluaiseachtaí Trasteorann Dramhaíolacha Guaiseacha agus a nDiúscairt, Coinbhinsiún Rotterdam na Náisiún Aontaithe ar an Nós Imeachta i dTaobh Toiliú Feasach a chur in iúl roimh ré le haghaidh Ceimiceán Guaiseach agus Lotnaidicídí áirithe sa Trádáil Idirnáisiúnta, agus Coinbhinsiún Stócólm na Náisiún Aontaithe ar Thruailleáin Orgánacha Mharthanacha.

(7)

Tá sé an-tábhachtach don Aontas go mbeadh na torthaí ar na tionscadail atá á maoiniú ag Clár LIFE inbhuanaithe go fadtéarmach agus go mbeifí in ann na torthaí sin a bhaint amach agus a choinneáil tar éis chur chun feidhme na dtionscadal, inter alia, trí leanúint ar aghaidh leis na tionscadail, trí na tionscadail a mhacasamhlú nó trí na torthaí a aistriú.

(8)

Chun na gealltanais a thug an tAontas faoi Chomhaontú Pháras maidir leis an Athrú Aaeráide a chomhlíonadh, is gá an tAontas a chlaochlú ina shochaí inbhuanaithe, chiorclach, fhuinneamhéifeachtúil, aeráidneodrach agus aeráid-díonach atá bunaithe ar an bhfuinneamh inathnuaite. Le claochlú den sórt sin, tá gá le gníomhaíocht a dhíríonn go háirithe ar na hearnálacha is mó a chuireann le leibhéil aschuir gás ceaptha teasa agus truaillithe, a chuireann an éifeachtúlacht fuinnimh agus an fuinneamh inathnuaite chun cinn agus a thacaíonn le creat beartais 2030 maidir le fuinneamh agus aeráid agus Pleananna Náisiúnta Comhtháite na mBallstát don Fhuinneamh agus don Aeráid a chur chun feidhme agus le cur chun feidhme straitéis fhadtéarmach aeráide agus fhuinnimh an Aontais, i gcomhréir le cuspóirí fadtéarmacha Chomhaontú Pháras maidir leis an Athrú Aeráide. Ina theannta sin, ba cheart a áireamh i gClár LIFE bearta lena rannchuidítear le cur chun feidhme bheartas an Aontais um oiriúnú don athrú aeráide chun aon laige de thoradh éifeachtaí díobhálacha an athraithe aeráide a laghdú.

(9)

Ba cheart tionscadail san fhochlár nua don Aistriú chuig Fuinneamh Glan de chuid Chlár LIFE a bheith dírithe ar fhothú acmhainneachta a chruthú agus saineolas, scileanna, teicnící nuálacha, modhanna agus réitigh a scaipeadh chun cuspóirí reachtaíocht agus bheartais an Aontais maidir leis an aistriú chuig fuinneamh inathnuaite agus éifeachtúlacht bhreise fuinnimh a bhaint amach. Is iondúil gur gníomhaíochtaí comhordaithe agus tacaíochta iad gníomhaíochtaí den sórt sin lena mbaineann breisluach ard ar leibhéal an Aontais, a bhfuil sé mar aidhm leo bacainní margaidh a chuireann bac ar an aistriú socheacnamaíoch chuig an bhfuinneamh inbhuanaithe a shárú, agus a bhaineann go príomha le heintitis bheaga agus mheánmhéide chomh maith le gníomhaithe iolracha, lena n-áirítear údaráis phoiblí áitiúla agus réigiúnacha, agus eagraíochtaí neamhbhrabúsacha. Tá tairbhí éagsúla ag baint le gníomhaíochtaí den sórt sin, amhail dul i ngleic leis an mbochtaineacht fuinnimh, feabhas ar cháilíocht an aeir laistigh, truailleáin áitiúla a laghdú a bhuí le feabhsuithe ar an éifeachtúlacht fuinnimh agus níos mó fuinneamh inathnuaite dáilte, agus rannchuidiú le dea-éifeachtaí eacnamaíocha áitiúla agus fás atá níos cuimsithí ar bhonn sóisialta.

(10)

Chun rannchuidiú le maolú an athraithe aeráide agus le gealltanais idirnáisiúnta an Aontais maidir le dícharbónú, ní mór dlús a chur le claochlú na hearnála fuinnimh. Maidir le gníomhaíochtaí fothaithe acmhainneachta lena dtacaítear le héifeachtúlacht fuinnimh agus fuinneamh inathnuaite, agus a chisteofar go 2020 faoi Fís 2020 (10), ba cheart iad sin a chomhtháthú san fhochlár nua don Aistriú chuig Fuinneamh Glan de chuid Chlár LIFE, ós rud é nach é an cuspóir atá ag na cistí sin an barr feabhais a chistiú agus an nuálaíocht a spreagadh, ach glacadh na teicneolaíochta atá ann cheana don fhuinneamh inathnuaite agus don éifeachtúlacht fuinnimh a éascú, rud a chuideoidh leis an athrú aeráide a mhaolú. Ba cheart na geallsealbhóirí agus na hearnálacha ar fad a bhfuil baint acu le haistriú chuig fuinneamh glan a bheith páirteach i gClár LIFE. A bhuí leis na gníomhaíochtaí fothaithe acmhainneachta den sórt sin a bheith mar chuid de Chlár LIFE, cruthaítear deiseanna do shineirgí idir na fochláir agus méadaítear comhleanúnachas foriomlán chistiú an Aontais. Ba cheart, da bhrí sin, sonraí maidir le glacadh réiteach taighde agus nuálaíochta atá ann cheana sna tionscadail de chuid chlár LIFE a bhailiú agus a scaipeadh, an clár Fís Eorpach arna bhunú faoi Rialachán (AE) 2021/695 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (11) (‘Fís Eorpach’) agus na cláir a bhí ann roimhe san áireamh.

(11)

Sa mheasúnú tionchair a ghabhann leis an togra ón gCoimisiún le haghaidh Treorach (AE) 2018/2002 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (12), a leasaigh Treoir 2012/27/AE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (13), meastar go mbeidh gá le hinfheistíocht bhreise de EUR 177 mbilliún in aghaidh na bliana le linn na tréimhse 2021 go 2030 chun spriocanna fuinnimh 2030 an Aontais a bhaint amach. Baineann na bearnaí is mó leis an infheistíocht i ndícharbónú foirgneamh chun éifeachtúlacht fuinnimh agus úsáid foinsí inathnuaite fuinnimh ar scála beag a mhéadú, i gcás ina bhfuil gá caipiteal a dhíriú i dtreo tionscadail de chineál ard-dáilte. Ar cheann de chuspóirí an fhochláir don ‘Aistriú chuig Fuinneamh Glan’, lena gcumhdaítear éífeachtúlacht fuinnimh agus cur in úsáid mear an fhuinnimh inathnuaite, tá fothú acmhainneachta ar mhaithe le forbairt agus comhiomlánú tionscadal den sórt sin, agus, ar an dóigh sin, cuidiú freisin cistí a iompar ó Chistí Struchtúracha agus Infheistíochta na hEorpa agus gníomhú mar chatalaíoch d’infheistíochtaí san fhuinneamh inathnuaite agus san éifeachtúlacht fuinnimh agus, ina theannta sin, úsáid a bhaint as ionstraimí airgeadais arna soláthar faoi Rialachán (AE) 2021/523 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (14).

(12)

Is é Clár LIFE an t-aon chlár amháin atá tiomnaithe go sonrach don chomhshaol agus do ghníomhú ar son na haeráide agus, dá bhrí sin, tá ról ríthábhachtach aige ó thaobh tacú le reachtaíocht agus beartais an Aontais a chur chun feidhme sna réimsí sin.

(13)

Ba cheart, le sineirgí leis an gclár Fís Eorpach, éascú a dhéanamh ar riachtanais taighde agus nuálaíochta a shainaithint agus a bhunú maidir le dul i ngleic le dúshláin chomhshaoil, aeráide agus fuinnimh laistigh den Aontas le linn an phróisis pleanála maidir le taighde straitéiseach agus nuálaíocht de chuid an chláir Fís Eorpach. Ba cheart do Chlár LIFE leanúint de bheith ag gníomhú mar chatalaíoch chun reachtaíocht agus beartas an Aontais maidir leis an gcomhshaol agus leis an aeráid agus reachtaíocht agus beartas ábhartha an Aontais maidir le fuinneamh a chur chun feidhme, lena n-áirítear trí bhíthin torthaí taighde agus nuálaíochta ón gclár Fís Eorpach a ghlacadh agus a chur i bhfeidhm agus ba cheart dó cuidiú chun iad a chur á n-úsáid ar scála níos leithne más rud é gur féidir leis sin cuidiú le haghaidh a thabhairt ar shaincheisteanna comhshaoil, aeráide nó aistrithe fuinnimh. Maidir le smaointe nua ceannródaíocha a d'fhéadfadh a bheith mar thoradh ar chur chun feidhme thionscadail Chlár LIFE, is féidir leis an gComhairle Nuálaíochta Eorpach de chuid an chláir Fís Eorpach tacú leis na smaointe sin a mhéadú ar scála níos leithne agus a thráchtálú. Ar an gcaoi chéanna, ba cheart sineirgí leis an gCiste Nuálaíochta faoin gCóras Trádála Astaíochtaí, arna bhunú faoi Threoir 2003/87/CE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (15) a chur san áireamh freisin.

(14)

Ba cheart gníomhaíocht a bhfuil ranníocaíocht faighte aici ó Chlár LIFE a bheith in ann ranníocaíocht a fháil freisin ó chláir eile de chuid an Aontais, ar choinníoll nach gcumhdaíonn ranníocaíochtaí den sórt sin na costais chéanna. Níor cheart ach iniúchadh amháin a dhéanamh ar ghníomhaíochtaí a fhaigheann maoiniú carnach ó chláir éagsúla de chuid an Aontais agus ar bhealach lena gcumhdófar na cláir uile de chuid an Aontais atá i dtrácht agus na rialacha is infheidhme lena mbaineann.

(15)

Sa teachtaireacht ón gCoimisiún an 3 Feabhra 2017 maidir le ‘The EU Environmental Implementation Review: Common challenges and how to combine efforts to deliver better results’ [Athbhreithniú an Aontais Eorpaigh ar Chur Chun Feidhme an Bheartais Comhshaoil: Dúshláin choiteanna agus conas oibriú as lámh a chéile chun torthaí níos fearr a bhaint amach] (EIR), léirítear gur gá dul chun cinn suntasach a dhéanamh chun dlús a chur le cur chun feidhme acquis an Aontais Eorpaigh maidir leis an gcomhshaol agus chun comhtháthú agus príomhshruthú na gcuspóirí comhshaoil agus aeráide i mbeartais eile a fheabhsú. Ba cheart do Chlár LIFE, dá bhrí sin, gníomhú mar chatalaíoch chun dul i ngleic le dúshláin chórasacha chothrománacha mar aon leis na bunchúiseanna atá leis na heasnaimh sa chur chun feidhme mar a sainaithníodh iad in EIR, agus chun an cur chun cinn is gá a bhaint amach trí chuir chuige nua a fhorbairt, a thástáil agus a mhacasamhlú; trí thacú le beartas a fhorbairt, agus faireachán agus athbhreithniú a dhéanamh air; an rialachas a fheabhsú maidir leis an gcomhshaol, leis an athrú aeráide agus le hábhair a bhaineann leis an aistriú chuig fuinneamh glan, lena n-áirítear trí rannpháirteachas na ngeallsealbhóirí ar gach leibhéal, fothú acmhainneachta, cumarsáid agus feasacht a fheabhsú; infheistíochtaí ó chláir infheistíochta an Aontais nó ó fhoinsí eile airgeadais a shlógadh agus trí thacú le gníomhaíochtaí chun na constaicí éagsúla i gcur chun feidhme éifeachtach na bpríomhphleananna a cheanglaítear le reachtaíocht chomhshaoil a shárú.

(16)

Chun cailliúint na bithéagsúlachta agus díghrádú éiceachóras a stopadh agus a aisiompú, lena n-áirítear in éiceachórais mhuirí, is gá tacú le forbairt, cur chun feidhme, forfheidhmiú agus measúnú reachtaíochta agus beartais ábhartha de chuid an Aontais, lena n-áirítear an teachtaireacht ón gCoimisiún an 20 Bealtaine 2020 maidir le Straitéis Bhithéagsúlachta an Aontais Eorpaigh do 2030 _An Dúlra a thabhairt ar ais isteach inár Saol, Treoir 92/43/CEE ón gComhairle (16), Treoir 2009/147/CE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (17) agus Rialachán (AE) Uimh. 1143/2014 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (18), go háirithe trí fhorbairt a dhéanamh ar an mbonn eolais chun beartas a fhorbairt agus a chur chun feidhme agus trí dhea-chleachtais agus réitigh ar scála beag nó atá oiriúnaithe do chomhthéacsanna áitiúla, réigiúnacha agus náisiúnta ar leith a fhorbairt, a thástáil, a thaispeáint agus a chur i bhfeidhm, lena n-áirítear cuir chuige chomhtháite maidir le cur chun feidhme na gcreataí gníomhaíochta a bhfuil tosaíocht tugtha dóibh arna nglacadh de bhun Threoir 92/43/CEE. Ba cheart don Rialachán seo rannchuidiú le gníomhaíocht bhithéagsúlachta a phríomhshruthú i mbeartais an Aontais agus leis an uaillmhian fhoriomlán a bhaint amach arb í 7,5 % den chaiteachas bliantúil faoin gcreat airgeadais ilbhliantúil a chur ar fáil do chuspóirí bithéagsúlachta in 2024 agus 10 % den chaiteachas bliantúil faoin gcreat airgeadais ilbhliantúil a chur ar fáil do chuspóirí bithéagsúlachta in 2026 agus in 2027, agus ag an am céanna aon fhorluí atá ann cheana idir na spriocanna aeráide agus bithéagsúlachta a mheas.

Ba cheart don Aontas agus do na Ballstáit a gcaiteachas i leith na bithéagsúlachta a rianú chun a n-oibleagáidí tuairiscithe a chomhlíonadh faoin gCoinbhinsiún maidir leis an Éagsúlacht Bhitheolaíoch. Ba cheart freisin ceanglais maidir le rianú i reachtaíocht ábhartha eile de chuid an Aontais a chomhlíonadh. Ba cheart caiteachas a bhaineann leis an mbithéagsúlacht a rianú i gcomhréir le modheolaíocht éifeachtach thrédhearcach chuimsitheach atá an Coimisiún le leagan amach, i gcomhar le Parlaimint na hEorpa agus leis an gComhairle, faoi mar a thagraítear dó sa Chomhaontú Idirinstitiúideach an 16 Nollaig 2020 idir Parlaimint na hEorpa, Comhairle an Aontais Eorpaigh agus an Coimisiún Eorpach maidir leis an smacht buiséadach, le comhar in ábhair bhuiséadacha agus le bainistíocht fhónta airgeadais, mar aon le hacmhainní dílse nua, lena n-áirítear treochlár chun acmhainní dílse nua a thabhairt isteach (19).

