(1)

Bhí sé d’aidhm ag na tograí reachtacha ón gCoimisiún maidir leis an gComhbheartas Talmhaíochta (CBT) tar éis 2020 an creat Aontais láidir a bhunú a bheadh fíor-riachtanach lena áirithiú gurbh é a bheadh in CBT, anois agus feasta, comhbheartas lena ngabhfadh cothrom na Féinne do chách, agus go dtabharfadh sé tuilleadh freagrachta, ag an am céanna, do na Ballstáit, a mhéid a bhaineann leis an dóigh a gcomhlíonfaidh siad na cuspóirí agus a mbainfidh siad amach na spriocanna a socraíodh. Dá réir sin, tá ar na Ballstáit pleananna straitéiseacha faoi CBT a dhréachtú agus na pleananna sin a chur chun feidhme tar éis don Choimisiún iad a fhaomhadh.

(2)

Níor cuireadh an nós imeachta reachtach maidir leis na tograí reachtacha ón gCoimisiún maidir le CBT tar éis 2020 i gcrích in am chun ligean do na Ballstáit agus don Choimisiún na gnéithe uile is gá a ullmhú chun an creat dlíthiúil nua agus na pleananna straitéiseacha faoi CBT a fheidhmiú amhail ón 1 Eanáir 2021, faoi mar a mhol an Coimisiún i dtús báire. Tá éiginnteacht agus rioscaí d’fheirmeoirí san Aontas agus d’earnáil talmhaíochta iomlán an Aontais cruthaithe ag an moill sin. Chun an éiginnteacht sin a mhaolú agus chun beogacht na limistéar agus na réigiún tuaithe a choimeád, agus chun rannchuidiú le hinbhuanaitheacht chomhshaoil chomh maith, ba cheart, leis an Rialachán seo, foráil a dhéanamh do chur i bhfeidhm leanúnach na rialacha i gcreat CBT reatha, creat lena gcumhdaítear an tréimhse ó 2014 go 2020 (“creat CBT reatha”) agus d’íocaíochtaí gan bhriseadh d’fheirmeoirí agus do thairbhithe eile, agus ar an gcaoi sin intuarthacht agus cobhsaíocht a chur ar fáil le linn na hidirthréimhse, is é sin sna blianta 2021 agus 2022 (“an idirthréimhse”) go dtí dáta chur i bhfeidhm an chreata dhlíthiúil nua lena gcumhdaítear an tréimhse dar tús an 1 Eanáir 2023 (“an creat dlíthiúil nua”).

(3)

Ós rud é gur gá fós an nós imeachta reachtach maidir leis na tograí reachtacha ón gCoimisiúin maidir le CBT tar éis 2020 a thabhairt chun críche agus go bhfuil na pleananna straitéiseacha faoi CBT fós le forbairt ag na Ballstáit, agus gur gá fós dul i gcomhairle leis na geallsealbhóirí, ba cheart do chreat CBT reatha leanúint d’fheidhm a bheith aige ar feadh na tréimhse breise 2 bhliain. Is é is aidhm don idirthréimhse aistriú rianúil a éascú do thairbhithe go dtí clárthréimhse nua agus foráil a dhéanamh don fhéidearthacht Teachtaireacht ón gCoimisiún an 11 Nollaig 2019 maidir leis an gComhaontú Glas don Eoraip (“an Comhaontú Glas don Eoraip”) a chur san áireamh.

(4)

Chun a áirithiú gur féidir tacaíocht a dheonú d’fheirmeoirí agus do thairbhithe eile ón gCiste Eorpach um Ráthaíocht Talmhaíochta (CERT) agus ón gCiste Eorpach Talmhaíochta um Fhorbairt Tuaithe (CETFT) sna blianta 2021 agus 2022, ba cheart don Aontas leanúint de bheith ag deonú na tacaíochta sin le linn na hidirthréimhse faoi choinníollacha chreat CBT reatha. Bunaíodh creat CBT reatha, go háirithe, le Rialacháin (AE) Uimh. 1303/2013 (4), (AE) Uimh. 1305/2013 (5), (AE) Uimh. 1306/2013 (6), (AE) Uimh. 1307/2013 (7) agus (AE) Uimh. 1308/2013 (8) ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle.

(5)

Ba cheart don Rialachán seo a ndóthain ama a thabhairt do na Ballstáit chun a bpleananna straitéiseacha faoi CBT faoi seach a ullmhú, chomh maith le héascú a dhéanamh ar chruthú na struchtúr riaracháin is gá chun an creat dlíthiúil nua a chur chun feidhme go rathúil, go háirithe trí mhéadú ar chúnamh teicniúil a cheadú. Ba cheart gach plean straitéiseach faoi CBT a bheith réidh le teacht i bhfeidhm ach a dtiocfaidh deireadh leis an idirthréimhse chun cobhsaíocht agus cinnteacht, a bhfuil géarghá leo, a chur ar fáil d’earnáil na feirmeoireachta.

(6)

Ós rud é gur léir gur cheart don Aontas leanúint de thacú leis an bhforbairt tuaithe ar feadh na hidirthréimhse, ba cheart an deis a bheith ag Ballstáit a gcláir forbartha tuaithe fadaithe a mhaoiniú ón leithdháileadh buiséid comhfhreagrach le haghaidh na mblianta 2021 agus 2022. Ba cheart a áirithiú leis na cláir fhadaithe go ndéanfar an sciar foriomlán céanna ar a laghad de ranníocaíocht CETFT a fhorchoimeád do na bearta dá dtagraítear in Airteagal 59(6) de Rialachán (AE) Uimh. 1305/2013 i gcomhréir leis na huaillmhianta nua a leagtar amach sa Chomhaontú Glas don Eoraip.

(7)

Leagtar síos le Rialachán (AE) Uimh. 1303/2013 na rialacha coiteanna is infheidhme maidir le CETFT agus le cistí eile a oibríonn faoi chomhchreat. Ba cheart feidhm a bheith ag an Rialachán sin maidir le cláir a fhaigheann tacaíocht ó CETFT don chlárthréimhse 2014–2020 agus do na blianta clárthréimhse 2021 agus 2022.

(8)

Na spriocdhátaí a leagtar síos in Rialachán (AE) Uimh. 1303/2013 maidir le tuarascálacha ar chur chun feidhme, le cruinnithe athbhreithnithe bliantúla, le meastóireachtaí ex-post agus tuarascálacha sintéise, le hincháilitheacht an chaiteachais agus an dídhílsithe chomh maith le gealltanais bhuiséadacha, tá siad teoranta don chlárthréimhse 2014-2020. Ba cheart na spriocdhátaí sin a oiriúnú chun fad sínte na tréimhse a chur san áireamh ar lena linn ba cheart cláir a bhaineann le tacaíocht ó CETFT a chur chun feidhme.

(9)

Foráiltear le Rialachán (AE) Uimh. 1310/2013 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (9) agus le Rialachán Tarmligthe (AE) Uimh. 807/2014 ón gCoimisiún (10) gur cheart do CETFT leanúint, faoi choinníollacha áirithe, de bheith ag íoc as an gcaiteachas le haghaidh gealltanais fhadtéarmacha áirithe sa chlárthréimhse 2014-2020, ar gealltanais iad ar gabhadh faoina gceangal de bhun rialacháin áirithe a dheonaigh tacaíocht d’fhorbairt tuaithe sula raibh feidhm ag Rialachán (AE) Uimh. 1305/2013. Ba cheart an caiteachas sin a bheith incháilithe fós, faoi na coinníollacha céanna, ar feadh thréimhse a ngealltanais dhlíthiúil faoi seach sna blianta clárthréimhse 2021 agus 2022. Ar mhaithe le deimhneacht agus soiléire dhlíthiúil, ba cheart a shoiléiriú freisin gur cheart na gealltanais dhlíthiúla arna ndéanamh faoi bhearta níos luaithe a chomhfhreagraíonn do bhearta Rialachán (AE) Uimh. 1305/2013, lena mbaineann an córas riaracháin agus rialaithe comhtháite, a bheith faoi réir an chórais riaracháin agus rialaithe chomhtháite sin agus gur cheart na híocaíochtaí a bhaineann leis na gealltanais dhlíthiúla sin a dhéanamh laistigh den tréimhse ón 1 Nollaig go dtí 30 Meitheamh sa bhliain féilire dár gcionn.

(10)

Ba cheart go mbeadh CETFT in ann tacú le costais fothú acmhainní agus gníomhaíochtaí ullmhúcháin lena dtacaítear le straitéisí áitiúla faoi stiúir an phobail a cheapadh agus a chur chun feidhme amach anseo faoin gcreat dlíthiúil nua.

(11)

In 2015, nuair a leithdháileadh na teidlíochtaí íocaíochta nó nuair a athríomhadh na teidlíochtaí íocaíochta i gcás na mBallstát a choimeád na teidlíochtaí a bhí ann cheana faoi Rialachán (AE) Uimh. 1307/2013, rinne roinnt Ballstát earráidí agus líon nó luach na dteidlíochtaí íocaíochta á dhéanamh amach acu. D’imir go leor de na hearráidí sin tionchar ar luach teidlíochtaí íocaíochta le haghaidh na bhfeirmeoirí go léir agus le haghaidh na mblianta go léir, fiú na hearráidí a tharla i leith feirmeoir aonair. Rinne roinnt Ballstát earráidí freisin tar éis 2015, agus teidlíochtaí á leithdháileadh ón gcúlchiste acu, i ríomh an mheánluacha mar shampla. De ghnáth bíonn neamhchomhlíonadh den sórt sin faoi réir ag ceartú airgeadais go dtí go ndéanann an Ballstát lena mbaineann bearta ceartaitheacha. I bhfianaise an ama atá caite ón gcéad leithdháileadh, ba cheart a mheas gur dlíthiúil agus rialta le héifeacht iad, ó dháta áirithe, na hiarrachtaí arna ndéanamh ag Ballstáit chun teidlíochtaí a chinneadh, agus i gcás inarb ábhartha, iad a cheartú, agus ina theannta sin ar mhaithe le deimhneacht dhlíthiúil, líon agus luach teidlíochtaí íocaíochta.

(12)

Agus na teidlíochtaí íocaíochta á leithdháileadh acu, tugadh an rogha do na Ballstáit, faoi Airteagal 24(6) de Rialachán (AE) Uimh. 1307/2013, comhéifeacht laghdaithe a chur i bhfeidhm maidir le heicteáir incháilithe ar féarthailte buana iad atá lonnaithe i limistéir a bhfuil dálaí deacra aeráide acu. Is minic a chomhbhainistítear féarach na nAlp agus sanntar limistéir ar bhonn bliantúil dá bhrí sin, rud a chruthaíonn leibhéal suntasach éiginnteachta i measc feirmeoirí sna Ballstáit lena mbaineann. Is léir anois go bhfuil sé thar a bheith casta an córas sin a chur chun feidhme go háirithe maidir le sainiú beacht na limistéar lena mbaineann. Ós rud é go mbraitheann luach na dteidlíochtaí íocaíochta, sna limistéir nach gcuirtear an chomhéifeacht laghdaithe i bhfeidhm iontu, ar shuim na dteidlíochtaí íocaíochta sna limistéir ainmnithe, déanann an éiginnteacht sin difear ina dhiaidh sin do gach feirmeoir sna Ballstáit lena mbaineann. Chun an córas atá i bhfeidhm faoi láthair sna Ballstáit sin a chobhsú, agus d’fhonn deimhneacht dhlíthiúil a áirithiú do gach feirmeoir sna Ballstáit lena mbaineann a luaithe is féidir, ba cheart na Ballstáit lena mbaineann a bheith in ann a mheas gur dlíthiúil agus rialta iad luach agus líon na dteidlíochtaí ar fad a leithdháiltear ar gach feirmeoir roimh an 1 Eanáir 2020. Gan dochar d’aon leigheas dlí atá ar fáil do thairbhithe aonair, ba cheart an luach le haghaidh na bliana féilire 2019 atá bailí an 31 Nollaig 2019 a bheith ag na teidlíochtaí sin.

(13)

Ní hionann dearbhú na dteidlíochtaí íocaíochta agus díolúine ó fhreagracht na mBallstát faoi bhainistíocht chomhpháirteach CERT cosaint a áirithiú ar bhuiséad an Aontais ó chaiteachas neamhrialta. Dá réir sin, níor cheart dearbhú na dteidlíochtaí arna leithdháileadh d’fheirmeoirí roimh an 1 Eanáir 2021 nó, de mhaolú air sin, roimh an 1 Eanáir 2020 dochar a dhéanamh do chumhacht an Choimisiúin cinntí dá dtagraítear in Airteagal 52 de Rialachán (AE) Uimh. 1306/2013 a ghlacadh maidir le híocaíochtaí neamhrialta arna ndeonú i ndáil le haon bhliain féilire suas le 2020, an bhliain sin féin san áireamh nó, de mhaolú air sin, suas le 2019, an bhliain sin féin san áireamh, mar thoradh ar earráidí i líon nó i luach na dteidlíochtaí íocaíochta sin.

(14)

I bhfianaise na fírice go bhfuil creat dlíthiúil nua maidir le CBT nár glacadh go fóill, ba cheart a shoiléiriú gur cheart socruithe idirthréimhseacha a leagan síos chun an trasdul ó na scéimeanna tacaíochta atá ann cheana a dheonaítear ar bhonn ilbhliantúil chuig an gcreat dlíthiúil nua a rialú.

(15)

Chun tabhairt anonn suntasach gealltanas ón gclárthréimhse reatha maidir le forbairt tuaithe chuig pleananna straitéiseacha faoi CBT a theorannú, ba cheart, mar riail ghinearálta, an tréimhse de ghealltanais ilbhliantúla nua maidir le hagra-chomhshaoil-aeráid, feirmeoireacht orgánach agus leas ainmhithe a theorannú d’uastréimhse trí bliana. Ó 2022 ar aghaidh, ba cheart an síneadh a cuireadh leis na gealltanais atá ann cheana a bheith teoranta do bhliain amháin.

(16)

Le hAirteagal 31(5) de Rialachán (AE) Uimh. 1305/2013, rinneadh foráil do shocruithe idirthréimhseacha lena n-éascófar céimniú amach íocaíochtaí i limistéir nach measfaí a thuilleadh, mar thoradh ar chur i bhfeidhm critéar teorannaithe nua, gur limistéir iad a bhfuil srianta nádúrtha orthu. Bhí íocaíochtaí den sórt sin le híoc go dtí 2020 agus go ceann uastréimhse ceithre bliana. Le Rialachán (AE) 2017/2393 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (11), cuireadh síneadh leis an spriocdháta tosaigh le haghaidh teorannú nua na limistéar sin go dtí 2019. Níorbh fhéidir leis na híocaíochtaí d’fheirmeoirí sna Ballstáit a rinne an teorannú in 2018 agus 2019 an uastréimhse ceithre bliana a bhaint amach. Chun leanúint de bheith ag céimniú amach íocaíochtaí, ba cheart ceadú do na Ballstáit leanúint de bheith á n-íoc sna blianta 2021 agus 2022, i gcás inarb infheidhme. Chun leibhéal leordhóthanach íocaíochtaí in aghaidh an heicteáir a áirithiú, i gcomhréir le hAirteagal 31(5) de Rialachán (AE) Uimh. 1305/2013, ba cheart leibhéal na n-íocaíochtaí sna blianta 2021 agus 2022 a shocrú ag EUR 25 in aghaidh an heicteáir.

(17)

Ós rud é nach bhfuil cosaint ag feirmeoirí ar rioscaí eacnamaíocha agus comhshaoil, rioscaí atá ag dul i méid mar thoradh ar athrú aeráide agus ar mhéadú ar luaineacht praghsanna, foráiltear le Rialachán (AE) Uimh. 1305/2013 do bheart bainistithe riosca chun cabhrú le feirmeoirí dul i ngleic leis na rioscaí sin. Áirítear sa bheart sin ranníocaíochtaí airgeadais le cistí frithpháirteacha agus uirlis um chobhsú ioncaim. Rinneadh foráil maidir le coinníollacha sonracha maidir le tacaíocht a dheonú faoin mbeart sin chun a áirithiú go bhfaighidh feirmeoirí cóir chomhionann ar fud an Aontais, nach saobhtar iomaíocht agus go gcomhlíontar oibleagáidí idirnáisiúnta an Aontais. Chun úsáid an bhirt sin d’fheirmeoirí i ngach earnáil a chur chun cinn tuilleadh, ba cheart an deis a thabhairt do na Ballstáit an tairseach dar méid 30 % lena spreagtar cúiteamh d’fheirmeoirí as an titim i dtáirgeadh nó in ioncam is infheidhme maidir leis an uirlis lena mbaineann a laghdú, ach gan é a laghdú go dtí méid níos lú ná 20 %, áfach.

(18)

Tá feirmeoirí agus gnólachtaí tuaithe buailte go trom le hiarmhairtí ráig COVID-19 ar bhealach nach bhfacthas a leithéid riamh roimhe. Le fadú na mórshrianta maidir le gluaiseacht a cuireadh i bhfeidhm sna Ballstáit, chomh maith le siopaí, margaí faoin aer, bialanna agus gnólachtaí fáilteachais eile a bheith á ndúnadh ar bhonn riachtanach, cruthaíodh míshocracht eacnamaíoch san earnáil talmhaíochta agus sna pobail tuaithe agus d’eascair fadhbanna leachtacha agus sreafa airgid d’fheirmeoirí agus do ghnólachtaí beaga tuaithe a dhéanann próiseáil, margaíocht nó forbairt ar tháirgí talmhaíochta astu. Chun freagairt do thionchar na géarchéime ag eascairt as ráig COVID-19, ba cheart síneadh a chur le fad an bhirt dá dtagraítear in Airteagal 39b de Rialachán (AE) Uimh. 1305/2013 chun aghaidh a thabhairt ar na fadhbanna leachtacha a chuireann leanúnachas i ngníomhaíochtaí feirmeoireachta agus ghnólachtaí beaga i mbaol, gnólachtaí a dhéanann próiseáil, margaíocht nó forbairt ar tháirgí talmhaíochta. Ba cheart tacaíocht don bheart sin a mhaoiniú le suas go 2 % de chistí CETFT a leaithdháiltear ar na Ballstáit le linn chlárthréimhse 2014-2020.

(19)

Chun cás a sheachaint nach gcaithfí cistí d’fhorbairt áitiúil faoi stiúir an phobail sna blianta clársceidealaithe 2021 agus 2022, níor cheart do na Ballstáit a bhaineann úsáid as an bhféidearthacht méideanna ó íocaíochtaí díreacha a aistriú chuig forbairt tuaithe a bheith in ann an leithdháileadh íosta 5 % d’fhorbairt áitiúil faoi stiúir an phobail, agus i gcás na Cróite 2,5 %, a chur i bhfeidhm ach amháin i gcás ranníocaíocht CETFT leis an bhforbairt tuaithe arna fadú go dtí an 31 Nollaig 2022 a ríomhfar sula ndéanfar na méideanna ó íocaíocht dhíreach a aistriú.

(20)

I gcomhréir le Rialachán (AE) 2020/2094 ón gComhairle (12) lena mbunaítear Ionstraim Théarnamh de chuid an Aontais Eorpaigh (“EURI”) chun tacú leis an téarnamh tar éis ghéarchéim COVID-19 (“Rialachán EURI”), ba cheart acmhainní breise a chur ar fáil do na blianta 2021 agus 2022 chun aghaidh a thabhairt ar thionchar ghéarchéim COVID-19 agus ar a hiarmhairtí d’earnáil talmhaíochta an Aontais agus ar limistéir thuaithe.

(21)

I bhfianaise na ndúshlán gan fasach atá os comhair earnáil talmhaíochta agus limistéir thuaithe an Aontais mar gheall ar ghéarchéim COVID-19, ba cheart na hacmhainní breise a sholáthraíonn EURI a úsáid chun bearta a chistiú faoi Rialachán (AE) Uimh. 1305/2013, lena réiteofaí bealach do théarnamh eacnamaíoch athléimneach inbhuanaithe digiteach i gcomhréir le cuspóirí ghealltanais chomhshaoil agus aeráide an Aontais agus leis na huaillmhianta nua a leagtar amach sa Chomhaontú Glas don Eoraip.

(22)

Níor cheart do na Ballstáit, dá bhrí sin, uaillmhian chomhshaoil na gclár forbartha tuaithe atá acu cheana a laghdú. Ba cheart dóibh an sciar foriomlán céanna de na hacmhainní breise a áirithiú is an sciar a d’fhorchoimeád siad ina gcláir forbartha tuaithe le haghaidh bearta atá an-tairbheach don chomhshaol agus don aeráid faoin ranníocaíocht ó CETFT (“prionsabal an neamh-chúlchéimnithe”). Ina theannta sin, ba cheart ar a laghad 37 % de na hacmhainní breise arna soláthar ag an EURI a thiomnú do bhearta atá an-tairbheach don chomhshaol agus don aeráid, agus do leas ainmhithe agus do LEADER. Thairis sin, ba cheart ar a laghad 55 % de na hacmhainní breise sin a dhíriú ar bhearta a chuireann forbairt eacnamaíoch agus shóisialta chun cinn i limistéir thuaithe, eadhon: infheistíochtaí i sócmhainní fisiciúla, forbairt feirme agus gnó, tacaíocht do sheirbhísí bunúsacha agus athnuachan sráidbhailte i limistéir thuaithe agus comhar.

