Rialacha nós imeachta Chomhairle an Aontais Eorpaigh
ACHOIMRE AR:
Cinneadh 2009/937/AE ón gComhairle lena nglactar rialacha nós imeachta na Comhairle
CAD IS AIDHM LEIS NA RIALACHA NÓS IMEACHTA?
- Leagtar síos leis na rialacha nós imeachta forálacha lena rialaítear imeachtaí Chomhairle an Aontais Eorpaigh (an Chomhairle).
- Tugtar an chumhacht don Chomhairle chun rialacha nós imeachta a ghlacadh le hAirteagal 240(3) den Chonradh ar Fheidhmiú an Aontais Eorpaigh.
- Leasaítear Iarscríbhinn III gach bliain d’fhonn na hathruithe sna figiúirí a bhaineann le daonra thíortha an Aontais Eorpaigh agus a bhaineann le daonra gach tír de chuid AE a léiriú chun na ceanglais maidir le vótáil tromlaigh cháilithe sa Chomhairle a chur chun feidhme.
- Leasaíodh na rialacha níos substaintiúla uair amháin — in 2014 (Cinneadh 2014/692/AE, Euratom), maidir le vótaí trí thromlach cáilithe.
PRÍOMHPHOINTÍ
Is í an Chomhairle institiúid an Aontais Eorpaigh ina dtagann ionadaithe ó thíortha an Aontais Eorpaigh le chéile. Déanann ionadaí amháin ionadaíocht do gach tír ar leibhéal aireachta a fhéadfaidh gealltanas a thabhairt thar ceann rialtas na tíre sin. In éineacht le Parlaimint na hEorpa, feidhmíonn an Chomhairle feidhmeanna reachtacha. Glacann sí gníomhartha reachtacha, tar éis an ghnáthnós imeachta reachtaigh nó tar éis an nós imeachta reachtaigh speisialta. Feidhmíonn an Chomhairle i gcomhpháirt le Parlaimint na hEorpa feidhmeanna buiséadacha. Faoi dheireadh, déanann an Chomhairle feidhmeanna ceaptha beartais agus feidhmeanna um chomhordú.
Leagan amach na Comhairle
- Tagann an Chomhairle le chéile in 10 leagan amach éagsúla de réir an ábhair a mbeifear ag déileáil leis.
- Seachas dhá leagan amach (An Chomhairle Gnóthaí Ginearálta agus an Chomhairle Gnóthaí Eachtracha), ní chinneann na Conarthaí sainordú gach leagan amach agus leanann sé ón gcleachtas.
Uachtaránacht Chomhairle an Aontais Eorpaigh
- Tá uachtaránacht na Comhairle, seachas an chumraíocht Gnóthaí Eachtracha, ag grúpaí réamhbhunaithe de 3 thír AE ar feadh tréimhse 18 mí. Tá gach ball den ghrúpa ina chathaoirleach ar chumraíochtaí uile na Comhairle, seachas an chumraíocht Gnóthaí Eachtracha, ar feadh 6 mhí. Ullmhaíonn an grúpa de 3 thír AE dréachtchlár de ghníomhaíochtaí na Comhairle ar feadh tréimhse 18 mí a fhormhuiníonn an Chomhairle Gnóthaí Ginearálta tar éis díospóireacht phoiblí a reáchtáil ina leith.
- Tá buanchathaoirleach ag an gComhairle Gnóthaí Eachtracha: Ardionadaí an Aontais do Ghnóthaí Eachtracha agus don Bheartas Slándála. Is féidir an tír de chuid AE ag a bhfuil Uachtaránacht na Comhairle a chur in ionad an Ardionadaí. Is gnách go dtarlaíonn sé nuair a thionóltar an Chomhairle chun saincheisteanna comhbheartais tráchtála a phlé.
- Is í an uachtaránacht an ceann feadhna ar obair na Comhairle a dhéanamh.
Coreper, coistí agus meithleacha
- Tá an Coiste tacaithe ag coiste de bhuanionadaithe de chuid rialtais thíortha AE (Coreper) agus ag os cionn 150 sainmheitheal agus sainchoiste arb iad comhlachtaí ullmhúcháin na Comhairle.
- Ullmhaíonn Corperer obair chruinnithe uile na Comhairle agus déanann sé na cúraimí a thugann an Chomhairle dó. Cuimsítear in Coreper 2 ionadaithe buana, agus cuimsítear in Coreper 1 leas-ionadaithe buana.
- Maidir le Coreper:
- áirithíonn sé comhsheasmhacht maidir le beartais agus gníomhartha an Aontais Eorpaigh agus maidir le comhlíonadh phrionsabail na dlíthiúlachta, na coimhdeachta, na comhréireachta, chomh maith leis na rialacha lena mbunaítear cumhachtaí institiúidí, chomhlachtaí, oifigí agus ghníomhaireachtaí AE, agus na rialacha maidir le nós imeachta, trédhearcacht agus cáilíocht an dréachtaithe;
- déanann sé gach mír ar an gclár oibre do chruinniú Comhairle a scrúdú roimh ré agus áirithíonn sé go ndéantar gach comhad a ullmhú don Chomhairle;
- maidir le gach comhad, déanann sé iarracht comhaontú a bhaint amach ar a leibhéal, a chuirtear faoi bhráid na Comhairle ansin;
- féadfaidh sé coistí nó meithleacha a bhunú chun cúraimí nó staidéir ullmhúcháin a dhéanamh;
- féadfaidh sé roinnt cinntí nós imeachta a ghlacadh, amhail cinneadh cruinniú Comhairle a thionól in áit seachas an Bhruiséil nó Lucsamburg, cinneadh nós imeachta i scríbhinn a úsáid, etc.