(17)

Leis na meastóireachtaí agus na measúnuithe a rinneadh le déanaí, lena n-áirítear an t-athbhreithniú meántéarma a rinneadh ar Straitéis Bhithéagsúlachta an Aontais Eorpaigh go dtí 2020 agus ar an tSeiceáil Oiriúnachta ar an reachtaíocht maidir leis an dúlra, léirítear go bhfuil an easpa maoinithe leordhóthanaigh ar cheann de na bunchúiseanna is mó le neamhleordhóthanacht cur chun feidhme reachtaíocht an Aontais maidir leis an dúlra agus straitéis na bithéagsúlachta.

Leis na príomhionstraimí cistiúcháin de chuid an Aontais, lena n-áirítear Ciste Forbraíochta Réigiúnaí na hEorpa arna bhunú faoi Rialachán (AE) Uimh. 1301/2013 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (20) (Ciste Forbraíochta Réigiúnaí na hEorpa’), an Ciste Comhtháthaithe arna bhunú faoi Rialachán (AE) Uimh. 1300/2013 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (21) (an ‘Ciste Comhtháthaithe’), an Ciste Eorpach Talmhaíochta um Fhorbairt Tuaithe arna bhunú faoi Rialachán (AE) Uimh. 1305/2013 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (22) (an ‘Ciste Eorpach Talmhaíochta um Fhorbairt Tuaithe’) agus an Ciste Eorpach Muirí, Iascaigh agus Dobharshaothraithe arna bhunú faoi Rialachán ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle maidir leis an gCiste Eorpach Muirí, Iascaigh agus Dobharshaothraithe agus lena n-aisghairtear Rialachán (AE) Uimh. 508/2014 (an ‘Ciste Eorpach Muirí, Iascaigh agus Dobharshaothraithe’), d’fhéadfaí cuidiú go mór chun freastal ar na riachtanais sin, ar bhonn comhlántach. Le Clár LIFE, d'fhéadfaí tuilleadh feabhsuithe a chur ar éifeachtúlacht príomhshruthaithe den sórt sin trí thionscadail dúlra straitéiseacha atá tiomanta do bheith ag gníomhú mar chatalaíoch do chur chun feidhme reachtaíocht agus bheartas an Aontais maidir leis an dúlra agus leis an mbithéagsúlacht, lena n-áirítear na gníomhaíochtaí a leagtar amach i gcreataí gníomhaíochta a bhfuil tosaíocht tugtha dóibh arna nglacadh de bhun Threoir 92/43/CEE. Ba cheart, le tionscadail dúlra straitéiseacha, tacú le cláir gníomhaíochtaí sna Ballstáit a bhfuil sé mar aidhm leo cuspóirí ábhartha dúlra agus bithéagsúlachta a phríomhshruthú i mbeartais agus cláir chistiúcháin eile agus, ar an dóigh sin, a áirithiú go slógtar cistí iomchuí chun na beartais sin a chur chun feidhme.

Mar chuid dá bPlean Straitéiseach don Chomhbheartas Talmhaíochta, ba cheart ligean do na Ballstáit a chinneadh sciar áirithe den leithdháileadh ón gCiste Eorpach Talmhaíochta um Fhorbairt Tuaithe a úsáid chun tacaíocht a luamhánú le haghaidh gníomhaíochtaí lena gcomhlánaítear tionscadail dúlra straitéiseacha mar a shainítear faoin Rialachán seo.

(18)

Chun an geilleagar ciorclach agus éifeachtúlacht acmhainní a chur chun cinn, is gá athrú a bheith ann maidir leis an gcaoi a ndéantar ábhair agus táirgí, lena n-áirítear ábhar plaisteach, a dhearadh, a tháirgeadh, a úsáid, a dheisiú, a athúsáid, a athchúrsáil agus a dhiúscairt, ag díriú ar shaolré iomlán na dtáirgí. Ba cheart, le Clár LIFE, cuidiú leis an aistriú chuig samhail an gheilleagair chiorclaigh trí thacaíocht airgeadais lena ndírítear ar ghníomhaithe éagsúla amhail gnólachtaí, údaráis phoiblí agus tomhaltóirí, go háirithe trí bhíthin an teicneolaíocht, na cleachtais agus na réitigh is fearr atá oiriúnaithe do chomhthéacsanna áitiúla, réigiúnacha agus náisiúnta ar leith a chur i bhfeidhm, a fhorbairt agus a mhacasamhlú, lena n-áirítear trí chuir chuige chomhtháite maidir le hord na réiteach dramhaíola a chur i bhfeidhm agus pleananna bainistithe dramhaíola agus pleananna maidir le cosc ar dhramhaíl a chur chun feidhme. Trí thacú leis an Teachtaireacht ón gCoimisiún an 16 Eanáir 2018 maidir le ‘A European Strategy for Plastics in a Circular Economy’ [Straitéis Eorpach maidir le hÁbhar Plaisteach i nGeilleagar Ciorclach] a chur chun feidhme, d'fhéadfaí gníomhaíocht a dhéanamh chun aghaidh a thabhairt go háirithe ar fhadhb an bhruscair mhuirí.

(19)

Tá sé ríthábhachtach go mbeadh ardleibhéal cosanta comhshaoil ann ar mhaithe le sláinte agus dea-bhail shaoránaigh an Aontais. Le Clár LIFE, ba cheart tacú le cuspóirí an Aontais a mhéid a bhaineann le ceimiceáin a tháirgeadh agus a úsáid ar bhealaí as a dtiocfaidh íoslaghdú ar an tionchar mór díobhálach a bhíonn acu ar shláinte an duine agus ar an gcomhshaol, d’fhonn cuspóir an chomhshaoil neamhthocsainigh san Aontas a bhaint amach. Le Clár LIFE, ba cheart tacú freisin le gníomhaíochtaí lena n-éascaítear cur chun feidhme Threoir 2002/49/CE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (23) chun leibhéil torainn a bhaint amach nach n-eascraíonn tionchar mór diúltach ar shláinte an duine agus rioscaí di astu.

(20)

A mhéid a bhaineann leis an mbeartas aeir, is é cuspóir fadtéarmach an Aontais cáilíocht aeir a bhaint amach ar leibhéal nach mbeadh mórthionchar diúltach aige ar shláinte an duine ná ar an gcomhshaol agus nach mbeadh rioscaí aige do shláinte an duine ná don chomhshaol (24) agus, ag am céanna, na sineirgí idir feabhsuithe cháilíocht an aeir agus an laghdú ar astaíochtaí gás ceaptha teasa á neartú. Tá an pobal ar an eolas faoi thruailliú an aeir agus tá na saoránaigh ag súil le beart ó na húdaráis, go háirithe i limistéir ina bhfuil an daonra agus na héiceachórais nochta d’ardleibhéil truailleán aeir. Le Treoir (AE) 2016/2284 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle, leagtar béim ar an ról is féidir a bheith ag cistiú ón Aontas i gcuspóirí maidir le haer glan a bhaint amach. Le Clár LIFE, dá bhrí sin, ba cheart tacú le tionscadail, lena n-áirítear tionscadail chomhtháite straitéiseacha, lena bhféadfaí cistí poiblí agus príobháideacha a luamhánú agus a d’fhéadfadh a bheith ina n-eiseamláir don dea-chleachtas agus chun gníomhú mar chatalaíoch do phleananna agus reachtaíocht maidir le cáilíocht an aeir a chur chun feidhme ar an leibhéal áitiúil, réigiúnach, ilréigiúnach, náisiúnta agus trasnáisiúnta.

(21)

Le Treoir 2000/60/CE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (25), cuireadh ar bun creat chun uiscí dromchla, uiscí cósta, uiscí trasdultacha agus screamhuisce an Aontais a chosaint. Thabharfaí tacaíocht do chuspóirí na Treorach sin trí chuspóirí an bheartais uisce a chur chun feidhme ar bhealach níos fearr agus iad a chomhtháthú i réimsí beartais eile ar bhealach níos fearr. Le Clár LIFE, dá bhrí sin, ba cheart tacú le tionscadail lena gcuidítear le cur chun feidhme éifeachtach Threoir 2000/60/CE agus reachtaíochta ábhartha eile uisce de chuid an Aontais lena gcuidítear dea-stádas dhobharlaigh an Aontais a bhaint amach trí dhea-chleachtais a chur i bhfeidhm, a fhorbairt agus a mhacasamhlú, chomh maith le trí ghníomhaíochtaí comhlántacha faoi chláir nó foinsí airgeadais eile de chuid an Aontais Eorpaigh a shlógadh.

(22)

Tá cosaint agus athbhunú an chomhshaoil mhuirí ar cheann d'aidhmeanna foriomlána bheartas comhshaoil an Aontais. Le Chlár LIFE, ba cheart tacú leis an méid seo a leanas: an bhithéagsúlacht agus éiceachórais mhuirí a bhainistiú, a chaomhnú, a athbhunú agus faireachán a dhéanamh orthu, go háirithe i láithreáin mhuirí Natura 2000, agus speicis a chosaint i gcomhréir leis na creataí gníomhaíochta a bhfuil tosaíocht tugtha dóibh arna nglacadh de bhun Threoir 92/43/CEE; StádasMaith Comhshaoil a bhaint amach i gcomhréir le Treoir 2008/56/CE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (26); farraigí atá glan agus folláin a chur chun cinn; an teachtaireacht ón gCoimisiún an 16 Eanáir 2018 maidir le Straitéis Eorpach don Phlaisteach i nGeilleagar Ciorclach a chur chun feidhme, aghaidh a thabhairt go háirithe ar an bhfadhb a bhaineann le trealamh iascaireachta caillte agus bruscar muirí; agus rannpháirtíocht an Aontais i rialachas idirnáisiúnta aigéan a chur chun cinn, rud atá ríthábhachtach chun cuspóirí Chlár Oibre 2030 na Náisiún Aontaithe don Fhorbairt Inbhuanaithe a bhaint amach agus chun aigéin fholláine a áirithiú do ghlúnta amach anseo. Ba cheart a áireamh i dtionscadail chomhtháite straitéiseacha agus tionscadail dúlra straitéiseacha Chlár LIFE gníomhaíochtaí ábhartha arb é is aidhm dóibh an comhshaol muirí a chosaint.

(23)

Chun feabhas a chur ar an rialachas maidir leis an gcomhshaol, leis an athrú aeráide agus le hábhair a bhaineann leis an aistriú fuinnimh, is gá rannpháirteachas na sochaí sibhialta a áirithiú trí fheasacht an phobail a mhúscailt, lena n-áirítear trí straitéis chumarsáide lena gcuirtear san áireamh na meáin nua agus na líonraí sóisialta, rannpháirtíocht na dtomhaltóirí, agus lena méadaítear rannpháirteachas na ngeallsealbhóirí, lena n-áirítear eagraíochtaí neamhrialtasacha (ENRanna), i gcomhairliúchán maidir le beartais ghaolmhara agus maidir leis na beartais sin a chur chun feidhme ar gach leibhéal. Is iomchuí, dá bhrí sin, go dtacaíonn Clár LIFE le raon leathan d’eagraíochtaí neamhrialtasacha mar aon le líonraí d’eintitis neamhbhrabúsacha a fhéachann le haidhm a bhaint amach atá chun leas ginearálta an Aontais, agus atá gníomhach go príomha i réimse an chomhshaoil nó an ghníomhaithe ar son na haeráide, trí dheontais oibríochta a dhámhachtain ar bhealach iomaíoch agus trédhearcach chun cabhrú le ENRanna, leis na líonraí agus leis na heintitis sin rannchuidiú go héifeachtach le beartas an Aontais agus chun cur lena n-acmhainneacht a bheith ina gcomhpháirtithe níos éifeachtúla, agus an acmhainneacht sin a neartú.

(24)

Cé gur cheart feabhsú an rialachais ar gach leibhéal a bheith ina chuspóir trasearnálach d’fhochláir uile Chlár LIFE, le Clár LIFE, ba cheart tacú le forbairt, cur chun feidhme, forfheidhmiú agus comhlíonadh an acquis maidir leis an gcomhshaol agus an aeráid, go háirithe ó thaobh na reachtaíochta cothrománaí maidir leis an rialachas comhshaoil, lena n-áirítear reachtaíocht lena gcuirtear chun feidhme UNEC Choinbhinsiún Aarhus.

(25)

Le Chlár LIFE, ba cheart gníomhairí margaidh a ullmhú don athrú agus ba cheart tacaíocht a thabhairt dóibh don athrú sin i dtreo geilleagar inbhuanaithe, ciorclach, fuinneamhéifeachtúil, aeráidneodrach, aeráid-díonach atá bunaithe ar an bhfuinneamh inathnuaite trí dheiseanna nua gnó a thástáil, scileanna gairmiúla a uasghrádú, rochtain tomhaltóirí ar earraí agus seirbhísí inbhuanaithe a éascú, lucht tionchair a fhostú agus a chumhachtú agus modhanna nuálacha a thástáil chun na próisis agus an tírdhreach gnó atá ann cheana a oiriúnú. Chun tacú le glacadh níos leithne réiteach inbhuanaithe sa mhargadh, ba cheart glacadh an phobail i gcoitinne agus rannpháirtíocht na dtomhaltóirí a chur chun cinn.

(26)

Tá Clár LIFE deartha chun tacú le taispeáint na dteicnící, na gcur chuige agus na ndea-chleachtas ar féidir iad a mhacasamhlú agus cur leo. Le réitigh nuálacha, rannchuideofaí le feabhas a chur ar an bhfeidhmíocht chomhshaoil agus ar an inbhuanaitheacht, go háirithe chun cleachtais inbhuanaithe feirmeoireachta a fhorbairt sna réimsí atá gníomhach i réimsí na haeráide, an uisce, na hithreach, na bithéagsúlachta agus na dramhaíola. I ndáil leis seo, ba cheart béim a chur ar shineirgí le cláir agus beartais eile, amhail an Chomhpháirtíocht Eorpach Nuálaíochta um Tháirgiúlacht agus Inbhuaine Talmhaíochta agus Scéim AE um Bainistíocht agus Iniúchadh Comhshaoil.

(27)

Ar leibhéal an Aontais, is iondúil go gcistítear infheistíochtaí móra i ngníomhaíochtaí comhshaoil agus aeráide trí mhórchláir chistiúcháin de chuid an Aontais. Tá sé ríthábhachtach, dá bhrí sin, dlús a chur leis na hiarrachtaí príomhshrutha chun an inbhuanaitheacht, an profáil bithéagsúlachta agus an díonadh ar an athrú aeráide maidir leis na gníomhaíochtaí faoi chláir chistiúcháin eile de chuid an Aontais agus chun comhtháthú na gcoimircí inbhuanaitheachta in ionstraimí uile an Aontais a áirithiú. I gcomhthéacs a róil mar chatalaíoch, l leis na tionscadail chomhtháite straitéiseacha agus na tionscadail dúlra straitéiseacha atá le forbairt faoi Chlár LIFE, ba cheart deiseanna maoiniúcháin a luamhánú faoi na cláir chistiúcháin sin agus faoi fhoinsí eile cistiúcháin, amhail cistí náisiúnta, agus ba cheart sineirgí a chruthú.