(23)

I gcás nach bhfuil na Ballstáit in ann ar shlí eile prionsabal an neamh-chúlchéimnithe a chomhlíonadh, ba cheart an deis a bheith acu maolú ón oibleagáid 55 % ar a laghad de na hacmhainní breise ó EURI a leithdháileadh do bhearta atá dírithe ar fhorbairt eacnamaíoch agus shóisialta i limistéir thuaithe, agus b’fhearr go dtacóidís le bearta atá an-tairbheach don chomhshaol agus don aeráid. Mar sin féin, chun dóthain solúbthachta a thabhairt do na Ballstáit, ba cheart an deis a bheith ag na Ballstáit maolú ón bprionsabal sin an neamh-chúlchéimnithe freisin i ndáil leis na hacmhainní breise sin a mhéid is gá chun an oibleagáid 55 % sin a chomhlíonadh.

(24)

Tá na hacmhainní breise a thagann ó EURI faoi réir coinníollacha sonracha. Ba cheart, dá bhrí sin, na hacmhainní breise sin a chlársceidealú agus a fhaireachán ar leithligh ó thacaíocht an Aontais don fhorbairt tuaithe, agus na rialacha a leagtar amach i Rialachán (AE) Uimh. 1305/2013 á gcur i bhfeidhm, mar riail ghineárálta, ag an am céanna. Dá bhrí sin, ba cheart na hacmhainní breise sin a chur chun feidhme trí Rialachán (AE) Uimh. 1305/2013 agus ba cheart iad a mheas faoi chuimsiú an Rialacháin sin mar mhéideanna lena maoinítear bearta faoi CETFT. Dá réir sin, ba cheart feidhm a bheith ag na rialacha a leagtar amach i Rialachán (AE) Uimh. 1305/2013, lena n-áirítear na rialacha maidir le leasuithe ar chláir forbartha tuaithe, i Rialachán (AE) Uimh. 1306/2013, lena n-áirítear na rialacha maidir le saoradh uathoibríoch, agus i Rialachán (AE) Uimh. 1307/2013, ach amháin i gcás ina bhforáiltear a mhalairt sa Rialachán seo

(25)

Ba cheart uasráta cómhaoinithe sonrach ón Aontas, chomh maith le ráta tacaíochta méadaithe d’infheistíochtaí lena rannchuidítear le téarnamh eacnamaíoch athléimneach inbhuanaithe digiteach, agus cabhair thacaíochta d’fheirmeoirí óga a bhunú chun éifeacht ghiarála leordhóthanach na n-acmhainní breise a sholáthraíonn an EURI a áirithiú.

(26)

Chun leanúnachas a áirithiú le linn na hidirthréimhse, ba cheart an cúlchiste le haghaidh géarchéimeanna san earnáil talmhaíochta a choimeád do na blianta 2021 agus 2022. Ba cheart méid ábhartha an chúlchiste do na blianta 2021 agus 2022 a chur san áireamh sa chúlchiste sin.

(27)

Maidir le socruithe réamh-mhaoinithe ó CETFT, ba cheart a shoiléiriú nár cheart go dtarlódh sé, mar thoradh ar an síneadh go dtí an 31 Nollaig 2022 a cuireadh leis na cláir a dtacaíonn CETFT leo i gcomhréir leis an Rialachán seo nó mar thoradh na n-acmhainní breise a chuirtear ar fáil ar bhonn Rialachán EURI, go ndeonófaí aon réamh-mhaoiniú breise do na cláir lena mbaineann.

(28)

Ní fhoráiltear in Airteagal 11 de Rialachán (AE) Uimh. 1307/2013 faoi láthair ach maidir le hoibleagáid fógra do Bhallstáit i dtaobh a gcinntí arna ndéanamh i gcomhréir leis an Airteagal sin agus an toradh measta a bhaineann leis an laghdú ar an gcuid de mhéid na n-íocaíochtaí díreacha atá le deonú d’fheirmeoir ar feadh bliana féilire áirithe atá níos mó ná EUR 150 000 do na blianta 2015 go 2020. D’fhonn a áirithiú go leanfar den chóras atá ann cheana, ba cheart do na Ballstáit a gcinntí arna ndéanamh i gcomhréir leis an Airteagal sin a fhógairt freisin agus maidir leis an toradh measta a bhaineann leis an laghdú do na blianta féilire 2021 agus 2022.

(29)

Cuireann Airteagal 14 de Rialachán (AE) Uimh. 1307/2013 ar chumas na mBallstát cistí a aistriú idir íocaíochtaí díreacha agus forbairt tuaithe maidir leis na blianta féilire 2014 go 2020. Chun a áirithiú go bhféadfaidh na Ballstáit leanúint lena straitéis féin, ba cheart an tsolúbthacht idir colúin a chur ar fáil don bhliain féilire 2021 (bliain airgeadais 2022) agus don bhliain féilire 2022 (bliain airgeadais 2023).

(30)

Chun gur féidir leis an gCoimisiún uasteorainneacha buiséadacha a shocrú i gcomhréir le hAirteagal 22(1), le hAirteagal 36(4), le hAirteagal 42(2), le hAirteagal 49(2), le hAirteagal 51(4) agus le hAirteagal 53(7) de Rialachán (AE) Uimh. 1307/2013, is gá go ndéanfadh Ballstáit a gcinntí maidir le leithdháiltí a fhógairt de réir scéime don bhliain féilire 2021 faoin 19 Feabhra 2021 agus don bhliain féilire 2022 faoin 1 Lúnasa 2021.

(31)

Foráiltear le hAirteagal 22(5) de Rialachán (AE) Uimh. 1307/2013 maidir le coigeartú líneach ar luach teidlíochtaí íocaíochta i gcás ina n-athraítear an uasteorainn do scéim na híocaíochta bunúsaí ó bhliain amháin go dtí an bhliain dár gcionn mar gheall ar chinntí áirithe a ghlac Ballstáit, cinntí a imríonn tionchar ar an uasteorainn do scéim na híocaíochta bunúsaí. D’fhéadfadh an síneadh ar Iarscríbhinn II a ghabhann leis an Rialachán sin maidir le huasteorainneacha náisiúnta tar éis na bliana féilire 2020 agus na hathruithe bliantúla féideartha ón dáta sin tionchar a imirt ar an uasteorainn do scéim na híocaíochta bunúsaí. Dá bhrí sin, ionas go mbeidh Ballstáit in ann cloí leis an oibleagáid go mbeidh cothromaíocht idir shuim luach na dteidlíochtaí íocaíochta agus na gcúlchistí leis an uasteorainn don scéim íocaíochta bunúsaí a leagtar síos in Airteagal 22(4) den Rialachán sin, is cuí foráil a dhéanamh maidir le coigeartú líneach chun oiriúnú do shíneadh na leasuithe nó do na leasuithe ar Iarscríbhinn II a ghabhann leis an Rialachán sin le linn na hidirthréimhse. Ina theannta sin, chun tuilleadh solúbthachta a sholáthar do na Ballstáit, is dealraitheach gur iomchuí ligean dóibh luach na dteidlíochtaí íocaíochta nó an chúlchiste a oiriúnú, agus rátaí difriúla coigeartaithe i gceist b’fhéidir.

(32)

I gcomhréir leis an gcreat dlíthiúil atá ann faoi láthair, d’fhógair na Ballstáit in 2014 a gcinntí suas go dtí an bhliain féilire 2020 maidir le roinnt na huasteorann náisiúnta bliantúla le haghaidh scéim na híocaíochta bunúsaí idir na réigiúin agus na modhnuithe bliantúla de réir a chéile a d’fhéadfadh a bheith ann don tréimhse a chumhdaítear le Rialachán (AE) Uimh. 1307/2013. Is gá go ndéanfaidh Ballstáit na cinntí sin do na blianta féilire 2021 agus 2022 a fhógairt freisin.

(33)

Is é an sásra cóineasaithe inmheánach an próiseas lárnach le haghaidh leithdháileadh níos cothroime ar thacaíocht ioncaim dhíreach i measc feirmeoirí. Tá sé ag éirí níos deacra i gcónaí difríochtaí suntasacha aonair bunaithe ar sheantagairtí stairiúla a chosaint. I Rialachán (AE) Uimh. 1307/2013, is é atá i gceist le samhail bhunúsach an chóineasaithe inmheánaigh go ndéanfadh na Ballstáit ráta comhréidh aonfhoirmeach a fheidhmiú le haghaidh na dteidlíochtaí íocaíochta go léir, ag leibhéal náisiúnta nó réigiúnach, ó 2015 ar aghaidh. Chun trasdul níos réidhe go luach aonfhoirmeach a áirithiú, áfach, leagadh amach maolú ag ligean do Bhallstáit éagsúlú a dhéanamh ar luachanna na dteidlíochtaí íocaíochta trí chóineasú páirteach a chur i bhfeidhm, ar a dtugtar an “tsamhail tolláin” freisin, idir 2015 agus 2019. Bhain roinnt Ballstát leas as an maolú sin. Chun leanúint leis an bpróiseas i dtreo leithdháileadh níos cothroime ar íocaíochtaí díreacha, ba cheart do Bhallstáit a bheith in ann cóineasú breise a dhéanamh i dtreo meán náisiúnta nó réigiúnach tar éis 2019 seachas leas a bhaint as ráta comhréidh aonfhoirmeach nó luach na dteidlíochtaí a choimeád ar leibhéal 2019. Dá bhrí sin, ba cheart feidhm a bheith ag an bhféidearthacht sin do Bhallstáit ón 1 Eanáir 2021. Ba cheart do Bhallstáit fógra a thabhairt don Choimisiún ar bhonn bliantúil, faoina gcinneadh i leith na bliana dár gcionn.

(34)

Ba cheart feidhm chúlghabhálach a bheith ag forálacha Rialachán (AE) Uimh. 1307/2013 maidir le coigeartú na dteidlíochtaí íocaíochta uile arna leasú leis an Rialachán seo ón 1 Eanáir 2020, ionas go bhfuil soiléirithe go raibh Ballstáit in ann cóineasú i ndiaidh 2019.

(35)

Foráiltear in Airteagal 30 de Rialachán (AE) Uimh. 1307/2013 maidir le modhnuithe bliantúla de réir a chéile ar luach na dteidlíochtaí íocaíochta arna leithdháileadh ón gcúlchiste le bheith i gcomhréir le céimeanna bliantúla na huasteorann náisiúnta a leagtar amach in Iarscríbhinn II a ghabhann leis an Rialachán sin, atá i gcomhréir le bainistiú ilbhliantúil ar an gcúlchiste. Ba cheart na rialacha sin a oiriúnú chun a léiriú go bhfuil sé indéanta luach na dteidlíochtaí íocaíochta uile arna leithdháileadh agus luach an chúlchiste araon a leasú chun oiriúnú d’athrú ar an méid in Iarscríbhinn II a ghabhann leis an Rialachán sin idir dhá bhliain. I mBallstáit a chineann leanúint le cóineasú inmheánach, déantar an cóineasú inmheánach sin a chur chun feidhme ar bhonn bliantúil. I gcás na mblianta féilire 2020, 2021 agus 2022, ní gá ach luach theidlíocht íocaíochta na bliana reatha a chinneadh i mbliain an leithdháilte. Ba cheart luach aonaid na dteidlíochtaí íocaíochta atá le leithdháileadh ón gcúlchiste i mbliain áirithe a ríomh tar éis coigeartú féideartha an chúlchiste i gcomhréir le hAirteagal 22(5) den Rialachán sin. In aon bhliain ina dhiaidh sin, ba cheart luach na dteidlíochtaí íocaíochta arna leithdháileadh ón gcúlchiste a oiriúnú i gcomhréir le hAirteagal 22(5) den Rialachán sin.

(36)

Foráiltear le hAirteagal 36 de Rialachán (AE) Uimh. 1307/2013 maidir le feidhmiú na scéime íocaíochta aonair limistéir go dtí 31 Nollaig 2020. Is iomchuí fadú ar an scéim íocaíochta aonair limistéir sna blianta 2021 agus 2022 a cheadú.

(37)

Ós rud é go dtiocfaidh an leasú, a leagtar amach sa Rialachán seo, ar Iarscríbhinn II a ghabhann le Rialachán (AE) Uimh. 1307/2013 i bhfeidhm ródhéanach chun deis a thabhairt do na Ballstáit an spriocdháta bunaidh d’oibleagáid cheanglais áirithe in 2020 a urramú, is gá an spriocdháta faoina ndéanfaidh Ballstáit cinneadh an íocaíocht athdháilte a thabhairt isteach den chéad uair ó 2021 nó 2022 a chur siar, agus fógra faoin gcinneadh sin a thabhairt don Choimisiún. Is iomchuí an spriocdháta sin a shocrú ag an am céanna leis an spriocdháta le haghaidh na gcinntí maidir le solúbthacht idir colúin.

(38)

Faoi Airteagal 37 de Rialachán (AE) Uimh. 1307/2013, na Ballstáit a bhfuil an scéim íocaíochta aonair limistéir á cur i bhfeidhm acu, féadfaidh siad a chinneadh cabhair idirthréimhseach náisiúnta a dheonú sa tréimhse 2015-2020 chun laghdú tobann suntasach ar thacaíocht sna hearnálacha sin a bhain tairbhe as cabhair idirthréimhseach náisiúnta go dtí 2014 a sheachaint. Chun a áirithiú, le linn na hidirthréimhse, go leanfaidh cabhair den sórt sin dá ról a imirt maidir le tacú le hioncam feirmeoirí sna hearnálacha sonracha sin, ba cheart foráil a dhéanamh maidir le leanúint den chabhair sin faoi na coinníollacha agus na teorainneacha céanna a bhí ann sa tréimhse 2015-2020.

(39)

Ar mhaithe le deimhneacht dhlíthiúil, ba cheart a shoiléiriú go ligtear le hAirteagail 41 agus 42 de Rialachán (AE) Uimh. 1307/2013 do Bhallstáit athbhreithniú a dhéanamh, ar bhonn bliantúil, ar a gcinntí maidir le híocaíocht athdháilte. Ba cheart an spriocdháta don athbhreithniú is infheidhme in 2021 agus in 2022 a shocrú ag an am céanna leis an spriocdháta do na cinntí a bhaineann le solúbthacht idir na colúin.

(40)

Tugtar de chumhacht don Choimisiún, le hAirteagal 52(10) de Rialachán (AE) Uimh. 1307/2013, gníomhartha tarmligthe a ghlacadh lena gceadaítear do Bhallstáit a chinneadh gur féidir leanúint de thacaíocht chúpláilte dheonach a íoc go dtí 2020 ar bhonn na n-aonad táirgthe dár deonaíodh an tacaíocht sin le linn tréimhse thagartha roimhe sin. Is é is aidhm don chumhachtú sin an chomhsheasmhacht is mó is féidir a áirithiú idir scéimeanna de chuid an Aontais atá dírithe ar earnálacha ar féidir míchothromaíochtaí struchtúracha margaidh a bheith iontu. Is iomchuí, dá bhrí sin, síneadh a chur leis an gcumhachtú sin chun go gcumhdófar na blianta 2021 agus 2022 leis.

(41)

Ós rud é go dtiocfaidh an leasú, a leagtar amach sa Rialachán seo, ar Iarscríbhinn II a ghabhann le Rialachán (AE) Uimh. 1307/2013 i bhfeidhm ródhéanach chun deis a thabhairt do na Ballstáit an spriocdháta bunaidh d’oibleagáid cheanglais áirithe in 2020 a urramú, is gá an spriocdháta faoina ndéanfaidh Ballstáit cinneadh an tacaíocht chúpláilte dheonach a thabhairt isteach den chéad uair ó 2021 nó 2022 a chur siar, agus an fógra faoin gcinneadh sin a thabhairt don Choimisiún. Is iomchuí an spriocdháta sin a shocrú ag an am céanna leis an spriocdháta le haghaidh na gcinntí maidir le solúbthacht idir colúin. Ar an gcuma chéanna, ba cheart spriocdháta do chinneadh ó na Ballstáit leanúint ar aghaidh nó scor de thacaíocht chúpláilte dheonach a dheonú sna blianta 2021 agus 2022, agus an fógra faoin gcinneadh sin a thabhairt don Choimisiún, a chur siar go dtí an dáta céanna.

(42)

Le hAirteagal 54 de Rialachán (AE) Uimh. 1307/2013, leagtar síos na heilimintí d’fhógraí na mBallstát a bhaineann le tacaíocht chúpláilte dheonach. Is iomchuí a shoiléiriú gur cheart a áireamh sna fógraí sin do na blianta féilire 2021 agus 2022 an céatadán den uasteorainn náisiúnta a úsáidtear chun an tacaíocht sin a mhaoiniú do na blianta 2021 agus 2022.

(43)

Le Rialachán (AE) Uimh. 1308/2013, leagtar síos rialacha maidir le comheagraíocht margaí talmhaíochta agus áirítear leis scéimeanna cabhrach áirithe. Rinneadh foráil sna tograí reachtacha ón gCoimisiún maidir le CBT tar éis 2020 go bhfuil na scéimeanna cabhrach sin le bheith comhtháthaithe i bpleananna straitéiseacha faoi CBT de chuid na mBallstát amach anseo. Chun a áirithiú go ndéanfar na scéimeanna cabhrach sin a chomhtháthú go rianúil in CBT amach anseo, ba cheart rialacha a leagan síos maidir le fad gach ceann de na scéimeanna cabhrach sin tráth a ndéanfar iad a athnuachan le linn na hidirthréimhse. Dá bhrí sin, a mhéid a bhaineann leis an scéim cabhrach in earnáil na hola olóige agus na n-ológ boird, ba cheart na gcláir oibre atá ann cheana a tarraingíodh suas don tréimhse idir an 1 Aibreán 2018 go dtí an 31 Márta 2021 a leanúint le cláir oibre nua ar feadh tréimhse ón 1 Aibreán 2021 go dtí an 31 Nollaig 2022. Maidir le cláir oibriúcháin atá ann cheana in earnáil na dtorthaí agus na nglasraí nach bhfuil a n-uastréimhse cúig bliana sroichte acu, ní fhéadfar iad a shíneadh ach go dtí an 31 Nollaig 2022. Níor cheart cláir oibríochtúla nua in earnáil na dtorthaí agus na nglasraí a fhormheas ach ar feadh uastréimhse trí bliana. Maidir leis na cláir náisiúnta atá ann cheana d’earnáil na beachadóireachta arna dtarraingt suas ar feadh tréimhse ón 1 Lúnasa 2019 go dtí an 31 Iúil 2022, ba cheart síneadh a chur leo go dtí an 31 Nollaig 2022.

(44)

Mar thoradh ar an ngéarchéim a tharla de bharr phaindéim COVID-19, i gcás saothraithe fíona a bhfuil údaruithe um plandú acu le haghaidh planduithe nua, nó le haghaidh athphlandaithe, a rachaidh in éag in 2020, cuireadh cosc orthu den chuid is mó, ar úsáid bheartaithe a bhaint as na húdaruithe sin le linn na bliana deiridh dá mbailíocht. Chun cailliúint na n-údaruithe sin a sheachaint agus chun an baol a laghdú go dtiocfadh meath ar na dálaí faoina gcaithfí an plandú a dhéanamh, is gá bailíocht na n-údaruithe um plandú le haghaidh planduithe nua, nó le haghaidh athphlandaithe, a rachaidh in éag in 2020, a fhadú. Ba cheart, dá bhrí sin, na húdaruithe plandaithe uile le haghaidh planduithe nua, nó le haghaidh athphlandaithe, a rachaidh in éag in 2020 a fhadú go dtí an 31 Nollaig 2021. Chomh maith leis sin, agus athruithe ó thaobh an mhargaidh de á gcur san áireamh, ba cheart an deis a bheith ag sealbhóirí údaruithe um plandú a rachaidh in éag in 2020 gan a n-údaruithe a úsáid gan a bheith faoi réir na bpionós riaracháin.

(45)

I dtaca leis an bhforáil i Rialachán (AE) Uimh. 1308/2013 maidir le húdaruithe plandaithe do phlanduithe nua nó maidir le hathphlandú a bhí le dul in éag in 2020, arna leasú leis an Rialachán seo, ba cheart feidhm chúlghabhálach ón 1 Eanáir 2020 a bheith ag an bhforáil sin, mar gheall ar shuaitheadh mar thoradh ar phaindéim COVID-19 agus na deacrachtaí a chúisigh paindéim COVID-19 a mhéid a bhaineann leis na húdaruithe plandaithe sin.

