Comhar riaracháin i réimse an chánachais

ACHOIMRE AR:

Treoir 2011/16/AE maidir le comhar idir údaráis riaracháin cánach Bhallstáit AE

Treoir leasaitheach (AE) 2021/514

CAD IS AIDHM LEIS NA TREORACHA?

• Bunaítear le Treoir 2011/16/AE (an treoir maidir le comhar riaracháin — DAC) córas le haghaidh comhar riaracháin slán idir údaráis chánach náisiúnta Bhallstáit an Aontais Eorpaigh (AE) agus leagtar síos leis na rialacha agus na nósanna imeachta maidir le faisnéis a mhalartú chun críocha cánach.
• Tugtar isteach le Treoir leasaitheach (AE) 2021/514 (ar a dtugtar “DAC7” de ghnáth) rialacha úra chun na nósanna imeachta um chomhar sin a fheabhsú agus cuimsítear inti tuairisciú ar na díolacháin agus na seirbhísí a dhéantar trí ardáin dhigiteacha.

PRÍOMHPHOINTÍ

Baineann an DAC le gach cáin, ach amháin na cánacha a leanas:

• cáin bhreisluacha (CBL) agus dleachtanna custaim;
• dleachtanna máil a chumhdaítear i reachtaíocht eile AE maidir le comhar riaracháin idir na Ballstáit;
• ranníocaíochtaí éigeantacha slándála sóisialta is iníoctha le Ballstát, le foroinnt Ballstáit nó le hinstitiúidí slándála sóisialta a bunaíodh faoin dlí poiblí.

Rinneadh é sin a leasú in DAC7, lena shoiléiriú gur féidir an fhaisnéis a mhalartaítear faoi threoir DAC7 a úsáid chun CBL agus cánacha indíreacha eile a riar, a mheasúnú agus a fhorfheidhmiú.

Ní mór don údarás náisiúnta ábhartha lároifig idirchaidrimh a bhunú arb é seo a leanas an ról a bheidh aici:

• teagmháil a choinneáil leis an gCoimisiún Eorpach agus le comhlachtaí comhchosúla i mBallstáit eile, go díreach nó trí ranna nó oifigigh ainmnithe;
• iarratais ar fhaisnéis a phróiseáil.

Ní mór déileáil le hiarratais ar fhaisnéis ar na bealaí seo a leanas.

• Ní mór iad a dhearbhú, más féidir go leictreonach, laistigh de 7 lá oibre.
• Ní mór iad a fhreagairt a luaithe is féidir agus laistigh de 3 mhí ón iarratas a fháil. Mura féidir leis an údarás iarrtha déanamh amhlaidh in am, ní mór dó an t–údarás is iarratasóir a chur ar an eolas láithreach agus, in aon chás, laistigh de 3 mhí ón iarratas. Ní bheidh an tréimhse níos faide ná 6 mhí ó dháta an iarratais.

Uathmhalartú éigeantach faisnéise

Ó 2015 i leith, ní mór d’údaráis náisiúnta, uair amháin sa bhliain ar a laghad agus nuair a bheidh sí ar fáil, faisnéis a sholáthar go huathoibríoch do na Ballstáit ábhartha maidir leis na catagóirí ioncaim agus caipitil seo a leanas do chónaitheoirí i mBallstát eile:

• ioncam fostaíochta
• táillí stiúrthóirí
• scéimeanna árachais saoil
• pinsin
• úinéireacht réadmhaoine dhochorraithe agus ioncam a thagann aisti.

Le Treoir leasaitheach (AE) 2021/514 cuirtear catagóir úr ioncaim a fhaightear as ríchíosanna leis an liosta thuas. Roimh an 1 Eanáir 2024, ní mór do na Ballstáit an Coimisiún a chur ar an eolas faoi cheithre chatagóir ar a laghad dá gcuirfidh a n–údaráis inniúla faisnéis faoi chónaitheoirí an Bhallstáit eile sin in iúl, trí mhalartú uathoibríoch, d’údarás inniúil aon Bhallstáit eile. Bainfidh an fhaisnéis sin le tréimhsí inchánach a thosóidh an 1 Eanáir 2025 nó ina dhiaidh sin. Ó 2017 i leith, ní mór d’údaráis náisiúnta faisnéis a sholáthar go huathoibríoch do Bhallstáit ábhartha maidir leis na cuntais airgeadais atá i seilbh cónaitheoirí i mBallstát eile agus maidir le rialuithe cánach trasteorann agus réamh–chomhaontuithe praghsála.