(28)

Braitheann rath na dtionscadal dúlra straitéiseach agus na dtionscadal comhtháite straitéiseach ar dhlúthchomhar idir na húdaráis náisiúnta, réigiúnacha agus áitiúla agus na gníomhaithe neamhstáit a ndéanann cuspóirí Chlár LIFE difear dóibh. Ba cheart na prionsabail maidir le trédhearcacht agus nochtadh cinntí maidir le forbairt, cur chun feidhme, measúnú agus faireachán tionscadal a chur i bhfeidhm, dá bhrí sin, go háirithe i gcás príomhshruthú nó nuair a bhíonn foinsí iomadúla cistithe i gceist.

(29)

Mar léiriú ar a thábhachtaí atá sé dul i ngleic leis an athrú aeráide ar bhealach comhordaithe uaillmhianach, i gcomhréir le gealltanais an Aontais Comhaontú Pháras maidir leis an Athrú Aaeráide agus Spriocanna Forbartha Inbhuanaithe na Náisiún Aontaithe a chur chun feidhme, rannchuideoidh Clár LIFE le gníomhaíochtaí ar son na haeráide a phríomhshruthú agus an sprioc fhoriomlán a bhaint amach 30 % ar a laghad de chaiteachas buiséadach an Aontais a chaitheamh ar thacaíocht do chuspóirí aeráide. Le gníomhaíochtaí faoin Chlár LIFE, táthar ag súil go gcaithfear 61 % d'imchlúdach airgeadais foriomlán Chlár LIFE ar chuspóirí aeráide. Sainaithneofar gníomhaíochtaí ábhartha le linn ullmhú agus chur chun feidhme Chlár LIFE, agus déanfar athmheasúnú ar na gníomhaíochtaí sin i gcomhthéacs na meastóireachtaí agus na bpróiseas athbhreithnithe ábhartha. I gcomhréir leis an gComhaontú Glas don Eoraip, ba cheart an prionsabal "gan dochar a dhéanamh" a urramú leis na gníomhaíochtaí a dhéantar faoi Chlár LIFE.

(30)

Agus Clár LIFE á chur chun feidhme, ba cheart aird chuí a thabhairt ar an straitéis maidir leis na réigiúin is forimeallaí, atá sa Teachtaireacht ón gCoimisiún an 24 Deireadh Fómhair 2017 maidir le ‘A stronger and renewed strategic partnership with the EU's outermost regions’ [Comhpháirtíocht straitéiseach neartaithe athnuaite leis na réigiúin is forimeallaí in AE] i bhfianaise Airteagal 349 CFAE agus riachtanais shonracha na réigiún sin agus a leochailí atá siad. Ba cheart beartais eile an Aontais nach beartais maidir leis an gcomhshaol agus an aeráid iad, agus nach beartais ábhartha maidir leis an bhfuinneamh iad, a chur san áireamh freisin.

(31)

Chun tacú le cur chun feidhme Chlár LIFE, ba cheart don Choimisiún oibriú i gcomhar le líonra Phointí Teagmhála Náisiúnta chlár LIFE chun comhar a spreagadh arb é is aidhm dó seirbhísí na bPpointí Tteagmhála Nnáisiúnta ar fud an Aontais a fheabhsú agus a dhéanamh níos éifeachtaí, chun caighdeán foriomlán na dtograí arna dtíolacadh a mhéadú, seimineáir agus ceardlanna a eagrú, liostaí de thionscadail arna gcistiú faoi Chlár LIFE a fhoilsiú nó tabhairt faoi ghníomhaíochtaí eile, amhail feachtais sna meáin, chun gur fearr is féidir torthaí tionscadail a scaipeadh ar bhealach níos fearr agus éascaíocht a dhéanamh ar mhalartuithe taithí, eolais agus dea-chleachtas agus ar mhacasamhlú torthaí tionscadail ar fud an Aontais, rud a chuirfeadh comhar agus cumarsáid chun cinn. Le gníomhaíochtaí den sórt sin, ba cheart go háirithe díriú ar na Ballstáit ag a bhfuil glacadh íseal cistí agus an chumarsáid agus ba cheart an comhar a éascú idir tairbhithe, iarratasóirí agus geallsealbhóirí tionscadail chríochnaithe nó leanúnacha sa réimse céanna. Tá sé ríthábhachtach go mbeadh na gníomhaíochtaí cumarsáide agus comhair sin dírithe ar na húdaráis réigiúnacha agus áitiúla agus ar na geallsealbhóirí.

(32)

Ba cheart gurb í an cháilíocht an critéar lena rialaítear an próiseas meastóireachta agus dámhachtana tionscadail i gClár LIFE. Chun cur chun feidhme chuspóirí chlár LIFE ar fud an Aontais a éascú agus chun ardcháilíocht tograí tionscadail a chur chun cinn, ba cheart cistiú do thionscadail cúnaimh theicniúil a bhfuil sé mar aidhm leo rannpháirtíocht éifeachtach i gClár LIFE a chur ar fáil. Ba cheart don Choimisiún cumhdach geografach éifeachtach atá bunaithe ar cháilíocht a shaothrú ar fud an Aontais, lena n-áirítear trí thacú leis na Ballstáit cáilíocht na dtionscadal a mhéadú trí fhothú acmhainneachta. Ba cheart rannpháirtíocht ísealéifeachtach, mar aon le gníomhaíochtaí incháilithe agus critéir dhámhachtana Chlár LIFE a shonrú sa Chlár Oibre Ilbhliantúil de réir rannpháirtíocht agus ráta ratha iarrthóirí na mBallstát faoi seach agus aird á tabhairt, inter alia, ar an daonra agus an dlús daonra, ar limistéar iomlán láithreán Natura 2000 do gach Ballstát arna shloinneadh mar chion de limistéar iomlán Natura 2000 agus mar chion de chríoch Ballstáit arna chumhdach ag láithreáin Natura 2000. Ba cheart na gníomhaíochtaí incháilithe a bheith den chineál sin go bhfuil sé mar aidhm leo feabhas a chur ar cháilíocht na n-iarratas ar thionscadal.

(33)

I gcomhréir leis an Teachtaireacht ón gCoimisiún an 18 Eanáir 2018 maidir le 'EU actions to improve environmental compliance and governance'[Gníomhaíochtaí AE chun comhlíonadh agus rialachas comhshaoil a fheabhsú], bunaíodh Líonra an Aontais Eorpaigh maidir le Dlí an Chomhshaoil a Chur Chun Feidhme agus a Fhorfheidhmiú (IMPEL), Líonra Eorpach na n-Ionchúisitheoirí don Chomhshaol (ENPE) agus Fóram Breithiúna an Aontais Eorpaigh don Chomhshaol (EUFJE) chun comhoibriú idir na Ballstáit a éascú chun ról uathúil a imirt i reachtaíocht an Aontais maidir leis an gcomhshaol a fhorfheidhmiú. Cuireann siad go mór le comhsheasmhacht sa dóigh a ndéantar reachtaíocht an Aontais maidir leis an gcomhshaol a chur chun feidhme agus a fhorfheidhmiú ar fud an Aontais, le saobhadh iomaíochta a sheachaint agus le cáilíocht an iniúchta comhshaoil agus sásraí forfheidhmithe dlí a fheabhsú trí chóras líonraithe ar leibhéal an Aontais agus ar leibhéal an Bhallstáit araon, agus foráiltear leo do mhalartú faisnéise agus taithí a dhéanamh indéanta ag leibhéil dhifriúla riaracháin, chomh maith le trí oiliúint chríochnúil agus dianphlé i dtaca le saincheisteanna comhshaoil agus na gnéithe forfheidhmithe a bhaineann leo, lena n-áirítear próisis faireacháin agus próisis cheadúcháin. I bhfianaise a mhéid a rannchuidíonn siad le cuspóirí Chlár LIFE, is iomchuí a údarú deontais a dhámhachtain do IMPEL, ENPE agus EUFJE gan glao ar thograí ionas go leanfar tacaíocht a sholáthar do ghníomhaíochtaí na gcomhlachtaí sin. Ina theannta sin, i gcásanna eile d'fhéadfadh sé nach mbeadh gá le glao de bhun cheanglais ghinearálta Rialachán (AE, Euratom) 2018/1046 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (27) (an ‘Rialacháin Airgeadais’), mar shampla comhlachtaí arna n-ainmniú ag na Ballstáit agus atá ag feidhmiú faoina gcúram, i gcás ina sainaithneofar na Ballstáit sin mar thairbhithe deontais trí ghníomh reachtach de chuid an Aontais.

(34)

Is iomchuí imchlúdach airgeadais a leagan síos do chlár LIFE arb éard a bheidh ann an príomh-mhéid tagartha do Pharlaimint na hEorpa agus don Chomhairle, de réir bhrí phointe 18 de Chomhaontú Idirinstitiúideach an 16 Nollaig 2020 idir Parlaimint na hEorpa, Comhairle an Aontais Eorpaigh agus an Coimisiún Eorpach maidir le smacht buiséadach, comhar in ábhair bhuiséadacha agus bainistíocht fhónta airgeadais, mar aon le hacmhainní dílse nua, lena n-áirítear treochlár i dtreo hacmhainní dílse nua a thabhairt isteach, do Pharlaimint na hEorpa ahis don Chomhairle le linn an nós imeachta bhuiséadaigh bhliantúil.

(35)

Ba cheart uasrátaí cómhaoinithe na ndeontas a chómhaoinítear faoi chlár LIFE a shocrú ag leibhéil a bhfuil gá leo chun an leibhéal éifeachtach tacaíochta arna soláthar ag Clár LIFE a choinneáil. Chun an inoiriúnaitheacht a bhfuil gá léi chun freagairt do réimse na ngníomhaíochtaí agus na n-eintiteas atá ann cheana a chur san áireamh, ba cheart go gcuirfeadh rátaí cómhaoinithe sonracha leis an gcinnteacht, fad a choinneofar an méid solúbthachta is gá i gcomhréir leis na riachtanais nó na ceanglais shonracha. Ba cheart na rátaí cómhaoinithe sonracha a bheith faoi réir na n-uasrátaí cómhaoinithe ábhartha bunaithe i gcónaí.

(36)

Tá feidhm ag an Rialachán Airgeadais arna ghlacadh ag Parlaimint na hEorpa agus an Chomhairle ar bhonn Airteagal 322 CFAE maidir leis an Rialachán seo. Leis an Rialachán Airgeadais, leagtar síos rialacha maidir le cur chun feidhme bhuiséad an Aontais, lena n-áirítear na rialacha maidir le deontais, duaiseanna, soláthar, bainistíocht indíreach, ionstraimí airgeadais, ráthaíochtaí buiséadacha, cúnamh airgeadais agus aisíocaíocht a dhéanamh le saineolaithe seachtracha, agus foráiltear ann do sheiceálacha ar fhreagracht na ngníomhaithe airgeadais. Áirítear freisin i rialacha arna nglacadh ar bhonn Airteagal 322 CFAE córas ginearálta coinníollachta chun buiséad an Aontais a chosaint.

(37)

I gcomhréir leis an Rialachán Airgeadais Rialachán (AE, Euratom) Uimh. 883/2013 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (28), Rialacháin (CE, Euratom) Uimh. 2988/95 (29) ón gComhairle, Rialacháin (Euratom, CE) Uimh. 2185/96 (30) agus (AE) 2017/1939 (31) ón gComhairle, táthar chun leasanna airgeadais an Aontais a chosaint trí bhíthin bearta comhréireacha, lena n-áirítear trí neamhrialtachtaí, lena n-áirítear bearta a bhaineann le neamhrialtachtaí a chosc, a bhrath, a cheartú agus aimscrudú, lena n-áirítear calaois, le cistí a cailleadh, a íocadh go mícheart nó a úsáideadh go mícheart a ghnóthú agus, i gcás inarb iomchuí, pionóis riaracháin a fhorchur. Go háirithe, i gcomhréir le Rialacháin ( Euratom, CE) Uimh. 2185/96 agus (AE, Euratom) Uimh. 833/2013, tá sé de chumhacht ag tá an cumhacht ag an Oifig Eorpach Frith-Chalaoise (OLAF) imscrúduithe riaracháin a dhéanamh, lena n-áirítear seiceálacha agus cigireachtaí ar an láthair, d’fhonn a shuí ar tharla calaois, éilliú nó aon ghníomhaíocht neamhdhleathach eile a dhéanann difear do leasanna airgeadais an Aontais.

Tugtar de chumhacht d’Oifig an Ionchúisitheora Phoiblí Eorpaigh (OIPE), i gcomhréir le Rialachán (AE) 2017/1939, cionta coiriúla a dhéanann difear do leasanna airgeadais an Aontais, dá bhforáiltear i dTreoir (AE) 2017/1371 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (32), a imscrúdú agus a ionchúiseamh. I gcomhréir leis an Rialachán Airgeadais, tá aon duine nó aon eintiteas a fhaigheann cistí ón Aontas chun comhoibriú go hiomlán maidir le cosaint leasanna airgeadais an Aontais, chun na cearta agus an rochtain is gá a thabhairt don Choimisiún, do OLAF, do Chúirt Iniúchóirí na hEorpa, agus, i leith na Ballstáit sin atá rannpháirteach sa chomhar feabhsaithe de bhun Rialachán (AE) 2017/1939, do OIPE, agus chun a áirithiú go dtabharfaidh aon tríú páirtithe a bheidh páirteach i gcur chun feidhme cistí de chuid an Aontais cearta coibhéiseacha.

(38)

Ba cheart cineálacha maoiniúcháin agus modhanna cur chun feidhme bhuiséad Chlár LIFE a roghnú ar bhonn a fhónta atá siad ó thaobh cuspóirí sainiúla na ngníomhaíochtaí a bhaint amach agus torthaí a thabhairt, agus aird á tabhairt, go háirithe, ar chostais rialuithe, ar an ualach riaracháin, agus ar an riosca neamh-chomhlíontachta a mheastar a bheith ann. Maidir le deontais, ba cheart breithniú a dhéanamh ar úsáid cnapshuimeanna, rátaí comhréidhe agus scálaí costas aonaid. Ba cheart don Choimisiún a áirithiú go bhfuil cur chun feidhme éasca le tuiscint, agus ba cheart dó fíorshimpliú a chur chun cinn d’fhorbróirí tionscadail.

(39)

I gcás inarb iomchuí, ba cheart cuspóirí beartais Chlár LIFE a shaothrú trí ionstraimí airgeadais agus trí ráthaíocht bhuiséadach faoi Rialachán (AE) 2021/523, lena n-áirítear tríd an méid arna leithdháileadh ó Chlár LIFE, mar a shonraítear laistigh de na cláir oibre ilbhliantúla faoin gClár sin.

(40)

De bhun Airteagal 94 de Chinneadh 2013/755/AE ón gComhairle (33), tá eintitis atá lonnaithe i dtíortha agus críocha thar lear incháilithe do chistiú faoi réir rialacha agus chuspóirí Chlár LIFE agus faoi réir socruithe féideartha is infheidhme maidir leis an mBallstát lena mbaineann an tír nó an chríoch ábhartha thar lear. Ba cheart eintitis den sórt sin a rannpháirtíocht i gClár LIFE a dhíriú go príomha ar thionscadail a thagann faoin bhfochlár arb é ‘an Dúlra agus an Bhithéagsúlacht’.