(46)

In 2013, leagadh síos forálacha idirthréimhseacha chun trasdul rianúil a áirithiú ón gcóras a bhí ann roimhe sin do chearta um plandú fíonchaor go dtí an scéim nua d’údaruithe um plandú, go háirithe chun planduithe iomarcacha a sheachaint roimh thús na scéime nua sin. An 31 Nollaig 2020, tiocfaidh deireadh leis an spriocdháta is déanaí chun iarrataí a chur isteach ar chearta um plandú a thiontú ina n-údaruithe. Ní mór don iarratasóir údaruithe a úsáid, áfach, agus níl siad intrádála mar a bhíodh na cearta um plandú roimhe seo. Thairis sin, d’fhéadfaí a iarraidh ar na hiarratasóirí ar údaruithe go mbeadh limistéar comhfhreagrach fíonghort acu, a bhféadfadh cásanna a bheith mar thoradh air nár éirigh le sealbhóirí ceart um plandú na limistéir chomhfhreagracha fíonghort a fháil fós chun na húdaruithe a úsáid a bheadh mar thoradh ar a gcearta um plandú a thiontú. Mar thoradh ar an tionchar eacnamaíoch tromchúiseach atá ag paindéim COVID-19 ar earnáil an fhíona, tá fadhbanna ann maidir le sreabhadh airgid do shaothraithe fíona agus, ina theannta sin, tá éiginnteacht ann maidir leis an éileamh a bheidh ann amach anseo ar fhíon. Níor cheart iallach a chur ar shaothraithe fíona a bhfuil cearta um plandú acu fós a chinneadh an mian leo a gcearta um plandú a athrú ina n-údaruithe agus deacrachtaí eisceachtúla a bheith acu i ngeall ar an ngéarchéim de bharr phaindéim COVID-19, go háirithe ós rud é go mbeidís faoi réir pionós riaracháin mura n-úsáidfidh siad a n-údaruithe um plandú de thoradh an tiontaithe. Na Ballstáit sin a cheadaigh do shaothraithe fíona a n-iarrataí ar thiontú ceart um plandú a chur isteach go dtí an 31 Nollaig 2020, ba cheart go mbeidís in ann síneadh ama a chur leis an spriocdháta chun iarrataí den chineál sin a chur isteach go dtí an 31 Nollaig 2022. Dá bharr sin, ba cheart an dáta is déanaí le haghaidh bailíocht údaruithe tiontaithe den chineál sin a oiriúnú agus ba cheart deireadh teacht leis an 31 Nollaig 2025.

(47)

Le hAirteagal 214a de Rialachán (AE) Uimh. 1308/2013, ceadaíodh don Fhionlainn cabhair náisiúnta a dheonú i nDeisceart na Fionlainne go dtí 2020, faoi choinníollacha áirithe, faoi réir údarú ón gCoimisiún. Chun leanúnachas íocaíochtaí na cabhrach sin a áirithiú le linn na hidirthréimhse, caithfear deonú na cabhrach náisiúnta sin a cheadú faoi na coinníollacha céanna agus na méideanna céanna a bhí ann in 2020.

(48)

Chun feidhmiú mhargadh na hola olóige a fheabhsú, ba cheart na Ballstáit a bheith in ann cinntí a dhéanamh maidir le rialacha margaidh a chur chun feidhme chun an soláthar a rialú. Ba cheart cleachtais a d’fhéadfadh an iomaíocht a shaobhadh a bheith ar eisiamh ó raon feidhme na gcinntí sin, áfach.

(49)

Léirigh imeachtaí le déanaí gur minic anois a bhíonn ar fheirmeoirí aghaidh a thabhairt ar rioscaí luaineachta ioncaim, de dheasca neamhchosaint ar an margadh i bpáirt agus, de dheasca eachtraí adhaimsire agus minicíocht géarchéimeanna sláintíochta agus fíteashláintíochta i bpáirt a mbíonn tionchar acu ar bheostoic agus sócmhainní agranamaíocha san Aontas. Chun éifeachtaí na luaineachta ioncaim a mhaolú trí fheirmeoirí a spreagadh chun coigilteas a dhéanamh sna blianta maithe ionas go mbeidh siad in ann déileáil leis na drochbhlianta, ba cheart na bearta cánach náisiúnta lena ríomhtar an bonn cánach is infheidhme maidir le feirmeoirí ar bhonn tréimhse ilbhliantúil a dhíolmhú ó chur i bhfeidhm na rialacha maidir le státchabhair.

(50)

Ós rud é nach féidir leis na Ballstáit cuspóir an Rialacháin seo, eadhon foráil a dhéanamh do chur i bhfeidhm leanúnach na rialacha i gcreat CBT reatha agus d’íocaíochtaí gan bhriseadh d’fheirmeoirí agus do thairbhithe eile, agus ar an gcaoi sin intuarthacht agus cobhsaíocht a chur ar fáil le linn na hidirthréimhse, a ghnóthú go leordhóthanach agus de bharr fhairsinge nó éifeachtaí na gníomhaíochta, gur fearr is féidir a ghnóthú ar leibhéal an Aontais, féadfaidh an tAontas bearta a ghlacadh, i gcomhréir le prionsabal na coimhdeachta a leagtar amach in Airteagal 5 den Chonradh ar an Aontas Eorpach. I gcomhréir le prionsabal na comhréireachta, a leagtar amach san Airteagal sin, ní théann an Rialachán seo thar a bhfuil riachtanach chun an cuspóir sin a ghnóthú.

(51)

Tá feidhm ag rialacha airgeadais cothrománacha arna nglacadh ag Parlaimint na hEorpa agus ag an gComhairle ar bhonn Airteagal 322 den Chonradh ar Fheidhmiú an Aontais Eorpaigh (CFAE) maidir leis an Rialachán seo. Leagtar síos na rialacha sin i Rialachán (AE, Euratom) 2018/1046 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (13) agus cinntear leo go háirithe an nós imeachta maidir leis an mbuiséad a bhunú agus a chur chun feidhme trí dheontais, soláthar, duaiseanna agus cur chun feidhme indíreach, agus déantar foráil leo maidir le seiceálacha ar fhreagracht gníomhaithe airgeadais. I gcás rialacha arna nglacadh ar bhonn Airteagal 322 CFAE, áirítear iontu freisin córas ginearálta coinníollachta chun buiséad an Aontais a chosaint.

(52)

Dá bhrí sin, ba cheart Rialacháin (AE) Uimh. 1305/2013, (AE) Uimh. 1306/2013, (AE) Uimh. 1307/2013 agus (AE) Uimh. 1308/2013 a leasú dá réir.

(53)

Chun a áirithiú go mbeidh na hacmhainní breise a chuirtear ar fáil ar bhonn Rialachán EURI ar fáil ón 1 Eanáir 2021, ba cheart feidhm chúlghabhálach a bheith ag na forálacha maidir le tacaíocht EURI sa Rialachán seo, ón dáta sin.

(54)

I bhfianaise an ghá atá ann, thar aon ní eile, deimhneacht dhlíthiúil don earnáil talmhaíochta a áirithiú sna cúinsí atá ann faoi láthair, ba cheart an Rialachán seo a theacht i bhfeidhm ar bhonn práinne ar an lá tar éis a fhoilsithe in Iris Oifigiúil an Aontais Eorpaigh,

(1)

Tá na Ballstáit buailte ag an ngéarchéim a lean as iarmhairtí eacnamaíocha, sóisialta agus sláinte phaindéim COVID-19 ar bhealach nach bhfacthas riamh roimhe seo. Tá an ghéarchéim ag cur bac ar fhás sna Ballstáit agus, dá thoradh sin, tá an easpa thromchúiseach leachtachta ag dul in olcas, easpa arb é is cúis léi an t-ardú tobann agus suntasach atá tagtha ar na hinfheistíochtaí poiblí is gá a dhéanamh i gcórais sláinte na mBallstát agus in earnálacha eile dá ngeilleagair. Ghéaraigh an ghéarchéim freisin ar staid na ndaoine atá i mbaol na bochtaineachta, agus, dá bhrí sin, tá laghdú tagtha ar chomhtháthú sóisialta sna Ballstáit. Ina theannta sin, bhí tionchar tromchúiseach ag dúnadh na dteorainneacha inmheánacha ar an gcomhar eacnamaíoch, go háirithe i limistéir theorann, rud a rinne difear do chomaitéireacht oibrithe agus d'inmharthanacht micrifhiontar, fiontar beag agus meánmhéide (FBManna). Tháinig staid eisceachtúil as sin nach mór aghaidh a thabhairt uirthi trí bhearta sonracha, láithreacha agus urghnácha a shroicheann an fíorgheilleagar go tapa.

(2)

Chun freagairt a thabhairt ar thionchar na géarchéime, rinneadh Rialacháin (AE) Uimh. 1301/2013 (4) agus (AE) Uimh. 1303/2013 (5) ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle a leasú le Rialachán (AE) 2020/460 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (6) chun níos mó solúbthachta a thabhairt maidir le cur chun feidhme na gclár oibríochtúil a fhaigheann tacaíocht ó Chiste Forbraíochta Réigiúnaí na hEorpa (“CFRE”), Ciste Sóisialta na hEorpa (“CSE”) agus an Ciste Comhtháthaithe (a dtugtar “na Cistí” orthu le chéile) agus an Ciste Eorpach Muirí agus Iascaigh (“CEMI”). Mar sin féin, de réir mar a chuaigh éifeachtaí tromchúiseacha diúltacha ar gheilleagair agus ar an tsochaí san Aontas in olcas, leasaíodh an dá Rialachán sin arís le Rialachán (AE) 2020/558 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (7). Leis na leasuithe sin, soláthraíodh solúbthacht bhreise eisceachtúil le go mbeadh na Ballstáit in ann díriú ar an bhfreagairt is gá ar an ngéarchéim nach bhfacthas a leithéid riamh roimhe seo trí fheabhas a chur ar an bhféidearthacht tacaíocht as na Cistí nach bhfuiltear á húsáid a shlógadh agus trí cheanglais nós imeachta a shimpliú, ar ceanglais iad atá nasctha le cur chun feidhme clár agus iniúchtaí.

(3)

An 23 Aibreán 2020, d'fhormhuinigh an Chomhairle Eorpach an “Treochlár don téarnamh” chun turraingí ollmhóra ar an ngeilleagar a cheartú agus chun maolú a dhéanamh, ar thaobh amháin, ar na hiarmhairtí sóisialta agus eacnamaíocha don Aontas a eascraíonn as na srianta eisceachtúla a chuir na Ballstáit i bhfeidhm chun leathadh COVID-19 a shrianadh agus, ar an taobh eile, ar na rioscaí a bhaineann le téarnamh neamhshiméadrach, a eascraíonn as na modhanna náisiúnta éagsúla atá ar fáil i mBallstáit éagsúla, as a lean, dá réir sin, tionchair thromchúiseacha ar fheidhmiú an mhargaidh inmheánaigh. Sa Treochlár don téarnamh, tá comhpháirt láidir infheistíochta agus iarradh go mbunófaí an Ciste Eorpach Téarnaimh. Sa bhreis air sin, agus mar a athdhearbhaíodh i gconclúidí ón gComhairle Eorpach an 21 Iúil 2020, tugtar sainordú leis don Choimisiún anailís a dhéanamh ar na riachtanais ionas go mbeadh na hacmhainní dírithe i dtreo na n-earnálacha agus na gcodanna geografacha den Aontas is mó atá buailte, agus, san am céanna, soiléirítear an nasc leis an gCreat Airgeadais Ilbhliantúil le haghaidh 2021-2027.

(4)

I gcomhréir le Rialachán (AE) 2020/2094 ón gComhairle (8) agus laistigh de theorainneacha na n-acmhainní a leithdháiltear ann, ba cheart bearta maidir le téarnamh agus athléimneacht faoi Chistí Struchtúracha agus Infheistíochta na hEorpa a dhéanamh chun aghaidh a thabhairt ar an tionchar nach bhfacthas a leithéid riamh roimhe seo atá ag géarchéim COVID-19. Ba cheart acmhainní breise den sórt sin a úsáid chun a áirithiú go gcomhlíonfar na teorainneacha ama dá bhforáiltear i Rialachán (AE) 2020/2094.

(5)

Leis an Rialachán seo, leagtar síos rialacha agus socruithe cur chun feidhme maidir le hacmhainní breise arna soláthar mar chuid de Chúnamh Téarnaimh don Chomhtháthú agus do Chríocha na hEorpa (“REACT-EU”) chun cúnamh a sholáthar chun leigheas dhíobháil na géarchéime a chothú i gcomhthéacs phaindéim COVID-19 agus a hiarmhairtí sóisialta agus téarnamh glas, digiteach agus athléimneach a ullmhú don gheilleagar. Faoi REACT-EU, ba cheart méid breise eisceachtúil suas le EUR 47 500 000 000 i bpraghsanna 2018 le haghaidh gealltanas buiséadach as na Cistí Struchtúracha le haghaidh na mblianta 2021 agus 2022 a chur ar fáil chun tacú leis na Ballstáit agus leis na réigiúin sin is mó atá buailte ó thaobh leigheas dhíobháil na géarchéime i gcomhthéacs phaindéim COVID-19 agus a hiarmhairtí sóisialta agus atá ag ullmhú téarnamh glas, digiteach agus athléimneach don gheilleagar (“acmhainní REACT-EU”), d'fhonn acmhainní a chur ar obair go tapa san fhíorgheilleagar trí na cláir oibríochtúla atá ann faoi láthair (“na hacmhainní breise”). Eascraíonn acmhainní REACT-EU as Ionstraim Théarnaimh an Aontais Eorpaigh. Ba cheart cuid d'acmhainní REACT-EU a leithdháileadh ar chúnamh teicniúil ar thionscnamh an Choimisiúin. Ba cheart don Choimisiún miondealú acmhainní REACT-EU le haghaidh gach Ballstáit a leagan amach ar bhonn modh leithdháilte bunaithe ar na sonraí staidrimh oibiachtúla is déanaí atá ar fáil maidir le rathúnas coibhneasta na mBallstát agus ar a mhéid atá éifeacht ghéarchéim COVID-19 ag luí ar a ngeilleagair agus ar a sochaithe. Sula gcuirfear an modh leithdháilte maidir le hacmhainní REACT-EU don bhliain 2021 i bhfeidhm agus chun tacaíocht a sholáthar do na hearnálacha is tábhachtaí tar éis ghearchéim COVID-19 i mBallstáit áirithe, ba cheart méid de EUR 100 000 000 agus EUR 50 000 000 a leithdháileadh ar Lucsamburg agus ar Mhálta, faoi seach. Ba cheart méid tiomnaithe breise a bheith san áireamh sa mhodh leithdháilte le haghaidh na réigiún is forimeallaí, i bhfianaise leochaileacht shonrach a ngeilleagar agus a sochaithe. Chun léiriú a thabhairt ar chineál athraitheach éifeachtaí ghéarchéim COVID-19, ba cheart an miondealú a athbhreithniú in 2021 ar bhonn an mhodha leithdháilte chéanna agus trí na sonraí staidrimh is déanaí a bheidh ar fáil a úsáid faoin 19 Deireadh Fómhair 2021 chun tráinse 2022 d'acmhainní REACT-EU a dháileadh.

(6)

I bhfianaise a thábhachtaí atá sé dul i ngleic leis an athrú aeráide i gcomhréir le gealltanais an Aontais Comhaontú Pháras agus Spriocanna Forbartha Inbuanaithe na Náisiún Aontaithe a chur chun feidhme, rannchuideoidh na Cistí le gníomhaíochtaí ar son na haeráide a phríomhshruthú agus le sprioc fhoriomlán a bhaint amach arb é atá inti cuspóirí aeráide a thacú le 30 % de chaiteachas as buiséad an Aontais. Le REACT-EU, meastar go rannchuideofar 25 % den imchlúdach airgeadais foriomlán do chuspóirí aeráide. I gcomhréir le cineál REACT-EU mar ionstraim chun díobháil ghéarchéime a leigheas agus leis an tsolúbthacht dá bhforáiltear leis an Rialachán seo, lena n-áirítear an easpa ceanglas maidir le díriú téamach agus an fhéidearthacht atá ag na Ballstáit acmhainní REACT-EU a dhíriú chun tacú le hoibríochtaí CFRE nó CSE de réir a riachtanas, d'fhéadfadh éagsúlacht a bheith ag baint le leibhéal ranníocaíochtaí na mBallstát i dtreo na huallmhéine sin ag brath ar thosaíochtaí náisiúnta.

(7)

Tá feidhm ag rialacha airgeadais cothrománacha arna nglacadh ag Parlaimint na hEorpa agus ag an gComhairle ar bhonn Airteagal 322 den Chonradh ar Fheidhmiú an Aontais Eorpaigh (“CFAE”) maidir leis an Rialachán seo. Leagtar síos na rialacha sin i Rialachán (AE, Euratom) 2018/1046 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (9) (“an Rialachán Airgeadais”) agus cinntear leo go háirithe an nós imeachta maidir leis an mbuiséad a bhunú agus a chur chun feidhme trí dheontais, soláthar, duaiseanna agus cur chun feidhme indíreach, agus déantar foráil leo maidir le seiceálacha ar fhreagracht gníomhaithe airgeadais. I gcás rialacha arna nglacadh ar bhonn Airteagal 322 CFAE, áirítear iontu freisin córas ginearálta coinníollachta chun buiséad an Aontais a chosaint.

(8)

Ionas go mbeidh an méid is mó solúbthachta ag na Ballstáit agus oiriúnú á dhéanamh ar ghníomhaíochtaí um leigheas dhíobháil na géarchéime i gcomhthéacs phaindéim COVID-19 agus a hiarmhairtí sóisialta agus téarnamh glas, digiteach agus athléimneach a ullmhú don gheilleagar, ba cheart don Choimisiún leithdháiltí a bhunú ar leibhéal na mBallstát. Ina theannta sin, ba cheart foráil a dhéanamh freisin maidir leis an bhféidearthacht aon acmhainní de chuid REACT-EU a úsáid chun tacú le cúnamh a thabhairt do na daoine is díothaí agus leis an Tionscnamh um Fhostaíocht don Aos Óg (“TFAO”). Thairis sin, is gá uasteorainneacha a bhunú i dtaca leis an leithdháileadh ar chúnamh teicniúil ar thionscnamh na mBallstát agus san am céanna an méid is mó solúbthachta a thabhairt do na Ballstáit a mhéid a bhaineann lena leithdháileadh laistigh de chláir oibríochtúla a fhaigheann tacaíocht ó CFRE nó CSE. Ba cheart neart oibríochtúil CSE a choinneáil agus acmhainní REACT-EU á leithdháileadh i réimsí beartais na fostaíochta, go háirithe fostaíocht don aos óg i gcomhréir leis an Ráthaíocht threisithe don Aos Óg, scileanna agus oideachais, an chuimsithe shóisialta agus na sláinte, agus béim ar leith ar theagmháil a dhéanamh le grúpaí atá faoi mhíbhuntáiste agus le leanaí. Agus an t-ídiú tapa a mheastar a dhéanfar ar acmhainní REACT-EU á chur san áireamh, níor cheart na gealltanais atá nasctha leis na hacmhainní sin a shaoradh ach ag dúnadh na gclár oibríochtúil.

(9)

Ós rud é nach ionann an difear a rinne paindéim COVID-19 do réigiúin agus bardais sna Ballstáit, tá rannpháirtíocht gníomhaithe réigiúnacha agus áitiúla ó na húdaráis, ó chomhpháirtithe eacnamaíocha agus sóisialta agus ón tsochaí shibhialta, i gcomhréir le prionsabal na comhpháirtíochta, tábhachtach maidir le hullmhú agus cur chun feidhme leigheas dhíobháil na géarchéime arna thacú le REACT-EU agus maidir leis an bhfaireachán agus meastóireacht a dhéantar air.

(10)

Ba cheart féidearthachtaí maidir le haistrithe airgeadais a dhéanamh faoi sprioc na hInfheistíochta le haghaidh fáis agus post idir CFRE agus CSE a thabhairt isteach freisin le haghaidh acmhainní REACT-EU i gcomhréir le hAirteagal 25a de Rialachán (AE) Uimh. 1303/2013. Níor cheart d'aistrithe den sórt sin difear a dhéanamh do na hacmhainní atá ar fáil faoi sprioc an chomhair chríochaigh Eorpaigh nó faoin leithdháileadh sonrach le haghaidh TFAO.

