Riosca-ullmhacht in earnáil an leictreachais
ACHOIMRE AR:
Rialachán (AE) 2019/941 maidir le riosca-ullmhacht in earnáil an leictreachais
CAD IS AIDHM LEIS AN RIALACHÁN?
- Tá sé mar aidhm leis:
- géarchéimeanna féideartha leictreachais* a shainaithint ar bhealach níos fearr;
- pleananna bainistíochta géarchéime a ullmhú; agus
- géarchéimeanna a láimhseáil nuair a tharlaíonn siad.
- Bunaítear leis modheolaíocht chomhchoiteann agus leagtar síos leis rialacha maidir le comhar idir tíortha AE chun géarchéimeanna leictreachais a chosc, ullmhú dóibh agus iad a bhainistiú i meon dlúthpháirtíochta agus trédhearcachta, agus na ceanglais um margadh inmheánach iomaíoch leictreachais á n–urramú.
- Aisghairtear leis Treoir 2005/89/CE lena leagtar amach na bearta a bhí le déanamh ag tíortha AE chun slándáil an tsoláthair leictreachais go ginearálta a áirithiú.
PRÍOMHPHOINTÍ
Déanann an Líonra Eorpach d’Oibreoirí Córais Tarchurtha Leictreachais (ENTSO-E) an méid a leanas:
- cuireann sé modheolaíocht isteach, faoin 5 Eanáir 2020, i ndiaidh comhairliúchán fairsing, chuig an nGníomhaireacht um Chomhar idir Rialálaithe Fuinnimh (ACER) lena formheas agus/nó lena leasú chun:
- cásanna géarchéime leictreachais réigiúnacha a shainaithint i ndáil le leorgacht an chórais, slándáil an chórais agus slándáil an tsoláthair bhreosla;
- measúnú a dhéanamh ar leorgacht shéasúrach agus ghearrthéarmach (míosúil, seachtain roimh ré agus lá roimh ré) an chórais leictreachais agus fadhbanna amhail drochaimsir le sárú;
- sainaithnítear leis, laistigh de 6 mhí ó fhormheas na chéad mhodheolaíochta, na cásanna géarchéime leictreachais is ábartha do gach réigiún;
- athmheasúnaítear leis na cásanna géarchéime réigiúnacha sin gach 4 bliana;
- nuashonraítear agus feabhsaítear leis an dá mhodheolaíocht nuair a chuirtear faisnéis shuntasach úr ar fáil;
- déantar leis measúnuithe ar an leorgacht shéasúrach, agus foilsíonn sé iad sin don gheimhreadh faoin 1 Nollaig agus don samhradh faoin 1 Meitheamh gach bliain.
Maidir leis an modheolaíocht chun cásanna géarchéime leictreachais réigiúnacha a shainaithint:
- cuirtear san áireamh inti na rioscaí a leanas:
- guaiseanna nádúrtha neamhghnácha agus eisceachtúla;
- guaiseacha timpisteacha;
- guaiseacha iarmharacha, lena n–áirítear ionsaí mailíseach agus ganntanais bhreosla;
- áirítear an méid a leanas inti:
- breithniú na gcúinsí ábhartha náisiúnta agus réigiúnacha;
- idirghníomhaíocht agus comhchoibhneas rioscaí trasteorann;
- ionsamhlúcháin de ghéarchéimeanna leictreachais comhuaineacha;
- rangú rioscaí de réir a dtionchair agus a ndóchúlachta;
- prionsabail maidir le faisnéis íogair a láimhseáil agus trédhearcacht á háirithiú.
- déantar í a fhoilsiú ar shuíomhanna gréasáin ENTSO-E agus ACER.