(41)

Leis an scéim dheonach maidir le Bithéagsúlacht agus Seirbhísí Éiceachórais i gcríocha Eorpacha Thar Lear (BEST), cuirtear chun cinn caomhnú na bithéagsúlachta, lena n-áirítear an bhithéagsúlacht mhuirí, agus úsáid inbhuanaithe seirbhísí éiceachórais, lena n-áirítear cuir chuige atá bunaithe ar an éiceachóras maidir leis an oiriúnú don athrú aeráide agus an maolú ar an athrú aeráide, sna Réigiúin is Forimeallaí san Aontas agus i dTíortha agus Críocha Thar Lear. Trí réamhghníomhaíocht BEST a glacadh in 2011 agus Clár BEST 2.0 agus tionscadal BEST RUP a tháinig ina diaidh, músclaíodh feasacht maidir le tábhacht éiceolaíoch na Réigiún is Forimeallaí agus na dTíortha agus na gCríoch Thar Lear agus an ról tábhachtach atá acu maidir leis an mbithéagsúlacht dhomhanda a chaomhnú. Measann an Coimisiún gur EUR 8 milliún sa bhliain an tacaíocht airgeadais a theastaíonn do thionscadail ar an láthair sna críocha sin. Chuir na Tíortha agus na Críocha Thar Lear in iúl sna Dearbhuithe Aireachta a rinne siad in 2017 agus 2018 gur mór acu an scéim seo de dheontais bheaga don bhithéagsúlacht. Is iomchuí, dá bhrí sin, go maoineofaí deontais bheaga don bhithéagsúlacht, lena n-áirítear fothú acmhainneachta agus gníomhaíochtaí a bhfuil éifeacht spreagthach acu, faoi Chlár LIFE sna Réigiúin is Forimeallaí san Aontas agus sna Tíortha agus na Críocha Thar Lear ar aon.

(42)

Ba cheart gurbh fhéidir le tríú tíortha a bheith rannpháirteach i gClár LIFE i gcomhréir leis na comhaontuithe idir an tAontas agus na tíortha sin lena mbunaítear na coinníollacha sonracha a bhaineann lena rannpháirtíocht.

(43)

Féadfaidh tríú tíortha ar comhaltaí iad den Limistéar Eorpach Eacnamaíoch (LEE) a bheith rannpháirteach i gcláir de chuid an Aontais faoi chuimsiú an chomhair arna bhunú faoin gComhaontú ar an Limistéar Eorpach Eacnamaíoch (34), ina ndéantar foráil maidir le cur chun feidhme na gclár ar bhonn cinneadh arna ghlacadh faoin gComhaontú sin. Féadfaidh tríú tíortha a bheith rannpháirteach ar bhonn ionstraimí dlí eile freisin. Ba cheart foráil shonrach a thabhairt isteach sa Rialachán seo lena gcuirtear de cheangal ar thríú tíortha na cearta agus an rochtain is gá a thabhairt don oifigeach údarúcháin freagrach, do OLAF agus do Chúirt na nIniúchóirí chun go bhféadfaidh gach ceann díobh a chuid inniúlachtaí féin a fheidhmiú go cuimsitheach.

(44)

De bhun mhíreanna 22 agus 23 de Chomhaontú Idirinstitiúideach an 13 Aibreán 2016 maidir le Reachtóireacht Níos Fearr (35), ba cheart meastóireacht a dhéanamh ar Chlár LIFE ar bhonn na faisnéise arna bailiú i gcomhréir le ceanglais faireacháin shonracha, agus ag an am céanna ualach riaracháin, ar na Ballstáit go háirithe, agus ró-rialáil, á sheachaint. Ar na ceanglais sin ba cheart a áireamh, i gcás inarb iomchuí, táscairí intomhaiste mar bhonn chun meastóireacht a dhéanamh ar éifeachtaí Chlár LIFE ar an talamh. Is de thoradh rannchuidithe indíreacha fadtéarmacha nach furasta a thomhas chun raon iomlán cuspóirí comhshaoil agus aeráide de chuid an Aontais a bhaint amach a bhíonn tionchar iomlán ag Clár LIFE. Chun faireachán a dhéanamh ar Chlár LIFE, ba cheart táscairí aschuir dhírigh agus ceanglais rianaithe a leagtar amach sa Rialachán seo a chomhlánú trí tháscairí sonracha a chomhiomlánú ar leibhéal an tionscadail, táscairí ar a dtabharfar tuairisc i gcláir oibre ilbhliantúla nó i nglaonna ar thograí maidir le, inter alia, Natura 2000 agus astaíochtaí truailleán áirithe aeir.

(45)

Chun coinníollacha aonfhoirmeacha a áirithiú maidir leis an Rialachán seo a chur chun feidhme a mhéid a bhaineann leis na cláir oibre ilbhliantúla a ghlacadh, ba cheart cumhachtaí cur chun feidhme a thabhairt don Choimisiún. Ba cheart na cumhachtaí sin a fheidhmiú i gcomhréir le Rialachán (AE) Uimh. 182/2011 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (36).

(46)

Chun a áirithiú go bhfuil tacaíocht ó Chlár LIFE agus cur chun feidhme an Chláir comhsheasmhach le beartais agus tosaíochtaí an Aontais, ba cheart an chumhacht gníomhartha a ghlacadh i gcomhréir le hAirteagal 290 CFAE a tharmligean chuig an gCoimisiún, chun an Rialachán seo a leasú trí na táscairí a athbhreithniú nó chun an Rialachán seo a fhorlíonadh trí tháscairí sonracha a shainiú do gach fochlár agus cineál tionscadail, i ndáil leis na táscairí, agus trí chreat faireacháin agus meastóireachta a bhunú. Tá sé tábhachtach, go háirithe, go rachadh an Coimisiún i mbun comhairliúcháin iomchuí le linn a chuid oibre ullmhúcháin, lena n-áirítear ar leibhéal na saineolaithe, agus go ndéanfaí na comhairliúcháin sin i gcomhréir leis na prionsabail a leagtar síos i gComhaontú Idirinstitiúideach an 13 Aibreán 2016 maidir le Reachtóireacht Níos Fearr. Go sonrach, chun rannpháirtíocht chomhionann in ullmhú na ngníomhartha tarmligthe a áirithiú, faigheann Parlaimint na hEorpa agus an Chomhairle na doiciméid uile ag an am céanna leis na saineolaithe sna Ballstáit, agus bíonn rochtain chórasach ag a gcuid saineolaithe ar chruinnithe ghrúpaí saineolaithe an Choimisiúin a bhíonn ag déileáil le hullmhú na ngníomhartha tarmligthe.

(47)

Ós rud é nach féidir leis na Ballstáit cuspóirí an Rialacháin seo, eadhon rannchuidiú le hardleibhéal cosanta comhshaoil agus gníomhaíocht uaillmhianach ar son na haeráide, leis an bhforbairt inbhuanaithe agus le gnóthú na gcuspóirí agus na spriocanna a leagtar síos i reachtaíocht, straitéisí, pleananna agus gealltanais idirnáisiúnta an Aontais maidir leis an gcomhshaol, an bhithéagsúlacht, an aeráid, an geilleagar ciorclach, mar aon leis na cuspóirí agus na spriocanna a leagtar síos i reachtaíocht, straitéisí, pleananna nó gealltanais idirnáisiúnta ábhartha an Aontais maidir leis an bhfuinneamh inathnuaite agus an éifeachtúlacht fuinnimh, trí dhea-rialachas agus cur chuige il-gheallsealbhóirí, a ghnóthú go leordhóthanach agus, de bharr fhairsinge agus éifeachtaí an Rialacháin seo, gur fearr is féidir iad a ghnóthú ar leibhéal an Aontais, féadfaidh an tAontas bearta a ghlacadh, i gcomhréir le prionsabal na coimhdeachta a leagtar amach in Airteagal 5 den Chonradh ar an Aontas Eorpach. I gcomhréir le prionsabal na comhréireachta a leagtar amach san Airteagal sin, ní théann an Rialachán seo thar a bhfuil riachtanach chun na cuspóirí sin a ghnóthú.

(48)

Dá bhrí sin, ba cheart Rialachán (AE) Uimh. 1293/2013 a aisghairm.

(49)

Is iomchuí trasdul réidh gan bhriseadh idir an Clár a bhí ann roimhe seo don Chomhshaol agus do Ghníomhú ar son na hAeráide (LIFE) agus Clár LIFE a áirithiú, agus tús Chlár LIFE a ailíniú le tús an chreata airgeadais ilbhliantúil mar a leagtar síos é i Rialachán (AE, Euratom) 2020/2093 ón gComhairle. Dá bhrí sin, ba cheart an Rialachán seo a theacht i bhfeidhm mar ábhar práinne agus ba cheart feidhm a bheith aige le héifeacht chúlghabhálach ón 1 Eanáir 2021,

(1)

Is é is aidhm leis an Rialachán seo feidhmiú rianúil an mhargaidh aonair dhigitigh a áirithiú i sochaí oscailte dhaonlathach, trí aghaidh a thabhairt ar mhí-úsáid seirbhísí óstála chun críoch sceimhlitheoireachta agus trí rannchuidiú le slándáil an phobail ar fud an Aontais. Ba cheart feidhmiú an mhargaidh aonair dhigitigh a fheabhsú trí threisiú na deimhneachta dlíthiúla do sholáthraithe seirbhísí óstála agus trí neartú ar an muinín atá ag na húsáideoirí as an timpeallacht ar líne, agus trí neartú na gcoimircí atá ann i dtaca leis an tsaoirse chun tuairimí a nochtadh, lena n-áirítear an tsaoirse faisnéis agus smaointe a fháil agus a thabhairt i sochaí oscailte agus dhaonlathach agus saoirse agus iolrachas na meán.

(2)

Bearta rialála chun aghaidh a thabhairt ar scaipeadh ábhair sceimhlitheoireachta ar líne, ba cheart iad a chomhlánú le straitéisí na mBallstát chun aghaidh a thabhairt ar an sceimhlitheoireacht, lena n-áirítear an litearthacht sna meáin agus an smaointeoireacht chriticiúil a neartú, insintí malartacha agus frithinsintí a fhorbairt, agus tionscnaimh eile chun tionchar ábhair sceimhlitheoireachta ar líne agus leochaileacht ina leith a laghdú, chomh maith le hinfheistíocht in obair shóisialta, i dtionscnaimh dhíradacaithe agus i rannpháirtíocht leis na pobail a bhfuil dochar déanta dóibh tríd an radacú, d’fhonn cosc inbhuanaithe ar radacú sa tsochaí a bhaint amach.

(3)

Chun aghaidh a thabhairt ar ábhar sceimhlitheoireachta ar líne, ar cuid é d’fhadhb níos leithne maidir le hábhar neamhdhleathach ar líne, tá meascán de bhearta reachtacha, bearta neamhreachtacha agus bearta deonacha de dhíth ina leith bunaithe ar chomhoibriú idir údaráis agus soláthraithe seirbhísí óstála, ar bhealach lena n-urramófar go hiomlán cearta bunúsacha.

(4)

Is ról ríthábhachtach atá ag na soláthraithe seirbhísí óstála atá gníomhach ar an idirlíon sa gheilleagar digiteach, toisc go nascann siad an gnó agus saoránaigh le chéile, agus go n-éascaíonn siad an díospóireacht phoiblí agus dáileadh agus glacadh faisnéise, tuairimí agus smaointe, agus go gcuireann siad go mór leis an nuálaíocht, leis an bhfás eacnamaíoch, agus le cruthú post san Aontas. Mar sin féin, i gcásanna áirithe, baineann tríú páirtithe mí-úsáid as seirbhísí soláthraithe seirbhísí óstála chun críche gníomhaíochtaí neamhdhleathacha a dhéanamh ar líne. Is údar imní ar leith í mí-úsáid na seirbhísí sin ag grúpaí sceimhlitheoireachta agus a lucht tacaíochta le haghaidh scaipeadh ábhair sceimhlitheoireachta ar líne d’fhonn a mbriathar a chraobhscaoileadh, d’fhonn leantóirí a radacú agus a earcú, agus d’fhonn gníomhaíocht sceimhlitheoireachta a éascú agus a stiúradh.

(5)

Cé nach é an t-aon toisc amháin é, léiríodh gur spreagadh é ábhar sceimhlitheoireachta a bheith ar líne i dtaca le daoine aonair a radacú, agus go bhféadfadh gníomhartha sceimhlitheoireachta eascairt as sin, agus, dá bhrí sin, is tromchúiseach na hiarmhairtí a bhíonn aige d’úsáideoirí, do shaoránaigh agus don tsochaí trí chéile, agus do na soláthraithe seirbhísí ar líne a dhéanann óstáil ar an ábhar den sórt sin chomh maith, ós rud é go gcreimeann sé an mhuinín atá ag a gcuid úsáideoirí féin astu agus déanann sé dochar dá gcuid samhlacha gnó. I bhfianaise an róil lárnaigh atá ag soláthraithe seirbhísí óstála ar líne agus na modhanna agus na gcumas teicneolaíochta a bhaineann leis na seirbhísí a sholáthraíonn siad, tá freagrachtaí ar leith orthu i leith na sochaí chun a gcuid seirbhísí a chosaint ar mhí-úsáid ag sceimhlitheoirí, agus chun cuidiú le haghaidh a thabhairt ar scaipeadh ábhair sceimhlitheoireachta trína gcuid seirbhísí ar líne, agus buntábhacht na saoirse tuairimí a nochtadh, lena n-áirítear an tsaoirse faisnéis agus smaointe a fháil agus a thabhairt i sochaí oscailte dhaonlathach, á gcur san áireamh.

(6)

Cuireadh tús le hiarrachtaí ar leibhéal an Aontais in 2015 chun ábhar sceimhlitheoireachta ar líne a chomhrac trí bhíthin chreat comhoibre deonaí idir na Ballstáit agus na soláthraithe seirbhísí óstála. Is gá na hiarrachtaí sin a chomhlánú le creat soiléir reachtach chun an rochtain ar ábhar sceimhlitheoireachta ar líne a laghdú a thuilleadh agus chun aghaidh a thabhairt go leormhaith ar fhadhb atá ag fás léi go haibéil. Féachtar leis an gcreat dlíthiúil cur leis na hiarrachtaí deonacha, a ndearnadh daingniú orthu le Moladh (AE) 2018/334 ón gCoimisiún (3), agus is freagra atá ann ar na hiarrataí a rinne Parlaimint na hEorpa bearta a neartú chun aghaidh a thabhairt ar ábhar neamhdhleathach agus díobhálach ar líne i gcomhréir leis an gcreat cothrománach arna bhunú le Treoir 2000/31/CE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (4), agus ar na hiarrataí a rinne an Chomhairle Eorpach chun feabhas a chur ar bhrath agus ar bhaint anuas ábhar ar líne a bhfuil gríosú chun gníomhartha sceimhlitheoireachta ann.