(11)

Chun na gníomhaíochtaí atá ar fáil cheana féin faoi raon feidhme thacaíocht CFRE a chomhlánú, faoi mar a leathnaíodh iad le Rialacháin (AE) 2020/460 agus (AE) 2020/558, ba cheart cead a bheith ag na Ballstáit fós acmhainní REACT-EU a úsáid go príomha le haghaidh infheistíochtaí i dtáirgí agus seirbhísí le haghaidh seirbhísí sláinte, lena n-áirítear seirbhísí sláinte trasteorann, agus cúram institiúideach, pobalbhunaithe agus teaghlaigh, le haghaidh tacaíocht a sholáthar i bhfoirm caipiteal oibre nó tacaíocht infheistíochta do FBManna, lena n-áirítear tacaíocht chomhairleach, go háirithe sna hearnálacha is mó atá buailte ag paindéim COVID-19 agus a bhfuil athbheochan thapa ag teastáil uathu, amhail turasóireacht agus cultúr, le haghaidh infheistíochtaí a rannchuidíonn leis an aistriú i dtreo geilleagar digiteach agus glas, le haghaidh infheistíochtaí i mbonneagar lena soláthraítear seirbhísí bunúsacha neamh-idirdhealaitheacha do shaoránaigh, agus le haghaidh bearta tacaíochta eacnamaíocha le haghaidh na réigiún sin atá ag brath ar na hearnálacha is mó atá buailte ag géarchéim COVID-19. Ba cheart comhar, comhordú agus athléimneacht sláinte níos láidre a chothú freisin. Thairis sin, ba cheart tacaíocht a thabhairt do chúnamh teicniúil. Is iomchuí go ndéanfar acmhainní REACT-EU a dhíriú go heisiach faoin gcuspóir téamach nua “Leigheas dhíobháil na géarchéime a chothú i gcomhthéacs phaindéim COVID-19 agus a hiarmhairtí sóisialta agus téarnamh glas, digiteach agus athléimneach a ullmhú don gheilleagar”, rudaí ar cheart a thuiscint mar aon tosaíocht infheistíochta amháin, le gur féidir clársceidealú agus cur chun feidhme simplithe a dhéanamh ar na hacmhainní sin.

(12)

I dtaca le CSE, ba cheart do na Ballstáit acmhainní REACT-EU a úsáid go príomha chun tacú le rochtain ar an margadh saothair agus ar chórais shóisialta, lena n-áirithítear go ndéanfar poist a choinneáil ar bun, lena n-áirítear trí scéimeanna oibre gearr-ama agus tacaíocht do dhaoine féinfhostaithe mar aon le fiontraithe agus saoroibrithe, ealaíontóirí agus oibrithe cruthaitheacha. Is é an aidhm atá le scéimeanna oibre gearr-ama agus le bearta comhchosúla, go háirithe do dhaoine féinfhostaithe, ná fostaithe agus daoine féinfhostaithe a chosaint ar bhaol na dífhostaíochta, agus an leibhéal céanna dálaí oibre agus fostaíochta agus pá á choinneáil ag an am céanna. Tá acmhainní REACT-EU a leithdháiltear do na scéimeanna sin le húsáid go heisiach chun tacú leis na hoibrithe. I gcomhthéacs na gcúinsí reatha eisceachtúla arbh í paindéim COVID-19 ba chúis leo, ba cheart go mbeifí in ann tacaíocht a sholáthar do scéimeanna oibre gearr-ama d'fhostaithe agus do dhaoine féin-fhostaithe fiú amháin nuair nach ndéantar an tacaíocht sin a chomhcheangal le bearta gníomhacha maidir leis an margadh saothair, mura rud é go bhforchuirtear na bearta sin leis an dlí náisiúnta. Ba cheart feidhm a bheith ag an riail sin freisin ar bhealach aonfhoirmeach maidir le scéimeanna oibre gearr-ama ar tugadh tacaíocht dóibh i gcomhréir le Rialachán (AE) Uimh. 1303/2013, arna leasú le Rialacháin (AE) 2020/460 agus (AE) 2020/558 tar éis ghéarchéim COVID-19, agus a leanann de thacaíocht a fháil ón tosaíocht thiomnaithe infheistíochta “Leigheas dhíobháil na géarchéime a chothú i gcomhthéacs phaindéim COVID-19 agus a hiarmhairtí sóisialta agus téarnamh glas, digiteach agus athléimneach a ullmhú don gheilleagar”. Ba cheart tacaíocht ón Aontas do scéimeanna oibre gearr-ama den sórt sin a bheith teoranta ó thaobh ama de.

(13)

Ba cheart tacaíocht a sholáthar freisin le haghaidh cruthú post agus fostaíocht d'ardchaighdeán, go háirithe do dhaoine atá i staideanna leochaileacha, agus le haghaidh bearta um chuimsiú sóisialta agus um dhíothú na bochtaineachta. Ba cheart bearta fostaíochta don aos óg a leathnú i gcomhréir leis an Ráthaíocht threisithe don Aos Óg. Ba cheart foráil a dhéanamh maidir le hinfheistíochtaí san oideachas, san oiliúint agus i bhforbairt scileanna, lena n-áirítear athoiliúint agus uasoiliúint, go háirithe do ghrúpaí atá faoi mhíbhuntáiste. Ba cheart rochtain chomhionann ar sheirbhísí leasa ghinearálta, lena n-áirítear do leanaí, do dhaoine scothaosta, do dhaoine faoi mhíchumas, do mhionlaigh eitneacha agus do dhaoine gan dídean, a chur chun cinn.

(14)

Thairis sin, ba cheart do na Ballstáit leanúint d'aird ar leith a thabhairt ar dhaoine a bhfuil cónaí orthu i réigiúin tuaithe, i réigiúin teorann, i réigiúin bheagfhorbartha, i réigiúin oileánda, i réigiúin shléibhtiúla, i réigiúin ina bhfuil dlús daonra an-íseal agus sna réigiúin is forimeallaí, agus, chomh maith leis sin, i limistéir ina bhfuil tionchar ag aistriú tionsclaíoch agus dídhaonrú orthu agus. i gcás inarb iomchuí, ba cheart dóibh úsáid a bhaint as acmhainní REACT-EU chun tacú leis na daoine sin.

(15)

Ós rud é gur eascair dúshláin shuntasacha do phobail agus gnólachtaí trasteorann as dúnadh sealadach na dteorainneacha idir na Ballstáit, is iomchuí cead a thabhairt do na Ballstáit acmhainní REACT-EU a leithdháileadh freisin ar thionscadail trasteorann atá ann cheana faoi sprioc an chomhair chríochaigh Eorpaigh.

(16)

Chun a áirithiú go mbeidh acmhainní airgeadais leordhóthanacha ag na Ballstáit chun gníomhaíochtaí um leigheas dhíobháil na géarchéime a chur chun feidhme go tapa i gcomhthéacs phaindéim COVID-19 agus a hiarmhairtí sóisialta agus chun téarnamh glas, digiteach agus athléimneach a ullmhú don gheilleagar, is gá leibhéal níos airde íocaíochta réamh-mhaoinithe tosaigh a sholáthar le haghaidh chur chun feidhme tapa na ngníomhaíochtaí a fhaigheann tacaíocht ó acmhainní REACT-EU. Leis an réamh-mhaoiniú tosaigh atá le híoc, ba cheart a áirithiú go mbeidh na hacmhainní airgeadais ag na Ballstáit chun réamhíocaíochtaí le tairbhithe a shocrú i gcás inar gá agus chun tairbhithe a chúiteamh go tapa tar éis dóibh éilimh ar íocaíocht a chur isteach.

(17)

Ba cheart do na Ballstáit a bheith in ann acmhainní REACT-EU a leithdháileadh ar chláir oibríochtúla thiomnaithe nua faoi sprioc na hInfheistíochta le haghaidh fáis agus post nó ar aiseanna tosaíochta nua laistigh de chláir atá ann cheana faoi sprioc na hInfheistíochta le haghaidh fáis agus post agus sprioc an chomhair chríochaigh Eorpaigh. Ionas gur féidir cur chun feidhme tapa a dhéanamh, níor cheart a cheadú go sainaithneofaí ach údaráis na gclár oibríochtúil atá ann cheana, ar údaráis iad atá ainmnithe cheana, a fhaigheann tacaíocht ó CFRE, CSE nó an Ciste Comhtháthaithe le haghaidh cláir oibríochtúla thiomnaithe nua. Níor cheart a cheangal ar na Ballstáit meastóireacht ex ante a dhéanamh agus ba cheart teorainn a chur leis na heilimintí a bheidh ag teastáil chun an clár oibríochtúil a chur faoi bhráid an Choimisiúin lena fhormheas.

(18)

Ba cheart acmhainní REACT-EU a úsáid i gcomhréir le prionsabail na forbartha inbhuanaithe agus na “Neamhdhíobhála”, agus Comhaontú Pháras agus Spriocanna Forbartha Inbhuanaithe na Náisiún Aontaithe á gcur san áireamh. Ina theannta sin, ba cheart an comhionannas idir fir agus mná, príomhshruthú na hinscne agus comhtháthú ghné na hinscne a chur san áireamh agus a chur chun cinn i rith cur chun feidhme clár oibríochtúil.

(19)

D'fhonn maolú a dhéanamh ar an ualach ar bhuiséid phoiblí maidir le leigheas dhíobháil na géarchéime i gcomhthéacs phaindéim COVID-19 agus a hiarmhairtí sóisialta agus maidir le téarnamh glas, digiteach agus athléimneach a ullmhú don gheilleagar, ba cheart caiteachas le haghaidh oibríochtaí a bheith incháilithe ón 1 Feabhra 2020, agus ba cheart an fhéidearthacht eisceachtúil a bheith ag na Ballstáit ráta cómhaoinithe suas le 100 % a iarraidh, ar ráta é atá le cur i bhfeidhm maidir le haiseanna tosaíochta ar leithligh na gclár oibríochtúla lena dtugtar tacaíocht ó acmhainní REACT-EU.

(20)

Cé go bhfuil sé tábhachtach a áirithiú go bhfanfaidh an 31 Nollaig 2023 mar dháta deiridh le haghaidh incháilitheacht do chlárthréimhse 2014-2020, ba cheart a shoiléiriú go bhféadfaí oibríochtaí a roghnú fós le haghaidh tacaíocht le linn 2023.

(21)

Chun comhleanúnachas a áirithiú maidir le cur chun feidhme oibríochtaí áirithe a fhaigheann tacaíocht ó acmhainní REACT-EU, ba cheart feidhm a bheith ag na forálacha i ndáil le céimniú atá i Rialachán lena leagtar síos forálacha coiteanna maidir le Ciste Forbraíochta Réigiúnaí na hEorpa, Ciste Sóisialta na hEorpa Plus, an Ciste Comhtháthaithe, an Ciste um Aistriú Cóir agus an Ciste Eorpach Muirí agus Iascaigh agus rialacha airgeadais maidir leis na cistí sin agus maidir leis an gCiste Tearmainn agus Imirce, an Ciste Slándála Inmheánaí agus an Ionstraim um Bainistiú Teorainneacha agus um Víosaí.

(22)

I bhfianaise na mbeart sonrach solúbthachta mar fhreagairt ar ráig COVID-19 a cuireadh isteach i Rialachán (AE) Uimh. 1303/2013 le Rialachán (AE) 2020/558, maidir le caiteachas le haghaidh oibríochtaí atá dáiríre críochnaithe nó atá curtha chun feidhme go hiomlán, ar oibríochtaí iad lena ndéantar leigheas dhíobháil na géarchéime a chothú i gcomhthéacs phaindéim COVID-19 agus a hiarmhairtí sóisialta agus téarnamh glas, digiteach agus athléimneach a ullmhú don gheilleagar agus a fhaigheann tacaíocht ón gcuspóir téamach nua comhfhreagrach, ba cheart don chaiteachas sin a bheith incháilithe, ar choinníoll gur tosaíodh na hoibríochtaí lena mbaineann ón 1 Feabhra 2020.

(23)

Chun a chur ar chumas na mBallstát acmhainní REACT-EU a chur ar obair go tapa laistigh den chlárthréimhse atá ann faoi láthair, tá údar cuí leis na Ballstáit a dhíolmhú, ar bhonn eisceachtúil, ón oibleagáid coinníollachtaí ex ante agus ceanglais maidir le cúlchiste feidhmíochta agus cur i bhfeidhm an chreata feidhmíochta, maidir le díriú téamach, i ndáil leis na tairseacha a bunaíodh le haghaidh forbairt inbhuanaithe uirbeach le haghaidh CFRE freisin, agus ó cheanglais maidir le ullmhú straitéise cumarsáide le haghaidh acmhainní REACT-EU a chomhlíonadh. Mar sin féin, tá sé riachtanach go ndéanfaidh na Ballstáit meastóireacht amháin ar a laghad faoin 31 Nollaig 2024 chun measúnú a dhéanamh ar éifeachtacht, éifeachtúlacht, tionchar agus cuimsitheacht acmhainní REACT-EU chomh maith le measúnú a dhéanamh ar an gcaoi a rannchuidigh na hacmhainní sin le spriocanna an chuspóra théamaigh thiomnaithe nua a bhaint amach. Chun go n-éascófar infhaighteacht faisnéise inchomparáide ar leibhéal an Aontais, ba cheart a chur de cheangal ar na Ballstáit, i gcás inarb iomchuí, úsáid a bhaint as táscairí clár-shonracha COVID-19 a chuireann an Coimisiún ar fáil. Ina theannta sin, le linn dóibh a bhfreagrachtaí a chomhlíonadh, ar freagrachtaí iad atá nasctha le faisnéis, cumarsáid agus infheictheacht, ba cheart do na Ballstáit agus do na húdaráis bhainistíochta feabhas a chur ar infheictheacht na mbeart eisceachtúil agus na n-acmhainní eisceachtúla arna dtabhairt isteach ag an Aontas, go háirithe trína áirithiú go mbeidh tairbhithe ionchasacha, tairbhithe, rannpháirtithe, faighteoirí deiridh ionstraimí airgeadais agus an pobal i gcoitinne ar an eolas faoi acmhainní REACT-EU a bheith ann, faoina méid agus faoin tacaíocht bhreise a eascraíonn astu.

(24)

D'fhonn go mbeifear in ann acmhainní REACT-EU a dhíriú ar na limistéir gheografacha ina bhfuil an gá is mó leo, mar bheart eisceachtúil agus gan dochar do na rialacha ginearálta maidir le leithdháileadh acmhainní Cistí Struchtúracha, níor cheart a cheangal go ndéanfaí acmhainní REACT-EU arna leithdháileadh ar CFRE agus CSE a mhiondealú de réir catagóire ná de réir réigiúin. Mar sin féin, táthar ag súil go gcuirfidh na Ballstáit na riachtanais réigiúnacha agus leibhéil forbartha éagsúla san áireamh chun a áirithiú go ndéanfar an tacaíocht a chothromú idir riachtanais na réigiún agus na gcathracha is mó atá buailte ag tionchar phaindéim COVID-19 agus an gá atá ann leanúint de dhíriú ar réigiúin bheagfhorbartha, i gcomhréir le cuspóirí an chomhtháthaithe eacnamaíoch, shóisialta agus chríochaigh a leagtar amach in Airteagal 174 CFAE. Ba cheart do na Ballstáit páirt a thabhairt d'údaráis áitiúla agus réigiúnacha freisin, mar aon le comhlachtaí ábhartha a dhéanann ionadaíocht don tsochaí shibhialta agus do na comhpháirtithe sóisialta, i gcomhréir le prionsabal na comhpháirtíochta.

(25)

Cé is moite de na cásanna sin ina ndéantar foráil do mhaoluithe leis an Rialachán seo, ba cheart caiteachas faoi REACT-EU a bheith faoi réir na n-oibleagáidí agus na gcoimircí céanna le cistiú uile an chomhtháthaithe. Áirítear ar an méid sin urraim do chearta bunúsacha agus comhlíonadh Chairt um Chearta Bunúsacha an Aontais Eorpaigh chomh maith le bearta frithchalaoise éifeachtacha a chuirtear chun feidhme le tacaíocht ó ghníomhaireachtaí frithchalaoise atá ann cheana ar leibhéal na mBallstát agus ar leibhéal an Aontais, amhail an Oifig Eorpach Frith-Chalaoise agus, i gcás inarb ábhartha, Oifig an Ionchúisitheora Phoiblí Eorpaigh.

(26)

Nuair a ghlactar bearta chun buiséad an Aontais a chosaint, tá sé riachtanach go ndéanfaí leasanna dlisteanacha faighteoirí deiridh agus tairbhithe a choimirciú.

(27)

Chun na haistrithe a údaraítear trí na hathruithe a thugtar isteach faoin Rialachán seo a éascú, níor cheart feidhm a bheith ag an gcoinníoll a leagtar síos i bpointe (f) d'Airteagal 30(1) den Rialachán Airgeadais maidir le leithreasuithe a úsáid le haghaidh an chuspóra chéanna.

(28)

Ós rud é nach féidir leis na Ballstáit cuspóir an Rialacháin seo, eadhon freagairt a thabhairt ar thionchar ghéarchéim COVID-19 trí bhearta solúbthachta a thabhairt isteach sa réimse a bhaineann le tacaíocht a sholáthar ó Chistí Struchtúracha agus Infheistíochta na hEorpa, a ghnóthú go leordhóthanach agus, de bharr fhairsinge agus éifeachtaí na gníomhaíochta atá beartaithe, gur fearr is féidir iad a ghnóthú ar leibhéal an Aontais, féadfaidh an tAontas bearta a ghlacadh, i gcomhréir le prionsabal na coimhdeachta a leagtar amach in Airteagal 5 den Chonradh ar an Aontas Eorpach. I gcomhréir le prionsabal na comhréireachta a leagtar amach san Airteagal sin, ní théann an Rialachán seo thar a bhfuil riachtanach chun an cuspóir sin a ghnóthú.

(29)

I bhfianaise na práinne atá leis an staid a bhaineann le paindéim COVID-19, ba cheart don Rialachán seo a theacht i bhfeidhm an lá tar éis lá a fhoilsithe in Iris Oifigiúil an Aontais Eorpaigh.

(30)

Ba cheart, dá bhrí sin, Rialachán (AE) Uimh. 1303/2013 a leasú dá réir sin.

(31)

Le hAirteagal 135(2) den Chomhaontú maidir le Ríocht Aontaithe na Breataine Móire agus Thuaisceart Éireann a bheith ag tarraingt siar as an Aontas Eorpach agus as an gComhphobal Eorpach do Fhuinneamh Adamhach (10), foráiltear nach mbeidh feidhm ag leasuithe ar Rialachán (AE, Euratom) Uimh. 1311/2013 ón gComhairle (11) nó ar Chinneadh 2014/335/AE, Euratom ón gComhairle (12) a ghlacfar ar dháta theacht i bhfeidhm an Chomhaontaithe sin nó dá éis sin maidir leis an Ríocht Aontaithe a mhéid a bheidh tionchar ag na leasuithe sin ar oibleagáidí airgeadais na Ríochta Aontaithe. Maidir leis an tacaíocht faoin Rialachán seo le haghaidh 2021 agus 2022, maoinítear í trí mhéadú ar uasteorainn acmhainní dílse an Aontais, rud a mbeadh tionchar aige ar oibleagáid airgeadais na Ríochta Aontaithe. Dá bhrí sin, níor cheart feidhm a bheith ag an Rialachán seo maidir leis an Ríocht Aontaithe ná sa Ríocht Aontaithe,

1.

cuirtear na hAirteagail seo a leanas isteach:

(*1)  Rialachán (AE) 2020/2094 ón gComhairle an 14 Nollaig 2020 lena mbunaítear Ionstraim Théarnaimh an Aontais Eorpaigh chun tacú leis an téarnamh i ndiaidh ghéarchéim COVID-19 (IO L 433, 22.12.2020, lch. 23). ”;"

2.

in Airteagal 154, cuirtear an fhomhír seo a leanas leis:

“Ní bheidh feidhm ag Airteagail 92a ná 92b maidir leis an Ríocht Aontaithe ná sa Ríocht Aontaithe. Le tagairtí do Bhallstáit sna forálacha sin, tuigfear nach tagairtí don Ríocht Aontaithe iad.”;

3.

Cuirtear an téacs a leagtar amach san Iarscríbhinn a ghabhann leis an Rialachán seo isteach mar Iarscríbhinn VIIa.

(1)

Thug an tAontas an Comhaontú maidir leis an Ríocht Aontaithe a bheith ag tarraingt siar as an Aontas Eorpach agus as an gComhphobal Eorpach do Fhuinneamh Adamhach (2) (“an Comhaontú um Tharraingt Siar”) i gcrích le Cinneadh (AE) 2020/135 ón gComhairle (3) agus tháinig sé i bhfeidhm an 1 Feabhra 2020. Tiocfaidh deireadh leis an idirthréimhse dá dtagraítear in Airteagal 126 den Chomhaontú um Tharraingt Siar, ar lena linn a leanfaidh dlí an Aontais d’fheidhm a bheith aige maidir leis an Ríocht Aontaithe agus sa Ríocht Aontaithe i gcomhréir le hAirteagal 127 den Chomhaontú um Tharraingt Siar (an “idirthréimhse”), an 31 Nollaig 2020.