Feidhmiú na Comhairle
- Tá a suíochán ag an gComhairle sa Bhruiséil, ach tionólann sí a cuid cruinnithe i Lucsamburg in Aibreán, Meitheamh agus Deireadh Fómhair. Tionólann an t–uachtarán seisiúin na Comhairle, as a stuaim féin nó ar iarratas ó dhuine dá chomhaltaí nó ón gCoimisiún Eorpach. Socraíonn an tUachtarán an clár oibre sealadach do gach cruinniú den Chomhairle.
- Ní mór an córam a sheiceáil sula ndéantar vótáil. Sroichtear é sin má tá tromlach chomhaltaí na Comhairle i láthair go fisiciúil. Caitheann an Chomhairle vóta ar thionscnamh a huachtaráin. Lena chois sin, osclaíonn an tUachtarán nós imeachta vótála ar thionscnamh chomhalta de chuid an Choimisiúin, ar an gcoinníoll go gcinneann tromlach chomhaltaí na Comhairle é sin.
Vótáil trí thromlach cáilithe (QMV)
Ar an 1 Samhain 2014, tugadh isteach nós imeachta nua le haghaidh QMV, “riail an” tromlaigh dhúbailte.
- Nuair a chaitheann an Chomhairle vóta maidir le togra an Choimisiúin nó Ardionadaí an Aontais Eorpaigh do Ghnóthaí Eachtracha agus don Bheartas Slándála, baintear tromlach cáilithe amach má chomhlíontar 2 choinníoll:
- Vótálann 55% de chomhaltaí na Comhairle i bhfabhar — i.e. 15 as 27 (ó tharraing an Ríocht Aontaithe as an Aontas Eorpach);
- tacaíonn comhaltaí de chuid na Comhairle leis a sheasann do 65% ar a laghad de dhaonra iomlán an Aontais Eorpaigh.
- Nuair nach ngníomhaíonn an Chomhairle ar thogra ón gCoimisiún ná ón Ardionadaí, glactar le cinneadh sna cásanna seo a leanas:
- tá 72% de chomhaltaí na Comhairle ag vótáil ina fhabhar; agus
- déanann siad ionadaíocht ar 65% ar a laghad de dhaonra an Aontais Eorpaigh.
Trédhearcacht agus foilsiú ghníomhartha na Comhairle
- Tá an plé agus na vótaí ar ghníomhartha reachtacha oscailte don phobal.
- Tá an chéad phlé a dhéanann an Chomhairle ar mholtaí nua neamhreachtacha tábhachtacha ina bhfuil rialacha atá ceangailteach ó thaobh an dlí i dtíortha AE nó do thíortha AE oscailte don phobal.
- Ar chinneadh a dhéanann an Chomhairle nó Coreper, tionólann an Chomhairle díospóireachtaí poiblí maidir le saincheisteanna tábhachtacha a théann i bhfeidhm ar leasanna an Aontais Eorpaigh agus ar a shaoránaigh. Reáchtálann an Chomhairle roinnt díospóireachtaí beartais go poiblí freisin.
- Ní mór gníomhartha reachtacha a fhoilsiú san Iris Oifigiúil (IO), mar aon le rialacháin agus treoracha a dhírítear chuig gach tír in AE, cinntí nach sonraítear iontu cé chuige a ndírítear iad, comhaontuithe idirnáisiúnta arna dtabhairt i gcrích ag an Aontas Eorpach. Liostaítear in Airteagal 17 de na Rialacha Nós Imeachta gníomhartha eile atá le foilsiú san IO, lena n–áirítear nuair a chinneann an Chomhairle nó Coreper amhlaidh.
CÉN UAIR ATÁ TOSACH FEIDHME NA RIALACHA NÓS IMEACHTA?
Tá siad i bhfeidhm ón 1 Nollaig 2009.
CÚLRA
Le haghaidh breis faisnéise, féach:
PRÍOMHDHOICIMÉAD
Cinneadh 2009/937/AE ón gComhairle an 1 Nollaig 2009 lena nglactar Rialacha Nós Imeachta naComhairle (IO L 325, 11.12.2009, lgh. 35-61)
Rinneadh leasuithe comhleanúnacha ar Chinneadh 2009/937/AE a chorprú sa bhuntéacs. Níl de luach ar an leagan comhdhlúite seo ach luach doiciméadach amháin.
DOICIMÉID GHAOLMHARA
Cinneadh (AE) 2020/430 ón gComhairle an 23 Márta 2020 maidir le maolú sealadach ó Rialacha Nós Imeachta na Comhairle i bhfianaise na ndeacrachtaí taistil a chruthaigh paindéim COVID-19 san Aontas (IO L 88I, 24.3.2020, lgh. 1-2)
Nuashonraithe 19.06.2020