(7)

Níor cheart don Rialachán seo difear a dhéanamh do chur i bhfeidhm Threoir 2000/31/CE. Thar aon ní, níor cheart d’aon bheart, a ghlacann soláthraí seirbhísí óstála agus an Rialachán seo á chomhlíonadh aige, lena n-áirítear aon bhearta sonracha, a bheith ina chúis ann féin go gcaillfeadh an soláthraí seirbhísí óstála sin an tairbhe ón díolúine ó dhliteanas dá bhforáiltear sa Treoir sin. Thairis sin, leis an Rialachán seo, ní dhéantar difear do na cumhachtaí atá ag údaráis náisiúnta ná ag cúirteanna náisiúnta dliteanas soláthraithe seirbhísí óstála a bhunú i gcás nach gcomhlíontar na coinníollacha maidir le díolúine ó dhliteanas a leagtar amach sa Treoir sin.

(8)

I gcás ina mbeidh coinbhleacht idir an Rialachán seo agus Treoir 2010/13/AE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (5) maidir le forálacha lena rialaítear seirbhísí meán closamhairc mar a shainmhínítear i bpointe (a) d’Airteagal 1(1) den Treoir sin iad, ba cheart forlámhas a bheith ag Treoir 2010/13/AE. Leis sin, níor cheart go ndéantar difear do na hoibleagáidí eile faoin Rialachán seo, go háirithe maidir le soláthraithe ardáin comhroinnte físeán.

(9)

Sa Rialachán seo, ba cheart rialacha a leagan amach chun aghaidh a thabhairt ar mhí-úsáid seirbhísí óstála le haghaidh scaipeadh ábhair sceimhlitheoireachta ar líne d’fhonn feidhmiú rianúil an mhargaidh inmheánaigh a ráthú. Ba cheart, leis na rialacha sin, na cearta bunúsacha atá á gcosaint san Aontais a urramú go hiomlán agus, go háirithe, na cearta a ráthaítear le Cairt um Chearta Bunúsacha an Aontais Eorpaigh (an “Chairt”).

(10)

Leis an Rialachán seo, féachtar le rannchuidiú le cosaint na slándála poiblí, agus coimircí téagartha iomchuí chun cosaint na gceart bunúsach a áirithiú á mbunú aige, lena n-áirítear an ceart go ndéanfar an saol príobháideach a urramú, an ceart go ndéanfar sonraí pearsanta a chosaint, an ceart chun tuairimí a nochtadh, lena n-áirítear an tsaoirse faisnéis a fháil agus a thabhairt, an tsaoirse chun gnó a sheoladh, agus an ceart chun leigheas éifeachtach a fháil. Thairis sin, toirmisctear aon idirdhealú. Níor cheart do na húdaráis inniúla ná do na soláthraithe seirbhísí óstála ach bearta atá riachtanach, iomchuí agus comhréireach i sochaí dhaonlathach a ghlacadh, agus aird a thabhairt ar an tábhacht ar leith a leagtar ar an tsaoirse chun tuairimí a nochtadh agus faisnéis a fháil agus saoirse agus iolrachas na meán, rudaí atá mar bhunchloch riachtanach faoi shochaí iolraíoch agus dhaonlathach, agus arb iad na luachanna ar a bhfuil an tAontas bunaithe. Bearta a dhéanann difear don tsaoirse chun tuairimí a nochtadh agus faisnéis a fháil, ba cheart iad a dhíriú go dian, chun aghaidh a thabhairt ar scaipeadh ábhair sceimhlitheoireachta ar líne, agus ag an am céanna an ceart chun faisnéis a fháil agus a thabhairt go dleathach á urramú, agus an ról lárnach atá ag na soláthraithe seirbhísí óstála a chur san áireamh in éascú na díospóireachta poiblí, agus i ndáileadh agus i bhfáil fíricí, tuairimí agus smaointe, i gcomhréir leis an dlí. Is spriocanna comhlántacha a threisíonn a chéile iad bearta éifeachtúla chun aghaidh a thabhairt ar ábhair sceimhlitheoireachta ar líne agus cosaint na saoirse chun tuairimí a nochtadh agus faisnéis a fháil, agus ní spriocanna iad atá i gcoimhlint lena chéile.

(11)

Ar mhaithe le soiléireacht faoi na gníomhaíochtaí atá le glacadh ag na soláthraithe seirbhísí óstála agus ag na húdaráis inniúla araon chun aghaidh a thabhairt ar scaipeadh ábhair sceimhlitheoireachta ar líne, ba cheart, leis an Rialachán seo, sainmhíniú a bhunú ar “ábhar sceimhlitheoireachta” chun críocha coisctheacha, sainmhíniú atá comhsheasmhach leis na sainmhínithe ar chionta ábhartha faoi Threoir (AE) 2017/541 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (6). Ós amhlaidh gur gá aghaidh a thabhairt ar an mbolscaireacht sceimhlitheoireachta ar líne is díobhálaí, ba cheart a chuimsiú leis an sainmhíniú sin ábhar lena ndéantar duine a ghríosú nó lena n-iarrtar ar dhuine cionta sceimhlitheoireachta a dhéanamh, nó cuidiú lena ndéanamh, nó lena n-iarrtar rannpháirtíocht i ngníomhaíochtaí grúpa sceimhlitheoireachta nó lena ndéantar gníomhaíochtaí sceimhlitheoireachta a mhóradh, lena n-áirítear trí ábhar a scaipeadh ina léirítear ionsaí sceimhlitheoireachta. Ba cheart a áireamh freisin sa sainmhíniú ábhar lena soláthraítear treoir maidir le pléascáin, airm thine nó armáin eile nó substaintí guaiseacha nó díobhálacha, chomh maith le substaintí ceimiceacha, bitheolaíocha, raideolaíocha agus núicléacha (CBRN) a dhéanamh agus a úsáid, nó maidir le modhanna nó teicnící sonracha eile, lena n-áirítear spriocanna a roghnú, chun críche cionta sceimhlitheoireachta a dhéanamh nó rannchuidiú le cionta sceimhlitheoireachta a dhéanamh. Ar ábhar den sórt sin, áirítear téacsanna, íomhánna, taifid fuaime agus físeáin, chomh maith le tarchuir bheo cionta sceimhlitheoireachta, tarchuir a bhfuil ina mbaol go ndéanfar tuilleadh cionta den sórt sin dá mbarr. Agus measúnú á dhéanamh cé acu is nó nach ábhar sceimhlitheoireachta de réir bhrí an Rialacháin seo é an t-ábhar i gceist, ba cheart do na húdaráis inniúla agus do na soláthraithe seirbhísí óstála tosca éagsúla a chur san áireamh, amhail an mianach atá san ábhar agus an fhoclaíocht atá iontu, an comhthéacs ina ndearnadh na hábhair agus an baol atá ann gur dochar an iarmhairt a bheidh orthu i ndáil le slándáil agus sábháilteacht daoine. Toisc go bhfuil an t-ábhar á tháirgeadh ag duine, grúpa nó eintiteas, a áirítear ar liosta an Aontais de dhaoine, grúpaí agus eintitis, atá rannpháirteach i ngníomhartha sceimhlitheoireachta, go bhfuil an t-ábhar sin inchurtha ina leith nó go bhfuil an t-ábhar á scaipeadh ar a son agus atá faoi réir bearta sriantacha, ba cheart an méid sin a bheith ina thoisc tábhachtach sa mheasúnú.

(12)

Níor cheart ábhar arna scaipeadh chun críoch oideachais, iriseoireachta, ealaíne nó taighde nó chun feasacht a mhúscailt in aghaidh gníomhaíocht sceimhlitheoireachta a mheas mar ábhar sceimhlitheoireachta. Agus cinneadh á dhéanamh cé acu is nó nach “ábhar sceimhlitheoireachta” mar a shainmhínítear sa Rialachán seo faisnéis arna soláthar ag soláthraí ábhair, ba cheart go háirithe an ceart maidir le saoirse chun tuairimí a nochtadh agus faisnéis a fháil, lena n-áirítear saoirse agus iolrachas na meán, agus saoirse na n-ealaíon agus na n-eolaíochtaí a chur san áireamh. Go háirithe i gcásanna ina mbíonn freagracht eagarthóireachta ar an soláthraí ábhair, ba cheart na caighdeáin iriseoireachta arna mbunú le rialáil an phreasa nó na meán a chur san áireamh in aon chinneadh a dhéanfar maidir leis an ábhar arna scaipeadh a bhaint i gcomhréir le dlí an Aontais, lena n-áirítear an Chairt. Thairis sin, níor cheart tuairimí radacacha, poileimiciúla nó conspóideacha arna gcur in iúl sa díospóireacht phoiblí faoi cheisteanna polaitiúla íogaire a mheas mar ábhar sceimhlitheoireachta.

(13)

Chun aghaidh a thabhairt go héifeachtach ar scaipeadh ábhair sceimhlitheoireachta ar líne, agus urraim do shaol príobháideach daoine aonair á háirithiú, ba cheart feidhm a bheith ag an Rialachán seo maidir le soláthraithe sheirbhísí na sochaí faisnéise a stórálann agus a scaipeann ar an bpobal faisnéis arna soláthar ag úsáideoir na seirbhíse arna iarraidh sin dó nó di, fiú murach gur de chineál teicniúil, uathoibríoch agus éighníomhach atá i stóráil agus scaipeadh na faisnéise agus an ábhair sin ar an bpobal. Ba cheart a thuiscint gurb é atá i gceist leis an gcoincheap “stóráil” sonraí a choinneáil i gcuimhne freastalaí fhisiciúil nó fhíorúil. Dá bhrí sin, ba cheart do sheirbhísí “cainéal fórach” nó “taisceadh”, chomh maith le seirbhísí eile a sholáthraítear i sraitheanna eile den bhonneagar idirlín, nach mbaineann stóráil leo, amhail clárlanna agus cláraitheoirí, chomh maith le soláthraithe córas ainmneacha fearainn (DNS), seirbhísí cosanta d’íocaíochtaí nó do dhiúltú dáilte seirbhíse (DdoS), a bheith lasmuigh de raon feidhme an Rialacháin seo.

(14)

Ba cheart gurbh é a bheadh sa choincheap “scaipeadh ar an bpobal”, faisnéis a chur ar fáil do líon daoine a d’fhéadfadh a bheith neamhtheoranta, eadhon an fhaisnéis a chur ar fáil go héasca d’úsáideoirí i gcoitinne gan gá le tuilleadh gníomhaíochta ón soláthraí ábhair, gan beann ar na daoine sin ag teacht ar an bhfaisnéis atá i gceist. Dá réir sin, i gcás ina mbeidh gá le clárú nó cead isteach do ghrúpa úsáideoirí chun rochtain a fháil ar fhaisnéis, níor cheart an fhaisnéis sin a mheas a bheith scaipthe ar an bpobal ach amháin i gcás ina gclárófar nó ina ligfear isteach go huathoibríoch úsáideoirí atá ag iarraidh rochtain a fháil ar an bhfaisnéis gan cinneadh ó dhuine nó gan roghnú cé dó ar cheart rochtain a cheadú. Níor cheart do sheirbhísí cumarsáide idirphearsanta, mar a shainmhínítear i bpointe (5) d’Airteagal 2 de Threoir (AE) 2018/1972 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (7), amhail ríomhphoist nó seirbhísí teachtaireachtaí príobháideacha, teacht faoi raon feidhme an Rialacháin seo. Níor cheart a mheas go bhfuil faisnéis le stóráil agus le scaipeadh ar an bpobal de réir bhrí an Rialacháin seo ach amháin i gcás ina ndéanfar na gníomhaíochtaí sin arna iarraidh sin go díreach don soláthraí ábhair. Dá bhrí sin, níor cheart soláthraithe seirbhísí, amhail néalbhonneagar, a sholáthraítear arna iarraidh sin do pháirtithe eile seachas na soláthraithe ábhair agus nach dtéann ach chun tairbhe na soláthraithe go hindíreach, a chumhdach leis an Rialachán seo. Ba cheart a chumhdach, leis an Rialachán seo, mar shampla, soláthraithe seirbhísí meán sóisialta, comhroinnte físe, íomhánna agus fuaime, chomh maith le seirbhísí comhroinnte comhad agus néalseirbhísí eile, a mhéid a úsáidtear na seirbhísí sin chun an fhaisnéis stóráilte a chur ar fáil don phobal arna iarraidh sin don soláthraí ábhair go díreach. I gcás ina dtairgeann soláthraí seirbhíse óstála roinnt seirbhísí, níor cheart feidhm a bheith ag an Rialachán ach amháin i dtaca leis na seirbhísí a thagann faoina raon feidhme.

(15)

Is minic a scaiptear ábhar sceimhlitheoireachta ar an bpobal trí sheirbhísí a sholáthraíonn soláthraithe seirbhísí óstála atá bunaithe i dtríú tíortha. Chun úsáideoirí san Aontas a chosaint agus chun a áirithiú go mbeidh gach soláthraí seirbhísí óstála atá ag feidhmiú sa mhargadh aonair digiteach faoi réir na gceanglas céanna, ba cheart feidhm a bheith ag an Rialachán seo maidir le gach soláthraí seirbhísí ábhartha a thairgtear san Aontas, gan beann ar an tír ina bhfuil a bpríomhbhunaíocht. Ba cheart a mheas, go bhfuil seirbhísí á dtairiscint ag soláthraí seirbhísí san Aontas, i gcás ina gcuireann an soláthraí seirbhísí ar chumas do dhaoine nádúrtha nó do dhaoine dlítheanacha i mBallstát amháin nó níos mó a chuid seirbhísí a úsáid agus an bhfuil nasc substaintiúil aige leis an mBallstát nó na Ballstáit sin.

(16)

Ba cheart gurb ann do nasc substaintiúil i gcás ina bhfuil bunaíocht ag an soláthraí seirbhísí óstála san Aontas, i gcás ina n-úsáideann líon mór úsáideoirí a sheirbhísí i mBallstát amháin nó níos mó, nó i gcás ina ndírítear a ghníomhaíochtaí ar Bhallstát amháin nó níos mó. Ba cheart a chinneadh an bhfuil gníomhaíochtaí á ndíriú ar Bhallstát amháin nó níos mó ar bhonn na n-imthosca ábhartha go léir, lena n-áirítear tosca amhail úsáid teanga nó airgeadra a úsáidtear go coitianta sa Bhallstát lena mbaineann, nó gur féidir earraí nó seirbhísí a ordú ó Bhallstát den sórt sin. D’fhéadfadh díriú den sórt sin trí fheidhmchlár a bheith ar fáil san aipmhargadh náisiúnta ábhartha, fógraíocht áitiúil a bheith á soláthar nó fógraíocht a bheith á soláthar i dteanga a úsáidtear go ginearálta sa Bhallstát lena mbaineann, nó láimhseáil an chaidrimh le custaiméirí amhail caidreamh le custaiméirí a sholáthar i dteanga a úsáidtear go ginearálta sa Bhallstát sin. Ba cheart glacadh leis go bhfuil nasc substaintiúil ann freisin i gcás ina ndíríonn soláthraí seirbhísí óstála a chuid gníomhaíochtaí ar Bhallstát amháin nó níos mó mar a leagtar amach i bpointe (c) d’Airteagal 17(1) de Rialachán (AE) Uimh. 1215/2012 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (8). Níor cheart gur leor ann féin rochtain ar shuíomh gréasáin soláthraí seirbhísí óstála, ná ar sheoladh ríomhphoist, ná ar shonraí teagmhála eile i mBallstát amháin nó i níos mó ná Ballstát amháin chun gur ann do nasc substaintiúil. Thairis sin, maidir seirbhís a sholáthar díreach d’fhonn an toirmeasc ar idirdhealú a leagtar síos i Rialachán (AE) 2018/302 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (9) a chomhlíonadh, níor cheart, ar an bhforas sin amháin, an soláthair sin a mheas mar nasc substaintiúil leis an Aontas.

