An prionsabal gurb é údar an truaillithe a íocfaidh as agus dliteanas comhshaoil

PRÍOMHPHOINTÍ

Sainítear damáiste don chomhshaol sa treoir mar:

• damáiste a mbíonn tionchar suntasach aige ar stádas comhshaoil (éiceolaíoch, ceimiceach nó cainníochtúil) acmhainní uisce, mar atá sainithe i 2000/60/CE i gCreat-treoir Uisce AE agus i dTreoir 2008/56/EC, Treoir um Straitéis Chomhshaoil Mhuirí;
• damáiste do thalamh lena gcruthaítear baol suntasach do shláinte an duine;
• damáiste do speicis faoi chosaint agus do ghnáthóga nádúrtha a dhéanann dochar do chaomhnú mar atá sainithe i dTreoir 2009/147/CE, maidir le héin fhiáine a chaomhnú agus i dTreoir 92/43/CEE, an Treoir maidir le Gnáthóga Nádúrtha.

Áirítear leis an sainmhíniú scaoileadh truailleán isteach san aer (toisc go dtéann sé sin i gcion ar dhálaí talún agus uisce), uisce dromchla agus screamhuisce intíre, agus aon scaoileadh d’aon turas isteach sa chomhshaol d’orgánaigh ghéinmhodhnaithe mar atá sainithe le Treoir 2001/18/CE.

Raon feidhme

Tá dhá chás ina dtarlaíonn dliteanas:

1. Damáiste don chomhshaol de bharr aon cheann de na gníomhaíochtaí atá liostaithe in Iarscríbhinn III den treoir, amhail:
   • tionscail fuinnimh
   • táirgeadh agus próiseáil miotal
   • tionscail mhianraí
   • tionscail cheimiceán
   • bainistíocht dramhaíola
   • táirgeadh laíon, páipéir agus clár ar mhórscála, ruaimneoireacht agus teanúis teicstíle
   • táirgeadh feola, déiríochta agus bia ar mhórscála.
2. Damáiste comhshaoil do speicis faoi chosaint agus do ghnáthóga nádúrtha (nó garbhagairt dóibh) de bharr gníomhaíochtaí ceirde seachas iad sin atá liostaithe in Iarscríbhinn III, agus má tá locht ar an gcuideachta nó má dhéanann sí faillí.

Eisceachtaí

I measc na n–eisceachtaí, tá coimhlint armtha, tubaiste nádúrtha, dliteanas as cineálacha damáiste comhshaoil atá cumhdaithe i gcoinbhinsiúin idirnáisiúnta (e.g. truailliú muirí), agus riosca núicléacha, atá cumhdaithe i gConradh Euratom.

Gníomhaíochtaí coisctheacha agus leigheasta

• Má bhíonn garbhagairt ann go ndéanfar damáiste, ní mór don chuideachta, gan mhoill, na bearta coisctheacha is gá a dhéanamh.
• Má bhíonn damáiste déanta cheana féin ní mór don chuideachta na húdaráis a chur ar an eolas láithreach agus bearta a dhéanamh chun an cás a bhainistiú d’fhonn aon damáiste eile don chomhshaol agus bagairtí ar shláinte an duine a chosc, agus gníomh leigheasta iomchuí a dhéanamh.

Ní mór don chuideachta íoc as bearta coisctheacha agus bearta leigheasta, seachas i gcásanna áirithe, e.g. má rinne tríú páirtí an damáiste in ainneoin na mbeart sábháilteachta iomchuí, nó má tharla sé mar thoradh ar threoir oifigiúil a chomhlíonadh.

Cur chun feidhme

• Féachadh i dtuarascáil maidir le cur chun feidhme in 2016 ar an méid a bhain leis an treoir a chur chun feidhme idir 2007 agus 2013, lena n–áirítear measúnú a rinneadh faoi REFIT, clár um Oiriúnacht agus Feidhmíocht Rialála an Choimisiúin Eorpaigh.
• Deimhnítear sa tuarascáil cé nach bhfuil acmhainn iomlán na treorach bainte amach go fóill, go raibh sí éifeachtach ó thaobh damáiste don chomhshaol a leigheas agus cosc a dhreasú.

Rialachán Leasaitheach (AE) 2019/1010

Leasaíodh an treoir in 2019 le Rialachán (AE) 2019/1010 lena n–ailínítear agus lena gcuíchóirítear oibleagáidí tuairiscithe i réimse an dlí comhshaoil. Is iad seo a leanas na rialacha úra a tugadh isteach, agus atá i bhfeidhm ón 26 Meitheamh 2019.

• Soláthróidh gach tír AE tuarascáil don Choimisiún maidir leis an taithí a fuair siad agus an treoir seo á cur chun feidhme. Tá an fhaisnéis nach mór dóibh a sholáthar in Iarscríbhinn VI leis an treoir agus ní mór í a bhailiú faoin 30 Aibreán 2022 agus gach 5 bliana ina dhiaidh sin.
• Faoin 30 Aibreán 2023, agus gach 5 bliana ina dhiaidh sin, foilseoidh an Coimisiún meastóireacht a bheidh déanta aige maidir leis an treoir seo bunaithe ar an bhfaisnéis a sholáthróidh tíortha AE.
• Faoin 31 Nollaig 2020, ní mór don Choimisiún treoirlínte a fhorbairt ina soláthrófar comhthuiscint ar an téarma “damáiste don chomhshaol” mar atá sainithe sa treoir seo.