(2)

Le hAirteagal 10 den Chonradh idir an Ríocht Aontaithe na Breataine Móire agus Thuaisceart Éireann agus Poblacht na Fraince maidir le tógáil agus oibriú nasc seasta mhuir n-iocht a dhéanann lamháltóirí príobháideacha arna shíniú in Canterbury an 12 Feabhra 1986 (“Conradh Canterbury”), bunaíodh Coimisiún Idir-Rialtasach chun maoirseacht a dhéanamh ar gach ceist a bhaineann le tógáil agus oibriú Nasc Seasta Mhuir nIocht.

(3)

Go dtí deireadh na hidirthréimhse, is é an Coimisiún Idir-Rialtasach an t-údarás náisiúnta sábháilteachta de réir bhrí Threoir (AE) 2016/798 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (4). Sa cháil sin, cuirtear i bhfeidhm leis ó thaobh Nasc Seasmhach Mhuir nIocht ina iomláine na forálacha de chuid dhlí an Aontais is ábhartha do shábháilteacht iarnróid agus, faoi Threoir (AE) 2016/797 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (5), d'idir-inoibritheacht iarnróid.

(4)

Tar éis dheireadh na hidirthréimhse, mura bhforáiltear a mhalairt, ní bheidh dlí an Aontais infheidhme a thuilleadh maidir leis an gcuid de Nasc Seasmhach Mhuir nIocht atá faoi dhlínse na Ríochta Aontaithe agus, a mhéid a bhaineann leis an gcuid sin de Nasc Seasmhach Mhuir nIocht atá faoi dhlínse na Fraince, ní bheidh an Coimisiún Idir-Rialtasach ina údarás náisiúnta sábháilteachta faoi dhlí an Aontais a thuilleadh. Scoirfidh an t-údarú sábháilteachta le haghaidh bhainisteoir bonneagair Nasc Seasta Mhuir nIocht agus le haghaidh deimhnithe sábháilteachta maidir le gnóthais iarnróid a oibríonn trí Nasc Seasta Mhuir nIocht arna n-eisiúint ag an gCoimisiún Idir-Rialtasach de bhun Airteagal 11 agus Airteagal 10 faoi seach de Threoir 2004/49/CE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (6) de bheith bailí ón 1 Eanáir 2021.

(5)

Le Cinneadh (AE) 2020/1531 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (7), tugadh de chumhacht don Fhrainc comhaontú idirnáisiúnta a chaibidliú, a shíniú agus a thabhairt i gcrích leis an Ríocht Aontaithe maidir le rialacha sábháilteachta agus idir-inoibritheachta iarnróid an Aontais a chur i bhfeidhm ar Nasc Seasta Mhuir nIocht chun córas sábháilteachta aontaithe a choimeád ar bun. Le Rialachán (AE) 2020/1530 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (8), leasaíodh Treoir (AE) 2016/798 a mhéid a bhaineann le, inter alia, na rialacha a bhaineann le húdaráis náisiúnta sábháilteachta.

(6)

Ar bhonn Rialachán (AE) 2020/1530, agus faoi réir comhaontú mar a bheartaítear i gCinneadh (AE) 2020/1531 agus arna thabhairt chun críche faoi choinníollacha áirithe a leagtar amach sa Chinneadh sin, bhí an Coimisiún Idir-Rialtasach le leanúint de bheith ina údarás sábháilteachta aonair le haghaidh Nasc Seasta Mhuir nIocht ina iomláine agus, maidir leis an gcuid de Nasc Seasta Mhuir nIocht atá faoi dhlínse na Fraince, bhí sé le bheith mar an t-údarás náisiúnta sábháilteachta de réir bhrí phointe (7) d’Airteagal 3 de Threoir (AE) 2016/798. Ní dócha, áfach, go mbeidh an comhaontú a bheartaítear le Cinneadh (AE) 2020/1531 tagtha i bhfeidhm faoi dheireadh na hidirthréimhse.

(7)

Gan comhaontú den sórt sin, ón 1 Eanáir 2021 amach, ní cháileoidh an Coimisiún Idir-rialtasach a thuilleadh mar údarás náisiúnta sábháilteachta de réir bhrí phointe (7) d’Airteagal 3 de Threoir (AE) 2016/798, a mhéid a bhaineann leis an gcuid sin de Nasc Seasta Mhuir nIocht faoi dhlínse na Fraince. Scoirfidh údaruithe sábháilteachta agus deimhnithe sábháilteachta arna n-eisiúint ag an gCoimisiún Idir-Rialtasach de bheith bailí. Beidh údarás náisiúnta sábháilteachta na Fraince ina údarás náisiúnta sábháilteachta inniúil le haghaidh an chuid de Nasc Seasta Mhuir nIocht a bheidh faoi dhlínse na Fraince.

(8)

I bhfianaise a thábhachtaí atá Nasc Seasta Mhuir nIocht don Aontas ó thaobh na heacnamaíochta de, tá sé fíor-riachtanach go leanfaidh Nasc Seasta Mhuir nIocht de bheith ag oibriú tar éis an 1 Eanáir 2021. Chuige sin, ba cheart an t-údarú sábháilteachta do bhainisteoir bonneagair Nasc Seasta Mhuir nIocht arna eisiúint ag an gCoimisiún Idir-rialtasach leanúint de bheith bailí go ceann uastréimhse 2 mhí ó dháta chur i bhfeidhm an Rialacháin seo, ar dóthain ama é chun é a chur ar a chumas d’údarás sábháilteachta náisiúnta na Fraince a údarú sábháilteachta féin a eisiúint.

(9)

Ní bheidh na ceadúnais arna n-eisiúint faoi Chaibidil III de Threoir 2012/34/AE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (9) do ghnóthais iarnróid atá bunaithe sa Ríocht Aontaithe bailí a thuilleadh tar éis dheireadh na hidirthréimhse. An 10 Samhain 2020, de bhun Airteagal 14(3) de Threoir 2012/34/AE, thug an Fhrainc fógra don Choimisiún go raibh sé ar intinn aici dul i mbun caibidlíocht maidir le comhaontú trasteorann leis an Ríocht Aontaithe. Is é cuspóir an chomhaontaithe den sórt sin a cheadú do ghnóthais iarnróid atá bunaithe agus ceadúnaithe sa Ríocht Aontaithe úsáid a bhaint as an mbonneagar trasteorann a nascann an tAontas agus an Ríocht Aontaithe trí Nasc Seasta Mhuir nIocht chomh fada le stáisiún agus críochfort trasnaithe teorann Calais-Fréthun (an Fhrainc), gan ceadúnas a fháil faoi Threoir 2012/34/AE ó údarás ceadúnúcháin de chuid an Aontais.

(10)

Chun an nascacht idir an tAontas agus an Ríocht Aontaithe a áirithiú, tá sé fíorthábhachtach go leanfaidh na gnóthais iarnróid atá bunaithe agus ceadúnaithe sa Ríocht Aontaithe de bheith ag oibriú. Chuige sin, ba cheart síneadh a chur le tréimhse bhailíochta a gceadúnas arna n-eisiúint ag an Ríocht Aontaithe faoi Threoir 2012/34/AE agus le tréimhse bhailíochta a ndeimhnithe sábháilteachta arna n-eisiúint ag an gCoimisiún Idir-rialtasach ar feadh tréimhse 9 mí ó dháta chur i bhfeidhm an Rialacháin seo, ar tréimhse í ar dóthain í chun a chur ar a gcumas do na Ballstáit lena mbaineann na céimeanna is gá a ghlacadh chun nascacht a áirithiú i gcomhréir le Treoracha 2012/34/AE agus (AE) 2016/798 agus ar bhonn an chomhaontaithe a bheartaítear le Cinneadh (AE) 2020/1531.

(11)

Chun coinníollacha aonfhoirmeacha a áirithiú maidir leis an Rialachán seo a chur chun feidhme, ba cheart cumhachtaí cur chun feidhme a thabhairt don Choimisiún maidir leis an sochar a tugadh do shealbhóirí na n-údaruithe, na ndeimhnithe agus na gceadúnas a tharraingt siar, i gcás nach n-áiritheofar comhlíonadh cheanglais an Aontais. Ba cheart na cumhachtaí sin a fheidhmiú i gcomhréir le Rialachán (AE) Uimh. 182/2011 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (10). Ba cheart an nós imeachta scrúdúcháin a úsáid chun na bearta sin a ghlacadh, toisc an tionchair a d’fhéadfadh a bheith acu ar shábháilteacht iarnróid. Ba cheart don Choimisiún gníomhartha cur chun feidhme atá infheidhme láithreach a ghlacadh más rud é, i gcásanna a bhfuil údar cuí leo, go n-éilítear amhlaidh ar mhórchúiseanna práinne.

(12)

I bhfianaise na práinne atá i gceist le deireadh na hidirthréimhse, is iomchuí foráil a dhéanamh maidir le heisceacht ar an tréimhse 8 seachtaine dá dtagraítear in Airteagal 4 de Phrótacal Uimh. 1 maidir le ról na bparlaimintí náisiúnta san Aontas Eorpach, atá i gceangal leis an gConradh ar an Aontas Eorpach, leis an gConradh ar Fheidhmiú an Aontais Eorpaigh agus leis an gConradh lena mbunaítear an Comhphobal Eorpach do Fhuinneamh Adamhach.

(13)

Ós rud é nach féidir leis na Ballstáit cuspóirí an Rialacháin seo, eadhon bearta sealadacha a leagan síos maidir le gnéithe áirithe den tsábháilteacht agus nascacht iarnróid i dtaca le deireadh na hidirthréimhse, a ghnóthú go leordhóthanach ach, de bharr a fhairsinge agus a éifeachtaí, gur fearr is féidir iad a ghnóthú ar leibhéal an Aontais, féadfaidh an tAontas bearta a ghlacadh, i gcomhréir le prionsabal na coimhdeachta a leagtar amach in Airteagal 5 den Chonradh ar an Aontas Eorpach. I gcomhréir le prionsabal na comhréireachta a leagtar amach san Airteagal sin, ní théann an Rialachán seo thar a bhfuil riachtanach chun an cuspóir sin a ghnóthú.

(14)

Ba cheart don Rialacháin seo teacht i bhfeidhm mar ábhar práinne agus ba cheart feidhm a bheith aige ón lá tar éis lá deiridh na hidirthréimhse,

(1)

Le glacadh Threoir (AE) 2017/1371 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (3) agus Rialachán (AE) 2017/1939 ón gComhairle (4), neartaíodh go suntasach na hacmhainní atá ar fáil don Aontas chun a leasanna airgeadais a chosaint trí bhíthin an dlí choiriúil. Is príomhthosaíocht i mbeartas an Aontais maidir leis an gceartas coiriúil agus frith-chalaois é Oifig an Ionchúisitheora Phoiblí Eorpaigh (OIPE) a bhunú, agus é de chumhacht aici imscrúduithe coiriúla a dhéanamh agus díotálacha a thabhairt a bhaineann le cionta coiriúla a dhéanann difear do leasanna airgeadais an Aontais, de réir bhrí Threoir (AE) 2017/1371, sna Ballstáit rannpháirteacha.

(2)

Chun leasanna airgeadais an Aontais a chosaint, déanann an Oifig Eorpach Frith-Chalaoise (“an Oifig”) imscrúduithe riaracháin ar neamhrialtachtaí riaracháin agus, chomh maith leis sin, ar iompar coiriúil. Ag deireadh a cuid imscrúduithe, féadfaidh sí moltaí breithiúnacha a dhéanamh do na húdaráis náisiúnta ionchúisimh, ionas go mbeidh siad in ann díotálacha agus ionchúisimh sna Ballstáit a shaothrú. Sna Ballstáit atá rannpháirteach in OIPE, tuairisceoidh sí cionta coiriúla amhrasta do OIPE agus comhoibreoidh sí le OIPE i gcomhthéacs imscrúduithe OIPE.

(3)

Ba cheart Rialachán (AE, Euratom) Uimh. 883/2013 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (5) a leasú agus a chur in oiriúint i bhfianaise ghlacadh Rialachán (AE) 2017/1939. Ba cheart na forálacha de chuid Rialachán (AE) 2017/1939 lena rialaítear an caidreamh idir an Oifig agus OIPE a léiriú i bhforálacha i Rialachán (AE, Euratom) Uimh. 883/2013 agus a chomhlánú leis na forálacha sin chun an leibhéal is mó cosanta ar leasanna airgeadais an Aontais a áirithiú trí shineirgí eatarthu, agus dlúthchomhair, malartú faisnéise, comhlántacht agus seachaint dúblála á n-áirithiú ag an am céanna.

(4)

I bhfianaise a gcuspóra chomhchoitinn sláine bhuiséad an Aontais a chaomhnú, ba cheart don Oifig agus do OIPE dlúthchaidreamh a bhunú agus a choimeád bunaithe ar phrionsabal an chomhair dhílis agus é mar aidhm leis comhlántacht a gcuid sainorduithe faoi seach agus comhordú a ngníomhaíochta a áirithiú, go háirithe a mhéid a bhaineann le raon feidhme an chomhair fheabhsaithe le haghaidh OIPE a bhunú. Leis an gcaidreamh idir an Oifig agus OIPE, ba cheart rannchuidiú lena áirithiú go n-úsáidfear gach modh chun leasanna airgeadais an Aontais a chosaint.

(5)

Le Rialachán (AE) 2017/1939, ceanglaítear ar an Oifig, agus ar institiúidí, comhlachtaí, oifigí agus gníomhaireachtaí an Aontais agus ar údaráis inniúla na mBallstát, iompar coiriúil amhrasta a thuairisciú do OIPE gan moill mhíchuí ar ina leith a fhéadfaidh OIPE a inniúlacht a fheidhmiú. Ós rud é gur sainordú na hOifige é imscrúduithe riaracháin a dhéanamh ar chalaois, ar éilliú agus ar aon ghníomhaíocht neamhdhleathach eile a dhéanann difear do leasanna airgeadais an Aontais, tá sí sároiriúnach do bheith ag feidhmiú mar chomhpháirtí agus mar fhoinse phribhléideach faisnéise do OIPE agus tá sé d’acmhainn aici sin a dhéanamh.

(6)

Gnéithe lena léireofaí gurbh fhéidir go raibh iompar coiriúil ar siúl a thiocfadh faoi inniúlacht OIPE, d’fhéadfaidís a bheith sna líomhaintí tosaigh a fhaigheann an Oifig nó d’fhéadfadh sé nach dtiocfaidís chun cinn ach amháin le linn imscrúdú riaracháin arna oscailt ag an Oifig ar na forais go raibh amhras ann maidir le neamhrialtacht riaracháin. Chun a dualgas tuairisciú do OIPE a chomhlíonadh, ba cheart don Oifig, dá bhrí sin, iompar coiriúil amhrasta a thuairisciú tráth ar bith roimh a cuid imscrúduithe nó lena linn.

(7)

Sonraítear i Rialachán (AE) 2017/1939 na gnéithe íosta atá le bheith i dtuarascálacha. D’fhéadfadh sé go mbeadh ar an Oifig réamh-mheastóireacht a dhéanamh ar líomhaintí chun na gnéithe sin a fháil amach agus an fhaisnéis riachtanach a bhailiú. Ba cheart don Oifig meastóireacht den sórt sin a dhéanamh chomh dlúsúil agus is féidir agus le modhanna nach gcuirfeadh imscrúdú coiriúil a dhéanfaí amach anseo i mbaol. Tar éis chur i gcrích a meastóireachta, ba cheart don Oifig tuairisciú do OIPE má shainaithnítear go bhfuil amhras ann faoi chion atá faoina inniúlacht.

(8)

Ag breithniú ar shaineolas na hOifige, ba cheart do na hinstitiúidí, comhlachtaí, oifigí agus gníomhaireachtaí a bunaíodh leis na Conarthaí nó ar bhonn na gConarthaí (“institiúidí, comhlachtaí, oifigí agus gníomhaireachtaí”) a bheith in ann leas a bhaint as an Oifig chun réamh-mheastóireacht den sórt sin a dhéanamh ar líomhaintí a thuairiscítear dóibh.

(9)

I gcomhréir le Rialachán (AE) 2017/1939, níor cheart don Oifig, i bprionsabal, imscrúdú riaracháin a oscailt i gcomhthráth le himscrúdú arna dhéanamh ag OIPE ar na fíricí céanna. Mar sin féin, i gcásanna áirithe, d'fhéadfadh sé a bheith riachtanach chun leasanna airgeadais an Aontais a chosaint go ndéanfadh an Oifig imscrúdú riaracháin comhlántach sula gcuirfí deireadh le himeachtaí coiriúla arna dtionscnamh ag OIPE, chun a fháil amach an bhfuil bearta réamhchúraim riachtanach, nó ar cheart gníomhaíocht airgeadais, araíonachta nó riaracháin a dhéanamh. D'fhéadfadh sé gurbh iomchuí imscrúdú comhlántach den sórt sin a dhéanamh, inter alia, chun méideanna atá iníoctha le buiséad an Aontas agus atá faoi réir rialacha sonracha lena mbaineann teorainn ama a ghnóthú, i gcás ina bhfuil na méideanna i mbaol thar a bheith mór, nó i gcás ina bhfuil sé riachtanach tuilleadh caiteachais i gcásanna riosca a sheachaint trí bhearta riaracháin.

(10)

Chun críoch chur i bhfeidhm an cheanglais maidir le neamhdhúbláil imscrúduithe, ba cheart a mheas gurb é a chiallaíonn an coincheap “na fíricí céanna”, i bhfianaise chásdlí Chúirt Bhreithiúnais an Aontais Eorpaigh (CBAE) ar an bprionsabail ne bis in idem, gurb ionann nó gurb ionann nach mór na fíricí ábhartha atá á n-imscrúdú agus go dtuigtear iad sa chiall gurb ann d'imthosca nithiúla a bhfuil dlúthbhaint acu ó thaobh ama agus spáis de.

(11)

Le Rialachán (AE) 2017/1939, foráiltear go bhféadfaidh OIPE iarraidh ar an Oifig imscrúduithe riaracháin comhlántacha a dhéanamh. In éagmais iarraidh den sórt sin, ba cheart imscrúduithe comhlántacha a bheith indéanta ar thionscnamh na hOifige faoi choinníollacha sonracha tar éis dul i gcomhairle le OIPE. Go háirithe, ba cheart OIPE a bheith in ann agóid a dhéanamh in aghaidh oscailt imscrúdaithe nó leanúint ar aghaidh le himscrúdú a dhéanfadh an Oifig, nó in aghaidh feidhmíocht gníomhartha áirithe a bhaineann le ceann amháin dá chuid imscrúdaithe, go háirithe d'fhonn éifeachtacht a imscrúduithe agus a cumhachtaí a chaomhnú. Ba cheart don Oifig staonadh ó ghníomhaíocht a dhéanamh a bhfuil agóid déanta ag OIPE ina leith. I gcás ina n-osclaíonn an Oifig imscrúdú in éagmais agóid den sórt sin, ba cheart di an t-imscrúdú sin a dhéanamh, agus í i gcomhairle le OIPE ar bhonn leanúnach.

(12)

Ba cheart don Oifig tacaíocht ghníomhach a thabhairt d'imscrúduithe de chuid OIPE. Maidir leis sin, ba cheart OIPE a bheith in ann iarraidh ar an Oifig tacú lena cuid imscrúduithe coiriúla nó iad a chomhlánú trí na cumhachtaí faoi Rialachán (AE, Euratom) Uimh. 883/2013 a fheidhmiú. Ba cheart don Oifig tacaíocht den sórt sin a sholáthar faoi réir teorainneacha a cumhachtaí féin agus laistigh den chreat dá bhforáiltear sa Rialachán sin.

(13)

Chun comhordú, comhar agus trédhearcacht éifeachtach a áirithiú, ba cheart don Oifig agus OIPE faisnéis a mhalartú eatarthu ar bhonn leanúnach. An malartú faisnéise a dhéantar sula n-osclaíonn an Oifig nó OIPE imscrúduithe, tá sé thar a bheith ábhartha maidir le comhordú cuí a áirithiú idir a gcuid gníomhaíochtaí faoi seach, chun comhlántacht a ráthú agus chun dúbailt a sheachaint. Chuige sin, ba cheart don Oifig agus do OIPE úsáid a bhaint as feidhmeanna “amas a fháil/gan amas a fháil” ina gcórais bainistithe cásanna faoi seach. Ba cheart don Oifig agus do OIPE an nós imeachta agus na coinníollacha le haghaidh an mhalartaithe faisnéise sin a shonrú ina gcuid socruithe oibre. Chun cur i bhfeidhm cuí na rialacha a áirithiú a fhéachann le neamhdhúbláil a sheachaint agus chun comhlántacht a áirithiú, ba cheart don Oifig agus do OIPE teacht ar chomhaontú maidir le teorainneacha ama áirithe le haghaidh a malartuithe faisnéise.