(17)

Ba cheart an nós imeachta agus na hoibleagáidí a eascraíonn as orduithe baint anuas lena gceanglaítear ar na soláthraithe seirbhísí óstála ábhair sceimhlitheoireachta a bhaint anuas nó rochtain air a dhíchumasú, ba cheart iad sin a chomhchuibhiú tar éis do na húdaráis inniúla measúnú a dhéanamh orthu. De bharr a thapúla a scaiptear ábhar sceimhlitheoireachta feadh seirbhísí ar líne, ba cheart oibleagáid a chur ar sholáthraithe seirbhísí óstála chun a áirithiú go mbainfear anuas an t-ábhar sceimhlitheoireachta a shainaithnítear san ordú baint anuas nó go ndéantar rochtain ar an ábhar sin a dhíchumasú i ngach Ballstát laistigh d’uair an chloig i ndiaidh dóibh an t-ordú baint anuas a fháil. Ach amháin, i gcásanna éigeandála a bhfuil údar cuí leo, ba cheart don údarás inniúil faisnéis maidir leis na nósanna imeachta agus na sprioc-amanna is infheidhme a sholáthar don soláthraí seirbhísí óstála 12 uair an chloig ar a laghad roimh ordú baint anuas a eisiúint den chéad uair don soláthraí seirbhísí óstála. Is cás éigeandála a bhfuil údar cuí leis cás as a n-eascródh díobháil thromchúiseach dá mba mhoille ná uair an chloig tar éis fógra a eisiúint faoin ordú baint anuas a bhainfí anuas an t-ábhar nó a dhíchumasófaí an rochtain ar an ábhar sin, amhail i gcásanna ina mbeadh garbhaol do bheatha nó do shláine fhisiciúil duine nó i gcásanna ina léiríonn ábhar den sórt sin imeachtaí leanúnacha a bhfuil dochar do bheatha nó do shláine fhisiciúil duine mar thoradh orthu. Ba cheart don údarás inniúil a chinneadh cé acu an cásanna éigeandála atá i gcásanna agus an bhfuil údar cuí ina chinneadh maidir leis an ordú baint anuas. I gcás nach féidir leis an soláthraí seirbhísí óstála an t-ordú baint anuas a chomhlíonadh laistigh d’uair an chloig ón ordú baint anuas a fháil, ar bhonn force majeure nó toisc go bhfuil sé dodhéanta de facto, lena n-áirítear ar chúiseanna teicniúla nó oibríochtúla a mbeidh údar oibiachtúil leo, ba cheart dó na húdaráis eisiúna inniúla a chur ar an eolas a luaithe is féidir agus, an t-ordú baint anuas a chomhlíonadh, chomh luath agus a réiteofar an cheist.

(18)

Ba cheart a áireamh san ordú baint anuas ráiteas ar chúiseanna lena gcáilítear an t-ábhar atá le baint anuas nó rochtain ar an ábhar atá le díchumasú mar ábhar sceimhlitheoireachta agus ba cheart dóthain faisnéise a chur ar fáil ann chun go bhféadfaí an t-ábhar a aimsiú trí URL beacht a chur in iúl agus, i gcás inar gá, aon fhaisnéis bhreise eile, amhail gabháil scáileáin den ábhar atá i gceist. Leis an ráiteas ar chúiseanna sin, ba cheart ceadú don soláthraí seirbhísí óstála, agus, ar deireadh, don soláthraí ábhair, a gceart chun sásaimh bhreithiúnaigh a fheidhmiú go héifeachtach. Níor cheart nochtadh ar fhaisnéis íogair a d’fhéadfadh dochar a dhéanamh d’imscrúduithe a bheith i gceist maidir leis na cúiseanna a chuirfear ar fáil.

(19)

Ba cheart don údarás inniúil an t-ordú baint anuas a chur go díreach chuig an bpointe teagmhála arna ainmniú nó arna bhunú ag an soláthraí seirbhíse óstála chun críocha an Rialacháin seo trí aon mheán leictreonach ar féidir taifead i scríbhinn a bhunú air agus faoi choinníollacha a ligfidh don soláthraí seirbhísí óstála barántúlacht an ordaithe a bhunú, lena n-áirítear cruinneas an dáta, am a sheolta agus am faighte an ordaithe, amhail trí ríomhphost nó ardáin shlána nó trí bhealaí slána eile, lena n-áirítear bealaí a chuir an soláthraí seirbhísí óstála ar fáil, i gcomhréir le dlí an Aontais maidir le cosaint sonraí pearsanta. Ba cheart an ceanglas sin a chomhlíonadh trí úsáid a bhaint as, inter alia, ríomhsheirbhísí seachadta cáilithe atá cláraithe amhail dá bhforáiltear i Rialachán (AE) Uimh. 910/2014 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (10). I gcás ina bhfuil príomhbhunaíocht an tsoláthraí seirbhísí óstála i mBallstát nach Ballstát an údaráis inniúla eisiúna é, nó ina gcónaíonn a ionadaí dlíthiúil nó ina bhfuil sé bunaithe i mBallstát nach Ballstát an údaráis inniúla eisiúna é, ba cheart cóip den ordú sin a chur ar aghaidh an tráth céanna chuig údarás inniúil an Bhallstáit sin.

(20)

Ba cheart gur féidir le húdarás inniúil an Bhallstáit ina bhfuil príomhbhunaíocht an tsoláthraí seirbhísí óstála nó ina bhfuil a ionadaí dlíthiúil lonnaithe nó bunaithe an t-ordú baint anuas arna eisiúint ag údaráis inniúla ó Bhallstát eile a ghrinnscrúdú chun a chinneadh an sáraíonn sé go tromchúiseach nó go follasach an Rialachán seo nó cearta bunúsacha faoin gCairt. Ba cheart an ceart a bheith ag an soláthraí ábhair agus ag an soláthraí seirbhísí óstála araon a iarraidh go ndéanfadh an t-údarás inniúil sa Bhallstát ina bhfuil a phríomhbhunaíocht ag an soláthraí seirbhísí óstála nó ina bhfuil a ionadaí dlíthiúil ina chónaí nó bunaithe an grinnscrúdú sin. I gcás go ndéantar iarraidh den sórt sin, tá an t-údarás inniúil faoi oibleagáid cinneadh a ghlacadh maidir le cé acu atá nó nach bhfuil sáruithe den sórt sin san ordú baint anuas. I gcás ina n-aimseofaí, sa chinneadh sin, sárú den sórt sin, ba cheart go scoirfeadh an t-ordú baint anuas d’éifeachtaí dlíthiúla a bheith aige. Ba cheart an grinnscrúdú a dhéanamh go pras chun a áirithiú go ndéanfar ábhar a baineadh anuas nó a díchumasaíodh go hearráideach a aischur go gasta.

(21)

Ba cheart do sholáthraithe seirbhísí óstála atá neamhchosanta ar ábhar sceimhlitheoireachta i gcás ina bhfuil téarmaí agus coinníollacha acu forálacha a áireamh iontu chun aghaidh a thabhairt ar mhí-úsáid a gcuid seirbhísí le haghaidh scaipeadh ábhair sceimhlitheoireachta ar an bpobal. Ba cheart dóibh na forálacha sin a chur i bhfeidhm ar bhealach dícheallach, trédhearcach, comhréireach agus neamh-idirdhealaitheach.

(22)

I bhfianaise scála na faidhbe agus an luais atá riachtanach chun ábhar sceimhlitheoireachta a shainaithint agus a bhaint anuas go héifeachtach, is cuid ríthábhachtach den aghaidh a thabhairt ar ábhar sceimhlitheoireachta ar líne iad bearta sonracha éifeachtacha agus comhréireacha. D’fhonn rochtain ar ábhar sceimhlitheoireachta ar a gcuid seirbhísí a laghdú, ba cheart do na soláthraithe seirbhísí óstála atá neamhchosanta ar ábhar sceimhlitheoireachta bearta sonracha a chur i bhfeidhm, agus na rioscaí agus leibhéal na neamhchosanta ar an ábhar sceimhlitheoireachta mar aon leis an tionchar ar chearta na dtríú páirtithe agus ar leas an phobail i dtaca le faisnéis á gcur san áireamh acu. Ba cheart do sholáthraithe seirbhísí óstála a chinneadh cad é an beart sonrach, éifeachtach agus comhréireach iomchuí ar cheart a chur i bhfeidhm chun ábhar sceimhlitheoireachta a shainaithint agus a bhaint anuas. D’fhéadaí a áireamh ar bhearta sonracha bearta iomchuí teicniúla nó oibríochtúla nó acmhainneachtaí amhail foireann nó modhanna teicniúla chun ábhar sceimhlitheoireachta a shainaithint agus a bhaint anuas go tapa nó chun rochtain ar an ábhar sin a dhíchumasú go tapa, sásraí d’úsáideoirí chun ábhar sceimhlitheoireachta líomhnaithe a thuairisciú nó a chur in iúl, nó aon bhearta eile a mheasann an soláthraí seirbhísí óstála a bheith iomchuí agus éifeachtach chun aghaidh a thabhairt ar infhaighteacht ábhair sceimhlitheoireachta ar a chuid seirbhísí.

(23)

Agus bearta sonracha á gcur i bhfeidhm acu, ba cheart do sholáthraithe seirbhísí óstála a áirithiú go gcaomhnaítear ceart na n-úsáideoirí chun tuairimí a nochtadh agus faisnéis a fháil chomh maith le saoirse agus iolrachas na meán mar a chosnaítear faoin gCairt. Mar aon le haon cheangal a leagtar síos sa dlí, lena n-áirítear an reachtaíocht maidir le cosaint sonraí pearsanta, ba cheart do na soláthraithe seirbhísí óstála gníomhú le dícheall cuí, agus coimircí a chur chun feidhme, lena n-áirítear maoirseacht dhaonna agus fíorú daonna, i gcás inarb iomchuí, le cinneadh earráideach a sheachaint, nó cinneadh neamhbheartaithe, arbh é an toradh a bheadh orthu ábhar nach ábhar sceimhlitheoireachta é a bhaint anuas nó rochtain ar an ábhar sin a dhíchumasú.

(24)

Ba cheart don soláthraí seirbhísí óstála tuairisc a thabhairt don údarás inniúil ar na bearta sonracha atá i bhfeidhm ionas go bhféadfaidh an t-údarás sin a chinneadh an bearta éifeachtacha comhréireacha iad na bearta sin, agus má úsáidtear modhanna uathoibrithe, an bhfuil an acmhainneacht is gá ag an soláthraí seirbhísí óstála maoirseacht dhaonna agus fíorú daonna a dhéanamh. Agus éifeachtúlacht agus comhréireacht na mbeart á meas acu, ba cheart d’údaráis inniúla paraiméadair ábhartha a chur san áireamh, lena n-áirítear líon na n-orduithe baint anuas a eisíodh chuig an soláthraí seirbhísí óstála, méid agus acmhainn eacnamaíoch an tsoláthraí seirbhísí óstála, agus an tionchar a bhíonn ag na seirbhísí atá acu ar scaipeadh ábhair sceimhlitheoireachta, mar shampla ar bhonn líon na n-úsáideoirí san Aontas á chur san áireamh, mar aon leis na coimircí a chuirtear i bhfeidhm chun aghaidh a thabhairt ar mhí-úsáid a gcuid seirbhísí le haghaidh scaipeadh ábhair sceimhlitheoireachta ar líne.

(25)

I gcás ina measfaidh an t-údarás inniúil nach leor na bearta sonracha a cuireadh i bhfeidhm chun aghaidh a thabhairt ar na rioscaí, ba cheart go bhféadfadh sé a cheangal go nglacfaí bearta éifeachtacha agus comhréireacha iomchuí breise sonracha. As an gceangal sin chun na bearta sonracha breise siúd a chur chun feidhme, níor cheart oibleagáid ghinearálta eascairt as sin faireachán nó aimsiú gníomhach fíoras a dhéanamh mar a fhoráiltear dó in Airteagal 15(1) de Threoir 2000/31/CE ná oibleagáid uirlisí uathoibrithe a úsáid. Ba cheart, áfach, go bhféadfadh na soláthraithe seirbhísí óstála uirlisí uathoibrithe a úsáid i gcás ina measfaidh siad go bhfuil sé sin iomchuí agus riachtanach chun aghaidh a thabhairt go héifeachtach ar mhí-úsáid a gcuid seirbhísí le haghaidh scaipeadh ábhair sceimhlitheoireachta.

(26)

An oibleagáid atá ar na soláthraithe seirbhísí óstála ábhar a baineadh anuas agus sonraí gaolmhara a chaomhnú, is oibleagáid í ba cheart a leagan síos chun críocha sonracha, agus ba cheart í a bheith teoranta don tréimhse ama is gá. Ní mór cur leis an gceanglas caomhnúcháin chun sonraí gaolmhara a chuimsiú, mar murach sin rachadh na sonraí uile sin amú de dheasca bhaint anuas an ábhair sceimhlitheoireachta atá i gceist. Is féidir, “sonraí síntiúsóirí” a bheith san áireamh i sonraí gaolmhara, go háirithe sonraí a bhaineann le céannacht an tsoláthraí ábhair mar aon le “sonraí rochtana”, lena n-áirítear sonraí maidir le dáta agus am úsáide an tsoláthraí ábhair agus na sonraí logáil isteach agus logáil amach ón tseirbhís, mar aon le seoladh IP a shann an soláthraí rochtana idirlín don soláthraí ábhair.

(27)

An oibleagáid an t-ábhar a chaomhnú i gcomhair imeachtaí riaracháin nó athbhreithnithe bhreithiúnaigh nó imeachtaí leighis riaracháin nó bhreithiúnaigh, is rud riachtanach í agus beidh údar cuí léi d’fhonn a áirithiú go bhfuil leigheasanna éifeachtacha ar fáil don soláthraí ábhair ar baineadh anuas a chuid ábhair nó a ndearnadh an rochtain air a dhíchumasú, agus chun aischur an ábhair sin a áirithiú, ag brath ar thoradh na n-imeachtaí athbhreithnithe sin. An oibleagáid an t-ábhar a chaomhnú chun críoch imscrúdaithe nó ionchúisimh, is rud riachtanach í a bhfuil údar cuí léi i bhfianaise an fhiúntais a d’fhéadfadh a bheith san ábhar chun gníomhaíocht sceimhlitheoireachta a chur in aimhréidh nó a chosc. Dá bhrí sin, ba cheart a mheas gur rud é a bhfuil údar cuí leis freisin an t-ábhar sceimhlitheoireachta a baineadh anuas a chaomhnú chun cionta sceimhlitheoireachta a chosc, a bhrath, a imscrúdú agus a ionchúiseamh. Níor cheart ábhar sceimhlitheoireachta agus na sonraí gaolmhara a stóráil ach ar feadh an tréimhse is gá chun go bhféadfadh na húdaráis forfheidhmithe dlí an t-ábhar sceimhlitheoireachta a sheiceáil agus a chinneadh an bhfuil gá leis chun na gcríoch sin. Chun críocha cionta sceimhlitheoireachta a chosc, a bhrath, a imscrúdú agus a ionchúiseamh, ba cheart an caomhnú sonraí is gá teoranta do shonraí ar dócha nasc a bheith acu le cionta sceimhlitheoireachta, agus a d’fhéadfadh, dá bhrí sin, rannchuidiú le cionta sceimhlitheoireachta a ionchúiseamh nó rioscaí tromchúiseacha i dtaca le slándáil an phobail a chosc. I gcás ina mbainfidh soláthraithe seirbhísí óstála ábhar anuas nó ina ndíchumasóidh siad rochtain ar ábhar, go háirithe trí na bearta sonracha a dhéanfaidh siad féin, ba cheart dóibh na húdaráis inniúla a chur ar an eolas go pras faoi ábhar ar cuid de faisnéis as a n-eascróidh garbhaol do bheatha duine nó do chion sceimhlitheoireachta amhrasta.