Ó 2017 i leith freisin, faoi Threoir 2016/881/AE, ní mór d’údaráis náisiúnta faisnéis a sholáthar go huathoibríoch do Bhallstáit ábhartha faoi thuarascálacha de réir tíre — tuarascálacha arna gcomhdú ag grúpaí ilnáisiúnta ag a bhfuil oibríochtaí san Aontas Eorpach. Áirítear leo sin faisnéis do gach dlínse cánach ina ndéanann an grúpa gnó ar mhéid an ioncaim, an brabús roimh cháin ioncaim, an cháin ioncaim a íocadh agus a fabhraíodh, líon na bhfostaithe, an caipiteal luaite, an tuilleamh coimeádta agus na sócmhainní inláimhsithe.

Ó 2018 i leith, caithfear rochtain a thabhairt d’údaráis freisin ar fhaisnéis faoi úinéireacht thairbhiúil a bhailítear de bhun Threoir (AE) 2015/849, reachtaíocht an Aontais Eorpaigh maidir le frithsciúradh airgid (féach an achoimre).

Ó 2020 i leith, ní mór d’údaráis náisiúnta faisnéis a sholáthar go huathoibríoch do na Ballstáit maidir le socruithe trasteorann intuairiscithe. Rinneadh foráil i Treoir (AE) 2020/876 i leith síneadh uasta roghnach 6 mhí do na spriocdhátaí tuairiscithe maidir le ceanglais um nochtadh éigeantach d’idirghabhálaithe agus do cháiníocóirí ábhartha faoin DAC6 — lena leasaítear Treoir (AE) 2018/822.

Oibleagáidí tuairiscithe nua le haghaidh ardáin dhigiteacha

Tugtar isteach le Treoir leasaitheach (AE) 2021/514 chomh maith oibleagáidí tuairiscithe úra maidir le hoibreoirí ardáin dhigiteacha AE agus ardán digiteach neamh–AE trínar féidir le díoltóirí áirithe bheith ceangailte le húsáideoirí eile chun na gníomhaíochtaí trasteorann nó intíre seo a leanas a dhéanamh:

• cíosanna réadmhaoine
• seirbhísí pearsanta
• díolachán earraí
• ligean ar cíos aon mhodh iompair.

Féadfaidh ardáin dhigiteacha AE a chomhlíonann coinníollacha áirithe i níos mó ná Ballstát amháin a roghnú a n–oibleagáidí tuairiscithe a chomhlíonadh i mBallstát amháin dá leithéid. Ní mór d’oibreoirí ardán digiteach neamh–AE a bhfuil oibleagáid tuairiscithe orthu faoi DAC7 clárú i mBallstát.

Féadfaidh oibreoirí ardán digiteach neamh–AE bheith díolmhaithe óna n–oibleagáidí tuairiscithe DAC7 má bhíonn orthu oibleagáidí tuairiscithe coibhéiseacha a chomhlíonadh i ndlínse cáilithe nach bhfuil san Aontas — agus déanfaidh an dlínse sin an fhaisnéis choibhéiseach sin a mhalartú le gach Ballstát ábhartha AE, de réir comhaontú sonrach.

Cuimsítear in Iarscríbhinn V úr nósanna imeachta díchill chuí, ceanglais tuairiscithe agus rialacha eile d’oibreoirí ardáin.

Faisnéis spontáineach

Ní mór d’údaráis náisiúnta faisnéis a sholáthar go spontáineach dá gcomhghleacaithe in áiteanna eile san Aontas Eorpach a luaithe is féidir agus ag tráth nach déanaí ná 1 mhí tar éis di bheith ar fáil, más rud é:

• go gcreideann siad go bhféadfaí caillteanas cánach a bheith i gceist do Bhallstát eile;
• go bhfaigheann duine i dtír amháin laghdú nó díolúine cánach a ardódh a dhliteanas cánach i dtír eile;
• go mb’fhéidir go mbeadh coigilteas cánach ann mar thoradh ar dhéileálacha gnó idir beirt dhaoine i dtíortha difriúla do dhuine acu nó don bheirt;
• go mb’fhéidir go mbeadh coigilteas cánach ann mar thoradh ar aistrithe bréige brabúis idir grúpaí fiontair;
• go bhfaigheann siad faisnéis ó údarás eile a d’fhéadfadh a bheith ábhartha maidir lena ndliteanas cánach a mheas.