(14)

I dTuarascáil ón gCoimisiún maidir le Meastóireacht ar chur i bhfeidhm Rialachán (AE, Euratom) Uimh. 883/2013 an 2 Deireadh Fómhair 2017 (“an tuarascáil mheastóireachta ón gCoimisiún”), thángthas ar an gconclúid gur chothaigh athruithe 2013 ar an gcreat dlíthiúil feabhsúcháin shoiléire a mhéid a bhaineann le himscrúduithe a dhéanamh, comhar le comhpháirtithe agus cearta na ndaoine lena mbaineann. Ag an am céanna, leagadh béim sa tuarascáil mheastóireachta ón gCoimisiún ar roinnt easnamh a chuireann isteach ar éifeachtacht agus éifeachtúlacht imscrúduithe.

(15)

Tá sé riachtanach aghaidh a thabhairt ar na torthaí is soiléire den tuarascáil mheastóireachta ón gCoimisiúin trí bhíthin leasuithe ar Rialachán (AE, Euratom) Uimh. 883/2013. Tá na leasuithe sin riachtanach sa ghearrthéarma chun an creat le haghaidh imscrúduithe na hOifige a neartú ionas go bhfanfaidh an Oifig láidir agus lánfheidhmiúil agus go gcomhlánaíonn sí cur chuige OIPE ó thaobh an dlí choiriúil de le himscrúduithe riaracháin, gan athrú a dhéanamh ar shainordú ná cumhachtaí na hOifige. Baineann na leasuithe go príomha le réimsí ina bhféadfaí, mar gheall ar easpa soiléireachta Rialachán (AE, Euratom) Uimh. 883/2013, bac a chur ar an Oifig imscrúduithe a dhéanamh ar bhealach éifeachtach, amhail seiceálacha agus cigireachtaí ar an láthair a dhéanamh, an fhéidearthacht rochtain a fháil ar fhaisnéis cuntas bainc, nó inghlacthacht mar fhianaise na gcás-tuarascálacha arna dtarraingt suas ag an Oifig mar fhianaise in imeachtaí riaracháin nó breithiúnacha.

(16)

Ní dhéanann na leasuithe ar Rialachán (AE, Euratom) Uimh. 883/2013 difear do na ráthaíochtaí nós imeachta is infheidhme maidir le creat na n-imscrúduithe. Tá an Oifig faoi cheangal ag ráthaíochtaí nós imeachta Rialachán (AE, Euratom) Uimh. 883/2013 agus Rialachán (Euratom, CE) Uimh. 2185/96 ón gComhairle (6) agus na ráthaíochtaí sin atá i gCairt um Chearta Bunúsacha an Aontais Eorpaigh. Leis an gcreat sin, ceanglaítear ar an Oifig a cuid imscrúduithe a dhéanamh go hoibiachtúil, go neamhchlaonta agus faoi rún, fianaise ar son agus in aghaidh an duine lena mbaineann a lorg, agus gníomhaíochtaí imscrúdaitheacha a dhéanamh ar bhonn údarú i scríbhinn tar éis seiceáil dlíthiúlachta. Tá ceangal ar an Oifig a áirithiú go dtabharfar urraim do chearta na ndaoine sin atá bainteach lena cuid imscrúduithe, lena n-áirítear toimhde na neamhchiontachta agus an ceart féin-ionchoiriú a sheachaint. Nuair a chuirfear agallamh orthu, tá ag na daoine lena mbaineann, inter alia, an ceart cúnamh a fháil ó dhuine dá rogha féin, chun taifeadadh an agallaimh a fhormheas, agus chun aon cheann de theangacha oifigiúla institiúidí an Aontais a úsáid. Tá an ceart ag daoine lena mbaineann freisin a thuairimí nó tuairimí a chur in iúl maidir le fíricí an cháis sula mbainfear conclúidí as.

(17)

Ba cheart cosaint faoi Threoir (AE) 2019/1937 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (7) a thabhairt do dhaoine a thuairiscíonn calaois, éilliú agus aon ghníomhaíocht neamhdhleathach eile a dhéanann difear do leasanna airgeadais an Aontais.

(18)

I gcás ina ndéanfaidh an Oifig bearta tacaíochta, laistigh dá sainordú, arna iarraidh sin do OIPE, chun inghlacthacht fianaise, chomh maith le cearta bunúsacha agus ráthaíochtaí nós imeachta, a chosaint, agus ag an am céanna dúbláil imscrúduithe a sheachaint agus comhar éifeachtúil agus comhlántach a thabhairt, ba cheart don Oifig agus do OIPE, ag gníomhú dóibh i ndlúthchomhar, a áirithiú go gcomhlíonfar na coimircí nós imeachta is infheidhme i gCaibidil VI de Rialachán (AE) 2017/1939.

(19)

Tá sé de chumhacht ag an Oifig seiceálacha agus cigireachtaí ar an láthair a dhéanamh, lenar féidir léi rochtain a fháil ar áitreabh agus ar dhoiciméadacht oibreoirí eacnamaíocha faoi chuimsiú a cuid imscrúduithe ar chalaois amhrasta, ar éilliú nó ar iompar neamhdhleathach eile a dhéanann difear do leasanna airgeadais an Aontais. Déantar seiceálacha agus cigireachtaí ar an láthair den sórt sin i gcomhréir le Rialachán (AE, Euratom) Uimh. 883/2013 agus le Rialachán (Euratom, CE) Uimh. 2185/96, a chiallaíonn i roinnt cásanna go mbíonn cur i bhfeidhm na gcumhachtaí sin faoi réir choinníollacha an dlí náisiúnta. Fuarthas amach sa tuarascáil mheastóireachta ón gCoimisiún nach bhfuil sé go hiomlán soiléir a mhéid atá feidhm ag an dlí náisiúnta, agus mar thoradh air sin cuirtear bac ar ghníomhaíochtaí imscrúdaitheacha na hOifige.

(20)

Is iomchuí dá réir sin na teagmhais ina bhfuil an dlí náisiúnta le feidhm a bheith aige le linn imscrúduithe na hOifige a shoiléiriú, gan cumhachtaí na hOifige a athrú ná an dóigh ina bhfeidhmítear Rialachán (AE, Euratom) Uimh. 883/2013 i leith na mBallstát a athrú, rud a léiríonn breithiúnas ón gCúirt Ghinearálta an 3 Bealtaine 2018 i gCás T-48/16, Sigma Orionis SA v an Coimisiún Eorpach (8).

(21)

Ba cheart seiceálacha agus cigireachtaí ar an láthair a dhéanfadh an Oifig, i gcásanna ina ngéillfidh an t-oibreoir eacnamaíoch lena mbaineann don tseiceáil agus don chigireacht ar an láthair, a bheith faoi réir dhlí an Aontais amháin. Leis sin, bheadh an Oifig in ann a cumhachtaí imscrúdaitheacha a fheidhmiú go héifeachtach comhleanúnach i ngach Ballstát d'fhonn rannchuidiú le hardleibhéal cosanta do leasanna airgeadais an Aontais ar fud an Aontais i gcomhréir le hAirteagal 325 den Chonradh ar Fheidhmiú an Aontais Eorpaigh.

(22)

I gcásanna inar gá don Oifig brath ar chúnamh ó údaráis inniúla na mBallstát, go háirithe i gcásanna ina gcuireann oibreoir eacnamaíoch in aghaidh seiceáil agus cigireacht ar an láthair, ba cheart do na Ballstáit a áirithiú go mbeidh gníomhaíocht na hOifige éifeachtach, agus ba cheart dóibh an cúnamh riachtanach a chur ar fáil i gcomhréir le rialacha ábhartha an dlí nós imeachta náisiúnta. Chun leasanna airgeadais an Aontais a choimirciú, ba cheart don Choimisiún mainneachtain ó thaobh aon cheann de na Ballstáit a dhualgas comhoibriú leis an Oifig a chomhlíonadh a chur san áireamh agus é á mheas aige ar cheart na méideanna lena mbaineann a ghnóthú trí cheartuithe airgeadais a chur i bhfeidhm ar Bhallstáit, i gcomhréir l dlí an Aontais is infheidhme.

(23)

Tá an Oifig in ann, faoi Rialachán (AE, Euratom) Uimh. 883/2013, socruithe riaracháin a dhéanamh le húdaráis inniúla na mBallstát, amhail seirbhísí comhordúcháin frith-chalaoise, agus le hinstitiúidí, comhlachtaí, oifigí agus gníomhaireachtaí, chun na socruithe dá gcomhar faoin Rialachán sin a shonrú, go háirithe maidir le faisnéis a tharchur, imscrúduithe a dhéanamh agus aon ghníomhaíocht leantach ina leith.

(24)

Ba cheart Rialachán (AE, Euratom) Uimh. 883/2013 a leasú chun dualgas ar oibreoirí eacnamaíocha comhoibriú leis an Oifig a thabhairt isteach, i gcomhréir leis an oibleagáid atá orthu faoi Rialachán (Euratom, CE) Uimh. 2185/96 rochtain a thabhairt ar áitreabh, talamh, modhanna iompair nó limistéir eile, arna n-úsáid chun críoch gnó, chun seiceálacha agus cigireachtaí ar an láthair a dhéanamh orthu, agus leis an oibleagáid a leagtar amach in Airteagal 129 de Rialachán (AE, Euratom) 2018/1046 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (9) go bhfuil aon duine nó eintiteas a fhaigheann cistí ón Aontas le comhoibriú go hiomlán i gcosaint leasanna airgeadais an Aontais, lena n-áirítear i gcomhthéacs imscrúduithe arna ndéanamh ag an Oifig.

(25)

Mar chuid den dualgas comhair sin, ba cheart an deis a bheith ag an Oifig a cheangal ar oibreoirí eacnamaíocha faisnéis ábhartha a sholáthar i gcás ina bhféadfadh sé gur bhain an t-ábhar atá á imscrúdú leo nó ina bhfhéadfadh faisnéis den sórt sin a bheith ina seilbh acu. Agus iarrataí den sórt sin á gcomhlíonadh acu, níor cheart oibleagáid a bheith ar oibreoirí eacnamaíocha ráitis fhéin-ionchoiritheacha a dhéanamh, ach ba cheart oibleagáid a bheith orthu ceisteanna fíorasacha a fhreagairt agus doiciméid a sholáthar, fiú más féidir an fhaisnéis sin a úsáid lena chinneadh go raibh siad nó oibreoir eacnamaíoch eile páirteach i ngníomhaíocht neamhdhleathach. Chun éifeachtacht imscrúduithe a áirithiú i gcomhthéacs na gcleachtas oibre reatha, ba cheart don Oifig a bheith in ann rochtain a iarraidh ar fhaisnéis i bhfeistí atá faoi úinéireacht phríobháideach chun críoch oibre. Ba cheart rochtain a thabhairt don Oifig faoi réir na gcoinníollacha céanna agus a mhéid céanna a bhfuil feidhm acu maidir leis na húdaráis náisiúnta rialaithe, agus más rud é agus más rud é amháin go bhfuil forais réasúnacha ag an Oifig le hamhras a bheith uirthi go bhféadfadh inneachair den sórt sin a bheith ábhartha don imscrúdú, i gcomhréir le prionsabail an riachtanais agus na comhréireachta, agus níor cheart í a bheith bainteach ach le faisnéis atá ábhartha don imscrúdú.

(26)

Ba cheart an deis a bheith ag oibreoirí eacnamaíocha aon cheann de teangacha oifigiúla an Bhallstáit ina ndéantar an tseiceáil a úsáid, agus ba cheart an ceart a bheith acu cúnamh a fháil ó dhuine dá rogha féin, lena n-áirítear comhairleoir dlí seachtrach, le linn seiceálacha agus cigireachtaí ar an láthair. Níor cheart é a bheith ina choinníoll go mbeadh comhairleoir dlí i láthair, sular féidir seiceálacha agus cigireachtaí ar an láthair a bheith bailí. Chun éifeachtacht na seiceálacha agus na gcigireachtaí ar an láthair a áirithiú, go háirithe a mhéid a bhaineann leis an riosca go rachadh fianaise ar iarraidh, ba cheart an deis a bheith ag an Oifig rochtain a fháil ar áitreabh, talamh, modhanna iompair nó limistéir eile a úsáidtear chun críoch gnó gan fanacht go dtí go rachaidh an t-oibreoir eacnamaíoch i gcomhairle le comhairleoir dlí. Níor cheart di glacadh ach le moill ghearr réasúnach ag feitheamh le comhairliúchán le comhairleoir dlí sula gcuirfear tús leis an tseiceáil agus leis an gcigireacht ar an láthair. Ba cheart aon mhoill den sórt sin a bheith chomh gairid agus is féidir.

(27)

Chun trédhearcacht a áirithiú agus seiceálacha agus cigireachtaí ar an láthair á ndéanamh aici, ba cheart don Oifig faisnéis iomchuí a chur ar fáil d’oibreoirí eacnamaíocha maidir lena ndualgas comhoibriú agus na hiarmhairtí a bheidh ann má dhiúltaíonn siad déanamh amhlaidh, agus maidir leis an nós imeachta is infheidhme, lena n-áirítear na coimircí nós imeachta.

(28)

Bíonn rochtain ag an Oifig, le linn imscrúduithe inmheánacha agus, i gcás inar gá, le linn imscrúduithe seachtracha, ar aon fhaisnéis ábhartha atá ag na hinstitiúidí, comhlachtaí, oifigí agus gníomhaireachtaí. Is gá a shoiléiriú, mar a moladh sa tuarascáil mheastóireachta ón gCoimisiún, gur cheart go mbeifí in ann rochtain den sórt sin a fháil gan beann ar an gcineál meáin ar a bhfuil an fhaisnéis sin nó na sonraí sin stóráilte, chun dul chun cinn forásach teicneolaíoch a léiriú. Le linn imscrúduithe inmheánacha, ba cheart don Oifig a bheith in ann rochtain a iarraidh ar fhaisnéis a choimeádtar ar fheistí atá faoi úinéireacht phríobháideach a úsáidtear chun críoch oibre i gcásanna ina bhfuil forais réasúnacha ag an Oifig a bheith in amhras go bhféadfadh a n-ábhar a bheith ábhartha don imscrúdú. Ba cheart é a bheith indéanta an rochtain a bheadh ag an Oifig a chur faoi réir coinníollacha sonracha ón institiúid, comhlacht, oifig nó gníomhaireacht ábhartha. Ba cheart rochtain den sórt sin prionsabail an riachtanais agus na comhréireachta a chomhlíonadh, agus níor cheart í a bheith bainteach ach le faisnéis atá ábhartha don imscrúdú. Chun leibhéal éifeachtach comhsheasmhach rochtana a ráthú don oifig, chomh maith le hardleibhéal cosanta do chearta bunúsacha na ndaoine lena mbaineann, ba cheart do na hinstitiúidí, comhlachtaí, oifigí agus gníomhaireachtaí comhleanúnachas na rialacha maidir le rochtain ar fheistí príobháideacha arna nglacadh ag na hinstitiúidí, comhlachtaí, oifigí agus gníomhaireachtaí éagsúla a áirithiú chun coinníollacha coibhéiseacha a thabhairt i gcomhréir le Comhaontú Idirinstitiúideach an 25 Bealtaine 1999 idir Parlaimint na hEorpa, Comhairle an Aontais Eorpaigh agus Coimisiún na gComhphobal Eorpach maidir le himscrúduithe inmheánacha arna ndéanamh ag an Oifig Eorpach Frith-Chalaoise (OLAF) (10).

(29)

Ionas go mbeidh creat níos comhleanúnaí ann le haghaidh imscrúduithe na hOifige, ba cheart na rialacha is infheidhme maidir le himscrúduithe inmheánacha agus seachtracha a ailíniú tuilleadh chun aghaidh a thabhairt ar neamhréireachtaí áirithe arna sainaithint sa tuarascáil mheastóireachta ón gCoimisiún i gcás nach bhfuil bonn cirt le rialacha atá éagsúil le chéile. Mar shampla, ba cheart, i gcás inar gá, tuarascálacha agus moltaí arna dtarraingt suas tar éis imscrúdú seachtrach a sheoladh chuig an institiúid, comhlacht, oifig nó gníomhaireacht lena mbaineann ionas go bhféadfadh sí nó sé gníomhaíocht iomchuí a dhéanamh, faoi mar a tharlaíonn in imscrúduithe inmheánacha. I gcás inar féidir i gcomhréir lena sainordú, ba cheart don Oifig tacú leis an institiúid, comhlacht, oifig nó gníomhaireacht lena mbaineann chun obair leantach a dhéanamh ar a moltaí. I gcás nach n-osclóidh an Oifig imscrúdú , ba cheart di a bheith in ann faisnéis ábhartha a chur chuig údaráis na mBallstát nó chuig na hinstitiúidí, comhlachtaí, oifigí nó gníomhaireachtaí le go ndéanfar gníomhaíocht iomchuí. Ba cheart di faisnéis den sórt sin a sheoladh i gcás ina gcinneann sí gan imscrúdú a oscailt in ainneoin go bhfuil amhras leordhóthanach ann faoi chalaois, éilliú nó aon ghníomhaíocht neamhdhleathach eile a dhéanann difear do leasanna airgeadais an Aontais. Sula ndéanfaidh sí amhlaidh, ba cheart don Oifig aird chuí a thabhairt go bhféadfaí cur isteach ar imscrúduithe atá ar siúl ag OIPE.

(30)

Mar thoradh ar éagsúlacht mhór na gcreat institiúideach náisiúnta, ba cheart an deis a bheith ag na Ballstáit, bunaithe ar phrionsabal an chomhair dhílis, fógra a thabhairt don Oifig faoi na húdaráis sin atá inniúil chun gníomhaíochtaí a dhéanamh ar mholtaí ón Oifig, chomh maith leis na húdaráis sin nach mór a chur ar an eolas, amhail chun críoch airgeadais, staidrimh nó faireacháin, chun a ndualgais ábhartha a chomhlíonadh. Féadfaidh seirbhísí náisiúnta comhordúcháin frith-chalaoise a bheith i gceist le húdaráis den sórt sin. I gcomhréir le cásdlí socair CBAE, níl aon éifeachtaí dlíthiúla ceangailteacha ag moltaí na hOifige a áirítear ina cuid tuarascálacha ar údaráis den sórt sin de chuid na mBallstát nó ar institiúidí, comhlachtaí, oifigí agus gníomhaireachtaí.

(31)

Ba cheart na modhanna riachtanacha a sholáthar don Oifig chun an lorg airgid a leanúint chun modus operandi a úsáidtear go minic in iompar calaoiseach a nochtadh. Tá an Oifig in ann faisnéis cuntas bainc a fháil atá ábhartha dá gníomhaíocht imscrúdaitheach agus atá i seilbh institiúidí creidmheasa i roinnt Ballstát mar gheall ar chomhar leis na húdaráis inniúla agus cúnamh uathu. Chun cur chuige éifeachtach ar fud an Aontais a áirithiú, ba cheart a shonrú i Rialachán (AE, Euratom) Uimh. 883/2013 an dualgas atá ar na húdaráis náisiúnta inniúla i leith faisnéis cuntas bainc a sholáthar don Oifig, mar chuid dá ndualgas ginearálta cúnamh a thabhairt don Oifig. Ba cheart do na Ballstáit fógra a thabhairt don Choimisiún faoi na húdaráis inniúla trína ndéanfar an comhar sin. Agus cúnamh den sórt sin á thabhairt don Oifig, ba cheart do na húdaráis náisiúnta gníomhú faoi na coinníollacha céanna a bhfuil feidhm acu maidir le húdaráis náisiúnta inniúla an Bhallstáit lena mbaineann.

(32)

Chun na críche ráthaíochtaí nós imeachta agus cearta bunúsacha a chosaint agus a chomhlíonadh, ba cheart don Choimisiún feidhm inmheánach a chruthú i bhfoirm Rialaitheora ráthaíochtaí nós imeachta (“an Rialaitheoir”), ar cheart don Rialaitheoir - d'fhonn úsáid éifeachtúil a bhaint as acmhainní - a bheith nasctha leis an gCoiste Maoirseachta ó thaobh riaracháin, agus ba cheart acmhainní leordhóthanacha a sholáthar don Rialaitheoir. Ba cheart don Rialaitheoir gearáin a láimhseáil ar bhealach iomlán neamhspleách, lena n-áirítear gearáin ón gCoiste Maoirseachta agus ón Oifig, ba cheart rochtain a bheith ag an Rialaitheoir ar an bhfaisnéis uile is gá chun a dhualgais nó a dualgais a chomhlíonadh.