(28)

Leis an gcomhréireacht a áirithiú, ba cheart teorainn 6 mhí a chur leis an tréimhse chaomhnúcháin, rud a thabharfadh dóthain ama do na soláthraithe ábhair na himeachtaí riaracháin nó athbhreithnithe bhreithiúnaigh ábhartha a thosú agus lena chur ar chumas na n-údarás forfheidhmithe dlí rochtain a fháil ar shonraí ábhartha chun cionta sceimhlitheoireachta a imscrúdú agus a ionchúiseamh. Mar sin féin, arna iarraidh sin don údarás inniúil nó don chúirt, ba cheart go bhfeadfaí cibé síneadh is gá a chur leis an tréimhse sin arna iarraidh sin don údarás a dhéanfaidh an t-athbhreithniú i gcás inar tosaíodh na himeachtaí ach nár críochnaíodh iad laistigh den tréimhse 6 mhí. Ba cheart dóthain ama a bheith sa tréimhse chaomhnúcháin ionas gur féidir le húdaráis forfheidhmithe an dlí an t-ábhar riachtanach a chaomhnú i dtaca le himscrúduithe agus ionchúisimh, agus an chothromaíocht idir sin agus na cearta bunúsacha á háirithiú acu san am céanna.

(29)

Leis an Rialachán seo, níor cheart go ndéantar difear do na ráthaíochtaí nós imeachta ná do na bearta um nós imeachta imscrúdaithe a bhaineann le rochtain ar ábhar agus ar shonraí gaolmhara a chaomhnaítear chun cionta sceimhlitheoireachta a imscrúdú agus a ionchúiseamh mar a rialaítear i ndlí an Aontais nó sa dlí náisiúnta.

(30)

Is rud ríthábhachtach trédhearcacht bheartais na soláthraithe seirbhísí óstála i ndáil le hábhar sceimhlitheoireachta ar mhaithe lena gcuid cuntasachta i leith a gcuid úsáideoirí a fheabhsú, agus chun muinín na saoránach sa mhargadh aonair digiteach a dhaingniú. Ba cheart do sholáthraithe seirbhísí óstála a rinne gníomhaíocht in aghaidh scaipeadh ábhair sceimhlitheoireachta nó ar ceanglaíodh orthu gníomhaíocht a dhéanamh de bhun an Rialacháin seo i mbliain féilire ar leith, tuarascálacha trédhearcachta bliantúla a chur ar fáil don phobal, ina mbeidh faisnéis faoin ngníomhaíocht a rinneadh chun ábhar sceimhlitheoireachta a shainaithint agus a bhaint anuas.

(31)

Ba cheart do na húdaráis inniúla tuarascálacha trédhearcachta a fhoilsiú ina mbeadh faisnéis faoi líon na n-orduithe baint anuas, líon na gcásanna nár cuireadh ordú i gcrích, líon na gcinntí a bhaineann le bearta sonracha, líon na gcásanna atá faoi réir imeachtaí riaracháin nó athbhreithnithe bhreithiúnaigh agus líon na gcinntí lena bhforchuirtear pionóis.

(32)

An ceart chun leigheas éifeachtach a fháil, is rud é a chumhdaítear in Airteagal 19 de Chonradh an Aontas Eorpaigh (CAE), agus in Airteagal 47 den Chairt. Tá ceart ag gach duine nádúrtha nó dlítheanach chun leigheas éifeachtach a fháil i láthair cúirt náisiúnta inniúil in aghaidh aon cheann de na bearta a glacadh de bhun an Rialacháin seo, lena bhféadfaí dochar a dhéanamh do chearta an duine sin. Ba cheart go n-áireofaí leis an gceart seo go háirithe deis a bheith ag na soláthraithe seirbhísí óstála agus na soláthraithe ábhair agóid a dhéanamh ar na horduithe baint anuas nó ar aon chinntí a eascraíonn as orduithe baint anuas a ghrinnscrúdú faoin Rialachán seo go héifeachtach sula ndearna cúirt de chuid Ballstáit arb iad a údarás inniúil féin a d’eisigh an t-ordú baint anuas an cinneadh faoi seach, mar aon leis an deis a bheith ag soláthraithe seirbhísí óstála agóid a dhéanamh ar chinneadh faoi bhearta nó phionóis shonracha go héifeachtach os comhair cúirt de chuid Ballstáit arb é a údarás inniúil a rinne an cinneadh sin.

(33)

Na nósanna imeachta maidir le gearáin, is coimirce riachtanach atá iontu in aghaidh ábhar ar líne a bhaint anuas go hearráideach nó rochtain ar an ábhar sin a dhíchumasú, i gcás ina ndéantar ábhar den sórt sin a chosaint tríd an tsaoirse chun tuairimí a nochtadh agus faisnéis a fháil. Dá bhrí sin, ba cheart do na soláthraithe seirbhísí óstála sásraí soláimhsithe gearáin a chur ar bun lena n-áiritheofar go ndéileálfar le gearáin gan mhoill agus le trédhearcacht iomlán i leith an tsoláthraí ábhair. An ceanglas atá ar an soláthraí seirbhísí óstála chun ábhar a aischur, ar ábhar é a baineadh anuas nó a díchumasaíodh rochtain air trí dhearmad, is ceanglas é nár cheart difear a dhéanamh don deis atá ag na soláthraithe seirbhísí óstála a gcuid téarmaí agus coinníollacha féin a chur i bhfeidhm ar fhorais eile.

(34)

Éilítear le cosaint dlí éifeachtach, i gcomhréir le hAirteagal 19 CAE agus Airteagal 47 den Chairt, gur féidir le soláthraithe ábhair dearbhú a fháil ar na cúiseanna a bhí ann leis an ábhar a d’uaslódáil siad féin a bhaint anuas nó le rochtain ar an ábhar sin a dhíchumasú. Chun na críche sin, ba cheart don soláthraí seirbhísí óstála faisnéis a bhfuil fiúntas inti a chur ar fáil don soláthraí ábhair, faisnéis maidir le hagóid a dhéanamh ar an mbaint anuas nó ar an díchumasú. De réir mar atá na himthosca, d’fhéadfadh na soláthraithe seirbhísí óstála teachtaireacht a chur in ionad ábhar a baineadh anuas nó a rinneadh rochtain ar an ábhar sin a dhíchumasú, teachtaireacht ina léirítear gur baineadh an t-ábhar sin anuas nó go ndearnadh rochtain ar an ábhar sin a dhíchumasú i gcomhréir leis an Rialachán seo. Ba cheart tuilleadh faisnéise faoi na cúiseanna maidir leis an mbaint anuas agus leis an díchumasú, mar aon le faisnéis faoi na leigheasanna maidir leis an mbaint anuas agus an díchumasú a chur ar fáil arna iarraidh sin ag an soláthraí ábhair. I gcás inarb é cinneadh a dhéanfaidh na húdaráis inniúla, ar chúiseanna a bhaineann le slándáil phoiblí, i gcomhthéacs imscrúdú i measc rudaí eile, gur rud míchuí fritorthúil a bheadh ann scéal a chur go díreach chuig an soláthraí ábhair maidir le baint anuas an ábhair nó é a dhíchumasú, ba cheart dóibh an soláthraí seirbhísí óstála a chur ar an eolas dá réir sin.

(35)

Chun críocha an Rialacháin seo, ba cheart do na Ballstáit údaráis inniúla a ainmniú. Níor cheart gur gá, leis sin, go dtabharfaí le fios údarás nua a bhunú agus ba cheart gur féidir comhlacht atá ann cheana a chur ar iontaibh leis na feidhmeanna dá bhforáiltear sa Rialachán seo. Leis an Rialachán seo, ba cheart go n-éilítear údaráis a ainmniú, údaráis a bheadh inniúil ar orduithe baint anuas a eisiúint, ar orduithe baint anuas a ghrinnscrúdú agus ar mhaoirseacht a dhéanamh ar bhearta sonracha le pionóis a ghearradh agus ba cheart, ag an am céanna, gur féidir le gach Ballstát cinneadh a dhéanamh maidir le líon na n-údarás inniúil a bheith ainmnithe agus an údaráis riaracháin, údaráis forfheidhmithe dlí nó údaráis bhreithiúnacha a bheidh iontu. Ba cheart do na Ballstáit a áirithiú go gcomhlíonfaidh na húdaráis inniúla a gcúraimí ar bhealach oibiachtúil neamh-idirdhealaitheach agus nach lorgóidh siad ná nach nglacfaidh siad treoracha ó aon chomhlacht eile maidir le feidhmiú na gcúraimí a shanntar dóibh faoin Rialachán seo. Níor cheart go gcuirfí cosc leis sin ar mhaoirseacht i gcomhréir leis an dlí bunreachtúil náisiúnta. Ba cheart do na Ballstáit na húdaráis inniúla a ainmnítear faoin Rialachán seo a chur in iúl don Choimisiún agus ba cheart don Choimisiún clár ina liostaítear na húdaráis inniúla ar líne. Ba cheart é a bheith éasca rochtain a fháil ar an gclárlann ar líne chun fíorú pras a éascú do sholáthraithe seirbhísí óstála maidir le barántúlacht na n-orduithe baint anuas.

(36)

Chun dúbailt iarrachta a sheachaint agus chun nach mbeifear ag cur isteach ar na himscrúduithe agus chun an t-ualach ar na soláthraithe seirbhísí óstála lena mbaineann a íoslaghdú, ba cheart do na húdaráis inniúla faisnéis a mhalartú, comhordú agus comhoibriú a dhéanamh le chéile, agus i gcás inarb iomchuí le Europol, sula n-eiseoidh siad orduithe baint anuas chuig soláthraithe seirbhísí óstála. Agus cinneadh á dhéanamh aige ar cheart ordú baint anuas a eisiúint nó nár cheart, ba cheart don údarás inniúil aird chuí a thabhairt d’aon fhógra a bhaineann le cur isteach ar leasanna imscrúdaitheacha (díchoinbhleachtú). I gcás ina gcuireann údarás inniúil i mBallstát amháin údarás inniúil i mBallstát eile ar an eolas maidir le hordú baint anuas atá ann cheana féin, níor cheart dó ordú baint anuas a bhaineann leis an ábhar céanna a eisiúint. Le linn do Europol a bheith ag cur na bhforálacha seo chun feidhme, d’fhéadfadh sé tacaíocht a chur ar fáil i gcomhréir leis an sainordú reatha atá aige agus i gcomhréir leis an gcreat dlíthiúil atá ann.

(37)

Chun a áirithiú go gcuirfidh siad bearta sonracha, arna ndéanamh ag soláthraithe seirbhísí óstála, chun feidhme ar bhonn atá éifeachtach agus comhleanúnach go leor, ba cheart d’údaráis inniúla sna Ballstáit comhordú agus comhoibriú a dhéanamh le chéile maidir leis na malartuithe a dhéanann siad le soláthraithe seirbhísí óstála i dtaca le horduithe baint anuas agus le sainaithint, cur chun feidhme agus measúnú a dhéanamh ar bhearta sonracha. Chomh maith leis sin, teastaíonn comhordú agus comhar den sórt sin maidir le beartais eile chun an Rialachán seo a chur chun feidhme, lena n-áirítear i ndáil le glacadh na rialacha maidir le pionóis agus maidir le forfheidhmiú na bpionós. Ba cheart don Choimisiún comhordú agus comhar den sórt sin a éascú.

(38)

Is ríthábhachtach an rud é go ndéanfar an t-údarás inniúil atá freagrach as pionóis a ghearradh laistigh den Bhallstát a chur ar an eolas go hiomlán faoi eisiúint orduithe baint anuas agus faoi mhalartuithe ina dhiaidh sin idir an soláthraí seirbhísí óstála agus na húdaráis inniúla ábhartha i mBallstáit eile. Chun na críche sin, ba cheart do na Ballstáit a áirithiú go mbeidh bealaí cumarsáide agus sásraí iomchuí agus slána ann a fhágfaidh gur féidir faisnéis a roinnt go tráthúil.

(39)

Le malartú pras idir na húdaráis inniúla a éascú, agus leis na soláthraithe seirbhísí óstála chomh maith, agus leis an dúbailt díchill a sheachaint, ba cheart na Ballstáit a spreagadh úsáid a bhaint as na huirlisí tiomnaithe atá tugtha chun cinn ag Europol, mar an feidhmchlár reatha Bainistíocht na dTarchur Idirlín, nó uirlisí comharba.

(40)

Tá sé léirithe gur modh éifeachtach agus pras é tarchuir ó na Ballstáit agus ó Europol chun feasacht na soláthraithe seirbhísí óstála ar ábhar sonrach atá ar fáil trína gcuid seirbhísí a mhéadú agus chun a chur ar a gcumas gníomhú go tapa. Le tarchuir den sórt sin, ar sásra iad lena gcuirtear na soláthraithe seirbhísí óstála san airdeall ar fhaisnéis a bhféadfaí a mheas gur ábhar sceimhlitheoireachta í, rud a bhféadfaidh an soláthraí a mhachnamh a dhéanamh air dá dheoin féin maidir le comhoiriúnacht an ábhair sin lena chuid téarmaí agus coinníollacha féin, is sásra é ar cheart fáil a bheith air i ndiaidh báire, mar aon leis na horduithe baint anuas. An cinneadh deiridh maidir le baint anuas an ábhair de bharr gan é a bheith neamhchomhoiriúnach lena gcuid téarmaí agus coinníollacha, is faoin soláthraí seirbhísí óstála an cinneadh sin a dhéanamh. Leis an Rialachán seo, níor cheart aon difear a dhéanamh do shainordú Europol mar a leagtar síos i Rialachán (AE) 2016/794 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (11). Dá bhrí sin, níor cheart a thuiscint ó aon ní sa Rialachán seo go gcuirfear bac ar na Ballstát agus ar Europol tarchuir a úsáid mar ionstraim chun aghaidh a thabhairt ar ábhar sceimhlitheoireachta ar líne.