Maidir le húdaráis inniúla, arna gceapadh ag tíortha AE faoin 5 Eanáir 2020:
- beidh siad freagrach as na sainchúraimí atá leagtha amach sa reachtaíocht a chur chun feidhme, agus comhoibreoidh siad lena chéile chun iad a chur chun feidhme;
- comhoibreoidh siad le hoibreoirí córais tarchurtha agus dáileacháin, le húdaráis rialála, ENTSO-E, le lárionaid réigiúnacha um chomhordú agus páirtithe leasmhara ábhartha eile de réir mar is gá;
- sainaithneoidh siad, laistigh de 4 mhí ó shainaithint na gcásanna géarchéime leictreachais réigiúnacha, na cásanna géarchéime leictreachais náisiúnta is ábhartha agus tabharfaidh siad cothrom le dáta iad gach 4 bliana;
- bunóidh siad pleananna riosca-ullmhachta, bunaithe ar na cásanna géarchéime réigiúnacha agus náisiúnta a sainaithníodh. Déanfar na pleananna, ar a ndéanfaidh an Coimisiún Eorpach measúnú, i ndiaidh dó dul i gcomhairle leis an nGrúpa Comhordaithe Leictreachais, de réir teimpléid ina mbeidh faisnéis leagtha amach amhail:
- achoimre ar na cásanna géarchéime leictreachais;
- róil agus freagrachtaí an údaráis inniúil;
- nósanna imeachta agus bearta i ngéarchéim leictreachais (e.g. náisiúnta, réigiúnach agus déthaobhach);
- ceapachán agus ról sainithe comhordaitheora géarchéime;
- comhairliúchán le páirtithe leasmhara, amhail oibreoirí tarchurtha agus dáileacháin agus cuideachtaí leictreachais agus cuideachtaí gáis nádúrtha;
- tástáil éigeandála;
- luathrabhadh* chuig an gCoimisiún agus chuig tíortha comharsanachta AE nuair a léirítear le faisnéis iontaofa go bhféadfadh géarchéim tarlú ar a críoch, agus faisnéis ábhartha a sholáthar;
- géarchéim leictreachais a dhearbhú agus é sin a chur in iúl don Choimisiún agus do thíortha comharsanachta AE;
- tuarascáil um meastóireachta a chur isteach, 3 mhí ar a dhéanaí i ndiaidh deireadh a theacht le géarchéim leictreachais, chuig an gCoimisiún agus chuig an nGrúpa Comhordaithe Leictreachais, ina mbeidh cur síos ar an teagmhas agus ina ndéanfar a thionchar a mheasúnú, ina mbeidh na bearta a rinneadh agus na feabhsuithe a d’fhéadfaí a dhéanamh.
Faireachán
- Pléann an Grúpa Comhordaithe Leictreachais saincheisteanna amhail soiléire na bpleananna riosca-ullmhachta, torthaí na measúnuithe ar leorgacht agus feidhmíocht thíorta AE sa réimse maidir le slándáil an tsoláthair leictreachais*.
- Déanann ACER faireachán ar bhearta maidir le slándáil an tsoláthair leictreachais agus tuairiscíonn sé go rialta don Ghrúpa Comhordaithe Leictreachais.
- Cuirfidh an Coimisiún, faoin 1 Meán Fómhair 2025 tuarascáil isteach chuig Parlaimint na hEorpa agus chuig an gComhairle maidir leis an dóigh le feabhas a chur ar shlándáil an tsoláthair leictreachais in AE.
CÉN UAIR ATÁ TOSACH FEIDHME AN RIALACHÁIN?
Tá feidhm leis ón 4 Iúil 2019.
CÚLRA
Féadann géarchéimeanna leictreachais tarlú ar a lán cúiseanna, mar shampla de bharr drochaimsire, ionsaí mailíseach nó ganntanais bhreosla. I gcás go dtarlaíonn cásanna géarchéime, bíonn éifeacht trasteorann leo go minic. Féadann teagmhais ar mhórscála, amhail tréimhsí fuara, tonnta teasa nó cibear-ionsaithe dul i gcion ar roinnt thíortha AE ag an am céanna.
Tá an reachtaíocht ar cheann de 8 bpíosa reachtaíochta sa phacáiste “Fuinneamh Glan do gach Eorpach” a chuir an Coimisiún síos i mí na Samhna 2016. Cuireann sé sin leis an Aontas Fuinnimh a mhúnlú, ag coinneáil AE san iomaíocht agus ag comhlíonadh a ghealltanas maidir le Comhaontú Pháras ar an athrú aeráide.
PRÍOMHTHÉARMAÍ
Géarchéim leictreachais: cás atá ann nó atá ar tí a bheith ann ina bhfuil ganntanas suntasach leictreachais.
Luathrabhadh: soláthar faisnéise nithiúla, dáiríre, iontaofa lena léirítear go bhféadfadh teagmhas tarlú ar dóigh go mbeidh meath suntasach ar chás an tsoláthair leictreachais mar thoradh air agus go mbeidh géarchéim leictreachais ann dá bharr.
Slándáil an tsoláthair leictreachais: cumas córais leictreachais soláthar lena bhfuil leibhéal feidhmíochta atá bunaithe go soiléir a ráthú do chustaiméirí.
PRÍOMHDHOICIMÉAD
Rialachán (AE) 2019/941 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 5 Meitheamh 2019 maidir le riosca-ullmhacht in earnáil an leictreachais agus lena n–aisghairtear Treoir 2005/89/CE (IO L 158, 14.6.2019, lgh. 1-21)
DOICIMÉID GHAOLMHARA
Rialachán (AE) 2019/942 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 5 Meitheamh 2019 lena mbunaítear Gníomhaireacht an Aontais Eorpaigh um Chomhar idir Rialálaithe Fuinnimh (IO L 158, 14.6.2019, lgh. 22-53)
Rialachán (AE) 2019/943 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 5 Meitheamh 2019 maidir leis an margadh inmheánach leictreachais (IO L 158, 14.6.2019, lgh. 54-124)
Treoir 2019/944 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 5 Meitheamh 2019 maidir le comhrialacha don mhargadh inmheánach sa leictreachas agus lena leasaítear Treoir 2012/27/AE (IO L 158, 14.6.2019, lgh. 125-199)
Nuashonraithe 24.07.2019