(33)

Ba cheart duine lena mbaineann a bheith in ann gearán a dhéanamh leis an Rialaitheoir maidir le comhlíonadh na ráthaíochtaí nós imeachta ag an Oifig, agus ar na forais gur sáraíodh na rialacha is infheidhme maidir le himscrúduithe arna ndéanamh ag an Oifig, go háirithe sáruithe ar cheanglais nós imeachta agus ar chearta bunúsacha. Chuige sin, ba cheart sásra gearán a bhunú. Ba cheart don Rialaitheoir a bheith freagrach as moltaí a eisiúint mar fhreagairt ar ghearáin den sórt sin, ina molfadh sé nó sí, i gcás inar gá, réitigh fhéideartha ar na saincheisteanna a ardaíodh sa ghearán. Ba cheart don Rialaitheoir an gearán a scrúdú le linn nós imeachta gasta sáraíochta, lena ligfí don Oifig ag an am céanna leanúint den imscrúdú atá ar siúl. Ba cheart don Rialaitheoir deis a thabhairt don ghearánach agus don Oifig a dtuairimí a chur ar fáil faoi na saincheisteanna a ardaíodh sa ghearán nó na saincheisteanna sin a réiteach. Ba cheart don Ard-Stiúrthóir gníomhaíocht iomchuí a dhéanamh de réir mar a éilítear sin leis an moladh ón Rialaitheoir. Ba cheart don Ard-Stiúrthóir, i gcásanna a bhfuil údar cuí leo, a bheith in ann imeacht ó na moltaí ón Rialaitheoir. Ba cheart na cúiseanna a bhí aige nó aici déanamh amhlaidh a chur i gceangal le tuarascáil chríochnaitheach an imscrúdaithe.

(34)

Chun trédhearcacht agus cuntasacht a mhéadú, ba cheart don Rialaitheoir tuairisciú ar an sásra gearán ina thuarascáil bhliantúil nó ina tuarascáil bhliantúil. Ba cheart a chumhdach leis an tuarascáil bhliantúil, go háirithe, líon na ngearán a fuarthas, na cineálacha sáruithe ar cheanglais nós imeachta agus ar chearta bunúsacha atá i gceist, na gníomhaíochtaí lena mbaineann agus, i gcás inar féidir, na bearta leantacha a rinne an Oifig.

(35)

Is uirlis riachtanach é, i dtaca le leasanna airgeadais an Aontais a chosaint, go ndéanann an Oifig faisnéis a tharchur go luath chun bearta réamhchúraim a ghlacadh. Chun dlúthchomhar maidir leis an méid sin a áirithiú idir an Oifig agus institiúidí, comhlachtaí, oifigí agus gníomhaireachtaí, is iomchuí go mbeidh an deis ag institiúidí, comhlachtaí, oifigí agus gníomhaireachtaí dul i gcomhairle leis an Oifig tráth ar bith d’fhonn aon bheart réamhchúraim iomchuí a shocrú, lena n-áirítear bearta chun fianaise a choimirciú.

(36)

Is ionann tuarascálacha arna dtarraingt suas ag an Oifig agus fianaise inghlactha in imeachtaí riaracháin nó breithiúnacha ar an dóigh chéanna agus faoi na coinníollacha céanna a bhaineann le tuarascálacha riaracháin arna ndréachtú ag na cigirí náisiúnta riaracháin. De réir na tuarascála meastóireachta ón gCoimisiún, ní áirithítear éifeachtacht ghníomhaíochtaí na hOifige go leordhóthanach leis an riail sin i roinnt Ballstát. Chun éifeachtacht agus úsáid chomhsheasmhach na dtuarascálacha ón Oifig a mhéadú, ba cheart foráil a dhéanamh i Rialachán (AE, Euratom) Uimh. 883/2013 maidir le hinghlacthacht tuarascálacha den sórt sin in imeachtaí breithiúnacha de chineál neamhchoiriúil os comhair cúirteanna náisiúnta, agus in imeachtaí riaracháin sna Ballstáit freisin. Ba cheart leanúint d’fheidhm a bheith ag an riail lena bhforáiltear do choibhéis leis na tuarascálacha ó chigirí náisiúnta riaracháin i gcás imeachtaí náisiúnta breithiúnacha de chineál coiriúil. Ba cheart foráil a dhéanamh i Rialachán (AE, Euratom) Uimh. 883/2013 freisin maidir le hinghlacthacht na dtuarascálacha arna dtarraingt suas ag an Oifig in imeachtaí riaracháin agus breithiúnacha ar leibhéal an Aontais.

(37)

Tugadh seirbhísí comhordúcháin frith-chalaoise na mBallstát isteach le Rialachán (AE, Euratom) Uimh. 883/2013 chun comhar éifeachtach agus malartú faisnéise a éascú, lena n-áirítear faisnéis de chineál oibríochtúil, idir an Oifig agus na Ballstáit. Ba é conclúid na tuarascála meastóireachta ón gCoimisiún gur rannchuidigh siad go deimhneach le hobair na hOifige. Sa tuarascáil mheastóireachta ón gCoimisiún, sainaithníodh freisin an gá ról na seirbhísí comhordúcháin frith-chalaoise sin a shoiléiriú tuilleadh chun a áirithiú go gcuirfear an cúnamh riachtanach ar fáil don Oifig lena áirithiú go mbeidh a cuid imscrúduithe éifeachtach, agus an t-eagrúchán agus cumhachtaí na seirbhísí comhordúcháin frith-chalaoise á bhfágáil faoi gach Ballstát. Maidir leis sin, ba cheart do na seirbhísí comhordúcháin frith-chalaoise a bheith in ann an cúnamh riachtanach atá ag teastáil ón Oifig chun a cuid cúraimí a dhéanamh go héifeachtach a chur ar fáil, nó a chomhordú, roimh imscrúdú seachtrach nó inmheánach, lena linn nó ag a dheireadh.

(38)

Tá dualgas na hOifige cúnamh a chur ar fáil do na Ballstáit chun a ngníomhaíocht a chomhordú chun leasanna airgeadais an Aontais a chosaint ina phríomhghné dá sainordú i leith tacú le comhar trasteorann i measc na mBallstát. Ba cheart rialacha níos mionsonraithe a leagan síos chun gníomhaíochtaí comhordúcháin na hOifige a éascú mar aon lena comhar, sa chomhthéacs sin, le húdaráis na mBallstát, le tríú tíortha agus le heagraíochtaí idirnáisiúnta. Níor cheart gur dochar na rialacha sin don Oifig a bheith ag feidhmiú na gcumhachtaí arna dtabhairt don Choimisiún i bhforálacha sonracha lena rialaítear cúnamh frithpháirteach idir údaráis riaracháin na mBallstát agus comhar idir na húdaráis sin agus an Coimisiún, go háirithe i Rialachán (CE) Uimh. 515/97 ón gComhairle (11) agus Rialachán (AE) Uimh. 608/2013 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (12), mar aon le gníomhaíochtaí comhordúcháin a bhaineann le Cistí Struchtúracha agus Infheistíochta na hEorpa.

(39)

Nuair a ghníomhaíonn údaráis inniúla na mBallstát, lena n-áirítear seirbhísí comhordúcháin frith-chalaoise, i gcomhar leis an Oifig nó le húdaráis inniúla eile chun leasanna airgeadais an Aontais a chosaint, ba cheart a shoiléiriú go leanfaidh siad de bheith faoi cheangal ag an dlí náisiúnta.

(40)

Ba cheart do na seirbhísí comhordúcháin frith-chalaoise a bheith in ann, i gcomhthéacs gníomhaíochtaí comhordúcháin, cúnamh a chur ar fáil don Oifig, agus ba cheart do na seirbhísí sin a bheith in ann comhoibriú le chéile, ionas go ndéanfar na sásraí atá ar fáil don chomhar sa chomhrac in aghaidh na calaoise a atreisiú tuilleadh.

(41)

Ba cheart d'údaráis inniúla na mBallstát, mar aon leis na hinstitiúidí, comhlachtaí, oifigí agus gníomhaireachtaí, na gníomhaíochtaí a éilítear le moladh ón Oifig a dhéanamh. Chun cur ar a chumas don Oifig obair leantach a dhéanamh ar fhorbairt a cásanna, i gcás ina gcuirfidh an Oifig moltaí breithiúnacha faoi bhráid údaráis náisiúnta ionchúisimh Ballstáit, ba cheart do na Ballstáit, arna iarraidh sin don Oifig, cinneadh críochnaitheach na cúirte náisiúnta a chur chuig an Oifig. Chun neamhspleáchas na mbreithiúna a choimeád go hiomlán, níor cheart an tarchur sin a dhéanamh ach go dtí go gcinnfear na himeachtaí breithiúnacha ábhartha go críochnaitheach agus go dtí go gcuirfear cinneadh críochnaitheach na cúirte ar fáil don phobal.

(42)

Chun na rialacha nós imeachta maidir le himscrúduithe a dhéanamh a leagtar amach i Rialachán (AE, Euratom) Uimh. 883/2013 a fhorlíonadh, ba cheart don Oifig treoirlínte a leagan síos maidir le nósanna imeachta imscrúdaithe a mbeidh ar fhoireann na hOifige cloí leo.

(43)

Ba cheart a shoiléiriú go bhféadfaidh an Oifig páirt a ghlacadh i bhfoirne comhpháirteacha um imscrúdú arna mbunú i gcomhréir le dlí an Aontais agus go bhfuil sí i dteideal faisnéis oibríochtúil a fhaightear faoin gcreat sin a mhalartú. Tá úsáid na faisnéise sin faoi réir na gcoinníollacha agus na gcoimircí dá bhforáiltear i ndlí an Aontais, ar ar a bhonn a bunaíodh na foirne comhpháirteacha um imscrúdú. Nuair a ghlacann an Oifig páirt sna foirne comhpháirteacha sin um imscrúdú, bíonn acmhainneacht tacaíochta aici agus bíonn ról comhpháirtí atá faoi réir srianta dlíthiúla a d’fhéadfadh a bheith i ndlí an Aontais nó sa dlí náisiúnta.

(44)

Tráth nach déanaí ná 5 bliana tar éis an dáta a chinntear i gcomhréir leis an dara fomhír d’Airteagal 120(2) de Rialachán (AE) 2017/1939, ba cheart don Choimisiún meastóireacht a dhéanamh ar chur i bhfeidhm Rialachán (AE, Euratom) Uimh. 883/2013 agus go háirithe ar éifeachtúlacht an chomhair idir an Oifig agus OIPE chun a mheas an éilítear leasuithe ar bhonn na taithí maidir leis an gcomhar sin. Ba cheart don Choimisiún togra reachtach cuimsitheach nua a thíolacadh, i gcás inarb iomchuí, tráth nach déanaí ná 2 bhliain tar éis na meastóireachta sin.

(45)

Ós rud é nach féidir leis na Ballstáit cuspóir an Rialacháin seo, eadhon cosaint leasanna airgeadais an Aontais a neartú trí oibríocht na hOifige a chur in oiriúint do bhunú OIPE agus trí éifeachtacht na n-imscrúduithe a dhéanann an Oifig a fheabhsú, a ghnóthú go leordhóthanach agus gur fearr is féidir é a ghnóthú ar leibhéal an Aontais trí rialacha lena rialaítear an caidreamh idir an Oifig agus OIPE a ghlacadh chun éifeachtacht na slí ina ndéanann an Oifig na himscrúduithe ar leibhéal an Aontais a mhéadú, féadfaidh an tAontas bearta a ghlacadh, i gcomhréir le prionsabal na coimhdeachta mar a leagtar amach in Airteagal 5 den Chonradh ar an Aontais Eorpach é. I gcomhréir le prionsabal na comhréireachta a leagtar amach san Airteagal sin, ní théann an Rialachán seo thar a bhfuil riachtanach chun an cuspóir sin a ghnóthú.

(46)

Leis an Rialachán seo, ní mhodhnaítear cumhachtaí ná freagrachtaí na mBallstát maidir le bearta a dhéanamh chun calaois, éilliú nó aon ghníomhaíocht neamhdhleathach eile a dhéanann difear do leasanna airgeadais an Aontais a chomhrac.

(47)

Chuathas i gcomhairle leis an Maoirseoir Eorpach ar Chosaint Sonraí i gcomhréir le hAirteagal 28(2) de Rialachán (CE) Uimh. 45/2001 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (13) agus thug sé barúlacha foirmiúla an 23 Iúil 2018.

(48)

Ba cheart, dá bhrí sin, Rialachán (AE, Euratom) Uimh. 883/2013 a leasú dá réir,

(1)

leasaítear Airteagal 1 mar a leanas:

(2)

leasaítear Airteagal 2 mar a leanas:

(3)

cuirtear an méid seo a leanas in ionad Airteagal 3:

(4)

leasaítear Airteagal 4 mar a leanas:

(5)

leasaítear Airteagal 5 mar a leanas:

(6)

leasaítear Airteagal 7 mar a leanas:

(7)

cuirtear an méid seo a leanas in ionad Airteagal 8:

(*)  Rialachán (AE) Uimh. 904/2010 an 7 Deireadh Fómhair 2010 ón gComhairle maidir le comhoibriú riaracháin agus calaois a chomhrac sa réimse maidir le cáin bhreisluacha (IO L 268, 12.10.2010, lch. 1).”;"

(8)

leasaítear Airteagal 9 mar a leanas:

(9)

cuirtear na hairteagail seo a leanas isteach:

(10)

leasaítear Airteagal 10 mar a leanas:

(11)

leasaítear Airteagal 11 mar a leanas:

(12)

leasaítear Airteagal 12 mar a leanas:

(13)

cuirtear na hairteagail seo a leanas isteach:

(14)

in Airteagal 13(1), cuirtear an méid seo a leanas in ionad na chéad fhomhíre:

(15)

leasaítear Airteagal 15 mar a leanas:

(16)

in Airteagal 16, cuirtear an méid seo a leanas in ionad mhíreanna 1 agus 2:

(17)

leasaítear Airteagal 17 mar a leanas:

(18)

cuirtear an méid seo a leanas in ionad Airteagal 19:

(1)

Thug an tAontas an Comhaontú maidir le Ríocht Aontaithe na Breataine Móire agus Thuaisceart Éireann a bheith ag tarraingt siar as an Aontas Eorpach agus as an gComhphobal Eorpach do Fhuinneamh Adamhach (2) (an “Comhaontú um Tharraingt Siar”) i gcrích trí bhíthin Chinneadh (AE) 2020/135 ón gComhairle (3) agus tháinig sé i bhfeidhm an 1 Feabhra 2020. An 31 Nollaig 2020, tiocfaidh deireadh leis an idirthréimhse dá dtagraítear in Airteagal 126 den Chomhaontú um Tharraingt Siar, ar lena linn a leanfaidh dlí an Aontais d'fheidhm a bheith aige maidir le Ríocht Aontaithe na Breataine Móire agus Thuaisceart Éireann (Ríocht Aontaithe) agus sa Ríocht Aontaithe i gcomhréir le hAirteagal 127 den Chomhaontú um Tharraingt Siar. An 25 Feabhra 2020, ghlac an Chomhairle Cinneadh (AE, Euratom) 2020/266 ón gComhairle (4) an lenar údaraíodh tús a chur le caibidlíocht leis an Ríocht Aontaithe maidir le comhaontú nua comhpháirtíochta. Mar atá intuigthe leis na treoracha caibidlíochta, cumhdaítear leis an údarú, inter alia, na heilimintí atá riachtanach chun aghaidh a thabhairt go cuimsitheach ar réimse an iompair de bhóthar leis an Ríocht Aontaithe tar éis na hidirthréimhse. Mar sin féin, is éiginnte an mbeidh comhaontú idir an tAontas agus an Ríocht Aontaithe lena rialófaí an caidreamh a bheidh acu sa todhchaí i réimse an iompair paisinéirí agus earraí de bhóthar tagtha i bhfeidhm faoi dheireadh na tréimhse sin.

(2)

Ag deireadh na hidirthréimhse, agus in éagmais aon fhoráil speisialta, tiocfaidh deireadh le gach ceart agus gach oibleagáid a thagann as dlí an Aontais maidir le rochtain ar an margadh, a bunaíodh le Rialacháin (CE) Uimh. 1072/2009 (5) agus (CE) Uimh. 1073/2009 (6) ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle, a mhéid a bhaineann leis an gcaidreamh idir an Ríocht Aontaithe agus an tAontas agus a Bhallstáit.

(3)

I gcás den sórt sin, chuirfí isteach go mór ar iompar idirnáisiúnta earraí agus paisinéirí de bhóthar idir an tAontas agus an Ríocht Aontaithe.

(4)

Maidir le raon feidhme críochach an Rialacháin seo agus aon tagairt don Ríocht Aontaithe ann, ní áirítear Giobráltar ann.

(5)

Is é córas cuótaí iltaobhach Chomhdháil Eorpach na nAirí Iompair (ECMT) an t-aon chreat dlí eile a d'fheadfadh bonn a sholáthar d'iompar earraí de bhóthar idir an tAontas agus an Ríocht Aontaithe. Mar sin féin, i ngeall ar an líon teoranta ceadanna atá ar fáil faoi láthair faoi chóras ECMT agus ar an raon feidhme teoranta atá aige i dtaobh na gcineálacha oibríochtaí iompair de bhóthar a chumhdaítear, níl d'acmhainn sa chóras faoi láthair freastal go hiomlán ar na riachtanais iompair lasta de bhóthar idir an tAontas agus an Ríocht Aontaithe.

(6)

Táthar ag súil go mbeidh cur isteach mór ann, lena n-áirítear i dtaca leis an ord poiblí, i gcomhthéacs na seirbhísí iompair paisinéirí de bhóthar. Is é an Comhaontú maidir le hiompar idirnáisiúnta paisinéirí de bhóthar trí sheirbhísí ócáideacha cóiste agus bus (7) (“Comhaontú Interbus”) an t-aon chreat dlí eile a d'fhéadfadh bonn a sholáthar i gcomhair paisinéirí a iompar de bhus agus de chóiste idir an tAontas agus an Ríocht Aontaithe tar éis dheireadh na hidirthréimhse. Beidh an Ríocht Aontaithe ina Páirtí Conarthach ina ceart féin i gComhaontú Interbus an 1 Eanáir 2021. Mar sin féin, ní chumhdaítear faoi Chomhaontú Interbus ach seirbhísí ócáideacha agus, dá bhrí sin, ní comhaontú leormhaith é chun aghaidh a thabhairt ar aon chur isteach a bhaineann le seirbhísí idirnáisiúnta cóiste agus bus idir an Ríocht Aontaithe agus an tAontas, ar cur isteach é atá ann de dheasca dheireadh na hidirthréimhse. Rinneadh Prótacal a ghabhann le Comhaontú Interbus maidir le hiompar tráthrialta idirnáisiúnta agus iompar tráthrialta speisialta paisinéirí de chóiste agus de bhus a chaibidliú, agus táthar ag súil leis go ndéanfaidh an Ríocht Aontaithe é a dhaingniú a luaithe is féidir. Mar sin féin, níltear ag súil leis go dtiocfaidh an Prótacal i bhfeidhm in am le go mbeadh réiteach malartach inmharthana ann don tréimhse go díreach i ndiaidh dheireadh na hidirthréimhse. Dá bhrí sin, na hionstraimí atá ar fáil, is ionstraimí iad nach bhfreastalaíonn ar na riachtanais a ghabhann le seirbhísí tráthrialta agus tráthrialta speisialta iompair paisinéirí de bhus agus de chóiste idir an tAontas agus an Ríocht Aontaithe.

(7)

Chun aon chur isteach tromchúiseach a d'fhéadfadh a bheith ann dá bharr a chosc, lena n-áirítear i dtaca leis an ord poiblí, is gá dá bhrí sin sraith de bhearta sealadacha a bhunú lena gcuirfear ar chumas oibreoirí tarlaithe de bhóthar agus oibreoirí seirbhísí cóiste agus bus atá ceadúnaithe sa Ríocht Aontaithe earraí agus paisinéirí a iompar de bhóthar idir an Ríocht Aontaithe agus an tAontas, nó ó chríoch na Ríochta Aontaithe go críoch na Ríochta Aontaithe le hidirthuras trí Bhallstát amháin nó níos mó. Chun an chothromaíocht chuí a áirithiú idir an Ríocht Aontaithe agus an tAontas, ba cheart na cearta a thabharfaí ar an gcaoi sin a bheith coinníollach ar chearta coibhéiseacha a thabhairt agus ba cheart iad a bheith faoi réir coinníollacha áirithe lena n-áiritheofaí iomaíocht chóir.

