Ról an Aontais Eorpaigh i gcóras iltaobhach na Náisiún Aontaithe
ACHOIMRE AR:
Airteagal 21 den Chonradh ar an Aontas Eorpach
CAD IS AIDHM LEIS AN AIRTEAGAL?
Leagtar amach leis na prionsabail lena treoraítear gníomhaíocht AE go hidirnáisiúnta. Ina measc sin tá cur chun cinn na bprionsabal a leanas:
- an daonlathas, an smacht reachta, cearta an duine agus saoirsí bunúsacha, agus meas ar phrionsabail Chairt na Náisiún Aontaithe (NA) agus an dlí idirnáisiúnta;
- córas idirnáisiúnta a chur chun cinn arna bhunú ar chomhar iltaobhach níos láidre agus ar an dea-rialachas domhanda;
- réitigh iltaobhacha ar fhadhbanna coitianta trí na Náisiúin Aontaithe.
PRÍOMHPHOINTÍ
Rannpháirtíocht AE i gcóras na Náisiún Aontaithe
- Tá stádas breathnóra feabhsaithe ag an Aontas Eorpach sna Náisiúin Aontaithe:
- tá sé de cheart ag an Aontas Eorpach labhairt i measc ionadaithe ó mhórghrúpaí agus tograí agus leasuithe a chur i láthair ó bhéal (deis nach bhfuil ar fáil d’aon bhreathnóir eile), agus an ceart freagra a thabhairt uair amháin ar idirghabháil maidir le seasamh AE. Mar sin féin, ní féidir leis an Aontas Eorpach comhurraíocht a dhéanamh ar dhréacht-rúin nó ar dhréachtchinntí, níl ceart vótála aige ná níl an ceart aige iarrthóirí a chur ar aghaidh.
- Tá an chomhpháirtíocht idir an tAontas Eorpach agus na Náisiúin Aontaithe bunaithe ar chomhar polaitiúil agus oibríochtúil chun comhchláir agus comhthionscadail a chur i gcrích.
- Is iad seo a leanas príomhréimsí an chomhair:
- síocháin agus slándáil dhomhanda a choimeád ar fud an domhain — trí chomhpháirtíocht iomlán, ó chosc coinbhleachtaí go hatógáil agus cothú síochána. Bíonn ranníocaíocht an Aontais Eorpaigh i bhfoirm acmhainní daonna agus airgeadais. Ina theannta sin, éascaítear le comhbheartas eachtrach agus slándála an Aontais Eorpaigh méadú ar chomhar sibhialta agus míleata;
- cearta an duine, comhionannas inscne agus an daonlathas a chur chun cinn — trí chaighdeáin agus meicníochtaí a chosaint chun cearta an duine a chosaint, laistigh de na Náisiúin Aontaithe agus trí chomhar déthaobhach;
- forbairt dhaonna, eacnamaíoch agus shóisialta — go háirithe trí ghníomhaíocht a chomhordú i réimse na cabhrach um fhorbairt agus na cabhrach daonnúla;
- cosaint an chomhshaoil agus an t–athrú aeráide — go háirithe maidir le comhaontuithe agus coinbhinsiúin idirnáisiúnta a ghlacadh, agus chun rialachas comhshaoil idirnáisiúnta a athchóiriú;
- cabhair dhaonnúil agus cúnamh bia — go háirithe trí chúnamh ón Aontas Eorpach, an t–urraitheoir is mó ar oibríochtaí a dhéantar ar fud an domhain;
- troid i gcoinne bagairtí idirnáisiúnta agus réigiúnacha ar shlándáil — amhail sceimhlitheoireacht, leathadh arm ollscriosta agus mionairm agus armáin éadroma, coireacht eagraithe, gáinneáil ar dhrugaí agus sciúradh airgid.
- Cuireann an tAontas Eorpach a thosaíochtaí faoi bhráid Chomhthionól Ginearálta na Náisiún Aontaithe go bliantúil. Treoraíonn siad sin obair thoscaireacht an Aontais Eorpaigh.
- Is iad an tAontas Eorpach agus tíortha an Aontais Eorpaigh le chéile an ranníocóir aonair is mó le córas na Náisiún Aontaithe.
Iltaobhachas a chur chun cinn
- Mar chuid de chuid Straitéis Dhomhanda 2016 an Aontais Eorpaigh, cuirfidh an tAontas Eorpach ordú domhanda bunaithe ar rialacha chun cinn agus beidh an t-iltaobhachas mar phríomhphrionsabal aige agus na Náisiúin Aontaithe lárnach ann, le heagraíochtaí idirnáisiúnta agus réigiúnacha, gníomhaithe stáit agus gníomhaithe neamhstáit.
- Chuir an tAontas Eorpach feabhas ar a chomhpháirtíocht leis na Náisiúin Aontaithe agus mhéadaigh sé a thionchar bunaithe ar threoirlínte agus ar mholtaí arna leagan amach ag an gCoimisiún in 2003.
CÚLRA
Le haghaidh tuilleadh faisnéise:
PRÍOMHDHOICIMÉAD
Leagan comhdhlúite den Chonradh ar an Aontas Eorpach —Teideal V — Forálacha ginearálta maidir le gníomhaíochtaí seachtracha an Aontais agus forálacha sonracha maidir leis an gcomhbheartas eachtrach agus slándála — Caibidil 1 — Forálacha ginearálta maidir le gníomhaíochtaí seachtracha an Aontais — Airteagal 21 (IO C 202, 7.6.2016, lgh. 28-29)
Nuashonraithe 20.03.2020