Déanann na húdaráis náisiúnta an méid seo a leanas:

• féadfaidh siad aontú, in ndá Bhallstát nó níos mó, rialuithe comhuaineacha a dhéanamh ar cháiníocóirí ina bhfuil leas acu beirt;
• ar iarradh orthu faisnéis a sholáthar nó a chuir faisnéis ar fáil go spontáineach aiseolas a iarraidh orthu siúd atá á húsáid — agus ní mór go soláthrófar é sin laistigh de 3 mhí;
• a fhaigheann faisnéis ó thír nach tír den Aontas Eorpach í, féadfaidh siad an fhaisnéis sin a roinnt lena gcomhghleacaithe AE má cheapann siad go mbeadh sé úsáideach — ar an gcoinníoll gur thug siad comhairle don tír lena mbaineann go bhfuil sé beartaithe acu í a roinnt (agus tá sé de cheart ag an tír sin diúltú).

Tá gach faisnéis a roinntear idir údaráis náisiúnta faoi réir rúndacht oifigiúil.

Ní mór d’údaráis náisiúnta sonraí faoin méid malartuithe uathoibríocha faisnéise a sholáthar don Choimisiún gach bliain agus, nuair is féidir, na costais agus na tairbhí ábhartha a mheas.

Iniúchtaí comhpháirteacha

Cuimsítear i dTreoir leasaitheach (AE) 2021/514 cuid úr a bhaineann go sonrach le soiléiriú a thabhairt ar an gcreat dlí agus ar na prionsabail a bhaineann le iniúchtaí comhpháirteacha a dhéanamh idir dhá Bhallstát nó níos mó. Ceanglaítear ar na Ballstáit na rialacha seo a ghlacadh agus a fhoilsiú, faoin 31 Nollaig 2023, agus iad a chur i bhfeidhm ón 1 Eanáir 2024 ar a dhéanaí.

CÉN UAIR ATÁ TOSACH FEIDHME NA TREORACH?

• Tá feidhm le Treoir 2011/16/AE ón 11 Márta 2011 agus b’éigean dlí a dhéanamh di sna Ballstáit ar an 1 Eanáir 2013.
• Ní mór dlí a dhéanamh de Threoir leasaitheach (AE) 2021/514 sna Ballstáit faoin 31 Nollaig 2022 agus beidh a rialacha i bhfeidhm ón 1 Eanáir 2023.

CÚLRA

• Agus aghaidh le tabhairt acu ar shoghluaisteacht cáiníocóirí atá ag méadú, níos mó idirbheart trasteorann agus teacht ionstraimí airgeadais úra, ní mór don lucht riaracháin cánach náisiúnta comhar riaracháin a mhéadú chun comhlíonadh cánach a áirithiú agus imghabháil cánach, seachaint cánach agus calaois chánach a laghdú.
• Le haghaidh tuilleadh faisnéise, féach:
  • Comhar riaracháin i gcánachas (díreach) san Aontas Eorpach (An Coimisiún Eorpach)

PRÍOMHDHOICIMÉID

Treoir 2011/16/AE ón gComhairle an 15 Feabhra 2011 maidir le comhar riaracháin i réimse an chánachais agus lena n–aisghairtear Treoir 77/799/CEE (IO L 64, 11.3.2011, lgh. 1–12).

Rinneadh leasuithe comhleanúnacha ar Threoir 2011/16/AE a chorprú sa bhundoiciméad. Níl de luach ar an leagan comhdhlúite seo ach luach doiciméadach amháin.

Treoir (AE) 2021/514 ón gComhairle an 22 Márta 2021 lena leasaítear Rialachán 2011/16/AE maidir le comhar riaracháin i réimse an chánachais (IO L 104, 25.3.2021, lgh. 1–26).

Nuashonraithe 06.12.2021