(8)

Is éacht bunúsach de chuid an mhargaidh inmheánaigh é an ceart chun oibríochtaí iompair a dhéanamh laistigh de chríoch Bhallstáit agus idir Ballstáit agus níor cheart, tar éis dheireadh na hidirthréimhse agus in éagmais aon fhoráil speisialta dá mhalairt, é a bheith ar fáil a thuilleadh d'oibreoirí tarlaithe de bhóthar na Ríochta Aontaithe. Mar sin féin, go díreach tar éis na hidirthréimhse agus in éagmais aon chomhaontú amach anseo lena rialaítear iompar earraí de bhóthar idir an tAontas agus an Ríocht Aontaithe, is dócha go gcuirfear isteach ar shreabha tráchta agus go mbeidh bagairtí ann mar gheall air sin ar an ord poiblí go háirithe ag na pointí trasnaithe teorann ar beag an líon díobh agus ina bhfuil rialuithe breise ar fheithiclí agus a lastas le déanamh. Tháinig méadú ar an mbrú tráchta ag pointí trasnaithe teorann leis an Ríocht Aontaithe cheana féin roimh dheireadh na hidirthréimhse. Chomh maith leis sin, bhí éifeachtaí diúltacha ag an ngéarchéim atá nasctha le paindéim COVID-19 ar iompar de bhóthar, agus tháinig méadú ar ualaí folmha freisin, treocht a d'fhéadfadh dul chun donachta murab ann do sholúbthacht lena ligtear d'oibreoirí tarlaithe de bhóthar na Ríochta Aontaithe oibríochtaí a dhéanamh, fiú ar bhealach atá an-teoranta, laistigh den Aontas ar feadh tréimhse ama a mbeidh teorainn dhocht léi. Le cur isteach den sórt sin, d'fhéadfaí go mbeadh cásanna ann a bhfuil tionchar diúltach acu ar shlabhraí soláthair criticiúla a mheastar gur slabhraí riachtanacha iad chun paindéim COVID-19 atá fós ar siúl a bhainistiú. Chun méid an chur isteach sin a laghdú, ba cheart deis shealadach a bheith ag oibreoirí tarlaithe de bhóthar na Ríochta Aontaithe líon teoranta oibríochtaí breise a dhéanamh laistigh de chríoch an Aontais i gcomhthéacs na n-oibríochtaí idir an Ríocht Aontaithe agus an tAontas. Ar an gcaoi sin, ní bheadh ar a gcuid feithiclí filleadh ar an Ríocht Aontaithe láithreach agus is beag an dóchúlacht go mbeidís folamh nuair a d'fhillfidís ar an Ríocht Aontaithe, agus leis sin laghdófaí líon foriomlán na bhfeithiclí agus, dá réir sin, an brú ag na pointí trasnaithe teorann. Ba cheart an ceart chun oibríochtaí breise den sórt sin a dhéanamh a bheith comhréireach, níor cheart dó an leibhéal céanna ceart atá ag oibreoirí tarlaithe de bhóthar an Aontais faoi rialacha an mhargaidh inmheánaigh a mhacasamhlú agus ba cheart deireadh a chur leis de réir a chéile.

(9)

Tá tábhacht ar leith ag baint le seirbhísí trasteorann cóiste agus bus idir Éire agus Tuaisceart Éireann do na pobail a bhfuil cónaí orthu sna réigiúin teorann, d'fhonn nascacht bhunúsach a áirithiú idir pobail, inter alia, mar chuid den Chomhlimistéar Taistil. Dá bhrí sin, ba cheart bailiú agus scaoileadh amach paisinéirí ag oibreoirí seirbhísí cóiste agus bus na Ríochta Aontaithe a údarú i gcónaí i réigiúin teorann na hÉireann le linn seirbhísí idirnáisiúnta iompair paisinéirí de chóiste agus de bhus idir Éire agus Tuaisceart Éireann.

(10)

Ós rud é gur bearta sealadacha iad na bearta dá bhforáiltear sa Rialachán seo, ach ós amhlaidh fós gan fasach a bheith á bhunú leo, ba cheart feidhm a bheith ag an tsraith sin de bhearta ar feadh tréimhse ghearr. I ndáil le hoibríochtaí tarlaithe de bhóthar, leis an tréimhse ghearr sin, tá sé i gceist gur féidir socruithe a d'fhéadfadh a bheith ann a dhéanamh chun nascacht bhunúsach a dhéanamh i gcóras ECMT, agus ní dochar í do theacht i bhfeidhm aon chomhaontaithe amach anseo lena rialaítear iompar earraí de bhóthar idir an tAontas agus an Ríocht Aontaithe mar aon le rialacha an Aontais maidir le hiompar. A mhéid a bhaineann le hiompar paisinéirí de bhus agus de chóiste, leis an tréimhse ghearr sin, tá sé i gceist gur féidir leis an bPrótacal a ghabhann le Comhaontú Interbus maidir le hiompar tráthrialta idirnáisiúnta agus iompar tráthrialta speisialta paisinéirí de chóiste agus de bhus teacht i bhfeidhm sa Ríocht Aontaithe agus feidhm a bheith aige maidir leis an Ríocht Aontaithe, bíodh sin de bharr an Prótacal sin a bheith daingnithe ag an Ríocht Aontaithe, nó an Ríocht Aontaithe a bheith tagtha in aontachas sa Phrótacal sin, agus ní dochar é d'aon chomhaontú a d'fheadfadh a bheith ann amach anseo maidir leis an ábhar idir an tAontas agus an Ríocht Aontaithe.

(11)

Ós rud é nach féidir leis na Ballstáit cuspóir an Rialacháin seo, eadhon bearta sealadacha a leagan síos lena rialaítear iompar lasta agus paisinéirí de bhóthar idir an tAontas agus an Ríocht Aontaithe i gcás nach ann do chomhaontú lena rialaítear an caidreamh a bheidh acu sa todhchaí i réimse an iompair de bhóthar ag deireadh na hidirthréimhse, a ghnóthú go leordhóthanach agus, de bharr a fhairsinge agus a éifeachtaí, gur fearr is féidir é a ghnóthú ar leibhéal an Aontais, féadfaidh an tAontas bearta a ghlacadh, i gcomhréir le prionsabal na coimhdeachta a leagtar amach in Airteagal 5 den Chonradh ar an Aontas Eorpach (CAE). I gcomhréir le prionsabal na comhréireachta a leagtar amach san Airteagal sin, ní théann an Rialachán seo thar a bhfuil riachtanach chun an cuspóir sin a ghnóthú.

(12)

I bhfianaise na práinne atá ann de bharr dheireadh na hidirthréimhse, meastar gurb iomchuí foráil a dhéanamh maidir le heisceacht ar an tréimhse 8 seachtaine dá dtagraítear in Airteagal 4 de Phrótacal Uimh. 1 maidir le ról na bparlaimintí náisiúnta san Aontas Eorpach, atá i gceangal le CAE, leis an gConradh ar Fheidhmiú an Aontais Eorpaigh (CFAE) agus leis an gConradh ag bunú an Chomhphobail Eorpaigh do Fhuinneamh Adamhach.

(13)

Ba cheart don Rialachán seo a theacht i bhfeidhm go práinneach agus ba cheart feidhm a bheith aige ón lá tar éis dheireadh na hidirthréimhse faoi mar a socraíodh faoin gComhaontú um Tharraingt Siar mura mbeidh comhaontú lena rialaítear an t-iompar de bhóthar arna thabhairt i gcrích leis an Ríocht Aontaithe tagtha i bhfeidhm nó mura mbeidh feidhm shealadach aige, de réir mar a bheidh, faoin dáta sin. Ba cheart feidhm a bheith ag Rialachán seo go dtí an lá roimh dháta theacht i bhfeidhm comhaontaithe idirnáisiúnta lena rialaítear an t-iompar de bhóthar, nó go dtí an lá roimh chur i bhfeidhm sealadach comhaontaithe den sórt sin, i gcás an dá Pháirtí. Cé is moite de na forálacha sonracha a bhfuil feidhm acu maidir le reigiún teorann na hÉireann le linn seirbhísí idirnáisiúnta tráthrialta agus tráthrialta speisialta idir Éire agus Tuaisceart Éireann, an ceart chun seirbhísí tráthrialta agus tráthrialta speisialta cóiste agus bus a riar, ba cheart dó scor d'fheidhm a bheith aige an dáta a thiocfaidh an Prótacal a ghabhann le comhaontú Interbus maidir le hiompar tráthrialta idirnáisiúnta agus iompar tráthrialta speisialta paisinéirí de chóiste agus de bhus i bhfeidhm don Aontas agus don Ríocht Aontaithe. Ba cheart don Rialachán seo scor d'fheidhm a bheith aige i gcás ar bith an 30 Meitheamh 2021.

(14)

I gcás inar gá chun aghaidh a thabhairt ar riachtanais an mhargaidh, ba cheart an chumhacht chun gníomhartha a ghlacadh i gcomhréir le hAirteagal 290 CFAE a tharmligean chuig an gCoimisiún i dtaca leis an gcoibhéis a athbhunú idir na cearta arna ndeonú ag an Aontas d'oibreoirí tarlaithe de bhóthar na Ríochta Aontaithe agus d'oibreoirí seirbhísí cóiste agus bus na Ríochta Aontaithe agus na cearta arna ndeonú ag an Ríocht Aontaithe d'oibreoirí tarlaithe de bhóthar an Aontais agus d'oibreoirí seirbhísí cóiste agus bus de chuid an Aontais, lena n-áirítear sa chás ina ndéantar na cearta arna ndeonú ag an Ríocht Aontaithe a dheonú ar bhonn an Bhallstáit tionscnaimh nó nach bhfuil siad ar fáil ar shlí eile ar bhonn comhionann d'oibreoirí uile an Aontais, agus i dtaca le cásanna den iomaíocht éagórach a dhéanann dochar d'oibreoirí tarlaithe de bhóthar an Aontais agus oibreoirí seirbhísí cóiste agus bus de chuid an Aontais a leigheas.

(15)

Leis na gníomhartha tarmligthe sin, ba cheart prionsabal na comhréireachta a chomhlíonadh, agus ba cheart, dá bhrí sin, a dtéarmaí a bheith i gcomhréir leis na fadhbanna a thagann chun cinn tríd an mainneachtain cearta coibhéiseacha a dheonú nó mar gheall ar dhálaí iomaíochta éagóracha. Níor cheart don Choimisiún a bheartú cur i bhfeidhm an Rialacháin seo a chur ar fionraí ach amháin sna cásanna is déine, i gcás nach ndéanann an Ríocht Aontaithe aon chearta coibhéiseacha ar chor ar bith a dheonú d'oibreoirí tarlaithe de bhóthar an Aontais nó d'oibreoirí seirbhísí cóiste agus bus de chuid an Aontais, nó i gcás inar fíorbheag na cearta arna ndeonú, nó i gcás ina mbíonn difríocht chomh mór sin idir na dálaí iomaíochta d'oibreoirí tarlaithe de bhóthar na Ríochta Aontaithe nó oibreoirí seirbhísí cóiste agus bus na Ríochta Aontaithe agus na dálaí iomaíochta d'oibreoirí an Aontais agus go bhfágann sé nach mbíonn soláthar na seirbhísí atá i gceist ag oibreoirí an Aontais inmharthana dóibh ó thaobh na heacnamaíochta de.

(16)

Agus na gníomhartha tarmligthe sin á nglacadh aige, tá sé tábhachtach, go háirithe, go rachadh an Coimisiún i mbun comhairliúcháin iomchuí le linn a chuid oibre ullmhúcháin, lena n-áirítear ar leibhéal na saineolaithe, agus go ndéanfaí na comhairliúcháin sin i gcomhréir leis na prionsabail a leagtar síos i gComhaontú Idirinstitiúideach an 13 Aibreán 2016 maidir le Reachtóireacht Níos Fearr (8). Go sonrach, chun rannpháirtíocht chomhionann in ullmhú na ngníomhartha tarmligthe a áirithiú, faigheann Parlaimint na hEorpa agus an Chomhairle na doiciméid uile ag an am céanna leis na saineolaithe sna Ballstáit, agus bíonn rochtain chórasach ag a gcuid saineolaithe ar chruinnithe ghrúpaí saineolaithe an Choimisiúin a bhíonn ag déileáil le hullmhú na ngníomhartha tarmligthe. Ba cheart don Choimisiún a áirithiú nach ndéanfaidh aon ghníomh tarmligthe den sórt sin arna ghlacadh dochar míchuí d'fheidhmiú cuí an mhargaidh inmheánaigh.

(17)

Chun a áirithiú go bhfuil cearta a dheonaíonn an Ríocht Aontaithe d'oibreoirí tarlaithe de bhóthar an Aontais agus d'oibreoirí seirbhísí cóiste agus bus de chuid an Aontais agus ar coibhéiseach iad leis na cearta sin arna ndeonú leis an Rialachán seo d'oibreoirí tarlaithe de bhóthar na Ríochta Aontaithe agus d'oibreoirí seirbhísí cóiste agus bus na Ríochta Aontaithe ar fáil ar bhonn comhionann d'oibreoirí uile an Aontais, ba cheart raon feidhme Rialacháin (CE) Uimh. 1072/2009 agus (CE) Uimh. 1073/2009 a leathnú amach ar bhonn sealadach. Leis na Rialacháin sin, cumhdaítear cheana féin an chuid de thuras idir Ballstát agus tríú tír a dhéantar ar chríoch aon Bhallstáit a thrasnaítear le linn an idirthurais. Mar sin féin, tá sé riachtanach a áirithiú, i gcásanna den sórt sin, go bhfuil feidhm ag Rialachán (CE) Uimh. 1072/2009 chomh maith maidir leis an gcuid den turas ar chríoch an Bhallstáit ina ndéantar lódáil nó dílódáil, agus go bhfuil feidhm ag Rialachán (CE) Uimh. 1073/2009 maidir leis an gcuid den turas ar chríoch an Bhallstáit ina ndéantar paisinéirí a bhailiú nó a scaoileadh amach. Is é is aidhm le leathnú amach den sórt sin ná a áirithiú gur féidir le hoibreoirí an Aontais oibríochtaí trastrádála a dhéanamh go dtí an Ríocht Aontaithe nó uaithi, chomh maith le stadanna breise nuair a bhíonn iompar paisinéirí á oibriú acu,

(1)

ciallaíonn “feithicil”:

(2)

ciallaíonn “iompar ceadaithe earraí”:

(3)

ciallaíonn “iompar ceadaithe paisinéirí de chóiste agus de bhus”:

(4)

ciallaíonn “réigiún teorann na hÉireann” contaetha na hÉireann atá gach aon taobh den teorainn talún idir Éire agus Tuaisceart Éireann;

(5)

ciallaíonn “oibreoir tarlaithe de bhóthar an Aontais” gnóthas a thugann faoi iompar earraí de bhóthar agus a bhfuil ceadúnas bailí Comhphobail aige, i gcomhréir le hAirteagal 4 de Rialachán (CE) Uimh. 1072/2009;

(6)

ciallaíonn “oibreoir tarlaithe de bhóthar de chuid na Ríochta Aontaithe” gnóthas atá bunaithe sa Ríocht Aontaithe a bhfuil cead aige tabhairt faoi iompar earraí de bhóthar agus a bhfuil ceadúnas bailí aige a eisíodh chun críocha an iompair idirnáisiúnta i ndáil le hiompar ceadaithe earraí;

(7)

ciallaíonn “ceadúnas de chuid na Ríochta Aontaithe”, i gcás ina n-eisítear é d'oibreoir tarlaithe de bhóthar de chuid na Ríochta Aontaithe, ceadúnas a eisíonn an Ríocht Aontaithe chun críocha an iompair idirnáisiúnta i ndáil le hiompar ceadaithe earraí, agus, i gcás ina n-eisítear é d'oibreoir seirbhísí cóiste agus bus de chuid na Ríochta Aontaithe, ceadúnas a eisíonn an Ríocht Aontaithe chun críocha an iompar idirnáisiúnta i ndáil le hiompar ceadaithe paisinéirí de chóiste agus de bhus;

(8)

ciallaíonn “bus nó cóiste” feithicil atá cláraithe sa Ríocht Aontaithe, atá oiriúnach agus ceaptha, de thairbhe a tógála agus a trealaimh, chun níos mó ná naonúr paisinéirí a iompar agus an tiománaí á chur san áireamh;

(9)

ciallaíonn “seirbhísí tráthrialta” seirbhísí lena ndéantar foráil d'iompar paisinéirí ag eatraimh shonraithe feadh bealaí sonraithe, lena mbailítear na paisinéirí agus lena scaoiltear amach iad ag pointí stad réamhshocraithe;

(10)

ciallaíonn “seirbhísí tráthrialta speisialta” seirbhísí tráthrialta, is cuma cé a eagraíonn iad, lena ndéantar foráil do chatagóirí sonraithe paisinéirí a iompar, agus paisinéirí nach iad á n-eisiamh;

(11)

ciallaíonn “oibreoir seirbhíse cóiste agus bus de chuid an Aontais” gnóthas a thugann faoi iompar paisinéirí de chóiste agus de bhus agus a bhfuil ceadúnas bailí Comhphobail aige i gcomhréir le hAirteagal 4 de Rialachán (CE) Uimh. 1073/2009;

(12)

ciallaíonn “oibreoir seirbhísí bus agus cóiste de chuid na Ríochta Aontaithe” gnóthas atá bunaithe sa Ríocht Aontaithe a bhfuil cead aige tabhairt faoi iompar paisinéirí de chóiste agus de bhus agus a bhfuil ceadúnas bailí aige chun críocha an iompair idirnáisiúnta i ndáil le hiompar ceadaithe paisinéirí de chóiste agus de bhus;

(13)

ciallaíonn “oibreoir” oibreoir tarlaithe de bhóthar nó oibreoir seirbhíse cóiste agus bus;

(14)

ciallaíonn “dlí na hiomaíochta” aon dlí lena dtugtar aghaidh ar an iompraíocht seo a leanas, i gcás ina bhfeadfaidh sé difear a dhéanamh do sheirbhísí iompair lasta de bhóthar nó do sheirbhísí cóiste agus bus:

(15)

ciallaíonn “fóirdheontas” aon ranníocaíocht airgeadais a thugann an rialtas nó aon chomhlacht poiblí eile ar aon leibhéal, lena dtugtar sochar, agus lena n-áirítear:

Ní mheastar go dtugtar aon sochar le rannaíocht airgeadais a dhéanann rialtas nó comhlacht poiblí eile más rud é go ndéanfadh oibreoir sa mhargadh príobháideach agus é dírithe ar fhéidearthachtaí brabúis amháin an ranníocaíocht airgeadais chéanna agus a bheadh déanta sa chás céanna ag an gcomhlacht poiblí i gceist;

(16)

ciallaíonn “údarás neamhspleách iomaíochta” údarás atá i gceannas ar dhlí na hiomaíochta a chur i bhfeidhm agus a fhorfheidhmiú, agus ar na fóirdheontais a rialú, arb údarás é a chomhlíonann na coinníollacha seo a leanas:

(17)

ciallaíonn “idirdhealú” aon chineál difreála a dhéantar gan údar oibiachtúil i ndáil le hearraí agus seirbhísí a sholáthar, lena n-áirítear seirbhísí poiblí, ar earraí agus seirbhísí iad a úsáidtear chun seirbhísí iompair lasta de bhóthar nó seirbhísí cóiste agus bus a oibriú, nó i ndáil leis an tslí a gcaitheann na húdaráis phoiblí is ábhartha maidir leis na seirbhísí sin leo;

(18)

ciallaíonn “críoch an Aontais” críoch na mBallstát a bhfuil feidhm ag CAE agus ag CFAE maidir léi, faoi na coinníollacha a leagtar síos sna Conarthaí sin.

(a)

i ndáil le hoibrithe soghluaiste agus tiománaithe féinfhostaithe, na ceanglais a leagann na Ballstáit síos i gcomhréir le Treoir 2002/15/CE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (10);

(b)

i ndáil le reachtaíocht shóisialta áirithe a bhaineann le hiompar de bhóthar, na ceanglais a leagtar amach i Rialachán (CE) Uimh. 561/2006 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (11);

(c)

i ndáil le tacagraif in iompar de bhóthar, na ceanglais a leagtar amach i Rialachán (AE) Uimh. 165/2014 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (12);

(d)

i ndáil le cáilíocht thosaigh na dtiománaithe agus an oiliúint thréimhsiúil a chuirtear orthu, na ceanglais a leagann na Ballstáit síos i gcomhréir le Treoir 2003/59/CE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (13);

(e)

i ndáil le toisí údaraithe uasta agus meáchain údaraithe uasta feithiclí áirithe bóthair, na ceanglais a leagann na Ballstáit síos i gcomhréir le Treoir 96/53/CE ón gComhairle (14);

(f)

i ndáil le feistí teorannaithe luais a shuiteáil agus a úsáid le haghaidh catagóirí áirithe mótarfheithiclí, na ceanglais a leagann na Ballstáit síos i gcomhréir le Treoir 92/6/CEE ón gComhairle (15);

(g)

i ndáil le húsáid éigeantach criosanna sábhála agus córas srianta linbh i bhfeithiclí, na ceanglais a leagann na Ballstáit síos i gcomhréir le Treoir 91/671/CEE ón gComhairle (16);

(h)

i ndáil le hoibrithe a phostú, na ceanglais a leagann na Ballstáit síos i gcomhréir le Treoir 96/71/CE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (17);

(i)

i ndáil le ceart na bpaisinéirí, na ceanglais a leagtar amach i Rialachán (AE) Uimh. 181/2011 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (18).