(41)

Ó tharla sliocht thar a bheith tromchúiseach a bheith ar chuid den ábhar sceimhlitheoireachta ar líne, ba cheart do sholáthraithe seirbhísí óstála údaráis inniúla sa Bhallstát lena mbaineann nó údaráis inniúla an Bhallstáit ina bhfuil siad bunaithe nó ina bhfuil ionadaí dlíthiúil acu, a chur ar an eolas gan mhoill faoi ábhar ina bhfuil fianaise arb é garbhaol ar bheatha nó cion amhrasta sceimhlitheoireachta a eascraíonn aisti nó is toradh uirthi. Chun an chomhréireacht a áirithiú ba cheart an oibleagáid sin a bheith teoranta do chionta sceimhlitheoireachta mar a shainmhínítear in Airteagal 3(1) de Threoir (AE) 2017/541 iad. An oibleagáid seo chun eolas a roinnt, níor cheart gurb ionann í agus a rá go bhfuil sé d’oibleagáid ar na soláthraithe seirbhísí óstála fianaise den gharbhaol ar bheatha nó cion amhrasta sceimhlitheoireachta a chuardach go gníomhach. An Ballstát lena mbaineann, ba cheart é a thuiscint mar an Ballstát a bhfuil dlínse aige ar imscrúdú agus ar ionchúiseamh na gcionta sceimhlitheoireachta ar bhonn náisiúntacht an chiontóra nó íospartach ionchasach an chiona, nó an áit is sprioc don ghníomh sceimhlitheoireachta. I gcás amhrais de, ba cheart do na soláthraithe seirbhísí óstála an fhaisnéis a chur ar aghaidh chuig Europol, agus ba cheart do Europol an ghníomhaíocht iardain ábhartha a sholáthair i gcomhréir lena shainordú dóibh, lena n-áirítear an fhaisnéis sin a chur chuig na húdaráis náisiúnta ábhartha. Ba cheart cead a bheith ag na húdaráis inniúla sna Ballstáit faisnéis den sórt sin a úsáid chun bearta imscrúdaithe atá ar fáil faoi dhlí an Aontais nó faoin dlí náisiúnta a dhéanamh.

(42)

Ba cheart do sholáthraithe seirbhísí óstála pointí teagmhála a ainmniú nó a bhunú chun láimhseáil thapa ar orduithe baint anuas a éascú. Níor cheart don phointe teagmhála a fheidhmiú ach ar mhaithe le cúrsaí oibríochtúla. Is éard ba cheart a bheith sa phointe teagmhála an soláthraí seirbhísí óstála, aon mheán tiomnaithe, inmheánach nó seachfhoinsithe, trínar féidir orduithe baint anuas a chur isteach go leictreonach nó meáin phearsanta trínar féidir na horduithe sin a phróiseáil go tapa. Ní gá don phointe teagmhala a bheith lonnaithe san Aontas. Chun críocha an Rialacháin seo, ba cheart an tsaoirse a bheith ag an soláthraí seirbhísí óstála pointe teagmhála atá ann cheana a úsáid, ar choinníoll gur féidir leis an bpointe teagmhála na feidhmeanna dá bhforáiltear sa Rialachán seo a chomhlíonadh. D’fhonn a áirithiú go ndéanfar ábhar sceimhlitheoireachta a bhaint anuas nó go ndéanfar rochtain air a dhíchumasú laistigh d’uair an chloig tar éis ordú baint anuas a fháil, ba cheart go mbeadh teacht ar phointí teagmhála na soláthraithe seirbhísí óstála, a nochtadh don ábhar sceimhlitheoireachta, tráth ar bith. Mar chuid den fhaisnéis ba cheart a bheith ar an bpointe teagmhála, tá faisnéis faoin teanga is féidir a úsáid chun teagmháil a dhéanamh leis. Le héascaíocht a chur sa chumarsáid idir na soláthraithe seirbhísí óstála agus na húdaráis inniúla, moltar do na soláthraithe seirbhísí óstála cumarsáid a dhéanamh i gceann de theangacha oifigiúla institiúidí an Aontais a bhfuil a gcuid téarmaí agus coinníollacha féin ar fáil inti.

(43)

Nuair nach ann do cheanglas ginearálta do na soláthraithe seirbhísí óstála chun a áirithiú go mbeidh siad i láthair go fisiciúil laistigh de limistéar an Aontais, is gá soiléire a áirithiú i dtaca le dlínse an Bhallstáit faoina dtagann an soláthraí seirbhísí óstála a thairgeann seirbhisí laistigh den Aontas. Mar riail ghinearálta, is faoi dhlínse an Bhallstáit ina bhfuil a phríomhbhunaíocht a thagann an soláthraí seirbhísí óstála, nó faoi dhlínse an Bhallstáit ina gcónaíonn a ionadaí dlíthiúil nó ina bhfuil sé bunaithe. Ba cheart sin a bheith gan dochar do na rialacha maidir le hinniúlacht arna mbunú chun críche orduithe baint anuas agus cinntí a eascróidh as grinnscrúdú orduithe baint anuas faoin Rialachán seo. Maidir le soláthraí seirbhísí óstála nach bhfuil aon bhunaíocht san Aontas aige agus nach n-ainmníonn ionadaí dlíthiúil, ba cheart, in ainneoin sin, dlínse a bheith ag aon Bhallstát agus dá bhrí sin, ba cheart don Bhallstát a bheith in ann pionóis a fhorchur, ar choinníoll go n-urramaítear an prionsabal ne bis in idem.

(44)

Soláthraithe seirbhísí óstála nach bhfuil bunaithe san Aontas, ba cheart dóibh ionadaí dlíthiúil a ainmniú i scríbhinn chun comhlíonadh agus cur i bhfeidhm na n-oibleagáidí faoin Rialachán seo a áirithiú. Ba cheart do sholáthraithe seirbhíse óstála a bheith in ann, chun críocha an Rialacháin seo, ionadaí dlíthiúil atá ainmnithe chun críoch eile acu cheana a úsáid, ar choinníoll go bhfuil an t-ionadaí in ann na feidhmeanna dá bhforáiltear sa Rialachán seo a chomhlíonadh. Ba cheart é a bheith de chumhacht ag an ionadaí dlíthiúil gníomhú thar ceann an tsoláthraí seirbhísí óstála.

(45)

Tá gá le pionóis lena áirithiú go gcuirfidh na soláthraithe seirbhísí óstála an Rialachán seo chun feidhme go héifeachtach. Ba cheart do na Ballstáit rialacha a ghlacadh i dtaca le pionóis, ar féidir leo a bheith de chineál riaracháin nó de chineál coiriúil, agus i gcás inarb iomchuí treoirlínte fíneála. D’fhéadfaí neamhchomhlíonadh a bheith faoi réir pionóis i gcásanna ar leith ach an prionsabal ne bis in idem agus prionsabal na comhréireachta a urramú, agus a áirithiú go gcuirfear pionós den sórt sin teip chórasach san áireamh. D’fheadfadh pionós a bheith i bhfoirmeacha éagsúla, lena n-áirítear rabhaidh fhoirmiúla i gcás mionsáruithe nó pionóis airgeadais i ndáil le sáruithe níos déine nó níos córasaí. Má theipeann ar an soláthraí seirbhísí óstála go córasach nó arís agus arís eile ábhar sceimhlitheoireachta a bhaint anuas nó rochtain ar an ábhar a dhíchumasú laistigh d’uair an chloig ó ordú baint anuas a fháil, ba cheart pionóis thar a bheith géar a ghearradh air dá bharr. Chun deimhneacht dhlíthiúil a áirithiú, ba cheart a leagan amach sa Rialachán seo na sáruithe sin atá faoi réir pionós agus na cúinsí sin atá ábhartha maidir le meastóireacht a dhéanamh ar chineál agus leibhéal na bpionós sin. Agus cinneadh á dhéanamh an ngearrfar pionóis airgeadais nó nach ngearrfar, ba cheart an aird chuí a thabhairt ar acmhainní airgeadais an tsoláthraí seirbhísí óstála. Ina theannta sin, ba cheart don údarás inniúil a chur san áireamh an gnólacht nuathionscanta nó micrifhiontar, fiontar beag nó fiontar meánmhéide é mar a shainmhínítear i Moladh 2003/361/CE ón gCoimisiún (12) an soláthraí seirbhísí óstála. Ba cheart imthosca breise a chur san áireamh freisin, amhail an raibh iompar an tsoláthraí seirbhísí óstála neamhstuama nó incháinte go hoibiachtúil nó an ndearnadh an sárú go faillíoch nó d’aon ghnó. Ba cheart do na Ballstáit a áirithiú nach mbeidh gríosú sna pionóis a ghearrfar maidir le sárú ar an Rialachán seo chun ábhar a bhaint anuas nach ábhar sceimhlitheoireachta é.

(46)

Úsáid na dteimpléad caighdeánaithe, is éascaíocht í don chomhoibriú agus don mhalartú faisnéise idir údaráis inniúla agus soláthraithe seirbhísí óstála, agus cuireann sí ar a gcumas cumarsáid a dhéanamh ar bhealach níos gasta agus níos éifeachtaí. Tá tábhacht ar leith ag baint le gníomh a dhéanamh go gasta ach a mbeidh ordú baint anuas faighte. A bhuí le teimpléid, tagann laghdú ar na costais aistriúcháin agus cuirtear le caighdeán an phróisis. Le teimpléid aiseolais, is féidir úsáid a bhaint as malartú caighdeánaithe faisnéise, agus tá tábhacht ar leith ag baint leo i gcás nach féidir leis na soláthraithe seirbhísí orduithe baint anuas a chomhlíonadh. Bealaí fíordheimhnithe leis an ordú baint anuas a chur isteach, is bealaí iad lena féidir barántúlacht an ordaithe baint anuas a ráthú, lena n-áirítear cruinneas an dáta, tráth seolta an orduithe, agus tráth a ghlactha.

(47)

Chun gur féidir ábhar na dteimpléad a leasú go pras, i gcás inar gá, is é sin na teimpléid atá le húsáid chun críocha an Rialacháin seo, ba cheart an chumhacht chun gníomhartha a ghlacadh i gcomhréir le hAirteagal 290 den Chonradh ar Fheidhmiú an Aontais Eorpaigh a tharmligean chuig an gCoimisiún i dtaca leis na hiarscríbhinní a ghabhann leis an Rialachán seo a leasú. Ionas gur féidir leis an gCoimisiún forbairt na teicneolaíochta agus forbairt an chreata dhlíthiúil ghaolmhair a chur san áireamh, ba cheart a thabhairt de chumhacht don Choimisiún gníomhartha tarmligthe a ghlacadh, rud a fhorlíonfaidh an Rialachán seo le ceanglais theicniúla maidir leis na modhanna leictreonacha atá le húsáid ag na húdaráis inniúla chun orduithe baint anuas a chur ar aghaidh. Tá sé tábhachtach, go háirithe, go rachadh an Coimisiún i mbun comhairliúcháin iomchuí le linn a chuid oibre ullmhúcháin, lena n-áirítear ar leibhéal na saineolaithe, agus go ndéantar na comhairliúcháin sin i gcomhréir leis na prionsabail a leagtar síos i gComhaontú Idirinstitiúideach an 13 Aibreán 2016 maidir le Reachtóireacht Níos Fearr (13). Go sonrach, chun rannpháirtíocht chomhionann in ullmhú na ngníomhartha tarmligthe a áirithiú, faigheann Parlaimint na hEorpa agus an Chomhairle na doiciméid uile ag an am céanna le saineolaithe na mBallstát, agus bíonn rochtain chórasach ag a gcuid saineolaithe ar chruinnithe ghrúpaí saineolaithe an Choimisiúin a bhíonn ag déileáil le hullmhú na ngníomhartha tarmligthe.

(48)

Ba cheart do na Ballstáit faisnéis a bhailiú maidir le cur chun feidhme an Rialacháin seo. Ba cheart do na Ballstáit a bheith in ann leas a bhaint as na tuarascálacha trédhearcachta ó na soláthraithe seirbhísí óstála agus iad a chomhlánú, i gcás inar gá, le faisnéis níos mionsonraithe, amhail a gcuid tuarascálacha trédhearcachta féin de bhun an Rialacháin seo. Ba cheart clár mionsonraithe a bhunú le faireachán a dhéanamh ar an aschur, ar na torthaí, agus ar an tionchar a bheidh ag an Rialachán seo ar mhaithe le meastóireacht a dhéanamh ar chur i bhfeidhm an Rialacháin seo.

(49)

Ba cheart don Choimisiún, bunaithe ar chinntí agus ar chonclúidí na tuarascála ar an gcur chun feidhme agus ar an toradh atá ar an obair faireacháin, meastóireacht a dhéanamh ar an Rialachán seo laistigh de 3 bliana ó dháta a teacht i bhfeidhm. Is ar chritéir na héifeachtúlachta, an riachtanais, na héifeachtachta, na comhréireachta, na hábharthachta, an chomhleanúnachais agus an bhreisluacha Aontais, ba cheart an mheastóireacht a bhunú. Na bearta éagsúla oibríochtúla agus teicniúla dá bhforáiltear sa Rialachán seo, is é feidhmiú na mbeart sin ba cheart a dhéanfar a mheas sa mheastóireacht, lena n-áirítear éifeachtacht na mbeart chun feabhas a chur ar bhrath, ar shainaithint, agus ar bhaint anuas ábhair sceimhlitheoireachta ar líne, agus ar éifeachtacht na sásraí coimirce, mar aon leis an tionchar ar chearta bunúsacha a bhféadfaí difear a dhéanamh dóibh, amhail an tsaoirse chun tuairimí a nochtadh agus faisnéis a fháil agus lena n-áirítear saoirse agus iolrachas na meán, an tsaoirse chun gnó a riar agus na cearta chun saoil phríobháidigh agus cosaint sonraí pearsanta. Ba cheart don Choimisiún measúnú a dhéanamh freisin ar an tionchar ar leasanna tríú páirtithe a bhféadfaí difear a dhéanamh dóibh.

(50)

Ós rud é nach féidir leis na Ballstáit cuspóir an Rialacháin seo a ghnóthú go leordhóthanach, eadhon feidhmiú rianúil an mhargaidh aonair dhigitigh a áirithiú trí aghaidh a thabhairt ar scaipeadh ábhair sceimhlitheoireachta ar líne, de bharr a fhairsinge agus a éifeachtaí, ach gur fearr is féidir é a ghnóthú ar leibhéal an Aontais, féadfaidh an tAontas bearta a ghlacadh, i gcomhréir le prionsabal na coimhdeachta mar a leagtar amach in Airteagal 5 CAE. I gcomhréir le prionsabal na comhréireachta a leagtar amach san Airteagal sin, ní théann an Rialachán seo thar a bhfuil riachtanach chun an cuspóir sin a ghnóthú,

(1)

Le hAirteagal 325 den Chonradh ar Fheidhmiú an Aontais Eorpaigh (CFAE) ceanglaítear ar an Aontas agus ar na Ballstáit calaois agus aon ghníomhaíochtaí neamhdhlíthiúla eile a dhéanann díobháil do leasanna airgeadais an Aontais a chomhrac. Ba cheart don Aontas tacú le gníomhaíochtaí sna réimsí sin.